ingekomen: Aan burgemeester en wethouders reg.nr.: datum: 25 september 2008 sector/stafafdeling: samenleving portefeuillehouder: W. A. J. Borgonjen ontworpen door: Manuel Crielaard mede-paraaf:
beleid
mbo
par. bor
vrom
ez
par. afd.hfd. fin
po
par. sectorhfd. boa
sc
cc
onderwerp:
Maatregelen naar aanleiding van accountantsverklaring
gevraagde beslissing:
1. Kennis nemen van de "Controle rechtmatigheid voorzieningen wet maatschappelijke ondersteuning" 2. Akkoord gaan met voorgestelde maatregelen genoemd onder punt 5. 3. Te kiezen voor optie 2 t.a.v. de hoogte van de eigen bijdrage per 1-1-2009 4. Financiele consequenties voor 2008 opnemen in de najaarsnota en voor 2009 in de 1e wijziging van de begroting resp. de voorjaarsnota. 5. De commissie samenleving voorstellen de raad positief te adviseren t.a.v. de beslispunten 3 en 4 6. De Wmo-raad informeren.
vertrouwelijk:
nee
juridische aspecten:
ja
toezending pers:
ja
communicatie:
ja
financiële aspecten:
ja
organisatorische en/of personele aspecten:
ja
s
b
w
w
beslissing B en W d.d.
akkoord:
bespreken: conform commissie
datum:
b.z.m. samenleving grondgebied bijz.projecten raad BEZ OR/GO
VC
A
20 oktober 2008
advies
afwijkend besluit
aangehouden
1. Inleiding In 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van kracht geworden. In de praktijk in Nederland blijkt dat de financieel administratieve verantwoording rondom de invoering in 2007 van de Wmo niet zonder problemen verloopt. Dat is momenteel urgent, omdat de Wmo-geldstromen een belangrijk component zijn in de gemeentelijke jaarrekening. Wat betreft Brielle (bleek dit voorjaar) is over 2007 is een beperkende verklaring afgegeven, doordat het aspect rechtmatigheid niet in voldoende mate aangetoond kan worden. Uit onze informatie bleek overigens dat meerdere gemeenten over 2007 te kampen hadden met problemen betreffende de verantwoording over de WMO middelen. Over het boekjaar 2007 is door de accountant een controle uitgevoerd op het onderwerp “ Controle rechtmatigheid voorzieningen Wmo”. Het doel hiervan is het vaststellen of de lasten en baten in het kader van de Wmo rechtmatig, d.w.z. volgens de geldende verordening zijn verantwoord. Voor wat de interne regelgeving betreft, beperkt de controle voor 2008 zich tot de aspecten recht, hoogte en duur. Om bij te dragen aan het doel dat over 2008 wel een goedkeurende accountantsverklaring wordt afgegeven, dienen de relevante criteria uit de verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning Brielle te worden getoetst. Het gaat dan om woon- en vervoersvoorzieningen, rolstoelverhuur en huishoudelijke verzorging. De beperkende accountantsverklaring over 2007 laat zich verklaren door drie kernproblemen: 1.
Overdracht Cliënten naar de gemeente
2.
Onzekerheid over de facturering
3.
Eigen Bijdrage a.
CAK (juistheid en volledigheid)
b.
