Maar als ik dan toch mag dromen dan fantaseer ik over zelfvoorzienende landbouwgrond in Afrika, tolerantie verhogende drankjes, een duurzame wereld

TOEKOMST

KRISTA’S COLUMN

Wellermagazine TOEKOMST

Horoscoop 46 Opgroeien, spelen en ontwikkelen 43

6400 AA Heerlen.

magazine, stuur ze dan naar Wellermagazine, t.a.v. de redactie, Postbus 2,

Heeft u tips, vragen, opmerkingen of interessante berichten voor dit

10.000 exemplaren verspreid onder Wellerklanten en -relaties.

Wellermagazine is een uitgave van Weller. Het wordt in een oplage van

Voor altijd 48

1-12-2012 40 Bubentraum) Zürich; de broodtekst uit lettertype Vera Sans van Ecofont.

Zware industrie verandert in natuur- en cultuurgebied 36 hartje stad 32 De tekstkoppen zijn gezet uit het Motion lettertype van Anton Studer (Atelier

Weller-

Een nieuwe wereld in Verrassende kijk op de toekomst 28 hebbes 27

Zónger gister en Altijd 100 procent vers 18

Mooie verhalen overwinnen alle tijden 24

Vroeger 14

hüj gee mörge 22

nodig 11 Illustratie Zuiderlicht Vormgeving en productie Zuiderlicht

Drukwerk Drukkerij Walters.

Zuiderlicht

Toen, nu en straks Geen toekomst zonder verleden 4

thuis in Meezenbroek 8

Krista’s column 3 Redactie Karin Theunissen, Krista

Fotografie Arjen Schmitz, Marcel van Hoof, Poulissen, Zuiderlicht

Hoofdredactie Krista Poulissen

Wie nu leeft heeft geen verleden en toekomst

2/3

Het is 7 uur ’s morgens. Ik stap uit mijn ‘pod’ waar ik als een rupsje in een cocon ‘prinsesheerlijk’ geslapen heb. Mijn huid zacht als een perzik van de zorgvuldig vrijgelaten zuurstofcelletjes. Snel even in de sonic-shower. Van alle kanten worden gewillige ionen op me afgevuurd, die als ware soldaten de strijd aangaan met het vuil. Een optimaal resultaat zonder verspilling van water. Tijdens het opmaken lees ik mijn e-mail vanaf de display in de spiegel. De rode kleur van de badkamerwand leidt me een beetje af en ik besluit de nanoverf zijn werk te laten doen en een warme terracotta tint te creëren. Lekker rustgevend! Een heerlijk kopje thee in mijn favoriete mok die ik met de speciale 3d printer heb uitgeprint. Het schaaltje met wormen dat dient als ontbijt is rijk aan proteïne en milieuvriendelijk geproduceerd. De koelkast geeft een seintje aan de huiscomputer dat de melk op is. Die wordt straks automatisch bezorgd in onze grote gekoelde brievenbus. Nog even de tv aan voordat ik me overgeef aan ‘het nieuwe werken’. Een holografische reclame scheert door het huis en raakt ternauwernood mijn hoofd (niet dat ik het zou voelen natuurlijk). Ik trek de stekker uit mijn zichzelf besturende elektrische motor, opgeladen met energie afkomstig van de windmolen op het dak. Voordat ik wegga nog wel even het huis water geven, want dat bestaat geheel uit planten. Geluidloos scheur ik weg…….

Veel van deze ontwikkelingen staan echt op stapel. Om het nog veel bonter te maken: wat dacht je van een Designer-Baby? In de toekomst kun je zelf kiezen welke kleur ogen of welk geslacht en genen je baby krijgt. Of word je misschien wel 130 door het klonen van gezonde cellen, die gebruikt kunnen worden bij het genezen van ziektes. Klinkt gruwelijk, maar is eigenlijk ook wel spannend. Of dat ethisch nu zo verantwoord is? Daar moeten we in de toekomst maar over stoeien. Maar er zijn ook dromen! Zoals de grootste lift ter wereld die je naar de ruimte brengt, vliegende auto’s, leven op een ster en invloed kunnen hebben op het weer. Dat laatste is in China zelfs al gebeurd tijdens de Olympische Spelen.

Maar als ik dan toch mag dromen dan fantaseer ik over zelfvoorzienende landbouwgrond in Afrika, tolerantie verhogende drankjes, een duurzame wereld en voor mezelf de teletijdmachine van professor Barabas (Suske en Wiske ;-). Hoe dan ook, we zullen zien wat de toekomst brengt……Ik klamp me maar vast aan de woorden van filosoof Kierkegaard: het leven moet vooruit geleefd, maar achterwaarts begrepen worden.

Wellermagazine TOEKOMST 4/5

Weller is een maatschappelijke ondernemer die de klant voorop stelt. We proberen onze klanten zo goed mogelijk ten dienste te zijn en doen dat samen met andere partners. Natuurlijk is daar geld mee gemoeid. Daarom willen we ons graag verantwoorden naar onze klanten en partners wat we met dat geld hebben gedaan in 2010 en de eerste helft van 2011.

Weller in de buurt Wij ondersteunen graag buurtinitiatieven. Dit doen we door mee te helpen organiseren, door aanwezig te zijn en uiteraard door financieel te ondersteunen. • Wij zijn samen met onze partners actief om jongerenoverlast aan te pakken; • In onze complexen in de Mesdagstraat hebben wij de entrees verlicht, evenals de parkeerplaats. Hierdoor is de veiligheid verhoogd; • Samen met een buurtvertegenwoordiging hebben we op Heerlerbaan een buurtscan uitgevoerd om probleempunten in kaart te brengen en aan te pakken; • De ontmoetingsruimten in ons wooncomplex “de Baenje” en de Cookflat zijn opgeknapt; • In diverse wijken is een Weller sociaalwijkteam aan de slag om de leefbaarheid te bevorderen in het kader van “schoon, heel en veilig”; • Bij ons complex “het Stokhoes” hebben wij een driewielerstalling gerealiseerd; • Wij hebben actief overleg met onze netwerkpartners in diverse wijkteams in Heerlen en Brunssum; • Wij hebben in het kader van de veiligheid geïnvesteerd in het aanbrengen van extra verlichting op donkere plekken en achterpaden; • Bij de hoogbouwflats in Heerlerbaan is camerabewaking gerealiseerd; • In Brunssum–Noord is het wijkparkje “Noorderkroon” ingericht. Welleractiviteiten Om de relatie met onze klanten te versterken en de dialoog met hen aan te gaan organiseren we diverse activiteiten. • Bijeenkomsten in het kader van “Veilig Wonen”; • Een nieuwjaarsborrel voor de

• • •

• •

•

•

•

•

•

•

•

bewoners van “de Eik” en “de Boeg”; Workshop “klussen in en om de woning”; Actieve deelname aan de straatspeeldag in diverse Wellerbuurten; In het gemeenschapshuis “Klaver-Vier" een bijeenkomst met als thema: “Wonen en ouder worden”; Diverse buurtbarbecues; Flatfeest naar aanleiding van de upgrading van de Edisonflat; Samen met bewoners een feestelijke opening van ons nieuwbouwcomplex “Kaer”; Jeugd bakt pannenkoeken voor ouderen in Brunssum-Oost; In Heerlerheide een bijeenkomst onder het motto: ”Ken je Wellerbuurt”; Met omwonenden van ons complex “Kaer” het Gaiapark bezocht; Samen met diverse partners in Brunssum EastXperience voor de jeugd; Kindervakantiewerk in Eikenderveld en MSP; Uitstapje met bewoners uit ons complex “de Bosse Hook”.

Wellersponsoring Weller geeft ook extra financiële ondersteuning aan verenigingen en activiteiten die bijdragen aan het bevorderen van een prettig woon-en leefklimaat. • Diverse muziekgezelschappen en sportclubs die gerelateerd zijn aan Wellerbuurten; • Wellerjazz;


• • • • •

The Elephantparade in Heerlen; Het Rockspektakel in Schinveld; Diverse wijken jaarmarkten in Wellerbuurten; De stichting “de koempel verhaalt”; Carnavalsfeest basisschool “de Ganzerik”; • Speeltoestellen in diverse speeltuinen; • Booch? festival. Weller Vastgoed Weller is uiteraard ook actief op het terrein van nieuwbouw, sloop en renovatie. Herstructurering d.m.v. kwaliteitstoevoegingen en wijkverbetering behoren tot onze doelstelling. In 2010 en begin 2011 zijn de volgende projecten afgerond. • Seniorencomplex “Icarus” in Heerlerheide met 70 aanleunappartementen; • Seniorencomplex “Kaer” aan de Heerlerbaan met 52 aanleunappartementen; • “Piazza” in Heerlerheide met 30 sociale huurappartementen en 2100 m2 winkelruimte; • Het complex “Parc Lunet II” in Brunssum bestaande uit 12 middeldure huurwoningen; • Het realiseren van een dienstencentrum in Schandelen; • Renovatie monumentale zorgboerderij “Carrera” met 10 wooneenheden voor mensen met een beperking; • Opleveren 22 koopwoningen in de Landvoogdstraat; • Renovatie en upgrading van de Edisonflat

