m 31 december Stichting Harmonisch Wonen

JAARVERSLAG 2008

JAARVERSLAG H ARMONISCH WONEN 2008 - PAGINA 2

Harmonisch Wonen

Jaarverslag over het boekjaar 2008, lopende van 1 januari 2008 t/m 31 decem ber 2008

Naam:

Stichting Harmonisch Wonen

Gemeente:

Lelystad

NRV numme r:

1503

Adres

Rivierenlaan 230

:

8226 LH Le lystad Telefoon:

0320 - 218077

Fax

:

0320 - 218639

Email

:

[email protected]

Website:

www.harmonischwone n.nl

Toelatingsbesluit: 19 juli 1990, nr. 90.016762 Kamer van Koophandel

: Lelystad 41023459, d.d. 27 juli 1984

Bij de afbeelding op de omslag: Belangstelle nden worde n geïnformeerd over Vedische bouw op de Warandefair


INHOUD Deel I Bestuursverslag .............................................................................................................4 Voorwoord ___________________________________________________________________________5 Missie________________________________________________________________________________5 Doelgroep____________________________________________________________________________6 Beleidscyclus _________________________________________________________________________6 Uitbreidingsplannen___________________________________________________________________6 Interne organisatie ____________________________________________________________________7 Financiële positie _____________________________________________________________________7 Aedes________________________________________________________________________________8 Organisatiestructuur __________________________________________________________________8 Externe samenwerking ________________________________________________________________8 Interne controle______________________________________________________________________10 Personeel en organisatie ______________________________________________________________10 Bestuursverklaring ___________________________________________________________________11

Verslag van de Raad van commissarissen ............................................................................12 Verklaring ___________________________________________________________________________12 Organisatie __________________________________________________________________________13 Implementatie Governancecode _______________________________________________________15 Beloning van Raad en directeur/bestuurder_____________________________________________15 Werkwijze van de raad________________________________________________________________15 Op te vragen stukken _________________________________________________________________17 Overzicht belangrijkste onderwerpen besproken in reguliere vergaderingen________________18

Volkshuisvestingsverslag .......................................................................................................19 Kwaliteit en de beschikbaarheid van woongelegenheden_________________________________20 Toewijzen, verhuren en vervreemden van woongelegenheden____________________________24 Leefbaarheid ________________________________________________________________________28 Betrekken van bewoners bij beleid en beheer ___________________________________________29 Financieel beleid _____________________________________________________________________30 Wonen en Zorg, bijzondere doelgroepen________________________________________________33 Verbindingen met andere rechtspersonen en vennootschappen___________________________34

Jaarrekening...........................................................................................................................36 Balans per 31-12-2008 ________________________________________________________________36 Winst en Verliesrekening over 2007 ____________________________________________________38 Waarderingsgrondslagen______________________________________________________________39 Toelichting op de balans ______________________________________________________________42 Toelichting op de winst- en verliesrekening _____________________________________________49 Kasstroomoverzicht __________________________________________________________________53 Overige gegevens ____________________________________________________________________54 Accountantsverklaring ________________________________________________________________55


DEEL I

BESTUURSV ERSLA G

Stedenbouwkundig plan drie appa rtemente ngebouwe n in Warande


VOOR WOORD Voor u ligt het jaarverslag van Harmonisch W onen. Dit verslag poogt u inzicht te geven in de stand van zaken rondom het doen en la ten van Harm onisch Wone n, de bele idskeuzes die z ijn gemaakt en de prestaties op de benoemde gebie den. Vanwege de bepe rkte schaal van de organisatie is ervoor gekozen slechts één versie van het verslag te maken. Het vers lag wat voor u ligt is dus zowel be doeld voor de formele e xterne verantwoording naar de overheid en de gemeente, als voor de informatieverstrekking aan belanghebbe nden, huurders en overige be langstellenden. Mocht u naar aanleiding van dit verslag vragen of opmerkingen hebben da n nodig ik u uit contact op te nemen me t de organisatie. Gebruikt u daarvoor de contactgegevens vermeld op de achte rzijde van deze uitgave. Meer informatie over Harmonisch Wone n, zoals het beleidsplan en he t visitatierapport, maar ook alle rlei praktische regelgeving en bewoners informatie, kunt u vinde n op onze we bsite www.harmonischwone n.nl. Ik wens u veel leesplezier! Radbout Matthijssen, directeur/bestuurder

MI SSIE De Missie is in het beleidsplan 2004-2007 als volgt geformulee rd en is anno 2008 onverminderd van kracht:

“De corporatie heeft de missie een professione le aanbie der van woonproducten en woondiensten te zijn in het bijzonde r voor en volgens specificatie van mense n uit de primaire doe lgroep (me nsen die door hun inkomen of andere omstandigheden moe ilijkheden onde rvinden bij het vinden van passende huisvesting), en daarbinne n (voor het bestaande Sidhadorp) uit de groep van mensen die de TMtechniek be oefenen. Daarnaast wil de corporatie (op afroep) begeleide r zijn van de dynamiek van het samenleven in de buurt. Daartoe is e r ene rzijds samenwerking met ande re be trokken organisaties, anderzijds door m odern en inte ractief sociaal en mate rieel buurtbehee r. Daarnaast richt de corporatie zich op de product- e n projectontwikkeling van vernie uwende e n gezondheidsbevordere nde woonproducten waarbij zoveel m ogelijk een integ rale werkwijze wordt toegepast. Hiermee wordt gedoeld op da t het woonproduct nie t ophoudt bij de voordeur maar dat het voorzieningenniveau en het sociale klimaat van de buurt onlosmakelijk onderdee l uitmaken van iedere ontwikkeling. De “Vedis che bouw” (Sthapathya veda) maakt hie r onderdee l van uit en wij ze tten ons in om deze te realise ren. Vedische bouw is een gezondhe idsbevorderende bouw met naast de aspe cten van duurzaam bouwen en toe passen van gezonde en natuurlijke materialen de toe passing van spiritue le uitgangspunte n. De Vedische bouw (buiten he t Sidhadorp) zal niet voorbehouden zijn tot TM-beoefe naren.”

De TM- ofwel Tra nscendente Medita tietechniek is de bindende factor van de bewone rs van ons huidige woningbezit. De techniek wordt gedocee rd door SOWCI, op basis van richtlijne n die daarvoor door Maharis hi Mahesh Yogi zijn gegeven. Maharishi inspireert beoefe naren van de TM-techniek om ook andere kennis uit de Veda’s toe te passen in hun dagelijks leven. Vedische bouw is een deel van deze kennis.


Wij richte n ons op deze speciale doe lgroep en deze s peciale woonproducten om dat wij menen dat het bedienen van deze bijzonde re doelgroe p een mee rwaarde oplevert voor de samenleving. De achterliggende visie is eveneens verwoord in bovengenoemd beleidsplan en is te downloaden van onze we bsite www.harmonischwone n.nl. In 2008 is een aanvang genaakt met het ontwikkelen van een nie uw be leidsplan.

DOELGR OEP In 2008 is de omvang van de bijzonde re doelgroep gelijk gebleven. In 2007 is nieuw toelatingsbeleid ingevoerd om een daling van de instroom he t hoofd te bieden. Dit toelatingsbe leid bevat een instrument om bij onvoldoe nde instroom van TM-beoefenare n ook andere huurders a ls woningzoekende in te laten schrijven. Dit instrument is in 2008 niet ingezet.

BELEI DSCYCLUS Formeel gesproken heeft Harmonisch W onen geen beleids plan mee r. Het oude beleidsplan liep af op 1 januari 2008. Zolang er echte r geen nieuw beleidsplan geree d is, blijft het oude van kracht. In 2008 is een aanvang gemaakt met de procedure te komen tot ee n nie uw be leidsplan en is een s tartnotitie geschreven. Daarop hebben e r gesprekken plaatsgevonden met belanghebbe nden over hun visie over taak, positie e n doelen van Ha rmonis ch Wonen. Deze zogenaamde stakeholdersgesprekken zijn gebundeld in ee n verslag wat te downloaden is van de website van Harmonisch W onen. Be langrijke bevindingen, die gelden voor de komende 5 jaar zijn: • •

Harmonisch Wone n ontleent haar bestaansrecht aan haar bijzondere aanbod en bijz onde re bijdrage aan de diversiteit in de stad Er is in Lelystad draagvlak voor grotere nieuwbouwontwikkelingen tot ca 300 woningen

Voorts zijn veel opmerkingen gemaakt over marketing, ide ntiteit e n presentatie; dienste n en voorzieningen, kwaliteitsbehee rsing, samenwerking e n de beleids cyclus zelf. In 2007 heeft e r een visitatie plaatsgevonden. Met alle input gaat het bes tuur in 2009 aan de slag om het nieuwe be leidsplan te form ulere n.

UI TBR EI DI NGSPLANNEN Nieuwbouwplannen voor de Vedische bouw, als overeengekomen in het convenant 2004-2007 met de gemeente hebben in 2008 geleid tot concrete plannen voor de bouw van 36 appa rtementen in de Wa rande in Lelystad Zuid. De bouw is voorzie n in 2011. De uitdagingen die samenhangen met de specifieke stede nbouwkundige ra ndvoorwaa rden voor de Vedische bouw lijken in dit plan echter niet volledig verwezenlijkt te kunnen worden. Besloten is toch door te gaan en de gebouwen zelf we l volgens de Vedische richtlijnen te ontwikkelen, ondanks dat we hie rmee onze principië le doe lstelling verzwakken. Marktdenken heeft hierbij ee n belang rijke rol gespeeld. Er is behoorlijke belangstelling voor de ontwikkeling van woningen die (mee r) volgens de Vedische richtlijn zijn gebouwd. De realisatie van 100% Maharishi Sthapatya Veda is nog nergens gelukt in Nede rland en de verwachting is ook niet da t een andere partij in staat is dat op korte te rmijn te realiseren. Bovendien wordt de realisatie gezien als opstap naar grotere ontwikkelingen elde rs in Lelystad. Met de gemeente is in 2008 overeengekomen dat


voor een volgend en grote r project, er reeds in de s tedenbouwkundige studiefase gezocht zal worden naar oplossingen, om aan de spe cifieke Vedische stede nbouwkundige randvoorwaarden tegemoet te komen.

I NTERNE OR GANI SATIE In 2008 hebbe n zich opnieuw ee n aantal problemen voorgedaan in de inte rne organisatie. De technische dienst kampte nog steeds met la ngdurige ziekte waardoor een be langrijk deel van de capacite it wegviel. Dit is opgevangen door een invalkracht aan te nemen e n meer werk uit te bestede n. De planning om de achterstanden in he t planma tig onderhoud in te lopen zijn echter nie t gehaald. Eind 2008 is de medewe rker die kampte met langdurige ziekteverschijnsele n in de WAO te rechtgekomen e n begin 2009 is hij opgevolgd door een nieuwe kracht. Hie rmee lijkt he t probleem bij de technische dienst te zijn opgelost. Ook bij directie en bestuur is sprake geweest van significante ziekteuitval. Vooral de ontwikkeling van het nieuwe be leidsplan heeft hie rdoor vertraging opgelopen. Ondanks deze tegenslagen he bben z ich geen problemen van belang voorgedaan. Met het groe ien van de technische diens t is e r ook ruim te ontstaan om met een stagiair te we rken. Dit is in 2006 met tevre denheid gedaan en is voor herhaling vatbaar. De contacten me t he t ROC Flevoland zijn in 2008 verbeterd en in het najaar hebben we een stagiair gehad. Ook is de voorlopige s tatus van Erkend Leerbedrijf verkregen.

FI NANCI ËLE POSITI E In 2008 is er een we reldwijde financiële cris is ontstaan. Deze crisis heeft aan he t eind van het jaar in Nederland geleid tot economische re cessie, teruglopen van woningverkopen en daling van de waarde van vastgoed. Harmonisch Wonen heeft geen gevolgen onde rvonden van de crisis, vooral doordat de bedrijfsvoering in 2008 nie t afhankelijk is geweest van woningverkopen. De druk op de woningmarkt is in ons bezit niet toegenomen. Ook het voorgenome n nie uwbouwproject (voorz ien 2011) ondervindt naar alle waarschijnlijkheid geen hinde r van de cris is. De financiële positie van de corporatie is redelijk goed. Hoewe l vergeleken met de sector Harmonisch Wonen een onde rgemiddelde pos itie heeft, heeft de corporatie van het Centraal Fonds de A sta tus verkregen. Dit staat voor de categorie “financiee l gezond”. In 2008 heeft de stichting voor het ee rst te maken met vennootschapsbelasting. Dit m oment is aangegrepen om een methodewijziging in de afschrijving van he t vastgoed door te voeren. Achtergrond daarvan is mede dat de in he t verlede n gehantee rde annuïteitenme thode, waarin onder meer geen rekening we rd gehouden met een restwaarde, voor de toekomst m inde r geschikt wordt bevonden als waarde-indica tie op basis van de historische kos tprijs. De me thode wijzig ing is per 1-1-2008 toegepast om hie rdoor mede een overz ichte lijker aansluiting te verkrijgen op de fiscale balans en de berekening van de vennootschapsbe lasting, Ook is besloten de aanwezige (fe itelijk te ruime) onde rhoudsvoorz ieningen per 1-1-2008, mede in aansluiting op de fiscale openingsbalans, te laten vrijvallen (zie de post bijzonde re bate n ad bijna 1,4 miljoen euro) e n deze voorzieningen vanaf 2008 opnie uw op te bouwe n op basis van de in de toekomst te verwachten onderhoudsuitgaven. Deze vrijval heeft geleid tot een incidenteel uitzonde rlijk hoog jaarresultaat.