Omvang en hoogte
Deze problemen zijn besproken met alle betrokken partijen (zoals accountant, Zorgkantoor, CAK, Zorgveiling) en worden thans aan u voorgelegd. De complexiteit van de materie en de gesprekken met betrokkenen hebben er voor gezorgd dat het advies eerst thans kan worden aangeboden. Ad. 1 Overdracht Cliënten naar de gemeente In de praktijk blijkt dat de overdracht van Wmo-cliënten door de Zorgkantoren naar de gemeenten soms onjuist en onvolledig is en gebaseerd op mogelijk verouderde bestanden. Beschikkingen werden in het verleden door het Zorgkantoor afgegeven op HH1, terwijl de cliënt soms duurdere hulp kreeg, indien de zorgaanbieder dit van belang achtte. De daardoor hogere kosten dan beschikt werden doorbelast aan eerst het Zorgkantoor en later de gemeente. De gemeente had de verplichting alle bestaande clienten die op grond van de AWBZ hulp bij het huishouden hadden opnieuw te indiceren. Per 1 oktober jl. zijn deze herindicaties afgerond. De situatie waarin de zorgverlener andere hulp geeft dan geindiceerd en dit vervolgens declareert bij de gemeente kan zich niet meer voordoen. Ad.2 Onzekerheid over de facturering De gemeente ontvangt facturen van zorgaanbieders voor de uitvoering van huishoudelijke hulp. De gemeente kan niet altijd vaststellen: I. of er niet te veel, andere type zorg etc. is gefactureerd dan geleverd. II. of de prestaties op de factuur feitelijk ook zijn geleverd. pag. 2 van 6 van b&w-advies d.d. 25 september 2008 inzake “Maatregelen naar aanleiding van accountantsverklaring”
Er is derhalve geen zekerheid ten aanzien van de juistheid van de in rekening gebrachte kosten. Hiervoor zijn de volgende oplossingen denkbaar: -
facturen van de zorgaanbieders afstemmen met de Wmo-administratie en beschikkingen
-
bij de zorgaanbieders een accountantsverklaring opvragen
-
goede registratie van het klachtenmeldingssysteem van Wmo-cliënten met klachten over de geleverde prestaties van de zorgaanbieders.
-
periodiek huisbezoek afleggen/enquêtes uitvoeren bij cliënten en expliciet vragen en vastleggen of de dienstverlening naar tevredenheid en overeenkomstig de beschikking verloopt.
-
door een extern bureau zorgcontroles laten uitvoeren op de kwaliteit van de dienstverlening van de zorgaanbieders.
In het Intern Controleplan wordt een combinatie aan controles opgenomen. Deze controles worden uitgevoerd om vast te stellen of de in rekening gebrachte kosten juist en rechtmatig zijn. In november 2008 zal het Intern Controleplan aan het college worden voorgelegd, na besproken te zijn met de accountant. Dit IC-plan is voor de controle op lange termijn. Voor de korte termijn worden de facturen over 2008 onder de loep genomen, op basis van geindiceerde uren afgezet tegen gedeclareerde uren. Vanaf 1 november 2008 wordt een start gemaakt met het omgekeerd factureren. Op basis van de via de zorgveiling toegekende zorg krijgt de zorgaanbieder een creditfactuur waaruit blijkt welke vergoeding hij tegemoet kan zien voor de geleverde zorg. Voor de periode januari tot en met oktober 2008 wordt een inhaalslag gemaakt om deze controle alsnog te houden en daarmee de rechtmatigheid te vergroten. Behalve van de hulp in natura via de gecontracteerde thuiszorgaanbieders kan ook gebruik worden gemaakt van een Persoonsgebonden budget (PGB). Hierbij ontvangt de geïndiceerde burger voor thuiszorg een "zakje" geld dat naar eigen inzichten voor de inkoop van thuiszorg mag worden gebruikt. In geval van de PGB moet de burger aan aparte (verantwoordings)regels voldoen. De gemeente zal zichtbare interne controle (steekproefsgewijs) uitvoeren op de ingediende verantwoordingen en bijhorende bewijsstukken. Ad 3. Eigen bijdrage a. Juistheid en volledigheid Een aanvrager van een voorziening (voorheen WVG), hulp in de huishouding of een financiële tegemoetkoming (persoonsgebonden budget) is op grond van de Wmo een bijdrage verschuldigd. Deze bijdrage is op basis van de gemeentelijke verordening Wmo qua hoogte afhankelijk van de aard en de duur van de verstrekking en daarnaast van de inkomensgegevens van de aanvrager. De wetgever heeft bepaald dat de berekening, oplegging en incasso van deze eigen bijdrage wordt uitgevoerd door het CAK. Het CAK verstrekt een totaaloverzicht waarbij maandelijks afstorting aan de gemeente plaatsvindt van de geïncasseerde bijdragen. Probleem hierbij is dat gemeenten geen inzicht hebben in de individueel door het CAK berekende eigen bijdrage van de cliënt en dat gemeenten de eigen bijdrage, met uitzondering van de personen die een financiële tegemoetkoming (PGB) hebben gekregen, niet kunnen berekenen en controleren. Om privacyredenen staan