(154 appartementen); • Brede school “Papero” in Heerlerheide inclusief 44 middeldure huurappartementen; • Realisatie van ons complex “Central” in het winkelcentrum van Brunssum bestaande uit ruim 1600 m2 winkelruimte, 12 sociale huurappartementen en 6 koopappartementen; • In 2010-begin 2011 werden 63 woningen gesloopt. 36 in Brunssum (Woenderhof), 21 in Schinveld (Chrysantstraat) en 6 in Heerlerheide. • Tevens participeert Weller in diverse Masterplannen in Heerlen, Brunssum en Onderbanken. Wellerorganisatie Vanzelfsprekend wil Weller haar interne organisatie steeds weer aanpassen om zo goed mogelijk te kunnen voldoen aan de wensen van onze klanten. We moeten als het ware met onze tijd meegaan. Steeds zijn wij op zoek naar verbeterpunten. • Weller heeft zich door een onafhankelijk bureau laten visiteren. De maatschappelijke prestaties van Weller zijn gehonoreerd met een 7,1; • Jaarlijks meet Weller twee keer de tevredenheid van onze klanten. De trend van de laatste jaren is een rapportcijfer dat tussen de 7,5 en 8 schommelt; • In 2010 heeft een imago-onderzoek plaatsgevonden, waaruit blijkt dat Weller bij partners en klanten een goed imago heeft; • Tevens is een onderzoek gedaan naar het risicoprofiel van Weller. Er is een risico-inventarisatie gemaakt en het risicomanagement is aangescherpt; • In het kader van het INK-kwaliteitssysteem is Weller continu bezig met verbetering van haar processen;

• Weller neemt deel aan schuldhulpteams in Heerlen en Brunsssum; • In 2011 is gestart met het ontwikkelen van een nieuw strategisch beleidsplan. Uiteraard worden alle opmerkingen en aandachtspunten van samenwerkingspartners hierin meegenomen; • Weller heeft prestatieafspraken gemaakt en geevalueerd met Brunssum en Onderbanken. Met de gemeente Heerlen zijn prestatieafspraken in de maak; • Weller stelt ieder jaar naar aanleiding van nieuwe marktsignalen haar strategisch voorraadbeleid bij dat is gebaseerd op de Weller Vastgoedstrategie; • Voortdurend wordt door Weller geïnvesteerd in de ontwikkeling van medewerkers. Dit gebeurt o.a. door onze interne Welleracademie; • In de gemeente Brunssum is samen met partners het masterplan Wonen, Welzijn en Zorg vastgesteld. Wellermilieu Weller heeft een milieubeleidsplan, omdat we het belangrijk vinden dat de CO2-uitstoot en het energieverbruik wordt teruggebracht. In het belang van een goed woon-en leefklimaat voor toekomstige generaties vinden we dit erg belangrijk. • Weller werkt continu aan een betere bewustwording bij medewerkers en klanten op het gebied van milieumaatregelen; • Weller heeft een milieufonds in het leven geroepen, waaruit interessante projecten gefinancierd kunnen worden; • Alle woningen van Weller zijn voorzien van een EPA-energielabel; • In Rennemig zijn in 48 woningen de balkonpuien voorzien van HR++-glas;

• Op ons project “Gen Coel” in Heerlerheide hebben we zonnepanelen aangebracht; • In Brunssum loopt een proef om achterpaden te verlichten met lantaarnpalen die aangesloten zijn op zonnecellen; • Diverse complexen in Heerlerheide zijn aangesloten op het mijnwater; • Op het Fossielenerf zijn 136 woningen voorzien van kunststofkozijnen met HR++-glas; • In de Palestinaflat in Heerlerbaan is een ontgasser geïnstalleerd die de CO2uitstoot reduceert met circa 17%; • Aan onze huurders wordt actief groene stroom aangeboden.

MAATSCHAPPIJ


Elly Watroba, 88 jaar Meezenbroek

Wat de toekomst mij brengt? Ik leef van dag tot dag. Maar één ding staat wel vast: met geen 20 paarden krijg je mij uit mijn huis.

Woensdag 6 juli werd Elly Watroba aangenaam verrast met bloemen en een grote Wellertaart. Dochters en schoonzoon waren van de partij om te vieren dat Elly meer dan 60 jaar thuis is in haar geliefde woning in Meezenbroek. “Ik woon hier na al die jaren nog steeds graag en wil ook niet weg. Écht niet!” De 88-jarige lacht vrolijk. Al die drukte in haar woonkamer bevalt haar wel. “Natuurlijk, 88 jaar is een hele leeftijd. Maar ik voel mij nog prima. Het is dat ik een keer mijn heup gebroken heb, verder ben ik nog fit.” In 1927 verhuisde Elly, vier jaar oud, vanuit het Duitse Ruhrgebied naar Passart in Heerlen. De mijnen boden werkgelegenheid. “Met mijn eigen gezinnetje kozen wij in 1950 voor Meezenbroek. De jaren 50 en 60, met de kinderen nog klein, waren fantastisch. De kinderen speelden gewoon op straat, er was nog geen tv, en de gemeenschap was hecht. Iedereen kende iedereen en als het nodig was hielp je elkaar. Omdat mijn man bij KEV speelde waren wij bovendien vaak op het voetbalveld te vinden. Heerlijk vond ik dat.”

Geworteld “De liefde voor sport is nooit weg gegaan. Ik kijk nog steeds elke sportwedstrijd op tv. Voor ijshockey, voetbal en een goede bokswedstrijd sta ik zelfs midden in de nacht op. Ik wil het gewoon zien en meemaken, de spanning voelen, alsof je zelf op de

VISIE

Wellermagazine TOEKOMST 10 / 11

tribune zit. Verder lees en puzzel ik graag. Zo blijft je brein actief, zegt men. Ik heb er gewoon een leuke hobby aan. In de wijk is in de loop der jaren veel veranderd. Ik hoor de verhalen, maar heb zelf nog nooit iets vervelends meegemaakt. Ik ga met een gerust hart slapen en sta ook met een gerust hart weer op. Het enige dat ik jammer vind is dat veel oude vrienden en bekenden uit de buurt weg zijn. Sommigen zijn overleden, anderen zijn naar een verzorgingshuis. Ik ben niet van plan om te verhuizen. Dit is mijn thuis, hier geniet ik. En trouwens: een oude boom moet je niet verplaatsen. Ik kan mij helemaal in dit spreekwoord vinden.” Bloemen en taart “Waarom zou ik ook willen verhuizen? Ik heb hier alles wat ik nodig heb: een fijn huis met de badkamer op de begane grond, een tuintje en er wonen goede mensen in de buurt. Mijn dochters en kleinkinderen helpen mij veel. Ze komen gelukkig graag over de vloer. Om een boodschapje te doen, de boel op te ruimen of gewoon wat te kletsen bij een kopje koffie. De mannen zorgen voor de tuin. En soms gaan we

Een oude boom moet je niet verplaatsen. Ik kan mij helemaal in dit spreekwoord vinden. samen op stap. Ver vooruit naar de toekomst kijk ik niet. Dat heeft ook geen zin. Ik leef van dag tot dag en geniet daarom eerst van de mooie bloemen en van de taart. Hij ziet er prachtig uit.”


Hoe toepasselijk is dit gedichtje van Heerlens stadsdichter Harrie Sevriens op de muur van het Buurthulpcentrum aan de Kasteellaan in MSP. De buurthulpen stellen hun diensten gratis ter beschikking. Maar zeker niet voor niets: met een handje hulp werken zij hard mee aan een schone en leefbare wijk waarin buren iets voor elkaar willen en kunnen betekenen.

Vanuit hun gezellige huiskamer trekken de behulpzame klussers er dagelijks op uit. Om de handen uit de mouwen te steken voor hun buurt en buren. En een mooie toekomst voor MSP.

