Maart 2016
MaandJournaal Special Olie-industrie: Boom or Bust?
www.nnip.nl
Olie-industrie: Boom or Bust? De olieprijs ligt momenteel nog niet eens op de helft van de prijs van tien jaar geleden en is, een enkele opleving daargelaten, sinds de zomer van 2014 alleen maar gedaald. Zit de olie-industrie in een permanente malaise of bevinden wij ons op de bodem van de cyclus en begint nu de weg omhoog? NN-strateeg Koen Straetmans en portfoliomanager Pieter Schop vertellen over het vinden van de balans op de oliemarkt. De huidige situatie wordt veroorzaakt door een stevig ‘overaanbod’. Daar zijn Straetmans en Schop het over eens. Kwesties aan de vraagzijde, zoals de groeivertraging in China en de opkomst van schone energie, spelen een ondergeschikte rol. De prijs is vooral gekelderd door de forse toename van de wereldwijde productie in de afgelopen jaren. De sterke opkomst van schalie-olie uit de Verenigde Staten was een belangrijk element hierin. Beleggers houden inmiddels ook de terugkerende Iraanse productie in de gaten.
Olieproductie 1965-2014.
Zoals in de grafiek rechts is te zien: sinds ca 2012 is de productie in de VS flink gestegen, waardoor het totale aanbod ook groter werd. Wereldwijd overstijgt het aanbod (van ca.95 miljoen vaten per dag) de vraag momenteel met 1,5 miljoen vaten.
OPEC wacht af
,,De omslag kwam in november 2014’’, aldus Straetmans. ,,De OPEC (Organisatie van Olie Producerende Landen) besloot de markt niet langer te balanceren en de productie niet terug te schroeven, hoewel dat wel nodig was om de prijs op peil te houden.’’ Zo wilde de OPEC vooral marktaandeel terugwinnen op de nieuwe schalie-cowboys uit de VS. Productie van schalieolie is duurder dan van gewone olie en wordt bij een prijsdaling dan ook snel verlieslatend.
• 2
De strategie heeft gewerkt: de investeringen in de Amerikaanse schalieolie zijn vorig jaar al met 30 procent teruggeschroefd en dit jaar wordt eveneens een forse daling verwacht. En deze daling in investeringen zal met enige vertraging ook doorwerken in de productie.
Prijs stabiliseert
Straetmans verwacht dan ook dat de olieprijs in de tweede helft van dit jaar daardoor stabiliseert tussen de 40 en 50 dollar per vat. ,,De daling van de schalieolie uit de VS is de belangrijkste reden waarom wij denken dat we een bodem in de olieprijs hebben gezien. Maar er zijn ook andere OPEC- en niet-OPEC landen die weinig plezier beleven aan de lage prijzen.’’ Zelfs Saudi-Arabië en Rusland kunnen niet eindeloos verliezen incasseren, denkt Straetmans. Er zijn al hardnekkige geruchten over een OPEC-top in april waarop mogelijk gesproken wordt over het ‘gelijk houden’ van de productie: ,,Deze ‘verbale interventie’ schept verwachtingen en dit geeft de prijs een duwtje omhoog . Wij verwachten wel dat de aanloop naar een gecoördineerd plan voor meer productiediscipline met de nodige marktvolatiliteit gepaard gaat.’’
Beren op de weg?
Iets verder kijkend is volgens Schop een prijs 60 à 70 dollar per vat binnen bereik. Dit is het niveau waar de grotere producenten hun budgetten op baseren. Maar er zijn zeker ook beren op de weg:
,,Er bestaan op dit moment al veel zorgen over de capaciteit van de opslag van olie. Er is momenteel zoveel overproductie, dat de tankers nu al in de rij liggen. Als de opslag echt vol raakt, dan kunnen er ernstige problemen ontstaan.’’