de inkomensgegevens niet op het overzicht van het CAK, ondanks dat die wel nodig zijn om definitief de juistheid en de volledigheid van de eigen bijdragen te kunnen bepalen. De huidige informatie over de eigen bijdrage van het CAK is derhalve ontoereikend om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen. Hoewel de gemeenten wel de aantallen personen kunnen beoordelen (aantallen personen waarvoor eigen bijdrage ontvangen wordt vergelijken met de gefactureerde aantallen personen) hebben zij beperkt inzicht in de volledigheid, juistheid en rechtmatigheid van de eigen bijdragen. pag. 3 van 6 van b&w-advies d.d. 25 september 2008 inzake “Maatregelen naar aanleiding van accountantsverklaring”
Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dat betekent dat door de gemeenten geen zekerheden omtrent omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen worden verkregen. De gemeente zal deze onzekerheid in de jaarrekening adequaat moeten toelichten. Indien deze onzekerheid door de gemeente adequaat is toegelicht, kan de accountant een goedkeurende verklaring geven. Overigens verdient het aanbeveling de accountant van het CAK te laten verklaren, wat het totaalbedrag aan vastgestelde eigen bijdragen is, en waar mogelijk of het gelijk is aan de door het CAK ontvangen en doorbetaalde eigen bijdragen. b. Omvang en hoogte Voor het vaststellen van de maximale hoogte van de eigen bijdrage maakt het CAK gebruik van Parameters. Deze dienen ieder jaar opgegeven te worden. Indien geen parameters worden doorgegeven worden er standaard tarieven gebruikt (€ 12,40 voor zowel hh1 als hh2). In 2007 werd voor hh1 € 15,20 en voor hh2 € 24,30 gehanteerd. Voor 2008 zou voor hh1 € 15,50 en voor hh2 € 24,75 gehanteerd moeten zijn. Echter, door het CAK is deze wijziging niet doorgevoerd (omdat het CAK aangeeft de door de gemeente doorgegeven wijziging niet te hebben ontvangen), waardoor thans het tarief van € 12,40 wordt gehanteerd. Hierdoor zal de opbrengst in 2008 lager zijn dan opgenomen in de gemeentebegroting. De tariefstelling kan niet met terugwerkende kracht systeemtechnisch hersteld worden door het CAK. Optie 1. De mogelijkheid bestaat om per eerst komende datum alsnog de tarieven bij te stellen. Dit brengt echter wel consequenties met zich mee. De clienten zullen op de hoogte moeten worden gesteld van het feit dat hun maximale eigen bijdrage mogelijk wordt verhoogd. De client kan dan de keuze maken of hij nog gebruikt maakt van een hulp of dat hij op alternatieve wijze hulp bij het huishouden inhuurt. Tevens is het bij een parameter van € 24,75 mogelijk (lees: zeer waarschijnlijk) dat de daadwerkelijke zorg via de veiling voor een lager tarief is gegund. Een klant kan dan in theorie meer betalen aan eigen bijdrage, dan de gemeente zelf moet betalen, hetgeen wij niet gewenst achten. Optie 2. Parameters aanpassen met ingang van 1 januari 2009. De klant wordt in dit geval een redelijke termijn van ingang geinformeerd, waardoor zij zelf de keuze kan maken wel of niet de hulp te handhaven. Gelet op het voorstaande wordt voorgesteld de raad voor te stellen (waar de bevoegdheid op dit punt ligt) voor optie 2 te kiezen. Tevens wordt voorgesteld een veiligheidsmarge in te bouwen in de betreffende parameters. Deze marge wordt ingebouwd om te voorkomen dat wij een hogere eigen bijdrage opleggen dan dat wij aan de zorgverlener vergoeden. Op dit moment wordt door de gemeenten die ook het model “zorgveiling” hebben de minimale eigen bijdrage opgelegd, zoals wij dat nu ook doen. Spijkenisse is op dit moment in ieder geval aan het onderzoeken om de parameters van de eigen bijdrage naar boven toe bij te stellen. De parameters komen dan voor HH1 op 5% en HH2 op 20% afgaande op de kortingen op de veiling. In concreto de parameters vaststellen voor HH1 op €15,50 en HH2 op € 20,85. 2. Beoogd effect Het bijdragen aan een accountantsverklaring zonder enig voorbehoud voor 2008. 3. Argumenten Zie 1
pag. 4 van 6 van b&w-advies d.d. 25 september 2008 inzake “Maatregelen naar aanleiding van accountantsverklaring”
4. Draagvlak en risico’s Indien niet wordt voldaan aan de aanbeveling die gedaan zijn door de accountant is het risico dat er geen goedkeurende accountantsverklaring wordt afgegeven. Door het verkeerd hanteren van de parameters door het CAK zal er een mindere opbrengst uit de eigen bijdrage te zien zijn dan begroot. Op dit moment wordt de hoogte van de nadelige opbrengst door het CAK berekend. 5. Aanpak/uitvoering De afdeling Voorzieningen zal een intern controle plan opstellen, hierin zijn de volgende maatregelen opgenomen ten einde de rechtmatigheid vast te stellen: 1.