Werkbegeleider Desiree Lust Buurthulpcentrum

De buurthulpen zijn er voor alle bewoners met een minimuminkomen in MSP die extra ondersteuning kunnen gebruiken bij klussen in en rond het huis. Meer dan 20 mannen en vrouwen werken met plezier mee om tientallen opdrachten die wekelijks binnenkomen bij het buurthulpcentrum uit te voeren. Vanaf een uur of negen is het een komen en gaan in de gezellige woonkamer in een woning van Weller aan de Kasteellaan, die de buurthulpen overigens ook zelf hebben ingericht. “Een interieurarchitect heeft tips en advies gegeven over het meubilair, de felle kleuren zoals het oranje van de entree en decoraties aan de wanden”, vertelt werkbegeleider Desiree Lust. “De foto’s zijn van mensen uit de wijk: daarop zie je nog het oude Meezenbroek, Schaesbergerveld en Palemig. De teksten van Harrie Sevriens. Er zitten echt prachtige gedichten tussen, zoals ‘Spreken is Zilver, Zwijgen Fout’ en ‘Wie nu leeft heeft geen verleden en toekomst nodig’. Mensen die binnenkomen, kijken hun ogen uit en beginnen vaak meteen te lezen. Iedereen voelt zich daardoor thuis.” Geen drempel Dat ‘thuisgevoel’ is belangrijk voor het project. Desiree Lust: ’Er mag geen drempel zijn om een beroep te doen op de buurthulpen. We zijn dan ook méér dan een doorsnee ‘klusbedrijf’. Je kunt ons het beste zien als de buurman of buurvrouw van vroeger, die een boodschapje voor je meeneemt als je iets vergeten bent in de winkel. Of die je helpt met opruimen als je het zelf even niet kan. Mensen uit de buurt die voor je klaar staan. Gratis! Het mes snijdt aan twee kanten: want via het buurthulpproject

kunnen mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt werkervaring opdoen en wennen aan een vast werkritme.” Uitkomst De buurthulpen doen geen grote klussen maar herstelwerkzaamheden en kleinere karweitjes zoals het ophangen van een schilderij of snoeiwerkzaamheden in de tuin. Ook kunt u hen vragen voor een handje hulp bij het boodschappen doen, het voorlezen van de krant of een uurtje gezelschap. Met name voor senioren, mensen die ziek of slecht ter been zijn, is dat een uitkomst. Desiree: “En als er even ruimte vrij is helpen wij de mensen van Beheer & Onderhoud van de gemeente Heerlen met hun werk aan het groen. Of we helpen Weller en Woonpunt met conciërgewerkzaamheden bij hun complexen. We controleren bijvoorbeeld regelmatig de portieken en vervangen als het nodig is kapotte verlichting. Iedereen heeft dus baat bij de buurthulpen. Zelf vind ik de grootste winst dat wij écht zichtbaar maken dat er iets gebeurt in de wijk. En dat iedereen daar aan mee kan doen!” Loop gerust eens binnen bij de buurthulpen. De deur aan de Kasteellaan 129 staat iedere werkdag open. Of bel 045 – 785 12 69 als u een klusje heeft voor de hulpen.

VROEGER


Door Roelof Braad, stadshistoricus van Heerlen. Bereikbaar bij Historisch Goud - Rijckheyt, centrum voor regionale geschiedenis te Heerlen. Foto’s: collectie Rijckheyt, Heerlen

De Franse apotheker en astroloog Nostradamus (1503-1566) voorzag in zijn boek ‘Les prophéties’ volgens zijn aanhangers de Tweede Wereldoorlog en ook het einde van de wereld in 2012. Dat laatste kan volgens berichtjes van de NASA en de voorzeggingen van de Maya’s niet kloppen. Volgens sommigen is er weer een rekenfout gemaakt en vergaat de wereld in 2208. Volgens ‘Het Boek’ komt het einde van de tijden echter onverwachts, maar na een tijd van verdrukking en grote rampen. linkerpagina – ‘De waarzegster’ naar een schilderij van Pietro Longhi uit ca. 1752. links – Nostradumus (1503-1566) naar een portret door zijn zoon César. hierboven – Helemaal in de zin van burgemeester Van Grunsven (2de van rechts) was de groei van de bevolking. Hij gaf daarom feestelijke aandacht bij de geboorte van de 60.000ste inwoner van de stad op 19 november 1949.

In godsdienst en wetenschap is de toekomst van ons bestaan al eeuwenlang in discussie. Ook nu nog verschijnen er jaarlijks tientallen boeken en weblogs die proberen oude profetieën te verklaren.

eeuwige zou moeten verwisselen. Later bekeek men die visioenen in een glazen bol. En ook nu nog vind je de waarzeggers op onze kermissen. Toen de ‘New York Times’ in 1931 80 jaar bestond, vroeg de krant een zestal wetenschappers hoe de wereld er over 80 jaar zou uitzien. Iemand ‘voorzag’ een Amerika met 160 miljoen inwoners (rekenfoutje? het zijn er nu bijna 310 miljoen) en een land waar geen armoede meer zou zijn (helaas: een op de zeven Amerikanen van nu leeft nog onder de armoedegrens). Verder voorzag hij dat vrouwen steeds meer buitenshuis zouden werken en een afstandsbediening om apparaten aan te sturen – dat is dus wel uitgekomen.

Waarzeggerij Ook in onze regio zijn er tal van toekomstvoorspellers actief geweest. In de middeleeuwen lazen waarzeggers uit je hand in donkere tentjes op de kermissen of je een gelukkig huwelijk zou hebben en vele kinderen, rijk of arm zou zijn en je misschien een ongeluk zou krijgen, waardoor je vroegtijds het tijdelijke voor het

Bevolkingsgroei Waren er ook in onze regio mensen die dit soort uitspraken hebben gedaan over de toekomst? Natuurlijk! Helaas zijn al die verhalen niet altijd aan de archieven toevertrouwd. Toch vind je soms bij het doornemen van boeken en archiefstukken uitspraken die de toekomst van de stad betreffen. De meeste zijn gedaan door


van Economische Zaken in de Heerlense schouwburg de geleidelijke afbouw van de Nederlandse mijnindustrie aan. Bij het slechte nieuws voor Limburg deed Joop den Uyl op die bewuste 17 december in 1965 echter ook een positieve toekomstvoorspelling. Er zou voldoende vervangende werkgelegenheid komen. Hij voorspelde dat er voor 1970 al vijf- tot tienduizend vervangende arbeidsplaatsen geschapen zouden zijn. Het sluiten van de mijn ging echter sneller dan Den Uyl voorspelde. In de periode 1965-1976 gingen zo’n 75.000 arbeidsplaatsen verloren, 45.000 mijnwerkers en 30.000 mensen die werkten in van de mijnen afhankelijke bedrijven.

stedenbouwkundigen, sociologen en politici. Zo deed Jos Zuidgeest, toen wethouder Economische en Ruimtelijke ontwikkeling, in ‘Stad van de toekomst’ in 1997 de uitspraak dat Heerlen in 2010 meer inwoners zal hebben en er meer mogelijkheden voor jongeren gecreëerd worden. Blijkbaar een misrekening. Gouden toekomst voor de mijnindustrie… Ook staatsmijndirecteur Rottier waagde zich in 1960 aan een toekomstvoorspelling. In 1960 gaf hij een lezing voor de Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel over de toekomst van de mijnindustrie en de Limburgse welvaart. Hij voorzag weliswaar door de verdergaande mechanisering van de koolwinning en prijsverlaging van de vaste brandstoffen een werkgelegenheidsprobleem, omdat er met minder mensen dezelfde productieomvang te realiseren zou zijn, maar hij was positief over het voortbestaan van de mijnen. Hij zag het met vertrouwen tegemoet en zelfs de mijn Beatrix zou nog weleens open kunnen gaan. Enkele jaren later al bleken zijn woorden een misvatting. Op 17 december 1965 kondigde de minister

Heerlen vooruit! In het midden van de 19de eeuw was Heerlen nog een ‘slapend’, klein provinciestadje. De Heerlense uitgever van de Limburger Courier, Karel Weijerhorst, vond het in 1869 na de jaarlijkse kermis met het traditionele ‘stormen’ (een schijngevecht, waarin een oorlog werd nagespeeld) door de schutterij welletjes. Hij vond dat het tijd werd voor moderne schuttersfeesten, ‘tot eer van Heerlen, wat den vooruitgang behoeft’. Zijn visie voor Heerlen was aanleiding voor een rel, maar gaf toch ook stof tot nadenken. Dertig jaar later was de spoorweg in gebruik genomen en de eerste Oranje Nassau-mijn in volle aanleg. In de vaart van de nieuwe industrialisering en de toenemende bevolkingsgroei stonden visionaire personen op die het beste met het uit de kluiten wassende kolendorp voorhadden. Er kwam in 1908 zelfs een Vereniging ‘Heerlens Vooruitgang’, die tot de Eerste Wereldoorlog heeft bestaan. De notabelen die hiervan lid waren, zoals de burgemeester, directeuren van mijnen, geestelijken, artsen en zakenlieden, hadden de visie om van Heerlen een stad met alle mogelijk denkbare moderne voorzieningen te maken, zoals een muziekschool, schouwburg, moderne wegen met een knooppunt van tramwegen, de verfraaiing van het Aambos, goed voortgezet onderwijs en het stichten van een Kamer van Koophandel. Hand in hand werd met resultaat gewerkt en gedroomd over een moderne stad.