Chinezen willen nog, bij wijze van spreken, overstappen van het brommertje naar de eerste kleine Japanner: en die rijden de komende tijd niet elektrisch.‘’
Daarnaast speelt ook de financiële wereld een enigszins onvoorspelbare rol in hoe de olieprijs zich ontwikkelt. Schop: ,,Wat banken en investeerders in de olie-industrie zien, bepaalt deels ook de olieprijs. Perceptie kan werken als een vliegwiel, maar is niet altijd even rationeel.’’
De komende jaren kan de situatie er nog zo rooskleurig uitzien voor de oliegiganten, op de lange termijn wordt dat toch anders. Straetmans: ,,Duurzame, schone energie is een structurele bedreiging voor de olie-industrie.’’ Maar een grote vaart zal het niet lopen. Schop: ,,Op de lange termijn zal olie niet of nauwelijks meer nodig zijn. Maar ik zie dat eerder pas over 30 tot 40 jaar gebeuren, dan over 10 tot 20 jaar. De ontwikkeling in opkomende landen drijft voorlopig de vraag en dat wordt niet snel anders, zelfs als China iets minder hard groeit dan voorheen’’.
Aanbod daalt op termijn, prijs kan weer stijgen
Met de perceptie komen ook de vooruitzichten voor de middellange termijn om de hoek kijken. Voor de korte en middellange termijn zijn zowel Schop als Straetmans positief. ,,Niet alleen in de VS, maar industrie-breed is er nu sprake van flinke onder-investeringen. Daardoor zou over enkele jaren de productie lager kunnen uitvallen dan de vraag op dat moment. Dat geeft weer uitzicht op een hogere prijs’’, aldus Straetmans.
Duurzame omschakeling
Ieder oliebedrijf heeft overigens zijn eigen manier om in te spelen op de trend richting duurzaam. Zo maakte Shell eind maart bekend te gaan investeren in windenergie. Bovendien concentreert het bedrijf zich met de recente overname van BG op vloeibaar gas (LNG). Schop: ,,Voor Shell is LNG de duurzame variant waar zij zich op willen richten. LNG is inderdaad iets schoner dan olie.’’
Olie is een cyclische industrie en wij zitten op dit moment onderin de cyclus: de weg omhoog is dus snel gevonden, denkt Schop. Ook de vraag blijft op peil. Schop: ,,Die vraag blijft voorlopig stijgen. We moeten het daarbij wel van de opkomende markten hebben. Miljoenen
• 3
FundFocus Welke fondsen hebben op dit moment, volgens NN Investment Partners, de beste vooruitzichten? U leest dit iedere maand in de FundFocus. Hoe deze fondsen passen in een klantprofiel en welke plaats deze fondsen in een portefeuille kunnen innemen, verschilt natuurlijk per klant.
Aandelenfondsen
Morningstar vergelijkt beleggingsfondsen op basis van 3, 5 en 10 jaars rendementen en risico binnen zijn categorie. De resultaten geven zij aan met behulp van sterren: vijf sterren voor het best presterende fonds in zijn categorie en één voor het minst presterende.
NN Duurzaam Aandelen Fonds • Wereldwijd beleggen in ondernemingen die een duurzaam ontwikkelingsbeleid nastreven • Deze ondernemingen combineren hun streven naar goede financiële resultaten met respect voor maatschappelijke principes (bijv. mensenrechten, antidiscriminatie, kwesties met betrekking tot kinderarbeid) en respect voor het milieu. • Wij selecteren op basis van ‘de beste in hun klasse’ principe.
