Jaarverslag Boekjaar 2014 01-07-2013 t/m 30-06-2014
Colofon Dit publieksjaarverslag is een uitgave van Habitat for Humanity Nederland. Gatwickstraat 1 1043 GK Amsterdam t +31 (0)20 800 29 70
[email protected] www.habitat.nl www.bouwmee.nl Giften zijn welkom op rekening NL79 INGB 0000006261 Tekst en eindredactie Habitat for Humanity Nederland Vormgeving Jeroen van der Star, Studio57 Infographics Ray Meur, Infographic Designer
Inhoudsopgave Woord vooraf
4
Jaar in cijfers en verhalen
6
1. Ons verhaal
13
2. Ons werk - het begint met een thuis
18
3. Ons werk in Nederland - samen bouwen
31
4. Onze organisatie
41
5. Financieel verslag boekjaar 2014
47
6. Verantwoording en goed bestuur
58
Voorwoord van de directeur Er was eens... De moeder van het Cambodjaanse gezin waarvoor we bouwen wil ons bedanken. Ze wordt met zachte hand door onze lokale collega naar voren geduwd tijdens de feestelijke afscheidsceremonie. Zo staat ze daar: verlegen, weet met haar houding geen raad. Ze opent haar mond maar sluit ‘m weer, te geëmotioneerd om te spreken. Zacht schudt ze haar hoofd, het kind op haar arm beweegt mee. En om me heen staan twaalf grote Nederlandse mannen hun tranen weg te slikken of te kuchen. Haar zwijgen zegt zoveel. Dit is maar één van de verhalen van de 313.274 gezinnen die Habitat dit jaar heeft kunnen helpen aan betere huisvesting. In dit jaarverslag vindt u er nog meer. Zo kunt u lezen hoe wij meteen in actie kwamen na tyfoon Haiyan op de Filippijnen en we vanuit Nederland Habitats wederopbouwwerkzaamheden daar konden ondersteunen. Niet alleen met geld, maar ook met menskracht. Twee Nederlandse teams bouwden vlak na de ramp aan nieuwe huizen. Ook leest u over de bijzondere
4
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
manier waarop Habitat betrokken was bij de geboorte van baby Zack die tijdens de tyfoon ter wereld kwam. Het zijn verhalen die we graag vertellen. Omdat het nodig is én omdat het ons - en hopelijk ook u - inspireert om verder te bouwen. Want het boek is nog niet af, er is nog geen ‘happy end’, daarvoor zijn er nog teveel mensen zonder een fatsoenlijk huis. Op naar het volgende hoofdstuk dus.
Jennifer Lemke Directeur Habitat for Humanity Nederland
Voorwoord van de voorzitter Het team in Nederland kreeg een nieuw (t)huis. In oktober 2013 verhuisden zij naar een kantoor in Amsterdam. Een prachtig mooi onderkomen dat ons volledig gesponsord ter beschikking is gesteld. Product sponsoring lijkt voor steeds meer bedrijven een goede manier te zijn om zich aan een goed doel te verbinden. En dat wij door deze sponsoring meer geld besparen én dus meer besteden aan ons doel, is natuurlijk fantastisch. Aan de goede relaties met het bedrijfsleven blijft het bestuur samen met de organisatie werken, door deelname aan de Habitat Business Club bijeenkomst en -reis, maar ook achter de schermen, met advies en het leggen van contact.
de afgelopen zes jaar, dan is mijn ervaring in Ghana op de bouwplaats een mooie blijvende herinnering. Ik ben blij dat ik ook daar een steentje heb kunnen bijdragen. Maar vooral ons werk hier heeft mij geraakt. We hebben met bestuur en team veel werk verzet, maar er is nog veel te doen. Teveel mensen wonen nog onder erbarmelijke omstandigheden. Die families rekenen op ons! Habitat Nederland blijft daaraan werken. Met ongelooflijk veel passie en doorzettingsvermogen, dat is merkbaar bij iedereen die betrokken is. Comité van Aanbeveling, bestuur en team zijn hartstochtelijke supporters van deze mooie organisatie. De aspiraties zijn groot, de mogelijkheden talrijk. Ik dank bestuur en organisatie voor de betrokkenheid en wens hen alle succes toe.
Het bestuur buigt zich dit jaar ook over de nieuwe internationale vijfjaren strategie. Het presenteert een toekomstbeeld met veel ambitie, waarin Habitat Nederland een bepalende rol wil spelen. En dat is ook nodig. We zijn op de goede weg, maar om echt impact te hebben, zullen we krachten moeten bundelen. Met dit voorwoord sluit ik mijn voorzitterschap bij Habitat Nederland af. Na twee bestuurstermijnen draag ik het stokje over. Als ik terugkijk op
Rob van der Heijden Voorzitter Habitat for Humanity Nederland
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
5
In boekjaar 2014 kregen meer dan
300.000 gezinnen een beter thuis
Dromen over de toekomst ‘Toen de tyfoon kwam, zijn we gaan schuilen bij familie’, herinnert Lorelie zich. ‘Er waren drie andere families. Het was echt heel eng, alle ruiten sprongen en ik huilde. We scholen onder een plastic zeil.’ Toen ze na de tyfoon gingen kijken hoe het met hun oude huis was, stonden er alleen nog een paar stenen. Alle spullen waren vernield en alle kleren doorweekt. ‘Ik verloor alle hoop toen ik ons verwoeste huis zag’, vertelt ze. De familie kreeg een Habitat shelter kit en bouwde een nieuw huis. Lorelie is nu een stuk positiever over haar toekomst. ‘Ons leven is veranderd’, vertelt ze. ‘Zo gaan we nu in shifts naar school omdat onze school verwoest is. Maar de belangrijkste verandering is de houding van de mensen. Iedereen gedraagt zich nu anders omdat ze zich realiseren dat het leven maar kort is.’ Lorelie heeft een droom voor de toekomst. ‘Ik wil graag naar het buitenland en nieuwe dingen zien’, vertelt ze enthousiast. ‘Ik wil de Merlion in Singapore bekijken!’
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
7
Een gezonde basis voor Mwandida Mwandida Bayisoni is acht jaar oud en woont met haar oma Hilda in een schoon en stevig Habitat huis in Malawi. Het meisje speelt, lacht en is blij. Dat was wel eens anders… Sinds haar ouders zeven jaar geleden stierven aan AIDS - Mwandida was net een jaar oud – woonde het meisje met haar oma en oudere broers in een donker hutje met een lekkend dak. Mwandida is al vanaf haar geboorte besmet met HIV, daarom slikt ze dagelijks medicijnen en heeft een broze gezondheid. Mwandida werd door Habitat Malawi geselecteerd voor het weeskinderen programma. Sinds vorig jaar woont ze met haar oma in een Habitat huis. Het driekamer huis is van steen en heeft een golfplaten dak. Dankzij de stenen vloer en de deuren die de tocht buiten houden, gaat het nu veel beter met de gezondheid van Mwandida. Ze gaat elke dag trouw naar school in haar groengele uniform.
8
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Hypotheek afbetaald! In december 2013 liep Maria Rodriguez naar het kantoor van Habitat Honduras om daar aan de directeur haar laatste hypotheekbetaling te doen. Haar tranen van geluk spraken boekdelen over wat het Habitat huis voor Maria en haar gezin betekent. ‘Ik had nooit gedacht dat ik een eigen huis zou hebben.’ vertelde Maria. Maria, een alleenstaande moeder met drie kinderen, had twee banen om haar jonge gezin te onderhouden. ’s Ochtends verzamelde ze de was van de buren die haar 10 cent per 12 kledingstukken betaalden. ’s Middags werkte ze in een koffiefabriek voor € 5,- per week. Ze had geen enkele hoop dat ze ooit een eigen huis zou krijgen tot ze in 1999 in aanraking kwam met Habitat Honduras. ‘Mijn kinderen en ik zijn zo gelukkig in ons eigen huisje’ zei Maria toen ze voor de laatste keer haar hypotheek betaalde.
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
9
Met een microlening nog meer mensen onderdak Sofia Koech is lid van een een microkrediet-groep in Bomet, een klein boerengehucht in Kenya. Ze doet net een afbetaling aan een lening waarmee ze een cementen vloer heeft gelegd in haar huis, zodat het huis veilig en gezonder is geworden voor haar familie. Als deze lening is terugbetaald, wil ze meteen een volgende lening om de buitenmuren aan te pakken. ‘De volgende keer als jullie hier zijn, hebben we dat klaar’, zegt ze zelfverzekerd en vol trots. Habitat heeft - in samenwerking met lokale microfinancieringsorganisaties - het afgelopen jaar meer dan 170.000 mensen geholpen met technische ondersteuning en een microlening om hun huis te verbeteren. Dankzij het Habitat MicroBuild fonds en belangenbehartiging voor betere huisvesting werkt Habitat aan het vergroten van haar impact wereldwijd.
10
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
HABITAT FOR HUMANITY INTERNATIONAL BOUWT IN
70± LANDEN WERELDWIJD kregen meer dan 5 miljoen mensen een beter leven dankzij een beter huis
in 2014
1.6 miljoen MENSEN ZIJN GEHOLPEN MET BETERE HUISVESTING
1.6 miljoen MENSEN ZIJN GEHOLPEN MET TRAINING EN BELANGENBEHARTIGING
3.2 miljoen LEVENS ZIJN VERANDERD IN HET BOEKJAAR 2014
2 miljoen VRIJWILLIGERS BOUWDEN MET ONS MEE
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
11
• Habitat Nederland bouwde met deze landen • roemenië
kirgizië
Armenië
nepal haïti
guatemala
cambodja
ethiopië
vietnam india
nicaragua
japan
FILIPPIJNEN
Bangladesh
GHANA
kenia
zambia
indonesië
malawi
madagaskar lesotho
ons resultaat
mee-bouwers
INKOMSTEN
BESTEDINGEN
212.056 199.151 430.257 273.292 185.726
769.892 252.630 163.604 90.158
particuliere donatie donatie bedrijven en instellingen bouwreizen noodhulp overige baten
1.300.483 12
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
1.276.284
structurele hulp voorlichting wervingskosten beheer en administratie
9 personeelsleden 40± vrijwilligers 289 bouwreizigers
1 Ons verhaal
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
13
1.1 De noodzaak Het wereldwijde huisvestingsprobleem Ongeveer 1,6 miljard mensen - dat is een kwart van de wereldbevolking - hebben geen fatsoenlijk dak boven hun hoofd. Ze leven in lekkende, tochtige krotten of in overbevolkte sloppenwijken en lopen grote gezondheidsrisico’s. Vooral kinderen. Miljoenen kinderen krijgen malaria, longontsteking of diarree als gevolg van slechte huisvesting, smerig drinkwater en onhygiënisch sanitair. Wie in deze slechte omstandigheden woont, kan nauwelijks ontsnappen aan de armoede. Kinderen missen school door ziekte. Voor volwassenen is de kans op werk klein. Thuiswerk is vaak niet mogelijk in een onhygiënisch en lekkend krot zonder licht. En wie geen huis heeft, heeft geen toegang tot kapitaal om als zelfstandige een eigen bron van inkomsten te creëren. Mensen die in krotten wonen, leven in angst. Angst voor een slechte gezondheid en de veiligheid van hun kinderen. Angst voor regen, natuurrampen, diefstal en angst om uit hun (vaak illegale) onderkomen te worden gezet. Zij missen de rust en veiligheid van een gezonde, veilige leefruimte om zich verder te kunnen ontwikkelen en ook aan hun toekomst kunnen werken.
Ontsnappen is nauwelijks mogelijk De wereld verkeert in een huisvestingscrisis. Ongeveer 1,6 miljard mensen leven in slechte huizen en 100 miljoen mensen zijn dakloos, blijkt uit cijfers van de Verenigde Naties (VN). De oprukkende verstedelijking maakt dit probleem met de dag groter. De stedelijke bevolking groeit dagelijks met meer dan één miljoen mensen. Op dit moment woont 32% van de stedelijke bevolking in de sloppenwijken. Als er geen actie wordt ondernomen dan stijgt het aantal sloppenwijkbewoners de komende 30 jaar naar 2 miljard, volgens de VN.
14
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Slechte woonomstandigheden leiden tot een slechte gezondheid en dat beïnvloedt de mogelijkheden om een inkomen te verdienen. School en gezondheidszorg kosten veel geld; een beperkt inkomen betekent dan ook dat beide er vaak bij inschieten. Dat heeft als gevolg dat de kans om uit de armoede te ontsnappen kleiner wordt. Slechte huisvesting houdt de negatieve spiraal van armoede generaties lang in stand.
1.2 Wie wij zijn
Habitat heeft sinds 1976 meer dan 1 miljoen families geholpen aan betere huisvesting. 1,080,000
750,000
Dankzij Habitat leven wereldwijd meer dan een miljoen gezinnen (5 miljoen mensen) in een veilig huis met een solide dak, stevige muren en schoon drinkwater. In boekjaar 2014 heeft Habitat wereldwijd een recordaantal van 313.274 families geholpen met nieuwbouw, renovatie of reparatie. En we bouwen door.
600,000 500,000 400,000 300,000
Habitat Nederland bestaat sinds 1993 en werkt aan de twee doelstellingen van Habitat in Nederland: 1. Mensen bewust maken van het wereldwijde huisvestingsprobleem en de oplossing van Habitat – een veilig (t)huis – én 2. Donaties werven om de Habitat bouwprojecten wereldwijd te financieren.
13
12
11
10
08
14
20
20
20
20
20
20
03
05 20
20
00
19 7
20
6
Habitat Nederland maakt deel uit van de internationale non-profitorganisatie Habitat for Humanity, die actief is in meer dan zeventig landen over de hele wereld. Habitat Nederland is een zelfstandig opererende en financieel onafhankelijke fondsenwervende organisatie en ontvangt geen subsidies. Habitat Nederland heeft de ANBI status en het CBF Keurmerk.
6
200,000 150,000 100,000 50,000 19 9
Habitat gelooft dat een eigen huis hét middel is om mensen te helpen uit de armoede te komen. Daarom bouwt Habitat for Humanity aan een wereld waarin iedereen een dak boven zijn hoofd heeft: een thuis.
We bouwen door
Habitats visie
Habitats missie
Een wereld waarin iedereen een dak boven zijn hoofd heeft; een thuis.
Mensen een betere toekomst bieden met een degelijk en veilig huis als basis.
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
15
1.3 Habitats unieke aanpak Habitat ziet mensen in ontwikkelingslanden niet als slachtoffers, maar als zelfstandige mensen die – met een steuntje in de rug – heel goed in staat zijn om een eigen toekomst op te bouwen. Dat steuntje wil Habitat for Humanity bieden. Habitat gelooft dat een veilig en degelijk onderkomen hiervoor hét middel is. Daarom bouwt Habitat - samen met de nieuwe huiseigenaren - eenvoudige en betaalbare huizen.
De mensen betalen met een periodieke aflossing hun lening zonder winstoogmerk in termijnen terug en worden zelf eigenaar hun huis. Zo worden ze niet afhankelijk van de geboden hulp, maar kunnen juist op eigen kracht verder. En van de aflossingen worden weer nieuwe huizen gebouwd, zodat Habitat steeds meer mensen kan ondersteunen om zelfstandig hun leven te verbeteren.
Een solide dak boven je hoofd, stevige muren en schoon drinkwater – dat is de basis. Kinderen kunnen er veilig opgroeien, ouders krijgen meer kans om in hun eigen inkomen te voorzien. Een eigen huis biedt toegang tot kapitaal en kan fungeren als onderpand voor een lening, voor microkrediet.Het biedt mensen net die steun in de rug om zelfstandig een beter bestaan op te bouwen, voor zichzelf en voor de volgende generaties.
Habitat staat voor projecten waar letterlijk ‘gebouwd’ wordt aan een betere toekomst gericht op duurzame huisvesting en economische ontwikkeling. Habitat zet mensen aan tot ondernemen, ondersteunt en begeleidt de toekomstige huiseigenaren bij het op- of uitbouwen van een eigen bestaan met trainingen, het ontwikkelen van specifieke vaardigheden en het opzetten van kleine ondernemingen. Zo draagt Habitat eraan bij dat huiseigenaren op eigen kracht verder kunnen. Habitat is ervan overtuigd dat deze methode net zo belangrijk is als het huis zelf.
Zo werkt Habitat:
Om in aanmerking te komen voor een Habitat huis, dient een gezin dat in een krot woont zelf een verzoek in. De aanvraag wordt beoordeeld door het lokale Habitat kantoor.
