minisymposium
Duurzaam Vastgoed in de Zorg ‘Samen voor goed vastgoedbeleid’
“Voorwaarts”
Zorgverlening heeft in ons land over het algemeen een associatie met verzorgen en de “zuster” die wel of niet aardig is voor de cliënt. Het huidige beeld is dat we samen met alle betrokken partijen een kwaliteitsontwikkeling hebben opgestart die veel verder gaat dan bovenstaande. Het Zorgkantoor heeft een rol op het niveau van toetsing en controle van het zorgniveau, financiën en de huisvesting. Hierbij gaat het om goede doeltreffende en functionele huisvesting wat voldoet aan de normen van privacy en de kwaliteitswetgeving. In het huidige systeem krijgen we te maken met het regiem scheiden van wonen en zorg, terugtrekkende partijen die een rol hadden en hebben in het financieren van huisvesting, waaronder wooncorporaties en organisaties die langdurig huisvesting hebben geëxploiteerd in de zorg. Maatschappelijk ondernemerschap vraagt ons keuzes te maken en beslissingen te nemen om per saldo voor het cliëntsysteem goede huisvesting te borgen. Alle problemen lossen we “voorwaarts” op in de wereld van paarden. In de zorg lossen we huisvestingsknelpunten op door: 1. Keuzes te maken 2. Besluiten te nemen 3. Investeren 4. Besluiten uit te voeren 5. Betaalbaar bouwen. Alleen dan zal een inkopende partij geïnteresseerd blijven in de te leveren producten.
Jitse Smid, Eno
De actuele én toekomstige klantvraag staan centraal in het programma
minisymposium
Duurzaam Vastgoed in de Zorg ‘Samen voor goed vastgoedbeleid’
De zorgsector kampt met een aantal vraagstukken die verband houden met bestaand en nieuw te realiseren vastgoed. Door de vergrijzing neemt de vraag naar zorg en bijpassende huisvesting toe. Door het ‘scheiden van wonen en zorg’ wordt nu duidelijk, dat veel van het bestaande vastgoed niet meer is afgestemd op de vraag. Daarbij komt ook de vraag hoe het energieverbruik beperkt kan worden door technische ingrepen en beïnvloeding van gedrag van de gebruikers. De optelsom maakt dat zorginstellingen belangrijke keuzes moeten gaan maken in hun vastgoedstrategie. Met dit minisymposium willen wij de deelnemende zorginstellingen antwoorden bieden op de vragen met betrekking tot duurzaam vastgoed(beheer).
Op donderdag 11 april 2013 organiseert Zorgverzekeraar Eno (voormalig coöperatie Salland) in samenwerking met een aantal externe adviseurs het minisymposium
Duurzaam Vastgoed in de Zorg De betrokken organisaties zijn intensief werkzaam in de zorgsector. Zij willen het belang onderstrepen van een integrale aanpak van samenwerken en gezamenlijk kennis overdragen op basis van actuele vak- en proces-kennis. In het programma ligt de nadruk op de organisatie van het proces, met als doel passende huisvesting voor de cliënt. Daarmee is dit minisymposium interessant en nuttig voor alle betrokkenen bij de huisvestingsproblematiek in de zorg, en richt zich vooral op bestuurders, vastgoed- en facilitair managers.
Casus Humanitas Deventer Het minisymposium biedt aan de deelnemers antwoorden op de vragen met betrekking tot duurzaam vastgoed en duurzaam beheer ervan. Onderwerpen die hiertoe aan de orde komen zijn:
strategische huisvestingsvraag investeringskosten, exploitatie en financiering toekomstwaarde beheer, onderhoud en energie
De deelnemer gaat naar huis met (aanvullend) inzicht in de vastgoedproblematiek en kennis van de instrumenten die nodig zijn voor een integrale en duurzame aanpak.