Dromen van een moderne stad De dromen over een moderne stad kregen nog meer vorm, toen Heerlen in 1926 een nieuwe burgemeester kreeg. Hij, Marcel van Grunsven, bleef burgemeester tot 1962. De jonge burgemeester zat vol nieuwe ideeën. Heerlen moest als metropool van de moderne mijnindustrie een moderne stad worden met podia voor concerten, toneelvoorstellingen, literaire avonden en tentoonstellingen van beeldende kunst. Vooral het hart van de stad moest een modern uiterlijk krijgen. Hij ging aan de slag met architecten en stedenbouwkundigen, liet belangrijke kunsttentoonstellingen organiseren en gaf de aanzetten tot de bouw van een modern stadhuis, de schouwburg en, na de ontdekking van de Romeinse thermen, het modern ogende binnenstadsplan ‘Coriovallum’ uit 1943-1944. Eerder had hij de ontwerper ervan, ingenieur Klijnen, een nieuw uitbreidingsplan voor de gehele stad laten ontwerpen, hij werkte hieraan tussen 1928 en 1938. Tijdens de ontwikkeling ervan, al in 1931, voorzag de Heerlense architect Jos Ritzen: ‘Torenhuizen in het stadscentrum zelf of in de onmiddellijke nabijheid…’. Na de Tweede Wereldoorlog zocht Van Grunsven naar de beste stedenbouwkundige die hij maar

krijgen kon om zijn toekomstvisie van de ‘moderne en ideale stad’ vorm te kunnen geven. Dat werd uiteindelijk prof. Gerard Holt die een nieuw stedenbouwkundig plan voor de stad ontwikkelde. Al deze mensen droomden van een nieuwe toekomst voor de stad. Naar hoe het Heerlen van de toekomst er in hun dromen precies uitzag, kan men slechts gissen. Zeker is dat een deel van alle dromen is uitgekomen, want al in 1951 dichtte de vermaarde Limburgse Mathias Kemp: ‘… het aloude Coriovallum dat werd de modernste stad van Nederland’.

linkerpagina boven – Moment van aankondiging van de sluiting van de Limburgse mijnen door Joop den Uyl op 17 december 1965 in de Heerlense schouwburg. onder – Staatsmijnendirecteur Rottier, hier in gezelschap van Prins Claus.

Nog geen 15 jaar na het uiten van de wens van ‘de Vereniging Heerlens Vooruitgang’ was het centrum van Heerlen inderdaad knooppunt van de Limburgse Tramweg Maatschappij. linksonder – De droom van het Aambos als stadspark kwam al spoedig uit… met paviljoen voor dansfeesten en de zondagse kop koffie. hierboven – Nog net voor het einde van zijn ambtsperiode opende burgemeester Van Grunsven op 18 november 1961 de Heerlense stadsschouwburg. Het theater van zijn droom uit zijn beginjaren? rechterpagina links –


Het is zo veel lekkerder én ook beter voor het milieu om groente uit de eigen tuin te eten.

Jeanne Laemers in haar moestuin achter de Karmelflat op de Heerlerbaan

BEWUST LEVEN


Zeker in de zomer gaat er geen dag voorbij of Jeanne Laemers is aan het werk in haar moestuin achter de Karmelflat op de Heerlerbaan. “Omdat ik milieuvriendelijk tuinier en dus geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen gebruik, moet dat ook wel, anders groeit het onkruid je tegemoet. Maar ik vind het niet erg. Ik ben hier ongelofelijk graag, het liefst totdat de zon ondergaat.”

mij goed lijkt en als ik iets niet weet vraag ik het aan de meer ervaren tuinders. Iedereen helpt elkaar hier. Dat zorgt voor een gezellige sfeer.” Eco “Het meest trots ben ik op mijn eigen asperges. Die vragen veel werk en toch ook een beetje ‘fingerspitzengefühl’. Maar ook de aardbeien en rabarber, de aardappelen, kolen en sla: alles smaakt lekkerder, eerlijker lijkt het wel. De keuze om geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest te gebruiken is dan ook een principiële. Het is rotzooi, niet goed voor het milieu en niet goed voor ons mensen. Het is ook

Ruim 25 jaar geleden opperde Jeannes man om zelf groente en fruit te verbouwen in een volkstuintje. “Hij was met verse groente en fruit uit de eigen tuin opgegroeid en was bovendien graag buiten bezig. Ik vond het prima. Ik hoefde zelf niets in de tuin te doen, want ik bakte er toch niets van. Ik haalde altijd de verkeerde takjes weg of ik snoeide verkeerd”, lacht Jeanne. “Dat is intussen goed gekomen. Na het overlijden van mijn man besloot ik de tuin te bewaren. Het is zo’n dierbare plek. Achteraf ben ik erg blij met deze beslissing. Tuinieren is mijn passie geworden. Ik ben gewoon begonnen, doe wat

niet nodig: met goede verzorging groeien de groenten prima! En als er al een probleem is, kun je met natuurproducten zoals schoonmaakazijn tegen onkruid en groene zeep met spiritus tegen bladluis veel verhelpen.”

buitenmens geworden. Ik kan de tuin niet meer missen. Op mooie zomeravonden blijf ik vaak tot een uur of tien in de avond. Mensen die mij zoeken, weten mij hier te vinden. En hond Flokkie, die houdt ook niet meer van binnen zijn.”

Trots “Ik heb nog nooit een slechte oogst gehad en moet daar als tamelijk onervaren tuinder wel eens om lachen. Een vrouw ook nog wel: ja, ik heb hier wel geleerd mijn eigen boontjes te doppen. Daar ben ik trots op. Sommige producten zaai ik nu ook zelf, maar net zo gemakkelijk koop ik plantjes op de markt. Of we ruilen planten in de tuin. Als iemand iets over heeft, zoeken we een geschikt plekje. Ik doe hetzelfde. Als er iets over is, vraag ik eerst of iemand anders in de tuin er iets mee kan. En ook als de oogst te groot is geef ik het weg, aan mijn kinderen bijvoorbeeld of aan de buren. En groente zoals prei vries ik in. Het zou zonde zijn als ik het moest weggooien. In vijf jaar tijd ben ik een echt

Het meest trots ben ik op mijn eigen asperges. Die vragen veel werk en toch ook een beetje ‘fingerspitzengefühl’.

DE TAAL


VAN DE MAM

Vuuroet kieke Wat weëd ’t, woeë gónt v’r hin? Weë ’t wit maag ’t zage… Weëde vier loeës en versjtendiger? Kriege ós klingkinger ing beëter welt, of gónt v’r mar durch zoeë wie v’r gewend zint? Deet me eindelik get an sjpreiding of sjteet haof Europa in d’r zoeëmer wer in de file umdat v’r allemoal óp d’rzelfde daag óp vakans gónt. Weë wit, mesjie hure de dames óp mit kreune bei ’t tennise en zjwiegt d’r alwetende Cruyff in de toekoms…. Geet d’r sjriever van dit sjtuk (eindelik!) zanglesse numme? Óngertusje dinks te toch óch an serieus dinger, zoewie ’t alsmar gruie van de wereldbevolking. Me mót neet hoape óp ing verdoebeling… sjtel dich vuur: twieë Berlosconis!

Moderne technieke zint de letste joare alling mar verbeëterd en oetgebreid en me vrieëg zich aaf wie dat wier geet. Zitte v’r sjtrak allemoal mit 3D-brilkes noa d’r TV te koekeloere? Me wit ’t neet, ’t is aafwachte of de kontakte tusje de lüj mörge en uëvermörge wer ouwerwets va miensj tot miensj zint of weëd ’t wie langer wie mieë ing facebook/ twitter/youtube-generatie? In ’t verlede hant de lüj alle nui dinger geaccepteerd, al ging dat deks mit horte en sjtoeëte. ’t Is de vroag of vier al die uëverinformatie die d’r noe is, wal kinne verwirke, en of vier doa óp d’r doer neet rimsabimstig va weëde. Markante verenderinge in ’t verlede hant v’r durchsjtange en hant ós vöal goods gebrach. Wie me in de gries aodheed ’t rad hat bedach verenderde de welt. De oetvinding van d’r electromotor hat de welt van apparate flexibel gemak, want vuurhins woare alle mesjienger en apparate plaatsjgebónge an de sjtoommesjieng. DNA is zónger mieë van groeëte invloed óp geneësmiddele van de toekoms. Alles drieënt um de toepassing vuur ee beëter leëve van de lüj. D’r ’electronise sjnelweg’ kan ós vöäl goods bringe en vier kinne geweun heem wirke zónger al daag in tich kielemeters file te sjtoa, aaf en tow ing gezamelike vergadering en de res dónt v’r heem óp momente dat ’t ós ’t beste oetkumt. Verdeling van ’t werk tusje de partners kan zoeë ideaal plaatsjvinge.

De ambachtelijke Limburgse keuken is gastronomisch absolute top!

De taal van de mam wordt geschreven in onze moedertaal: het dialect. We spreken over ’taal’ omdat het Limburgs een echte en erkende taal is, die in niets onder doet voor het Nederlands. Ten opzichte van onze standaardtaal – het Nederlands – is het Limburgs een dialect, zoals het Nederlands een dialect is in relatie tot het handels- en diplomatiek Engels.