16
Habitat verstrekt de nieuwe huiseigenaar een lening zonder winstoogmerk. De periodieke aflossingen op deze “hypotheek” komen in een fonds. Daarmee bouwt Habitat weer nieuwe huizen en helpt zo steeds meer families.
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Habitat bouwt met lokale vakmensen en duurzame materialen. De huiseigenaren bouwen ook mee aan hun eigen huis én aan dat van anderen. Dit werkt kostenverlagend en versterkt het gemeenschapsgevoel en zelfrespect van de eigenaren.
Habitat ondersteunt de nieuwe huiseigenaren bij het opbouwen van een eigen bestaan door trainingen. Ook biedt het Habitat huis de huiseigenaren toegang tot kapitaal zodat zij een bedrijfje of winkel aan huis kunnen starten.
Een huis als veilige basis is net die steun in de rug die mensen nodig hebben om zelfstandig een beter bestaan op te bouwen voor zichzelf, en voor de volgende generaties.
1.4 Onze achtergrond Het verhaal van Habitat begint in 1942, in Koinonia Farm, een kleine gemeenschap in de Verenigde Staten (Georgia). Boer en godsdienstgeleerde Clarence Jordan zet zich daar in voor gelijke rechten in het sociaal en raciaal verdeelde zuidwesten van de VS. Als het echtpaar Millard en Linda Fuller in de jaren ‘60 Koinonia bezoeken, besluiten zij hun luxe leven in Alabama vaarwel te zeggen en Jordan te steunen. Zij geloven dat een thuis voor iedereen de basis is voor onafhankelijkheid. Wie een veilig huis heeft, kan bouwen aan een betere toekomst. Zij starten daarom ‘partnership housing’-projecten; mensen in de gemeenschap werken samen aan de bouw van eenvoudige huizen. De toekomstige huiseigenaar bouwt zelf mee en financiert zijn huis door middel van een lening zonder winstoogmerk. Het zijn de eerste Habitat huizen.
De Fullers gaan met het idee van het Habitat huis naar Afrika. En na drie jaar hard werken, hebben 2.000 mensen in voormalig Zaïre een betaalbaar, degelijk huis. Het biedt de gezinnen zekerheid, onafhankelijkheid, en zij zijn weer in staat verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen toekomst. Het echtpaar Fuller ziet dat hun Habitat project een succes is en terug in de Verenigde Staten richten zij in 1976 Habitat for Humanity op. De organisatie groeit en krijgt in Amerika grote bekendheid als Nobelprijswinnaar en oud-president van de Verenigde Staten Jimmy Carter en zijn vrouw Rosalynn zich actief gaan inzetten voor Habitat.
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
17
2 Ons werk - het begint met een thuis 18
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Wereldwijd bouwen
2.1 Duurzame leefomgeving
Vanuit onze visie dat iedereen recht heeft op een degelijk en veilig onderkomen bouwen we aan betere huisvesting over de hele wereld. Omdat we geloven dat mensen - met de basis van een thuis - zelfstandig een beter bestaan op kunnen bouwen voor zichzelf en voor toekomstige generaties.
Een Habitat huis is meer dan vier muren en een dak. Een Habitat huis voldoet aan de lokale normen voor huisvesting én aan de Habitat Housing Quality Standards. Volgens deze kwaliteitsstandaard heeft een goed huis: Een degelijke structuur Een structuur die de bewoners bescherming biedt tegen klimaatinvloeden en gebouwd op een locatie die geen gevaar oplevert voor de bewoners. Voldoende leefruimte Maximaal drie bewoners per ruimte. Toegang tot schoon drinkwater Voldoende schoon water tegen een redelijke prijs en zonder extreme inspanning te verkrijgen. Toegang tot sanitaire voorzieningen Privé of publiek toilet te gebruiken met een redelijk aantal mensen. Woonrechten Recht op veilig wonen zonder het risico uit je huis te worden gezet.
Na bijna vier decennia is het werk van Habitat niet meer hetzelfde als bij de start in 1976. Nieuwe huizen bouwen samen met de toekomstige eigenaren zal altijd onderdeel van onze werkzaamheden blijven, maar onze activiteiten zijn de afgelopen jaren uitgebreid. Om een oplossing te bieden voor het groeiende huisvestingsprobleem is het bouwen van nieuwe huizen alleen niet genoeg. Daarom heeft Habitat bredere programma´s opgezet om niet alleen gezinnen, maar ook de gemeenschap waarin ze leven te helpen. Het huis staat altijd centraal in de aanpak, maar Habitat werkt samen met lokale partners aan zaken zoals waterlevering en sanitaire voorzieningen, inkomensgenererende activiteiten en trainingen op het gebied van bouw, techniek, huishoudboekje, gezondheid en hygiëne. Habitat heeft een breed scala aan projecten, die altijd vanuit de basis – het huis – mensen helpt om zelfstandig hun leefomstandigheden te verbeteren. Er zijn projecten die specifiek zijn opgezet voor kwetsbare doelgroepen, waaronder weeskinderen en vrouwen. Ook noodhulp en wederopbouw na natuurrampen zijn belangrijke pijlers van Habitat. Habitat richt zich bovendien steeds meer op innovatief en duurzaam bouwen en werkt samen met microfinancieringsorganisaties die kleine leningen verstrekken voor verbouwingen en verbeteringen aan het huis. Zo kan Habitat steeds meer mensen helpen om hun eigen leven te verbeteren met betere huisvesting. En kunnen wij de impact van ons werk vergroten.
De manier waarop we bouwen is net zo belangrijk als het eindresultaat. Habitat werkt altijd samen met lokale vakmensen, bouwt met lokale, duurzame materialen en volgens lokale gebruiken. Daarbij richten wij ons meer en meer op duurzaam bouwen in de breedste zin van het woord. Zo vermindert onze bouwwijze niet alleen negatieve invloeden op het milieu en de aarde, het bevordert ook de gezondheid, beperkt de kosten en het energie verbruik van de bewoners. De focus op duurzaamheid is economisch, milieutechnisch en moreel de juiste keuze voor nu en voor toekomstige generaties!
Duurzaam bouwen met bamboe In veel landen wordt neergekeken op bamboe - het wordt gezien wordt als ‘bouwmateriaal voor de armen´, van slechte kwaliteit en snel kapot – terwijl een huis met bakstenen en beton juist een statussymbool is. Maar als bamboe goed wordt bewerkt is het als bouwmateriaal onovertroffen. Een bamboehuis is snel en met simpel gereedschap te bouwen. Beschadigde of versleten onderdelen kunnen eenvoudig worden vervangen en met het juiste onderhoud gaat een bamboehuis dertig jaar mee. En omdat bamboe flexibel en licht is, zijn bamboehuizen beter bestand tegen aardbevingen dan huizen van andere materialen.
Bamboehuizen scoren hoog op alle duurzaamheidscriteria. Het materiaal zelf is bijzonder milieuvriendelijk, maar ook de verwerking van bamboe kost minder energie dan bij andere bouwmaterialen. Ter vergelijking: de verwerking van bamboe kost 1/3 van de energie die de verwerking van hout en 1/8 van de energie die de productie van cement kost. Bovendien is het zeer zuinig in gebruik. Met een bamboeplantage van 70 hectare kunnen jaarlijks 1000 bamboehuizen worden gebouwd terwijl voor 1000 houten huizen 600 hectare aan bos moet worden gekapt. Kortom, bouwen met bamboe is goed, groen en goedkoop; dé ideale oplossing voor de grote woningnood in veel ontwikkelingslanden.
Bamboehuizen in Nepal In Jhapa, Morang, Illam en Sunsari in Zuidoost-Nepal heeft Habitat de bouw van ecologisch verantwoorde bamboehuizen gestimuleerd en tegelijkertijd het lokale ondernemerschap bevorderd - met name bij vrouwen - door kwekerijen, bamboeplantages en bamboeverwerkingsbedrijven op te zetten. Vrouwen werden getraind in het genereren van een eigen inkomen. Dit stimuleert de positie van vrouwen binnen de gemeenschappen. Het doel van dit project is het bieden van betaalbare en degelijke huisvesting én de financiële verzelfstandiging van vrouwen en daarmee de vermindering van armoede in de gemeenschappen. Habitat Nepal werkte in dit project samen met diverse lokale organisaties en de lokale overheid. Er zijn honderd bamboehuizen gebouwd. Naast het veilig thuis dat deze huizen bieden aan de 540 mensen, dienen de huizen als voorbeeld voor de gemeenschap. Bamboe wordt in Nepal namelijk vaak geassocieerd met armoede en als minderwaardig bouwmateriaal gezien. De voorbeeldhuizen laten de bevolking zien hoe bruikbaar en duurzaam een bamboehuis wel degelijk is. De meeste mensen wisten niet dat bamboe eenvoudig te verwerken was en dat het met een simpele bewerking heel lang meegaat. Ook zijn de huizen gebruikt om lokale timmerlieden te enthousiasmeren om ook met bamboe aan de slag te gaan en hebben ze een aantal trainingen gevolgd over het gebruik van bamboe. Uit de 26% toename van de bouw van bamboehuizen in de regio blijkt dat de doelstelling om bamboe populairder te maken is behaald. Daarnaast heeft Habitat veel bereikt in de verbouw en bewerking van bamboe. Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
19
Er zijn tien bamboekwekerijen opgezet. In iedere kwekerij worden elke zes maanden 1.500 planten opgekweekt die daarna worden overgeplaatst naar de grote bamboevelden. Er zijn al zo´n 250 hectare aan bamboevelden op verlaten en verwaarloosde grond en langs rivierbeddingen opgezet. De uitgeputte en ontboste grond wordt hierdoor weer vruchtbaar en de bamboeplanten dienen tegelijkertijd ter voorkoming van bodemerosie en als buffer tegen overstromingen. Hiermee heeft het project positieve neveneffecten voor de hele gemeenschap. Ook voor de lokale werkgelegenheid had het project positieve gevolgen. Zo zijn er vrouwen getraind om in een grote kwekerij te werken aan het opkweken en oogsten van bamboe. Meer dan 700 vrouwen hebben momenteel werk gevonden bij de kwekerijen. Ook zijn er meer dan 800 andere vrouwen opgeleid om thuis bamboe te kweken. Zij genereren nu inkomsten met de verkoop van de opgekweekte bamboeplantjes. Om de bamboe te verwerken tot bruikbare bouwmaterialen hebben nog eens ruim 1500 Nepalese vrouwen les gekregen in het weven van bamboematten die bij de bouw van de huizen gebruikt worden. Ook leerden ze om van de bamboe huishoudelijke artikelen zoals manden te maken, die ze kunnen verkopen. Door al deze inkomensgenererende activiteiten hebben niet alleen de nieuwe huiseigenaren een beter bestaan opgebouwd, ook andere gezinnen in de gemeenschap hebben zo een opstap gekregen en kunnen zelfstandig verder werken aan het verbeteren van hun situatie. 20
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Schoon drinkwater voor Cambodja Cambodja is een van de armste landen van Zuidoost-Azië. Na jaren van burgeroorlog en onderdrukking door de Rode Khmer zijn er de laatste jaren forse stappen gezet in het terugdringen van de armoede. Toch is er met name op het platteland nog veel te doen. Zo heeft een groot deel van de plattelandsbevolking geen toegang tot schoon water of goede sanitaire voorzieningen. Ze zijn voor hun drinkwater aangewezen op waterputten of sloten, beken en moerassen. Door dit vervuilde water zijn de toch al arme gezinnen vaak ziek, missen werkdagen, hebben
minder inkomen en zijn ook nog eens veel geld kwijt aan medicijnen. Door de leefomstandigheden van de plattelandsbevolking te verbeteren wordt voorkomen dat deze mensen massaal naar de hoofdstad trekken. Daarom richt Habitat zich in Cambodja - naast het bouwen van huizen - ook op het verbeteren van de water- en sanitaire voorzieningen. Met deze “rural water projecten” helpt Habitat de allerarmste gezinnen en gezinnen met weeskinderen of kwetsbare kinderen aan een beter bestaan.
Schoon water is onlosmakelijk verbonden met een Habitat huis Schoon drinkwater en goede sanitaire voorzieningen zijn onlosmakelijk verbonden met een Habitat huis. Ze zijn essentieel voor een betere gezondheid en voor economische vooruitgang. Niet voor niets is het voor meer mensen toegankelijk maken van water- en sanitaire voorzieningen opgenomen als een van de Millennium doelen. Habitat werkt in veel gemeenschappen aan voorzieningen voor schoon drinkwater en toiletten. Om de gezondheid blijvend te verbeteren traint Habitat de huiseigenaren. Zo worden goede hygiënische gewoontes onderdeel van het dagelijks leven in het nieuwe huis. Een betere gezondheid zorgt ook voor economische vooruitgang voor wie in armoede leeft. Gezonder, en dus minder vaak ziek zijn, betekent minder kosten voor medicijnen en doktersbezoek én zorgt voor minder werkverzuim en dus meer inkomsten. Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
21
Rural Water Project In dit project in het Puok district in het noorden van het land bouwt Habitat Cambodja nieuwe waterbronnen waarmee in totaal 688 families - totaal 2.518 personen uit drie dorpen - en twee scholen met in totaal 718 scholieren de beschikking krijgen over schoon drinkwater. Project doelstellingen Om 329 families te helpen: De bouw van 6 waterpompen Reparatie en verbetering van 4 waterbronnen Aanleg van 5 waterbronnen Verstrekken van 100 waterfilters 12 familietoiletten Om 718 scholieren (359 families) op 2 basisscholen te helpen: Een waterfiltertoren Wastafels op scholen Om hygiëne en gezondheid te verbeteren: 12 hygiëne trainingen in de gemeenschap en de scholen Opzetten van gebruikersgroepen die verantwoordelijk zijn voor goed gebruik en onderhoud en die in de toekomst trainingen kunnen geven hierover Habitat werkt in dit project nauw samen met de lokale overheid, bedrijven en organisaties als Plan International, UNICEF en Planet Water Foundation. Ook worden de leden van de lokale gemeenschap actief betrokken om ervoor te zorgen dat de bevolking meer leert over veilig en hygiënisch gebruik van de watervoorzieningen. Zo wil Habitat bewerkstelligen dat de waterpompen en filters goed worden gebruikt en in de toekomst ook worden onderhouden.
22
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
2.2 Meer mensen onderdak Traditioneel gezien was Habitat een echte ”huizenbouwer” die aan het eind van het bouwproces de sleutel overhandigt aan de nieuwe huiseigenaar. Maar die rol verandert. Met de groeiende wereldbevolking en de toenemende verstedelijking is het wereldwijde huisvestingsprobleem onverminderd groot. Dit jaar hebben we een belangrijke mijlpaal gehaald: we hebben wereldwijd meer dan een miljoen families geholpen. Maar om écht iets te verbeteren moeten we onze impact vergroten en miljoenen meer mensen op weg helpen om met een beter huis zelf hun leven te verbeteren. Daarom richten we ons - naast het bouwen en renoveren van huizen, het geven van trainingen en creëren van werkgelegenheid – de laatste jaren ook meer en meer op microfinanciering en belangenbehartiging. Natuurlijk blijven we huizen bouwen, samen met nieuwe huiseigenaren. Maar net zoals je een huis niet kunt bouwen met slechts een stuk gereedschap, kun je het huisvestingsprobleem ook niet aanpakken met maar een oplossing. Habitats werk is veel uitgebreider nu en heeft zich aangepast aan de totaal verschillende huisvestingsbehoeften over de wereld.
Het Habitat MicroBuild fonds Met de opkomst van de microfinanciering ruim tien jaar geleden startte Habitat een aantal jaar geleden haar eigen Habitat MicroBuild fonds. Habitats pionierswerk in microfinanciering voor huisvesting zorgt ervoor dat een goed huis bereikbaar wordt voor steeds meer hardwerkende mensen die geen toegang hebben tot formele banksystemen. In haar microfinancieringsprogramma’s werkt Habitat for Humanity samen met lokale microfinancieringsinstellingen. Deze programma’s combineren kleine leningen, voor verbeteringen aan het huis, met bouwtechnische hulp van Habitat, zodat gezinnen hun huis op een duurzame manier in stappen kunnen verbeteren. Stap voor stap naar een beter huis Het tekort aan huizen in Tadzjikistan is enorm. Meer dan 70% van de gezinnen wonen er in onveilige en slechte huizen. Velen van hen verdienen een beperkt en wisselend inkomen en hebben daardoor geen
toegang tot een reguliere hypotheek. Daar komt bij dat deze gezinnen vaak geen nieuw huis nodig hebben. Wat ze wel nodig hebben is de kans om hun huis stap voor stap te verbeteren. Habitat Tadzjikistan is in 1999 gestart en heeft zich met name bezig gehouden met bouw, renovatie en waterprojecten. In 2011 hebben zij samen met microfinancieringsinstelling IMON het “Bahoriston product”ontwikkeld; een lening voor gezinnen met lage inkomens om kleine reparaties of renovaties aan hun huis te doen. Het is een succes gebleken. Sinds 2011 zijn er bijna 6.000 Bohariston leningen verstrekt en 97% van de gezinnen betaalt zijn lening op tijd terug. IMON heeft het product eerst zelf gefinancierd maar in september 2012 heeft IMON een bijdrage van $2 miljoen ontvangen uit het Habitat MicroBuild fonds om zo de groeiende vraag naar goede huisvestiging onder de gezinnen in Tadzjikistan aan te kunnen.