Humanitas is actief bezig haar vastgoedvraagstuk binnen de huidige maatschappelijke veranderingen beantwoord te krijgen. Haar huisvesting in Deventer betreft een grotendeels typische jaren-60 gebouwstructuur en is daarmee referent voor veel verzorgingshuizen in Nederland. Voor het tastbaar maken van de vraagstukken is gekozen om deze locatie als casus te presenteren. De sprekers zullen elk vanuit de eigen discipline de locatie behandelen, de vraagpunten benoemen en alternatieve oplossingsrichtingen aandragen om te komen tot een duurzame aanpak.
minisymposium
Duurzaam Vastgoed in de Zorg ‘Samen voor goed vastgoedbeleid’
Het programma 9.30 – 9.50
Opening Jitse Smid, Eno
9.50 – 10.10
Vastgoedproblematiek in beeld gebracht Henk Sijsling, TNO Zorg en bouw
10.10 – 10.40
Kansen en modellen voor de nieuwe huisvestingsvraag
10.40 – 11.00
pauze
10.00 – 11.20
Integrale verduurzaming van het gebouw Martijn Geurts, INNAX Installatieadviseurs
11.20 – 11.40
Welke financiering past bij uw organisatie Jan Meijer, S N H en partners
11.40 – 12.00
Discussieforum
12.00 – 13.00
Netwerklunch De gespreksleider tijdens deze ochtend is Wim Aalbers, managing consultant ‘BewegingInDeZaak’
De sprekers Henk Sijsling - TNO Zorg en bouw Ir Henk Sijsling is senior onderzoeker en architect bij TNO. Hij studeerde af aan de Technische Universiteit Delft in Architectuur en Bouwtechniek. Hij werkte als architect en adviseur voor maatschappelijk vastgoed en gebiedsontwikkelingen bij commerciële adviesbureaus. Het verbinden van de financiële exploitatie van vastgoed met het architectonische ontwerp is zijn specialiteit geworden. Voor TNO verricht Henk Sijsling onderzoek naar rendabele en duurzame vastgoed- en gebiedsontwikkelingen en adviseert daarin. Hij geeft gastcolleges aan de Amsterdam School of Real Estate (onderdeel Universiteit van Amsterdam), verricht forensisch vastgoedonderzoek, is coauteur van Treindesign en loste een fileprobleem op bij het prins Clausplein.
Johan Huibers - Huibers & Jarring Architecten BNA Ir Johan Huibers is architect en eigenaar van Huibers & Jarring Architecten BNA. Hij studeerde Architectuur aan de Technische Universiteit in Delft. Direct hierna was hij een aantal jaren als architect /projectmanager werkzaam bij bureau Jarring in Veenendaal, welk bureau voornamelijk in de gezondheidszorg (VV/GGZ) actief was. In 1984 nam hij dit bureau over onder de naam Huibers & Jarring Architecten BNA. Het werkveld werd uitgebreid met o.a. zeer uiteenlopende sociale woningbouwprojecten waarin duurzame oplossingen werden aangedragen voor wat betreft stedenbouwkundige oriëntatie, woningtypologieën, energiezuinige installaties en materiaaltoepassingen. Er is binnen het bureau veel aandacht voor initiatieven van duurzame buurt- en gebieds-ontwikkelingen.
Martijn Geurts - INNAX Installatieadviseurs Martijn Geurts is directeur INNAX Installatieadviseurs en partner bij INNAX Gebouw & Omgeving. Hij heeft ruim 15 jaar ervaring in de installatietechniek met energie- en duurzaamheidsvraagstukken voor de gebouwde omgeving.
Jan Meijer - S N H en partners Jan Meijer is ondernemer en eigenaar van S N H Partners. Na een carrière van 14 jaar als Register Accountant heeft hij gekozen voor het ondernemerschap. Jan is (mede)eigenaar van een aantal ondernemingen in verschillende branches. Binnen S N H adviseert hij zorginstellingen op het gebied van strategie en financiën. Hij beschikt over een verfrissende ondernemende visie. Momenteel is Jan bezig met de afrondende fase van zijn MBA Health studie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij schrijft een thesis over nieuwe bekostigingsmodellen voor de WMO.
Wim Aalbers - BewegingInDeZaak Wim Aalbers publiceert en spreekt over strategie en communicatie. Hij is dagvoorzitter en gespreksleider en coacht organisaties bij veranderingsprocessen.
