Ik heb een ziekte, maar ik ben die ziekte niet! Langdurig Zieke Leerlingen in reguliere onderwijs Hélène Sieljes – ambulant begeleider
Partner Passend Onderwijs Tarweweg 3 6534 AM Nijmegen tel. 024-3602873
Risico’s in de ontwikkeling van zieke leerlingen ontwikkelingstaken van kleuters - zelfstandigheid - drang om de wereld te ontdekken - samen spelen, leren omgaan met andere kinderen
ontwikkelingstaken van kinderen in de BaO-leeftijd - opdoen van kennis en vaardigheden - ervaren van competentie, zelfvertrouwen - samenwerken, delen, competitie ontwikkelingstaken van pubers - uiterlijk wordt belangrijk in een veranderend lichaam - groepsdruk en identiteitsontwikkeling - onafhankelijkheid van ouders, verantwoordelijkheid nemen
Extra ontwikkelingstaken voor zieke kinderen/jongeren Leren omgaan met beperkingen Leren omgaan met leefregels, medicatie en ziekenhuisbezoeken Leren omgaan met emoties, frustraties (verliesverwerking) en onbegrip Leren omgaan met verschillen t.o.v. andere kinderen/jongeren Leren omgaan met langduriger afhankelijkheid / (over) bezorgdheid
Het belang van school en onderwijs voor langdurig zieke leerlingen School geeft te midden van alle onzekerheid houvast en structuur: het is het enige dat gewoon is, dat hoort bij het leven van vóór de ziekte. School stelt eisen en geeft zo zelfvertrouwen. School betekent: vrienden en vriendinnen, sociale contacten, erbij blijven horen. School biedt hoop en toekomstperspectief, zelfs voor kinderen die niet meer beter kunnen worden.
Afstemmen op de basisbehoeften relatie behoefte aan liefde, waardering, gezien en erbij willen horen autonomie invloed hebben op je eigen leven en zelf kunnen kiezen wat je denkt, doet en voelt competentie succes willen ervaren, uitdaging
De docent: afstemmen op relatie aandacht geven als het nodig is: -let op signalen -toon belangstelling -bied veiligheid
open communicatie: -maak de ziekte bespreekbaar -begin bij jezelf -onderhoud het contact bij verzuim continuïteit: - maak geen uitzondering - bied structuur
De docent: afstemmen op autonomie bevorder de zelfstandigheid: -laat veel zelf doen -geef niet te snel hulp -wijs de leerling op de eigen verantwoordelijkheid vergroot de weerbaarheid: -vraag wat de leerling (niet) wil -bespreek emoties
De docent: afstemmen op competentie bied leerstof aan in de zone van de naaste ontwikkeling: -geef kansen op succes -zorg voor voldoende uitdaging laat zien dat je verwachtingen hebt over werkhouding en prestatie: -accepteer beperkingen -corrigeer prestaties en gedrag
Handelingsadviezen pedagogisch: begrip tonen door: • • • • • • • • • • •
Accepteer dat aanpassingen nodig zijn Houd contact / reageer op mail Geef erkenning voor de klachten, maar vermijd de zieligheidsfactor Vraag wat wèl kan: aansluiten bij mogelijkheden Vraag niet voortdurend hoe het gaat Vraag wel naar het huiswerk, hoe ver de leerling is gekomen, of er nog uitleg nodig is, iets moet worden nagekeken etc. Stel grenzen: ook zieke leerlingen hebben opvoeding nodig Stel (haalbare) eisen aan werkhouding/gedrag en kwaliteit Betrek de klas en coach medeleerlingen in de omgang Betrek de leerling erbij, laat merken dat ie erbij hoort Als de leerling wel op school is: laat merken dat ie welkom is! Eerst laten aanhaken bij de leerstof, niet overladen met inhaalwerk
Handelingsadviezen Didactisch: aanpassingen van het onderwijs/examen • • • • • • • • •
Maak gebruik van beleidsruimte (teamleiders/bevoegd gezag) Stel studieplanners (“spoorboekjes”) beschikbaar Indikken leerstof: alleen essentiële leerstof Geef voorrang aan kwaliteit boven kwantiteit Geef goede feedback op gemaakt werk; (geef snel cijfers terug) Afspraken over toetsing/ inhalen Organiseer extra, alternatieve instructie Volg de voortgang door er naar te vragen Remediëren, compenseren, dispenseren
Fysiek: • • •
Evenwicht belasting-belastbaarheid/energiebalans Aangepast (toets)rooster: voortgang bewaken en bijstellen afspraken LO
Ik heb een ziekte, maar ik ben die ziekte niet! betekent dus: - aandacht voor de leerling, niet voor de ziekte of lichamelijke klachten - kijken naar de mogelijkheden en niet (alleen) naar de beperkingen - afstemmen op de behoefte aan relatie, autonomie en competentie
www.jongerenbinnenboord.nl www.ziezon.nl www.onderwijsenhandicap.nl
Contact Partner Passend Onderwijs Tarweweg 3
6534 AM NIJMEGEN
[email protected] www.partnerpassendonderwijs.nl
T: 024 3602873
F: 024 3481040