NN Global Real Estate Fund • Wereldwijd beleggen in vastgoed • Brede spreiding over verschillende categorieën vastgoed, zoals kantoren en winkelcentra • Aantrekkelijk jaarlijks dividend
NN fondsen
Dit geldt voor NN Hoog Dividend strategieën, NN Global Real Estate Fund en het NN Duurzaam Aandelen Fonds
Aandelen wereldwijd NN Global Fund
Obligatiefondsen
Aandelen regio’s NN (L) Greater China Equity NN North America Fund Dit geldt voor het NN First Class Obligatie Fonds en het Euro Obligatie Fonds
NN High Yield Strategieën (Wereldwijd/Europees) • Beleggen in bedrijfsobligaties met een relatief hoge rente • Diversificatie binnen obligatieportefeuille • Speuren naar de beste verhouding tussen risico en rendement NN Euro Obligatie Fonds • Actief inspelen op renteontwikkelingen • Extra spreidingsmogelijkheden ten opzichte van staatsobligaties • Uitgebreide analyses De informatie in deze publicatie is ontleend aan door ons betrouwbaar geachte bronnen. Voor de juistheid en de volledigheid van genoemde feiten, meningen en verwachtingen kunnen wij echter niet instaan. Tussen het moment waarop deze publicatie is samengesteld (22/03/2016) en gepubliceerd kunnen gegevens zijn herzien.
Multi Asset Fondsen NN Dynamic Mix Fund I, II, III, IV, V NN Lion Fund Duurzaam NN Duurzaam Aandelen Fonds
NN Hoog Dividend Strategieën (Wereldwijd/Euro/US) • Beleggen met de focus op dividend • Selectie van aandelen die relatief goedkoop zijn en met goede winstverwachting
NN First Class Obligatie Fonds • Biedt een brede spreiding over obligatiecategorieën • Speelt actief in op veranderende marktomstandigheden, bijv. via duratie • Streeft naar regelmatige inkomsten per kwartaal (dividend) • Dekt het valutarisico grotendeels af naar de euro • Wordt beheerd door een team van zeer ervaren fondsmanagers
Morningstarsterren
Vastgoed NN Global Real Estate Fund NN (L) European Real Estate Obligaties NN First Class Obligatie Fonds NN Euro Obligatie Fonds NN (L) EMD (HC) NN (L) Euro Sustainable Credit NN (L) European High Yield NN Global Obligatie Fonds
Dit geldt voor de NN High Yield strategieën
• 4
Beleggingsvisie
Economische omgeving
Obligaties
Aandelen
Meer risicobereidheid door tekenen van groei • De onrust van de eerste weken van 2016 maakte in februari/maart
ECB geeft impuls aan Europese leningen • De rente op Duitse staatsobligaties beweegt momenteel rond de
Herstel op de aandelenmarkten • Door beter dan verwachte cijfers uit de VS en het herstel van de
plaats voor herstel.
• Europa voelt de schok van de aanslagen in Brussel. Historisch
gezien hebben dergelijke gebeurtenissen geen beslissende impact op de economie. • Wij verwachten dat een bescheiden, maar gestage groei en aantrekkelijke risicopremies tot aanhoudende belangstelling voor risicovolle beleggingen zullen leiden. • Het recente herstel van risicovolle beleggingen volgde op een lichte omslag in de olieprijzen, beter dan verwachte cijfers uit de VS en minder angst voor een sterke afname van de Chinese groei. • Ook de nieuwe maatregelen van de Europese Centrale Bank hebben beleggers aangezet tot het nemen van meer risico’s.
20 basispunten. Op dit niveau is de verhouding tussen risico en rendement niet gunstig. • Wij verwachten niet dat de rente, met name in de eurozone, sterk zal stijgen als gevolg van deflatoire krachten en een ruim monetair beleid van centrale banken. • De uitbreiding van het ECB-aankoopprogramma is positief voor solide Europese bedrijfsobligaties (Investment Grade). • Wij zijn nog steeds positief over Amerikaanse hoogrentende (High Yield) bedrijfsleningen, maar hebben wat gas teruggenomen na de recente stijging van de olieprijs.
olie- en metaalprijzen hebben aandelenmarkten zich hersteld van het dieptepunt van medio februari. • Omdat de Fed naar verwachting dit jaar hooguit twee keer de rente zal verhogen, is de waardestijging van de dollar gestopt. • Wij hebben de winstverwachting voor bedrijven in de eurozone verlaagd, terwijl de verwachtingen voor de VS juist iets zijn verhoogd. Een zwakkere dollar is gunstig voor Amerikaanse bedrijven. • Ook zijn wij weer positief over opkomende markten. De stabilisatie van de grondstofprijzen en de zwakkere dollar nemen op korte termijn belangrijke risico’s weg.
