Maak je oude smalfilms eensdigitaal! "De Smalfilmwerkplaats": specialist in smalfi lm digital isatie r was een tiid dat ie niet direct je gemaaktefilmopnamen kon bekijken.Nee,je moest eerstje filmcassette naar een ontwikkelcentrale sturen. Dat heette toen
Niekstienstra
ook nog smalfilmen!En die tijd is echt niet zo lang geleden! Mogelijk hebbenje oudersof misschienjij nog gesmalfilmd en dan liggen,net als bij duizendenanderen,dergelijkefilmi-
natuurlijk niet beeld voor beeld te fotograferen. Jekunt ook de film op een wit velletje A4 papier projecteren en met je videocameraschuin naastje projector opnemen.Verder kan je ook één van de vele in de handel zijnde kastjesmet spiegels,matglazen oflenzen gebruiken.Voor je gaatscannenmoet je je film
behalve dat hij zo schoon en stofurij mogelijk moet zijn ook nog controlerenop slechtelassenen gescheurdeperforaties.Bedenk ook dat een kopie nooit beter is dan het origineel wat betekent dat je krassenniet kan wegwerken en dus altijd blijft zien! Het geluk en heb je nog een smalfilmprojector, maar of die het na resultaatwordt niet echt geweldig en eigenlijk is het zonde van al die jaren stilstand nog doet? Vaak loopt die door aangekoek- je tijd en geld.Jezou het beter kunnen uitbesteden.Dat is geen te olie en vuil te traag.Of is de lamp kapot of aandrijfsnaar enkel probleem want met even Googlen heb je zo een aantal vergaan. Gelukkig zijn er bedrijven die jouw oude smalfilms in bedrijvendie het wel voor je willen doen. een digitaalvideosignaalkunnen overzetten. Maar helaasis hier veel verschil in resultaat.Zo is de manier lnfo van scannenbelangrijk.Een filmscannerneemt het lopende Een film is niet meer dan een serieopeenvolgende kleine dia's projectorbeeld met een al dan niet professionelevideocamera die met een bepaaldesnelheidworden geprojecteerd. In theop, terwijl een framescannervan ieder stilstaand beeld met 'diab' orie zou je dus met je scannerof digitalefotocameradie een specialefotocameraeen opname maakt. Een filmscanner scheresultatennog ergensin een lade of oude schoenendoos. Eeuwigzonde,want het is toch jammer dat je niet meer kunt zien hoe jij of je familie er vroegeruitzagen!Misschienheb je
t.o0ruÍ
--h aor (0 rst')
zelfkunnen digitaliseren.Praktischzijn er helaaseen paar probleempjeswaar je mee te maken krijgt. fe moet de piepkleine beeldjesmet een beeldoppervlakvan 4,5 x 3,3 mm bij 8 mm en 5,8 x 4 mm bij Super8 film voldoendeen gelijkmatigbelichten. Als je lichtbron niet dezelfdekleurtemperatuurheeft alsje projectorlampmoet je over de mogelijkheiden kennis beschik-
oftelecine adapter geeft een minder fraai resultaat dan een framescanner.Ook is het van belang of de voorbereiding zoals reinigenen reparerenvan lassenof perforatiesbij de prijs inbegrepenis. Vaak moet je dit apart betalenen laat je dit uit verkeerde zuinigheid achterwege,waar je dan later weer spijt van krijgt. Goedkoop is dan duurkoop!
ken om een kleurcorrectie te kunnen toepassen.De film moet schoon en stofurij zijn zonder krasjesof andere beschadigingen. Omdat je beeldvoor beeld opneemtmoet ieder beeldjeop exactdezelfdeplaatsten opzichte van je cameraof scannerliggen, andersgaatje film "springeni (0 3l t')
De Smalfilmwerkplaats in Eindhoven Na het laten digitaliseren van een aantal korte Super 8 film'De pjesbij verschillendebedrijvenben ik uiteindelijk bij Smalfilmwerkplaats'in Eindhoven terecht gekomen.
r-ï LT ffi {0 228'}
SuperI
+-) It-.lnl
ll_l_ | ll-l"l
lFiol
srm f {0rs,J i l t t
lHirl
Verder zijn het een gigantische hoeveelheidbeelden.Een Super 8 film projecteertl8 beeldenper secondeen een 8 mm film 16.Echt monnikenwerk: voor een Super 8 film van 20 minuten betekent dat ruim 21000
ffi
(0 I 7t'l
8mm
361 compurerexpress 2o11.
