Mail: Website:

JAARVERSLAG 2010

Tivolistraat 45 bus 3, 1020 Laken Tel. 02/421 24 30 Mail: [email protected] Website: www.phos.be

Inhoudsopgave 0 Inleiding

p.3

1 Algemeen deel 1.1. Administratieve gegevens 1.2. Personeel 1.3. Raad van Bestuur 1.4. Sectoroverleg 1.5. Subsidiëring en fondsenwerving

p.4 p.4 p.4 p.5 p.6 p.7

2 Noord-project DGD 2.1. Beschrijving van het verloop van het project 2.2. Logisch kader: specifieke doelstelling en resultaten

p.8 p.8 p.14

3 Zuid-project DGD 3.1. Beschrijving van het verloop van het project 3.2. Logisch kader: specifieke doelstelling en resultaten

p.13 p.13 p.14

4. TOE-project Vlaamse Gemeenschap 4.1. Beschrijving van het verloop van dit project 4.2. Specifieke doelstelling en resultaten

p.21 p.21 p.22

5. Financieel jaarverslag

p. 38

6. PHOS in 2011

p. 38

7. Bijlagen 1. Jaarrekening en balans 2. Strategisch kader 2009-2014 3. Foto’s

p.39

INLEIDING PHOS heeft een belangrijk jaar achter de rug, na nog enkele personeelswissels had PHOS 3 projecten uit te voeren. 2 van deze projecten liepen af in 2010. Zoals steeds bij een project moest er in de eindspurt nog heel wat gerealiseerd worden. Het nieuwe team stond voor een uitdagende opdracht. De drie projecten koppelen terug naar het strategisch kader 2009-2014 van PHOS. Allen passen ze in dit kader en bouwen ze mee aan de visie en missie van PHOS. Met subsidies van de Vlaamse Gemeenschap werkte PHOS aan het TOE-project: ‘Toegankelijke ontwikkelingseducatie voor personen met een sensoriële handicap’. Dit project startte op 1 september 2007 en liep tot 30 juli 2010. Het Noord-project ‘De Belgische samenleving is zich bewust dat de millenniumdoelstellingen ook gelden voor personen met een handicap’ startte op 1 januari 2009 en liep tot 31 december 2010. De specifieke doelstelling van het project luidt als volgt: Actoren van de ontwikkelingsamenwerking zien het belang in van het thema handicap en willen het thema een plaats geven in hun werking. Het Zuid-project ‘Lotsverbetering voor kinderen en jongeren met een verstandelijke handicap in Rwanda’ startte officieel op 1 april 2009 en loopt tot 31 maart 2011. De specifieke doelstelling van het project luidt als volgt: Het Bestuur van het collectief Tubakunde kent de behoeften van zijn lidorganisaties en heeft zijn capaciteit om hierop in te spelen (begeleiden en ondersteunen) vergroot. De realisatie van deze projecten zorgde ervoor dat PHOS zijn zichtbaarheid in de samenleving heeft vergroot. Het vernieuwde educatieve aanbod en de vele vormingen, de petitie met de drie eisen, de nieuwe connecties in de handicapsector en NGO-wereld, de deelname aan vele infostands, de filmvoorstelling, … waren belangrijke momenten om de boodschap van PHOS bekend te maken. We kunnen dit dan ook als het belangrijkste resultaat van 2010 meenemen. Naast het uitvoeren van deze projecten werd er in de tweede helft van het jaar ook veel aandacht gespendeerd aan nieuwe mogelijkheden voor 2011. Er werd een nieuw Noord-project ingediend bij DGD, als vervolg op het vorige. Er werd een nieuw project ingediend bij de Vlaamse Gemeenschap en voorlopig werd er beslist om geen nieuw project meer in te dienen als vervolg op het Zuid-project.

1. ALGEMEEN DEEL 1.1. Administratieve gegevens Naam: Platform Handicap en Ontwikkelingssamenwerking, vzw afgekort PHOS Adres zetel: Tivolistraat 45 bus 3 – 1020 Brussel Postadres: Tivolistraat 45 bus 3 – 1020 Brussel Telefoon: + 32 2 421 24 30 E-mail: [email protected] Website: www.phos.be Voorzitter (sinds mei 2005) : Joost Van Heesvelde Coördinator (sinds 14 januari 2010): Nele De Backer Contactpersoon in het kader van dit jaarverslag: Nele De Backer Oprichting van de vzw: juni 1994 Datum van erkenning als NGO: 25/05/1998 Verlening erkenning: 30/12/2007 1.2. Personeel en structuur Personeelsverloop in 2010: Tine Vandecasteele werkte nog tot 19 januari 2010 bij PHOS. Nele De Backer begon haar taak als coördinatrice op 14.01.2010. Al snel vervoegde Steffie Neyens het nieuwe team als educatieve medewerker, op 01.02.2010. Sannie Naus werd aangenomen op 22.03.10 en verstrekte het communicatieve luik van de PHOS-werking. Leon Peeters bleef in dienst als coöperant en vertrok 2 maal naar Rwanda tijdens de maanden maart/april/mei en september/oktober/november. Leon werd ook gevraagd om het nieuwe Noord-team te ondersteunen, hij deed dit op 2 verschillende momenten, in de maand januari en juli 2010. Toestand op 31 december 2010: Naam Nele De Backer

Leon Peeters

Werktijd

Statuut

Functie

Contract Coördinator onbepaalde duur 6 maand per jaar, Contract bepaalde Coöperant 37,5u/week duur 30u/week

2 maand per jaar, Contract 37,5u/week duur

bepaalde

Medewerker/expert

Steffie Neyens

37,5 u/week

Contract onbepaalde duur

Educatieve medewerker

Sannie Naus

37,5 u per week

Contract onbepaalde duur

Communicatie medewerker

Vrijwilligers: Nadia Hadad komt twee dagen in de week naar het secretariaat. Ze volgt de vergaderingen op met Stad Brussel en International Disability and Development Consortium (IDDC). Annelies Jordens komt 1 dag per week naar het secretariaat. Ze werkt mee aan de activiteiten van het Noord-project en volgt boekhouding en personeelszaken op. Vormingen gevolgd door het personeel: Nele De Backer -DOSZ, Pegasus -Project Medefinanciering, Coprogram -Comprendre les bilans et comptes de résultats annuels, Axyom -Mediawatch, GRIP -Public Affairs & Lobbying, Escala -Politiek lobbywerk, GRIP -Kwaliteitsstelsel en betere certificatie voor de NGO-sector, Coprogram Sannie Naus -Public Affairs & Lobbying, Escala -Doeltreffend Schrijven, Handicum, -Politiek Lobbywerk, GRIP -Infomoment Gelijke Kansen Vlaanderen -‘Samenwerking: De hype voorbij’, VAIS Steffie Neyens -Kwaliteitsstelsels en betere certificatie voor de NGO-sector, Coprogram -‘Peer to peer’, Coprogram -Project medefinanciering, Coprogram -‘Samenwerking: De hype voorbij’, VAIS -Studiedag ‘Allochtonen met een handicap zijn (n)iets anders?’, Provincie VlaamsBrabant, Dienst diversiteit en Gelijke Kansen in samenwerking met KVG -Resultaten draagvlakonderzoek, HIVA -Workshop over Disability and Violence, International Institute of Social Sciences (ISS) -Mediawatch, GRIP -Project Cycle Management – Noordwerking, Coprogram, maar vorming werd gegeven door ACE Europe -‘Intercultureel werken’, Handicum De meest interessante vormingen waren deze van Escala over Public Affairs and Lobbying en deze van Project Cycle Management door Coprogram en ACE Europe. 1.3. Raad van Bestuur Samenstelling van de Raad van Bestuur in 2010 Voorzitter (sinds mei 2005) : Joost Van Heesvelde

Penningmeester: Annelies Jordens Secretaris: Nadia Hadad Ellen Dereymaeker bood haar ontslag aan in 2010. Vergaderingen van de Raad van Bestuur en de Algemene Vergadering De Raad van Bestuur vergaderde op: 15 januari, 9 februari, 4 maart, 8 april, 11 mei, 10 juni, 10 en 19 augustus, 4 september, 12 en 21 oktober, 9 november, 16 en 23 december 2010. De Algemene Vergadering kwam samen op 16 maart 2010. 1.4. Sectoroverleg Coprogram PHOS is lid van Coprogram en neemt actief deel aan de federatie. PHOS gaat in op verschillende vragen van de federatie en krijgt steeds een antwoord op eigen vragen. PHOS neemt deel aan verschillende activiteiten en opleidingen die de federatie aanbiedt. 11.11.11. en collectief 2015 PHOS participeert in de vergaderingen ‘beleidswerk’. Dit jaar werd er actief meegewerkt aan het formuleren van de eisen naar aanleiding van de septembertop over de MDG’s. Ook in het collectief 2015 neemt PHOS een actieve rol op en participeert aan de vergaderingen en helpt mee de activiteiten te organiseren. Stad Brussel PHOS participeert in de volgende raden van Stad Brussel: SAPH: Stedelijke Adviesraad Personen met een Handicap SAIS: Stedelijke Adviesraad Internationale Samenwerking 1 op 10 Eén op tien verenigt organisaties rond het thema handicap en ontwikkelingssamenwerking zoals Light for the World, IF Child Help, Sensorial Handicap Cooperation (SHC), Caraes en Platform Handicap en Ontwikkelingssamenwerking (PHOS). Deze organisaties werken al decennia voor en met mensen met een handicap in het Zuiden en streven ernaar dat bij de uitvoering van de Millenniumdoelstellingen, personen met een handicap niet worden vergeten. Als resultaat van het Noord-project nam PHOS de coördinatie van dit overleg terug op en werden er verschillende vergaderingen en activiteiten georganiseerd. GRIP PHOS heeft de contacten met GRIP versterkt en werkt mee in verschillende werkgroepen waarin heel wat handicaporganisaties zetelen. Zo nam PHOS deel aan het juridisch overleg betreffende het VN Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap (VRPH) en het netwerkoverleg betreffende het VRPH.

1.5. Subsidiëring en fondsenwerving PHOS ontving voor het werkjaar 2010 subsidies van DGOS voor het uitvoeren van 2 projecten. Verder werden er nog subsidies ontvangen van de provincie VlaamsBrabant en van de Vlaamse Gemeenschap. Het PHOS ontving loonsubsidies van de Sociale tegemoetkomingen van de socio-culturele sector, VIA.