Aandelen - regio’s • + • • • +
Verenigde Staten Europa Japan Opkomende Markten
Rentes (10 jaars yield) Verenigde Staten Eurozone Japan
• positief (+), neutraal (=), negatief (-)
Obligaties 1,90% 0,18% -0,10%
Staatsobligaties Bedrijfsobligaties High-Yield bedrijfsobligaties
Aandelen - sectoren + +
Energie Basismaterialen Industriegoederen Luxe Consumentengoederen Dagelijkse Consumentengoederen
= = + =
• Gezondheidszorg • Financiële Waarden • Informatie Technologie • Telecommunicatie • Nutsbedrijven
= + = = +
• 5
Disclaimer De informatie in dit document is uitsluitend opgesteld ter informatie en is geen aanbod noch een uitnodiging om effecten of een beleggingsinstrument te kopen of verkopen of om deel te nemen in een handelsstrategie. Beleggers zouden zelf advies moeten vragen indien ze twijfelen over de geschiktheid van een belegging. Hoewel de inhoud van dit document met de meeste zorg is samengesteld en gebaseerd is op betrouwbare informatiebronnen, wordt er geen enkele uitdrukkelijke of impliciete garantie of verklaring gegeven omtrent de juistheid of volledigheid van de informatie. De informatie en mogelijke aanbevelingen in dit document kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. NNIP Asset Management B.V., noch enig andere vennootschap of onderdeel dat behoort tot de NN Group dan wel de ING Group, noch een van haar functionarissen, haar directeuren of werknemers aanvaarden enige aansprakelijkheid of verantwoordelijkheid met betrekking tot de hierin opgenomen informatie of mogelijke aanbevelingen. Het is niet toegestaan dit document te vermenigvuldigen, door te sturen, te distribueren, te verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, zonder de voorafgaande uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
risico’s. Loop geen onnodig risico. Lees het prospectus en de Essentiële Beleggersinformatie voordat u belegt. Beleggen brengt risico’s met zich mee. De waarde van uw beleggingen is mede afhankelijk van de ontwikkelingen op de financiële markten. Daarnaast kent ieder fonds zijn eigen specifieke risico’s. Kijk voor de fondsspecifieke kosten en risico’s in het prospectus. Het prospectus, het supplement en de Essentiële Beleggersinformatie zijn verkrijgbaar via www.nnip.com. De genoemde Luxemburgse fondsen zijn een subfonds van een SICAV, gevestigd te Luxemburg. Deze SICAV beschikt over een vergunning van de Commission de Surveillance du Secteur Financier (CSSF) te Luxemburg. Zowel het subfonds als de SICAV zijn geregistreerd bij de CSSF. NN Investment Partners B.V. is de beheerder van alle in Nederland gevestigde ING beleggingsfondsen en in die hoedanigheid in het bezit van een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten op grond van de Wet op het financieel toezicht. De genoemde fondsen zijn geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam. Dit document is niet bestemd voor burgers van de Verenigde Staten en is uitsluitend bestemd voor personen die gevestigd zijn in jurisdicties waar de betreffende aandelenklassen/ (sub)fondsen voor distributie zijn toegelaten of waar een dergelijke toestemming niet vereist is. Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing.
Voor gedetailleerde informatie over de genoemde fondsen verwijzen wij u naar het prospectus en het daarbij behorende supplement. Voor deze fondsen is tevens de Essentiële Beleggersinformatie opgesteld met informatie over het product, de kosten en de
• 6