22 / 23

Ós (kling)kinger hove neet mieë mit kieloos beuker te sjlepe en lesse weëde gegeëve óp computers en I-pads. Zoeë zint de letste inzichte ummer besjikbaar vuur de kinger juf en meester. Ee beikómmend vuurdeel is dat óngerwiesindividualiteit meugelik weëd; tempo kan weëde aagepas an de situatie van de lierlinge. Zónger vuursjpeller te wille zieë durf ich (vuurzichtig) te bewere dat beuker en gezet óp groeëte sjoal van ee sjerm geleëze weëde. De ervaring liert dat nui meugelikhede

neet dierek ’breed’ weëde geaccepteerd. Belange van ouw methodes zörge vuur teëgewirking en noadele van nui systeme weëde duchtig oetgemeëte. Doaneëve is angs vuur ’t nuie bei tamelik vöal lüj de reë dat implementatie van nui wirkwies neet zoeë flot geet as me zow verwachte. Ee neet te uëverzieë percentage lüj sjteet ee bietje mit d’r ruk noa mörge en wachte aaf bei nui verworvenhede. D’r zal ginne besjaafde miensj zieë deë hónger en ieëlend óp de welt neet verwerpelik vingt, mè de vroag is wat vier als individu doa-aa kinne doeë. As wetensjappelik vassjteet dat veeteelt ’t mieësjte CO2 veroerzaakt, zowe d’r dan mieë vegetariers kómme in de toekoms? Dees en nog hónderd anger vroage uëver mörge zint hüj neet te beantwoade, ós klingkinger zalle ’t waal wete….. De mieës in ’t oog lopende verendering van de letste joare is de evolutie van de electronica, ’t sjpektaculaire gruie doavan en de oetgebreide towpassinge. Óp dit gebied is d’r ing verpletterende vernuiïng geweë en me vrieëg zich aaf of d’r nog zake kómme woeë v’r noe nog gee idee van hant. Zieëker is dat nieks zieëker is – en juus wie helderziende en woarzagers weet ich ’t óch neet – mè ich durf te sjtelle dat de besjtoande oetvindinge óp dit gebied alling nog mar verfijnder, klinger en sjneller gemak weëde. Wezelik zal doa neet vöal mieë aa verendere. Me geet wier mit ’t besjtoande. Dees toekoms is neet mieë wat ze geweë is. Alling bei auto’s is dat angesj: me zuut ze ummer dekker mit sjtekker. Ger Prickaerts Heëlesj

FICTIE


Albert (76) en Sjanny (73) Baar, woonachtig in Icarus. Het complex naast zorgcentrum Ter Eyck in Heerlerheide

WELLERHEBBES


Hoogmoedig en vol zelfvertrouwen vloog Icarus te dicht bij de zon. Zijn vleugels smolten en hij stortte neer in de Egeïsche zee. Mooie verhalen overwinnen alle tijden. Je leest ze en neemt ze mee naar morgen.

Precies één jaar geleden namen Sjanny (73) en Albert (76) Baar hun intrek in een spiksplinternieuwe aanleunwoning in Icarus. Het complex naast zorgcentrum Ter Eyck in Heerlerheide. “De woning bevalt prima maar vooral het binnenterrein vinden wij mooi. Het nodigt uit voor ontmoeting en leuke activiteiten. En soms ga ik er gewoon even zitten. De rust inspireert.” Albert Baar heeft altijd wel een goede pen gehad, vertelt hij. “Als welzijnswerker heb ik veel geschreven, maar nooit eerder had ik de ambitie om verhalen te schrijven. Sinds wij in Heerlerheide wonen borrelen de ideeën op. Geen fantasieverhalen maar over echte gebeurtenissen die de moeite waard zijn om vastgelegd te worden. Vermoedelijk heb ik in mijn nieuwe woonomgeving tijd en rust gevonden, zodat er ruimte ontstaat voor creativiteit. Dat is op zich niet vreemd, alles ligt in het nieuwe centrum binnen handbereik. Het gemak dient hier de mens: binnen enkele minuten lopen zijn we in de supermarkt of bij de andere winkels. De fysiotherapeut zit in de buurt. En ons kopje koffie buiten de deur drinken we in Ter Eyck. In deze nieuwe omgeving leer je ook nieuwe mensen kennen, met mooie nieuwe verhalen. De inspiratie ligt hier dus voor het oprapen.” Clement Eén van Alberts eerste verhalen is recent gepubliceerd in het Eyckeblad. Over de reis van drie schilderijen van kunstenaar en vriend Zef Clement die in het bezit van Albert en Sjanny kwamen via hun huisarts.

“Jarenlang hebben de schilderijen als drieluik bij ons aan de muur gehangen, ondanks het feit dat Sjanny ze niet zo mooi vond. Omdat wij er er in ons nieuwe huis toch geen ruimte meer voor hadden, besloot ik de werken aan te bieden op een rommelmarkt. Voor een prikje, maar helaas. Totdat net voor sluitingstijd iemand interesse toonde. Ik vroeg de man of zijn vrouw de schilderijen wel mooi zou vinden? Dat bleek niet relevant, want de man in kwestie bleek de pastoor van de Heksenberg te zijn. Dit soort verhalen, uit het leven gegrepen, vind ik prachtig.” Binnenterrein Op zoek naar inspiratie neemt Albert wel eens plaats op het binnenterrein van Icarus. “Iedereen die hier op bezoek komt, is aangenaam verrast door de schoonheid en haast verstilde sfeer die hier hangt. Het is ook mooi, al mag er wat mij betreft meer kleur in de beplanting komen en is er plaats genoeg voor een bankje op de brede galerijen. De ruimte nodigt uit om leuke activiteiten te organiseren. Niet een wekelijks of dagelijks programma met koffie en kienen. Daarvoor kunnen we, als we dat zouden willen, in de gemeenschappelijke ruimte van Ter Eyck terecht. Ik denk eerder aan een presentatie of een lezing over een boeiend onderwerp. Of een concert in de zomer, bijvoorbeeld door leerlingen van de muziekschool. Dat zal veel mensen aanspreken. Ik wil ook best meewerken aan de organisatie ervan. Maar wel alleen als er voldoende animo voor is en er ook anderen zijn die mee willen organiseren.”

1

Ook mooi zijn in de toekomst! Anti rimpel dag- en nachtcrème, Etos, € 11,99 per stuk

2 1

2 Nooit meer een afspraak vergeten! Agenda, Hema, vanaf € 5,95 3

Zodat we nog lang van moeder aarde mogen genieten…‘De toekomst is groen’, Boekhandel Plantage, € 27,95

4 Altijd op tijd! Wandklok, Hema, € 10,00 5

3

Bijzondere herinneringen aan vroeger, leuk voor later! Mam, vertel ’s!, Boekhandel Plantage, € 9,99

4

6 Kaartje leggen… Tarot kaarten, Boekhandel de zon, vanaf € 12,95 7

Ook in de toekomst nog alles haarscherp zien! Leesbrillen, Hema, € 5,00 per stuk

8

Benieuwd wat de toekomst brengt? 100 voorspellingen van Nostradamus, Boekhandel Plantage, € 12,95

5

6

7

8

KUNST EN


SAMENLEVING

Pink Pony Express doet Heerlen aan!

28 / 29

Vier vrouwen, vandaar de keuze voor pink. En de pony, die verwijst naar de Pony Express die Oost- en WestAmerika verbond voordat er een trein reed. Een verwijzing naar dat je met kleine middelen (een man op een paard) grote dingen kunt bereiken. Zo krijg je Pink Pony Express, een verrassende kijk op de toekomst!

In Vrieheide hebben mensen ze vast al eens zien sporten op het plein voor de Christus Koningkerk. Iedereen mag meebewegen. En om het hondenpoepprobleem op het nieuwe plantsoen aan de Rozenstraat aan de kaak te stellen, hebben ze 2000(!) drollen voorzien van een parapluutje. Bij wijze van kunstwerk. Ludiek én deze zomer aan het werk in Heerlen, dat is Pink Pony Express.

Relaties worden zichtbaar door netwerk van wol.