Vanaf 1 november zal worden overgegaan op omgekeerd factureren (zoals ook toegezegd tijdens een vergadering van de commissie Samenleving).
2.
De periode januari tot en met oktober zal apart worden nagekeken op juistheid.
3.
Alle diensten van de Afdeling Voorzieningen, ook leerlingenvervoer, worden meegenomen.
De parameters per 1 januari 2009 worden doorgegeven aan het CAK, opdat deze juist gehanteerd worden bij het CAK. De cliënten inlichten over de opgelegde en op te leggen eigen bijdrage. Intern Controleplan voorleggen aan accountant en college. 6. Communicatie De commissie Samenleving informeren. 7. Kosten, baten en dekking In de begroting 2008 en de begroting 2009 is aan eigenbijdrage begroot € 169.000. Dit bedrag is geraamd op basis van de algemene uitkering, omdat er toen nog geen ervaring en ervaringsgegevens waren met de uitvoering van de WMO. De inzichten op basis van hantering van de juiste tarieven voor de eigen bijdrage laten zien dat het geraamde bedrag aan de hoge kant is. Een raming op de nu bekende informatie betekent een neerwaartse bijstelling van € 24.000 tot € 145.000. Voorgesteld wordt deze mutatie in ieder geval uit te voeren, zowel voor 2008 als voor de jaren erna. Indien besloten wordt de huidige door het CAK gehanteerde tarieven te handhaven tot 1 januari 2009, betekent dat de raming voor 2008 uitkomt op € 91.000. Mocht besloten worden nog in en voor de resterende periode van 2008 over te gaan tot de door de gemeente oorspronkelijk beoogde tarieven, dan betekent dat een opbrengst voor de gemeente (vergeleken met genoemde € 91.000) van ongeveer € 4.000 per 4 weken. Het voorstel is om de lagere opbrengst aan eigen bijdragen in 2008 op te nemen in de najaarsnota en wat betreft 2009 e.v. het aspect m.b.t. de aframing van € 24.000 (in samenhang met het totale WMO-budget) in de 1e wijziging van de begroting 2009. Over de overige aspecten van 2009 wordt de raad geinformeerd bij de voorjaarsnota 2009, in samenhang met het totale WMO-budget. Die samenhang is van belang, omdat het WMO-budget vooralsnog een verbijzonderd budget is in het geheel van de gemeentebegroting, dat gevoed wordt door de rijksbijdrage terzake in het gemeentefonds.
pag. 5 van 6 van b&w-advies d.d. 25 september 2008 inzake “Maatregelen naar aanleiding van accountantsverklaring”
8. Advies U wordt geadviseerd om 1. Kennis nemen van de "Controle rechtmatigheid voorzieningen wet maatschappelijke ondersteuning" 2. Akkoord gaan met voorgestelde maatregelen genoemd onder punt 5. 3. Te kiezen voor optie 2 t.a.v. de hoogte van de eigen bijdrage per 1-1-2009 4. Financiele consequenties voor 2008 opnemen in de najaarsnota en voor 2009 in de 1e wijziging van de begroting 2009, c.q. in de voorjaarsnota. 5. De commissie samenleving voorstellen de raad positief te adviseren t.a.v. de beslispunten 3 en 4 6. De Wmo-raad informeren.
Overzicht bijlagen t.b.v. behandeling in commissie: a. meezenden en op extranet/website:
b. ter inzage:
pag. 6 van 6 van b&w-advies d.d. 25 september 2008 inzake “Maatregelen naar aanleiding van accountantsverklaring”
