Accijnsmonitor Resultaten januari t/m december 2013
Accijnsverhoging op tabak: resultaat accijnsmonitor 2013 Op 1 januari 2013 is de accijns op een pakje sigaretten met 35 cent en op een pakje shag met 60 cent verhoogd. De beoogde opbrengst in 2013 was € 371 mln. De tabaksbranche beoordeelde deze verhoging als veel te fors en voorspelde dat de beoogde opbrengst van € 371 mln. niet zou worden gerealiseerd. De al bestaande prijsverschillen met België en Duitsland liepen verder op tot € 1 voor een pakje sigaretten en tot € 2,80 voor een pakje shag. Het resultaat was een overstap naar lager geprijsde tabaksproducten en toenemende aankopen van sigaretten en shag in de buurlanden. De tabaksbranche heeft een accijnsmonitor ontwikkeld die is gevalideerd door het onderzoeksbureau Ecorys. Vanaf 1 januari 2013 zijn de verkopen en de accijnsopbrengsten maandelijks in kaart gebracht en op www.accijnslek.nl gepubliceerd. De Nederlandse tabakswinkeliers hebben in 2013 ruim 13% minder sigaretten en ruim 10% minder shag verkocht. De verkooppunten hebben hun omzetten scherp zien dalen zijn geconfronteerd met winkelsluitingen. De forse accijnsverhogingen en de sterk gestegen consumenten prijzen hebben tevens de illegale handel en accijnsfraude in sigaretten en shag extra gestimuleerd, ook ten koste van de Nederlandse tabakswinkelier. De tabaksaccijnzen komen in 2013 volgens de accijnsmonitor € 32,7 mln. lager uit dan in 2012. De beoogde meeropbrengst van € 371 mln. is dus niet gerealiseerd. Sterker, het resultaat over 2013 is een tekort van ruim € 400 mln. Ondanks fors hogere accijnzen in 2013 leidt dit tot een drastische verlaging van de accijnsinkomsten. Ook het kabinet constateerde in september 2013 dat de tabaksaccijns fors tegenvalt en heeft de begrote accijnsinkomsten uit tabak verlaagd met € 400 mln. van € 2.756 mln. naar € 2.353 mln. in 2013. Voor 2014 is het perspectief zeer somber. Een verdere accijnsverhoging is vanwege de dalende tabaksaccijns uitgesteld tot 1 januari 2015. Maar het winkeltoerisme naar Duitsland en België wordt sterker gestimuleerd door een verdere accijnsverhoging op brandstoffen en alcoholische dranken in Nederland per 1 januari 2014
2
Accijnsmonitor 1 Accijnsopbrengsten op sigaretten en kerftabak 2012 vs. 2013
3
Accijnsmonitor 2 Gerealiseerde en begrote accijnsopbrengsten sigaretten en kerftabak 2013 ACCIJNSMONITOR EN BEGROTE ACCIJNSOPBRENGST sigaretten en kerftabak 2013 (bedragen x mln.) maand Accijnsmonitor Begrote accijns verschil (gerealiseerd) (Milnnota 2013) jan € 181,15 € 229,67 -‐€ 48,51 feb € 182,14 € 229,67 -‐€ 47,52 mrt € 202,79 € 229,67 -‐€ 26,88 apr € 203,76 € 229,67 -‐€ 25,90 mei € 222,12 € 229,67 -‐€ 7,54 jun € 204,88 € 229,67 -‐€ 24,78 jul € 238,33 € 229,67 € 8,66 aug € 205,20 € 229,67 -‐€ 24,47 sep € 199,43 € 229,67 -‐€ 30,24 okt € 207,66 € 229,67 -‐€ 22,01 nov € 188,22 € 229,67 -‐€ 41,44 dec € 223,55 € 229,67 -‐€ 6,12 totaal € 2.459,24 € 2.756,00 -‐€ 296,76 ACCIJNSMONITOR BEGROTE ACCIJNS € 2.459,24 € 2.756,00
VERSCHIL -‐€ 296,76
cumulatief -‐€ 48,51 -‐€ 96,04 -‐€ 122,92 -‐€ 148,82 -‐€ 156,36 -‐€ 181,14 -‐€ 172,48 -‐€ 196,95 -‐€ 227,19 -‐€ 249,20 -‐€ 290,64 -‐€ 296,76
% -‐10,8%
4
Verhoging tabaksaccijns 2013 Bron
Uitkomst
Lente akkoord (voorjaar 2012)
Accijnsverhoging sigaretten en rooktabak
Financieel Jaarverslag v/h Rijk
Realisatie tabaksaccijns 2012
€ 2.502 mln.