Lenen voor de volgende generatie Tuy Kea, een moeder uit Cambodja, kreeg een lening van ruim € 3.000 om een beter huis te bouwen voor haar vier kinderen, haar kleinzoon en zichzelf. Ook vier andere families uit het kleine boerendorp in Cambodja waar Tuy woont, kregen een lening van de lokale microfinancieringsorganisatie TPC. Habitat Cambodja leverde de technische ondersteuning bij de bouw van de huizen.
‘Dit soort kleine leningen gaan erg goed’, vertelt Sandra Prieto-Callison, directeur huisvestingsfinanciering van Habitat.’De meeste families betalen hun lening trouw terug en koesteren hun afbetalingsschema alsof het een kostbaar erfstuk is. Zo gaat het eigenlijk overal op de wereld´, aldus Sandra Prieto-Callison. ‘Er is een groot verschil tussen microfinanciering voor een bedrijfje of voor een huis. Bij huisvesting zit er altijd een emotie bij die je niet ziet als het over een bedrijfje gaat. Mensen denken aan de volgende generatie, aan de toekomst die ze voor ogen hebben voor hun kinderen en kleinkinderen, dat is een emotionele zaak.’ Habitat werkt momenteel samen met microkredietverstrekkers over de hele wereld. In totaal heeft het Habitat MicroBuild fonds al meer dan € 41 miljoen aan microleningen verstrekt voor het verbeteren van woningen. De gemiddelde lening bedraagt zo’n € 1.500 en wordt in twee jaar terugbetaald. Meer dan 98% van alle gezinnen doet zijn aflossingen tijdig. Dankzij het Habitat MicroBuild fonds en de samenwerking met lokale microkredietverstrekkers bereikt Habitat jaarlijks 170.000 mensen met een microlening en huisvestingssupport. Dankzij dit eenvoudige concept van microfinanciering helpt Habitat steeds meer gezinnen aan een beter onderkomen en een betere toekomst. Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
23
Hoe werkt het Habitat MicroBuild fonds? Maar liefst 40% van de wereldbevolking moet rondkomen van minder dan twee dollar per dag. Deze gezinnen hebben hun geld grotendeels nodig voor de basis levensbehoeften als voedsel en medicijnen. Ze leven vaak in bouwvallige en slechte onderkomens en zullen alleen iets aan hun huisvesting kunnen verbeteren als ze iets over hebben. Terwijl ze niets liever willen dan een solide vloer of dak, een aansluiting op de watervoorziening of een extra kamer na gezinsuitbreiding. De werkende onderklasse moet het stellen zonder formeel arbeidscontract of vast inkomen en heeft daardoor geen toegang tot de financiële sector en komt niet in aanmerking voor een gewone lening of hypotheek. Zij kunnen voor een lening alleen terecht bij microfinancieringinstituten. Echter die verstrekken vooral leningen om een bedrijfje op te zetten en niet om je huis te verbeteren. Hiermee biedt Habitat de lokale microfinancieringsorganisaties het kapitaal en de expertise die nodig zijn. Deze organisaties lenen het in kleine porties uit aan mensen in de gemeenschap die een verbetering aan hun huis willen aanbrengen en geven, samen met Habitat, bouwkundige hulp om te zorgen dat het geld goed wordt ingezet. En als een familie de kleine lening heeft terugbetaald, kan dit bedrag weer aan anderen worden geleend. Het geld blijft in de gemeenschap en biedt dus kansen voor nog meer families.
24
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Huisvesting als basisrecht Naast microfinanciering wil Habitat met belangenbehartiging ervoor zorgen dat goede huisvesting voor meer mensen toegankelijk wordt en huisvestingscondities voor duizenden mensen tegelijk verbeteren. Zo maakt Habitat zich er hard voor dat huisvesting een plaats krijgt in het vervolg op de millennium doelstellingen - de zogenaamde Post-2015 agenda. Ook heeft Habitat al in heel wat landen en regio’s regels en beleid kunnen veranderen zodat meer mensen toegang kregen tot betere huisvesting. Habitat Zambia is in juli 2013 voorzitter geworden van het “Civic forum on Housing and Habitat”. Samen met andere organisaties zetten zij huisvestingsonderwerpen op de agenda. Als voorzitter is Habitat Zambia goed van start gegaan en heeft met de minister van huisvesting gesproken over het huisvestigingsbeleid en de verstedelijking in het land. De minister voelde zich zo aangesproken dat hij enkele dagen later op nationale televisie refereerde aan het gesprek en heeft beloofd dat er voortgang gemaakt gaat worden. Habitat Bulgarije nam het afgelopen jaar deel aan de besluitvorming over sociale woningbouw. Dit heeft ertoe geleid dat er wijzigingen in de wet zijn opgenomen. Concreet betekent dit dat het aantal huizen in de sociale woningbouw zal toenemen. In de periode 2014 -2020 wordt er € 19 miljoen besteed aan de bouw van sociale huisvesting waardoor er in 2020 zeker 6.243 mensen een beter huis hebben. Dit zijn slechts enkele voorbeelden uit een scala van activiteiten die Habitat op dit gebied ontplooit. Voor de komende jaren heeft Habitat zich tot doel gesteld twee miljoen mensen te helpen aan betere huisvesting door te werken aan en te lobbyen voor betere wet- en regelgevingen.
2.3 Noodhulp en wederopbouw Het aantal natuurrampen is in de afgelopen 20 jaar sterk toegenomen: van 80 naar 400 gemiddeld per jaar. Het aantal slachtoffers groeit nog sneller, onder meer door de groei van de wereldbevolking en het aantal mensen dat in risicovolle gebieden woont. In 2013 werden wereldwijd
bijna 100 miljoen mensen getroffen door rampen - een schadepost van 94 miljard euro, zo blijkt uit Wereld Rampen Rapport van het Internationale Rode Kruis. Rampen kunnen iedereen treffen, rijk en arm. Toch zijn het meestal de allerarmsten die het hardst worden geraakt - zij wonen in de meest risicovolle en verstedelijkte gebieden, dicht opeen in bouwvallige huizen. Bovendien hebben ze niet de benodigde reserves om hun leven weer op te bouwen. Habitat for Humanity´s wederopbouwprogramma Habitat for Humanity heeft wereldwijd ruime ervaring met noodhulp en wederopbouw. Tien jaar geleden toen een tsunami van ongekende omvang verschillende landen en Zuidoost-Azië trof en miljoenen levens verwoestte, is Habitat voor het eerst op grote schaal aan de wederopbouw gaan werken. Wij hebben sindsdien een geïntegreerde aanpak ontwikkeld, die het bouwen van een duurzaam, tijdelijk onderkomen en permanente huisvestingsoplossingen met elkaar combineert. Sinds de tsunami van 2004 heeft Habitat met haar noodhulpprogramma al meer dan 500.000 mensen geholpen aan een veilig (t)huis. Bijvoorbeeld na de aardbeving in Haïti in 2010 en het afgelopen jaar op de Filippijnen nadat tyfoon Haiyan hier een spoor van vernieling achterliet. Ramppreventie: voorkomen is zes keer beter dan genezen In Habitats visie begint rampenbestrijding al ver voor een ramp. In regio’s met een hoog risico helpen wij rampbestendig te bouwen zodat - als een ramp zich aandient - huizen beter bestand zijn tegen het natuurgeweld én gemeenschappen effectiever kunnen reageren. Ramppreventie is een uitermate rendabele investering. Volgens berekeningen van de Wereldbank spaart elke euro die besteed wordt aan preventie zes euro uit aan noodhulp en wederopbouw na een ramp. Met de toename van het aantal rampen wordt ramppreventie alleen daarom al steeds meer een ‘must’. Habitats “Pathways to Permanence” Wanneer het noodlot toch toeslaat, komt Habitat meteen in actie. Habitat heeft ruime ervaring met noodhulp en wederopbouw we-
reldwijd. Vaak starten we met het uitdelen van ‘emergency shelter kits’ om ervoor te zorgen dat mensen niet in de open lucht hoeven te overnachten. Direct na een ramp analyseert een gespecialiseerd Habitat team de situatie en zet verschillende paden voor de wederopbouw uit. Dit wederopbouwprogramma heet “Pathways to Permanence” en stelt dat het doel - duurzame en permanente huisvesting - via verschillende wegen bereikt kan worden, afhankelijk van de situatie en de locatie. Dit is maatwerk waarbij de rol van Habitat zich de ene keer beperkt tot het simpelweg uitdelen van huisvestingsproducten, zoals shelter kits, waarmee mensen hun beschadigde huis kunnen repareren, en een andere keer veel groter is als Habitat samen met getroffen families nieuwe huizen bouwt. Elke situatie vraagt om een andere aanpak. Omdat Habitat voor de ramp al in het land werkzaam was en er ook na de wederopbouw actief blijft, gaan onze wederopbouwwerkzaamheden vaak naadloos over in het reguliere bouwprogramma. In de wederopbouw starten we met de bouw van ‘core houses’; eenvoudige, maar permanente basis huizen. Deze basis huizen zijn weliswaar klein, maar voldoen aan alle standaards voor kwaliteit en ruimte. Zo kunnen we zoveel mogelijk mensen helpen aan een goed dak boven hun hoofd. En later kunnen deze gezinnen met een lening hun huis uitbreiden en aanpassen aan hun wensen.
Noodhulp op de Filippijnen ‘Ik dacht dat dit het einde van de wereld was’, zeggen de meeste mensen als ze gevraagd wordt waaraan ze dachten toen supertyfoon Haiyan op vrijdag 8 november 2013 over de Filippijnen raasde. Haiyan liet een spoor van vernieling achter. Deze onvoorstelbaar zware storm, een van de krachtigste ooit gemeten, kostte aan 6.300 mensen het leven en trof in totaal 16 miljoen mensen. Volgens de officiële cijfers van de Filippijnse regering raakten meer dan 1 miljoen huizen beschadigd of verwoest. Ruim 600.000 mensen werden dakloos en hadden geen toegang tot voorzieningen voor schoon drinkwater en elektriciteit. Habitat for Humanity werkt al meer dan 25 jaar op de Filippijnen - ook in de getroffen gebieden - en kan terugvallen op zeer ervaren, lokaal personeel. Ook heeft Habitat Filippijnen een uitstekende relatie met de Filippijnse overheid, door de samenwerking na eerdere natuurrampen. Dit alles zorgde ervoor dat Habitat snel in actie kon komen na Haiyan. De eerste teams van Habitat waren buitengewoon snel ter plaatse om de situatie te inventariseren en al op 14 november – slechts enkele Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
25
dagen nadat de storm was gaan liggen – deelde Habitat de eerste 500 emergency shelter kits met onder andere tentzeil en touw uit in afgelegen dorpen op het eiland Bantayan. Al snel daarna ging Habitat over op het verstrekken van shelter repair kits - uitgebreide pakketten met hout, multiplex, golfplaten, hamers, spijkers en zagen - waarmee mensen hun eigen huis kunnen herstellen. Habitat deelde in het eerste jaar na de ramp bijna 25.000 shelter repair kits uit waarmee mensen zelf een tijdelijk onderkomen konden bouwen of hun beschadigde huis konden herstellen.
ongeveer € 3.600’ zegt Rick Hathaway, vicepresident van Habitat for Humanity Asia-Pacific. ‘Er is meer geld nodig om alles te doen wat we willen doen voor de wederopbouw. We lopen tegen diverse logistieke uitdagingen aan. Zo is het bijvoorbeeld moeilijk om geschikt land te vinden dat veilig is, betaalbaar en waar gebouwd mag worden. Ook is er gebrek aan bouwmaterialen en de infrastructuur is verwoest, dus het is moeilijk de materialen op de bouwplaatsen te krijgen. Maar we boeken vooruitgang! Uit ervaring weten we dat wederopbouw een kwestie van lange adem is’, vertelt Rick.
Begin 2014, slechts drie maanden na de ramp, startte Habitat al met de bouw van de eerste permanente huizen. In februari was de eerste ‘groundbreaking ceremony’ en werd symbolisch de eerste schep in de aarde gezet in Tacloban. Ook op andere plaatsen - in Santa Fe op het eiland Bantayan en in Daanbantayan, beiden in Cebu en in Tacloban en Javier, twee locaties op het eiland Leyte, is begonnen met de bouw van permanente basishuizen.
Habitat is vastbesloten om de getroffen gezinnen op de Filippijnen op de lange termijn te helpen. ‘Ook al zijn we al bezig met het bouwen van permanente huizen, we blijven ook nog steeds shelter repair kits uitdelen, waarmee mensen zelf aan de slag kunnen. We hebben nog steeds geld nodig om ons werk voort te kunnen zetten’, vervolgt Rick Hathaway. ‘De wederopbouw gaat nog wel een aantal jaren duren, maar Habitat for Humanity committeert zich om de getroffen families te ondersteunen, ook op de lange termijn!’
Habitat bouwt vier verschillende typen basishuizen, elk aangepast aan de lokale omstandigheden. De huizen zijn ongeveer 22 m² groot en kunnen zowel aardbevingen als hoge windsnelheden weerstaan. Elk Habitat basishuis kost zo’n € 3.600. Wederopbouw kost tijd Het doel van Habitat is om in totaal 30.000 shelter repair kits uit te delen en 30.000 huizen te bouwen. Het aantal shelter kits is een jaar na de ramp bijna bereikt, maar met 1.000 huizen is de tweede doelstelling nog lang niet gehaald. ‘Huizen bouwen kost geld, veel geld: een shelter repair kit kost ongeveer € 280 en een basishuis
26
LOCATIONS OF CONSTRUCTION ACTIVITY AND KIT DISTRIBUTION
(AS OF O CTOBER 2014)
AGUJO , DAANBANTAYAN, CEBU
CALI, BGY. 105 SAN ISIDRO,
TACLOBAN CITY, LEYTE
KAWAYANVILLE , BGY. 106 STO. NINO, TACLOBAN CITY, LEYTE
BGY. MARICABAN,
STA. FE , BANTAYAN IS., CEBU
DOLORES , ORMOC CITY
Een jaar na de ramp zijn er 1.000 huizen gebouwd of in aanbouw op tien verschillende locaties. Habitat bouwt huizen op basis van door de regering goedgekeurde ontwerpen. De tekeningen zijn ontwikkeld in overleg met Habitat en andere organisaties actief in huizenbouw. Ze voldoen aan de minimale eisen ten aanzien van de internationale humanitaire noodhulp inzake huisvesting en zijn gemaakt om toekomstige stormen en aardbevingen te weerstaan.
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
MARGEN , ORMOC CITY
BGY. BINULHO, JAVIER, LEYTE
BGY. LIBUNGAO , KANANGA, LEYTE
BGY. POBLACION,
BURAUEN, LEYTE
‘Ik ben blij dat we het allemaal overleefd hebben’ Opelia Marcullo en haar echtgenoot Mario, hun vijf kinderen en zes kleinkinderen verscholen zich in hun eigen huis toen de wind en regen begonnen. Maar toen de storm snel in kracht toenam en de muren van hun huis begonnen in te storten, zocht het gezin dekking in een toilet zonder dak van een nabijgelegen huis. Ze zaten er uren. Het water steeg tot aan hun middel. ‘Het enige dat we konden doen was bidden dat we niet daar in dat toiletgebouwtje zouden sterven’, zegt Opelia (59). Toen de storm over was, waren ze alles kwijt. Het huis was grotendeels verwoest en hun bezittingen waren verloren gegaan. Ze logeerden in de garage van de buren. ‘We wisten niet wat we moesten doen, we hadden geen geld maar moesten wel zien te overleven’, vertelt Opelia. Op 23 November 2013, maar 2 weken nadat Haiyan toesloeg, kregen Opelia en haar man Mario Marcullo hun shelter repair kit: hout, spaanplaat, golfplaten, hamer, zaag en spijkers om hun eigen huis te repareren. Ze herbouwden hun huis in stukjes en beetjes. Iedere keer als ze wat geld hadden, huurden ze timmerlieden om de muren en het dak te maken en in februari 2014 was hun huis gerepareerd. Mario wilde weer aan de slag als visser: ‘Normaal ving ik altijd 30 kilo vis per dag. Maar sinds de tyfoon vang ik nog maar maximaal 2 kilo. Ik denk dat het nog wel 5 jaar duurt voor de vissen weer terugkomen’. Hij is nu begonnen als arbeider en Opelia doet de was van anderen en ze verkoopt vis op straat voor wat extra inkomen voor het grote gezin. Terugkijkend zegt Opelia: ‘We wisten dat de tyfoon kwam, we waren twee dagen van te voren gewaarschuwd. Er zijn hier wel vaker tyfoons. Maar zo een als deze hebben we nog nooit meegemaakt. En ook al is het nu moeilijk voor ons, we hebben geen keus, we moeten verder. We zijn blij dat onze hele familie het er veilig vanaf heeft gebracht!’