Maar alsje nog een goed werkendeprojector hebt hoefje je film
Onder de naam Home DVD Entertainment startte Daan Mi.iller tien jaar geldenin Eindhoveneen bedrijfvoor het digitaliseren van films. Als instructeur praktijkonderwijs voor multimediale toepassingenaan de HogeschoolMaastricht,gastdocent aan de Amsterdamse Vrije Universiteit en docent aan het Grafisch Lyceum in Eindhoven plus een jarenlange ervaring met het overzettenvan film naar video was hij niet echt tevreden met de bestaandemethodes van filmdigitalisatie. Na veel markt- en literatuur onderzoek resulteerdehet er uiteindelijk in dat hij zelf een framescannerontwierp en bouwde: de HM73.
tllr
rnll
I
Praktijk
De Íramescanner HM73 In een projector zorgen de perforatie, de tandrondsels of sprockets en grijper voor het filmtransport. Voor een vlekkeloos transport moeten de perforaties onbeschadigdzijn, wat bij
Vision' camera.De gescandebeelden worden opgenomen in een formaat waarbij alle filters zijn uitgeschakeld.fe krijgt nu een opname in RAW formaat.
oude films helaasniet altijd het geval is.
Krassenofkabels veroorzaakt door het afspelenop een verl.uilde projector of craqueléhaarscheurtjesontstaan door krimpen van de emulsie ten opzichte van de drager zijn veel voorkomende beschadigingen.Dit zijn over het algemeen oppervlakkige beschadigingen.'De Smalfilmwerkplaats' 'Wetgate' procedé om tijdens het gebruikt het zogenaamde digitaliseren die kleine beschadigingente verdoezelen.Hierbij loopt de film, voor hij wordt opgenomen, door een snel verdampende vloeistof. Door die vloeistof wordt de film tijdelijk meer transparant en beschadigingenvloeien tijdelijk dicht, waardoor de detaillering verbetert. Dit procedé kan echter niet alle beschadigingenverdoezelen,krassentot op de drager dus waar de emulsie weg is blijven op de foto als krassenzichtbaar. De framescannermaakt van ieder smalfilmbeeldje (frame) een 3,6 MB groot bmp-bestand van 1060x 840 pixels. Dat betekent dus je na het scannenvan bijvoorbeeld een Super 8 film van 20 minuten l8 x60 x20 = 21600 bmp foto-bestandenhebt. Van
opbouwvaneenprojector Schematische In de HM73 ontbreken de sprocketsen grijper maar scant een laser de perforaties en stuurt met de verkregen informatie een stappen motor. Omdat er geen fysiek contact is tussen de film en grijper maakt het niet uit of de perforatie beschadigd is, waardoor films met een beschadigdeperforatie ook prima gedigitaliseerdkunnen worden. Een bijkomend voordeel is dat er voor een ander filmformaat geen sprocketsen grijper gewisseld hoeven te worden, zodat in één machine alle filmformaten tot 17,5 mm verwerkt kunnen worden.
die bestandenkan'De Smalfilmwerkplaats' een ongecomprimeerde AVI maken en die met een menu en geluidssporen in het Apple programma DVD Studio Pro tot een afspeelbare DVD film samenvoegen.Jekrijgt je film dan één op één op een DVD. Een snelle methode die, als (video)filmen nog steedsje hobby is, niet echt zal bevredigen.Want het nadeel is dat je donkere scènesdonker blijven en je overgangenen geluid summier. Ook blijven lassenen diepe krassenzichtbaar.Een las die goed gemaakt was en vroeger niet erg opviel is nu vaak als een horizontale bruine streep zichtbaar.Dit komt omdat in de loop
Als lichtbron wordt geen warmte producerende halogeenlamp der jaren stofdeeltjeszich aan de slijpkanten van de las hebben verzameld, die helaasniet met schoonmaken verwijderd kunmaar een vlakke 100 watt halfgeleider LED gebruikt. Omdat nen worden. is wordt het lichtbron geen sPotvormige vlakke en die LED een hele beeldoppervlak egaalbelicht. Een bijkomend voordeel is dat de LED nagenoeghet hele zichtbare kleurspectrum omvat en niet alleen het gebied rond de 3200 K van de halogeenlamp. Voor de beeldopname wordt geenvideocamera gebruikt maar een industrieel fototoestel, een'Machine Vision'. Hierin zitten dezelfde sensorsals in professionelefotocamera'szoals de Nikon D3. De resolutie hiervan is veel groter is dan van een videocamera. In iedere digitale foto- en videocamera zit een DSP,Digital Signal Processor.Een DSP is een combinatie van hard- en software en regelt voor een zo optimaal mogelijke beeld in een videocamera zaken als de helderheid, contrast, versterking, kleur en compressie.Alleen zijn dit voor smalfilms vaak ongewensteinstellingen. Eén van de belangrijkste onderdelen van de HM73 framescanner is dan ook de DSP,die helemaal 'Machine is afgestemdop het digitaliseren van films met een
Lasmet lijmn a a dm e t a a n g e h e c h tv u i l .