Maribel

en

enkele

2. NOORD-PROJECT DGD 2.1. Beschrijving van het verloop van het project Dit Noord-project focust op het verband tussen de MDG’s en handicap. Er werden verschillende materialen ontwikkeld: brochures, een digiporama, posters, etc. die deze link in de verf zetten. Het tweede resultaatsgebied focust op de website en op vormingen van PHOS. De vernieuwde website, evenals het vernieuwd educatief aanbod zijn een direct resultaat hiervan. Het derde resultaatsgebied streeft naar het versterken van PHOS op communicatief vlak. Met 118 publicaties via verschillende kanalen en een geslaagde 3 december-actie is ook dit geslaagd. Deze resultaten zijn allen een belangrijke opstap naar het advocacy werk dat PHOS in het project moest verwezenlijken. ACE Europe werd ingeschakeld om resultaat 1 te evalueren. In hun evaluatierapport kunnen we het volgende lezen: ‘Het PHOS bevindt zich op een belangrijk momentum. Het heeft credibiliteit en legitimiteit verworven zowel bij beleidsmakers, NGO's als andere actoren betrokken in ontwikkelingssamenwerking. Het komt er de volgende jaren op aan om deze verworven positie te consolideren.’ Dit project heeft dus ook in de politieke wereld een draagvlak gecreëerd. PHOS zet verder in op dit resultaatsgebied en diende een nieuw project in voor 2011 - 2012 dat nog meer druk op de beleidsmakers zet. Deze vormen de specifieke doelgroep van het project. Hierbij zullen we de aanbevelingen die ACE Europe heeft geformuleerd ter harte nemen. Meer kan je nalezen in het narratief en financieel eindverslag van het Noord-project, dat PHOS eind april heeft ingediend bij DGD.

2.2 Logisch kader: Specifieke doelstelling en resultaten Stand van zaken van de specifieke doelstelling Specifieke doelstelling: Actoren van ontwikkelingssamenwerking zien het belang in van het thema handicap en willen het thema een plaats geven in hun werking. Indicatoren: Baseline: Voorzien einde van project: Behaald einde van project: Nagaan of handicap effectief (Blanco) (Blanco) In de NGO-sector is PHOS in een plaats krijgt binnen verschillende overlegorganen ontwikkelingssamenwerking en gestapt. Dit resulteerde in dat op verschillende niveaus, 2010 in een vermelding van in de eerste plaats op federaal handicap in de eisen niveau, bij de regio’s en binnen geformuleerd voor de Belgische ontwikkelingsNGO’s wachtnacht door de ‘coalitie 2015’. Op Vlaams niveau heeft PHOS meegewerkt aan de OCM (open coördinatie methode) en daardoor is op dit moment internationale samenwerking als beleidsdomein opgenomen in het doelstellingenkader handicap. Op federaal niveau kan op basis van de evaluatie van ACE Europe besloten worden dat er een draagvlak is gecreëerd bij beleidsmakers. Commentaar: PHOS heeft op alle niveaus een belangrijk draagvlak gecreëerd dat als basis dient voor nieuwe acties. Onze filmvoorstelling tijdens de solidariteitsmaand van de Stad Brussel toont dat PHOS een achterban kan mobiliseren en de 6542 handtekeningen bewijzen dat de eisen van PHOS door de samenleving gedragen worden. De geslaagde overhandiging van de

petitie op 4 kabinetten op 3 december 2010 bewijst dat het collectief 1 op 10 gegroeid is. Toch moet PHOS ook lessen leren. Dit project bevatte heel wat activiteiten naar een zeer ruime doelgroep. Dat was ook de opzet van het project en PHOS is hierin dus geslaagd. In een nieuw project kiest PHOS om deze doelgroep te verfijnen. Zo richt het nieuwe goedgekeurde project zich enkel naar beleidsmakers. Naast duidelijke grenzen in de doelgroep moet PHOS ook duidelijke grenzen zoeken in de inhoudelijke invulling van zijn taak. PHOS moet zijn platformfunctie duidelijk vervullen, de rol van coalities en partners in het Zuiden moet verfijnd worden, het educatief aanbod moet structurele verankering krijgen en er moet nagedacht worden welke tussenstappen PHOS wil zetten om dit alles te bereiken. Hiervoor gaat PHOS met ACE Europe en BBO een samenwerking aan in 2011. Voor elk resultaat van de specifieke doelstelling Resultaat 1: Het thema handicap is opgenomen in de beleidsnota van de minister van ontwikkelingssamenwerking + er bestaat het engagement dat een specifieke beleidsnota rond ontwikkelingssamenwerking en handicap zal gemaakt worden Indicatoren: Baseline: Voorzien einde van project: Behaald einde van project: Beleidsnota van de minister Uit de evaluatie van ACE Thema handicap is Het thema handicap is Europe lezen we dat PHOS van opgenomen in de beleidsnota opnieuw opgenomen in zeker een positief imago heeft ontwikkelingssamenwerking. ‘De specifieke bijdrage aan de beleidsnota van de minister weten neer te zetten bij strijd tegen van Engagement tot opstart wereldwijde beleidsmakers. Een brede HIV/aids’ ontwikkelingssamenwerking werkgroep voor specifieke waaier van activiteiten op beleidsnota. verschillende niveaus werd als positief punt beschouwd. Een Het engagement bestaat om 20-tal politici (federaal, specifieke beleidsnota rond Vlaams, provinciaal, ontwikkelingssamenwerking en gemeentelijk) ondertekenden handicap uit te werken. de petitie, wat bewijst dat PHOS een draagvlak heeft gecreëerd en het thema heeft gevoed. De ontwikkelde materialen werden heel goed onthaald. Commentaar: Op Vlaams niveau zien we een vermelding van handicap in het beleidsdomein van internationale samenwerking. Door de val van de federale regering in 2010 is het werk dat PHOS had gerealiseerd met senator Els Van Hoof afgebroken en kon

de resolutie niet worden ingediend. Er is geen vermelding in de beleidsnota en aanzet tot een specifieke beleidsnota op federaal niveau. Ondanks dat het resultaat niet bereikt is, is er een belangrijke stap genomen om de specifieke doelstelling te bereiken. PHOS kiest ervoor om in een nieuw project dit lobby/advocacy resultaat centraal te stellen. De evaluatie door ACE Europe van dit resultaat dient als baseline voor het nieuwe project. Samen met BBO gaan we een traject opbouwen waarbij PHOS meer stilstaat bij de beleidsprocessen waarop er invloed kan uitgeoefend worden. De kennis omtrent het thema handicap binnen ontwikkelingssamenwerking is gecentraliseerd en wordt ter beschikking gesteld aan potentiële gebruikers. Indicatoren: Baseline: Voorzien einde van project: Behaald einde van project: De realisatie van de Documentatie omtrent link De website van PHOS biedt website met een vernieuwde website en de tussen handicap en Vernieuwde ruim aanbod van gegevensbank rond handicap gegevensbank, er wordt ontwikkeling + kleinschalig link informatie over handicap en en OS in werking. gebruik gemaakt van de met MDG’s. ontwikkelingssamenwerking. website en/of gegevensbank, De groei aan informatievragen de vragen die rond het thema en de groei van aanvragen Aanvragen voor vormingen en voor vormingen bewijst dat de gesteld worden aan PHOS, de lezingen door organisaties uit vernieuwingen hun vruchten reacties die worden verschillende doelgroepen. geschreven op de site, het afwerpen. De link tussen de aantal vormingen/lezingen die MDG’s en handicap is op de we organiseren,… website, in de brochures en in de cartoons duidelijk in beeld gebracht. Naast de gekende kanalen is PHOS ook gestart met facebook. Dit is succesvol gebleken om een nieuwe jongerendoelgroep aan te spreken. Commentaar: De website vraagt continue opvolging, wil je een dynamisch geheel dan moet er wekelijks aan gewerkt worden. Dit mag niet onderschat worden. Tevens is het ook een les voor PHOS om vertalingen steeds goed te verzorgen wil PHOS deelnemen aan een internationaal netwerk. Dit resultaatsgebied draagt sterk bij aan de realisatie van de specifieke doelstelling maar PHOS stelt zich de vraag in welke mate deze kennis ook effectief verwerkt wordt. Wat doen de gebruikers met de verworven kennis? Voor het vormingsaanbod wordt er gedacht aan alternatieve trajecten waarbij het aanbod structureel wordt ingebouwd. Dit zijn echter Resultaat 2:

strategische beslissingen die langzaam opgebouwd worden. Resultaat 3: Indicatoren: Deelnemers en bezoekers van de actiedag en het debat geven indicatie van de aandacht die het thema krijgt.

Het thema handicap en ontwikkeling is een issue in de media. Baseline: Voorzien einde van project: PHOS neemt deel aan bestaand evenement op 3 PHOS organiseert i.s.m. zijn december (internationale dag leden een actiedag op 3 december. rond handicap)

Behaald einde van project: PHOS organiseerde op 3 december 2010 verschillende acties. De petitie werd overhandigd aan de kabinetten, er was een debat Thema in de pers - de en een dansvoorstelling en Meer persaandacht dan jaar 1: PHOS nam met een grote persaandacht. we bereiken 50 % van de infostand deel aan de EDD. beoogde kanalen. Met 97 bezoekers kunnen we stellen dat het debat een succes was, ook de EDDstand was opvallend en goed georganiseerd. Via verschillende publiciteitskanalen maakte PHOS zich meer zichtbaar. Commentaar: PHOS slaagt erin handicap en ontwikkelingssamenwerking in verschillende publiciteitskanalen te laten opnemen (in totaal werden we 118 keer vermeld). PHOS en de petitie kreeg veel aandacht in nieuwsbrieven en ledenbladen vanuit de handicapsector en de NGO-sector. Het lukte niet om perskanalen zoals grote kranten en TV te overtuigen. Perskanalen staan er niet voor open om aandacht te schenken aan minder gekende organisaties als PHOS. Daarom blijft de impact die de media heeft op het onder druk zetten van de beleidsmakers beperkt. PHOS is een kleine NGO en grote campagnes en perslanceringen kunnen enkel als daar voldoende tijd en middelen voor vrijgemaakt worden. Dit resultaatsgebied is geslaagd en via de evenementen/acties en artikels is PHOS zeker zichtbaarder geworden in de samenleving. Toch blijft de impact naar de specifieke doelstelling eerder beperkt omdat grotere kanalen hiervoor nodig zijn.