Mede vanwege de genoemde methodewijziging in de afschrijvingen, is het jaarresultaat niet goed vergelijkbaar met de begroting. Tegenvallers wa ren be halve de hoge re afschrijvingen (ca € 55.000,-), o.a. ook belastingen (ca. € 20.000,- aan OZB en Vogelaarheffing). Meevaller was een lagere rentelast (ca € 40.000,-).

AEDES Harmonisch Wone n is aangesloten bij Aedes, vereniging van Woningcorporaties en onde rschrijft de Aedescode.

OR GANI SATIESTR UCTUUR Harmonisch Wone n ope reert zelfsta ndig. Dat wil zeggen dat er geen verbindingen zijn me t ande re organisaties. In schema: Raad van Commissarissen Directe ur / bestuurde r

Financiële administratie /

Huur administratie

Verhuur en bewonerszaken

Werkvoorbereiding

Technische dienst

All round onde rhoud

EXTER NE SAMENWER KI NG Er wordt me t veel organisaties op één of ande re manie r samengewerkt: 1.

De Stichting Harm onisch Be heer (SHB), een kleine vastgoeds tichting met een 10tal be drijfsunits in eigendom, heeft al haar toezichts-, bestuurlijke en opera tione le taken uitbestee d aan Ha rmonisch Wonen. Verrekening van kosten geschiedt op factuurbasis. SHB stelt zelf een jaarverslag op. Dit is bij Harmonisch Wone n in te z ien. SHB is een financieel gezonde kleine vastgoedbehee rder. Er kleven aan de cons tructie geen ris ico’s voor Harmonisch Wonen. He t bezit van Harmonisch Behee r ligt verspreid tussen het bez it van Ha rmonis ch Wone n. De synergie geeft schaalvoordelen.

2.

De Stichting Onde rwijs WCI Lelystad is een TM-organisatie binnen het we rkgebied van de corporatie. De organisatie wordt getrokken door bewone rs. Zij be heren een aantal voorzie ningen voor de bewoners en organiseren buurtfees ten en -bijeenkomsten e n kunnen als zodanig worden omschreven als ee n welz ijnsorganisatie. Als TM-organisatie verzorgen zij de toets op grond waarvan TM-beoefenaars die op zoek zijn naa r een woning voorra ng kunnen krijgen in de toewijzing. Sowci wordt als be langrijke s takeholder gezien en er vindt geregeld overleg plaats over beleids- en leefbaarheidsaspecten.

3.

Stichting Harmonisch Leven (SHL) is de oorspronkelijke ontwikkelaar van het Sidhadorp. Het bestuur bestaat uit bewoners e n betrokkenen bij he t Sidha dorp. Sinds 2007 z ijn zij a ls bewonersorganisatie


betrokken bij de werving van, en informa tieverstrekking aan gegadigden voor een woning. Daarnaast houdt zij zich vooral bezig me t be langen van bewoners en lokale organisaties in he t Sidhadorp en leefbaarheidsaspecten. Dat doen zij door donaties te verstrekken aan bewone rs en organisaties die binnen hun doels telling verzoeken doen. SHL wordt wel als belangrijke stakeholde r gezien en wordt in voorkomende gevallen geconsulteerd bij be leidsbeslissingen. 4.

Stichting Harmonische Voeding is een we lzijns organisatie die “om niet” gebruik maakt van een ruimte van Harmonisch W onen. De huurderving wordt gezien a ls een investering in de leefbaarheid van de buurt. De ruimte wordt gebruikt als ontmoetingsruimte voor bewoners e n er kunnen maaltijden worden gebruikt. De organisatie verzorgt ook maaltijden aan huis bij oudere me nsen en andere geïnteresseerden. De organisatie heeft hiermee ee n belang rijk bindende functie in de buurt en versterkt de sociale samenhang.

5.

Met de gemeente Le lystad is in 2004 ee n convenant afgeslote n over onde r ande re huisvesting van bijzondere doelgroepen e n nie uwbouw. De afspraken he bben ee n looptijd tot en me t 2007. Verde r wordt op allerlei niveaus samengewerkt met de gemeente. Dit re ikt van buurtoverleg met de wijkconsulent e n wijkopzichter over dagelijks gang van zaken tot be leidsoverleg over bouwen en wonen in Lelystad in de “Woonraad”. Er is ook overleg en samenwerking met betrekking tot de huisvesting van status houde rs.

6.

Ontwikkelcombinatie Koninklijk Wonen. Deze samenwe rking van vijf projectontwikkelaars, specifiek opgezet voor de ontwikkeling van he t proje ct Koninklijk Wonen is bij de gemeente Le lystad geregistreerd op de shortlist van ontwikkelaars. Harmonisch Wonen participeert in deze com binatie. Omdat de combinatie (nog) geen rechtsvorm heeft is hie r geen sprake van een verbinding. De samenwerking is niet actief; er heeft in 2008 geen overleg plaatsgevonden e n heeft geen formele status. De shortlist verloopt in 2009. De combinatie heeft geen nieuwe aanvraag ingedie nd voor de nieuwe shortlist.

7.

Woningstichting GoedeSte de. Met deze woningcorporatie uit Almere bestaat een intentieovereenkomst om in voorkomende gevallen Ha rmonisch Wone n te onde rsteune n bij grotere nieuwbouw projecten. Zij leveren ook onderste uning in de acquis itie, met name voor het project Koninklijk Wonen in Lelystad Zuid. Aangezien in 2007 duidelijk is geworden dat dit project niet doorgaat, is de samenwerking stil komen te liggen.

8.

Woningstichting Centrada. Met deze woningcorporatie uit Lelystad bestaat sinds 2007 een gezamenlijke klachtencommissie. De commissie wordt georganiseerd door Centrada e n in voorkomende gevallen kan Ha rmonisch Wone n klachte n doorspe len. In 2008 is er éé n klacht behandeld.

BEL ANGH EBBEND EN De belangrijkste belanghe bbende n (ook we l “stakeholders” genoemd) bij het beleid van Harmonisch W onen zijn de huurde rs en een aantal organisaties waar de bewone rs actief in zijn. Het gaat daa rbij met name om Sowci-Lelystad en de Stichting Harm onisch Leven (zie boven onder samenwerking). Met deze groep wordt overlegd als he t gaat om beleidsontwikkeling en uitwerking. In 2008 is een bewone rsgroep actief geworden met de voorbere idingen van de oprichting van een huurde rsorganisatie. Begin 2009 heeft he t eers te overleg plaatsgevonden. Bewone rs (huurders é n kopers) zijn georganiseerd in de hierboven genoemde brede re, nie t


specifiek op de corporatie gerichte bewone rsorganisaties. Met deze organisaties is op a ctualiteit gericht overleg, vaak op ad hoc basis. Bij gebrek aan een formele huurders organisatie houden we jaarlijks een algemene bewone rsavond waar de aanwezigen de agenda bepale n. Deze avond heeft in 2008 plaatsgevonden in he t voorjaar en werd goed bezocht. Daarnaast houden we thematische bijeenkomste n. In 2008 heeft er overleg plaatsgevonden in het kader van de voorbe reiding voor het nieuwe bele idsplan. Daarnaast zien we als bela nghebbende n; de gemeente Lelystad, Sowci-Nederland en de inte rnationale TMorganisatie, maatschappe lijke organisaties en –dienstverle ners we rkzaam in he t Sidhadorp e n overige partne rs in Lelystad zoals aanbiede rs van zorg e n welz ijn. Met deze laatste groep is minde r overleg. Als het gaat om realise ren van uitbreidingsplannen dan is meer samenwe rking met de gemeente e n ande re lokale partijen van belang. Doorda t de andere corporatie in Lelystad vele male n groter is dan wij is hier e chte r geen sprake van een gelijk speelveld. Echter de gekozen eigen identite it creëert ruimte voor samenwe rking.

I NTERNE CONTR OLE Vanwege de kleine schaal van de corporatie (212 woningen) e n de afwez igheid van grote projecten is de interne organisatie klein en overzichtelijk. Volledige financiële rapportages vinden éénmaal per jaar plaats. Tussentijds worden aan de inkomste nkant de verhuur res ultate n maandelijks gemonitord. Aan de kostenkant wordt gewerkt me t een begroting waar de directe ur-bes tuurder jaarlijks verantwoording over verschuldigd is aan de raad van comm issarissen. Tussentijdse grote afwijkingen moeten alsdan worde n gerapportee rd. De grootste kosten worde n gemaakt in he t kader van he t onderhoud, het pers oneel e n de rente lasten. Voor het onderhoud wordt gewe rkt met ee n meerjaren gespecificee rde onderhoudsplanning en – raming. De raad controlee rt de uitgaven en (o.a. via de netwe rken van de huurde rslede n) ook de staat van he t onderhoud. De personeelskoste n worden jaarlijks gemonitord door de raad. Liquide middelen worde n ingezet volgens een Treasurystatuut. Voor de kapitaalslasten is tevens ee n risicobeheersplan van kracht waarin is omschreven wanneer we lke actie wordt verlangd. In 2008 is he t treasurystatuut vernieuwd. Er hebbe n zich in 2008 tussentijds geen grote afwijkingen van de begroting plaatsgevonden waarvoor rapportage aan de raad voor be nodigd was. In 2008 is een integ riteitscode met klokkenluiders regeling van kracht geworden. In 2008 z ijn geen incidenten aan het licht gekomen die s trijdig wa ren me t de integriteitscode.

PER SONEEL EN OR GANI SATIE Bij de woningbouwstichting werkten aan het eind van 2008 zes medewe rkers. Op dat m oment waren de volgende personen pa rttime in loondie nst: mw. L. Konings

financiële administratie (12 uur per week)

dhr. R. Matthijssen

directie / hoofd vastgoed (33 uur per week)

mw. J. Koning

huursubsidie, huuradm inis tratie, be wone rszaken (17,5 uur per week)


vacature

allround onderhoudsme dewerker (32 uur pe r week)

dhr. C.K. van Daalen

werkvoorbere iding e n montage keukens (18 uur pe r week)

dhr. G. Hofs tede

invalkracht all-round onde rhoud (nul-ure ncontract)

De uren van vacature komen grote ndeels ten laste van onde rhoud. Een deel van de uren wordt doorberekend aan klanten, waaronder SHB. De ure n van de heer Van Daalen komen voor een belangrijk deel ten laste van de voorz iening planmatig onde rhoud. De uren ten laste van algemeen be heer, totaal 59 uur (in 2006 59 uur), zijn als volgt verdeeld: mw. L. Konings

financiële administratie (10 uur per week)

dhr. R. Matthijssen

directie / hoofd vastgoed (30 uur per week)

mw. J. Koning

huursubsidie en huuradm inis tratie (17,5 uur pe r week)

dhr. C.K. van Daalen

mutatie-inspecties (1,5 uur pe r week)

P ERSONEELSK OSTEN Jaarlijks wordt de hoogte van de totale pe rsoneelskoste n getoets t aan wat gebruikelijk is in de sector woningcorporaties. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de Bedrijfs takinformatie van Aedes. In 2007 (de laatst beschikbare cijfe rs) werkte Harm onisch Wonen ca 27% goedkoper (in 2006 15% goedkoper) werkt dan de gemiddelde Flevolandse woningcorporatie, maar bijna 25% duurde r dan andere zeer kleine corporaties (in 2006 ca 10%). Dit geeft aan dat we a ls corporatie relatief goedkoop werken, maar da t we een professione ler apparaat hebben dan veel andere kleine corporaties die in ee n aantal gevallen me t vrijwilligers we rken. Het ziekteverzuim lag in 2007 op 28,3%. Het enorm hoge verzuim is veroorzaakt door twee medewe rkers. Eén van hen, met een z iektepercentage van 80% is in decembe r afgevloeid naar de WAO. De ande re medewerker kampt me t tijdelijke privé problematiek. De verwachting is dat het verzuim in 2009 weer aanmerkelijk lager zal z ijn. He t verzuim bedroeg de laatste vij f jaar: 2004 3,8%; 2005 3,7%; 2006 3,4% e n 2007 22,4%. Door de ziekte z ijn achte rstanden ontstaan die nie t voor grote probleme n hebben gezorgd, onder andere doordat e r mee r werk is uitbesteed. In het najaar worden me t de me dewerkers evaluatiegesprekken gehouden. Deze gesprekken vormen voor zowel medewe rkers als le iding een ins trume nt om de kwaliteit van de we rkomstandighede n te bespreken. Tevens dienen deze gesprekken als functioneringsgesprek en worden taakverdeling en ople idingspla n aan de orde gesteld. In 2008 is dit bij alle medewerkers uitgevoerd. Hiermee is volle dig voldaan aan de pla nning.