2O11'l 3? Computerexpress
ll
Praktijk
lrill
Li
Aan de slag Om van die fotobestandeneen video te maken zal ik eerst van die fotobestandenweer apartefilmpjes moeten maken, hierin de lassenen beschadigingencorrigeren, van dat SuperSfilmpje een AVI video maken en die video in een videomontageprogramma gaan bewerken. Mijn eerstetaak om van die 30.000fotobestandenweer aparte filmpjes maken lijkt een enorme klus maar dat viel reuze mee. Want ik had mijn films van witte Kodak aanloopstroken voorzien, waardoor de foto-bestandenerg makkelijk te herkennen waren.Simpelde bestandentussenaanloopstrookselecteren en in apartemappen stoppen. Bij het corrigerenzou ik een las bijvoorbeeldin Photoshop kunnen bewerken, maar dat is een tijdrovend en precies karweitje dat vaak toch geen bevredigend resultaat oplevert. Een snellereen minstenszo goedemethode is het vervangenvan die las door een voorgaandofvolgend frame (= beeld).Door de traagheid van je oog zie je dat bij weergaveniet. Hetzelfde Beschadiging tot op hetcelluloid
Ook kunnen krassendie door de emulsietot op het blankecel- geldt voor een beschadigingmits het slechtséén frame betreft luloid gaanniet met het "Wetgate"procedéverdoezeldworden. want teveel dezelfdebeelden achter elkaar zie je wel degelijk. Redengenoegom met je moderne videosoftwareje oude films eenste lijf te gaan. Gelukkig heb je die mogelijkheid want je kunt de foto-bestandenook op een externeUSB harddisk laten zetten.Omdat ieder frame in RAW-formaat.dus zonder filtering of bewerkingenis gefotografeerd, is die met de huidige software uitgebreid te bewerken. Het geeft je de mogelijkheid om vuile lassenen diepe krassente corrigerenen je films te bewerken en monteren op een manier waar je als smalfilmer slechtsvan kon dromen. Wil je meer informatie over de'De Smalfilmwerkplaats'ofvind je mijn uitleg te summier?Kijk dan op www.homedvd.nl Voor mij dus geen kant en klare DVD Jesnapthet al: ik heb mijn SuperSfilms als lossefotobestanden op een harddisklaten zetten.Op een 120meter spoelheb ik een aantal korte Super 8 filmpjes achter elkaar geplakt en naar'De Smalfilmwerkplaats'gestuurd. Stommefilms met een projectiesnelheidvan l8 beeldenper secondeen geluidsfilms
Voor ik de lassenen beschadigingenkan gaan corrigeren moet ik ze eerst inventariseren.Dat betekent dat ik al die fotobestanden beeld voor beeld in Windows Verkenner of Apple Voorvertoning zou moeten bekijken. Dat is monnikenwerk waar ik echt niet aan begin. Daar wil ik mijn (Windows) videomontage programma Pinnacle Studio voor gebruiken. Ik stel in Setup I ProjectinstellingenI Titek/fotoi de standaardduur op 00:01en wil zo een filmpje van 5 minuten dus 5400 foto bestanden met Album I Fofo3 importeren. Hoewel ik toch een redelijk snellecomputer heb duurt dat importeren behoorlijk lang. Maar je haalt dan ook zo'n 19, 5 GB binnen! Na al die moeite blijkt ook nog dat als ik die bestandenop de tijdlijn heb gezetmijn video geen5 minuten maar slechts3 min en 36 secondelang is! Natuurlijk logisch want een PAL video vertoont 25 beeldenper secondeen geen 18 zoalseen Super8film! PinnacleStudio kent alleenmaar een PAL frame rate van 25 en een NTSC van 29,97.Een mogelijkheidom een andereframeratein te stellenis er niet. Maar geen nood met
VirtualDub kan het wel en die is nog gratis ook. met 24 beeldenper secondekan ik probleemloosachterelkaar plakken, de enige voorwaarde bij weergaveis dat ik de juiste VirtualDub beeldsnelheid(framerate) instel. Het stripe-geluid heb ik, VirtualDub is een open sourcevideo montageprogramma voor zover aanwezig,voor het opsturen als WAV bestand op met voor een gratisprogramma nog redelijk veel beeld en mijn computer gezet.Zcin twee weken later was ik in het bezit audio filters. Het programma heeft echtermaar één beeld- en van een harde schijf met schrik niet, meer dan 30.000fotogeluidsspooren een in vergelijkingmet PinnacleStudio niet bestanden! erg logischegebruikersinterface. Tip: zorg dat er korte aanloopstroken tussenje films zitten. Je weet wel die witte stroken met die verticale hobbelige rode lijn! Ik meen dat die van Kodak waren.