3. ZUID-PROJECT DGD 3.1 Beschrijving van het verloop van het project Het project ‘Lotsverbetering voor kinderen en jongeren met een verstandelijke handicap in Rwanda’ wordt in Rwanda gevoerd onder de benaming ‘Promotion de la participation des enfants avec handicap intellectuel à la vie familiale et communautaire’ (PROPAR). Het project is officieel opgestart op 1 april, maar feitelijk slechts op 1 juni 2009 (start van de eerste missie van de expatrié in Rwanda). De expatrié begeleidt het project in Rwanda à rato van 6 maanden per jaar. Het doel van het project is de werking van het collectief Tubakunde, dat de actoren m.b.t. kinderen met een verstandelijke beperking in Rwanda groepeert, te versterken. Een mapping van de lidorganisaties moet voldoende informatie aanbrengen opdat de Raad van Bestuur (RvB) van Tubakunde gerichte begeleidingsstrategieën kan ontwikkelen. De communicatie tussen de leiding van Tubakunde met hun leden door de uitwisseling van goede praktijken zal bevorderd worden door het uitgeven van een contactblad. In samenwerking met Tubakunde worden workshops georganiseerd voor een selectie van de leden rond projectbeheer, de Community Based Rehabilitationbenadering (CBR) en het gebruik van educatief materiaal bij opvoedingsactiviteiten. De CBR-benadering en de ontwikkeling van educatief materiaal worden in de praktijk geïllustreerd aan de hand van een pilootproject van CEFAPEK, één van de lidorganisaties van Tubakunde. Dit project loopt nog tot eind maart 2011, in juli 2011 zal hierover aan DGD gerapporteerd worden met de nodige financiële verantwoording.

3.2 Logisch kader: Specifieke doelstelling en resultaten Specifieke doelstelling Indicatoren Mapping bij start + mapping aan het einde van het project (zie resultaat 1, activiteit 1). Externe evaluatie zal deze vraag beantwoorden.

Het bestuur van het collectief Tubakunde kent de behoeften van zijn lidorganisaties en heeft zijn capaciteit om hierop in te spelen (begeleiden en ondersteunen) vergroot. Baseline Voorzien na 1 jaar Behaald na 1 jaar In samenwerking met de RvB van Tubakunde beschikt over Tubakunde heeft geen systematische informatie over de Tubakunde is een leidraad opgemaakt om systematische informatie over de leden. Dit maakt het moeilijk (werking van) de lidorganisaties de leden van Tubakunde te bevragen. 38 leden van Tubakunde en Tubakunde zelf en leidt hieruit om gepaste zijn door de enquêteurs van het project begeleidingsstrategieën af. begeleidingsstrategieën te bevraagd. Het mapping-rapport is in bepalen. aanmaak en de uitkomsten ervan werden voor 2 groepen van associaties –CBRprojecten en voorbereidende klassenreeds besproken met de leden en de RvB van Tubakunde tijdens een seminarie. De reacties op de mapping-methode zijn bijzonder positief. Tubakunde beschikt over een De communicatie met de leden gestructureerd communicatiemiddel met de is niet gestructureerd. In vergaderingen met de RvB zijn leden. doelgroep en format van het contactblad overlegd. Een lid van de RvB is hoofdredactrice van het contactblad en leden van de RvB schrijven bijdragen. Het eerste en tweede nummer is uitgegeven. De vaste rubrieken zijn: editoriaal, kind en gezin, goede praktijken, nieuws van de leden, nieuws van de projecten van Tubakunde, nuttige informatie en vormingen –de rubriek (in)formé- en ‘bij de

Tubakunde wil de vakdeskundigheid van zijn leden bevorderen, maar komt nog niet toe aan het opzetten van aangepaste vormingsinitiatieven.

Tubakunde biedt de leden die daar behoefte aan hebben vormingen aan over een hedendaagse CBR-benadering en heeft deze aangepast aan de Rwandese context.

partners’. Het blad is gedrukt in Kinyarwanda. Daarnaast is er een elektronische versie (waarin de artikels, afhankelijk van de auteur, verschijnen in het Frans of Engels). Het blad wordt verspreid bij begeleiders van kinderen met een verstandelijke beperking, oudercomités, autoriteiten op verschillende niveaus, NGO’s en andere personen en organisaties die potentieel tot het netwerk van Tubakunde kunnen gaan behoren. Ter voorbereiding van de CBR-vormingen is een eerste versie van een handleiding in aanmaak. CBR wordt momenteel uitgewerkt –zowel internationaal als door PHOS- als een belangrijke strategie om vooruitgang te boeken met de implementatie van het VN-Verdrag voor de rechten van personen met een handicap. De CBR-matrix bestrijkt 5 domeinen – gezondheid, onderwijs, inkomensverwerving, sociaal leven en empowerment- die telkens onderverdeeld worden in 5 rubrieken. Momenteel zijn consultaties aan de gang om dit raamwerk -25 cellen- in te vullen met informatie die relevant is in de Rwandese context. Algemeen: Twee leden van de RvB zijn permanent

aanspreekbaar voor alle projectaangelegenheden. De volledige RvB volgt de voortgang van het project op in periodieke vergaderingen. Een handicap is dat het secretariaat van Tubakunde niet permanent bemand is. Voor de coördinatie van het project en de uitvoering van de mapping hebben we jonge medewerkers uit lidorganisaties van Tubakunde aangetrokken (i.p.v. bijvoorbeeld een externe consultant te vragen voor de mapping). Hiermee hopen we de expertise rond enquêtering, analyse van data en het formuleren van strategische opties in de schoot van Tubakunde te vergroten. Het is te vroeg om te oordelen over de effecten van het project in termen van begeleiding van de lidorganisaties. We moeten afwachten hoe de RvB van Tubakunde zal omgaan met het strategisch rapport voortvloeiend uit de mapping en met de uitwerking van het CBR-luik

Resultaat 1 Indicatoren Het bestuur van Tubakunde kent de noden van zijn leden en kan ze clusteren.

Er bestaat een gestructureerd communicatiemiddel tussen Tubakunde en alle leden. De lidorganisaties wisselen ‘goede praktijken’ uit. Resultaat 2 Indicatoren Handleiding wordt gebruikt (= aanpassing van de CBR

Het netwerk tussen de lidorganisaties van Tubakunde wordt uitgebreid en is versterkt. Baseline Voorzien na 1 jaar Behaald na 1 jaar Het bestuur -De mapping van alle leden van Tubakunde is ten einde. Alle Het bestuur van van leden zijn bevraagd. De mapping bevat een schat aan informatie Tubakunde Tubakunde over de leden. Ze laat Tubakunde toe de leden te clusteren naar kent noden en kent de noden vormings- en andere behoeften. behoeften van en behoeften alle lidorganisaties. van enkele lidorganisaties. Geen gestructureerde communicatie naar alle leden.

Communicatiemiddel ontwikkeld en minstens één maal gebruikt.

-Het ‘format’ van het contactblad is bepaald en het eerste en tweede nummer is uitgegeven. Het blad bevat rubrieken waardoor de leden op de hoogte zijn van de projecten en activiteiten van Tubakunde en van andere leden.

-In het contactblad is een rubriek goede praktijken voorzien. De CBR guidelines zijn vertaald naar de Rwandese context en worden gebruikt door Tubakunde en zijn lidorganisaties. Baseline Voorzien na 1 Behaald na 1 jaar jaar Weinig kennis en Inzicht in CBR-handleiding en CBR-vormingen praktijkervaring belang van omtrent CBR bij CBR-werk bij -De mapping –zie resultaat 1- laat toe een meer gedetailleerde baseline op te stellen m.b.t. resultaat 2. Initiatieven met een CBR-oriëntatie Tubakunde en de haar lidorganisaties (Community Based Rehabilitation) kunnen worden onderscheiden van

guidelines aan Rwandese context). De lidorganisaties passen de CBRrichtlijnen toe in hun werking. De Rwandezen beschouwen de handleiding (de vertaling van de CBR guidelines) als aangepast aan de Rwandese realiteit.

lidorganisaties. 12 residentiële centra onder de lidorganisaties; kinderen komen vaak van zeer ver. Ouders worden in 14 centra betrokken bij werking (in verschillende mate) + vraag naar expertise.

die deelnemen aan de werkgroep. 3 extra centra kiezen voor gemeenschapsgerichte aanpak, rekruteren kinderen uit de buurt. Ouders worden betrokken in 14 centra op een volwaardige manier. Toepassing in Kamonyi: -alternatieve klas in opbouw; -toepassing van enkele CBRtechnieken. (zie deel 2 beschrijving).

initiatieven met een IBR-signatuur (Institution Based Rehabilitation). Het rekruteringsveld (sector, district, provincie of het land) van elke associatie is bekend. Ook over de betrokkenheid van de ouders komt informatie ter beschikking. - De expatrié heeft studiewerk verricht ter voorbereiding van de CBRwerkgroep discussies. Een beredeneerde samenvatting van de CBRGuidelines (draft beschikbaar via IDDC) is aangemaakt. Daarmee is een raamwerk –CBR-matrix- beschikbaar waar informatie die nuttig is voor Rwandese actoren resp. beschikbare Rwandese expertise kan worden ingevuld. Hiervoor zullen relevante organisaties en personen worden gecontacteerd. -De CBR-vormingen zijn voorzien voor het tweede werkjaar. CBR-toepassing in Kamonyi De opstart van het project PROPAR heeft bij CEFAPEK geleid tot het herdynamiseren van de activiteiten ten voordele van personen met een handicap en hun families. De activiteiten van CEFAPEK hebben een hoog CBR-gehalte (sterk betrekken van de ouders en de gemeenschap; nadruk op responsabilisering) maar missen systematiek en diepgang. We trachten hieraan te verhelpen door het opstellen van een gedetailleerd logisch kader voor deze deelactie en het organiseren van vormingen voor het team.

Resultaat 3 Indicatoren -Inzicht in belang van spel. -Inzicht in de aanmaak van spelmateriaal. -Concrete aanmaak van enkele spelmaterialen. -Gebruik van spelmateriaal.

Resultaat 4 Indicatoren -Inzicht in belang en gebruik van enkelvoudige boekhouding. -Basisnoties van goed financieel beheer.