BESTUUR SVER KLARI NG Het bestuur verklaart dat de middelen in het vers lagjaar uitsluitend zijn ingezet in het be lang van de volkshuisvesting.


V ERSLA G V A N DE RA AD VA N C OMM ISSA RISSEN

VER KLAR I NG


OR GANI SATIE De corpora tie heeft sinds 1994 ee n twee lagen structuur me t één dire cteur/bestuurde r. Deze functie wordt sinds 1997 vervuld door de hee r drs. R. Matthijssen. Daarnaast is hij werkzaam als manager vastgoed en team manager bij Harmonisch W onen. In 2008 had hij een diens tverband van 33 uur pe r week waarvan 13 uur als directeur/bes tuurder. Bestuur Drs. R.W.M. Matthijssen

Datum installatie 1-1-1997

Datum in dienst 1-5-1989

Geslacht/ geb.jaar Man 1960

Neven-functies -penningmeester Groen Links Lelystad -directeur/bestuurder Stichting Harmonisch Beheer

Dienstverband Loondienst 13 uur per week

Vast beloning €25.400.-

Variabele beloning geen

De Raad van Comm issarissen bestond eind 2008 uit vijf pe rsonen: Naam

Datum installatie 30-9-1987

Datum aftreden 17-6-2010

Geslacht/ geb.jaar man 1948

G.van Buul (namens de huurders) dr. P. Gelderloos

24-5-2007

24-5-2012

vrouw 1961

1-3-2005

1-3-2009

Ir. A. Hammer

3-4-2008

J. Geurts (exbestuurslid)

J. Paashuis 9-6-2008 (namens de huurders) In 2008 afgetreden commissarissen: M. Koetsier 14-7-2005 (namens de huurders)

Beroep

Nevenfuncties

portefeuille

zelfstandig ondernemer in praktijk Witte Waterlelie vestigingscontroller Baas Infrastructuur

+DGA genieten BV (stamrecht BV) +lid Raad van Toezicht Stichting Harmonisch Leven +lid Raad van Toezicht Stichting Harmonisch Leven

voorzitter/ volkshuisvesting

man 1953

CEO Scarlet NV

juridische zaken

3-4-2012

man 1951

organisatieadviseur

9-6-2012

vrouw 1966

Care manager

+Voorzitter International Meditation Society +Penningmeester Stichting Onoverwinlijkheidsscholen +Voorzitter Stichting Financieel Centrum Nederland +Bestuurslid Stichting Maharishi Global Finance Research +lid Raad van Toezicht Stichting Harmonisch Leven + Voorzitter vereniging van Register Informatici + Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Nationaal Informatici Register + Voorzitter Stichting Behoud Ku nst, Cultuur Historie Land van Vollenhove + Voorzitter bestuur Don Kasakenchor +Lid KIVI/NIRIA + lid Cultuurhistorisch Platform Kop van Overijssel + lid Raad van Toezicht Stichting Harmonisch Leven

4-2-2008

vrouw 1960

coördinerend begeleider bij Stichting InteraktContour

+vrijwilliger milieudefensie +lid Raad van Toezicht Stichting Harmonisch Leven

huurdersbelangen

financiën

Projectontwikkeling en marketing/ communicatie

P&O en huurdersbelangen


Begin 2008 bestond er een vacature. Deze is op 3 april opgevuld. In februari is de samenwerking me t één van de commissarissen beëindigd wegens onverenigbare sta ndpunten. De ontstane vacature is enkele maanden later opgevuld. De voorz itte r heeft een nieuwe verkorte z ittingsterm ijn gekregen. In verband met de strijdigheid van deze he rbenoem ing met de richtlijn uit de governancecode, is uitgebre id gesproken over nut en noodzaak van deze herbenoeming. Vanwege de zeer korte z ittingsterm ijn van de overige commissarisse n en ten behoeve van de continuïteit is besloten te verle ngen met ee n verkorte zittingste rmijn van twee jaar. Eind 2008 is er nog één ex-bestuurder in functie. Vrijwel alle le den he bben als nevenfunctie z itting in de Raad van Toezicht van Stichting Ha rmonisch Leven (SHL) waarmee op toezichtniveau deels een pers onele unie bestaat. De vergaderingen worden gescheiden georganiseerd, gehouden en genotuleerd. SHL heeft gesche iden activiteiten e n belangen. Daarom ziet de raad hie r geen risico. In 2008 is hier echte r enige verandering in gekomen en heeft SHL, als bewoners organisatie een rol in het toelatingsbeleid van Harmonisch W onen gekregen. In 2009 zal een evaluatie plaatsvinden op m ogelijk strijdige be langen vanuit het toezicht.

Begin 2008 verbouwd kantoor van Harm onisch Wone n


I MPLEMENTATIE GOVER NANCECODE Per 1 januari 2007 is de nieuwe governancecode van kracht verklaard in de Aedescode. De code is in 2008 integraal geïmplementee rd. De complete governancecode, met de bijzonde re uitwe rkingen en opmerkingen (pas toe of leg uit) van Harm onisch Wone n is te downloade n van de we bsite www.harmonischwonen.nl. Ook is er een integrite itscode met klokkenluiders regeling van kracht en in te zien. De vastgestelde afwijkingen van de governancecode worden hie rbij benoemd: 1.

2.

3.

Artikel II1.4.d: Er wordt geen gebruik gemaakt van een handle iding voor de financiële vers laggeving. De bestaande verslaggeving geldt als m odel, waarbij wijzigingen iede r keer worde n gemotiveerd en ge toetst aan de algemene richtlijn als oms chreven in de kop van dit artikel. Artikel II.2.1: Dit artikel regelt de bepe rkte zittingsduur van de bestuurde r. Vanwege vigerende afspraken met de huidige bestuurde r wordt de be perkte zittingstermijn ee rst da n ingevoerd bij de aans telling van een opvolger. Artikel II.2.1: Dit Artikel regelt de onafhankelijke positie van de commissarissen. Op dit aspect is een zorgvuldige afweging gemaakt. Harmonis ch Wone n streeft naar 50% onafhankelijke leden in de raad. Vanwege de bijzondere en recente ontstaansgeschiedenis van Harmonisch Wonen wordt de binding me t de doelgroep (de transcende nte meditatie-(TM)beoefe naar) ook in de raad op prijs gesteld. Om te kunnen toez ien op een effe ctieve invulling van de doe lstelling van de corporatie is het noodzakelijk dat een deel van de raad deze binding ook persoonlijk heeft, he tzij door in het project te wonen, he tzij door een betrokkenheid bij TM-organisaties. Naast dit criterium streeft de raad in haar samenstelling naar 25% leden die de TM techniek nie t be oefenen. In lid d) van hetzelfde artikel wordt nader gespe cificee rd dat medewerkers en bes tuurders van de lokale en nationale TM-organisaties als niet onafhankelijk worden beschouwd. In aanvulling op lid g) wordt geste ld da t ook (over)bure n van huurde rs als niet onafhankelijk worden beschouwd.

BELONING VAN RAAD EN DI RECTEUR /BESTUURDER De leden van de Raad van Commissarissen hebbe n gezien de schaal van de organisatie afgezien van een beloning. Onkosten kunnen worde n gedecla reerd. In 2008 zijn er enige cursus-, mate riaal en reiskosten gedeclareerd. Conform de aanbeveling van de commissie Izeboud wordt het salaris van de directeur/bestuurder verantwoord. Gezien de schaal van de organisatie wordt de directeur/bestuurde r be loond conform de CAO ingeschaald in schaal N (zie de tabe l op blz. 13). Daarnaast is de directeur/bestuurde r conform CAO aangesloten bij een pensioe nfonds.

WER KWI JZ E VAN DE R AAD Jaarlijks vergadert de raad ca 5 maal. Op de eerste en de derde vergadering worden actuele zaken en thema’s behandeld. De tweede e n vierde vergadering z ijn o.a. gewijd aan resp. jaarverslag en begroting. De vijfde vergadering is o.a. gewijd aan het eigen functionere n en het functione ren van de bestuurde r. Iedere vergadering wordt e r kort aandacht bes teed aan lopende zaken, bestuurs besluiten, actualiteiten in de volkshuisvesting en aan de verhuurresultaten. De raad heeft in 2008 geen commissies gehad of ingesteld.


W ERKW IJ ZE J AARVERSL AG In de tweede vergade ring wordt he t jaarverslag be handeld in bijzijn van de ce rtificere nd accounta nt. Het volkshuisvestingsverslag en jaarrekening wordt opgesteld onder verantwoordelijkheid van het bestuur waarbij de jaarrekening wordt uitbesteed aan een deskundige (accountant). Naast he t opstelle n van de jaarrekening produceert deze (niet certificerende) accountant een financië le meerjarenraming en ee n analyse van de algemene kosten in vergelijking me t die van voorgaand jaar en de begroting. In sommige gevallen worden er van mee rdere scenario’s meerja renramingen gemaakt. De dotatie onderhoud, een van de grootste poste n naast rente, wordt bepaald aan de hand van een jaarlijkse actualisa tie van een meerjarenraming onderhoud waarin de realisatie van het laatste jaar is meegenome n. In 2008 zijn met deze werkwijze geen bijzonderhe den aan het licht gekomen.

W ERKW IJ ZE BEGROTI NG De begroting wordt opgesteld door het bestuur; een korte actualisatie van het mee rjare nbele idsplan wordt bijgevoegd en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen. Eens in de vier à vijf jaar wordt ee n nie uw meerjarenbeleids plan opgesteld. In 2008 zijn met deze werkwijze geen bijzonderhe den aan het licht gekomen.

W ERKW IJ ZE C ONTROL E I NTERNE BEH EERSI NG Jaarlijks wordt het jaarverslag in het bijzijn van de accountant besproken. De jaarbegroting wordt besproken en goedgekeurd. De financië le meerjarenraming wordt geanalyseerd en e r wordt gecontroleerd of de gemaakte conclusies vertaald zijn in passend beleid. De technische meerjarenraming wordt inhoude lijk beoordeeld (z owel op te chnische als ma rkttechnische aspe cten) e n beoordee ld op financiële haalbaarhe id en inbedding in de algemene financië le meerjarenraming. De externe (certificerende) accountant is in 2008 niet aan een beoordeling onderworpen, maar de samenwe rking is ongewijzigd voortgezet. In het kader van de implementa tie van de governancecode zal in vervolgjare n hie r aandacht aan worde n bestee d. Bij het bes chikbaar komen van de Aedes Be drijfstakinfo wordt de individue le pos itionering besproken. In 2008 is ook de individue le rapportage van het CFV en Het Glazen Huis besproken. Op die wijze vindt er ee n brede evaluatie plaats van de financiële prestaties. In 2008 is een nieuw treasurystatuut vastgesteld. Dit statuut is een effe ctief controle- en handhavinginstrument op solide financieel beleid en beheer. In 2008 heeft de accountant enkele opmerkingen gemaakt over de interne controle. Er z ijn op dit punt geen ongeregeldhede n gecons tateerd, maar me t name als het gaat om fraudebehee rsing kleine bevoordeling van het pe rsoneel zijn er procedurele verbe teringen door te voeren. Deze punten zijn overgenomen, maar zijn, als gevolg van ziekteuitval van het bestuur zijn deze in 2008 nog nie t geïmpleme nteerd.

W ERKW IJ ZE TH EMA’ S Aan de hand van de actue le ontwikkelingen doen raad en bestuur voorstelle n voor de bespreking van thema’s. Het bestuur be reidt de vergade ringen voor.


In 2008 is o.a. aandacht besteed aan het nieuwe beleids plan en aan uitbre dingsplannen.

W ERKW IJ ZE ZEL FEVAL UATI E De zelfevaluaties vinde n plaats aan de hand van checklists ontleend aan de a dviezen van de commissie Glasz. Ook bij (he r)benoem ing wordt de checklist gebruikt evenals de profie lschets van de raad en de richtlijne n als geformuleerd in de governa ncecode. In 2008 heeft éé n he rbenoem ing plaatsgevonden. Op g rond van strijdighe id met de richtlijnen van de governancecode (z ittingsduur) is gemotiveerd de he rbenoeming voor een kortere zittingste rmijn overeengekomen. Tevens is, mede aan de hand van de evaluatie, de samenwe rking met één van de commissarissen voortijdig beëindigd.

W ERKW IJ ZE TOEZI CH T OP FUNC TI ONEREN ORGANI SATI E De raad laat z ich informeren over kwaliteitsme tingen van de werkorganisatie (klantevre denheidsonde rzoek e.d.) en informee rt periodiek rechts treeks bij he t pe rsoneel naar he t functionere n van de organisatie. De raad laat zich informere n over de werkzaamheden e n voorgelegde zaken van de geschillencomm issie. De raad heeft zich in 2008 in he t bijzonder laten informeren over de aanpak ziekteverzuim, maar hie r geen ongeregeldhede n gecons tateerd.