Verder zal je door het ontbrekenvan een duidelijke handleiding ook veel zelf moeten uitproberen.Dit soort zaken maken VirtualDub niet echt gebruiksvriendelijken voor niet lineaire video montage(Non Lineair Editing: NLE) vind ik hem dus minder geschikt.
:e conreutere{press ?{r't1. I
tlilnlr
ll
Prêktiik
teer alle fotobestanden,klik met de rechter muisknop op de eerstefoto en kies voor "Naam wijzigenl Ik voer nu voor de nieuwe naam bijvoorbeeld "vakantie Tirol" in en druk op Enter. Mijn fotobestandenkrijgen nu automatisch"vakantieTirol (l)" , "vakantie Tirol 0\" enz. als naam.
audiospmr
Gebruikersinterface en sporen in VirtualDub. Maar om mijn fotobestanden naar een AVI bestand te converteren is VitualDub uitstekend geschikt. Hij zal namelijk een ongecomprimeerde AVI maken. Dat betekent dat de beelden van mijn AVI bestand dezelfderesolutie en bitrate als mijn foto bestanden hebben. En dat was ook de bedoeling anders had ik mijn SuperSfilms net zo goed met een videocamera kunnen laten digitaliseren in plaats van met een'Machine Vision' fotocamera. Zon ongecomprimeerdeAVI bestandis natuurlijk een stuk groter. Een normaal AVI bestand heeft voor iedere seconde 3,6 MB geheugenruimte nodig. Dus voor 5 minuten is dat ongeveer lGB, maar een Super 8 film van 5 minuten zal omdat hij uit 5400 fotobestanden van 3,6 MB bestaatbijna 20 GB in beslagnemen. Het gevolg is dat niet ieder videomontage programma er mee kan werken, maar Pinnacle Studio kan dat gelukkig wel. Ik wil VirtualDub dan ook alleen maar als frame-
Voor ik ga importeren zet ik in Options I PreferencesI Imagesde defaultframerate op 18,waarna ik met File I Open videofile ...1mijn bestandenimporteer. Omdat ik VirtualDub alleenmaar als conversie programma wil gebruiken zet ik met File I SaveasAVI... mijn Super8film over naar een AVI bestand.Volgens 'Super Bartjesmoet mijn 8 video' nu een AVI van 5 minuten met 25 beelden per secondegeworden zijn. Bewerken in Pinnacle Studio zal het leren. Weer in Pinnacle Studio De conversieblijkt geslaagdwant mijn AVI bestand is 5 minuten lang en 19,44GB groot en ik kan nu de lassenen beschadigingen gaan aanpakken.Als ik mijn eerstevuile las gevonden 'bmp'wil ik met Gereedschapskist plaatje I Beeldopnemen een van het voorgaandeframe maken. Helaasdat werkt niet! Want het blijkt dat de Pinnacle Studio "frame grabber" een aantal beeldeneerderopneemt. Omdat ik weet of er bij de conversieiets fout gegaanis of dat het aan Pinnacle Studio ligt, probeer ik het "frame grabben' met een videobestanddie ik met mijn camcorder, dus met 25 beelden per secondeheb opgenomen. Nu wordt wel het juiste beeld opgenomen dus ligt het kennelijk aan het converteren in VirtualDub. Wat doet VirtualDub eigenlijk tijdens het omzetten naar AVI?
rate converter eebruiken. In VirtualDub kan ik een serie foto bestanden importeren door het eerstebestand te selecteren waarna de hele serie automatisch wordt geïmporteerd. Tenminste als de bestandsnamen op het eind een oplopende ononderbroken nummering hebben. De foto's van mijn eerste film hebben000001.bmptot 005400.bmpals bestandsnaamen die kan ik dus probleemloos als één film binnenhalen. Maar stel dat fotobestand 0002341.bmp ontbreekt, dan heb ik een probleem want VirtualDub zal dan alleen maar de bestandentot 002340.bmpimporteren.Om er zeker van te zijn dat mij dit niet gebeurt ga ik eerstmiin fotobestandenhernoemen.Ik selec-
Computerexpress 2O11.1 39
F r a m eg r a b b e rn e e m t niet het monitor beeld op.