Tubakunde en haar lidorganisaties hebben inzicht verworven in het belang van spel, de aanmaak van spelmateriaal en het gebruik ervan. Baseline Voorzien na 1 Behaald na 1 jaar jaar Inzicht in Gebrek aan - Het basismateriaal voor vormingen rond spel en spelmateriaal is ter belang van (diversiteit beschikking. - 3 vormingen rond spel en spelmateriaal hebben plaats gehad. van) speelgoed spel bij alle lidorganisaties - Er is een akkoord gesloten met CBM om samen te werken m.b.t. de en die deelnemen productie van educatief speelgoed in hout. De productie is aangevat. aangepast aan de - De productie van speelgoed in textiel is aangevat door spelmateriaal werkgroepen. CEFAPEK/Zusters Bernardinnen. bij alle lidorganisaties Ontwikkeling van Tubakunde. van aangepast Gebrek aan spelmateriaal. inzicht van belang en mogelijkheden ervan. Tubakunde en haar lidorganisaties hebben de basiskennis verworven van zelfstandig projectbeheer. Baseline Voorzien na 1 Behaald na 1 jaar jaar Slechts vijftal Lidorganisaties -De vormingen over een project schrijven en beheren zullen worden lidorganisaties die deelnemen gecombineerd met de actie micro-projecten (er is een budget van 10.000 heeft (beperkte) aan ingeschreven in onderhavig project voor initiatieven van de leden van ervaring in werkgroepen Tubakunde). Op deze wijze krijgen de vormingen een realistisch aspect. schrijven van hebben noties -Met de directie van Handicap International France-bureau Rwanda zijn projecten, en verworven wat afspraken gemaakt over samenwerking bij het uitvoeren van vormingen weet waar ze betreft ‘goede rond projectformulering, projectbeheer, hulpbronnen, financieel beheer en moeten zijn projecten fundraising. De directie heeft 2 ervaren personeelsleden van HI aangeduid

-Basisnoties van fundraisingmecha nismen. -Basisnoties van welke hulpbronnen in de omgeving bestaan.

voor aanvraag (financiële en andere ) middelen. Een vijftal lidorganisaties hebben een eenvoudig boekhoudkundig systeem. Lidorganisaties hebben geen gestructureerd systeem van financieel beheer.

schrijven’.

om de samenwerking in praktijk te brengen. -De tijdslijn voor indiening en uitvoering van de micro-projecten en voor de vormingen m.b.t. project- en financieel beheer zijn gecommuniceerd aan alle leden van Tubakunde (AV van 24 april 2010). -18 lidorganisaties hebben zich kandidaat gesteld voor een micro-project. Handicap International zal deze organisaties uitnodigen voor een vorming over het schrijven van een project: toelichting canevas; opvolging uitschrijven van het project.

4. TOE-PROJECT VLAAMSE GEMEENSCHAP 4.1 Beschrijving van het verloop van het project Het project “Toegankelijke ontwikkelingseducatie voor personen met een sensoriële handicap” werd ontwikkeld door PHOS in samenwerking met haar partners Blindenzorg Licht en Liefde, Fevlado, en Sensorial Handicap Cooperation (SHC) en in 2005 ingediend bij de Vlaamse Gemeenschap. Bij de tweede selectie voor het begrotingsjaar 2007 werd het project weerhouden voor financiering met een startdatum in juli 2007 en dit voor een periode van drie jaar. Het project liep dus ten einde op 30 juni 2010. Het project heeft als algemene doelstelling bestaande ontwikkelingseducatieve pakketten aan te passen en aan te bieden aan personen met een sensoriële handicap, evenals mainstream-NGO’s te beïnvloeden om ontwikkelingseducatie op een inclusieve manier te geven. Om deze doelstellingen te bereiken werden er een aantal activiteiten gepland, zoals het aanpassen van educatieve pakketten, het ontwikkelen van vormingsmodules, het opstellen van richtlijnen voor de aanpassing van educatieve programma’s, etc. In het midden van het project werd er door PHOS en haar partners een stand van zaken opgemaakt. Hieruit bleek de nood aan een heroriëntering van een aantal van de voorziene activiteiten. Gezamenlijk werd beslist dat een heroriëntatie van de activiteiten noodzakelijk was indien de beoogde objectieven bereikt wilden worden. In het licht van de recente evoluties in de elektronische hulpmiddelen vonden alle leden het opportuun meer in te zetten op een toegankelijke website. Sensibilisatie van individuen kan nog steeds via groepsbijeenkomsten maar nu kan dit ook rechtstreeks via een nieuwe, uiterst toegankelijke website. Daarenboven moest PHOS een aantal moeilijkheden in de samenwerking met één van de partners vaststellen met gevolgen voor de verwezenlijking van de activiteiten. Op 17 augustus 2009 kreeg PHOS de bevestiging dat VAIS akkoord ging met de voorgestelde wijzigingen. De rapportering van dit project had veel vertraging opgelopen, de tweede en derde schijf van het budget werden nog aangevraagd in 2010. De 4de schijf heeft PHOS niet meer aangevraagd omdat hier ook de nodige uitgaven niet voor gedaan werden. Een aantal activiteiten hebben ook na juni 2010 plaatsgevonden, zodat deze financieel niet meer meetelden maar wel nog een belangrijke invloed hadden op het resultaat. In september 2010 heeft PHOS een volledig narratief en financieel eindverslag ingediend. Voor dit project werd een externe evaluator aangetrokken, zij besloot in haar verslag als volgt: ‘Het dient gezegd dat de equipe die het project het afgelopen half jaar heeft gedragen, dat met bijzonder veel inzet en gedrevenheid heeft gedaan. Nadat alles ongeveer een half jaar zo goed als stil lag, is men erin geslaagd om datgene wat door anderen was voorbereid en samengebracht, energiek verder te zetten en tot een goed einde te brengen.’

En verder: ‘Alles samen zijn de resultaten uit het aangepaste logisch kader grotendeels behaald en liggen zij in de lijn van de doelstellingen. Realisaties: - twee spelen staan ter beschikking van organisaties die erom vragen; - de website van PHOS is toegankelijk gemaakt; - een film omtrent een item in ontwikkelingssamenwerking is aangepast en verspreid; - drie brochures zijn gemaakt en verspreid naar relevante doelgroepen; - twee vormingen zijn gegeven.’ 4.2 Specifieke doelstelling en resultaten Specifieke doelstelling: Personen met een sensoriële handicap in Vlaanderen hebben toegang tot aangepaste ontwikkelingseducatie en –informatie. Resultaat 1: Educatieve pakketten en materialen voor Noord-Zuid educatie zijn gecreëerd en aangeboden aan de doelgroep Indicator - 2 aangepaste spelen bestaan - 1 aangepaste film bestaat Commentaar over de activiteiten: Activiteit 1: Aanpassing van twee educatieve spelen voor personen met een visuele handicap Het idee was educatieve materialen van NGO’s in samenwerking met hen aan te passen voor een inclusieve doelgroep. NGO’s werden bevraagd (zie resultaat 3) maar de respons bleef beperkt. De partners kozen daarom geschikte spelen op basis van selectiecriteria. In 2007-2008 werden de selectiecriteria vastgelegd voor het zoeken van geschikte educatieve materialen. De criteria zijn te verdelen in 3 categorieën: leeftijd, werkvorm en thema. Voor de categorie leeftijd werd er gekeken naar de bereikte doelgroepen van alle partners. Elke partner richt zijn hoofdactiviteiten naar jongeren en volwassenen, daarom werd gekozen om spelen te kiezen voor deze doelgroep. Voor de categorie werkvorm werd er gekozen om een mix te voorzien: film, inleefspel, workshops, ook ludieke en actieve activiteiten moeten deel uitmaken van de spelen. Voor de categorie thema gaven alle organisaties aan welke thematiek ze zinvol achtten. Er werd gekozen voor 1) milieu, 2) diversiteit, multiculturele samenleving, solidariteit. Het thema 3) handicap binnen ontwikkelingssamenwerking werd als een pluspunt beschouwd. Er werden per doelgroep (blinden/slechtzienden en doven/slechthorenden) richtlijnen opgesteld voor de aanpassingen van educatieve programma’s en materialen. De leden van de stuurgroep kwamen nadien samen bij het wereldcentrum in Gent om een selectie te maken op basis van deze opgestelde criteria. De spelen ‘Rafa Rafa’, ‘Doe de water test’, ‘Habitat’ en ‘Potlood Mikado’ werden onmiddellijk geïdentificeerd. De makers van de spelen werden gecontacteerd maar geen bezwaren voor aanpassingen werden ontvangen. Na een grondige analyse met terugkoppeling van ervaringsdeskundigen bij Licht en Liefde en Fevlado werden volgende keuzes gemaakt:

Fevlado: -Vlinderslag -Kijk zo leven wij -El restaurante del pueblo -Een kijk op een ander -Rafa Rafa -Kop of Munt

Licht en Liefde: -Doe de waterproef -Pak je afval -Rafa Rafa -Oordelen-vooroordelen

Beide partners hadden 1 spel gemeenschappelijk en dat was Rafa Rafa. Daarom werd met dit spel gestart om de aanpassingen in te voeren. Doorheen de aanpassingen kwamen de partners zelf tot de vaststelling dat het aanpassen van educatieve spelen voor doven en slechthorenden niet zo intensief was als de aanpassingen voor blinden en slechtzienden. Bij doven en slechthorenden is het vooral belangrijk dat alle deelnemers met de tolk Vlaamse Gebarentaal kunnen omgaan. De tolk zorgt ervoor dat doven en slechthorenden goed kunnen participeren. Doof-zijn is in essentie een taalkwestie, een communicatieprobleem omdat doven de gesproken taal niet hanteren. De hele toegankelijkheid voor doven staat of valt met de aanwezigheid van een tolk Vlaamse Gebarentaal. Bij blinden en slechtzienden moet alles tactiel worden gemaakt of meer uitvoerig worden beschreven. Daarom werd er geopteerd om voor de spelbegeleiders een brochure te maken ‘Hoe omgaan met dove en slechthorende personen’. Volgende vragen komen hierin aan bod: -Wat is een tolk VGT? -Wat doet een tolk VGT? -Hoe gaat de educatieve medewerker om met de tolk VGT en de dove/slechthorende personen? -Wat is de verantwoordelijkheid van de tolk VGT? In de aanpassingen van de twee spelen ligt dan ook de focus op tactiele aanpassingen voor blinden en slechtzienden. Rafa Rafa Rafa Rafa is een spel van het Centrum voor Informatieve Spelen. Rafa Rafa is een simulatiespel dat je laat ervaren wat het is om ondergedompeld te worden in een compleet andere cultuur, met andere regels en voorschriften. Observatie staat in dit spel centraal. Dit is geen bordspel en er is geen materiaal voor nodig. Samen met ervaringsdeskundigen1 (blinden en slechtzienden) bleek dat het niet zo evident was om het toegankelijk te maken voor blinden en slechtzienden zodat zij het individueel kunnen spelen of individueel kunnen meespelen. Hierdoor werd een duidelijke keuze gemaakt om met inclusieve groepen te werken. Het is een belangrijke keuze omdat we het idee van inclusie op alle niveaus willen waarmaken. Ook spelen die in eerste instantie niet zo evident lijken kunnen op een gelijkwaardige manier gespeeld worden samen met blinden en slechtzienden door de medespelers een aantal tips mee te geven hoe zij dat samen met iemand met een visuele handicap kunnen doen.