Vastgoedproblematiek in de zorg door Henk Sijsling, TNO Zorg en bouw
Casus Humanitas Deventer Kansen en modellen nieuwe huisvestingsvraag
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
Integrale verduurzaming van het gebouw
L E E F O M G E V I N G
Welke financiering past bij uw organisatie
Kansen en modellen nieuwe huisvestingsvraag
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR EI L NI J G K E
Kansen creëren Rendement locatie Exploitatie gebouw Kwaliteit en uitstraling Duurzame en veilige leefomgeving
E UE S F O M G E V I N G LL E
Kansen voor Humanitas - Mogelijkheden locatie in context - Differentiatie in scheiden wonen en zorg (door aanpassing gebouw) - Toegankelijk karakter terrein / locatie - Benutten zorgexpertise: “kenniscentrum voor zorg” - Accent op welzijnsvraag: “Kloppend ouderenhart van de wijk”
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR EI L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
Landsherenkwartier
Deventer
Humanitas Bevolking (2010)
De Kroon van Deventer
aantal inwoners w.v. mannen % vrouwen % geboorte (2008) ‰ sterfte (2008) ‰ niet-westerse allochtonen % bevolkingsdichtheid per km²
98.525 49 51 13 8 12 751
2.075 (2,1%) 46 54 12 22 32 4.019
Leeftijd (2010) % 0 – 14jr 15 – 24jr 25 – 44jr 45 – 64jr +65jr
18 12 30 16 14
14 22 28 26 20
Samenstelling huishoudens (2010) % éénpersoonshuishoudens huishoudens zonder kinderen huishoudens met kinderen grootte huishoudens (pers.)
38 29 33 2,2
47 27 26 1,9
73
58
54
98
27.600 40 17
18.300 63 5
212.000 46 / 54
133.000 87 / 13
Arbeid werkzame personen van bevolking 15 – 64jr (2008) % bijstandsuitkeringen (2009) per huishoudens ‰
Inkomen (2009) per inkomensontvanger gem. € lage inkomens % hoge inkomens %
Wonen (2010) woningwaarde gem. WOZ € huur / koop % Bron: CBS
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Rendement van de locatie - Nabijheid van goede voorzieningen - Locatie als ontmoetingsplek - Veilige omgeving - Gebouwtype / -grootte - Uitstraling gebouw
Resultaat - Afwijzing van het gebouw / locatie door de klant - Voorkomen sloop / leegstand - Waardecreatie door goede visie en daaraan gekoppelde uitwerking
Tool Quickscan ontwikkeld op basis van: - ‘Prestatie-eisen voor nieuwbouw AWBZ-voorziening’ (CB, 2007) - ‘Qind-analyse’ (evaluatie integrale gebouwkwaliteit) - Transformatie Zorg Meter (STAGG, Zorg voor leegstand)
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Duurzame veilige leefomgeving - Identiteit / herkenbare plek - Bereikbaarheid voorzieningen - Differentiatie woningaanbod - Actieve leefomgeving - Levensbestendigheid ‘eigen’ woonwijk
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Exploitatie van het gebouw - Creëren van woonwaarde (scheiden wonen en zorg, januari 2014) - Goede behandeling en verzorging - Efficiënt voor het personeel - Bepalen doelgroep (aanbod / concurrentie / vraagfluctuatie) - Bepalen vastgoedstrategie (exploitatietermijn 25-30jr?)