II
Praktijk
0Ê0O!0O:O
I
GOOIOO:ot
2 2
GOOloo:of
GOO$o3o:t
I
GOO!0o304
a
o!OO:OO:Ol
5
oÊOOIOGOa
I
oEOO:OOËO7
t
oÊOO'O!S
,
orOO:oGOa
7
0í0O!0GlO
a c
o!00!0Gíl
OÊoOíGI2
olooloo:i9
t0 í0 ít 12 It ít ta It
GOOIOOim
ll
or00!0G2t
ía
OEOOioG22
17
GOOIOOd:I
lt
G@!OO:24
í!
OÊOOíGi3
Goo:Oorla GOOIoO:t5 oc]OOlOO:t6 GOOSOT'T GOO!oO!lt
De conversie slag in ViÉualDub Omdat dat uit te zoeken maak ik in Photoshop l8 plaatjesvan 720 x576 pixels waar ik achtereenvolgensde cijfers I t/m l8 op zet.Deze l8 plaatjeslaad ik in VirtualDub, exporteer ze als
tl ffil
II
of "special effect" er eenmaal in staat krijg je die er nooit meer uit. Daar komt nog bij dat je deze effecten veel beter en nauwkeuriger met je montage software kan uituoeren. Een ander nadeel is dat een filter bewerking in VirtualDub toegepastwordt op de hele video en niet op een gemarkeerd
AVI en laad ze vervolgens in Pinnacle Studio. Resultaat:mijn videobestand telt 25 frames, de totale speelduur is 1 seconde deel.fe moet die bewerkingenin VirtualDub dan ook zien als en als ik de framesbeeldvoor beeldbekijk lijken sommige het maken van een video opnamein je camcorder:je heb na beelden verdubbeld te zijn. Maakt VirtualDub er nu extra beel- afloop een 25 beeldenper secondevideo met gavebeelden gekregen,die je in je montageprogramma nog verder wilt gaan den bij of instrueert hij Pinnacle Studio om sommige beelden twee keer te tonen? Ik weet dat ieder Photoshop plaatje 1,7 MB bewerken. groot is dus kijk ik in de Windows Verkenner hoe groot mijn video bestandis. Dat blijkt geen25x 1,7MB = 42,5 MB maar De eindmontage in Pinnacle Studio Het is natuurlijk geweldig wat ie met die trukendoos in slechts18 x 1,7MB = 30,6 MB te zijn: VirtualDub verdubbelt dus niet maar geeft alleen aan hoe lang een frame getoond Pinnacle Studio kan doen. Tijdens het filmen was het weer niet moet worden. Dat verklaart ook waarom de "frame grabber" zo zonnig zelfs een beetje bewolkt en voor een smalfilm had je een verkeerd beeld pakt. Als ik bijvoorbeeld het beeld bij tellerstand0:00:0018wil opnemendan is dat wel het l8e beeld maar niet het beeld met de afbeeldingl8 maar 14. Ik moet VirtualDub niet alleengebruikenvoor de conversieslag maar ook om alle beeldreparatiesuit te voeren. Weer terug in ViÉualDub voor de reparatie van de lassen en beschadigde beelden Ik ben weer terug bij af en ga nadat ik mijn fotobestanden opnieuw heb geïmporteerd, mijn film door laten lopen tot de eerstelas. De meest logische stap zou nu zijn om met copy, delete en paste de las te vervangen maar dat werkt niet lekker. Ie moet 2 markers zetten voor één frame en dan maar afwachten of die het juiste frame kopieert. Ook loop je de kans dat VirtualDub de hele serie fotobestandenkopieert en dan heb je
echt meer licht nodig dan voor een video. Maar met de automatische kleurcorrectie compenseerie dat in een mum. Een beeld-overgangmet smalfilm maken was vrijwel onmogelijk. In mijn films zaten dan ook alleen maar harde overgangen maar met de huidige software is het een kwestie van splitsen. en een overgangplaatsen.Alleen moeten die overgangennu wat korter want als ik ze net zo lang maak zoals ik gewend ben bij videomontage,is het net of je stukjes film mist. Je maakte vroeger je shots meestalkorter want je cassettewas maar 3 minuten en ongeveernet zo duur als nu een huidige 60 minuten DV cassette!Daar komt nog bij dat ik ook strakker op de handeling monteerde want ik hoefde natuurlijk geen rekening te houden met overgangen.Ik kon ze toch niet maken. En werkt
dat nu ook voor Apple?