1

Ervaringsdeskundigen, blinde en slechtziende vrijwilligers, Collega’s Zicht Op Cultuur, de sociaal culturele beweging van Licht en Liefde (zienden als blinden en slechtzienden), Karin Vaesen, coördinator mobiliteit en toegankelijkheid Dienst Toegepaste Belangenbehartiging van Licht en Liefde. (slechtziende)

Daarom bestond het aanpassen van Rafa Rafa uit het herwerken van de spelregels. Licht en Liefde schreef een toegankelijke editie van de spelregels. Hierin stonden uitleg en praktische tips voor de spelbegeleider centraal. Er werd geopteerd om altijd in duo te spelen. Telkens iemand met en iemand zonder een visuele handicap. Daarnaast zijn er ook Cd-roms in Daisy-formaat (Digital Accessible Information System) gemaakt zodat blinden en slechtzienden ook toegang hebben tot het spelverloop, de praktische tips in de extra handleiding, uitleg over de alfa-cultuur en tenslotte uitleg over de beta-cultuur. Alle spelregels zijn daarnaast ook in braille omgezet. Rafa Rafa is opgenomen in het educatief aanbod van PHOS. Het is een zeer interessant spel om culturele verschillen aan te duiden en de nood om deze te begrijpen. Dit is ook zeer belangrijk om mee te geven in de vormingen over handicap in ontwikkelingslanden. Mensen moeten er zich van bewust zijn dat in andere culturen, andere visies op handicap bestaan. Rafa Rafa zal daarom deel blijven uitmaken van het educatief aanbod van PHOS. Er werden 4 volledige exemplaren gemaakt, 1 voor elke partner en 1 voor CIS. Toto H2O Als tweede spel werd er eerst gewerkt aan het spel potloodmikado, dit bleek echter niet voor de hand liggend (moeilijk tactiel te maken, en handelt ook niet over NoordZuid thema). Het nieuw geselecteerde spel, Toto H20, was nog niet in de eerste selectie van de stuurgroep opgenomen omdat dit spel pas in 2007 is verschenen. Het spel handelt over water en speelt zich af in Burkina Faso. Een van de selectiecriteria van de stuurgroep was milieu en het spel is vooral bedoeld voor jongeren/volwassenen. Daarom voldeed het aan de voorwaarden. Het was een plus dat het spel gloednieuw was. Een belangrijke vereiste was ook dat we nu een spel zochten dat blinden en slechtzienden individueel en zelfstandig kunnen spelen. Bovendien kon van Toto H20 relatief eenvoudig een tactiel spelbord gemaakt worden. Samen met Georgia Venetakis, een ervaringsdeskundige van Zicht Op Cultuur met ervaring in de Noord-Zuidwerking, is verder overlegd op welke manier het spelmateriaal toegankelijk kon worden gemaakt voor blinden en slechtzienden. Tijdens het uitwerken van de toegankelijke versie is ook gebleken dat het tevens bruikbaar is voor kinderen-jongeren-volwassenen als het niveau van de opdrachten en vragen worden aangepast. Het spel is origineel ontwikkeld door Spoor ZeS, de dienst van de Chiro die rond solidariteit en zingeving werkt. Zij waren enthousiast over het idee om een aangepast versie van het spel te maken en er mocht daarom ook gebruik gemaakt worden van het spelconcept en het tekstmateriaal. Dit spel is zo opgebouwd dat een groep blinden en slechtzienden in de mogelijkheid is het zelfstandig te spelen. Om dit mogelijk te maken is een houten spelbord en bijkomend tactiel spelmateriaal ontwikkeld (bijvoorbeeld lapjes jutte die graanvelden voorstellen, blauwe houten ringen als waterputten, …). Daarnaast zijn ook de spelbrochures aangepast: een gedrukte vorm, een spelbrochure in braillevorm, de spelbrochure en voorbeelden van vragen en opdrachten op Cd-rom in Daisy-formaat. Zowel het spelmateriaal als de spelbrochure zijn bruikbaar voor blinden en slechtzienden maar uiteraard zijn er in de spelbrochure ook begeleidingstips opgenomen zodat een gemengde groep het spel kan spelen. Om te testen of het spel voldoende was aangepast, werd het voorgesteld en gespeeld op het jeugdkamp van Licht en Liefde. Dit was geen groep bestaande uit

enkel blinden en slechtzienden, het was een voorbeeld van inclusie. Het spel werd met hen gespeeld om te kijken hoe het in de praktijk verliep en of de aanpassingen voldoende waren. Achteraf werd met de opmerkingen van de spelers rekening gehouden. Licht en Liefde ontwierp 1 aangepast spelbord. Het houtatelier van Huis 45, een tehuis en dagcentrum voor niet-werkende mensen met een visueel probleem die moeilijk zelfstandig kunnen wonen, voerde de plannen uit en het resultaat zijn 3 mooie speelkoffers. Van dit spel werden 3 volledige exemplaren ontwikkeld voor de 3 partners. Spoor 6 van Chiro kreeg alle begeleidende documenten in braille en Daisy maar de kost om ook voor hen een extra tactiel spelbord te maken kon niet overwogen worden. Wel kan Chiro, indien ze dit wensen zelf een spelbord bij PHOS bestellen. Zeer recent kreeg PHOS, na een toevallige ontmoeting met een werknemer van Spoor ZeS, inderdaad de vraag of het mogelijk was om ook zo’n toegankelijke versie van Toto H2O te verkrijgen. Er zijn hierover reeds enkele e-mails uitgewisseld, maar Spoor ZeS heeft hier nog geen definitieve beslissing over genomen. Gebruik van de spelen door de doelgroep In 2007-2008 werden door de stuurgroep profielen opgesteld voor de begeleider van een inclusief spel. Deze geven handvaten aan de begeleider afgestemd op de doelgroep. Een begeleider van een groep doven/slechthorden heeft bijvoorbeeld best geen snor. Dit om het liplezen te vergemakkelijken. Tijdens de vorming voor personen met een sensoriële handicap werd het Toto H2O spel gespeeld. De groep blinden en slechtzienden die aanwezig was op deze vorming over ontwikkelingssamenwerking en handicap, was zeer enthousiast over het spel. Zij stelden dat het een leuk spel is om mensen bewust te maken van de moeilijkheden waar Afrikaanse boeren mee geconfronteerd worden. Het is ook gemakkelijk aan te passen aan de doelgroep waarmee je het speelt. Bovendien is het spel zeker toegankelijk want alle materialen zijn tastbaar. Ook Spoor ZeS, het deel van de Chiro gericht op Zingeving en Solidariteit door wie het spel origineel ontwikkeld werd, was zeer enthousiast over de aangepaste versie van Toto H2O. Zij gaven aan dat wij altijd bij hen konden aankloppen als we nogmaals een spel wilden aanpassen. Bovendien zijn beide spelen ook opgenomen in de folder met het educatief aanbod van PHOS. Deze werd opgestuurd naar alle middenveldorganisaties, waaronder alle organisaties voor personen met een sensoriële handicap. Dit leverde al resultaat op. VeBes Brussel, een onderdeel van Blindenzorg Licht en Liefde, vroeg naar mogelijkheden om spelen te ontlenen. Bovendien kwam vanuit Kleur Bekennen Wereldcentrum Gent de vraag of ze mogelijk een exemplaar van de aangepaste versie van Toto H2O en Rafa Rafa in hun documentatiecentrum zouden kunnen hebben. Hier werd vanuit PHOS positief op gereageerd. Activiteit 2: Aanpassing van een film voor personen met een auditieve en sensoriële handicap Film lijkt op het eerste zicht geen interessant medium als je werkt met doven/slechthorenden en blinden/slechtzienden. Toch gaat deze doelgroep graag naar de film. Er worden heel wat Vlaamse films aangepast en de vraag naar aangepaste films blijft enorm groot. In 2007-2008 werd er intensief gezocht naar een goede film om toegankelijk te maken. Dit was vooral een taak van SHC. Ze bekeken het Iteco archief maar konden niet onmiddellijk een film identificeren. Vooral de film die bij de kookactiviteit hoorde

