Datum: Project: Onderwerp:
5 maart 2012 Stakeholdersoverleg beleidsondersteuning ECO2Profit Discussie Nederlandse zijde Pitzemburzaal provinciehuis
VERSLAG Aanwezig:
M. Voogt, J. Vandevelden, A.Clarijs, G. Mulder, M. Kloet, R.Bakker, E. Zijlstra, T. Hommels, P. Schalk, M.J. Zweekhorst
Verontschuldigd: Notulist: Magda Benoy en Geert Penneman
Moderator Monique Voogt vraagt aan deelnemers een korte voorstelling alsook een eerste vraagstelling aangaande het onderwerp.
1. Jaap Van der Velden, energieteam Provincie Noord-Brabant Hoe zorg je ervoor dat de aanwezige energie operationeel is? 2. Ad Clarijs, medewerker klimaatbeleid RMD West-Brabant zowel regio als burger zijn op zoek naar duurzame energie. Hoe kunnen we als overheid ondersteuning geven? 3. Guus Mulder, innovatiemanagement TNO Geen subsidieregels of toch minder? 4. Martin Kloet, projectleider energiebesparing MKB Nederland Een duidelijker beeld over subsidies vragen; succesformules en soorten van mogelijk beleid naar ondernemer toe – kostenbesparing is niet altijd gelijk aan energiebesparing. 5. Ron Bakker, MKB Nederland Kunnen de barrières naar de ondernemer toe weggewerkt worden om energie opwekking efficiënter te kunnen realiseren? 6. Edwin Zijlstra, beleidsmedewerker provincie Nederlands Limburg Hoe kan beleidsondersteuning de symbiose bedrijventerrein – energie verbeteren? 7. Theo Hommels, projectmanager LIOF De relatie duurzaamheid en economisch beleid moet veranderen. Kan met ipv van weg subsidiëren geen andere voorwaarden stellen zoals bv. innovatie? Innovatie maakt economie sterker (haalt het voorbeeld aan van dieselmotor en gasmotor). 8. Pieter Schalk, projectleider milieubeleid RMD West-Brabant In kader van bezuinigingen, welk beleidinstrument kunnen we inschakelen om toch doel te bereiken? 9. Marie-José Zweekhorst, projectleider RMD West-Brabant De Nederlandse overheid is niet consistent en dus onbetrouwbaar? Projecten die startensklaar staan ondervinden tot op het laatste moment obstakels. Hoe kan de overheid hierin helpen om bv. investering te realiseren? M. De Voogt geeft volgende items aan ter bespreking:
1
Datum: Project: Onderwerp:
5 maart 2012 Stakeholdersoverleg beleidsondersteuning ECO2Profit Discussie Nederlandse zijde Pitzemburzaal provinciehuis
1. Doestelling Nederland 14% 2. Duurzaamheid van electriciteit en warmte 3. Rol provincie VRAGEN EN ANTWOORDEN: De moderator stelt dat de Nederlandse doelstelling van 14% HE moeilijk haalbaar zal zijn tegen 2020. Ook de 35% aan duurzame elektriciteit lijkt een utopie. De moderator verwijst naar de conferentie te Leeuwaarden – Bert de Vries die meldde dat er in het rapport van de minister van energie geen rekening werd gehouden met de Green Deal (duurzame projecten in heel de maatschappij) zodat het rapport slechts op 12% uitkomt. Het Ministerie Energie gaat voor: Bijstand biomassa in koolcentrales (=spaarpot) Veranderen van het beleidskader SDE (stimulering duurzame energieproductie) Vergoeding per KW/uur MEP steunmaatregelen (Milieukwaliteit van de Elektriciteitsproductie) (=gevaarlijk. Als bijdrage stopt kan het ook gedaan zijn met het bedrijf) 1. De doelstelling 14 % Hernieuwde Energie (HE) te bereiken is niet haalbaar dus moeten we er niet op rekenen of rekening mee houden. Het is ook geen doelstelling voor Prov. Noord-Brabant. Wat kunnen we concreet doen? 2. Provincie en regio komen bij de overheid slechts op de laatste plaats en moeten het zelf zien te redden. Wat het beleid en de elektriciteitsmaatschappijen betreft: dit is geen discussie voor provincie en regio. 4. Nochtans ligt het in het verlengde van elkaar. Hoe kunnen we elkaar aanvullen en versterken om tot die 14% te komen? Hoe kunnen provinciale en locale beleidsinitiatieven leiden tot het verbeteren van duurzaamheid? 9. Er zijn veel initiatieven maar het levert te weinig op. Voor velen is het nog altijd een ver-van-mijn-bed-show. Willen we die doelstellingen mee bereiken dan moet de focus verlegd worden van subsidies naar rechtstreekse verminderingen. 2. Vlaanderen geeft feitelijke ondersteuning zoals in de belastingsfeer (bv zonnepanelen en BTW) Dit zijn daadwerkelijke concrete acties zonder al te veel papierwerk. 3. We moeten een andere manier van samenwerking vinden met een 3de onafhankelijke partij. Vanuit de Bouwhoek is er vraag naar. 1. We moeten vertrouwen wekken. We hebben nood aan koplopers. Wie is die 3de partij? Moderator: is die 3de partij niet verschillend in elke regio?