Na het laatstePC privé project is het aantal Apple bezitters gegroeid en die zullen zich ongetwijfeld afvragen of dit met een Mac op dezelfde manier gaat. De fotobestanden als foto in eren en vervangen in Windows Verkenner uit te voeren. iMovie binnenhalenis zinloos omdat de minimale in te stellen tijdsduur van een foto I secondeis. Dus zal er een programma Omdat ik mijn fotobestandenheb laten hernummeren beginals VirtualDub aan te pas moeten komen. Dat is er helaasniet, nen die met "00000l.bmpl VirtualDub heeft een frameteller van maar na enig Googlen kreeg ik bij het intypen wel de suggestie die begint te tellen met "000000"dus is de bestandsnaam het geselecteerde frame die tellerstandplus "l'l Ik weet nu welk "virtualdub mac". Het gratis programma'Avidemux" zou net zoietszijn als VirtualDub. Jekunt er fotobestandenmee binbestand ik in Verkenner moet vervangen en welke kopiëren. nenhalen,die met verschillendesnelhedenafspelenen onderNadat ik alle foute bestandenuit mijn lijstje heb vervangen en meer als AVI bestand saven.Ook zitten er diverse filters voor opnieuw heb laten hernummeren,importeer ik dezeopnieuw in VirtualDub voor export/conversie naar een video bestand. beeld en geluid in. opeenseenvideo met de dubbelelengte.Ik heb dat opgelost door een lijstje met de "foute" bestonden te maken en het kopi-
Een maagdelijke AVI Hoewel in VirtualDub ook een aantal bekende en minder bekende filters zitten wil ik VirtualDub alleen voor inventariseren van foute fotobestandenen conversienaar AVI video gebruiken. Voor de verdere beeld en geluidsbewerkingen gaat mijn voorkeur uit naar software zoals Pinnacle Studio. Waarom? Voor mij geldt de gulden regel dat je je opname zo maagdelijk mogelijk moet houden. Vooral geen overgangenof "special effects" gebruiken waarmee sommige consumenten camcorders rijkelijk vergeven zijn. Jeweet immers nooit of je die later nog wel wilt gaan toepassenen als zo'n overgang
ComputeÍexpress 201'l .
40 |
Avidemux 2.5.3 Avidemux is gratis te downloaden en is er voor Apple en Windows. Net als bij VirtualDub hoef ik slechtshet eerstebestandte selecterenom de hele seriebinnen te halen. Voorwaarde is wel dat de bestandsnameneindigen op een ononderbrokencijferreeks. Om hier voor te zorgenmaak ik in het programma 'Automator" een automatischeopdrachten sequentie (macro) aan. Daarvoor kies ik in Automator TakenreeksI Bibliotheek I Bestandenen mappen.Een sequentiemaak ik door de
inrr
tllt
ll
opdrachtenuit de middelstenaar de rechterkolom te slepen. Ik sleep Vraag om Finder-onderdelennaar de rechter kolom en activeer Sta meerdereselectiestoe. Daarna sleep ik Wijzig naam Finder-onderdelen naar de rechterkolom en kies Voegniet toe. In dit onderdeelkies in het bovenstelinkervak Maak opeenvolgend,vulbij nieuwenaam de naam van mijn film in,bij Begin nummeringmetl een"0" en bij Maak alle nummerseen "5'l Om mijn sequentiete startendruk ik rechtsboven op de Voer uít knop, selecteermet
alle bestandenen bevestig dit met de knoo Kies,waarna alle bestandenautomatischhernoemd worden.
nq
hà€udffi
ffi
v.ii.*Ài
eó
r al a,hlorh..r E &.nd. ÉM...w L. c6t&t9.sÉnt q rilmj X li
flllpprq..nóa'3 tntcrntt
q\;;;*t$ kr{.r
' ---
keebj:.tsec&N
I|! A.ír,íd.Èdd.rd.r.nt(í r-od.rd.t..op É Halr.t.r*t..r rldl om.e.eó
r-ond.d.l.n
re, tF:
'
r*o*.
M..r $b,uikl ro.e.@rd
í O H{l ooc.g.*n r.tuêc op Í! Kopl..r tind.r-o.d..d.|..
vdt.unnèrrè
a a a Á
un
C *íDd. .!_1._.L__:.