model tot en met heden
model 2015 - 2045
D U U R Z A M E
model na 2045
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR EI L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
situatie heden
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
begane grond bestaand
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
perspectief bestaand
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
situatie nieuw
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
begane grond nieuw
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
zorgappartement bestaand
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
wooneenheid nieuw
L E E F O M G E V I N G
bestaand casco
Hoogwaardig geïsoleerde, lichte, recyclebare uitbreiding
inventieve bouwprincipes voor aanpassingen
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
perspectief nieuw
DUURZAME D U U R Z A M E R E A REACTIVERING C T I V E R I N LEEFOMGEVING G L E E F O M G E V I N G
begane grond kelder
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
1e verdieping 2e verdieping Modellen
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
schets
3e en 4e verdieping dak
schets
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Integrale verduurzaming van het gebouw
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR EI L NI J G K E
Noodzaak: Anders denken Casus Humanitas Economische effecten Resultaat
E UE S F O M G E V I N G LL E
1) NOODZAAK: ANDERS DENKEN
Paar trends (2030): 8,3 miljard mensen op de aarde Nieuwe economieën groeien 8x harder 2 miljard mensen “middle class” ICT -> 10x meer energieverbruik 1,5 miljard auto’s (50% E, 9% B) Energiebehoefte 2x zo groot Over 250 jaar zijn de fossiele brandstoffen op Nu 14% duurzame energie, 2030 -> 15%
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR EI L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
1) NOODZAAK: ANDERS DENKEN Kunnen wij iets betekenen? Jaarlijks elektriciteitsverbruik aarde: Gebouwen (commercieel & ind.): Geschatte inefficiëntie (gebouwen):
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
17.096 TWh 6.960 TWh 1.392 TWh
E UE S F O M G E V I N G LL E
1) TRIAS ENERGETICA
1) Verspilling voorkomen
D U U R Z A M E
1) Energievraag beperken
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
STAP 1) VERSPILLING VOORKOMEN
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
STAP1) VERSPILLING VOORKOMEN
5-10 Watt → 50 kWh per jaar Naar schatting 200 miljoen deurbellen in EU In totaal 10.000.000.000 kWh
Continu 2 kolencentrales á 600 MW
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
STAP 1) ENERGIEVRAAG REDUCEREN
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
STAP 2) GEBRUIK DUURZAME ENERGIE
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
2) CASE HUMANITAS (bestaand gebouw) UITGANGSPUNTEN • Energiekosten 2012 € 194.000,• Stadsverwarming(+ gas) € 130.700,• Elektra € 63.300,• Geen koeling • Comfortproblemen (tocht, koud)
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
2) VERSPILLING VOORKOMEN (bestaand gebouw)
• Korte termijn aanpak: Verspilling voorkomen • QuickWin maatregelen: • Optimaliseren stooklijnen • Bedrijfstijden • Energiemanagement • Verlichting (aanwezigheid) Energiebeparing Gemiddeld 3-6 % € 5.000,- / € 10.000,- per jaar
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
2) ENERGIEVRAAG REDUCEREN (renoveren)
• TRIAS-energetica methodiek: 1. 2. 3.
Energievraag reduceren; Duurzame energieopwekking; Fossiele brandstoffen.
• Energievraag reduceren: • Isoleren gebouwschil • Triple-glas • Warmteterugwinning • Laagtemperatuur •
verwarmen LED-verlichting
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
2) ENERGIEVRAAG REDUCEREN (renoveren)
NA RENOVATIE • Geschatte energiekosten • Stadsverwarming • Elektra • Koeling t.b.v. verpleging • Comfortverbetering
€ 161.000,- (-17%) € 101.700,€ 59.300,-
Energiebeparing Gemiddeld 17 % € 33.000,- per jaar
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
2) DUURZAME ENERGIE
• TRIAS-energetica methodiek: 1. 2. 3.
Energievraag reduceren; Duurzame energieopwekking; Fossiele brandstoffen.
• Duurzame energieopwekking : • Warmte- en koude opslag • Warmtepompen • Zonne-energie • Biomassa
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
2) DUURZAME ENERGIE
NA RENOVATIE EN TOEPASSEN DUURZAME OPWEKKING • Geschatte energiekosten € 116.400,- (-40%) • Gas € 20.000,• Elektra € 96.400,• Koeling t.b.v. verpleging • Comfortverbetering • Onderhoudskosten hoger Energiebeparing Gemiddeld 40 % € 77.600,- per jaar