OVERI GE AC TI VI TEI TEN VAN L ED EN VAN D E RAAD Het bestuur bezoekt enkele ma len pe r jaar o.a. door Aedes georganisee rde thema bijeenkomsten over actualite iten. Afhankelijk van de portefeuilles van de leden van de raad gaat er een enkele keer een van de commissarissen mee of gaan zij zelfsta ndig. Ook is er ruimte voor comm issarissen om cursussen te doe n. In 2008 hebbe n de drie nieuwe commissa rissen dee lgenomen aan ee n introductiecursus voor commissarissen van woningcorpra ties. De bewone rsavonden worde n vrijwel altijd door éé n of meerde re lede n van de raad bijgewoond om z owel het functioneren van de organisatie a ls de stemm ing onder de huurde rs te peile n.

OP TE VR AGEN STUKKEN De volgende stukken zijn vrij te raadplegen op de webs ite www.harmonis chwonen.nl : De s tatute n; de voor Harmonisch Wone n uitgewerkte governancecode; Profielsche ts Raad van Commissarissen; Reglement Raad van Commissarissen; de verschillende checklis ten Evaluatie, He rbenoem ing en Beoordeling bestuur; de Procedure werving huurderslede n; en tot slot de Integriteits code me t klokkenluide rsregeling.


OVERZI CHT BELANGRI JKSTE ONDER WER PEN BESPR OKEN I N R EGULI ER E VER GADERI NGEN De Raad van Comm issarissen is in 2008 vier maal in vergadering bijeen geweest. Hie rbij een overz icht van de belangrijkste besproken punten: •

De uitgewe rkte governancecode en de integriteits code worden vastgesteld.

•

In het kader van de zelfevaluatie van de raad wordt geconstateerd dat er z ich knelpunten he bben voorgedaan, anders dan (aandachtspunte n in) het functione ren van twee de r comm issarissen. De raad neemt stappe n om tot verbete ring te komen..

•

De meerjare nprognose ontwikkeling sala rislasten wordt besproken. Er wordt besloten in het bele idsplan een financiële pa ragraaf op te nemen, waarin dit punt ook wordt behandeld.

•

Er worden vragen gesteld over de adequaatheid van de begeleiding van een langdurig ziek medewerker. De vragen worden naar tevredenheid beantwoord.

•

De contractvoorwaarde n voor uitbesteed werk worden besproken. Met name de eis aan bedrijven van het hebben van een aansprakelijkheidsverzekering wordt benoem d.

•

Het concept treasurystatuut wordt besproken en in een late re vergadering vastgesteld.

•

De startnotitie voor he t be leidspla n wordt besproken en gewijzigd vastgesteld, evenals de procedure voor de tots tandkoming van he t bele idsplan. Overleg met stakeholde rs neemt een be langrijke plaats in.

•

Er worden vragen gesteld over de balansventilatie in ee n deel van de woningen. Tot tevredenheid van de raad wordt vastgesteld dat hier reeds ee n zwaarde r onderhouds regime op wordt uitgevoerd en dat er aandacht is voor het bewoners onde rhoud aan de installatie.

•

Het jaarverslag wordt besproken in he t bijzin van de accountant en vastgesteld. De accountant doet enkele aanbevelingen over de interne controle. Deze worden overgenomen.

•

De statute nwijz iging (naamswijziging) wordt goedgekeurd.

•

De dreigende uitval van de directe ur a ls gevolg van ziekte wordt besproken en e r wordt een plan van aanpak opgesteld voor vervanging.

•

Het verloop van de gesprekken met stakeholders over de ontwikkeling van het be leidsplan wordt besproken.

•

De kansen en randvoorwaarden voor een project nieuwbouw worden besproken.

•

De raad keurt onderste uning van een van de deelnemende partijen aan de wate rschapsverkiezingen af. Er wordt beslote n geen actieve promotie te voe ren en in ee n volgende verkiezing niet meer te participere n in een de rgelijk initiatief.


V OL KSHUISV ESTINGSV ERSL A G

Zomerfeest 2008. Be wone rs organiseren jaarlijks vier seizoe nsfeesten. De fees ten komen in aanmerking voor sponsoring uit het pa rticipatiebudget.


KWALI TEI T EN DE BESCHI KBAARHEID VAN WOONGELEGENHEDEN D E BESC HI KBAARH EID VAN W OONGEL EGENH ED EN Het bezit van Harmonisch Wonen is geconcentreerd in het z ogenaamde Sidhadorp, een buurt van en voor beoefenaren van de Transce ndente Meditatie (TM). Dat bezit is voldoende in omvang om aan de spe cifieke vraag van TM-beoefenaren te voldoen. De wachttijd voor een woning is be perkt tot maximaal 1 jaar, met uitzondering van de langere wachttijd voor seniorenwoningen.

NI EUW BOUW Binnen de gemeente is de druk op de woningmarkt groter en we hebben de gemeente aangeboden ook buiten het huidige bezit en doelgroep te willen bouwen. Afspraken hierover zijn in he t convenant 2004-2007 opgenomen. In 2008 is er in compromis invulling gegeven aan de afspraak tot het bouwen van 30 nieuwe woningen, met het ter beschikking ste llen van een bouwlocatie voor de bouw in 2011. De ins teek van de afspraak was, dat er een locatie gevonden zou worden voor de Vedische bouw, wat echter niet voor 100% haalbaar is op de ter beschikking gestelde bouwloca tie. Eind 2008 is, in de s takeholde rsgesprekken voor de ontwikkeling van he t bele idsplan, met de gemeente afgesproken da t zij de ontwikkeling van een groter proje ct in studie nemen, reeds in de stedenbouwkundige fase van de uitleglocatie. Dat betekent dat e r voor de verdere toekomst m ogelijkhede n kunnen onts taan voor de bouw van enkele honde rden woningen.

VEDI SCH E BOUW Vanuit de s pecifieke identiteit van onze corporatie menen we de meerwaarde die wij kunnen bieden ook voor nie uwbouwprojecten te laten gelden. Wij hebbe n de m ogelijkheid ánde re woonproducten te realisere n die ánde re doe lgroepe n aantrekken. Daarmee kunnen we een aanvulling z ijn op de producten in de Lelystadse markt en mee r mensen een thuis bieden dan me t “standaard” woningen en wijken. Dit standpunt is onde rbouwd door verkennend ma rktonde rzoek en wordt onders teund oor één van de zorginstellingen in Lelystad. Het gaat hie rbij om de Vedische bouw, een oud Indiase wijze van gezond bouwen. Dergelijke bouwwijzen, waarbij ook spiritue le aspecte n worden meegenomen in de opzet, spreken in toenemende mate grote groepen mense n aan. Om onze eigen identite it te behouden en om toch een z involle aanvulling te kunnen zijn op de Le lystadse markt, bepe rken we ons voor nieuwbouw tot deze bouwwijze, maar wel voor een algemene doelg roep. In he t convenant met de gemeente is overeens temming over de ontwikkeling van ca 30 woningen in de s ociale huur. De realisatie is voorzien voor 2011.

H ARMONI SC H W ONEN I N LELYSTAD Lelystad is een g roeima rkt. Ondanks dat de wachttijde n stadsbreed relatief kort zijn, is er vraag naar nieuwbouw in de s ociale huur. In overleg met de gemeente heeft Centrada, de grote corporatie in Lelystad deze taak opgepakt met de afspraak te komen tot de bouw van mee r dan 1000 woningen in de sociale sfeer in de komende 10 jaar.. Harmonisch Wone n heeft aangeboden ook te kome n tot nieuwbouw om een bijdrage te leveren aan de opgaven voor de s tad. Vanwege de draagkracht van Harmonisch W onen zal deze bijdrage relatief beperkt zijn, maar vanwege de bijzonde re kwalite it van he t aanbod, de realisatie van gezonde woningen volgende de Vedische bouw, is dit zowel voor de gemeente als voor de markt een interessante optie.


K W AL I TEI T EN OND ERH OUDSBEL EI D De kwaliteit van het huidige woningbezit is redelijk tot goed. Het totale bezit is tot 25 jaar oud of m inde r en vertoont weinig bouwtechnische problemen. Het onderhoud wordt gepleegd op basis van een te chnis che inventarisatie met daaraan gekoppeld een meerjarenplan en -raming. Dit plan is z o inge richt dat groot onderhoud in delen wordt opgesplits t. De woningen blijven zo te chnisch goed terwijl re novaties waarbij bewone rs elde rs moe ten worde n ondergebracht niet nodig zijn. Een ande r uitgangspunt is dat het in een vroeg stadium signale ren van gebreken en direct hers telle n op term ijn goedkoper is door besparing op grote ingre pen. Ook door deze benadering wordt de kwaliteit blijvend gewaarborgd. In 2008 is er conform de meerjarenraming onderhoud gepleegd en aanbesteed. Het schilde rwerk aan enkele complexe n is door een m oeizame aanbesteding een jaar vertraagd. Voor he t overige ligt het onderhoud op schema en is de kwalite it gewaarborgd. Bij de inventarisatie is uitgegaan van technisch noodzakelijk onde rhoud en voor ee n aantal onde rdelen het markttechnische onderhoud. Dit laatste deel zal verde r worden uitgebreid in de komende jaren. Da t houdt bijvoorbeeld in dat er gereserveerd wordt voor invoering van het politiekeurme rk veilig wonen. Door de invoering van de vennootschapsbelasting pe r 2008 is dit be leid vooralsnog uitgeste ld. Specifiek voor wat betreft de invoering van het politiekeurme rk is dat verantwoord; in 2008 is navraag gedaan naar de inbraakcijfe rs in ons bezit. Deze blijken laag te zijn. Daarmee is in beginsel de opwaardering nie t urgent. Harmonisch Wone n kiest voor een soepel beleid als he t gaat om de wijzigingen die huurders aan woningen aanbrengen. Door de vrijhe id die daardoor voor de huurder onts taat hope n we ee n ste rkere binding me t de woning te bewe rkstelligen. Ook de differe ntiatie, die daardoor ontstaan in he t bezit kan leiden tot ee n bete re bediening van de markt. Waar mogelijk wordt gekozen voor kle inschalige werkwijzen waardoor huurde rs nie t met veel verschillende werklieden krijgen te maken. Vooral van be lang is de kleinscha lige werkwijze bij keuken- en badkameronderhoud. Doordat we het in eigen beheer uitvoeren me t een all-round onde rhoudsman, kan een (standaard)keuken in één dag vervangen worden e n wee r werkend worden opgeleverd. Hie rdoor hebben huurders minimaal overlast. In 2008 zijn op deze wijze 31 keukens of douches opgeknapt. Problemen tra den op bij de keukenvervanging, toen ee n belang rijke leverancier van keukenbladen, Ocrie t, faillie t ging. Marktonderzoek heeft uitgewezen dat er geen vergelijkbare aanrechtbladen te verkrijgen zijn voor eenze lfde prijs. Huurders die een dergelijk blad besteld hadde n zijn gecompe nseerd. Hierdoor is een schadepos t ontstaan van ca 2000,- euro.

K L ACH TEN-, MUTATI E- EN SERVIC EOND ERH OUD

300 250 200 150 100 50 0

aantal reparaties

2008

2007

2006

2005

kosten per reparatie 2004

Klachten- en mutatieonderhoud worden hoofdzakelijk door eigen diens t uitgevoerd. Doordat het kleine woningbezit aaneengesloten is gebouwd kan hier re latief goedkoop worden gewerkt. De kleins chaligheid bevordert de herkenbaarheid van de woningbouwstichting. In 2008 hebben zich geen bijz onde rheden voorgedaan. Het aantal

reparatie- en mutatieonderhoud


reparatieverz oeken is stabiel. Dit jaar is voor het eerst aangegeven wat de kosten pe r re paratie z ijn.

Servicefonds huurdersonderhoud 200

aantal reparaties

100 50

kosten per reparatie 2008

2007

2006

0 2005

De servicekosten bijdrage aan het fonds huurderonderhoud bedroeg eind 2008 hetzelfde als eind 2007; €5,50 per maand (inclusief ontstoppingsfonds).

150

2004

Naast de door de eigen diens t uitgevoerde reparaties aan de woningen, zijn er ook repa raties verricht in he t kader van servicekosten. Het gaat daarbij om se rvices zoals tuinonde rhoud, het fonds huurders onde rhoud (inclus ief ontstoppingsfonds) en het dakgotenfonds. He t aantal repa raties blijft stijgen. In de grafiek hiernaast is de belangrijkste service weergegeven.

Sinds 2005 is er een dispuut met de belastingdiens t over het heffe n van btw over de servicekosten. Eind 2008 hebben we einde lijk definitief uitsluitsel gekregen en is duidelijk geworden dat de services btw vrij z ijn. Met name het servicefonds huurderonde rhoud, wat door eigen dienst wordt uitgevoerd, wordt daar aanme rkelijk godkoper van. In 2009 kan de bijdrage dan ook naar be neden.