,n
st.l n.N..Dr*..n Sr.l pÍ4ràódi @Í xitrnd.n Í.1 5Fil,anr-'n
Y
op,.o, **r_ryJq
,!f f !!!a:g9!!Í---,----
tf, sodr., Íind.r oódardd.n Í sr.l ó. bur.rlbrrd.íh.rdin9
g i. 5t. d.'d.É d.rd.É r.hd'.r '.hd'.r te ra
J:
op
Èí b.n$d.n
liiionr.ner
Video I Filters I Transform wijzig ik de afmetingenmet Resize,deselect Lock Ratio Aspecten zet de breedte op 720 en de hoogte op 576. De snelheid pas ik met Resamplefps aan op 25 waarnaik mijn film wel kan
al
. irura . kd..
kh!ftopi. li. ri.u* * Oen Fr^ó.í o.dadèl.n i3
Als alle foute bestandenvervangenzijn ga ik de beeldenexporteren.Ik kies voor het linker invulvak "Video" "DV'i Met Flle I SavelSaveVideoI Saveas vul ik een naam voor mijn video gevolgddoor .avi in en krijg een foutmelding.Want een DV avi bestandkan in Avidemux alleenmaar gesaved(geëxporteerd) worden als het beeldformaat aal r> 720 x576 en de snelheid25 fps is. In *;* ; ;" ;,.
-_Fl
Ëhil scr'.k
O i
ln VideoI Framerate zet ik de snelheidop l8 en ga op zoek naar mijn eerstelas. Dezemarkeerik met "[", stap naar het volgendebeeld,markeerdie met "]" en verwijder hem met Delete.Op dezelfdewijze kopieerik het vervangendebeeld en plaats hem meï Paste.
t(niftopi.
A tuCli(..r Êi.d.r odè.d.l.n a rilt.rri.d.Èond.d.r.n
d@'
t!.rv-00@o,ixx
4..!lbun 'n
Oil1.3
:', naó
rJ ni.uÉ nàfr &!'i
saven.
L!
nunn.i,is
ua* Erc -1,]-._.-?___,-_--_-_!-1 ""..cq
!.!.F.id.^ v@ó..rd
o I
c1í..' rFe
Avidemux zal de bestandenniet in hun origineleresolutieexporteren maar in tegenstellingtot VirtualDub altijd comprimeren.Een Super8 film van 5 minuten die uit 5400 beeldenvan 3.6 MB bestaatzal nu geen l9,44GB maar slechts1,09GB groot zijn. Omdat Avidemux niet
&Éhdli4
d.r-ond.Íd.,.ó
voo,no nl sma 1. v.rplàn6 Ír.d.r oód{ró.r.n l;, v.rplrn[ rinó.r :!Í prull.nórnd
í*qmrrdr-ffin 1
Wjt f,nó.r,r.b.r r*
a
wdio nxó a'nd.r-oÉ.rd.1..
l,
zck I'nd..-o.d.rdêr.n
Praktijk
Automatrsch hernoemen in Apple. In tegenstellingtot VirualDub kan het importeren afhankelijk van het aantalbestandenenigeminuten duren ofzelfs alleen maar groenebeeldenopleveren.Wanhoop dan niet maar probeer het opnieuw want ook Apple programmat kunnen weleensminder goed werken.
altijd evenbetrouwbaarwerkt heb ik dezelfdefilm ook bewerkt met het in Computer Express 2010/3beschrevenprogrammaiStopmotion. iStopmotion iStopmotion is niet gratis maar er kan wel een gratis 15 dagen versiegedownloadworden. Het is een animatie programma om een videobestandof een serieopeenvolgendefoto bestan-
Voor dezeexercitielaad ik mijn korte tekenfilm "Lucky'l Zo'n tekenfilm maakte ik destijdsnog door op doorzichtigecels mijn figuren te schilderenen dezeéén voor éen met de filmcameraop te nemen. Een animatiefilm werd volgenseen strak draaiboekopgenomenen als je de te verrichtenhandelingcorrect uitvoerde kwamen er, mits de film niet langer dan de cassette-lengtevan 3 minuten was,geenlassenin voor. Maar het was een erg tijdrovend en vooral precieswerkje en een foute handelingzoals"tijdens de opnameje hand niet snel genoeg uit beeld halen' of'de glazenaandrukplaatvergetente sluiten' was zo gemaakt!Zo'n foutje ontdekteje dan pas na het ontwikkelen en liet je meestalook maar gewoon zitten. fe merkte hem nauwelijksop en de vervangingwas vaak veelstorender. Anders was het als de film tijdens het projecterenknaptewant dan moest je wel een las maken. AÍhankelijk waar de film knapte verspeeldeje dan minstenseen of vaak meerderebeelden en in mijn tekenfilm zatenhelaasook een paar vuile lassen en beschadiedebeelden.