Achter de vrolijke naam gaan vier jonge vrouwen schuil: een stedenbouwkundige, twee grafisch vormgevers en een ruimtelijk ontwerper. Gezamenlijk reizen de dames vanuit standplaats Amsterdam de wereld rond om onderzoek te verrichten naar de relatie tussen stedenbouw en sociale netwerken in steden die krimpen. Steden zoals Heerlen en Brunssum, waarvan het aantal

inwoners daalt. Bij hun onderzoek willen de pony’s niet zozeer aangeven wat er moet gebeuren. Op een creatieve manier willen zij laten zien welke kwaliteiten een wijk of stad heeft en hoe je die kwaliteiten naar de toekomst toe kunt benutten. Sociaal Vorig jaar nog verbleef de Pink Pony Express in Detroit in Amerika. Een industriële stad waar de recessie en leegloop zichtbaar hun sporen achterlaten. Heerlen en Vrieheide kwamen in beeld bij een presentatie over krimp in Nederland. Stichting Doen zorgde voor het budget om aan de slag te gaan. “Eén van de mooiste kwaliteiten van Vrieheide diende zich op dag één al aan”, lacht Jessica Hammarlund Bergmann. “Onze buurvrouw in de flat aan de Schreiversheideweg stelde haar wasmachine ter beschikking. Zoals zij wonen er veel mensen in Vrieheide: behulpzaam,


vriendelijk en bereid om iets voor de buurt te doen. Dit sociale netwerk is een kracht.” Wol Om meer zicht te krijgen op de omvang van het buurtnetwerk, bezoeken de pony’s niet alleen verenigingen maar sporten zij ook buiten. Tara Kapinski legt uit waarom. “In Detroit hebben wij onder het motto ‘to know the land, you have to walk the land’ de buurt hardlopend in kaart gebracht. Het gaat namelijk over onze eigen ervaringen en niet wat je uit een plattegrond leest.” In de straat waar zij woonden raakten zij geïntrigeerd door de hechte relaties tussen de mensen. “Dit relatienetwerk brengen wij in kaart en maken wij vervolgens ook zichtbaar in de wijk. Bijvoorbeeld door kilometers wol in verschillende kleuren te spannen tussen panden van mensen die een band hebben met elkaar. Zo ontstaat een netwerk van draden. De installatie gaf aanleiding voor de bewoners om hun verhalen weer op te halen en te delen met elkaar. Het werd ook duidelijk dat er vaak belangrijke sleutelfiguren zijn die bijna met iedereen verbonden zijn.” Poep Een belangrijke kwaliteit in Vrieheide is volgens de pony’s daarnaast ook het vele groen. “Vrieheide ligt zo mooi bij de heide, dat is fantastisch. En ook in de wijk zelf is veel groen. Centraal in de buurt heeft de buurtorganisatie dit jaar een kleine boomgaard aangelegd, die echter vooral gebruikt wordt als hondenuitlaatplaats. Om een discussie op gang te krijgen hebben wij de hondenuitwerpselen gemarkeerd met parapluutjes. Fotograaf Marc Faasse legde het veld van bovenaf vast, waardoor je een goed beeld krijgt van het gebruik van het

veldje. De respons op de installatie is positief. Mensen ergeren zich aan de poep en zijn blij dat wij het op een ludieke manier aan de kaak stellen. Anderen hebben er letterlijk schijt aan en laten hun hond gewoon uit op het veldje.” In oktober presenteren de Pink Pony’s de resultaten van hun onderzoek in Heerlen. Daarna reist het viertal weer verder, voor onderzoek in een andere stad. De Pink Pony’s volgen? www.pinkponyexpress.nl www.pinkponyexpress.blogspot.com. Van links naar rechts – Jessica Hammarlund Bergmann, Tara Karpinski en Annemarie van den Berg (niet op de foto: Cecilia Hendrikx).

WONEN / WERKEN


Jack Gorgels: “In de media is Maankwartier, zoals u heeft kunnen lezen, een veelbesproken onderwerp. Waarom Weller in het Maankwartier zit? Het is een maatschappelijk gewenst project, dat schoonheid brengt naar de belangrijkste bron van de stad: het mobiliteitsknooppunt waar dagelijks 40.000 tot 50.000 mensen voorbij komen. Zo’n belangrijke bron mag je niet op laten drogen, maar moet je juist voeden, laten groeien…. We zijn al ver met de voorbereidingen en verwachten een succesvolle ontwikkeling.”

De spanning neemt toe. Gaat het dan echt gebeuren? Ja, het gaat gebeuren! Eind dit jaar starten de gemeente Heerlen en Weller samen met de bouw van Maankwartier en begint Heerlen aan een project dat de stad voor eens en altijd zal veranderen. In 2016 is dit imposante nieuwe stadsdeel een feit. Een kunstwerk van Michel Huisman, dat tijden, mensen en stadsdelen verbindt. Als voorproefje nemen we u mee op een – imaginaire – wandeling door het project van Noord naar Zuid. We beginnen bij de Hoppenhof en het busstation met zijn volle maan, ronde bogen en blauwe regen. Deze eerste wapenfeiten van Maankwartier zetten de toon voor de uitstraling van het bouwproject. Net zoals trouwens de aankleding van de rotondes bij de Parallelweg en Hoppenhof. De beelden en de bomenpracht vormen een belofte. Dit is de sfeer die in het hele Maankwartier terug zal komen.


Maanplein We wandelen verder, langs de Hoppenhof richting station. Hier start rond de jaarwisseling de bouw van een halfrond gebouw, waarin een mooie trap onder een hoge boog u uitnodigt Maankwartier te betreden. U loopt door de poort, beklimt de trap en wordt verrast door het ronde Maanplein met zijn Maantoren, de Heliostaat. Een vernuftig kunstwerk van Michel Huisman dat zonlicht laat doordringen tot diep in de ondergrondse parkeergarage. Op deze nu nog lege plek ontstaat een nieuw plaatje: met winkeltjes en kleinschalige horeca achter arcade-bogen en poorten. Gezellige terrassen op een intiem plein. Op de verdiepingen liggen stijlvolle loggia’s en zelfs statige heren-huizen, onder de grond vindt u een grote supermarkt en een parkeergarage. Plaat Vanuit het Maanplein lopen we naar de binnenstad. Om deze wandeling mogelijk te maken wordt in 2012 over het spoor met veel hijs- en takelwerk een gigantische plaat van 50 bij 100 meter gelegd. Deze verbindt Noord- en Zuid-Heerlen voor altijd. Je loopt dan van de ene naar de andere kant van het spoor over een groot plein. Langs het plein is het station gelegen waarvan je vanaf de perrons, een mooi zicht hebt op de planeten: Mercurius, Mars, Venus, Saturnus, Aarde, ze hangen er allemaal. Verder wordt het plein omgeven door kleinschalige winkels: een boekhandel, een bloemist, een koffiebar. Hier heerst een en al bedrijvigheid. Kop van de Sarool Boven de winkels op de plaat bevinden zich de kamers van het hotel, waarvan de lobby aan de zuidzijde van Maankwartier ligt, naast een restaurant. Hier, bij de ‘kop van de Sarool’ wordt vanuit Maankwartier de verbinding gelegd met de binnenstad. Zonder onderbreking door de Stationsstraat, maar uitnodigend via een plein met terrassen en een park. Tegen het decor van hoge bogen en smalle ramen waarachter prachtige woningen schuilgaan. Een nieuwe wereld, in het hart van de stad.

Geen vervanging, maar een aanvulling of beter gezegd: versterking van de binnenstad. Een inspirerende omgeving waar je straks niet meer alleen op doorreis bent. Maankwartier maakt nieuwsgierig, je wilt er zijn! De bouw begint rond de jaarwisseling! Kijk voor meer impressies en Maanverhalen op www.maankwartier.nl.


Voor dit Wellermagazine maken we been uitstapje naar Maastricht. Eindbestemming is niet de historische binnenstad of een bijzonder evenement, maar de ENCI. Meer specifiek: het ENCI-terrein. Want de cementfabrikant is begonnen aan een indrukwekkend veranderingsproces van zware industrie naar een veelzijdig natuur- en cultuurgebied waar heel Limburg en vast ook vele bezoekers aan Zuid-Limburg van gaan genieten. Wij dus ook!

RECREATIE


‘ENCI-groeve moet GeoPark worden’, kopt het Limburgs Dagblad van zaterdag 9 juli. ‘Met een centrale plaats daarin voor mosasaurussen, oehoes, informatie over geologie en de cementindustrie.’ Dit is interessant, omdat met betrekking tot datzelfde ENCI-terrein ook al plannen bestaan voor de ontwikkeling van creatieve industrie. Enthousiaste ondernemers zijn welkom om zich in één van de industriële gebouwen – waarvan een aantal van de hand van onze eigen Heerlense architect Peutz – te vestigen. Andere plannen spreken over een welnessparadijs in de voormalige kalksteengroeve, waar helder water ter aarde stort langs een metershoge kalkwand. Hoe Hollands kan een decor zijn? Nu is bovendien algemeen bekend dat je in het gebied rond de groeve, tussen de forten Sint Pieter en Eben Emael en de kastelen Hogenweerth en Neercanne heerlijk kunt wandelen – én eten, én overnachten…. Onder begeleiding van een gids zijn zelfs avontuurlijke tochten door de grotten mogelijk, met klimmen, abseilen en alles wat daarmee samenhangt. En dan hebben we het niet eens over de watersportmogelijkheden op de Maas. Blue Lagoon Op dit industriegebied net ten zuiden van Maastricht, tegen de Belgische grens kan dus vrijwel alles! Rijst de vraag wat ENCI doet als de cementproducent in 2018 de kalksteengroeve en oven sluit. Het antwoord betekent een bijzondere impuls voor heel Zuid-Limburg. De ontwikkelingsmaatschappij die speciaal voor de transformatie is opgericht, laat het één namelijk niet wijken voor het ander. Vanwege de vele kwaliteiten en rijkdommen die in het gebied aanwezig zijn, is bewust gekozen voor een combinatie van natuur, geologie, recreatie, cultuur én nieuwe werkgelegenheid. Het erfgoed kan zo mooi bewaard blijven, zelfs een nieuwe functie krijgen: architectuur die herinnert aan het recente indus-