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
27
28
De Stiho Groep – groothandel in bouwmaterialen, hout en plaat – is Habitat-supporter van het eerste uur. Het bedrijf ging in 2001 als een van de eersten op bouwreis naar de Filippijnen met personeel, klanten en leveranciers en bouwde sindsdien menigmaal mee. Toen de supertyfoon Haiyan afgelopen november de Filippijnen hard trof kwam Stiho dan ook meteen in actie.
aldus Pieter Pelt, directeur De Stiho Groep. Met 32 klanten en personeelsleden reisden ze eind mei in twee teams af naar het zwaar getroffen Noord Cebu en bouwden mee in het wederopbouwprogramma van Habitat. Ook de thuisblijvers bouwden mee en zamelden online geld in om de actie voor de Filippijnen te ondersteunen.
‘Bouwreizen zijn na meer dan 10 jaar een deel van ons geworden. Ik ben er trots op dat we als bedrijf in staat zijn deze reizen te maken en hulp te bieden. We kúnnen helpen, dus moeten we het ook doen’,
Zoals een van de reizigers schreef in de weblog tijdens de reis: ‘Met trots kijken we terug op een week bouwen in Daanbantayan voor de getroffenen van de tyfoon Haiyan. Trots op wat we in deze korte
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
tijd met een groep ervaren bouwreizigers hebben gepresteerd, maar ook trots op de wijze hoe we dit gedaan hebben. Verbindingen zijn ontstaan. Onderling in de groep, maar bovenal verbinding met het project en de mensen in het getroffen gebied. Met een rugzak vol met nieuwe ervaringen en herinneringen verlaten we morgen Cebu.’ In 2015 gaat een derde team van Stiho naar de Filippijnen om verder te helpen aan de wederopbouw.
Een goede afloop Baby Zach werd geboren tijdens de supertyfoon Haiyan. Overal was de stroom uitgevallen, ook in het ziekenhuis waar zijn moeder Jean Adelaide Piezas zou gaan bevallen van haar eerste kind. De lokale overheid had Habitat om hulp gevraagd en Habitat Filippijnen zette een tentziekenhuis op en zorgde voor een noodaggregaat zodat dokters en verpleegkundigen voldoende licht en apparatuur ter beschikking hadden om te kunnen werken. Hier kwam baby Zach gezond en wel ter wereld. “Ik ben behoorlijk bezorgd geweest”, vertelt Jean, “het was mijn eerste baby en ik was vreselijk bang om in het donker te bevallen. Ik dacht dat mijn baby het dan niet zou overleven. Ik ben heel dankbaar dat die generator er was en dat alles goed is gegaan.” Zes maanden na Haiyan zocht Habitat Zach weer op. Het gaat goed met hem. Hij rolt zich al om en Jean denkt dat het niet lang meer duurt voor hij gaat kruipen. “Later, als hij ouder is, vertel ik hem het hele verhaal van zijn geboorte”, zegt Jean lachend. “Een verhaal met een goede afloop!”
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
29
Een nieuwe toekomst in Haïti Drie en een half jaar na de allesverwoestende aardbeving in Haïti is het wederopbouwproject in Haïti, dat Habitat Nederland drie jaar lang heeft ondersteund, afgerond. Dankzij de hulp van vele donateurs hebben we de mensen in Santo een thuis kunnen bieden en is er een bloeiende gemeenschap ontstaan. Een korte terugblik op Habitats werk in Santo dat volgens Claude Jeudy, directeur van Habitat Haïti, hét voorbeeld is hoe je een gemeenschap opbouwt na een ramp.
eco-toiletten geplaatst. Maar minstens zo belangrijk, er zijn trainingen gegeven en er zijn verschillende initiatieven opgezet om mensen te helpen in hun levensonderhoud te voorzien. Dan hebben mensen niet alleen een huis als basis, maar kunnen ze een nieuw leven opbouwen. En wordt zo’n project als in Santo pas echt duurzaam’. ‘Wat we hebben gerealiseerd in Santo, zouden we nooit alleen hebben kunnen doen, zegt Claude. ‘We kregen hulp van meerdere organisaties, uit verschillende landen en met verschillende expertise. Zo heeft het geïnvesteerde geld uiteindelijk twee keer zoveel waarde.’ Santo is gebouwd met bijdragen uit onder andere Ierland, de Verenigde Staten en Nederland. Habitat Nederland bouwde mee dankzij donateurs en sponsors en een bijdrage van ruim € 1.500.000 van de opbrengst van de Giro555 actie voor Haïti van de Samenwerkende Hulporganisaties. Een van de onderdelen die het project in Santo zo uniek maakt, is het comité van buurtbewoners SIDDEVAS, dat in mei 2012 is opgericht en sindsdien samen met Habitat aan het verbeteren van de leefomstandigheden in de gemeenschap werkt. In april 2013 spraken we het comité en gaven ze aan dat een gezondheidscentrum, scholing en elektriciteit voor verlichting in de huizen de volgende stappen waren. Na de afronding van het project in de zomer van 2013 staat het comité op eigen benen en werken ze zelfstandig verder aan deze projecten. En ze hebben zeker niet stil gezeten!
De aardbeving van 12 januari 2010 De zwaarste aardbeving in ruim 200 jaar trof het overvolle gebied rond de hoofdstad Port au Prince hard en voegde een extra dimensie toe aan de al heersende armoede in Haïti. De toch al gebrekkige infrastructuur was verwoest waardoor hulpverlening moeilijk op gang kwam en puin niet kon worden afgevoerd. Van de meer dan twee miljoen getroffen mensen leefden velen lange tijd in tenten of tijdelijke, onveilige, onhygiënische en overvolle onderkomens. In de Santo gemeenschap in Léogâne waar Habitat for Humanity bouwt, is er veel veranderd. Waar in de zomer van 2010 mensen in tenten leefden op een braakliggend terrein staat nu een kleurrijk dorp, waar kinderen spelen, mensen groente verbouwen in hun moestuin of een winkeltje aan huis hebben. Twee keer per week is er markt op het marktterrein en komen de bewoners uit omliggend dorpen winkelen. ‘Wij hebben een systeem gebouwd in Santo’, zegt Claude Jeudy. ‘Niet alleen zijn er 300 huizen gebouwd, er zijn ook waterpompen en 30
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Licht in Santo Dankzij een mooie donatie van de WakaWaka Foundation - een internationale organisatie die zich ten doel stelt om overal ter wereld elektriciteit te brengen in de vorm van zonne-energie - ontvingen de inwoners van Santo zonne-energielampen voor in huis. In de gemeenschap waren al straatlampen op zonne-energie gebouwd, maar de huizen zelf hadden nog geen stroom en mensen verlichtten hun huis met dure en gevaarlijke gaslampen of kaarsen. In november 2013 kreeg elke familie twee WakaWaka lampen. De leden van SIDDEVAS zijn getraind in het gebruik van de lampen. En onlangs werd op initiatief van SIDDEVAS de Santo Community School of New Hope geopend. Meer dan 30 kinderen variërend in leeftijd van drie tot vijftien jaar krijgen hier dagelijks les in lezen, schrijven en rekenen. De leraren, allemaal inwoners van Santo investeren hun tijd en talent om ervoor te zorgen dat de kinderen uit de gemeenschap een mooie toekomst tegemoet gaan!
3 Ons werk in Nederland samen bouwen Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
31
De basis voor onze bijdrage aan Habitats wereldwijde werk ligt hier in Nederland. Habitat Nederland ontvangt geen subsidie, maar levert dankzij de steun van donateurs, bedrijven en organisaties een bijdrage aan dat internationale werk en helpt zo mensen elders op de wereld aan een veilig thuis en een betere toekomst. Alleen met deze steun kunnen wij meebouwen. In Nederland werken wij daarom aan twee doelstellingen. Wij werven fondsen om mensen elders op de wereld een veilig thuis en een betere toekomst te bieden. En wij informeren zoveel mogelijk mensen, bedrijven en organisaties in Nederland over het wereldwijde huisvestingsprobleem en Habitats aanpak, betrekken hen bij ons werk en mobiliseren hen om met ons mee te bouwen. In dit hoofdstuk blikken we terug op de activiteiten die wij in boekjaar 2014 in Nederland hebben ondernomen om ons werk elders op de wereld mogelijk te maken en geven wij u inzicht in de resultaten van deze activiteiten.
3.1 Fondsenwerving Het afgelopen jaar stond samenwerking centraal in onze fondsenwerving. Bestaande relaties werden verstevigd en nieuwe samenwerkingen werden beklonken. Zo steunt een vijftal (familie)fondsen een project voor aidsweeskinderen in Lesotho en financierde een ander fonds een waterproject in Cambodja zodat families in twee gemeenschappen en bijna duizend schoolkinderen nu beschikken over schoon drinkwater. Een andere mooie samenwerking hebben wij met HEINEKEN International, die samen met haar personeel van over de hele wereld een prachtige bijdrage leverde aan de noodhulp- en wederopbouwactiviteiten van Habitat op de Filippijnen na de verwoestende tyfoon Haiyan. Deze en vele andere initiatieven leidden tot een mooi resultaat: de inkomsten uit fondsenwerving stegen over de hele linie en kwamen ten opzichte van het voorgaande jaar 50% hoger uit. Ook realiseerden wij dit jaar een aanzienlijke kostenbesparing, onder andere doordat wij sinds oktober 2013 geen huisvestingskosten meer hebben in ons geheel gesponsorde kantoor in Amsterdam. Wij proberen zo zorgvuldig en verantwoord mogelijk om te gaan met de aan ons toevertrouwde donaties en streven ernaar onze supporters nauwgezet over de inkomsten en bestedingen te informeren. 32
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
ANBI-beschikking De Stichting Habitat for Humanity Nederland is een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Dat betekent dat we voldoen aan de eisen die de Belastingdienst stelt aan goede doelen, waardoor giften van donateurs en bedrijven fiscaal aftrekbaar zijn en wij geen belasting betalen over schenkingen en nalatenschappen.
Gedragscode Fondsenwerving Habitat for Humanity Nederland is lid van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) en hanteert de CBF-gedragscode. Kernbegrippen in deze code zijn respect, openheid, betrouwbaarheid en kwaliteit. Dat betekent dat we zoveel mogelijk middelen besteden aan het helpen van kinderen en dat we hier op een eerlijke, juiste en volledige manier verantwoording over afleggen aan onze achterban. Na een moeilijk boekjaar 2013 waarin wij door de economische recessie gedwongen waren een reorganisatie door te voeren, was het zeer motiverend dat onze inspanningen dit jaar beloond werden. Dankzij de reorganisatie en onze fondsenwervende successen konden wij de organisatie financieel gezond houden. In hoofdstuk 4 leest u meer over onze organisatie en vindt u een overzicht van onze inkomsten en bestedingen.
Particuliere donateurs De trouwe steun van particulieren is een belangrijke basis voor onze organisatie. Vooral de donateurs die ons steunen met een doorlopende machtiging of een periodieke schenking bieden ons een stevig fundament. Dankzij het vertrouwen van deze zeer loyale groep Habitat supporters zijn wij jaarlijks verzekerd van een stabiele inkomstenstroom. Omdat wij enkele jaren geleden vanwege de hoge kosten gestopt zijn met het actief werven van nieuwe donateurs, zien wij door natuurlijk verloop een lichte daling in de inkomsten uit doorlopende machtigingen en periodieke schenkingen ten opzichte van het voorgaande jaar. Ook de
inkomsten uit mailingacties lijken lager uit te vallen dan in 2013, maar dat komt doordat de kerstmailing dit boekjaar in het teken stond van de noodhulp aan de Filippijnen. De gulle giften op deze mailing komen dus ook geheel ten goede aan de Filippijnen en zijn geboekt bij noodhulp.
Bedrijven Dit jaar zijn veel contacten met bedrijven verstevigd. Dit leidde onder andere tot een mooie groep bedrijven die zich heeft aangesloten bij de Habitat Business Club of het tweede HBC evenement bezocht. Veel van de Business Club leden hebben een deelnemer vanuit hun bedrijf afgevaardigd voor de eerste HBC bouwreis die afgelopen april naar Cambodja ging. Daarnaast gingen er dit jaar weer diverse andere bedrijven met werknemers of klanten op bouwreis.
Ook groeide het aantal bedrijven dat ons ondersteunde in onze doelstelling om de organisatiekosten laag te houden. Deze manier van steunen levert niet direct een bijdrage op aan de projecten wereldwijd, maar zorgt er - doordat wij als Nederlands organisatie onze kosten laag kunnen houden - voor dat wij meer geld kunnen besteden aan onze missie.
Sponsoring voor Habitat Sponsor van het eerste uur - Pijnenburg Bouw en Industrie – voorzag ons ook dit jaar weer van de benodigde gereedschappen voor onze bouwreizigers. Ook kregen wij wederom onze mobiele telefoonabonnementen van ICT-detachering- en adviesbureau Legian en steunden Randstad Bouw en Van den IJssel ons voor het derde jaar op rij door sponsoring van shirts, broeken en bouwschoenen zodat onze bouwreizigers veilig aan het werk kunnen.
Habitat Business Club bouwreis Van 28 maart tot en met 6 april 2014 gingen twaalf leden van de Habitat Business Club op bouwreis naar Cambodja als onderdeel van hun lidmaatschap. Het was een bouwreis met een duidelijk business element. Door in zo’n andere omgeving onderling te kunnen ‘sparren’, ook op het zakelijke vlak, van elkaars ervaringen te kunnen leren en mogelijk nieuwe inzichten te krijgen, maakt juist de toegevoegde waarde van deze bouwreis. Gerbert Mos, directeur Particulieren en Private Banking Rabobank Amsterdam blikt terug: ‘Er is maar weinig dat meer voldoening geeft dan samen een huis bouwen voor iemand die dat heel hard nodig heeft.’ Ook Martijn Smit vond het een prachtige ervaring. ‘Bijzonder hoe een groep individuen tot een hechte groep wordt. Het voelt als een goed georganiseerde inkijk in een compleet ander leven’, vertelt hij. En Erik Trum, directeur/eigenaar van Oosterbeek Packaging zegt desgevraagd over de 1e HBC bouwreis: ‘Het meest indrukwekkende aan de reis? Dat een groep onbekenden zó samen aan een project kan werken.’ Na een zeer geslaagde eerste Habitat Business Club bouwreis staat de tweede reis gepland voor 10 tot en met 19 april 2015. De reis gaat deze keer naar El Salvador.
Ook de evenementen die wij organiseren worden gesponsord: de kaarten voor onze deelnemers aan de Zevenheuvelenloop komen via consultancybureau Dutch en het Habitat golftoernooi en de bijbehorende veiling kennen vele sponsors.
weer in actie. Het bedrijf riep wereldwijd haar medewerkers op om bij te dragen met een donatie op een virtueel huisje op de Habitat website www.bouwmee.nl, HEINEKEN beloofde bovendien alle donaties van haar medewerkers te verdubbelen. Tussen 16 november en 31 december doneerden de HEINEKEN International medewerkers genereus en organiseerden diverse internationale brouwerijen activiteiten om geld in te zamelen. In totaal doneerden zij € 75.000 via bouwmee.nl. Inclusief de verdubbeling heeft HEINEKEN International een totaalbedrag van € 150.000 overgemaakt aan Habitat for Humanity wat ten goede komt aan de wederopbouw van Habitat op de Filippijnen. Een prachtig staaltje maatschappelijk verantwoord ondernemen en crowdfunding, waarbij de waardering van de medewerkers goed merkbaar was uit de reacties op bouwmee.nl. ‘I am glad with this opportunity to collectively make a difference to those in need’ ‘Great initiative - thank you for making it easy and showing the progress and the impact of the donation.’ ‘Hope we can build a whole neighbourhood together!’ ‘Thanks to HEINEKEN for matching donations.’ ‘This is the new Holland Heineken house...’