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
2) TOTAL COST OF OWNERSHIP Exploitatiekosten energie+onderhoud € 700.000 € 600.000
Kosten perjaar
€ 500.000 € 400.000
Exploitatiekosten "verspilling"
€ 300.000
Exploitatiekosten "renovatie" Exploitatiekosten "duurzaam"
€ 200.000 € 100.000 €0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011121314151617181920
Uitgangspunten
Besparing energie Energiekosten
Onderhoud
TCO
Voorkomen verspilling
-6%
€
184.000
€
100.000 € 9.245.295
Renovatie Renovatie en duurzame opwekking
-17%
€
161.020
€
120.000 € 8.632.604
-40%
€
116.400
€
130.000 € 8.138.902
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
2) INVESTERING
Beschikbaar budget: € 3,2 mln Installaties nieuw: € 3,2 mln Duurzame opwekking: € 0,6 mln
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
3) ECONOMISCHE EFFECTEN
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
4) RESULTAAT
• Nu (!) serieus schaarste vraagstuk • Realiseren dat energie overal is • Er van uitgaan dat “duurzame energie” de • • •
standaard is Handelen vanuit “Total Cost of Ownership” Energiekosten toekomst bestendig Comfort verbetering
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
INNAX DE GEBOUWVERDUURZAMER (wat wij opleveren)
Kostenverlaging
Waardestijging van het object
CO2-reductie
Comfortverbetering
Financiering mogelijk
Ontzorging naar wens via modules
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR E I L NI J G K E
E UE S F O M G E V I N G LL E
Welke financiering past bij uw organisatie
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
Risico en Prijs Businesscase Externe ontwikkelingen Interne ontwikkelingen Passende financiering Casus Humanitas
L E E F O M G E V I N G
Welk lot heeft u liever? A of B
Risico en Prijs
Welk lot heeft u liever? A of B
Lot
A
B
Lot
A
B
Kost
€ 25
€ 25
Kost
€ 25
€ 50
Winst kans 50%
50%
Winst kans 50%
40%
Prijs
€ 40
Prijs
€ 150
€ 50
€ 50
VERWACHTINGSWAARDE
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Het managen van verwachtingen met uw businesscase
Uw businesscase
Risico
Financiering
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
u u Er D U U R Z AD M
z aR mEe A r C e aT c I t V i v Ee rR i In N g
l e G
Risico en Prijs Businesscase
e Lf oE mEg Fe vOi nMg
G E V I N G
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
D U U R Z A M E
GRE E M A E EC N ST CI HVA EP PR EI L NI J G K E
Risico en Prijs Businesscase Externe ontwikkelingen
E UE S F O M G E V I N G LL E
AWBZ markt
Risico marginaal
Risico ↑
zorgmarkt
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Nieuwe toetreders
AWBZ
WMO/ Particulier
Groeimarkt, 65+ van 15% nu naar 25% in 2040
zorgmarkt
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Economie > Crisis - Schaarste van kapitaal - Liquiditeitspremie in tarief - Grote financiering > consortium van banken - Kortere looptijd financieringen - Basel III - Toename eisen: solvabiliteit, liquiditeit, rentabiliteit
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
u u Er D U U R Z AD M
z aR mEe A r C e aT c I t V i v Ee rR i In N g
l e G
Risico en Prijs Businesscase Externe ontwikkelingen Interne ontwikkelingen
e Lf oE mEg Fe vOi nMg
G E V I N G
HUIS OP ORDE?
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Kwaliteit management
Juridische structuur?
- Hoe anticipeert RvB/Rvt op externe ontwikkelingen. - Is RvB betrokken bij financiën; is ze ‘in control’? - Hoe is de relatie met de stakeholders? - Hoe is de strategische positionering: - Nieuwe zorgvraag - concurrenten - Juridische structuur: - Één entiteit - Holding structuur D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Vastgoed - Vastgoedstrategie - Impairment en verlieslatende contracten - Alternatieve aanwendbaarheid - Life cycle costs - Flexibiliteit in de vastgoedportefeuille - Inkomsten versus lasten - Locatie, locatie, locatie
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
u u Er D U U R Z AD M
z aR mEe A r C e aT c I t V i v Ee rR i In N g
l e G
Risico en Prijs Businesscase Externe ontwikkelingen Interne ontwikkelingen Passende financiering
e Lf oE mEg Fe vOi nMg
G E V I N G
Waar staat u t.o.v. de branche? Rentabiliteit & solvabiliteit
5% 4% 3% 2% 1% 0% -1%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
-2% -3% -4% -5%
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Welke financier?