Peter Mergelsberg, ENCI: “Voor duurzame ontwikkeling moet je over de grenzen van je eigen tijdlijn durven kijken.”

triële verleden en de wederopbouw van Limburg na de oorlog. Kastelen en forten die de Middeleeuwse geschiedenis van Maastricht vertellen. Geologische schatten die geologen vanuit de hele wereld naar Limburg brengen om de unieke bodemstructuur en de leefomgeving van de beroemde mosasaurus te onderzoeken. Dit alles wordt omgeven door mooie natuur die straks weer alle ruimte krijgt om zich te ontwikkelen. En gecombineerd met een paradijselijke waterpartij – mét waterval – in de groeve; een Blue Lagoon in oos eige Limburg! “Een nieuwe plek voor mensen”, noemt de ENCI de toekomstdroom. “Waar verleden en toekomst elkaar raken én kinderen van nu en straks met de handen in de kalk kunnen wroeten en zoeken naar schelpen en fossielen.” Wij noemen het een magnifieke plek! Tip Al in 2013 wordt de groeve De Schark toegankelijk voor het publiek. Hier vierden in de Tweede Wereldoorlog ongeveer 500 Amerikaanse soldaten Kerst voordat ze naar het Ardennenoffensief gingen. Ook dit bijzondere monument is een bezoek meer dan waard!


John en Ton Gielen, spirituele centrum De Zonnetempel

De magische datum 21-12-2012 houdt de wereld al een tijdje bezig. Volgens de gelijknamige film gaat onze aardbol die dag ten onder aan vulkaanuitbarstingen en vloedgolven. Anderen zien een meer spirituele verandering plaatsvinden. “Bron van de doemscenario’s zijn voorspellingen van de Maya’s en andere oude volkeren”, leggen Ton en John Gielen uit. “Los van elkaar voorspellen zij in december 2012 een transformatie, die te wijten is aan de unieke stand van de planeten die op 21 december volgend jaar op één lijn komen te staan.” Dit vraagt om nadere uitleg. Daarom rijd ik op een zomerse namiddag richting het spirituele centrum De Zonnetempel van het echtpaar Gielen in Hoensbroek. Dagelijks ontvangen zij hier mensen voor energetische behandelingen, massages, spirituele therapieën en healings. Eens in de maand verzorgen zij daarnaast spirituele avonden in De Hoeskamer in Brunssum. Het programma dat een trouwe schare fans kent in Brunssum en omgeving, varieert van een avondje mediteren en een workshop kaartleggen of numerologie tot een bloemseance waarbij contact

Wat brengt vandaag, de komende week, volgend jaar? We willen soms zó graag weten wat voor ons in de sterren staat geschreven.

Diverse slagstokken voor Tibetaans boeddhistische klankschalen

Japanse maneki neko (geluks)kat

wordt gezocht met geliefden of bekenden aan gene zijde. Grote opruiming Terug naar Hoensbroek, waar de zoete geur van oliën en wierook mij buiten de Zonnetempel al tegemoet komt. Eenmaal over de drempel wacht mij een vriendelijke ontvangst. De praktijk oogt licht en toegankelijk. “Veel mensen lopen met grote vragen rond, over het leven bijvoorbeeld en de weg die zij moeten volgen. Anderen kampen met emotionele problemen of met gezondheidsproblemen”, vertelt John. “Genezen kunnen wij ook niet altijd, wel kunnen wij er met onze therapieën voor zorgen dat mensen meer in balans komen met zichzelf. Hen leren om minder te overleven, maar meer te gaan leven, in het hier en nu. Daar gaat 2012 volgens ons ook over. Wij verwachten geen catastrofale rampen of ondergang van de aarde, maar een andere manier van denken en leven. De voortekenen zijn er al: de wereldwijde crisis en de onrust in veel organisaties en relaties geven aan dat ‘de grote opruiming’, zoals wij dat noemen, al begonnen is. Steeds meer mensen maken schoon schip. Op 21 december volgend jaar is dat proces afgerond en zijn we klaar voor een volgende cyclus, waarin de mensheid hopelijk meer kan genieten van het moment.”

42 / 43

De Hoeskamer Op 13 september starten Ton en John Gielen een nieuwe reeks workshops in De Hoeskamer. Ton: “We beginnen de bijeenkomsten met een rustgevende meditatie. Vervolgens organiseren we zelf workshops of paranormale avonden, of we nodigen een gastspreker uit voor een lezing of een seance. Dat zijn altijd boeiende avonden. Mijn favoriet is onze traditionele kerst met engelen, waarin we in een mooie sfeer stilstaan bij wat er in het afgelopen jaar gebeurd is. Ik vind dit altijd één van de mooiste en ook meest waardevolle avonden van het jaar.” De spirituele avonden in De Hoeskamer aan de Voorstraat 21 in Brunssum vinden steeds op de tweede dinsdag van de maand plaats van 20.00 tot 22.30 uur. De entree bedraagt € 5,- (€ 7,50 bij gastoptredens). Reserveren is niet nodig.

BEWUST LEVEN

Wellermagazine ECO 2 / 42

Veel mensen lopen met grote vragen rond, over het leven bijvoorbeeld en de weg die zij moeten volgen.

Hier hoef je je niet te vervelen!



RECREATIE

44 / 45

De jeugd heeft de toekomst.

East Xperience. Een wijkgerichte versie van Young Xperience dat voor het laatst in 2009 op het Lindeplein georganiseerd werd. Mirte: “De middag was een groot succes met zeker 70 deelnemers tussen 10 en 15 jaar en ook veel ouders. Met name de mix van informatie met leuke workshops op het gebied van vrijetijdsbesteding was een succes. Die info was niet vrijblijvend. Alle deelnemers kregen een stempelkaart, die ze bij de verschillende partijen konden laten afstempelen. Bijvoorbeeld na voorlichting over alcoholmisbruik door de politie. Of over bureau HALT. Degene met de eerste volle kaart kon een mooie prijs winnen. Met het oog op die prijs is er geen stand overgeslagen.”

Jazeker! Maar, om de jeugd te behouden voor een wijk moet je hen ruimte bieden, om te spelen en zich te ontwikkelen. In Brunssum-Oost zijn ze daar zeer bedreven in.

De 10-jarige Sterre uit De Egge hoeft niet lang na te denken als haar gevraagd wordt wat zij zoal doet als ze niet op school zit. “Voetballen bij Limburgia, ons team is net kampioen geworden. Buiten spelen. Soms zijn er leuke workshops in de brede school Bronsheim, zoals een cursus free-running. En elke dinsdag en vrijdag, soms nog vaker, speel ik met andere kinderen uit de wijk in de Libra. Super leuk is dat.”

Één van de activiteiten tijdens de eerste editie van de East Xperience

Drijvende kracht achter het activiteitenprogramma in en rond het jeugdhonk in Brunssum-Oost is Mirte Pieper, jongerenwerker bij het CMWW Brunssum-Onderbanken. Zij staat er in haar werk echter niet alleen voor: alle partners in de buurt onder wie het Wijkteam, de politie, Weller en veel actieve vrijwilligers werken mee. “In Brunssum wonen veel huishoudens met kinderen die rond moeten komen van een kleine beurs”, vertelt Mirte. “Met onze activiteiten willen wij ervoor zorgen dat alle kinderen leuke dingen kunnen doen en uitstapjes kunnen ondernemen. Tegelijk leren wij de jeugd zo beter kennen en krijgen wij een beeld wat er nodig is om hen in Oost een toekomst te kunnen bieden. Hen te kunnen laten spelen en opgroeien in een veilige omgeving.” East Xperience Om meer kinderen te bereiken voor het activiteitenprogramma stond de Libra op 11 juni op zijn kop voor de eerste editie van

Alles leuk Ook Sterre was van de partij. “Ik vond het programma erg leuk. Maar het was niet helemaal nieuw voor mij. Ik kom namelijk al vaker in de Libra. Op dinsdagvond is er een meidengroep waarmee we make-uppen, knutselen, dansen en soms een ijsje gaan eten. Op vrijdagavond komen ook de jongens, dan organiseren we een kinderdisco of we gaan bowlen of lasergamen. Ik doe meestal mee met de activiteiten en soms help ik ook mee met de organisatie. Dat vind ik leuk om te doen. In de zomervakantie ben ik mee geweest met uitstapjes naar het Gaiapark, Walibi en Aquana, samen met andere kinderen uit de wijk. Als afsluiter hebben we een gezellige barbecue met disco georganiseerd. Ik vind het allemaal top! Ik snap het dan ook niet als jongeren zich in Brunssum vervelen. Dat hoeft helemaal niet.” Wil je ook eens kijken in de Libra? Loop gerust eens binnen op dinsdag vanaf 18.00 uur, op woensdag de kindermiddag vanaf 14.00 en vrijdag vanaf 19.00 uur.