Vermoedelijke uitkomst 2012
€ 2.525 mln.
Begrote tabaksaccijns 2013
€ 2.756 mln.
Vermoedelijke uitkomst 2013
€ 2.353 mln.
Miljoenennota 2013 (sept. 2012) Miljoenennota 2014 (sept. 2013)
Meeropbrengst 2013: € 371 mln.
Niet gerealiseerde ontvangsten
x miljoen
€ 403 mln./ € 520 mln
Meeropbrengst tabaksaccijns 2013
€ 400
- € 520 mln € 371
€ 300 € 200
- € 403 mln € 254
Begrote meeropbrengst (Miljoenennota 2013 t.o.v. realisatie 2012)
€ 100
Vermoedelijke uitkomst (Miljoenennota 2014 t.o.v. realisatie 2012)
€0 -€ 100 -€ 200
Beoogde meeropbrengst (Lenteakkoord)
-€ 149
5
Herkomst tabaksproducten
Ø Uit België en Duitsland Ø Smokkel en namaak KPMG 2012 Star-report
Prijsverschillen tussen Nederland Duitsland en België Consumentenprijs shag (50 gram meest verkochte merk: Drum)
€ 8,50 € 8,00 € 7,50 € 7,00 € 6,50 € 6,00 € 5,50 € 5,00 € 4,50 € 4,00
Belgie Duitsland Nederland
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Consumentenprijs sigare:en (19 stuks meest verkochte merk: Marlboro) 2012: Uit België: 320 mln 8% toename t.o.v. 2011 Uit Duitsland: 330 mln 35% toename t.o.v. 2011
€ 6,50 € 6,00 € 5,50
Duitsland Belgie
€ 5,00
Nederland
€ 4,50 € 4,00 € 3,50 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
6
Gevolgen voor tabaksverkooppunten Tabaksverkopen in januari-december 2013: Sigaretten –13,3% Shag – 10,4 %
Ø Door de accijnsverhogingen zijn de consumentenprijzen op sigaretten en shag zo sterk gestegen, dat ze fors hoger liggen dan in Duitsland en België. Het gevolg daarvan is dat de Nederlandse consumenten in de grensstreken, maar ook daarbuiten, hun sigaretten en shag over de grens aankopen. Ø De Nederlandse tabakswinkeliers zijn hiervan het slachtoffer. Zij zien hun omzetten scherp dalen en dit zal ongetwijfeld leiden tot winkelsluitingen. Ø Bovendien zorgen de forse accijnsverhogingen in Nederland voor sterk gestegen consumenten prijzen die de illegale handel en accijnsfraude in sigaretten en shag extra stimuleren (KPMG 2012 STAR Report). Ook dit gaat ten koste van de Nederlandse tabakswinkelier. Ø Het winkeltoerisme naar Duitsland en België wordt verder gestimuleerd door accijnsverhoging van alle accijnsgoederen in Nederland: • Benzine: verschil € 0,14 tot € 0,24 per liter • Bier: verschil tot € 0,26 per liter • Wijn: verschil tot € 0,71 per liter • Sterke drank: verschil tot € 3,68 per liter
7
Tabaksproducten: hoge waarde, klein volume Nederlandse consumenten spekken de Schatkist in Duitsland en België
Product
Accijnslek
Maximaal toegestaan
Tabak
€ 226,29
800 stuks/1kg
Gedistilleerd
€ 55,80
10 liter
Wijn
€ 75,25
90 liter
Bier
€ 39,50
110 liter
Benzine
€ 35,00
n.v.t. (tankinhoud 50 liter)
8
Inkomsten Belgische staatskas door grensverkopen Nederlandse aankopen spekken Belgische staatskas Rokers spekken staatskas meer dan ooit tevoren