Rentabiliteit & solvabiliteit
Huur of alternatief
5% 4% 3%
Bank
2% 1% 0% -1%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
-2% -3% -4% -5%
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Financieringsmogelijkheden: - Bank - Pensioenfondsen - Private investeerder - Participatiemaatschappij - Participatie door bouwers - Fondsvorming met CV - Huur
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
u u Er D U U R Z AD M
z aR mEe A r C e aT c I t V i v Ee rR i In N g
l e G
Risico en Prijs Businesscase Externe ontwikkelingen Interne ontwikkelingen Passende financiering Casus Humanitas
e Lf oE mEg Fe vOi nMg
G E V I N G
Casus Humanitas:
Uitdaging: NHC
- Gedateerd gebouw - Huurovereenkomst onbepaalde tijd - Huur per jaar € 1.600.000 - Einde boekwaarde inzicht - 15 Verpleegplaatsen, 165 Verzorgingsplaatsen
D U U R Z A M E
(x € 1.000)
SWZ/NHC (x € 1.000)
Inkomsten €1.750
€ 1.400
Huur
€1.600
R E A C T I V E R I N G
€1.600
L E E F O M G E V I N G
Oplossing binnen kader: - Aantal plaatsen verhogen - Meerdere doelgroepen: - LVG, lichte psychiatrie - Specialistische zorg NAH - Talenten van de ene doelgroep inzetten bij ondersteuning van de andere doelgroep - Algemene ruimten inzetten voor meerdere doelen - Werkervaringsplaatsen creëren voor personen uit de wijk
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Oplossing buiten kader:
Financieel duurzaam:
- Wat kun je doen met € 1.600.000? - Hoeveel lenen? - Aflossing: 3,3% (30 jaar) - Rente 4,5%
100% SWZ Inkomsten €1.300.000 Lasten
€1.600.000
- Totaal lening € 20.000.000 - Afkoop huurcontract + - Renovatie D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Kengetallen Solvabiliteit Weerstand Current Ratio Rentabiliteit
2011 48,7% 33,6% 1,7 4,2%
2010 69,8% 33,9% 2,7 9,7%
Jaarlijkse financiële last 1.400.000 1.200.000
Financieel duurzaam:
1.000.000 800.000
- Wat kun je doen met € 1.300.000?
600.000 400.000
- Hoeveel lenen? - Aflossing in 30 jaar; 3,3% - Rente 4,5% - Totaal lening
200.000 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29
€ 16.600.000
- Afkoop huurcontract Boekwaarde: € 3.500.000 - Beschikbaar voor Renovatie: D U U R Z A M E
€ 13.100.000
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
Balans
start
grond
850.000
850.000
850.000
850.000
850.000
850.000
opstal
15.630.000
15.109.000
14.067.000
13.025.000
11.983.001
10.941.001
9.899.001
178.973
679.888
1.388.248
bank
16.480.000
kapitaal leningen
16.480.000
bank
16.480.000
Exploitatie huur
2015
-
2017
-
2019
-
2021
2023
2025 850.000
15.959.000
14.917.000
13.875.000
13.011.974
12.470.889
12.137.249
92.110-
132.219-
22.955
377.307
934.889
1.699.915
12.634.667
11.536.000
10.437.333
15.930.667
14.832.000
13.733.333
120.443
217.219
118.712
15.959.000
14.917.000
13.875.000
2015
2017
2019
13.011.974
2021
12.470.889
2023
12.137.249
2025
1.300.000
1.352.520
1.407.162
1.464.011
1.523.157
1.584.693
onderhoud
78.150
81.307
84.592
88.010
91.565
95.264
huurderv ing
39.000
40.576
42.215
43.920
45.695
47.541
beheer
24.720
25.719
26.758
27.839
28.963
30.134
afschrijv ingen
521.000
521.000
521.000
521.000
521.000
521.000
rente
729.240
679.800
630.360
580.920
531.480
482.040
1.392.110
1.348.401
1.304.925
1.261.689
1.218.703
1.175.979
4.119
102.237
202.323
304.454
408.714
totaal kosten Resultaat
92.110-
Liquiditeit
2015
Beginstand Resultaat
92.110-
2017
2019
193.004-
192.615-
4.119
102.237
2021
2023
2025
4.984
403.767
1.007.867
202.323
304.454
408.714
Afschrijv ingen
521.000
521.000
521.000
521.000
521.000
521.000
Aflossingen
549.333
549.333
549.333
549.333
549.333
549.333
Eindstand
120.443-
217.219-
118.712-
178.973
679.888
1.388.248
D U U R Z A M E
R E A C T I V E R I N G
L E E F O M G E V I N G
minisymposium
Duurzaam Vastgoed in de Zorg ‘Samen voor goed vastgoedbeleid’
DISCUSSIEFORUM