Maar de grootste kostenbesparing, ruim € 30.000 op jaarbasis, konden wij realiseren doordat wij in oktober 2013 in Amsterdam een geheel gesponsord kantoorpand mochten betrekken. Tot slot was de financiële steun die wij ontvingen ten behoeve van Habitats noodhulpactiviteiten op de Filippijnen overweldigend. Vele bedrijven deden een donatie, organiseerden een evenement of hielden een inzameling onder het personeel. Zo steunden onder andere HEINEKEN International, de Vebego foundation, vermogensbank Schretlen, reclamebureau Wieden & Kennedy, aannemersbedrijf Riz Bouw en de Van der Heide Groep de wederopbouwactiviteiten financieel. En eind mei reisden twee teams van De Stiho Groep af naar het getroffen gebied om letterlijk hun steentje bij te dragen aan de wederopbouw.
HEINEKEN personeel wereldwijd in actie voor Habitat HEINEKEN International steunde onze noodhulpactiviteiten al eerder en vlak nadat tyfoon Haiyan over de Filippijnen raasde, kwam HEINEKEN
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
33
Organisaties en instellingen
Een bijzondere ervaring
In actie voor een bouwreis
De trouwe steun van Stichting Op Eigen Wieken resulteerde dit jaar in twee mooie projectdonaties voor Nepal en Bangladesh. Een groep van vijf (familie)fondsen steunde een aidswezen en kwetsbare kinderen project in Lesotho. Ook startte er dit jaar een project in Cambodja dat tot eind 2014 zal lopen. En tot slot steunde de WakaWaka Foundation het Habitat wederopbouw project in Haïti door de gezinnen in Santo te voorzien van een WakaWaka light op zonne-energie.
Tijdens een bouwreis wordt er heel wat werk verzet. Toch gaat het uitdrukkelijk niet alleen om het bouwen. Een bouwreis is een unieke belevenis die de bouwreizigers delen met hun team én met de nieuwe huiseigenaren. De ontroering, het respect en de band die wordt opgebouwd, maken een bouwreis tot een bijzondere ervaring! Eenmaal terug in Nederland is een bouwreiziger een echte Habitat ambassadeur als hij vertelt wat hij met eigen ogen heeft gezien.
Om onze bouwreizigers te ondersteunen bij het werven van fondsen voor hun bouwreis, bieden wij bouwreizigers de ‘Bouw Mee sponsortool’. Hiermee kunnen zij op eenvoudige wijze hun familie en vrienden bij hun bouwreis betrekken en sponsors werven.
3.2 In actie voor Habitat Actief bijdragen aan een betere wereld en daar erkenning voor krijgen, dat is de nieuwe manier van geven aan een goed doel. Mensen willen niet langer aan de zijlijn staan, maar actief bijdragen en zelf het verschil maken. Deze manier past helemaal bij Habitat. Onze bouwreizen zijn al jaren op dit principe gebaseerd – letterlijk meebouwen en je eigen netwerk daarbij betrekken. Daar is de afgelopen jaren de mogelijkheid bij gekomen om met een Habitatteam mee te doen aan een sportevenement. Een mooie aanvulling want naast de donaties voor onze missie, raken mensen zo echt betrokken, vertellen anderen over hun sportieve prestatie voor Habitat en inspireren hen ook mee te doen. Ook de vele vrijwilligers die onze organisatie op diverse gebieden ondersteunen komen letterlijk in actie voor betere huisvesting. Hieronder leest u meer over de vele manieren waarop mensen het afgelopen jaar in actie kwamen voor Habitat.
Bouwreizen Een bouwreis is een unieke gelegenheid om aan den lijve te ervaren wat het werk van Habitat inhoudt en is tegelijkertijd een concrete en bijzondere manier om een steentje bij te dragen aan ons werk, zowel financieel als fysiek. Bouwreizigers financieren zelf hun reis- en verblijfskosten en doen een donatie aan Habitat. Bovendien werven veel bouwreizigers extra donaties voor hun bouwreis door hun familie, vrienden en relaties te vragen ook een bijdrage te doen. De bouwreisdonatie van bedrijfsteams en particulieren gaat deels naar de projecten in het bouwreisland en is deels bestemd voor ondersteuning en ontwikkeling van het Nederlandse bouwreisprogramma. 34
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Bouwreizen in 2014 Na een moeilijk bouwreisjaar in 2013 was er dit jaar weer een duidelijke stijging in het aantal bouwreizen. In totaal gingen er dit jaar ruim 25% meer mensen op bouwreis dan in het voorgaande jaar. Aantal bouwreizen in 2014: 19 Aantal deelnemers: 289 Bedrijfsreizen: 7 reizen (38% van de bouwreizigers) Gesloten: 12 reizen (62% van de bouwreizigers)
Bouwreislanden Verdeling over landen op basis van deelnemers
Cambodja 13% Ethiopië 4% Filippijnen 11% India 18% Lesotho 12% Nepal 14% Roemenië 6% Vietnam 11% Zambia 11%
Afgelopen jaar was het tweede jaar dat de ‘Bouw Mee sponsortool’ werd ingezet. We hebben dit jaar dan ook de resultaten uit het eerste jaar geëvalueerd om te zien wat de tool heeft bijgedragen en of de doelstellingen zijn bereikt. We hebben de tool destijds in de eerste plaats ontwikkeld om tegemoet te komen aan de wens van bouwreizigers om sponsors te kunnen werven voor hun bouwreis. Veel bouwreisteams organiseerden in het verleden zelf al activiteiten om geld voor hun bouwreis in te zamelen, maar regelden dit helemaal zelf, openden daarvoor een bankrekening en communiceerden zelf met hun sponsors. Met de sponsortool zijn wij als Habitat hier nu actief bij betrokken. Wij ondersteunen de bouwreizigers met de materialen en de donaties komen nu rechtstreeks binnen bij Habitat. Dit past binnen de transparante en professionele uitstraling van onze organisatie. Bovendien biedt de tool ons de mogelijkheid om de sponsoren/donateurs die hiervoor alleen bij de bouwreiziger bekend waren, goede terugkoppeling te bieden over de besteding van hun donatie en hen te informeren over Habitat. Een andere reden voor ons om de sponsortool op te zetten was bouwreizen toegankelijk maken voor een grotere groep mensen. In de praktijk bleek dat er in het eerste jaar dat de sponsortool gebruikt werd vier reizen zijn geweest die zonder de tool niet door zouden zijn gegaan. Daarnaast heeft de ‘Bouw Mee sponsortool’ als bijkomend effect dat mensen als team online aan de slag gaan en zo meer extra donaties bijeen brengen dan wanneer dit individueel of offline gaat. De teams die
Wat een fantastische week was het! ‘Toen ik over deze bouwreis hoorde, had ik nog maar een half jaar aan voorbereiding om geld op te halen. Ik dacht nog, dat is niet lang, zal dat wel lukken? En ja hoor… het is gelukt.’ Aan het woord is Barbara van Kesteren, een van de bouwreizigers van de bouwreis “600 jaar Nijkerk”. De reis, geïnitieerd door Habitat vrijwilliger Don van Dasler ter gelegenheid van de viering van 600 jaar stadsrechten voor Nijkerk, ging naar India. Het team vertrok in oktober 2013 naar Tamilnadu, aan de buitenrand van Pondicherry en bracht de fondsen voor hun reis bijeen met vele sponsoracties. ‘Van heel verschillende kanten mocht ik donaties ontvangen’, vertelt Barbara. ‘Soms uit onverwachte hoek en ook met leuke reacties en succeswensen.’ Het team had een prachtige week en deelde haar belevenissen in India met hun achterban door elke dag te bloggen op www.bouwmee.nl. Uit de blog blijkt dat ze veel werk hebben verzet: ‘Vandaag zijn 8 deelnemers aan de slag gegaan met het huis van Go en zijn vrouw, waar we een hele bult zand hebben weggewerkt in de fundering. Dit deel van het team heeft de hele dag zand verplaatst en inmiddels zijn twee compartimenten van de fundering opgevuld en is ook de tweede berg bijna helemaal weg.´ Maar de meeste indruk maken de contacten die het team heeft gelegd: ‘Aan het eind van de werkdag hebben we wat beter kennis gemaakt met het echtpaar waar we voor aan het bouwen zijn. Toen iemand aan de huiseigenaresse vroeg of we even binnen mochten kijken, begon ze te stralen. Het leek alsof ze had gewacht op een kans om ons binnen te laten. Voor ons voelt het raar om zo bij deze mensen binnen te komen en dat als een schok te ervaren, maar elke keer blijkt weer dat zij trots zijn op dat enige bezit dat ze hebben en je voelt daarbij totaal geen jaloezie. Wat een indrukken doen we hier op, écht een verschil met wat wij gewend zijn!’
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
35
gebruik maakten van de sponsortool haalden gemiddeld € 3.400 meer sponsorgeld op dan nodig is voor de bouwreissom. Een prachtig resultaat!
Acties en evenementen Actie voeren, meedoen aan een sportief evenement en je laten sponsoren; deze manier van fondsenwerving is al een aantal jaar in opmars in Nederland. Ook Habitat Nederland bood dit boekjaar volop sportieve kansen voor mensen die niet aan de zijlijn wilden blijven staan, maar actief wilden bijdragen. Helaas hebben wij dit jaar niet voldoende kaarten kunnen bemachtigen om met een Dam-tot-Damloop team aan de start te kunnen verschijnen bij deze steeds populairder wordende hardloopwedstrijd in Amsterdam. We hebben helaas dan ook diverse lopers moeten teleurstellen. Uiteindelijk wisten we nog zes kaarten te krijgen en onze zes renners haalden samen ruim € 1.000 op. Wel ging er dit jaar een Habitat team van start bij de Zevenheuvelenloop in Nijmegen, bij de 30 van Zandvoort en de Classico Boretti, een wielerevenement dat startte in Rhenen. Daarnaast fietste voormalig bouwreiziger John Batteram in mei 2014 van het villadorp Wassenaar naar Valbonne, Zuid-Frankrijk, met zijn vele tweede huizen. Hij liet zich hierbij sponsoren voor Habitat via onze website Bouw Mee. In totaal zetten 23 sportievelingen zich in voor Habitat en brachten zij dit boekjaar samen een prachtig bedrag bijeen van zo´n € 15.000. Ook voor bedrijven was er een sportieve uitdaging, het jaarlijkse Habitat Golftoernooi, dat dit jaar zijn tweede editie beleefde.
36
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Fietsen voor Habitat Na 26 dagen en 1927 kilometer fietsen rondde John Batteram op 13 juni zijn fietsreis af: van het villadorp Wassenaar naar Valbonne, ZuidFrankrijk, met zijn vele tweede huizen. John liet zich sponsoren voor Habitat en wist dankzij de steun van vrienden, familie en relaties ruim € 10.000,- bijeen te brengen. In de blog die hij bijhield op bouwmee. nl blikte hij terug op de reis: ‘Toen ik in september vorig jaar het idee voor deze reis kreeg wist ik meteen dat ik dat alleen wilde doen. Het werd een soloproject. Maar ik kon niet vermoeden dat er zovelen met mij mee hebben gefietst! Al ver voor de start was er veel support en veel steun vanuit heel veel kanten. Het uitzwaaien was een ontroerend moment en gaf me meteen een kickstart. Alle donaties op Bouw Mee, de berichtjes, de reacties op mijn blogs: dagelijks was het een feest om dat allemaal te lezen. Het was een soloproject, maar geen moment heb ik me echt alleen gevoeld. Het was mooi, heel mooi. Met elkaar hebben we ervoor gezorgd dat er een substantieel aantal mensen daadwerkelijk aan hun toekomst kan gaan bouwen. Dat was het doel. En de weg daar naar toe was zeer bijzonder. Jullie allen vanuit de grond van mijn hart: bedankt!’
Vrijwilligers
Comité van Aanbeveling
Habitat Nederland is een kleine professionele organisatie die niet zou kunnen draaien zonder de inzet van een netwerk van vrijwilligers. Zo wordt Habitat Nederland ondersteund door ons bestuur, het Comité van Aanbeveling, reisbegeleiders en mensen die bij ons op kantoor werken of vanuit specifieke expertise een project ondersteunen, mensen die evenementen van Habitat ondersteunen of voorlichting geven op scholen en bij organisaties. De inzet van vrijwilligers maakt Habitat Nederland slagvaardiger. Wij besparen geld zodat wij meer geld kunnen uitsturen om huizen te bouwen voor mensen elders op de wereld die dat het hardst nodig hebben.
Habitats Comité van Aanbeveling zet zich in om Habitat activiteiten bij een groter publiek onder de aandacht te brengen. Het Comité van Aanbeveling bestaat uit: Prof. ir. W. Dik, Ing. M.C.J. van Pernis, Prof. dr. A.H.G. Rinnooy Kan, Drs. K.J. Storm en Dr. G. Zalm.
Tweede Habitat Golftoernooi Het Habitat Golftoernooi dat op 17 juni 2014 voor de tweede keer werd georganiseerd, heeft inmiddels een vaste plaats gekregen bij de Habitat evenementen. Het evenement, met 36 deelnemers en 11 verkochte flights, was het wederom een geslaagde dag. Diverse bedrijven, waaronder ABN AMRO, Blueriq, Legian, Robeco, Schretlen & Co, Maatex Deuren en Witte Bouw sloegen af op Golf en Businessclub De Scherpenbergh in Apeldoorn.
Na afloop van het toernooi was er een veiling waar de gesponsorde veilingitems een prachtige opbrengst van ruim € 7.000 opleverden. De totale dag leverde een mooie bijdrage op voor Habitat van ruim € 15.000. De derde editie van het Habitat Golftoernooi staat al gepland en de eerste deelnemers zijn al ingeschreven voor het evenement dat op 16 juni 2015 plaats vindt in Apeldoorn.
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
37
3.3 Communicatie In onze driejaren strategie hebben wij onze ambitie verwoord om meer mensen te ‘raken’ met en door ons werk. Dat geldt uiteraard in onze programmalanden waar wij mensen helpen aan betere huisvesting. Maar dat geldt ook hier in Nederland. Hier willen wij mensen informeren - integer en transparant. Omdat we willen laten zien wat Habitat doet, hoe we donaties besteden en wat we bereiken. Omdat wij trots zijn op ons werk. En omdat we denken dat wij hiermee steeds meer mensen bij ons werk kunnen betrekken. Zodat wij uiteindelijk meer mensen kunnen helpen met een veilig huis als basis.
Communicatiebeleid In onze communicatie hebben wij de propositie “het begint met een thuis” centraal gesteld. Hiermee willen we benadrukken dat een huis de basis is voor een beter leven, een beter leven dat mensen zelfstandig kunnen opbouwen. Deze propositie hebben wij het afgelopen jaar doorgevoerd in onze communicatie. In verhalen en foto’s leggen we steeds meer de nadruk op het effect dat een huis heeft op het leven van zijn bewoners. Wij willen vooral laten zien hoe mensen daadwerkelijk zelfstandig en op eigen kracht verder kunnen met dit huis als basis.
Communicatie met onze achterban In de communicatie met onze achterban staan begrippen als ‘open’ en ‘eerlijk’ centraal. Wij willen niet alleen vertellen over onze successen, maar ook transparant communiceren over wat er niet goed ging en wat verbeterd kan. Wij hebben dagelijks contact met supporters via uiteenlopende kanalen. Van een schriftelijke voortgangsrapportage over een specifiek project voor een Nederlandse donateur tot het beantwoorden van een vraag van een geïnteresseerde aan de telefoon. Van een verhaal op onze website of in de Bouwbrief - over een huiseigenaar wiens leven veranderd is dankzij zijn nieuwe Habitat huis - tot een presentatie tijdens een informatiebijeenkomst voor een bouwreis. Hoe wij ook met onze achterban communiceren, wij doen dit zo zorgvuldig mogelijk en zorgen ervoor dat onze communicatie eerlijk, transparant en open is.