P L ANMATIG- EN GROOT OND ERH OUD In 2004 is Ha rmonisch Wone n begonnen met de se riematige vervanging van keukenblokken en he t opknappen van de douchehoek in het ouds te com plex. Be wone rs konden daarbij kiezen uit een uitgebre id optiepakket, voor een deel g ratis (voornamelijk kleurkeuze) en voor ee n deel tegen mee rprijs. Bij een aantal basisopties is er een mogelijkheid dit te hure n of te kopen, bij luxe opties is e r allee n een m ogelijkheid te kopen. De planning voor de keukenvervanging loopt s inds het begin een half jaar achte r op schema. Daarom is in 2008 een s tart gemaakt deze achters tand in te lope n door ee n grotere hoeveelheid woningen in te plannen. Het ziet er naa r uit dat hie rdoor de achte rstand eind 2009 is ingelopen. In 2008 z ijn in totaal 31 keukens en douches opgeknapt. Het planma tig- of g root onderhoud s pitst zich momentee l verde r hoofdzakelijk toe op zaken als schilderwerk. In 2008 is getracht het schilderwe rk voor de ouds te com plexe n 1-3 in een meerja renprestatie overeenkomst onder te brengen. Uitgangspunt hie rbij was de s childer niet af te rekenen op het verrichte werk, maar op het duurzaam waarborgen van de prestatie. Daartoe is ee n systematiek besproken van het jaarlijks meten van de toestand van he t schilde rwerk. Het schildersbe drijf heeft bij aanvang de suggestie gewekt dat deze systematiek leidt tot kostenbespa ring, omdat de we rkwijze eventue le schade en mee rkosten zou bepe rken. Extensieve onderhandelingen hebbe n nie t kunnen verhelpe n dat de we rkwijze toch leidde tot aanzienlijk hogere kosten. De onde rhandelingen zijn daarop afgebroken en er is een regulie re offe rte aangevraagd. Met schilde rsbedrijf Blaauw is vervolgens een tra ditionele meerja renovereenkomst gesloten. He t schilde rwerk heeft daardoor wel vertraging opgelope n en het voor 2008 geplande we rk wordt daardoor uitgevoerd in 2009. Om de sterk wissele nde onderhoudskoste n over de ja ren te spre iden wordt gewerkt met een onderhoudsvoorziening. Om fiscale re denen is begin 2008 deze voorzie ning te ruggebracht naar nul. Om de benodigde fondsen weer op te bouwen wordt e r jaarlijks een dota tie verricht van €148.636,-


W ONI NGVERBETERING Harmonisch Wone n verricht geen groot onde rhoud of renovaties aan het relatief jonge bezit. Van complexgewijze woningverbe tering is dan ook geen sprake. Zowel de technische kwalite it van de woningen en de sociale structuur van de buurt geven ook geen aanle iding e nige noodzaak hiertoe de komende jaren te verwachten. Er is wel een individue le regeling woningverbete ring. De regeling woningverbe tering beoog t de huurders een grote re vrijheid te bieden in het afwe rkingsniveau van de woning. Samen met het soe pele beleid bij oplevering bij mutatie wordt dit instrument ingezet om de klant meer keuzevrijheid te gunnen om de woning naar e igen smaak aan te passen. In het kader van de ma rktgerichte kwaliteitszorg wordt een standaardpakket aangeboden aan de huurders. Zij kunnen me t name de zolder en de ba dkamer laten verbete ren tegen een eigen bijdrage van 25% en een huurverhoging. Bij eenvoudige keukenverbetering, uitgevoerd bij keukenonde rhoud, geldt ee nzelfde constructie. De omvang van deze investe ringen door de corporatie is beperkt en schommelt rond de €3000,per jaar. In 2008 was de investering €3985,-. Er wordt echter meer gebruik gemaakt van de regeling dan door de woningbouws tichting is geïnvesteerd; de huurde r heeft imme rs de keuze een verbete ring zelf te betalen. In 2008 zijn er in dit kader in totaal in 18 woningen verbeteringen geplaatst, varië rend van een extra keukenkastje bij keukenvervanging tot de plaatsing van een hoekkeuken of een zolderverbouwing met de plaatsing van een velux venster en een vliering. De belangstelling was dit jaar aanmerkelijk hoger dan vorig jaar, toen e r slechts 8 verbete ringen z ijn uitgevoerd. Dat is in be langrijke mate te rug te voe ren op de toename in de uitvoering van badkamer en keukenonderhoud, waarbij door de klant gekozen kan worden voor opties.

MI L I EU Het milieuaspect heeft bij ons ee n vanzelfsprekende plaats. Vanaf de oprichting van Harmonisch Wonen is met name aan he t gezond bouwe n en daarmee ook aan de milieuaspecte n veel aandacht bestee d. Bij de bouw is steeds zwaarder geïs oleerd dan wettelijk verplicht. In 2007 hebben we als één van de eerste corporaties alle woningen van een ene rgielabel voorzien. Deze labels bleken nie t geheel correct te z ijn. In 2008 hebbe n we alle woningen opnieuw late n bekijken. Het blijkt dat alle woningen in het bezit g roene labels A, B of C hebben. Daarmee zijn we de groens te corporatie van Nederland. In 2008 is ca 2000 euro aan milieukoste n uitgegeven bij ee n project vervanging mechanische ventilatie. De kosten zijn gemaakt voor de plaatsing van extra e nergiezuinige ventilatoren. Bij deurvervanging wordt zo veel m ogelijk gekozen voor hout me t FSC keurmerk. Voor nieuwbouw wordt gekozen voor de Vedische bouw De Vedische bouw is een oud Indiase bouwwijze waarin gezondheid e n welbevinden van de mens ce ntraal gesteld wordt. Hie rbij spelen gezonde mate riale n een vanzelfsprekende rol, maar het gaat verde r. De ins teek is grondiger dan in Ne derla nd gebruikelijk.


TOEWI JZ EN, VER HUREN EN VER VR EEMDEN VAN WOONGELEGENHEDEN W ONI NGVOORRAAD Harmonisch Wone n heeft 212 woningen, 2 bedrijfs ruimte n, 2 gemeenschappe lijke ruimte n en ee n be rging in bezit. In 2008 is één woning verkocht aan een zittende huurder, gelijk aan de jaren daarvoor. Er is een relatief ruime voorraad voor s tarte rs en kleine gezinne n. Ondanks dat daar relatief veel aanbod is, is de wachttijden daar het langst.

woningen naar grootte

woningen naar doelgroep senioren 8%

2 kmrs 15%

4/5 kmrs 30%

137 overige 75%

4 kmrs 14%

jongeren 15% wonen / werken 2%

3 kmrs 41%

bouwjaren woningen

woningen naar bouwaard

2002 8% 1992 14%

meergezins 20%

1985 40%

1989 15% 1987 23%

puntenwaardering

eengezins 80%

73,2 € 3,26 punten % max red prijs per per huur punt woning

woningen naar huurprijs 535>632 632 1% 3% 500535 21%

<349 15%

349500 60%


W ONI NGTYP EN EN P RIJ SP EI L Alle goedkope woningen in de voorraad zijn HAT eenheden e n zijn gelabeld voor jongeren onde r de 23 jaar. Het overgrote dee l van de woningen valt in de categorie “betaalbaar” met ee n huur onde r de aftoppingsgrenzen. De hure n zijn in 2008 me t de inflatie van het voorgaande jaar verhoogd. Dit is in lijn met het e igen bele id. Dit beleid is ingezet in verband met relatief hoge huur van gemiddeld 73% van de maximaal rede lijke huur. Hiermee is een einde gekomen aan de, vanwege de brute ring noodzakelijke periode van hoge huurverhogingen.

huurderving

huurverhoging 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% 2004 2005 2006 2007 2008

2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% 2004 2005 2006 2007 2008

mutatiegraad per jaar 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0%

mutatiegraad naar woninggrootte 30,0%

In 2008 was de huurderving 20,0% onder de 1 procent, nadat er 10,0% 2007 0,0% gedurende drie jaar s prake is 2008 2 kamers3 kamers geweest van een hogere 4 kamers huurderving. De hoge re huurderving was he t gevolg van het teruglopen van de vraag voor woningen van mensen die de TM-techniek be oefenen. Eind 2007 is het toelatingsbeleid gewijzigd, waarna de verhuur weer aantrok. Overigens is e r slecht zeer bepe rkt gebruik gemaakt van de mogelijkheden van he t gewijz igde bele id. Er was in 2008 sprake van net voldoende belangstelling van mensen die de TM-techniek beoefe nen. .

VERH UURBEL EID In het verhuurbe leid wordt onders cheid gemaakt in toe latingsbe leid e n verhuurbe leid:

TOEL ATINGSBEL EID Met ingang van december 2007 schrijft Harmonisch W onen woningzoekende n in die zich hebben aangesloten bij de bewonersorganisatie Harmonisch Leven (SHL). Woningzoekende n die als actieve TM beoefe naren z ijn geregistreerd bij Stichting Onderwijs en WCI (SOWCI) krijgen voorrang bij de woningtoewijzing. Op deze wijze wordt de identiteit van het Sidhadorp gewaarborgd. Overigens we rpt SHL geen ande re drempels op, voorda t mensen zich kunnen aansluite n, dan het deelneme n aan een informatie bijeenkomst en he t ondertekenen van een deelnemers overeenkomst. In de dee lnemers overeenkomst wordt o.a. afgesproken dat de deelnemers ee n maandelijkse bijdrage be talen van ca. 22 euro per maand voor een aantal specifieke voorzieningen in het Sidhadorp. Harmonisch Wonen overlegt me t SHL over de inhoud en uitwerking van de regeling en houdt de eindverantwoordelijkheid voor de inschrijving van woningzoekenden. Voor bijzondere doelgroepe n, zoals statushouders kan Ha rmonis ch Wone n afwijken van de regeling met SHL.


In 2008 hebbe n 28 huishoudens, waarvan minimaal één lid de TM-techniek beoefent zich als woningzoekenden ingeschreven. Daarmee is de wachtlijs t even lang gebleven. Daarnaast hebben zich 24 mensen gemeld voor een informatieavond voor mense n die de TM-techniek nie t beoefe nen. De avond wordt alleen gehouden als e r geen wachtlijst mee r is voor ee n bepaald woningtype en er we l woningen beschikbaar zijn. In 2008 is de informatieavond niet gehouden. Alleen voor vierkamer eengezinswoningen is het criterium om een informatieavond te houden in de zomer bijna gehaald. Uit de verhuurgegevens blijkt dat, van de nieuwe verhuringen in 2008, ca. driekwart van de volwassen bewoners de TM- of TM-Sidhitechniek beoefent. Er stonden eind 2008 18 mensen ingeschreven als actief woningzoekende e n 23 passief.

VERH UURBELEID Voor de verhuur schrijven geïnte resseerden zich in bij de corporatie als woningzoekende. Harm onisch Wone n werkt met het optiem odel waarbij de woningzoekende in overleg met een woonconsulent vaststelt voor welke woningen men in aanmerking wil en kan komen. De woonconsulent gaat vervolgens op zoek naar een geschikte woning voor de gegadigde. Met een systeem van telmaande n wordt bepaald in welke volgorde gegadigden woningen aangeboden kunnen krijgen. Hie rin is zowe l de wachttijd begrepen als een aantal urgentiefactore n. Urgentie wordt gestaffeld verleend, afhankelijk van de omstandigheden. In 2008 zijn de crite ria hiervoor expliciet geformulee rd in een nieuwe richtlijn. Naast de gestaffelde urgentie is er een mogelijkheid absolute urgentie aan te vragen. De crite ria hiervoor zijn gelijkgesteld aan de crite ria zoals Centrada die ook hantee rt in de rest van Lelystad. Op die wijze is vergelijkbaar hoeveel urgenten wij huisvesten in het kader van het convenant met de gemeente. In 2008 is één absolute urgentie verleend e n één keer zij drie te lmaanden toegekend. Beide gevallen betrof een sociale urgentie. De keuze uit de woningen wordt be perkt aan de hand van een systematiek waarin passendhe id naar leeftijd, woninggrootte en inkomen de centrale pa rameters z ijn. Boven de aftoppingsgrenzen wordt niet verhuurd aan huurs ubsidieontvangers, te rwijl door labeling mensen me t lagere inkomens ee rder in goe dkopere woningen terechtkomen. Ook aan de bovenzijde vindt een inkomenstoe ts plaats. In beginse l komt een gegadigde nie t in aanmerking voor een woning onde r de aftoppingsgrenzen wanneer hij voor die woning minde r dan 1/7 deel van zijn bruto inkomen aan huur z ou gaan beste den.

W ACH TTIJD EN Voor seniorenwoningen bedraagt de wachttijd e nkele jare n. Voor driekamerwoningen bedroeg de wachttijd enkele maanden, maar deze is stijgende doorda t de m utatieg raad in deze categorie woningen vanaf eind 2008 sterk lijkt te dale n . Voor twee- e n vierkamer-woningen is de wachttijd bepe rkt tot enkele maande n. Eind 2008 was er geen s prake van structurele leegstand (la nger dan drie maanden).


D E L EL YSTAD SE W ONINGMARK T De wachttijde n voor de woningen van Harmonisch W onen waren in 2008 korte r dan bij de andere lokale corporatie. Dat komt doordat de woningen bij voorrang worde n verhuurd aan mensen die de TM-techniek beoefenen en de be langstelling vanuit deze doelgroep rela tief kleiner is. De gerichte en bepe rkte verhuur is gerechtvaardigd vanwege de s pecifieke marktvraag om bij elkaar te wonen vanwege specifieke voorzieningen. Aangezien het Sidhadorp-proje ct in omvang nie t groter is dan ca 2,5% van de Le lystadse markt voor sociale huurwoningen, heeft deze we rkwijze in 2008 geen knelpunt opgeleverd voor de Lelystadse woningmarkt.