Mirte Pieper, jongerenwerker CMWW Brunssum-Onderbanken

Met onze activiteiten willen wij ervoor zorgen dat alle kinderen leuke dingen kunnen doen en uitstapjes kunnen ondernemen.


Ram, 21 03 – 21 04 Het najaar staat in het teken van grote veranderingen. Je toont veel ambitie en legt de nodige discipline aan de dag om je doelen te bereiken. Met veel enthousiasme en met succes start je nieuwe projecten. Het wordt ook een belangrijke tijd voor de liefde. Jouw krachtige manier van doen maakt je aantrekkelijk voor de andere sekse. Het wordt een opwindende tijd. Stier, 22 04 – 21 05 Vanaf september verdwijnen veel belemmeringen als sneeuw voor de zon. Er komt meer verrijking in je leven. Je kunt een bombardement aan ideeën en inspiratie verwachten. Er kan een onverwachte liefde ontstaan, of de huidige relatie krijgt een impuls. Je hebt op vreemde manieren geluk. Alles wat met menselijk contact te maken heeft pakt gunstig uit. Onverwachte medewerking helpt je stevig op weg. Tweelingen, 22 05 – 21 06 Je gaat belangrijke stappen nemen om je toekomst vorm te geven. Vrienden en contacten spelen een grote rol bij het verwezenlijken van jouw idealen. Je bent in een staat van verhoogde communicatie, je laat je door niemand van de wijs brengen. Er zijn sterke aanwijzingen dat in november jouw dromen uitkomen. Mogelijk vertrek je een poosje naar het buitenland of maak je kans op een promotie. Kreeft, 22 06 – 23 07 Jij beschouwt jezelf als een leerling op de Aardeschool. Je studieopdracht heeft te maken met het loslaten van oude patronen die tot stagnatie hebben geleid. Vanaf november komt de ommekeer. Je zoekt nieuwe vrienden, je kiest een andere loopbaan of gaat verhuizen. Eind december pluk je de vruchten van jouw potentieel. Je verricht niets minder dan wonderen. Het wordt een vreugdevolle tijd.

Leeuw, 24 07 – 23 08 Je wilt je bewustzijn verruimen en je creatieve talenten ontdekken. Begin oktober dienen zich in rap tempo allerlei inzichten aan. Ook de wens om de ladder van succes te beklimmen speelt. Je wilt koste wat kost bewijzen wat je waard bent. Dat gaat lukken. Er is voorspoed en financieel gewin. Je gaat een belangrijke rol spelen op het maatschappelijke vlak. De schijnwerpers worden vol op je gericht.

Boogschutter, 23 11 – 21 12 Het wordt een wonderlijk najaar. Je krijgt ruim de gelegenheid om een nieuwe koers uit te zetten. September staat voor zakelijk succes. Je sleept grote opdrachten binnen en kunt rekenen op een aantrekkelijke bonus. Veel transacties blijken lonend. In november is er winst. Het is een goede tijd om te investeren. Zowel maatschappelijk als privé zijn er hoogtepunten. Je maakt een grote sprong.

Maagd, 24 08 – 23 09 Tot en met november staat alles in het teken van messcherpe analyse. Je bent grondlegger van nieuwe ideeën en schrijft geschiedenis. Er is volop inspiratie. Door je grote toewijding heb je veel krediet in je omgeving opgebouwd. Er wordt van je gehouden. Rond december viert de romantiek hoogtij. Je maakt de verbinding tussen hoofd en hart. Liefde, compassie en vergeving: dat is het enige wat dan nog telt.

Steenbok, 22 12 – 20 01 Neen, je hoeft je geen zorgen te maken over geld en met je carrière verloopt ook alles soepel. Er staan aangename en leuke evenementen op het astrologische programma. De gezelligheid met vrienden is groot en dat is ook precies wat je nodig hebt. Het mag allemaal wat luchtiger. Stop met piekeren en heb vertrouwen. Dit najaar wordt de weg vrijgemaakt voor een nieuwe toekomst.

Weegschaal, 24 09 – 23 10 De herfst is een goede tijd om te cocoonen en het je zo aangenaam mogelijk te maken. Je slaapt meer dan gemiddeld en bent moeilijk vooruit te branden. De engelen zijn druk met je bezig. Tijdens je dromen krijg je veel informatie aangereikt. Eind november is er meer daadkracht. Ook straal je een onweerstaanbare sensualiteit uit. Koop alvast nieuwe lakens, brand geurige kaarsjes in je slaapkamer. Eros is in aantocht.

Waterman, 21 01 – 19 02 Op alle gebieden is er veel dynamiek. Soms is het net alsof je op een stroomkabel in een plas water staat. De onverwachte heftige ingevingen die je krijgt, kunnen je tijdelijk overdonderen. De kosmos laat hoogwaardige visioenen op je los. Oktober is de maand van actie, je weet nu wat je missie is. Het wordt een zeer fortuinlijke tijd, met weinig obstakels. Het lot ligt in je eigen hand.

Schorpioen, 24 10 – 22 11 De sterren laten radicale doorbraken zien. Dit najaar komt er een eind aan het financiële tekort. Je komt in een hartverwarmende periode terecht. Je gaat reizen en mensen ontmoeten die een transformerende uitwerking op je hebben. Bepaalde conflicten zijn van de baan en er ontstaat een nieuw gevoel van saamhorigheid. Half december is een lang, maar intens proces afgerond en begint er eindelijk een nieuw leven.

Vissen, 20 02 - 20 03 Eind september barst je van de ideeën en ben je fijntjes afgestemd op je intuïtie. Zorg dat je stevig geaard bent en de realiteit niet uit het oog verliest. Vanaf november is de sfeer optimaal, in de relatie wordt het dan pas echt leuk. Tegen het eind van het jaar sta je met beide benen op de grond en zijn veel van je verwachtingen in vervulling gegaan.

najaar/winter

46 / 47

Lilian Ferru is astrologe, schrijfster en filmmaker. Zij is de drijvende kracht achter het Spiritueel Café Heerlen, met lezingen over zingeving en bewustwording. Ook heeft zij de tvwebsite Spiritueel Café TV (SCTV) opgericht, met spraakmakende interviews en zelfgemaakte documentaires. Begaan met de armoede in de regio is het Angelfonds ontstaan. Ook is zij medegrondlegger van de nieuwswebsite ‘bovendien.com’. www.spiritueelcafeheerlen.com www.spiritueelcafetv.com www.angelfonds.nl www.bovendien.com www.lilianferru.eu

Wellermagazine TOEKOMST 48 / –

Het is u vast niet ontgaan: Weller goes ECO. De toekomst is belangrijk voor ons. En dat betekent dat wij op alle mogelijke fronten een bijdrage willen leveren aan een beter milieu. Op kantoor, in onze woningen en bij nieuwe projecten speelt duurzaamheid een belangrijke rol. De volgende stap is lastiger. Want, het liefst willen wij dat zo veel mogelijk mensen met ons meedoen. Actie dus! Maar hoe? Totdat ineens een lampje ging branden…. De milieudoelstellingen van Weller staan zwart op wit en we zijn goed op dreef om ze uit te voeren. Zo werken we aan innovatieve (woon)concepten. We bouwen en renoveren duurzaam. Bij de inkoop van materialen letten we erop dat ze recyclebaar zijn. En voor 2015 willen wij de uitstoot van broeikasgassen in en van onze eigen organisatie met tenminste 30% terugbrengen. Bijvoorbeeld door het elektriciteitsgebruik te verminderen, ons wagenpark zuiniger te maken, afval te scheiden en minder inkt te gebruiken bij kopiëren, printen en drukwerk.

Gebruikt u groen gas, of groene stroom, dan krijgt u een spaarlamp van Weller

Gratis spaarlamp Samen met u willen we daarnaast de uitdaging aangaan om ook in de Wellerwoningen de uitstoot van broeikasgassen met 20% te verminderen. Wij kiezen bij renovaties daarom bijvoorbeeld alleen nog voor HR++-glas en HR-combiketels. En bij collectieve installaties in appartementengebouwen gaan we voor groen gas en groene stroom. Huurders die dezelfde groene keuzes maken en dit ook aan ons kunnen laten zien, verdienen wat ons betreft een extraatje. Kom met uw energiecontract naar de Wellerij en u ontvangt van ons een gratis spaarlamp van goede kwaliteit. Wie kan aantonen groen gas én groene stroom te verbruiken, krijgt er natuurlijk twee. En zo helpen alle beetjes mee! Want met een spaarlamp wordt niet alleen minder broeikasgas uitgestoten. Het levert u ook jaarlijks al gauw 5 euro per lamp op door een lagere energierekening!

Maar als ik dan toch mag dromen dan fantaseer ik over zelfvoorzienende landbouwgrond in Afrika, tolerantie verhogende drankjes, een duurzame wereld

Recommend Documents