Een luisterend oor Uiteraard proberen wij onze communicatie en communicatiekanalen 38
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
zo veel mogelijk af te stemmen op de wensen van onze achterban. Daarom inventariseren wij geregeld de wensen en tevredenheid van de betrokken partijen en bieden wij hen de mogelijkheid hun wensen op eenvoudige wijze aan ons kenbaar te maken. Op onze website habitat.nl staat aangegeven wat donateurs kunnen doen. Bijvoorbeeld wanneer zij minder post willen ontvangen of willen weten hoe de klachtenprocedure van Habitat werkt. Daarnaast voeren wij onderzoek uit onder doelgroepen uit de achterban om klanttevredenheid en verbeterpunten te achterhalen. Zo worden de bouwreizen op structurele wijze geëvalueerd. Elke bouwreiziger ontvangt na afloop van de reis een evaluatieformulier om klanttevredenheid te meten en verbeterpunten op te sporen. Wanneer de scores hierop sterk afwijken van het gemiddelde wordt telefonisch contact met de bouwreiziger opgenomen om de evaluatie door te spreken. Zo zorgen wij er voor dat bouwreizigers een luisterend oor vinden voor hun opmerkingen en dat de bouwreizen, waar mogelijk, worden verbeterd.
t in ha iti : ja ar en wo on ch ar les is 7
'Ik ka n hi er he
er li jk sp el en
'
will iam is 6 jaa r
'Ik be n bij na ennowoooitnt in Nica rag ua: me er zie k'
€
Communicatiemiddelen anj ona is 10 jaa
Bouwbrief De Bouwbrief – onze nieuwsbrief met acceptgiro die minimaal drie keer per jaar op de mat valt bij onze donateurs – geeft informatie over onze projecten, “nieuws en giften”, bouwreizen en evenementen. Naast informatie geven en verantwoording afleggen is het werven van donaties een belangrijke doelstelling van de Bouwbrief. Dit boekjaar verstuurden wij vier maal een Bouwbrief naar onze donateurs, waaronder een extra Bouwbrief in december die geheel in het teken stond van de noodhulp voor de Filippijnen.
'Ik vo el me hier enr woo nt in nep al: ec ht ve ili g'
t in mala wi: razu l is 8 jaar en woon
'Ik heb nu een eig en sla
apk am er'
habitat
www.habitat.nl
Online communicatie en social media Online communicatie heeft de afgelopen jaren aan belang gewonnen. Onze online aanwezigheid is belangrijk: Habitat.nl geeft een goed beeld van wat onze organisatie doet en hoe men mee kan bouwen. Bouwmee. nl is interactief en actueel, het geeft een kijkje in de keuken van onze projecten. En door social media zijn we in direct contact met onze supporters en gaan we de dialoog aan. wc
Habitat gebruikt social media om laagdrempelig inzicht te geven in ons werk. De berichten die wij plaatsen hebben betrekking op onze activiteiten in Nederland, het werk van Habitat wereldwijd en de projecten waarvoor we ondersteuning zoeken. Ook plaatsen we berichten van
www.habitat.nl
persoonlijke verhalen van de bouwreizigers en van mensen die dankzij Habitat in een veilig huis wonen. Social Media geven de mogelijkheid direct te reageren op onze communicatie en om onze berichten weer verder te verspreiden. Habitat is aanwezig op Facebook, Twitter en LinkedIn. Scholenprogramma Dankzij een mooie subsidie heeft Habitat Nederland dit boekjaar een lespakket ontwikkeld voor basisscholen. Met de twee lessen `iedereen een thuis´ en ´wereldwijd wonen´ kunnen leerlingen van groep 3 tot en met 8 aan de slag met leuke, interactieve opdrachten en leren de kinderen wat de betekenis van een (t)huis is voor mensen overal ter wereld. Met dit lespakket willen we vooral mensen bewust maken van het wereldwijde huisvestingsprobleem en willen we vertellen dat een goed huis de basis is van een beter bestaan. Door ons hierbij te richten op kinderen en hen te vertellen over leeftijdsgenootjes in andere landen, brengen wij ons werk dichtbij en bereiken we niet alleen de leerlingen zelf, maar ook hun ouders en leerkrachten. Vanaf april 2014 gingen de eerste scholen aan de slag om de lessen te testen en in juni 2014 was het lespakket online beschikbaar voor elke basisschool. Bij het lespakket hebben wij ook een sponsoractiepakket gemaakt waarmee de leerlingen zelf ook een steentje kunnen bijdragen voor Habitat.
Gratis publiciteit Habitat Nederland is een kleine organisatie en beschikt niet over een uitgebreid communicatie- of voorlichtingsbudget. Gratis publiciteit is dan ook een belangrijk middel om de bekendheid in Nederland van onze organisatie en ons werk te vergroten. Een van de belangrijkste pijlers hierbij is ons bouwreisprogramma. Jaarlijks bezoeken een paar honderd bouwreizigers onze projecten, bouwen mee en zien met eigen ogen hoe wij werken en wat een huis betekent voor de nieuwe eigenaren. De enthousiaste verhalen van deze ‘ambassadeurs’ zijn heel waardevol voor ons. Wij ondersteunen de bouwreizigers die ons werk met eigen ogen hebben gezien om hun verhaal te vertellen in de – veelal lokale en regionale – media. Door de bouwreizigers centraal te stellen en ze hun persoonlijke verhaal te laten vertellen, wordt het voor media interessant om er over te publiceren. Dat heeft het afgelopen boekjaar geresulteerd in een groot aantal publicaties van en over bouwreizigers - het spreekt voor zich dat deze gratis publiciteit van grote waarde is voor onze organisatie.
Anjona (10) uit Nepal: ‘Ik voel me nu echt veilig.’ Waar denk je aan bij het woord thuis? Waarom is een goed huis zo belangrijk en waarom is het niet voor iedereen vanzelfsprekend? Daarover gaat het lespakket dat Habitat heeft ontwikkeld voor basisschoolleerlingen. De klas maakt kennis met Anjona uit Nepal, Razul uit Malawi, Charles uit Haïti en William uit Nicaragua. Deze kinderen geven ze ‘een kijkje achter hun voordeur’. Ze vertellen hoe het is om in een krot op te groeien en hoe hun leven veranderd is nu ze in een veilig Habitat huis wonen.
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
39
Mijn kinderen zo gelukkig te zien is onbetaalbaar! Aracely Espinoza is een van de nieuwe huiseigenaren in La Gallina in Nicaragua. Tot voor kort woonde ze met haar man Marlon en haar vier kinderen in een enkele kamer. Drie keer per dag liep Aracely met vier grote kannen de twee kilometer naar de oude waterpomp om voldoende water te halen voor haar gezin. Nu woont ze in een stenen Habitat huis. De drie jongens delen een slaapkamer en baby Ashley slaapt bij Aracely en Marlon. Het stel heeft hard gewerkt om hun eigen huis en dat van de anderen in de gemeenschap te bouwen, en zijn dan ook bijzonder trots. ‘Ik heb altijd geloofd dat ik mijn kinderen een beter leven zou kunnen bieden’, zegt Aracely. ‘Ik geniet er zo van als ik de jongens zie spelen op de betonnen vloer. Ze zijn nu echt veel minder ziek!’ 40
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
4 Onze organisatie Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
41
4.1 Internationale organisatie Habitat for Humanity Nederland is onderdeel van de internationale Habitat for Humanity federatie. De internationale organisatie heeft haar hoofdkantoor in Atlanta en meer dan zeventig onafhankelijke landenorganisaties over de hele wereld. Internationaal heeft Habitat haar organisatie verdeeld in vier regio’s: Europa, Midden-Oosten en Afrika Azië en Oceanië Latijns-Amerika en de Caraïben Verenigde Staten en Canada
Elke regio heeft een regiokantoor dat de nationale vestigingen in de regio ondersteunt en controleert. Alle Habitat landenorganisaties opereren zelfstandig, maar werken vanuit dezelfde visie en missie aan een degelijk en veilig onderkomen voor iedereen. Ook conformeren de landen zich aan afspraken omtrent merkgebruik en werkwijze. De meeste landenorganisaties zijn opgericht voor het ontwikkelen en uitvoeren van bouwprojecten in eigen land. Daarnaast hebben sommige landen als doelstelling om gelden te werven voor de projecten in eigen land en/of in andere landen. Slechts een klein deel van de landenorganisaties, waaronder Habitat Nederland, heeft geen bouwprogramma
in eigen land, maar werft alleen fondsen voor Habitat bouwprojecten elders op de wereld. In landen waar Habitat een bouwprogramma heeft zijn lokale Habitat vestigingen actief die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de bouwprojecten. Zij zorgen voor praktische zaken zoals de selectie en begeleiding van gezinnen, de bouwtekeningen, de inkoop van materialen, de inzet van vaklieden en het innen van de aflossing. Ook zijn zij verantwoordelijk voor een geïntegreerde aanpak van de armoedebestrijding, samenwerking met andere lokale en internationale organisaties en het vastleggen van eigendomsrechten van het huis en de grond.
Verenigde Staten en Canada Azië en Oceanië
Alle 50 staten, District of Columbia, Canada, Bermuda, Guam, Porto Rico en de Maagdeneilanden.
Australië Bangladesh Cambodja China Fiji India Indonesië
Latijns-Amerika en het Caribische gebied Argentinië Bolivia Brazilië Chili Colombia Costa Rica Dominicaans Republiek Ecuador El Salvador
Guatemala Guyana Haïti Honduras Mexico Nicaragua Paraguay Peru Trinidad en Tobago
Europa, Midden-Oosten en Afrika Armenië Azerbeidzjan Bosnië en Herzegovina Bulgarije Côte d’Ivoire
42
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Egypte Ethiopië Duistland Ghana Groot-Brittannië Hongarije
Jordanië Kenia Kirgizië Libanon Lesotho Macedonië
Madagascar Malawi Mozambique Nederland Noord-Ierland Polen
Portugal Republiek Ierland Roemenië Servië Slowakije
Zuid-Afrika Tadzjikistan Tanzania Oeganda Oekraïne Zambia
Japan Maleisië Mongolië Myanmar Nepal Nieuw Zeeland Filippijnen Singapore Zuid-Korea Sri Lanka Oost-Timor Vietnam
4.2 Nederlandse organisatie Habitat Nederland bestaat sinds 1993 en heeft de ANBI status en het CBF Keurmerk en ontvangt geen subsidies. Habitat Nederland richt zich op het bedrijfsleven, op particuliere donateurs, vermogensfondsen en op overheden en instellingen voor financiële ondersteuning van onze projecten. Daarnaast bieden wij particulieren en bedrijven de mogelijkheid om als bouwreiziger een week lang huizen te bouwen samen met de toekomstige huiseigenaren en lokale arbeiders. Als bijdrage aan onze projecten is in de reissom een donatiebedrag opgenomen.
wens en onze ambitie om meer mensen met en door ons werk te ‘raken’. Wij hebben deze ambitie als volgt uitgedrukt: wij willen onze impact vergroten! Dat geldt voor ‘daar’ – in de landen waar wij mensen helpen aan betere huisvesting. En dat geldt uitdrukkelijk ook voor ‘hier’ – in Nederland. Onze initiatieven en activiteiten zijn er dan ook op gericht om een nog grotere impact te creëren. Om die impact te kunnen vergroten, moet onze organisatie (financieel) gezond en zelfstandig blijven, en bovendien inspirerend zijn voor de mensen die bij en met ons werken.
Doelstellingen en strategische keuzes Habitat Nederland werkt aan de volgende doelstellingen: 1. Mensen bewust maken van het wereldwijde huisvestingsprobleem en de oplossing van Habitat - een veilig (t)huis - én 2. Donaties werven om de Habitat bouwprojecten te financieren.
Het resultaat van deze strategie werd dit jaar goed zichtbaar. De noodzaak om nog scherper te kijken naar wat nuttig en relevant is, en alleen dat te doen wat direct bijdraagt aan onze nationale en internationale doelstellingen, heeft resultaat. En dat werkt stimulerend en motiverend. Ook zien wij dit jaar dat steeds meer bedrijven - maar ook particulieren - producten en diensten doneren. Dit vergroot onze slagkracht en sluit goed aan bij onze manier van werken: mensen actief betrekken.
Boekjaar 2014 was het tweede en middelste jaar van het strategisch plan voor de periode 2013-2015. Kernpunt in deze strategie is onze
Personeel en organisatie De reorganisatie uit het vorige boekjaar vergt een omschakeling, hetgeen even tijd nodig heeft, maar door het team goed wordt opgepakt. De verandering van omgeving helpt daarbij; in oktober van dit boekjaar verhuisde Habitat Nederland van het oude kantoor in Haarlem naar een nieuw (gesponsord) kantoor in Amsterdam. In deze nieuwe werkomgeving verwelkomen wij ook een aantal professionals die ons wekelijks op vrijwillige basis bij het werk ondersteunen. En daarmee wint Habitat Nederland aan mens- én slagkracht. De organisatie bestaat uit een directeur, een staffunctie financiën en interne zaken en twee afdelingen: fondsenwerving marketing en communicatie
Organogram per 30 juni 2013 coördinator online manager marketing en communicatie manager financiën en interne zaken
coördinator evenementen en vrijwillgers
coördinator bouwreizen
directeur
manager fondsenwerving
fondsenwerver
fondsenwerver
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
43
4.3 Financiën Behaalde resultaten Het boekjaar is afgesloten met een positief resultaat van € 24.199. Hiervan wordt € 23.494 toegevoegd aan de continuïteitsreserve. Hierdoor wordt een deel van het tekort dat in voorgaande jaren was ontstaan goedgemaakt. De continuïteitsreserve bedraagt nu €125.124. In de komende jaren zal – als de financiële situatie dit toelaat - de continuïteitsreserve verder worden aangevuld, zodat er weer een buffer gevormd kan worden.
Baten De totale baten in dit boekjaar zijn ten opzichte van het vorige boekjaar gestegen met 23% en kwamen 17% hoger uit dan begroot. De totale baten van dit jaar bedroegen € 1.300.483 en zijn opgebouwd uit baten uit eigen fondsenwerving, die € 1.114.757 bedroegen, overige baten van € 186.396 en de post baten uit beleggingen van - € 670 (koersverschillen). Rentebaten De rentebaten betreffen renteopbrengsten en koersverschillen. Het beleid van Habitat Nederland is er op gericht geen beleggingen te doen. Baten uit eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving stegen ten opzichte van boekjaar 2013 met € 308.494. De inkomsten uit donaties en giften stegen het meest. De noodhulpactie voor de Filippijnen die € 273.292 opbracht was grotendeels verantwoordelijk voor deze stijging. De particuliere inkomsten daalden verder licht, onder andere doordat de inkomsten van de reguliere kerstmailing dit jaar zijn opgenomen bij de baten van de noodhulpactie voor de Filippijnen. De donaties van bedrijven en instellingen daalden met € 58.549. De inkomsten uit bouwreizen stegen dit jaar met 37% en bedroegen in totaal € 430.257. 44
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Overige baten Dit betreft een bijdrage die wij van Habitat for Humanity International hebben ontvangen ter ondersteuning van onze activiteiten.
Lasten Habitat Nederland heeft dit jaar € 1.022.521 besteed aan haar doelstelling. Dit is 5,4% hoger dan vorig jaar en 36,7% hoger dan begroot. Het doelbestedingspercentage van de baten is gedaald van 91,9 naar 78,6. Dit komt doordat wij vorig jaar – ondanks de toen tegenvallende inkomsten – een groot bedrag naar Haïti hebben overgemaakt dat in eerdere jaren was ontvangen en reeds gereserveerd was. De totale kosten voor beheer en administratie zijn ten opzichte van vorig jaar en ten opzichte van de begroting gedaald. Het percentage daalde met 7% en kwam uit op 7,1%, dit is onder de norm van 8% die Habitat hiervoor heeft gesteld. De reorganisatie die het vorige boekjaar is doorgevoerd heeft de beoogde kostenbesparing opgeleverd en is dit boekjaar zichtbaar geworden. Ook de verhuizing naar onze nieuwe gesponsorde kantoorruimte had een positief effect op de kosten. Het fondsenwervingspercentage is gedaald ten opzicht van het vorige jaar en is uitgekomen op 14,7%. Hiermee bedraagt het driejaarsgemiddelde ondanks het hoge percentage uit 2013 22,0% en is het onder de 25%norm die het CBF heeft gesteld.
4.4 Toekomstvisie Strategische beleidskeuzes 2013 – 2015 De reorganisatie en daarmee de in dit boekjaar ingezette efficiencyslag is dit jaar uitgewerkt. De organisatie is betaalbaarder geworden, wij hebben aan slagkracht gewonnen en hebben wederom veel werk kunnen verzetten om een significante bijdrage te leveren aan onze missie.