ONREC H TMATI GE BEW ONI NG Vooral in de g rote s teden, waar de druk op de woningmarkt groot is, is onrechtmatige be woning, onderverhuur en overbewoning een actueel kne lpunt. Op verzoek van de minister is deze paragraaf opgenomen in dit jaarverslag, zodat zij een beeld kan krijgen van de s tand van zaken, breed in het la nd. Vanwege onze dorpse opze t en de directe en korte lijn tussen klant en organisatie, is er bekend wie er in de woningen wonen. De kreet “wij kenne n onze huurde rs” kan letterlijk en vaak in pe rsoonlijke zin worde n opgevat. Door dit contact is me t zekerheid te stelle n, dat onrechtmatige be woning bij Harm onisch Wonen in ernst en omvang verwaarloosbaar is.

VERVREEMD EN VAN W OONGEL EGENH ED EN In 2008 is, evenals de voorgaande jaren, één woning verkocht. 57 woningen (ruim een kwart van het bezit) werde n in 2008 “te woon” (te koop of te huur) aangeboden. Dit z ijn de grotere typen houtskeletbouw, die qua huur rond de bovenste aftoppingsgrenzen liggen. Vanuit de wachtlijste n is e r voor dit woningtype ook de minste belangstelling. Het verkoopresultaat is conform de planning, waarin we hebben voorgenome n om éé n woning pe r jaar te verkope n.

aantal verkochte woningen 5 4 3 2 1 0 2004 2005 2006 2007 2008

Bij de verkoop biedt Harm onisch Wonen geen tussenvormen tussen koop en huur aan. De grond wordt met de eigen grond in zijn geheel verkocht tegen de marktwaarde. Wel wordt in de e igendomsakte een terugkooprecht voor de corporatie opgenome n, zodat bij wederverkoop in veel gevallen het bezit opnieuw kan worden verworven, indien dat op dat moment wenselijk is. In dezelfde clausule is opgenomen dat gedurende ee n bepe rkte te rmijn bij we derverkoop door de aspirant kope r toes temming bij Harmonisch Wonen moe t worden gevraagd voor de aankoop. Deze clausule is opgenomen om de leefstijl in de buurt te bewaken, die gedragen wordt door de beoefening van de T ranscende nte Meditatie. We achten he t wense lijk om de klant de mogelijkheid te blijven bieden de e igen woning te kopen. Als de verkoop traag gaat blijft die mogelijkhe id lange r bestaan. Een m inimum omvang van 210 woningen is vastgesteld, terwijl er nu 212 in bezit zijn. Er is daarmee nog ruimte voor de verdere verkoop van enkele woningen. De totale omvang van ons bezit kan nie t te sterk dale n in re latie tot de algemene laste n. We zijn nu rede lijk in staat een professioneel we rkapparaat te draaie n op het beperkte aantal woningen. Bij ee n aantal woningen groter dan 210 is de werkwijze te ha ndhaven.


De verkoop is e conom isch gezie n interessant omdat er mee r geld mee binnen komt dan met de (toekomstige) verhuur. De vrijgekomen middelen kunnen dan worden ingezet om bijvoorbeeld onre ndabele investeringen in nieuwbouw mee te financie ren.

LEEFBAAR HEID GEBOUW EN GEMEENSC H APP ELIJ KE RUI MTEN De corpora tie heeft twee gemeenschappelijke ruimte n in bezit waar door bewonersorganisaties buurtgerichte activiteiten worden ontplooid. De ruim ten worde n behee rd ten be hoeve van bewonersactiviteiten door resp. de Stichting Ha rmonische Voeding en door Harm onisch Wone n zelf. Sinds december 2007 is éé n van de ruim ten ondergebracht in het kantoor van Harmonisch Wonen. Bewoners kunnen tegen ee n gebruiksvergoeding gebruik maken van de ruimte. De s tichtingen k rijgen de ruimten huurvrij in behee r, maar dragen alle overige kosten ze lf. De activiteite n die hie r plaatsvinden zijn o.a. gezamenlijke maaltijden, recepties, feesten, buurtvergaderingen en cursussen. De ruim ten worde n goed gebruikt en dragen bij aan de samenhang in de buurt. De g rote me ditatiehal in he t Sidhadorp is niet één van deze ruim ten e n is geen e igendom van de corporatie. Het “om niet” te r beschikking stellen van de gemeenschappelijke ruim ten levert een derving van een kleine €14.000,- Deze derving wordt beschouwd als investering in de leefbaarheid. In het nieuwe beleidsplan 2009 zal aandacht worde n bestee d aan de afweging of dit ee n juiste besteding van middele n is e n of e r een herverdeling van deze inzet aan de orde zal zijn. Deze afweging in he t be leidsplan is in 2008 met belanghebbende n besproken. Er blijkt een groot draagvlak te zijn voor de instandhouding van deze voorzieningen.

BUURTBEH EER Er zijn een aanta l kleine g roenvoorzieningen in de buurt die worden onde rhouden door de corporatie. Ook bemiddelen we bij onenigheid tusse n buren. Daarbij wordt samengewerkt me t he t gemeentelijke project buurtbemiddeling, uitgevoerd door het MDF (Maatschappelijke Dienstverle ning Flevoland).

P ARTI CIP ATI EBUD GET Eind 2007 is he t participatiebudget ingevoerd. De opzet hiervan is dat huurders plannen kunnen indiene n voor verbete ring van de buurt of de s ociale samenhang. Voor 2008 is een maximum vastgesteld van €5000,-. In 2008 zijn 5 aanvragen ingediend. Drie e rvan voldeden aan de voorwaarden en e r is een totaal van €310,- uitbetaald. De gehonoree rde aanvragen waren; “ Werkgroep elektrosmog”, “Winterfees t” en een drieta l bijeenkomsten van de “Vrouwenvleugel” . Er zijn twee aanvragen nie t


gehonoree rd, beide omdat er ee n bijdrage we rd gevraagd voor reguliere we rkzaamheden van een organisatie.

D I ENSTVERL ENING Om de leefbaarhe id te versterken z ijn we in 2005 begonnen me t he t aanbiede n van die nsten voor de verbetering van de uitstra ling van de omgeving. In 2005 is de se rvice glasbewassing ingevoerd. Op dit moment doet ca. 15% van de huurde rs hieraan mee.

BETREKKEN VAN BEWONER S BI J BELEI D EN BEHEER BEW ONERSVERGAD ERI NG EN H UURD ERSORGANI SATI E In 2008 is er een algemene bewone rsavond in april gehouden. De aanwez ige bewone rs he bben de agenda van de avond bepaald. Er is op zeer betrokken wijze over een aantal onderwe rpen gesproken. Het verslag van de bijee nkomst is te lezen op de webs ite van Ha rmonisch Wone n. In het najaar is een discussieavond gehouden over het op te stellen nieuwe beleids plan. Ter voorbe reiding hierop konden huurde rs de s tartnotitie downloaden van onze website. De startnotitie is in totaal 36 keer gedownload e n de bijee nkomst had een opkoms t van 14 huurders. Daarnaast hebben we 5 schriftelijke reacties van bewoners gehad. Harmonisch Wone n streeft voor de bewone rsavonden naar een freque ntie van twee maal pe r jaar (één maal algemeen waarbij de aanwezigen de agenda be palen, één maal thematisch) sinds er geen officieel bewoners orgaan bestaat. Eind 2008 is er een groep be wone rs actief geworde n in het oprichten van een huurdersorganisatie. Dat heeft geres ultee rd in de formele oprichting e n eers te gesprekken begin 2009.

BEW ONERSBL AD Maandelijks zijn de huurde rs op de hoogte gehouden van de actualite it van relevant bele id en eventueel gewijzigde regelingen, spreekuren, onde rhoud etc. via het bewoners blad. Het bewone rsblad kwam in 2008 tot sta nd in samenwerking me t de bewone rsorganisaties SHL e n SOWCI.

W EBSI TE Sinds de zome r van 2004 is er een uitgebre ide webs ite online waar bewone rs alle rlei informatie kunnen vinden. Beleid is hierdoor transparanter geworden vanwege het feit dat verschillende regelingen bete r toegankelijk zijn voor de huurder. Reacties zijn o.a. mogelijk per e-mail. In 2007 is er de pagina “goed bestuur” aan de website toegevoegd. Dit naar aanle iding van de governancecode en daaruit voortvloeie nde publicatieverplichtingen. Ook het visitatie rapport van begin 2007 is hier in te zien e n de vers lagen van huurdersparticipatie.

K L ACH TENC OMMI SSI E De klachtencommissie is in 2007 opgegaan in de klachtencommissie van de Lelystadse collega woningcorporatie Centrada. Doordat e r we inig klachten ingediend worden was de eigen commissie a l enige


tijd niet voltallig. Vanwege praktische redene n en vanwege de vers terking van de onafhankelijkheid van de commissie is hie r in 2006 voor gekozen. In 2007 is de samenwe rking volgens plan tot stand gekomen en ingevoerd. In 2008 zijn er éé n klacht ingedie nd. De klacht bestond uit ee n aantal onde rdelen. Op alle onderdelen is de klacht ongegrond of nie t ontvankelijk verklaard.

FI NANCI EEL BELEID VERMOGENSP OSI TI E De corpora tie is financieel gesproken op een minder gunstig tijdstip opgericht. In 1985 tot 1989 zijn de meeste leningen aangetrokken. Meer dan 90% van de complexe n ware n gefinancierd volgens de DKPH systematiek en het overg rote deel van de leningen ware n klimleningen. Een forse overfinancie ring was het gevolg met hoge rentelasten. Pas in 2009 wordt de laatste oorspronkelijk le ning afgelos t en normaliseert de leningportefeuille. Door de klimle ningen was het leningvolume vrij hoog, echter door woningverkoop e n extra aflossingen is het leningvolume naar ee n meer normaal niveau gedaald.

Leningen 12 10 8 6 4 2 0

leningen (x1 milj.)

2009

2007 2008

2005 2006

gem. Rente (%)

2004

In 2008 is een lening van 0,4 miljoen euro uit 2002 volledig afgelost, zonder dat daar herfinanciering tegenover stond. Daarbovenop is 0,3 m iljoe n euro afgelost op ee n variabele lening. In 2009 wordt per saldo de leningportefe uille wede rom verde r teruggebracht met 0,7 miljoen. De gemiddelde rente van de leningportefeuille wordt daarmee verder te ruggebracht tot 4,3%. De gemiddelde rente was vijf jaar geleden nog 6,7%. De rentelaste n zijn in dezelfde pe riode gedaald van ca €680,000,- tot €440.000,-.

rentelasten (x 100.000)

De belangrijkste fina nciële uitkoms ten in 2008 waren (x 1000):

Ve rmogensposi tie Jaarresultaat Algemene reserve Voorziening onderhoud W eerstandsvermogen % van balanstotaal

2008

2007

2006

2005

2004

1424 978 120 1098 10,2%

43 -446 1387 941 8, 3%

9 -489 1274 785 6,9%

-40 -498 1171 673 5,0%

-90 -458 996 538 4,2%

Het totaal van de algemene reserve en de onderhoudsvoorzieningen geeft het totale weerstandsvermogen. Door het laten vrijvallen van de onde rhoudsvoorz iening is weliswaar de algemene reserve fors toegenomen maar het wee rstandsvermogen nie t ande rs dan trendmatig gestegen. Deze gegevens zijn me de van belang in verband met toekomstige financie ringen, echter voor de financie rbaarhe id van de corporatie is de (hogere) bedrijfswaarde doorslaggevend.


Het eigen verm ogen zal, bij ongewijzigd be leid binnen enkele jaren boven nul uitkomen, vanwege de sinds kort pos itieve jaarresultaten. De verwachting is echter dat e r in 2011 nieuwbouw zal worden gepleegd, waarvan de onrendabele investering het eigen vermogen weer zal doen afnemen. Calculaties door he t Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en he t Waarborgfonds Sociale W oningbouw (WSW) geven echter aan dat de nieuwbouw haalbaar is.