BRUSSEL: De Belgische staat heeft in 2012 liefst 2,004 miljard euro geïnd aan accijnzen op tabaks-‐ producten, en 636 miljoen euro aan btw op tabak. Dat is samen goed voor 2,64 miljard euro, of circa 450 miljoen euro meer dan in 2011. Dat meldt minister van Financiën Koen Geens (CD&V). De accijnsontvangsten zijn bruto bedragen. Bijna de helft van de accijnzen wordt immers toegewezen aan de Rijksdienst Sociale Zekerheid, aan het Fonds voor het financieel evenwicht in het sociaal statuut der zelfstandigen en aan het Riziv (ten voordele van de verzekering voor geneeskundige verzorging). 9/09/2013
Tabak steeds grotere bron van inkomsten voor schatkist 07/09/2013 KNACK
De overheid heeft in 2012 liefst 2,004 miljard geïnd aan ontvangsten uit accijnzen en 636,2 miljoen euro aan BTW op tabaksproducten. Dat is samen goed voor 2,64 miljard euro. Dat is circa 450 miljoen euro meer dan de 2,19 miljard euro aan ontvangsten (1,65 miljard uit accijnzen en 542,3 miljoen uit BTW) in 2011. Dat blijkt uit het antwoord van minister van Financiën Koen Geens op een schriftelijke vraag van Guy D'haeseleer (Vlaams Belang). De vermelde accijnsontvangsten zijn bruto bedragen. Een deel van dit bedrag (789,8 miljoen euro in 2011 en 834,5 miljoen euro in 2012) wordt immers toegewezen aan de Rijksdienst Sociale Zekerheid (algemeen beheer), aan het Fonds voor het financieel evenwicht in het sociaal statuut der zelfstandigen en aan het RIZIV (ten voordele van de verzekering voor geneeskundige verzorging). De netto-‐accijnsontvangsten voor de schatkist bedroegen zo'n 855,2 miljoen euro in 2011 en 1,17 miljard euro in 2012. (Belga/TE) 9
Binnenlandse verkopen in België, Duitsland en Nederland De verkopen van tabaksproducten zijn hoger in België dan in Nederland. In België wonen bijna 6 miljoen minder mensen dan in Nederland BINNENLANDSE VERKOPEN SIGARETTEN EN KERFTABAK: BELGIË, DUITSLAND EN NEDERLAND 2008 2009 2010 2011 2012 2012* 2013* BELGIE EuroStat EuroStat EuroStat EuroStat EST EuroStat EST TZN/LL EST TZN/LL Sigaretten 11,9 11,6 12,6 9,9 11,2 11,4 10,9 Kerftabak 6,4 7,5 8,6 7,5 8,3 8,6 9,2 TOTAAL 18,3 19,1 21,2 17,4 19,5 20,0 20,1 Index sigaretten 100 97 106 83 94 96 92 Index kerftabak 100 117 134 117 130 134 144 INDEX TOTAAL 100 104 116 95 107 109 110 DUITSLAND Sigaretten Kerftabak TOTAAL Index sigaretten Index kerftabak INDEX TOTAAL
2008 88,0 21,8 109,8 100 100 100
2009 86,6 24,4 111,0 98 112 101
2010 83,6 25,5 109,1 95 117 99
2011 87,6 27,0 114,6 100 124 104
2012 82,4 26,9 109,3 94 123 100
2012 83,4 25,8 109,2 95 118 99
2013 77,7 25,6 103,3 88 117 94
NEDERLAND Sigaretten Kerftabak TOTAAL Index sigaretten Index kerftabak INDEX TOTAAL
2008 14,9 10,3 25,2 100 100 100
2009 13,4 9,6 23,0 90 93 91
2010 13,4 9,0 22,4 90 87 89
2011 12,8 8,7 21,5 86 84 85
2012 12,4 8,8 21,2 83 85 84
2012 12,0 8,6 20,6 81 83 82
2013 10,3 7,8 18,1 69 76 72
Bronnen: Sigaretten x mld. stuks Kerftabak x mld. gram
2008-‐2011 *2012 *2013
ec.europa.eu/taxation: r eleases for c onsumption of c igarettes / fine c ut tobacco 2012 i s i n deze s tatistiek opgenomen a ls een r aming realisatie 2012 volgens opgave TZN/Tabaksgroothandel (Lekkerland) schatting 2013 volgens opgave TZN/Tabaksgroothandel (Lekkerland)
10
Laffer Curve Bij hogere accijnstarieven neemt de accijnsopbrengst af: Ondanks fors hogere accijnzen in 2013 leidt dit tot een drastische verlaging van de accijnsinkomsten.