2
Datum: Project: Onderwerp:
5 maart 2012 Stakeholdersoverleg beleidsondersteuning ECO2Profit Discussie Nederlandse zijde Pitzemburzaal provinciehuis
9. RMD is afhankelijk van zijn opdrachtgevers. Er is veel kennis bij de bedrijven en die moet beschikbaar blijven. Hoe kan je dit verwezenlijken? Staat het redden van de planeet rentabiliteit? 4. Wat moeten die projecten opleveren? a. CO2 b. Kosten verminderen c. Betaalbare producten. Dit alles redt de planeet! Er is geen samenhang. Welke stappen kunnen we nemen om dit alles te bevorderen? De moderator haalt het voorbeeld aan van glastuinbouw in een bepaalde regio. Geen subsidie, goede logistieke mogelijkheden en ruimte maar wel probleem met energielevering. Er werd een energie coöperatieve opgericht met als doel de restwarmte te hergebruiken. Dit is gelukt door de pro’s voor alle partijen te doen samenvloeien. Kan dit voor alle regio’s of is dit een unicum? 4. Energie Vrijstaten? Dan is de afschaffing van een aantal regels noodzakelijk (eventueel tijdelijk). 6. Als provincie kunnen we geen regelgeving verbreken. Faciliteren kan eventueel wel. De moderator: energiewetten laten toch een soort van vrijstaten toe? 6. Elk (nieuw) college heeft een andere kijk op de zaak. De moderator: is het wegnemen van restricties op de ruimtelijke ordening een oplossing? 3. Politieke zwakte/sterkte. De warmtenetten en de restwarmte maken de ondernemingen afhankelijk van elkaar! Onafhankelijkheid bij bedrijven blijft een item! 5. Even terug naar de rentabiliteit en glastuinbouw. We spreken hier over groten energiekosten. De hobby-komkommerkweker is eigenlijk een leverancier van restwarmte. MBK’s hebben kleinere energiekosten en denken veelal aan een kortere terugverdientijd. Hoe langer de terugverdientijd hoe grotere het kapitaalsrisico. Kan er geen fonds ter ondersteuning van de ondernemer komen? Tenslotte worden de energiebedrijven rijker en de regionale economie verliest (hogere tarieven). De moderator: particuliere initiatieven? 4. PPS-constructies!! Geeft versnelling.