ANAL YSE J AARRESUL TAAT In 2008 is de per 1-1-2008 aanwezige onde rhoudsvoorz iening vrijgevallen en als bijzondere bate verantwoord. Het nettojaarresultaat is met name daardoor met bijna 1, 4 miljoen gestegen, ondanks een (voor het eerst optredende) forse vennootschapsbe lastinglast van ruim € 32.000,Het resultaat uit gewone be drijfsuitoefening (voor buitengewone baten e n vennootschapsbe lasting) is afgezien van deze invloed van ca 1,4 miljoen- me t +€25.000 gestegen ten opzichte van vorig jaar. Dit is met name het gevolg van aanzienlijk lagere rente las ten +€88.000,-, lagere leegstand/meer huuropbrengst + €26.000,-, hogere opbre ngst verkoop woningen + €12.000,-., hogere afschrijvingen -€ 55.000 en overige lastenstijgingen -€45.000. Deze laste nstijgingen be troffe n met name belastingen: OZB -€12.000,-, de Vogelaarheffing -€10.000,-, onderhouds lasten -€11.000 e n pe rsoneels lasten -€25.000,-, naast enige lastenbesparingen zoals op de verzekeringen. Door personeelswisselingen, die niet optimaal zijn verlopen, en door een probleem met de verzekering die de loonschade als gevolg van ziekte vergoed, is er een incide nteel hogere salarislast. Deze was voorzien en overstijgt niet de begroting. In dertie n jaar tijd zijn dertig woningen in de bestaande bouw verkocht. Dit is ca 12,5% van het bezit. Nog enkele jaren leunt het jaarresultaat op de voortgang van deze verkopen. Verwacht wordt dat we ca 1 woning per jaar verkopen. In 2008 is met de verkoop van één woning een boekwins t gerealisee rd van €98.000,-. De prognose is echter z o, dat vanaf 2010 de jaarresulta ten ook zonde r deze verkope n pos itief zulle n uitvallen.

FI NANCI ERING In 2008 zijn geen fina ncie ringsactiviteiten ontplooid. Eén van de leningen in de portefeuille is gekoppe ld aan het 6-maands euribor waarvoor een lage rente wordt betaald. Op deze variabele lening is in he t verslagjaar 3 ton afgelost. Harmonisch Wone n maakt vooralsnog geen gebruik van rente -instrumenten. In 2008 is een nieuw treasurystatuut vastgesteld.

BEL EGGI NGSBEL EI D Liquide middelen worden uitsluitend risicovrij weggezet op spaarrekeningen of deposito’s. In 2008 is een nieuw treasurystatuut vastgesteld.


BED RIJ FSW AARD E De jaarrekening is opgesteld naar de boekwaarde be paald als historische kostprijs verm inde rd me t afschrijvingen. De bedrijfswaarde van het bezit ligt boven de boekwaarde. Dit be tekent de verdiencapaciteit van de woningen op lange te rmijn voldoe nde is om uit de kosten te komen. De be drijfswaarde e xclusief grond ligt nog 1,6 miljoen euro boven de gecorrigeerde boekwaarde (correctie voor onderhoudsvoorziening, zie ook blz. 43). Vorig jaar was dat 2,4 miljoe n. De (saldo)daling wordt veroorzaakt door autonome daling als gevolg van een een jaar kortere levensduur en door extra lastenstijgingen.

RUI MTE VOOR NI EUWBOUW Er is be perkt ruim te voor onrendabele toppen in de nieuwbouw. He t Ce ntraal Fonds heeft deze ruim te naar aanleiding van de jaarcijfers over 2007 becijferd als voldoende voor de planne n voor de realise ring van 30 nieuwbouwwoningen, voorz ien voor 2011.

K ENGETALL EN Rentabilite it Eigen vermogen Vreemd vermogen Tot aal

Liquiditeit current ratio

Solvabiliteit solvabiliteit solvabiliteit bedrijfswaarde ( CFV/WSW)

Huuropbrengste n (x1000) huuropbrengsten huurderving huurachterstand

Inve ste ri nge n (x1000) nieuwbouw kwaliteit (woningverbet ering) milieu leefbaarheid overig (2007 inrichting kantoor) t otaal

2008

2007

2006

2005

p.m.* 4,5% 17,4%

p.m.* 4,5% 5,1%

p.m.* 4,6% 4,9%

p.m.* 5,9% 5,8%

2008

2007

2006

2005

2,2

3,4

2,7

2

2008

2007

2006

2005

9,1% 20,9%

-4,0% 14,3%

-4,3% 19,8%

-3,7% 24,7%

2008

2007

2006

2005

1.167 0,6% 1,0%

1.140 1,9% 0,6%

1.112 2,0% 0,5%

1.101 1,5% 0,7%

2008

2007

2006

2005

4 2 20

6

26

20 17 43

3 2 21

3 21

26

24

De milieukos ten zijn niet afzonderlijk terug te vinde n in de jaarrekening. De koste n bestonden in 2006 aan uit meerkosten voor energ iezuinige ventilatiemotoren bij een proje ct vervanging mechanische ventilatie. In 2008 is wederom een dergelijk project uitgevoerd.


WONEN EN Z OR G, BI JZ ONDER E DOELGR OEPEN I NL EI DI NG Harmonisch Wone n werkt samen met de we lzijns organisatie SHV (Stichting Ha rmonis che Voeding). Zij verzorgen ontmoetingsruimte en maaltijden in een gemeenschappelijke ruimte van de huurde rs. Ook verzorgen zij maaltijden aan huis voor zorgbehoevenden en andere belangste llende n uit de buurt. Daarnaast is er samenwe rking met de spirituele we lzijnsorganisatie Sowci, die o.a. voor de huurde rs een aantal voorzieningen bie dt. In 2008 is aan Sowci in het kader van het pa rticipatiebudget een sponsorbedrag verstrekt voor het “winterfeest”. Er is mome nteel geen samenwerking me t een zorginste lling. In de in 2002 gerealisee rde nieuwbouw bevinden zich 12 levensloopbestendige woningen. Er is voor deze woningen geen overeenkomst me t een zorgaanbieder. E r is in Le lystad echter een goed vangnet voor thuiszorg aanwezig, onde rmeer verz orgd door Icare. Op deze wijze is gewaarborgd dat er voldoende zorg beschikbaar is voor de zorgbehoevende huurde rs in ons bezit.

BI JZOND ERE D OEL GROEP EN Met betrekking tot urgenten, asielz oekers en jongeren zijn in het (inmiddels verlopen) convenant afspraken gemaakt met de gemeente. Zolang er geen nieuw convenant met de gemeente is overeengekomen, blijft Harmonisch Wone n de afspraken uit het oude convenant opvolgen. Vastgelegd is dat Ha rmonisch Wonen naar rato van het aantal woningen in bez it de Lelystadse taakstelling op zich zal neme n. Volgens de in he t convenant be paalde ra ndvoorwaa rden betekent da t er in 2008 een opgave lag om ca. 2 jongeren, 2 urgente n en 1 status houde r te huisvesten. De geleverde prestatie bedroeg 6 jongere n, 1 statushoude r en 1 urgente. De afgesproken presta ties zijn daa rmee in 2008 gemiddeld gesproken gehaald. Overige specifieke doelg roepen zoals ex-gede tinee rden e n dak- en thuis lozen z ijn in navolging van de gemeente niet tot aandachtsgebied verklaard. De omvang van deze opgave is zodanig dat wij me t onze schaal daar geen noemens waardige bijdrage aan zoude n kunnen leveren (213 sociale huur in bez it tegen een aanta l van ca 8500 sociale huur in heel Lelystad).

TOEK OMSTI GE ONTWI KK ELI NGEN Een van de doels tellingen van de corpora tie is het ontwikkelen van zogenaamde “gezonde” woningen volgens de richtlijne n van de Vedische bouw (zie ook be leidsplan 2004-2007). Gezonde woningen hebben, door hun specifieke bouw, een gunstig effect op het we lzijn en de gezondhe id van de bewone rs. In de eindgesprekken na de visitatie, is er meer duide lijkheid gekomen in de verhouding tussen Harmonisch Wonen en de gemeente e n de positie van Harm onisch Wonen in de stad. De gesprekken over 30 nieuwbouwwoningen in de uitleglocatie Warande zijn opnieuw opgestart en hebben geleid tot concrete afspraken. De ontwikkeling is voorz ien voor 2011. Op deze wijze krijgt de afspraak uit he t convenant me t de gemeente, wat in 2007 afloopt, alsnog –verlaat- een invulling. In 2008 heeft ee n verkennend gesprek plaatsgevonden met o.a. de gemeente in het kader van het nieuw op te zetten beleidsplan. De gemeente heeft aangegeven dat er draagvalk is voor een grote re ontwikkeling Vedische bouw in Lelystad Zuid. In 2009 zal er een stedenbouwkundige haalbaarheidsstudie worden gedaan


door de gemeente. Ook zal de afspraak worden opgenomen in he t nie uw op te s telle n convenant. De gesprekken hierover worden opgestart na het voltooien van he t be leidsplan van Harmonisch Wonen.

VERBI NDINGEN MET ANDER E R ECHTSPER SONEN EN VENNOOTSCHAPPEN Harmonisch Wone n is aangesloten bij Aedes, vereniging van woningcorporaties, maar ope reert overigens geheel zelfstandig. De Stichting Ha rmonisch Beheer (SHB) heeft haar ope rationele activiteiten uitbestee d aan Woningbouw Harmonisch Wone n. Ook de bestuurde r is dezelfde persoon als de bestuurder van de corporatie. Verrekening van kosten geschiedt op factuurbasis. De omvang hie rvan is de rmate gering dat er geen ris ico’s voor Harmonisch Wone n aan verbonden z ijn. SHB bezit ca 10 kle ine be drijfsunits binnen hetzelfde werkgebie d als de corpora tie en is financiee l gezond.

Overige externe samenwerking is beschreven in het bestuursverslag.


Tegen meerprijs kan gekozen worden voor een luxe re cabine en een tweede toile t

Toegepaste standaard integ rale doucheca bine bij doucherenovatie

Toegepaste standaard keuken bij keukenrenovatie; kleurkeuze is vrij Ook hier kan tegen mee rprijs gekozen worden voor a llerlei opties


J AA RREKENING

BALANS PER 31-12-2008

ACTIVA

alle bedragen in euros 31-12-2008 31-12-2007

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

9.837.323 26.767

10.075.450 26.767

21.812 9.885.902

21.119 10.123.336

0 0 0

0 0 0

9.885.902

10.123.336

11.982 17.640 46.730 76.352

7.544 19.191 55.775 82.509

756.394

1.067.231

832.745

1.149.740

10.718.647

11.273.077

Financiële vaste activa Diversen

Subtotaal vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Huurdebiteuren Overige vorderingen Overlopende activa

Liquide middelen Subtotaal v lottende activa

TO TAAL


PASSIVA

alle bedragen in euros 31-12-2008 31-12-2007

Eigen vermogen Overige reserves

978.327

-445.569

Voorzieningen Voorziening onderhoud

119.776

1.387.406

9.237.692

9.990.250

0 31.844 46.026 29.946 275.036 382.852

0 39.028 7.140 20.643 274.179 340.990

10.718.647

11.273.077

Langlopende schulden Leningen kredietinstellingen Kortlopende schulden Kredietinstellingen Leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden Overlopende passiva

TO TAAL


WI NST EN VERLIESREKENI NG OVER 2007 alle bedragen in euros 2008 BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende zaken Overige bedrijfsopbrengsten

BEDRIJFSLASTEN Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Overige waardeveranderingen immateriële en materiële vaste activa Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Bijzonder basten en lasten Overige bedrijfslasten

BEDRIJFSRESULTAAT FINANCIELE BATEN EN LAS TEN Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Opbrengst financiële vaste activa en effecten Rentelasten en soortgelijke kosten RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING Buitengewone baten Buitengewone lasten RESULTAAT VOOR BELAS TING Vennootschapsbelasting RESULTAAT NA BELAS TING

2007

1.166.677 22.351 0 95.777 53.542 1.338.347

1.140.457 21.103 0 82.382 47.490 1.291.431

198.382 0 125.594 17.506 27.657 271.825 -1.387.406 212.286 -534.157

144.828 0 110.137 14.444 21.033 260.350

1.872.504

538.722

24.326 0 440.814

33.838 0 529.124

1.456.016

43.437

0 0

0 0

1.456.016

43.437

201.917 752.709

32.119 1.423.897

43.437


WAAR DERI NGSGR ONDSLAGEN

ALGEMEEN De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs of nominale waarde, tenzij hierna anders is vermeld. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Regelgeving De jaarverslaggeving door toegelaten instellingenvolkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector. In dit besluit wordt in principe BW2 titel 9 voorgeschreven, behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Een en ander heeft tevens geleid tot een specifieke richtlijn van de Raad voor de Jaarverslaggeving. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en winst- en verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie-, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. Verkoop w oningen Vanaf 1996 is gestart met de verkoop van duurdere huurwoningen. Het verschil tussen opbrengstwaarde en boekwaarde verminderd met de verkoopkosten is als afzonderlijke post in de resultatenrekening verantwoord. Vennootschapsbelastingplicht Met ingang van 1 januari 2008 wordt over het resultaat vennootschapsbelasting geheven. Er zijn enkele verschillen tussen de wijze waarop het fiscale en het bedrijfseconomische vermogen wordt bepaald, waarvan het belangrijkste betreft de waardering van het verhuurbaar onroerend goed. Voor fiscale doeleinden wordt met enkele uitzonderingen uitgegaan van de waardering van het bezit tegen 70% van de WOZ-waarden. Schattings- en waarderingswij zigingen in het verslagjaar Mede in verband met de vennootschapsbelastingplicht vanaf 1 januari 2008 is de bestaande onderhoudsvoorziening opnieuw beoordeeld en is besloten deze via het jaarresultaat 2008 aan het eigen vermogen toe te voegen, en vanaf 2008 de voorziening opnieuw op te bouwen. Met ingang van 1 januari 2008 is eveneens de methodiek van afschrijvingen ten aanzien van het bezit aan verhuurbare objecten gewijzigd. Gekozen is voor lineaire afschrijving op de boekwaarde naar rato van de resterende levensduur, rekening houdend met een restwaarde, in plaats van de tot heden gevolgde annuïtaire afschrijvingsmethodiek.