Meer dan in vorige jaren roepen wij - op basis van de behoefte van de organisatie - de hulp in van ons netwerk. En met succes. Niet alleen nemen de donaties in producten toe (telefoons, bouwreiskleding e.d.), maar ook in diensten. Diensten op het gebied van o.a. training, softwareontwikkeling, grafisch ontwerp en fondsenwerving helpen de organisatie kosten te besparen en expertise in te zetten daar waar nodig.
In het laatste jaar van de huidige 3-jaren strategie zal met het team en bestuur worden gewerkt aan de nieuwe 3-jaren strategie voor boekjaar 2016 tot en met 2018.
De initiatieven en activiteiten benodigd om die strategie te kunnen uitvoeren, zijn als volgt:
De 3-jaren strategie 2013-2015:
Doelstelling - Habitat for Humanity Nederland wil:
De impact van de steun aan projecten wereldwijd vergroten
De impact van het werk in Nederland vergroten
Huisvesting te verbeteren
Betrokkenheid te verhogen
Ondersteuning van: nieuwbouw-, renovatie-, reparatieprojecten projecten met Housing Support Services (bijvoorbeeld vaktrainingen) projecten die grote aantallen mensen bereiken (bijvoorbeeld Disaster Response)
Initiatieven die: meer mensen bij ons werk betrekken meer mensen mobiliseren voor onze organisatie
Habitat for Humanity Nederland richt zich op:
wereldwijd
in Nederland
Bouwreizen
Bouw Mee (online platform)
Samenwerkingen
Evenementen Cause Related Marketing ReStore
Met als basis een stevige en inspirerende organisatie
Financiële flexibiliteit
Goed leiderschap
Financiële onafhankelijkheid
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
45
Doelstellingen boekjaar 2015 In het komende boekjaar zullen wij ons (blijven) richten op: bouwreizen de Habitat Business Club online communicatie cause marketing campagnes sponsoring van producten en diensten
Begroting boekjaar 2015 Het budget voor boekjaar 2015 ziet er als volgt uit:
Baten
Bedrag in euro’s
Baten uit eigen fondsenwerving
1.208.000
Overige baten
94.000
Totaal Lasten
1.302.000 Bedrag in euro’s
Structurele hulp
777.000
Voorlichting en bewustmaking
200.000
Kosten eigen fondsenwerving
217.000
Kosten beheer en administratie
88.000
Begroot overschot
20.000
Totaal
46
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
1.113.000
5 Financieel verslag boekjaar 2014 Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
47
Balans per 30 juni 2014 (in euro’s, na resultaatbestemming) Activa 30-06-2014 30-06-2013 Materiële vaste activa Bedrijfsmiddelen 2.267 15.521 Voorraden 6.531 7.814 Vorderingen en overlopende activa Debiteuren 68.883 65.059 Belastingen en premies sociale verzekeringen 3.100 2.226 Overige vorderingen en overlopende activa 36.321 76.454 108.304 143.739 Liquide middelen 348.215 263.515 Totaal 465.317 430.589 Passiva Reserves en fondsen Reserves Continuïteitsreserve -125.124 -161.872 Reserve financiering activa 2.267 15.521 -122.857 -146.351 Fondsen Bestemmingsfonds bestemde donaties 327.736 327.031 204.879 180.680 Kortlopende schulden Belastingen en premies sociale verzekeringen 13.350 13.925 Crediteuren 19.225 32.844 Overige schulden en overlopende passiva 227.863 203.140 260.438 249.909 Totaal 465.317 430.589
48
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Staat van baten en lasten over het boekjaar 2014 (in euro’s) Baten
Boekjaar 2014
Begroting boekjaar 2014
2013
Baten uit eigen fondsenwerving 1.114.757 998.000 806.263 Baten uit acties van derden - 147.163 Rentelasten/baten -670 2.804 Overige baten 186.396 115.000 100.000 Som der baten 1.300.483 1.113.000 1.056.230 Lasten Besteed aan doelstellingen Structurele hulp 769.892 502.000 741.991 Voorlichting en bewustmaking 252.630 246.000 228.188 1.022.521 748.000 970.179 Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 163.604 271.000 213.316 Beheer en administratie
90.158
87.000
194.008
Som der lasten
1.276.284
1.106.000
1.377.503
Resultaat 24.199 7.000 -321.273 Resultaatbestemming Ten gunste/laste van bestemmingsfonds bestemde donaties 705 - -103.246 Ten gunste/laste van de continuïteitsreserve 23.494 7.000 -218.027 24.199 7.000 -321.273
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
49
Kasstromenoverzicht boekjaar 2014 (in euro’s) Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat boekjaar
Boekjaar 2014
2013
24.199
-321.273
Aanpassingen voor: afschrijvingen 14.271 18.505 Mutaties in werkkapitaal Afname vorderingen 35.435 245.938 Afname voorraden 1.284 1.696 Toename overige schulden en overlopende passiva 10.529 -283.224 47.247 -35.590 Kasstroom uit operationele activiteiten
85.718
-338.358
Investeringen in materiële vaste activa 1.018 Kasstroom uit investeringsactiviteiten 1.018
-
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Toename/afname geldmiddelen
84.700
Liquide middelen aanvang boekjaar 263.515 Liquide middelen einde boekjaar 348.215 84.700
50
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
-338.358 601.873 263.515 -338.358
Grondslagen voor financiële verslaggeving Algemeen De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Voorzover niet anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. De opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben.
Richtlijn Fondsenwervende instellingen Dit jaarverslag is opgesteld conform de ‘Richtlijn 650’ voor fondsenwervende instellingen van de Raad voor de Jaarverslaggeving.
Deze reserve dient ter waarborging van de continuïteit. De continuïteitreserve mag niet hoger zijn dan het gewogen gemiddelde van de organisatiekosten van het boekjaar en de twee daaraan voorafgaande boekjaren. Indien in enig jaar het gestelde maximum wordt overschreden, bepaalt het bestuur een bestemming in het kader van de doelstelling ter grootte van de overschrijding, welke zal worden toegevoegd aan de “bestemmingsreserve door het bestuur bepaald”. De bestemmingsreserve is een onderdeel van de reserves waarvan de beperkte bestedingsmogelijkheid door het bestuur is bepaald. Het bestuur heeft deze beperking zelf aangebracht en kan deze dus ook zelf opheffen.
Reserve financiële activa Grondslagen voor de omrekening van vreemde valuta De rapporteringsvaluta van de jaarrekening is de euro (€). De vorderingen en schulden in vreemde valuta worden worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta worden gedurende het boekjaar worden verantwoord tegen de koers op transactiedatum. Koersverschillen worden onder de financiële baten of lasten ten gunste respectievelijk ten laste van de staat van baten en lasten gebracht.
Grondslagen voor waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafprijs verminderd met lineaire afschrijvingen. Materiële vaste activa die om niet worden verkregen, worden gewaardeerd tegen de waarde in het economisch verkeer. De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de aanschafprijs
Voorraden Voorraden worden gewaardeerd op historische aanschafwaarde. Voor incourante voorraden wordt een voorziening getroffen. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd op de nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid.
De reserve activa bedrijfsvoering betreft het deel van de reserves dat is aangewend voor de financiering van de materiële vaste activa.
Fondsen Bestemmingsfonds bestemde donaties Het bestemmingsfonds bestemde donaties is een afgezonderd deel van de middelen waarvan de beperkte bestedingsmogelijkheid door derden is bepaald. In veel gevallen geeft de donateur bij zijn gift aanwijzingen omtrent de besteding ten behoeve van een specifiek project of in een bepaald land. Voor zover deze donaties niet reeds in het boekjaar zijn afgewikkeld worden zij opgenomen in dit fonds.
Bestemmingsfonds noodhulp Haïti De bestedingsmogelijkheid van het bestemmingsfonds noodhulp Haïti is beperkt volgens de regels van het SHO actiereglement.
Grondslagen voor de resultaatbepaling Baten uit eigen fondsenwerving Opbrengsten uit mailings en particuliere donaties worden verantwoord in het jaar van ontvangst. Overige donaties worden verantwoord wanneer deze schriftelijk zijn overeengekomen.
Reserves Het bestuur geeft door de benoeming van de reserves aan op welke wijze zij de ter beschikking staande middelen wenst aan te wenden
Continuïteitsreserve
Stelselwijziging Voor nalatenschappen gold dat deze werden opgenomen in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kon worden vastgesteld. Met ingang van FY14 worden nalatenschappen verantwoord in het boekjaar waarin deze ontvangen worden. Daarmee is sprake van een stelselwijziging. De regels schrijven voor dat bij een stelselwijziging de vergelijkende cijfers aangepast dienen te worden als het oude stelsel in dat jaar al van toepassing was. De aanpassing heeft als oogmerk de vergelijkbaarheid van de cijfers van de twee jaren te vergroten. Daar het bij nalatenschappen om een incidentele bate gaat waarvan vergelijking geen issue is, is aanpassing van de vergelijkende cijfers achterwege gelaten.
Grondslagen voor kostentoerekening De loonkosten worden toegerekend aan één van de volgende kostendragers: Structurele hulp, Voorlichting en bewustmaking, Eigen Fondsenwerving, en Beheer & Administratie. Toerekening geschiedt op basis van tijdsbesteding. De reis-, huisvestings- alsmede de kantoor-, afschrijvings- en algemene kosten worden toegerekend op basis van het aantal fte’s (full time equivalenten) in één van deze categorieën ten opzichte van het totale aantal fte’s. Bij de verdeling is uitgegaan van de volgende verdeling van fte’s: gemiddel fte. 2014 gemiddeld fte. 2013 Personeel, toegerekend aan: - Structurele hulp 2,4 3,5 - Voorlichting en bewustmaking 1,7 3,1 - Werving baten 1,7 2,9 - Beheer en administratie 0,9 2,7 6,7 12,2
Grondslagen voor het opstellen van het kasstromenoverzicht Het kasstromenoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij het resultaat als uitgangspunt wordt genomen voor het bepalen van de kasstroom uit operationele activiteiten.
Opbrengsten uit bouwreizen worden verantwoord in het jaar waarop zij betrekking hebben. De brutowinst op bouwreizen wordt verantwoord. Dit betekent dat de kosten zoals reis- en verblijfkosten, in mindering worden gebracht op de bouwreisomzet.
Het bestuur streeft ernaar de continuïteitsreserve zo laag mogelijk te houden. Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
51
Toelichting op de balans per 30 juni 2014 (in euro’s) Activa Materiële vaste activa Bedrijfsmiddelen Inrichting en inventaris Hardware Software Telefonie Totaal Stand per 1 juli 2013 Aanschafwaarde 65.489 53.787 131.904 3.221 254.401 Cumulatieve afschrijving 65.201 46.107 124.352 3.221 238.880 Boekwaarde 288 7.680 7.552 - 15.521 Mutaties in het boekjaar Investeringen - - - 1.018 1.018 Desinvesteringen -64.141 -25.611 -54.658 -3.221 -147.631 Afschrijvingen -227 -6.284 -7.552 -208 -14.271 Afschrijvingen desinvestering 64.141 25.611 54.658 3.221 147.631 -227 -6.284 -7.552 810 -13.253 Stand per 30 juni 2014 Aanschafwaarde 1.348 28.176 77.246 1.018 107.788 Cumulatieve afschrijving 1.287 26.780 77.246 208 105.521 Boekwaarde 61 1.396 - 810 2.267 Afschrijvingspercentage 20,0-33,3% 33,3% 33,3% 20,0% 30-06-2014 30-06-2013 Voorraden 6.531 7.814 De verantwoorde voorraden betreffen aan de bouwreizen gerelateerde artikelen zoals t-shirts, petten en rugzakjes.
52
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
30-06-2014 30-06-2013 Vorderingen en overlopende activa Debiteuren 68.883 65.059 Dit betreft gefaktureerde, maar nog niet ontvangen bedragen met betrekking tot bouwreizen en donaties. Belastingen en premies sociale verzekeringen Omzetbelasting 3.100 2.226 Overige vorderingen en overlopende activa Rekening courant Habitat for Humanity International - 302 Overige vorderingen en overlopende activa 36.321 76.152 36.321 76.454 Totaal vorderingen en overlopende activa 108.304 143.739 Liquide middelen Kas 1.057 1.399 ABN-AMRO bank 186.914 178.730 ABN-AMRO bank (dollarrekening) 33.072 2.736 INGbank 127.172 80.650 348.215 263.515 De liquide middelen staan geheel ter vrije beschikking van de stichting.
Passiva Reserves en fondsen Bestem- mings- Mutatie-overzicht Reserve fonds Continuïteits financiering bestemde reserve activa donaties Totaal Stand per 1 juli 2013 -161.872 15.521 327.031 180.680 Toevoeging 36.748 -13.254 592.935 616.429 Onttrekking - - 592.230 592.230 Stand per 30 juni 2014 -125.124 2.267 327.736 204.879 Continuïteitsreserve Het resultaat van 2014 is, rekeninghoudend met de toevoegingen/onttrekkingen aan de bestemmingsfondsen en bestemmingsreserve, toegevoegd aan de continuïteitsreserve. Het verloop van het fonds gedurende het boekjaar is: Stand per 1 juli 2013 -161.872 Toevoeging aan het fonds Resultaatbestemming boekjaar 2014 23.494 Mutatie reserve financiering activa 13.254 Per saldo toegevoegd aan het fonds 36.748 Stand per 30 juni 2014 -125.124 Reserve financiering activa Deze bestemmingsreserve wordt aangehouden ten behoeve van de financiering van de activa voor de bedrijfsvoering. De stand van het fonds is gelijk aan de boekwaarde van de materiële vaste activa per 30 juni 2014. Bestemmingsfonds bestemde donaties Het verloop van het fonds gedurende het boekjaar is: Stand per 1 juli 2013 327.031
Toevoeging aan het fonds Bestemde donaties 592.935 Onttrekking aan het fonds Afwikkeling bestemde giften 579.072 Correcties voorgaande jaren 13.158 592.230 Stand per 30 juni 2014 327.736 Het bestemmingsfonds is als volgt over de landen te verdelen: 01-07-13 Toevoeging Onttrekking 30-06-14 Armenië 14.702 - 14.702 Bangladesh - 48.218 45.024 3.194 Cambodja - 65.192 36.164 29.028 Ethiopië 8.797 12.000 14.060 6.737 Filippijnen 7.437 279.560 240.756 46.241 Ghana 16.616 262 - 16.878 Guatemala 12.328 36 - 12.364 Haïti 10.482 46 - 10.528 India 21.161 23.885 26.092 18.954 Indonesië 50.159 276 35.211 15.224 Japan Noodhulp 315 - - 315 Kenia 13.653 414 - 14.067 Kirgizië 974 2.400 - 3.374 Lesotho 34.906 18.287 42.516 10.677 Madagascar 3.833 - - 3.833 Malawi 1.471 - - 1.471 Nepal 83.626 88.196 75.470 96.352 Nicaragua 24.593 - 23.750 843 Noodhulp 1.883 - - 1.883 Overige < € 500 1.065 560 60 1.565 Roemenië 6.686 8.616 3.600 11.702 Vietnam - 17.464 9.860 7.604 Zambia 12.344 27.523 24.965 14.902 327.031 592.935 592.230 327.736
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
53
30-06-2014 30-06-2013 Kortlopende schulden Belastingen en premies sociale verzekeringen Loonbelasting 13.350 13.925 13.350 13.925 Overige schulden en overlopende passiva Reservering vakantiegeld en vakantiedagen 23.698 26.524 Vooruitontvangen bedragen 122.425 119.086 Verplichting inzake noodhulp Haïti - 39.415 Overlopende passiva 81.741 18.115 227.863 203.140
54
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Toelichting op de staat van baten en lasten over het boekjaar 2014 Baten uit eigen fondsenwerving 2014 2013 Donaties en giften Mailingacties 30.426 38.163 Noodhulp 273.292 Machtigingen en notariële aktes 93.233 97.403 Particuliere donaties en giften 79.898 92.827 Bedrijven 24.951 128.702 Instellingen 174.200 128.998 676.001 486.093
Deze bestemde baten eigen fondsenwerving zijn als volgt over de bestemmingen te verdelen:
Bouwreis donaties Donaties Totaal Bangladesh - 48.218 48.218 Cambodja 38.000 27.192 65.192 Ethiopië 12.000 - 12.000 Filippijnen 32.000 247.560 279.560 Ghana - 262 262 Nalatenschappen 8.499 6.276 Guatemala - 36 36 Haïti - 46 46 Opbrengsten uit bouwreizen India 22.950 935 23.885 Omzet bouwreizen 547.538 405.731 Indonesië - 276 276 Kostprijs omzet bouwreizen -439.311 -344.796 Kenia - 414 414 Brutowinst bouwreizen 108.227 60.936 Kirgizië - 2.400 2.400 Bouwreisdonaties 322.030 252.958 Lesotho 16.200 2.087 18.287 Totaal opbrengst bouwreizen 430.257 313.894 Nepal 27.700 60.496 88.196 Overige < € 500 - 560 560 Totaal baten eigen fondsenwerving 1.114.757 806.263 Roemenië 8.400 216 8.616 Vietnam 15.300 2.164 17.464 De baten uit eigen fondsenwerving zijn als volgt te verdelen: Zambia 17.300 10.223 27.523 Bestemde baten eigen fondsenwerving 592.935 356.441 Totaal 189.850 403.085 592.935 Onbestemde baten eigen fondsenwerving 521.822 449.822 1.114.757 806.263 Rentelasten/baten 2014 2013 Rentebaten 3.773 5.799 In veel gevallen geeft de donateur of subsidiegever bij zijn donaties Bankkosten -3.524 -3.003 aanwijzingen omtrent de besteding ten behoeve van een specifiek Koersresultaten -920 9 project of in een bepaald land. Ook de bouwreisdonaties worden -670 2.804 besteed in het betreffende bouwreisland. Overige baten Bijdrage Habitat for Humanity International 186.396 100.000 186.396 100.000
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
55
Lastenverdeling Doelstelling
Subsidies en bijdragen Publiciteit en communicatie Personeelskosten Reis- en verblijfkosten Huisvestingskosten Kantoorkosten Afschrijvingen Overige algemene uitgaven
Structurele hulp 579.072 143.884 8.830 5.482 8.029 5.204 19.391 769.892
Doelbestedingspercentage van de baten Bestedingen aan doelstellingen / totale baten Doelbestedingspercentage van de lasten Bestedingen aan doelstellingen / totale lasten Fondsenwervingspercentage Kosten eigen fondsenwerving / baten eigen fondsenwerving Kosten beheer en administratie Kosten beheer en administratie / totale lasten
Bezoldiging directie en bestuur
Voorlichting 124.299 95.490 6.178 3.836 5.618 3.641 13.568 252.630
Werving baten 11.323 120.639 5.953 3.696 5.413 3.508 13.073 163.604
Boekjaar 2014
Boekjaar 2014
78,6%
91,9%
80,1%
70,4%
14,7%
26,5%
7,1%
14,1%
Beheer en administratie 72.851 3.256 2.021 2.961 1.919 7.150 90.158
Totaal Boekjaar 2014 579.072 135.622 432.863 24.217 15.035 22.021 14.271 53.183 1.276.284
Begroting Boekjaar 2014 382.500 165.000 425.000 28.000 30.000 15.000 15.000 35.000 1.095.500
Totaal Boekjaar 2013 491.755 44.883 664.658 33.899 45.876 22.285 18.505 55.643 1.377.503
Directie Het salaris van de directie is als volgt opgebouwd: Naam Functie Dienstverband Aard (looptijd) Uren Part-time percentage Periode
J. Lemke directeur
onbepaald 40 80 1/7-30/6
Bruto loon Vakantiegeld Eindejaarsuitkering, 13e/14e mnd Variabel jaarinkomen Totaal jaarinkomen
65.654 5.252 70.906
SV lasten (wg deel) Pensioenlasten (wg deel)
9.281 4.148 13.429
Totaal bezoldiging Boekjaar 2014 84.335 Totaal bezoldiging Boekjaar 2013 83.254 Bestuur Het bestuur ontvangt geen bezoldiging. Ten behoeve van de stichting gemaakte kosten worden vergoed.