van ‘El Restaurante del Pueblo’ werd eerst overwogen. Door de terugtrekking van SHC uit het project bleef dit even hangen. Begin 2009 sloot PHOS aan bij Handicap International die een film aan het produceren was over de slachtoffers van clustermunitie: ‘The Ban advocates’. De regisseur was Chris Anderson. Deze film was uitermate geschikt omdat het net een positief verhaal brengt over hoe personen met een handicap, overal ter wereld, een stem krijgen en gehoord worden. Dat kan inspirerend zijn voor andere personen met een handicap. Er werd afgesproken dat er één aangepaste versie van deze film geproduceerd zou worden, die zowel Handicap International en PHOS, Fevlado en Licht en Liefde zouden gebruiken. De ondertiteling voor doven en slechthorenden en de audiodescriptie voor blinden en slechtzienden werden ontwikkeld door Suzanne Verberk van het vertaalbedrijf Nevero. Dit bedrijf is gespecialiseerd in ondertiteling voor doven en slechthorenden en in audiodescriptie. Deze aanpassingen toepassen in de film zelf werd gedaan door Merijn Van Der Heijden van Soundfocus. De afspraak was dat er één uiteindelijke toegankelijke versie zou worden geproduceerd voor zowel Handicap International als voor PHOS, Fevlado en Licht en Liefde. De productie liep echter vertraging op en eind februari 2010 werd door Handicap International beslist om verder te gaan met de productie van de DVD zonder aanpassingen. Hierop is enkel de Engelstalige versie van de film te zien, zonder ondertitels voor doven of slechthorenden en zonder audiodescriptie. PHOS, Fevlado en Licht en Liefde werkten verder samen met Soundfocus. Een eerste testversie van de aangepaste film was klaar eind mei. Deze werd bij PHOS bekeken en vervolgens bij Licht en Liefde en Fevlado. Beide groepen hadden enkele opmerkingen. Deze opmerkingen werden ter harte genomen en in de uiteindelijke DVD aangepast. De DVD zelf is voorzien van een braille opdruk. Ondanks het feit dat Handicap International geen aangepaste versie van de DVD produceerde stonden zij wel achter dit initiatief. Op 30 juli organiseerde Handicap International een persconferentie om de Ban Advocates in België voor te stellen. PHOS, Fevlado en Licht en Liefde werden hierop uitgenodigd en een blind persoon van Licht en Liefde werd gevraagd een getuigenis te geven van 5 minuten over de nood van aangepaste films. De DVD werd reeds vertoond in de vorming over ontwikkelingssamenwerking en handicap voor blinde en dove personen. Zij waren zeer enthousiast over de film en de aanpassingen. De audiodescriptie was volgens hen zeer goed en professioneel. Het was ook zeer duidelijk. Na de vertoning van de film konden de blinden en slechtzienden aangeven welk soort handicap aan bod kwam. Er werden 500 exemplaren van de film gemaakt waar Soundfocus zelf er 100 van aankocht. De film werd ook gratis toegestuurd naar een 200-tal organisaties die werken voor/door personen met een sensoriële handicap. Toch merken we dat deze mailing misschien iets te algemeen was, en uit de bevraging van de externe evaluator lezen we dat de DVD te vaak over het hoofd is gezien. Het beter bekendmaken van deze film is zeker een werkpunt voor de partners. In de huidige folder met het educatief aanbod van PHOS is deze DVD nog niet opgenomen omdat deze toen nog te ver verwijderd was van de uiteindelijke versie. Om de duurzaamheid van dit materiaal te verhogen zal deze in een volgende folder zeker wel opgenomen worden. Op de website van PHOS is ook een overzicht van alle vormingen en educatieve materialen te vinden. Dit overzicht bevat ook de toegankelijke Ban Advocates DVD.

Activiteit 3: Bouw van een toegankelijke PHOS portal (website) met informatie en documentatie over handicap in het zuiden. PHOS website In 2007-2008 was het internet voor de doelgroep een medium in zijn startschoenen. Gedurende het project ontwikkelde dit zich tot een zeer belangrijke bron van informatie voor de doelgroep. Het project wil personen met een sensoriële handicap sensibiliseren over handicap in het Zuiden. Goede toegankelijke informatie hebben, is hiervoor een basisvereiste. Daarom werd besloten in de projectwijziging de website van PHOS volledig toegankelijk te maken voor personen met een sensoriële handicap. Deze activiteit had een groot voordeel omdat we konden samenwerken met een afdeling binnen Licht en Liefde, namelijk Anysurfer. Anysurfer heeft een label ontwikkeld. Dit label staat garant voor een toegankelijke website. Ook met de websiteprovider van het PHOS moest er nauw worden samengewerkt. Het realiseren van de toegankelijkheid van de website was een uitdagend proces. De nieuwe website werd op 3 december 2009 officieel gelanceerd met een persbericht. De realisatie van deze website gebeurde steeds in nauw overleg met Anysurfer. Na het lanceren van de nieuwe website wilde PHOS het label behalen. AnySurfer heeft een lange wachtlijst waardoor het opvolgen van de richtlijnen en het verkrijgen van het label langer nodig had dan verwacht. Voor de webdesigner bleek het niet evident om de toegankelijkheidsrichtlijnen toe te passen waardoor meer begeleiding vanuit AnySurfer noodzakelijk was. Toch kunnen we met trots zeggen dat het label is behaald. De website is sinds de lancering sterk gegroeid. Ze is inmiddels ook beschikbaar in het Frans en Engels. Dit heeft vele positieve reacties teweeg gebracht. Zowel het Europese netwerk van PHOS als de partners in Rwanda hebben zich positief uitgesproken over deze ontwikkeling. Het aantal personen geabonneerd op de nieuwsbrief neemt gestaag toe en ook de website zelf wordt actief bijgehouden. Het aantal bezoekers aan de website begint haar pieken te kennen en er zijn plannen voor de toekomst om de website nog verder uit te breiden. De website van PHOS zal de basis of het visitekaartje zijn voor de mensen die nog niet bekend zijn met PHOS. proReader De website is ook voorzien van een voorleesfunctie, proReader. Vanaf november was een Nederlandstalige voorleesfunctie beschikbaar en vanaf juni zijn ook Engels en Frans beschikbaar geworden. De proReader wordt met regelmaat gebruikt maar haalt geen hoge cijfers. Voorleessoftware is in de eerste plaats ontwikkeld voor blinden en slechtzienden. De evolutie toont dat proReader ook goed gebruikt wordt door personen met lees- en leerproblemen. Blinden en slechtzienden die een voorleeshulp nodig hebben kopen vaker hun eigen software aan. De externe evaluator geeft in haar verslag aan dat NGO’s (die op de vorming aanwezig waren, zie resultaat 3) vragen stellen bij de efficiëntie van deze software. Het blijft een beperkte groep die deze software nodig heeft, maar gezien PHOS een platformfunctie te vervullen heeft, is het inherent aan haar rol verbonden dat ze maximale toegankelijkheid nastreeft. Als PHOS een groep personen niet kan bereiken wegens toegankelijkheidsproblemen, dan faalt ze in haar missie.

proReader statistieken Month Tot. count Nov/09 0 Dec/09 86 Jan/10 22 Feb/10 7 Mar /10 7 Apr/10 17 May/10 6 Jun/10 30 jul/10 32 Aug/10 77 Sep/10 18 We merken pieken in het gebruik van deze software op momenten dat PHOS meer in de kijker komt. Bij de lancering van de website (december 2009) zien we een hoge piek, en opnieuw in augustus bij het verspreiden van de resultaten van dit project naar alle voorzieningen voor/door personen met een sensoriële handicap en naar educatieve medewerkers van NGO’s.

Resultaat 2: Personen met een handicap nemen deel aan educatieve activiteiten en hebben de aanpassingen geëvalueerd. Indicator -1 studiedag met minstens 20 deelnemers Commentaar over de activiteiten: Activiteit 1. Organisatie van een studiedag voor personen met een handicap over Handicap in het Zuiden In 2007-2008 werden er heel wat vormingen gepland. Er werd gerekend op het uitgebreide netwerk van SHC om groepen bij elkaar te brengen. SHC moest zich uit het project terugtrekken, en dat had zeker implicaties op de bereikbaarheid van de doelgroep. Op donderdag 15 juli, van 13.00 tot 16.30 uur, vond een vorming plaats speciaal gericht op slechtziende, blinde, slechthorende en dove personen. PHOS had hiervoor twee Tolken Vlaamse Gebarentaal gereserveerd. Er werd ook een aangepaste bus voorzien om deelnemers van en naar het station te brengen. In totaal waren 11 personen aanwezig op deze vorming. De uitnodigingen werden nochtans niet enkel via de website van PHOS, maar ook via Blindenzorg Licht en Liefde en Fevlado verspreid. Het bleek niet zo gemakkelijk om individuen uit te nodigen voor een vorming. In de toekomst is het misschien interessanter om deze vorming aan te bieden aan bestaande groepen personen met een sensoriële handicap. Zo sluit het verhaal meer aan op bestaande initiatieven. Centraal stonden 3 belangrijke thema’s: de Belgische ontwikkelingssamenwerking, personen met een handicap in ontwikkelingslanden en het uitproberen van de aangepaste educatieve materialen. In een eerste deel werd kort het institutioneel kader van de Belgische ontwikkelingssamenwerking geschetst: het bevoegdheidsniveau, de wet van 25 mei 1999 betreffende internationale samenwerking, de millenniumdoelstellingen en de VN Conventie voor de rechten van personen met een handicap. Vervolgens werd aandacht besteed aan het leven van mensen in ontwikkelingslanden. Ook de leefsituatie van personen met een handicap werd uitgebreid besproken. Tenslotte was er ruimte om enkele materialen, aangepast in het kader van het TOE-project, uit te testen. De aangepaste versie van de Ban Advocates DVD werd vertoond en het Toto H2O spel werd gespeeld. Nadien werd naar de mening van de deelnemers over de materialen gevraagd. Interactie was een belangrijk aspect in deze vorming. Niet enkel werden er veel vragen gesteld door de deelnemers en was er ruimte voor discussie, zij werden ook gestimuleerd tot nadenken via specifieke vragen tijdens de presentatie en via een kleine quiz. Om dit te vergemakkelijken was de documentatie die tijdens de vorming gebruikt werd ook aangepast. De gebruikte PowerPoint presentatie was niet enkel beschikbaar in zeer groot lettertype, ook een versie in braille was beschikbaar. De deelnemers aan de vorming gaven achteraf aan dat ze de presentatie zeer interessant vonden. Van de meerderheid onder hen kwam de vraag om een uitgetypte versie van de vorming te ontvangen. Hier werd uiteraard gehoor aan gegeven. Tijdens deze vorming werd er ook aandacht gespendeerd aan de evaluatie van aanpassingen van de educatieve materialen. Dit gebeurde voor zowel het spel Toto H2O en de film The Ban Advocates. Het Toto H2O spel was volgens de deelnemers zeer toegankelijk, onder andere omwille van de tastbare materialen. De reacties op de aangepaste versie van The Ban Advocates waren ook zeer positief. De deelnemers gaven aan dat de film zelf zeer interessant is en de gevoelens van de

personen toont. Deze vorming heeft enkele duurzame gevolgen. Zo zijn de educatieve materialen aangepast na de beoordeling van de slechtziende, blinde, slechthorende en dove deelnemers aan de vorming. Als in de toekomst nogmaals zo’n vorming georganiseerd wordt moet de uitnodiging via andere kanalen bekend gemaakt worden. Uit de bevraging van de externe evaluator bleek toch dat de verwachtingen van de deelnemers heel sterk verschillend waren. Sommige verwachtten in contact te komen met mensen met een handicap uit het Zuiden. PHOS verkent zeker deze optie in de toekomst, dit staat ook vermeld in het strategisch kader van PHOS. De film ‘Nothing About Us’, die intussen in het aanbod van PHOS is opgenomen, brengt hier een mooi voorbeeld van.