3
Datum: Project: Onderwerp:
5 maart 2012 Stakeholdersoverleg beleidsondersteuning ECO2Profit Discussie Nederlandse zijde Pitzemburzaal provinciehuis
Moderator: levering netwerken. Vele PPS stranden (zie Emmen). Welke verschijningsvorm van PPS? Transport van energie geeft minder risico dan leverancier. 6. Als provincie kunnen we niet aan logistiek doen op dit terrein. We kunnen wel de achtergestelde lening naar voren brengen maar niet zelf taken uitvoeren. Moderator: revolving fund + achtergestelde lening =garantie 4. Overheid is klant en geeft een soort garantie vertrouwen 1. Is lastig – geen gangbaar product. 4. En 5: overheid geeft het slecht voorbeeld en houdt zich niet aan eigen voorstellen, maatregelen. De diensten economaat en uitvoering lopen niet synchroon bij de overheid. 2. Wat de openbare verlichting betreft: de overheid heeft alles geschrapt bv voor LED-verlichting (spaarlampen zijn duurder dan gloeilampen!) 3. We moeten meer innovatie zonder subsidie creëren. 4. Wel randvoorwaarden 2. Neem bv. project Roosendaal. Dat heeft veel geld gekost, teveel, maar er is wel een grote kennisopslag n.a.v. dit project. Moderator: uitruil leenmomenten! Netwerken te koop regionaal maken. 5. Netwerken in handen van overheid. 2. De vele initiatieven van burgers vormen een bedreiging voor de energiebedrijven. Dit moet meer! Alhoewel, de energiebedrijven zijn machtig. 3. Vrijstaat begint bij persoon, ambtenarij moet volgen. Het heeft dus niet altijd met geld te maken. 2. Je moet wel veel geduld hebben. 3. De provincie moet proberen een aanjagende rol te brengen. 1. Dat wordt wel geprobeerd! 4. De druk van onderaan naar Den Haag overbrengen. Dit moet nog mogelijk gemaakt worden, men moet willen luisteren, alles is teveel vrijblijvend. Moderator: ‘vrijblijvend’ inderdaad een te bespreken begrip. 4. Afdeling boekhouding en afdeling energie hebben aparte doelen. 5. Fedesco = ESCO onderneming. In Rotterdam werden de zwembaden duurzaam gemaakt in België de overheidsgebouwen. We moeten meer naar onze buurlanden kijken. Moderator: Energiebesparing op 3 à 7 jaar. Komt dat los?
4
Datum: Project: Onderwerp:
5 maart 2012 Stakeholdersoverleg beleidsondersteuning ECO2Profit Discussie Nederlandse zijde Pitzemburzaal provinciehuis
2. In Tilburg is er een samenwerking ontstaan met vrijwilligers, in dit geval studenten. Zij geven gratis advies aan burgers. Dit levert heel positieve resultaten op. Een heel concrete behandeling. 5. De gemeente geeft het voorbeeld niet. 2. Geen budget!!! En oude constructies/relaties binnen afdelingen veranderen is moeilijk. 1. Wij werken met hybride auto’s en een electrische. Moderator: de gemeente als trekker! Hoe dit te bereiken? 2. De politieke strekkingen zijn bepalend. Moderator: kennis overdracht is nodig! 7. Imago is belangrijk maar hoe. Wat levert nieuwe LED-verlichting op? economisch? Is het duurder voor inwoner en gemeente? 2. Het economische is nog altijd het belangrijkste. 7. Economisch gezien – aanbestedingsbeleid sturen. Moderator: niet enkel vanuit het aspect energiebesparing maar ook vanuit economisch aspect zien. 9. Recentelijk kan je energie en economie combineren Moderator: loketfunctie? 9. Regionale taak Moderator geeft vb. van een groot bedrijf in Utrecht. Je kan ook op andere manieren bedrijven lokken bv met prijsverlaging aankoop grond of een garantie op energieprijs. 2. Introduceren van voorwaarden qua duurzaamheid bij nieuwe bedrijventerreinen geeft een groen imago maar vereist durf bij de gemeente. 3. Bij bestaande bedrijventerreinen bestaat de mogelijkheid van de aanleg van een warmtenet. Parkmanagement: energie is slechts 1% van hun kost, wat met energiescans, kan een ombudsman (ev. taak gemeente) helpen, een minimale inzet van het bedrijf met een maximaal resultaat is doel. Moderator: zie Duitsland en Zwitserland. Zij kennen een kennisnet met verschillende bedrijven en argumenten. Er is een sterke centrale organisatie. 4. Dit is geen issue bij de bedrijven. Ieder is voor energiebesparing. Kennisoverdracht is niet resultaatsgericht genoeg.
5
Datum: Project: Onderwerp:
7. 2. 7. 2. 3. 7.
1. 7.