x miljoen
Gerealiseerde accijnsopbrengsten sigaretten en rooktabak 2013 vermoedelijke uitkomst (Miljoenennota 2014), Minimum accijns per 1 000 stuks/gram
€ 2.600
"Laffer Curve" € 2.500
€ 2.400
€ 2.300 € 2.530 € 2.200
€ 2.372
€ 2.502
€ 2.407
€ 2.353
€ 2.278 € 2.100
€ 2.175
€ 2.203
€ 2.000
Minimum accijns
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
€ 43,64 € 110,58
€ 43,92 € 110,58
€ 56,81 € 135,53
€ 57,85 € 138,00
€ 59,44 € 144,00
€ 65,54 € 156,00
€ 66,50 € 157,28
2013
€ 81,76 rooktabak € 176,11 sigaretten
11
Bijlage: accijnsopbrengsten en tabaksverkopen Ø Vanaf 2007 is de accijns op sigaretten en rooktabak fors verhoogd Ø Het aantal rokers is in die periode niet of nauwelijks gedaald en in 2012 zelfs gestegen Ø De beoogde meeropbrengsten bleven ver achter bij de gerealiseerde meeropbrengsten Ø Vanaf 2011 daalt de jaarlijks gerealiseerde tabaksaccijns.
Jaar 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Oorspr. Begroting 1.484 1.550 1.772 1.828 1.789 2.180 2.051 2.126 2.062 2.238 2.513 2.340 2.451 2.574 2.756
Tabaksaccijns (x € mln) Raming Reali Najaarsnota satie 1.504 1.603 1.724 1.584 1.749 1.677 1.836 1.774 1.854 1.802 2.012 1.924 1.913 1.886 2.218 2.175 2.209 2.203 2.362 2.278 2.342 2.372 2.401 2.407 2.530 2.525 2.502 2.353
Meer Beoogde Opbr Meeropbr. -19 93 97 28 122 -38 289 28 75 94 35 118 -23 -149
400
150 200 200 167 371
Verkopen sigaretten en kerftabak Sigaretten Kerftabak Totaal mln stuks 1000 kg mln st. 16.543 14.262 30.805 16.679 14.105 30.784 16.309 12.432 28.741 16.852 13.230 30.082 17.030 13.074 30.104 14.844 12.053 26.897 13.546 11.062 24.608 14.115 10.903 25.018 15.190 10.772 25.962 14.905 10.348 25.253 13.396 9.647 23.043 13.451 9.090 22.541 12.827 8.698 21.525 12.042 8.646 20.688 10.325 7.780 18.105
Mutatie % -0,10% -6,60% 4,70% 0,10% -10,70% -8,50% 1,70% 3,80% -2,70% -8,75% -2,18% -4,51% -3,89% -12,49%
Bronnen: Accijnsdata uit de Beheersverslagen van de Belastingdienst 2013: Realisatie = vermoedelijke uitkomst (Miljoenennota 2014), Verkopen: schattingen tabaksbranche
12