3.3 Resultaat 3: Mainstream-NGO’s houden rekening met de noden van personen met een sensoriële handicap Indicator -1 vorming voor communicatie en educatieve medewerkers van mainstream-NGO’s is georganiseerd -Min. 20 personen hebben hieraan deelgenomen -Mainstream-NGO’s hebben informatiegidsen ontvangen Commentaar over de activiteiten: Activiteit 1: Organisatie van een vorming voor communicatiemedewerkers en educatieve medewerkers van mainstream-NGO’s over inclusie van personen met een handicap in ontwikkelingseducatie en informatie. In 2007-2008 begon men met de voorbereidingen voor het geven van vormingen aan educatieve medewerkers van NGO’s. Er werd beslist om eerst de doelgroep te bevragen om op die manier hun wensen en noden te kennen. De enquête werd verstuurd naar FOS, Studio Globo, School zonder racisme, CIS, Volens, Vredeseilanden, Wereldsolidariteit, Maya Honing, Bevrijde Wereld, UCOS, VIVA Afrika, Unicef, Plan België, Quinoa, Djapo en Max Havelaar. Er kwam slechts respons van 3 organisaties. In de eerste plaats moet PHOS zich afvragen waarom er maar 3 organisaties geantwoord hebben. Was het timing of de manier van bevraging die fout was? Of is er weinig interesse vanuit NGO’s? Een geleerde les is hier meer bij stil te staan. We verwijzen ook naar de opmerking van de externe evaluator die opmerkt dat NGO’s de minst tevreden groep zijn. Uit de 3 antwoorden kunnen we afleiden dat iedereen inclusieve activiteiten belangrijk vindt maar dat ze zich niet willen richten op een groep waar iedereen een handicap heeft en dat ze zich vragen stellen bij de impact die dat zou hebben op hun werk. Er wordt geschreven dat een totaal nieuwe aanpak noodzakelijk zou zijn om personen met een handicap te bereiken. PHOS heeft door jaren ervaring gemerkt dat dit een knelpunt is dat vaker bij NGO’s leeft. Niemand durft zeggen dat ze niet inclusief willen werken. Onderzoek heeft immers bewezen dat aanpassingen in toegankelijkheid ten goede komen aan de gehele samenleving. Iedereen is voor meer toegankelijkheid en meer participatie van personen met een handicap, maar het schoentje knelt vaak op het moment dat er inspanningen moeten geleverd worden. Soms uit onwetendheid, soms uit schrik. PHOS probeert zich reeds vanaf haar ontstaan in te schrijven in gangbare thema’s en activiteiten. Bovendien staat mainstreaming van handicap steeds hoog op de agenda (bewijzen zijn deelname aan vergaderingen binnen de federatie en 11.11.11) Toch vonden we geen NGO bereid die zich wou inspannen om 1 educatief materiaal in samenwerking met PHOS, Licht en Liefde en Fevlado volledig toegankelijk te maken. We moeten ons afvragen waarom dit zo is, wat schrok hen af? PHOS koos er voor om niet passief te wachten en zelf de spelen te kiezen. Op dinsdag 13 juli organiseerde PHOS, in samenwerking met Fevlado en Blindenzorg Licht en Liefde, een vorming voor communicatie- en educatieve medewerkers van mainstream-NGO’s. De vorming vond plaats van 09.30 tot 13.00 uur en er waren 14 deelnemers aanwezig. Op de vorming waren er dus geen 20 deelnemers aanwezig. Nochtans werd de uitnodiging niet enkel via email verspreid, maar werden de educatieve medewerkers van de NGO’s ook opgebeld. Velen onder hen gaven aan wel interesse te hebben, maar de datum was slecht gekozen. Een aantal onder hen was in verlof. Daarnaast gaven ook enkele educatieve medewerkers aan geen interesse te hebben.

Het onderwerp van deze vorming was ontwikkelingseducatie voor personen met een sensoriële handicap. De vorming bestond uit 4 delen. In de inleiding werd een kennismakingsronde gehouden. Ook het TOE-project en de gastsprekers werden voorgesteld. Het tweede deel had als thema ‘hoe omgaan met doven en slechthorenden’. Verantwoordelijk hiervoor was Bart Verheyden van Fevlado. Verschillende, maar onderling gerelateerde onderwerpen (bijvoorbeeld identiteit van doven en slechthorenden, Vlaamse gebarentaal en concrete tips voor het omgaan met doven en slechthorenden) werden tijdens dit deel van de vorming kort aangeraakt. Toegankelijke educatieve materialen was het onderwerp van het derde deel van de vorming. Dit werd gegeven door Steffie Neyens van PHOS. Doel van dit deel was het geven van praktische tips over hoe educatieve materialen aangepast kunnen worden. Het idee was om zeer veel voorbeelden te geven (voorleessoftware, contrast en lettertypes, transcripts bij films, …) zodat de deelnemers een duidelijk beeld kregen. Het laatste deel tenslotte werd gegeven door Sarah De Wolf en Nick Mermans van Zicht op Cultuur, Blindenzorg Licht en Liefde. Dit deel bestond uit het uitwisselen van praktijkervaringen en tips over de omgang met blinden en slechtzienden. De nadruk lag op een ervaringsgerichte aanpak, bijvoorbeeld via simulatiebrillen en het geblinddoekt spelen van het Toto H2O spel. Tijdens de hele vorming stond interactie en het stimuleren van reflectie centraal. In de inleiding werd de deelnemers gevraagd een activiteit te kiezen. Na elk deel van de vorming werd hun gevraagd de toegankelijkheid van deze activiteit te analyseren. Welke toegankelijkheidsproblemen hebben personen met een sensoriële handicap en op welke manier zou de educatieve activiteit aangepast kunnen worden. De vorming is georganiseerd en enkele aanwezige mainstream-NGO’s zijn er zich nu van bewust dat ze met betrekking tot hun educatieve luik ook rekening moeten houden met personen met een sensoriële handicap. Dit werd ook bevestigd in de bevraging van de externe evaluator aan de NGO’s. Na de vorming werd aan de deelnemers gevraagd een evaluatieformulier in te vullen. Hieruit bleek dat zij over het algemeen zeer positief waren over de vorming. Ze waren zeer tevreden over de interactie en bleken ook zeer positief over de vele voorbeelden en praktijkervaringen. In een eventuele volgende vorming zal nog meer nadruk gelegd worden op praktische voorbeelden en zullen meerdere aangepaste materialen voorgesteld worden. Het zou interessant zijn om in de toekomst meer van zulke vormingen te organiseren, daarom zal deze vorming ook worden opgenomen in het educatief aanbod van PHOS. De wenselijkheid hiervan blijkt niet enkel uit de reacties van de deelnemers, maar ook uit de reacties van NGO medewerkers die werden opgebeld om hen uit te nodigen voor de vorming. Velen van hen hadden interesse maar de datum was voor hen niet gepast. Deze interesse bleek ook uit enkele reacties achteraf. Protos o.a. vroeg PHOS om de brochures die in het kader van het TOE project gepubliceerd zijn en de documentatie die tijdens de vorming gebruikt werd. Als mainstream-NGO’s een vorming gevolgd hebben, en meer op de hoogte zijn van de mogelijkheden, zien we hun motivatie verhogen om ook in de praktijk inspanningen op hun maat te leveren. Als we deze vorming in de toekomst meer zouden geven, zou dit kunnen bijdragen tot meer educatief materiaal aangepast voor personen met een sensoriële handicap. Twee deelnemers werken voor Kleur Bekennen. Zij zijn bezig met de voorbereiding voor het opstarten van een kennisplatform over educatieve materialen voor het Buitengewoon Secundair Onderwijs (BuSO). Het doel hiervan is een gesprek tussen de aanbieders van mondiale vorming en leerkrachten BuSO op gang te brengen. Kleur Bekennen

merkte namelijk na een evaluatie van haar aanbod dat BuSO leerkrachten het minst tevreden waren over het aanbod mondiale vorming. Ze vonden de materialen vaak niet aangepast aan hun leerlingen. Dit is de nood waar het project probeert een antwoord op te formuleren. Er worden nu geschikte deelnemers aan het platform gezocht en na de vorming vroeg Kleur Bekennen of de partners van dit project hun expertise kunnen inbrengen. Op die manier kan PHOS op een duurzame manier bijdragen aan het bewustmaken van NGO’s.

3.4 Resultaat 4: De expertise staat ter beschikking van de sector in de vorm van een publicatie(s). Indicator - 3 brochures bestaan Commentaar over de activiteiten: In de projectaanpassing van 2009 werd beslist dat bepaalde ervaringen ook moesten omgezet worden in praktische handleidingen. Daarom werden er 3 brochures geschreven. PHOS verzorgde de lay-out en druk van de brochures. Alle brochures zijn op 500 exemplaren gedrukt en deze werden onder de partners verdeeld. De foto’s werden bewust gekozen om multiculturaliteit uit te stralen. Toegankelijke ontwikkelingseducatie betekent ook toegankelijke brochures. Door een daisy CD toe te voegen in elke brochure worden deze ook toegankelijk voor blinden en slechtzienden. De daisy CD’s werden gemaakt door een afdeling van Licht en Liefde en ze werden ingekleefd in de brochures door Huis 45, een tehuis en dagcentrum voor niet-werkende mensen met een visueel probleem die moeilijk zelfstandig kunnen wonen. In het verslag van de externe evaluator kunnen we lezen dat het materiaal zeer sterk werd gewaardeerd, enkel de NGO medewerkers zoeken een meer bondig en beknopt alternatief. Het belang om de doelgroep meer te bevragen en een duidelijke nodenanalyse werd onvoldoende vervuld. Activiteit 1: Ontwikkelen van een gids over hoe omgaan met een tolk VGT. Vanuit zijn ervaring schreef Fevlado de brochures: ‘Hoe omgaan met dove en slechthorende personen?’. In deze brochure vind je vooral uitleg en tips over het betrekken van doven en slechthorenden in educatieve activiteiten. De inhoudstafel: 1. Inleiding 2. Het nut van sensibilisatie 3. Communicatietips 4. Wat is gebarentaal 5. Wat is een tolk Vlaamse Gebarentaal? 6. Hoe ga je om met een tolk Vlaamse Gebarentaal? Activiteit 2: Ontwikkelen van een gids met tips over de toegankelijkheid van websites en andere multimediapresentaties Op basis van de ervaringen die PHOS opdeed bij het toegankelijk maken van de website werd er een brochure geschreven ‘Hoe maak je je website toegankelijk?’. Deze brochure werd tweemaal nagelezen door Anysurfer, de dienst van Licht en Liefde die websites een label toekent voor toegankelijkheid. In de brochure kan je meer informatie vinden over: 1. Inleiding 2. De voordelen van een toegankelijke website 3. Personen met een handicap op het wereldwijde web 4. Eenvoudig communiceren. Activiteit 3: Ontwikkelen van een gids met tips over hoe omgaan met personen met een visuele handicap en inclusieve ontwikkelingseducatie opzetten Deze brochure ‘Toegankelijke ontwikkelingseducatie’ werd geschreven door Licht en Liefde op basis van hun eigen ervaringen. De volgende personen werden aangesproken voor het nalezen van deze brochure:

• Blinde en slechtziende vrijwilligers. • Collega’s Zicht Op Cultuur, de sociaal-culturele beweging van Licht en Liefde (zowel personen die kunnen zien als blinden en slechtzienden). • Jan Dewitte, documentatiedienst van Blindenzorg Licht en Liefde. In deze brochure vind je: 1. Inleiding 2. Visie 3. Verschillende vormen van handicap 4. Tips voor omgang met blinden en slechtzienden 5. Toegankelijke ontwikkelingseducatie 6. Besluit (conclusie) Activiteit 4: Adverteren van de beschikbaarheid van deze informatie in de gespecialiseerde pers Verspreiden via internet en post PHOS heeft in maart een folder gemaakt met het educatief aanbod van PHOS. Op die manier kon de beschikbaarheid van dit educatief materiaal verspreid worden naar mogelijke geïnteresseerden. Beide spelen, Rafa Rafa en Toto H2O, werden opgenomen in de folder. In een volgende folder met het educatief aanbod van PHOS zullen ook de vormingen en de film opgenomen worden. De beschikbaarheid van de materialen zal eveneens op de PHOS website worden gepromoot. Op de website zijn de spelen en brochures voorgesteld en wordt de film aangeboden. Via de website kunnen mensen dus meer te weten komen of een exemplaar van de brochure downloaden. Na het voltooien van de publicaties die onderdeel uitmaakten van het TOE project, namelijk de toegankelijke film, de 3 brochures en de 2 educatieve spelen is er een veelvuldige mediacampagne opgezet. Het adverteren en het aanschrijven van personen en organisaties is gebeurd volgens onderstaand kader. De volgende twee doelgroepen werden geselecteerd. 1. De organisaties door/voor personen met een sensoriële handicap. 2. De educatieve medewerkers van NGO’s en aanbieders van mondiale vorming Voor doelgroep 1 zijn 188 pakketjes opgestuurd met de volgende materialen: een begeleidende brief met de voorstelling van TOE, de film ‘The Ban Advocates’, een educatieve folder. Voor doelgroep 2 werd een totaal van 36 pakketjes verstuurd met de volgende materialen: een begeleidende brief, de drie brochures. Geen enkele van de verzonden materialen is teruggekomen. Dit betekent dat 100% van de postmailing op de juiste plaats is terechtgekomen. Protos had voorheen aangegeven geen interesse te hebben in de vorming voor educatieve medewerkers die deel uitmaakte van het project, maar bleek uiteindelijk op deze wijze bezig te zijn met inclusieve ontwikkelingseducatie. We kregen ook positieve reacties van enkele personen met een sensoriële handicap. Via een nieuwsflash en een mail aan de abonnees van PHOS zijn er een 400-tal mensen op de hoogte gebracht van de materialen. Ook bij mailings voor andere doeleinden, zoals een 4e pijler vorming, is het TOE project aangekondigd. Deze aankondiging heeft zo’n 700 mensen bereikt.

De externe evaluator heeft opgemerkt dat deze mailings, hoe ruim ook, niet altijd de gewenste impact hebben. Zeker omdat bepaalde brieven niet op naam verstuurd zijn maar naar de organisatie in het algemeen. Dit is zeker een bemerking die PHOS in de toekomst zal meenemen. Toch is het opstellen van de folder en het versturen via de post een goed initiatief geweest om zowel de handicapsector als de sector ontwikkelingssamenwerking op de hoogte te brengen van de bestaande aangepaste educatieve materialen. Dat dit werkte bleek ook uit reacties die we op de mailing kregen. Zo kwam vanuit Kleur Bekennen Wereldcentrum Gent de vraag of ze mogelijk een exemplaar van de aangepaste versie van Toto H2O en Rafa Rafa voor hun documentatiecentrum konden aankopen. VeBes Brussel belde, na het opsturen van de folder, naar PHOS met de vraag of de mogelijkheid bestond een spel te spelen met enkele blinden en slechtzienden op hun kantoor. Het opnemen van de spelen in deze folder verhoogt ook hun duurzaamheid. Mogelijke geïnteresseerden zijn op de hoogte van hun bestaan. Hierdoor zullen ze meer gebruikt worden. Wanneer naast de spelen ook de Ban Advocates DVD en de vormingen opgenomen worden in een volgende folder met educatief aanbod, zal dit ook de duurzaamheid van deze materialen verhogen. Persvoorstelling Bij alle partners groeide langzaam de wens om al de producten van dit project voor stellen in een groter kader. Het idee was om de gespecialiseerde pers op een speciaal event uit te nodigen waar niet enkel de brochures voorgesteld zouden worden, maar ook de aangepaste film en de aangepaste spelen. Dit event zou plaatsvinden op woensdag 25 augustus vanaf 18.00 uur in de Koninklijke Vlaamse Schouwberg, Arduinkaai 7, 1000 Brussel. Deze zaal werd gekozen omdat hij toegankelijk is voor ongeveer 200 mensen en toegankelijk is voor personen met een auditieve handicap omwille van ringleidingen. Om personen met een handicap te stimuleren naar de voorstelling te komen werd ook speciaal vervoer van aan het station Brussel Noord ingelegd. Door omstandigheden is dit event echter niet kunnen doorgaan. Hoewel er een projectverlenging werd aangevraagd (van 30 juni tot 30 augustus) werd deze op 17 augustus door de VAIS geweigerd. Toen was veel voorbereidend werk reeds voltooid maar toch konden de partners niet doorgaan met dit initiatief omdat ze niet voldoende eigen middelen bezaten om deze activiteit zelf te financieren. Om deze reden hebben we het moeten annuleren, hoewel de flyers al klaar waren. We hebben dit deels proberen op te vangen door naar de handicapsector en de NGO-sector toch de 3 brochures en de Ban Advocates DVD op te sturen en zo toch de materialen te verspreiden. Bovendien hebben we ook de twee spelen (Toto H2O en Rafa Rafa) opgenomen in de folder van ons educatieve aanbod om ze kenbaar te maken. De bedoeling is om in een volgende folder ook de vormingen en de DVD op te nemen. Alle partners en PHOS in het bijzonder hebben nog een weg af te leggen om deze materialen bekend te maken. Er werden echter al stappen voorwaarts gezet. De materialen werden steeds meegenomen naar alle wereldfeesten waaraan PHOS deelnam (zoals de Wachtnacht). Op het evenement dat PHOS organiseerde op 3 november (de Belgische première van de film ‘the voice of 650 millions times one’) zijn alle materialen toegelicht. Blindenzorg Licht en Liefde gaf alle ervaringsdeskundigen een kopie van de brochures en van de film. Bovendien zijn

alle materialen ter beschikking gesteld in hun documentatiecentrum. Fevlado zal deze materialen ook gebruiken in haar werking. Op 26 november heeft PHOS de resultaten van het TOE-project ook toegelicht en een demonstratie van het spel Toto H20 gegeven op een studiedag voor leerkrachten betrokken in het onderwijs voor blinden en slechtzienden.

5. FINANCIEEL JAARVERSLAG In bijlage 1 voegen we de jaarrekening toe, zoals deze door de revisor en de AV is goedgekeurd, en zoals deze bij de nationale bank is neergelegd. Opvallend is het grote verlies dat PHOS in 2010 heeft geleden. We kunnen dit echter verklaren door het tekort aan eigen middelen op verschillende projecten. PHOS had 3 projecten lopen in 2010. De samenloop van projecten, waarvan er 2 in 2010 ten einde liepen zorgde dat er naast de inhoudelijke verwezenlijking ook een grote inspanning geleverd werd om de verplichte eigen middelen te verzamelen. Voor DGD is dat 20% van het totale project, voor de Vlaamse Gemeenschap is dat 15% van het totale budget. Dit betekende dat er in 2010 59.645,62 euro voor DGD + 30.0000 euro voor VAIS moest verzameld worden. In voorgaande jaren was hier onvoldoende op ingespeeld. Daarnaast moest er reeds rekening gehouden worden met het feit dat er in maart 2011 38.083,51 euro voor het Zuid-project verzameld moest zijn. PHOS moet hieruit leren in de toekomst reeds bij de projectaanvraag aandacht te hebben voor de mogelijke cofinanciering van het project.

6. PHOS IN 2011 PHOS is een organisatie in beweging, dat betekent dat er zich elk moment keuzes opdringen die reflecties vragen op een strategisch niveau. Hiervoor biedt het strategisch kader 2009-2014 de juiste richting. Toch heeft PHOS verschillende uitdagingen waar ze samen met haar leden een antwoord probeert op te vinden. Uitdagingen die zich in 2011 aandienen zijn: vragen over de rol van het platform en de inbreng van de leden, vragen naar mogelijke projecten en subsidies, etc. Daarom plant PHOS om samen met ACE Europe een traject op te starten waar we over deze strategische keuzes nadenken. Natuurlijk zal er ook een terugkoppeling gebeuren naar de leden van PHOS. Verder zet PHOS in 2011 verder in op een beter monitoring- en evaluatiesysteem. In 2010 werd er reeds een basis gelegd door het aanwerven van verschillende externe evaluatoren. In 2010 heeft het PHOS-team 7 teamvergaderingen georganiseerd. Hierin werd steeds volgens het logisch kader gewerkt en werden er prioriteiten en taken afgesproken. Er werd een planningsdocument opgesteld dat telkens werd aangevuld. Tijdens deze resultaten bleef het echter heel activiteitgericht. Een vorming van het Southresearch team heeft hierop een grote impact gehad. De vorming werd gevolgd door alle medewerkers van het PHOS, ook de Zuid-coöperant. Vanaf dan was er meer aandacht voor de rapportering van de gedane acties en de koppeling naar de resultaten en specifieke doelstelling. In 2011 zal PHOS ook dit aandachtspunt verder uitwerken zodat er sprake kan zijn van een systeem.

7. Bijlagen 1. Jaarrekening en balans

2. Strategisch kader 2009-2014

3. Foto’s