5 maart 2012 Stakeholdersoverleg beleidsondersteuning ECO2Profit Discussie Nederlandse zijde Pitzemburzaal provinciehuis
Faciliteren en ontzorgen moet vanuit een onafhankelijke globale organisatie en dit is zonder bedrijfs- of gemeenterisico (ESCO, PPS, ..) Vb. LED-verlichting. Als de gemeente of provincie dit wil realiseren kan ze ook de omliggende BT betrekken. (zie Den Bosch Rietvelden zegt 3) Wie is de aanjager, wie is de commerciële drive? Wacht men met subsidie? Het bedrijfsleven moet ook initiatief nemen. De overheid moet geld steken in initiatieven van het bedrijfsleven. Projecten duurzaam bouwen. De partijen in de convenanten hebben een voorsprong. Het bedrijfsleven moet ook actief worden. Enquête zegt dat duurzaamheid oplevert. Aan te raden is een product aan de consument te bieden met totaalpakket, zulke initiatieven moet de overheid stimuleren, dwz. Alles aanbieden product + regelgeving, installateur leverancier (beaming door 2) Moet de overheid zich hier nog mee moeien, zie adviesbureaus! Innovatie moet betrokken worden op duurzaamheid en het stimuleren van de vraag.
Moderator: er zijn toch ‘goede’ ondernemers. Werden verkeerde ondernemers dan geselecteerd? 9. Bij beëindiging van het project verloop het ‘zicht’ op het project. Een onafhankelijke partij (politiek overstijgend) die blijft bestaan is hier nodig om samenwerkingsverbanden met een lange levensduur te waarborgen op provinciaal gebied. Moderator: zijn er nog andere aspecten te bespreken? 4. De 750.000 MKB-KMO’s doen niet allemaal aan energiebesparing evenmin de 420 gemeenten. Toch zijn er ook veel enthousiaste deelnemers. Bij de gemeente ligt het grote probleem bij het laten samenwerken van de verschillende afdelingen zoals financiën, inkopen, vastgoed. Samenhang en overleg is hier nodig (wegnemen van tussenschotten of hokjesdenken). 6. Is niet gemakkelijk. Kleinere gemeenten hebben minder middelen. 1. We proberen de ‘hokjes’ te overschrijden. 4. De goede initiatieven moeten naar voren geschoven worden. Moderator: subsidies belemmeren! Stop geld in het faciliteren en in revolving fund. 2. Subsidies helpen maart tijdelijk en leiden dikwijls naar financiële kater. Een continu beleid is een noodzaak zowel voor burger als bedrijf. 1. Allianties vormen en zorgen voor ontzorging 7. Subsidies zullen nooit afgeschaft worden. Revolving fund is mooi maar weinig haalbaar = politiek correct. Een smeermiddel is wel nodig goedkope lening?
6
Datum: Project: Onderwerp:
5 maart 2012 Stakeholdersoverleg beleidsondersteuning ECO2Profit Discussie Nederlandse zijde Pitzemburzaal provinciehuis
Moderator: Monitoring en terugkoppeling! 2. Co2-monitoring is heel lastig te regelen. 6. Men verwijst naar het energiefonds Limburg – de items werkgelegenheid en bedrijven CO2-monitoring komt altijd terug. 2. Coöperatieve bewegingen van de burger moeten bedreiging blijven vormen.
Samenvatting:
Doelstelling van 14% weinig haalbaar
Overheid geeft te weinig middelen aan provincie en regio’s en gemeenten. De gemeenten moeten als koploper dienen wat nu te weinig gebeurt.
Feitelijke initiatieven met weinig papier raadzaam
Innovatie i.p.v. subsidie bevorderen
3de onafhankelijke partij als ombudsman of als overkoepelend orgaan voor kennisoverdracht
Faciliteren en ontzorgen!
Zijn energie vrijstaten een oplossing?
Kan PPS-constructie de oplossing bieden?
Wat met revolving fund + achtergestelde lening?
Aanjagende rol van provincie promoten en ‘vrijblijvendheid’ naar Den Haag wegwerken.
Energiebesparing en economisch invalshoek blijven combineren.
Trekkersrol van gemeenten benadrukken en hokjesdenken bij gemeenten wegwerken.
7