i"ry
avi
:
ao
begin elnd mÍferlng I O (i () {r (J {,i E,E
{i t, íi r,;l
c o m p u t e r e x p r e s s2 o 1 1 '
41
rt
II
Praktijk
lI IIII
It
i M o v i em e t v i d e o s p o oer n e e n a a n t a la u d i o s p o r e n
den te importeren. De framerate en beeldafmetingen zijn instelbaar met voorgeprogrammeerdeformaten zoalsPAL 4:3,breedbeeld,HD 720 p, HD1080i of zelf te bepalen instellingen. Voor het vervangen van beelden zijn maar twee commando's nodig: Copy en Replace.Bewerkingen in een extern programma zoals Photoshop kan rechtstreeksmet een directe koppeling naar dat programma.Geluid kan wel op één spoor toegevoegdmaar niet bewerkt worden. Tot slot kan met export functie de film geconverteerdworden naar een standaardof naar een door de gebruiker zelf te bepalen formaat. In tegenstellingtot VirtualDub en Avidemux moet ik alle bestandendie ik wil importeren selecteren.De bestandenhoeven dan niet op een ononderbroken ciiferreeks te eindigen. De lassenvervang ik door het voorgaande ofvolgende beeldte kopiërenmet en met <shift cmd+V> terug te zetten(Replace). Eén van mijn beschadigdebeelden is geen mechanischebeschadigingmaar een lichtreflectie die ontstaan was doordat ik vergeten was de glasplaatte sluiten. Vervangen door een voorgaand ofvolgend beeldje gaat niet omdat die beelden teveelverschillen. Maar met <shift cmd E > wordt het hinderlijke beeldje in Photoshop geïmporteerd. Na bewerking zet ik in Photoshop met FiIe I Close het bewerkte bestand weer automatisch op de juiste plaats terug in iStopmotion. Nu ik mijn tekenfilm zo ver bijgewerkt heb kan ik hem als AVI bestand gaan exporteren. Net als bij Avidemux wordt de video gecomprimeerd geëxporteerd.
een storyboard in plaats van naar een tijdlijn. In het begin is het even wennen: het storyboard en de browser hebben vrijwel dezelfdelayout en het storyboard wordt "Projectbibliotheek' en de browser "Nieuwe gebeurtenis" genoemd. Tot slot kan de bewerkte video via iDVD sebrand worden. Conclusie Ondanks het feit dat je voor het hele proces meerdere malen van programma moet wisselen werkt het in Windows goed en is het eindresultaatverassend.Gebruikers die alleen maar een Mac met iMovie tot hun beschikking hebben zijn duidelijk in
het nadeel. Het herstellen van foute bestanden en converteren iMovie naar een video gaat met het koopprogramma istoPmotion Bij aanschafvan een Mac wordt standaardilife meegeleverdmet onder meer het videomontage programma iMovie en het DVD authoring programma iDVD. Hoewel goed maar met het gratis Avidemux niet altijd probleemloos. Een nadeel bliift dat je uit deze programma'salleen maar een iets anders van opzet werkt hij net zo soepelals Pinnacle Studio. gecomprimeerdevideo krijgt maar dat is als je alleen maar met iMovie werkt met één videospoor en een paar audio sporen. Jescènessleepje naar iMovie werkt geen nadeel want die accepteertalleen maar deze standaardformaten. Om je fotobestandenzo optimaal te kunnen benutten moet je gaan monteren met een programma als Final Cut Pro. Maar dan zal je de herstel en conversieslag toch met VirtualDub moeten uitvoeren anders krijg je een gecomprimeerde video. Dat zou je kunnen doen door met BootCampje Mac als Windows computer te laten draaien. Het laten digitaliseren op de manier zoals "De Smalfilmwerkplaats" hem uit voert geeft een perfect resultaat. Vooral als je dan nog een her-montage met een modern video montage programma ultvoert. lnfo: 'De Smalfilmwerkplaats: wvvw.homedvd.nl DownloadenVirtualDub.http://sourceforge.neuprojects/virtualdubl
Eenhinderlijkereflectieop één beeldje
42
computerexpress 20'11. |
DownloadenAvidemuxfor Mac: http://sourceforge.neuprojects/ avidemux/f iIeilav idemux/2.5.3/avidemux-2. 5.3-U ni versaLdmg/ download)