56
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Toelichting lasten 2014 2013 Subsidies en bijdragen
2014 2013 Publiciteit en communicatie
Structurele hulp
Voorlichting en bewustmaking
De financiering van bouwprojecten is als volgt over de landen te verdelen: Armenië 14.702 15.339 Bangladesh 45.024 Cambodja 36.164 Ethiopië 12.000 Filippijnen 240.756 Haïti - 137.993 India 24.329 37.880 Indonesië 30.480 117.734 Kirgizië - 56.059 Lesotho 42.077 5.735 Nepal 71.365 117.415 Nicaragua 23.750 Roemenië 3.600 3.600 Vietnam 9.860 Zambia 24.965 579.072 491.755
Nieuwsbrieven 10.025 10.422 Databeheer 6.959 8.230 Wervingsacties 1.156 Evenementen 6.867 7.896 Advieskosten 92.371 Kosten website 2.057 1.134 Voorlichtingsmateriaal 4.624 3.763 Overige kosten 241 1.004 124.299 32.449 Werving baten Nieuwsbrieven 6.684 6.948 Databeheer 4.639 5.486 11.323 12.434 Totaal publiciteit en communicatie
135.622
44.883
Personeelskosten Salarissen 353.826 551.927 Verantwoord als projectmanagementkosten - -17.159 Sociale lasten 55.965 90.885 Pensioenlasten 21.393 30.636 Overige personeelskosten 1.680 8.368 432.863 664.658
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
57
6 Verantwoording en goed bestuur 58
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
Houders van het CBF-Keur dienen verantwoording in hun jaarverslag af te leggen over toezicht, effectiviteit van de bestedingen en omgang met belanghebbenden. Een bij het CBF ingeschreven organisatie is verplicht om jaarlijks de verantwoordingsverklaring op te stellen en deze voor toetsing aan het CBF aan te bieden. In deze verklaring legt het bestuur verantwoording af aan de hand van drie grondregels die door de Commissie Vervlechting zijn geformuleerd.
De grondregels A. Binnen de stichting dient de functie toezicht houden (vaststellen of goedkeuren van plannen en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het besturen dan wel van de uitvoering. B. De stichting dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig wordt gewerkt aan het realiseren van de doelstellingen. C. De stichting dient te streven naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten. In deze verantwoordingsverklaring legt Habitat uit hoe ze met deze drie grondregels omgaat.
A. Toezicht houden en uitvoeren Bestuur en directie Habitat Nederland heeft gekozen voor het bestuursmodel (Code Wijffels noemt dit model III) waarbij het bestuur aan het hoofd van de stichting staat en een toezichthoudende en controlerende rol heeft. De dagelijkse leiding is in handen van de directeur. Samenstelling bestuur en procedure voor (her)benoeming Het bestuur van Habitat Nederland bestaat uit minimaal vijf en maximaal acht leden. Een bestuurslid wordt voor een termijn van drie jaar aangesteld en kan tot twee keer toe opnieuw worden benoemd. Bij wijzigingen in het bestuur wordt bij de selectie van nieuwe bestuursleden gekeken naar de huidige samenstelling en de bestuursprofielschetsen om zo tot voldoende diversiteit in de portefeuilleverdeling en ledensamenstelling te komen. Bovendien beoordeelt het bestuur of het nieuwe
lid past in de ontwikkelingen die de organisatie doormaakt. Als leidraad hiervoor gelden de bestuursprofielschetsen en het bestuursreglement.
Wel ontvangen de bestuursleden een vergoeding voor eventueel door hen ten behoeve van de stichting gemaakte kosten.
De bestuursleden in 2014: De heer M.R. van der Heijden, voorzitter In functie sinds: 22 april 2008 Einde 2e termijn: 21 april 2014 Maatschappelijke functie: oud-burgemeester van Zandvoort
Verhouding met het bestuur Onze organisatie hecht veel belang aan een open en betrokken samenwerking tussen de directeur en het bestuur. De directeur bereidt de vergaderingen van het bestuur voor. Tijdens de vergaderingen informeert zij de leden over alle belangrijke ontwikkelingen in de organisatie en houdt zij hen op de hoogte van de uitvoering van het jaarplan, zodat het bestuur de activiteiten en resultaten kan toetsen aan het beleid en de voortgang kan bewaken. Dit gebeurt door middel van inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages. De directeur bepaalt samen met het bestuur de kaders van het nieuwe jaarplan. Voor het einde van het jaar wordt het definitieve jaarplan opgesteld. Het bestuur stelt jaarlijks de jaarrekening vast. Het bestuur evalueert jaarlijks het functioneren van de directeur.
De heer H.A.J.M. Knebel, penningmeester In functie sinds: 15 mei 2007 Einde 3e termijn: 14 mei 2016 Maatschappelijke functie: zelfstandig ondernemer De heer S. van der Meer, secretaris In functie sinds: 13 januari 2009 Einde 2e termijn: 12 januari 2015 Maatschappelijke functie: emerituspredikant De heer F. Dik, bestuurslid In functie sinds: 29 november 2011 Einde 1e termijn: 29 november 2014 Maatschappelijke functie: hoofd divisie R&D Oost Europa Mevrouw J.M.W.G. Elissen , bestuurslid In functie sinds: 31 augustus 2010 Einde 2e termijn: 30 augustus 2016 Maatschappelijke functie: directeur NewGenes business innovation network De directie in 2014: Mevrouw J.S. Lemke, directeur In functie sinds: 1 april 2009 Het bestuur voldoet aan een aantal voorwaarden. Zo zetten de leden zich op vrijwillige basis in voor de organisatie, hebben zij – om belangenverstrengelingen te voorkomen – geen zakelijke banden met Habitat Nederland en bespreken en keuren zij vier keer per jaar de beleidsstukken. De directeur heeft de verantwoordelijkheid het bestuur deze informatie te verschaffen. Het bestuur ontvangt geen bezoldiging.
Taken van het bestuur In het bijzonder behoort het tot de taak van het bestuur: a. goedkeuren (meerjaren)beleidsplannen; b. goedkeuren begroting, jaarstukken en jaarverslag; c. alle overige handelingen waarvoor volgens de statuten goedkeuring van het bestuur nodig is; d. het aangaan van verplichtingen buiten de reguliere kaders zoals exploitatie- en investeringsbegroting; e. het aanstellen, inschalen, de promotie, de overplaatsing, schorsing en ontslag van leidinggevende of vertrouwensposities bekledende functionarissen (en in het algemeen daarmee samenhangende arbeidsvoorwaarden); f. het vaststellen van reglementen en het instellen van werkgroepen en commissies, welke besluiten al dan niet door het bestuur dienen te worden goedgekeurd. Het bestuur en de directeur van Habitat Nederland streven ernaar ten minste vier keer per jaar te vergaderen. Het bestuur stelt tijdens deze bijeenkomsten het jaarplan, de begroting, de jaarrekening en het jaarverslag vast en houdt toezicht op de activiteiten en resultaten aan het beleid. De directeur onderhoudt geregeld contact met de bestuursvoorzitter.
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
59
In het afgelopen verslagjaar heeft het bestuur drie keer vergaderd. Naast de goedkeuring van de voorgestelde begroting, het jaarverslag en de jaarrekening, zijn de volgende onderwerpen aan de orde geweest: Samenstelling bestuur en opstellen van en zoeken naar nieuwe bestuurskandidaat; Habitat’s internationale strategie voor boekjaar ’14 tot en met ’18; Internationale groeistrategie en de rol van Habitat Nederland hierin; Betrokkenheid van het bestuur bij de Habitat Business Club en ondersteuning bij het leggen van contacten met het bedrijfsleven Beoordeling directeur Het bestuur evalueert het functioneren van de directeur en de overige medewerkers. De voorzitter houdt de beoordelings- en functioneringsgesprekken met de directeur. Het salaris van de directeur behoort in verhouding te staan tot de grootte van de organisatie en de activiteiten die daaruit voortvloeien. De beloning aan de directeur is getoetst aan de adviesregeling beloning directeuren van de goede doelen van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI). De directeur van Habitat for Humanity Nederland verdiende in het boekjaar 2014 € 70.906,- inclusief vakantiegeld. De directeur ontvangt geen eindejaarsuitkering, toeslagen of variabele bonussen. Extern toezicht Extern toezicht wordt gehouden door: Driebergen Accountants te Rijnsburg (jaarlijkse controle jaarrekening, jaarverslag en, indien relevant, op specifieke projectbestedingen) CBF te Amsterdam (voor het CBF-keur) Habitat for Humanity International (controle op doelbesteding en financiën)
B. Effectief en doelgericht besteden Optimale besteding van middelen Het bestuur van Habitat Nederland geeft sturing aan het behalen van de doelstellingen van de organisatie door in samenwerking met de directeur het strategisch meerjarenplan, de jaarplannen en de begroting vast te stellen. Periodieke rapportages voorzien het bestuur van actuele informatie en geven zicht op de activiteiten van de organisatie. Ook tonen de kwartaalrapportages het begrote en werkelijk behaalde resultaat. Met deze informatie kunnen het bestuur en de directie het beleid optimaliseren en daar waar nodig aanpassen. Om doelgericht te kunnen handelen, werkt Habitat Nederland nauw samen met de lokale Habitat kantoren in de zogenoemde programmalanden voor de uitvoering van haar projecten. Door de korte lijnen kunnen wij snel inspelen op veranderende omstandigheden. De afdeling financiën en de afdeling fondsenwerving stemmen met de programmalanden de voortgangsrapportages en overmakingschema’s af. Op deze wijze houden wij continu de vinger aan de pols over de besteding van onze middelen. De lokale Habitat kantoren worden ook gemonitord door een van de vier regiokantoren.
C. Contact betrokkenen Habitat Nederland heeft door haar uitgebreide netwerk diverse belanghebbenden in het buitenland. Er is contact met bijvoorbeeld (toekomstige) huiseigenaren, Habitat International en de Habitat landenorganisaties waar Habitat projecten worden uitgevoerd. In Nederland onderhoudt de organisatie contact met particuliere donateurs, bedrijven, (semi-)overheid, institutionele donateurs, bouwreizigers, vrijwillige reisbegeleiders en andere vrijwilligers, leveranciers en dienstverleners, Partos, VFI en het CBF. Van de communicatie met belanghebbenden in het buitenland zijn voorbeelden beschreven in hoofdstuk 2 ’Ons werk – het begint met een thuis’. Habitat Nederland communiceert helder, open en eerlijk met haar achterban in Nederland. Hiervoor stelt Habitat Nederland algemene informatie op – zoals in dit jaarverslag, op haar websites en in folders
60
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
en brochures. Voorbeelden hiervan zijn beschreven in hoofdstuk 3 ‘Ons werk in Nederland’. Bovendien geeft Habitat Nederland ook doelgerichte inhoudelijke en financiële informatie. Deze laatste omvat specifieke projectvoorstellen en terugkoppeling over projecten aan bedrijven en donateurs die een specifiek project steunen. Klant- en medewerkertevredenheid in binnen- en buitenland worden regelmatig gemeten en teruggekoppeld. Elke bouwreis wordt uitvoerig geëvalueerd op basis van input van zowel de bouwreizigers als de lokale Habitat vestiging waar de bouwreizigers te gast waren. Alle klachten worden afgehandeld volgens een vaste procedure en opgeslagen, waarvan verslag wordt gedaan in hoofdstuk 3 onder ‘Communicatie’. Door het bestuur vastgesteld Amsterdam, november 2014 Namens de leden van het bestuur: De heer H.A.J.M. Knebel, De heer S. van der Meer De heer F. Dik Mevrouw J.M.W.G. Elissen
De heer M.R. van der Heijden, voorzitter
Accountantsverklaring
Accountants | Belastingadviseurs Bedrijfsadviseurs | Overnamespecialisten Salarisadministrateurs | Estate Planners Recoveryspecialisten
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Aan het bestuur van Stichting Habitat for Humanity Nederland Gatwickstraat 1 1043 GK Amsterdam
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Opdracht Wij hebben de in dit rapport op pagina 48 tot en met 57 opgenomen jaarrekening 2014 van Stichting Habitat for Humanity Nederland te Amsterdam, gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 30 juni 2014 en de staat van baten en lasten over het boekjaar 2014 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Habitat for Humanity Nederland per 30 juni 2014 en van het resultaat over het boekjaar 2014 in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving Fondsenwervende instellingen (RJ 650). Wij melden dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Rijnsburg, 24 december 2014 DRIEBERGEN ACCOUNTANTS
drs. A.G. Driebergen RA
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.
De Ruijterstraat 2, 2231 RV Rijnsburg | T 071-402 16 21 F 071-402 92 08 |
[email protected] www.driebergenaccountants.nl | Beconnummer 207 895
Driebergen Accountants is een samenwerkingsverband van registeraccountants, accountants-administratieconsulenten en federatie-belastingadviseurs. Op al onze werkzaamheden zijn algemene voorwaarden van toepassing. Deze worden u op verzoek toegezonden.
Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2014
61
Gatwickstraat 1 1043 GK Amsterdam t +31 (0)20 800 29 70
[email protected] www.habitat.nl www.bouwmee.nl
Rekening NL79 INGB 0000006261