GRONDSLAGEN VOOR DE BALANSWAARDERING Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie De grond en de woningen met de daarbijbehorende installaties en aanpassingen worden gewaardeerd tegen historische kostprijs verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen bepaald op basis van de verwachte economische levensduur, dan wel tegen lagere bedrijfswaarde. Op de grond wordt niet afgeschreven. Ten aanzien van grond wordt ervan uitgegaan dat bij beëindiging van de exploitatie sloopkosten gemaakt worden. Aangezien deze grondcomponent in het belang van vermogenspresentatie van ondergeschikt belang is, wordt hiervoor geen correctie toegepast op de waardering van de grond. De afschrijving op gebouwen vindt plaats op basis van de lineaire methode. De verwachte economische levensduur is 40-50 jaar. De afschrijvingsgrondslag is vanaf 2008 de boekwaarde verminderd met een geschatte restwaarde gesteld op eenderde van de historische kostprijs. De afschrijving vindt lineair plaats naar rato van de resterende levensduur. Tot en met 2007 werd annuïtair afgeschreven op de aanschaffingswaarde. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen bepaald op basis van de verwachte economische levensduur. De afschrijvingen zijn berekend volgens het lineaire systeem op basis van een geschatte economische levensduur van vijf jaar. Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid. Voorzieningen Voorziening onderhoud De voorziening voor onderhoud is gebaseerd op een door inventarisatie gebaseerde meerjarenonderhoudsbegroting over de verwachte levenduur. Het uitgangspunt van de voorziening is een egalisatie van de geschatte kosten van het cyclische onderhoud gedurende de resterende levensduur. De gemiddelde jaarlijkse dotatie geeft dan ook weer de gemiddelde jaarlijkse onderhoudskosten gedurende de gehele levensduur. De werkelijke cyclische onderhoudsko sten worden in mindering gebracht op de voorziening en de kosten van schades, klachten en mutatie-onderhoud komen rechtstreeks ten laste van de exploitatie.

Schulden op lange termij n Leningen De leningen worden afgelost op basis van annuïteiten of zijn aflossingsvrij.


GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING Algemeen Baten worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd. Lasten worden opgenomen in het jaar waarin zij voorzienbaar zijn. Huren De huren woningen en woongebouwen betreffen de woningen en twee gemeenschappelijke ruimten. De opbrengsten van een tweetal kantoren worden afzonderlijk vermeld onder onroerende zaken niet zijnde woningen. Sinds medio 1998 is het merendeel van de opbrengsten gemeenschappelijke ruimten begrepen onder de huuropbrengsten van de woningen. Huurderving Onder deze post is opgenomen de huurderving wegens leegstand en oninbaarheid. Vergoedingen Dit betreft de vergoedingen die de huurders - naast de nettohuur - verschuldigd zijn voor energielevering, schoonmaakkosten enz. De vergoeding is gebaseerd op de geraamde kosten. Jaarlijks vindt op basis van werkelijke kosten afrekening c.q. verrekening plaats. Vergoedingsderving Hieronder zijn begrepen de vergoedingen die niet ontvangen kunnen worden door leegstand. Lasten onderhoud Hieronder worden de dotatie aan of vrijval van de voorziening, alsmede de kosten ten behoeve van het klachten- en mutatie-onderhoud verantwoord. Het klachten- en mutatie-onderhoud wordt onderscheiden in de kosten van derden en de ko sten van materiaalverbruik en eigen dienst. In de winst- en verliesrekening zijn de ko sten van de eigen dienst opgenomen bij de kostensoorten lonen en salarissen, sociale lasten en overige bedrijfslasten. De toerekening aan het onderhoud wordt onder overige bedrijfsopbrengsten weergegeven. Overige bedrijfslasten Hieronder worden de overige kosten verantwoord die zijn gemaakt in het kader van de gewone bedrijfsvoering zoals huisvestingskosten, bestuursko sten, algemene kosten, overige personeelsko sten, belastingen, verzekeringen, levering goederen en diensten, enz. Buitengewone baten en lasten Onder buitengewone baten en lasten worden die posten opgenomen die niet uit de normale bedrijfsactiviteiten voortkomen en dus niet in het bedrijfsresultaat worden verantwoord.


TOELI CHTING OP DE BALANS ACTIVA 31-12-2008 31-12-2007 VASTE ACTIVA Materiële vaste activa 1 Onroerende/roerende zaken in exploitatie 2 Onroerende/roerende zaken in ontwikkeling 3 Onroerende/roerende zaken ten dienste van de exploitatie

9.837.323 10.075.450 26.767 26.767 21.812 21.812 9.885.902 10.123.336

1. Onroerende en roerende zaken in exploitatie Terreinen

Saldo per begin boekjaar - aanschaffingswaarde - cumulatieve waardeveranderingen - cumulatieve afschrijvingen - boekwaarde - stelselwijziging - gecorrigeerde boekwaarde Mutaties in het boekjaar: - investeringen - overboekingen van "in ontwikkeling" - desinvesteringen aanschafwaarde - desinvesteringen cumulatieve afschrijvingen - afschrijvingen - afboeking onrendabele top - waardeveranderingen (lagere bedrijfswaarde) - correcties afschrijvingen voorgaande jaren correcties waardeveranderingen Saldo per einde boekjaar - aanschaffingswaarde - cumulatieve waardeveranderingen - cumulatieve afschrijvingen - boekwaarde

1.531.586

Woningen en woongebouwen

1.531.586

9.791.127 -210.000 1.086.783 8.494.343

1.531.586

8.494.343

-9.075

Onroerende Totaal zaken nietwoningen 65.174 11.387.887 -210.000 15.654 1.102.437 49.521 10.075.450 0 49.521 10.075.450

-41.077 5.822 -192.252

-1.544

-9.075

-227.508

-1.544

1.522.511

9.750.049 -210.000 1.273.214 8.266.836

1.522.511

65.174 11.337.735 -210.000 17.198 1.290.412 47.976 9.837.323

Afschrijvingsmethode en -termijnen De afschrijvingsmethode en -termijnen bedragen respectievelijk voor: - woningen en woongebouwen (incl. gemeenschappelijke ruimten) - onroerende zaken niet zijnde woningen (bedrijfsruimten) Zekerheden Geen van de onroerende zaken is als zekerheid voor leningen gesteld.

0 0 -50.152 5.822 -193.797 0 0 0 0 -238.127

Lineair 40-50 jaar 40 jaar


Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde wordt berekend als de contante waarde van de toekomstige kasstromen (exclusief de belasting over de winst) met betrekking tot de exploitatie van het verhuurd onroerend goed gedurende de veronderstelde levensduur (50 jaar en voor complex 2 40 jaar na aanschaf). De bedrijfswaarde van de onroerende zaken in exploitatie excl. grond bedraagt € 10 miljoen. Dit is €1,6 miljoen boven de boekwaarde gecorrigeerd voor onderhoudsvoorzieningen. De bedrijfswaarde inclusief grond bedraagt € 11,5 miljoen. Omdat het einde van de levensduur van de complexen woningen nog ver in de toekomst ligt is thans geen beleid aanwezig ten aanzien van de bestemming van de grond na het einde van de oorspronkelijke levensduur. Verwacht wordt dat te zijner tijd een zodanig beleid wordt gevoerd dat eventueel via tijdelijk voortgezette exploitatie (ingeval afstoting van de grond minus bijkomende kosten zoals sloopkosten etc. niet een hogere directe opbrengstwaarde genereert) te allen tijde tot een huidige bedrijfswaarde leidt die hoger is dan de boekwaarde van de grond. Om die reden is in de bedrijfswaarde voor de grond de huidige boekwaarde als minimumwaardering opgenomen. Voor deze bedrijfswaardeberekening zijn de maximale WSW- parameters gehanteerd te weten: Huurstijgings%: 1-7-2009 2,5% (gerealiseerde stijging), 2010 e.v. 2,25%. Stijging kosten onderhoud 3,25%. Overige lastenstijging 2,25%. Rente (discontovoet) 6%. Voor huurderving (leegstand) is gehanteerd: 2% Voor alle complexen behalve complex 2 ( 32 HAT-eenheden) bestaat een positief verschil tussen de (hogere) bedrijfswaarde en de (lagere) gecorrigeerde boekwaarde. Voor complex 2 heeft in het verleden afwaardering tot de lagere bedrijfswaarde plaatsgevonden. Er hoeft in de bedrijfswaarde verder geen rekening gehouden te worden met een neerwaartse rentabiliteitswaardecorrectie voor de leningen. Het huidige leningenpakket vertoont door het gunstige gemiddelde rentepercentage een positieve rentabiliteitswaardecorrectie van circa € 1 miljoen. De bedrijfswaarde is circa € 0,2 miljoen hoger dan ultimo vorig verslagjaar. De belangrijkste oorzaken zijn -afgezien van de autonome mutatie door het vervallen van één exploitatiejaar van de resterende levensduur- lagere onderhoudsuitgaven (circa € 0,6 miljoen) en hogere algemene lasten (circa € 0,4 miljoen) dan verwacht in de berekening ultimo vorig verslagjaar. WOZ-waarde De WOZ-waarde per peildatum 1-1-2008 bedraagt (afgerond) € 29 miljoen.


2. Onroerende en roerende zaken in ontw ikkeling Woningen en woongebouwen Saldo per begin boekjaar (incl. grond) - complex 8, geplande start bouw in 2011

Aangegane verplichting

26.767

Totaal

0

26.767

0

0

0 0 0 0 0

26.767

0

26.767

Mutaties in het boekjaar (incl. grond): - investeringen - overboekingen naar "in exploitatie" - afboekingen correcties waardeveranderingen Saldo per einde boekjaar - boekwaarde (betreft complex 8)

3. Onroerende- en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Inventarissen Saldo per begin boekjaar - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen - boekwaarde

Totaal

27.383 6.264 21.119

27.383 6.264 21.119

5.278 -1.510

5.278 -1.510

1.510 -5.221 636 693

1.510 -5.221 636 693

Saldo per einde boekjaar - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen - boekwaarde

31.151 9.339 21.812

31.151 9.339 21.812

Afschrijvingsmethode en -termijnen De afschrijvingsmethode en -termijnen bedraagt: Kantoorinventaris incl. computerhardware en software Kantoorinrichting

Lineair 5 jaar 5 jaar

Mutaties in het boekjaar: - investeringen - desinvesteringen aanschafwaarde desinvesteringen cumulatieve - afschrijvingen - afschrijvingen - correcties afschrijvingen vorige jaren

Verzekering De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie (inclusief voorraden) zijn per einde van het boekjaar voor € 73.500,- verzekerd, met een garantie voor onderverzekering. De laatste wijziging van de verzekerde waarde heeft plaatsgevonden per 1-1-2008. Zekerheden Vorenvermelde activa zijn niet tot zekerheid voor leningen gesteld.


31-12-2008

31-12-2007

0 0

0 0

0

0

Financiële vaste activa 1. 2. Diverse vorderingen 2. Diverse v orderingen Deposito's Leningen Totaal u/g 0 0 Saldo per begin boekjaar

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Mutaties in het boekjaar: - verstre kkingen - aflossingen

Saldo per einde boekjaar VLOTTENDE ACTIVA

31-12-2008

31-12-2007

11.982 17.640 46.730 76.352

7.544 19.191 55.775 82.509

Vorderingen 1 Huurdebiteuren 2 Overige vorderingen 3 Overlopende activa

1. Huurdebiteuren De huurachterstanden kunnen als volgt naar tijdsduur en aantal huurders worden gespecificeerd: Periode Aantal huurders Huurachterstand 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2008 31-12-2007 tot 1 maand 14 10 5.745 3.688 1 tot 2 maanden 1 0 1.061 2 tot 3 maanden 1 0 1.618 3 tot 4 maanden 0 2 3.856 4 tot 5 maanden 5 tot 6 maanden 1 3.559 6 mnd. of meer Subtotaal 11.982 7.544 Voorziening Totaal 17 12 11.982 7.544 De huurachterstanden bedragen ultimo boekjaar 1,02% van de brutojaarhuur. (vorig boekjaar 0,65%) Voorziening voor dubieuze huurdebiteuren Voor het risico van oninbaarheid van huurdebiteuren is tot een bedrag van € 18.400,- (vorig jaar 14.000) een voorziening getroffen, voor het geheel betrekking hebbend op vertrokken bewoners, zie hierna.


2. Overige v orderingen - Vertrokken bewoners af. Voorziening oninbaar - Rekening-courant SHB - Diversen

31-12-2008

31-12-2007

24.283 -18.400

27.870 -14.000

10.063 1.693 17.640

1.175 4.145 19.191

20.279 15.396 8.681 1.671 703 0 46.730

23.519 15.417 4.244

473 152.827 153.300

535 0 152.566 153.100

420.835 182.258 603.093

505.012 409.119 914.131

756.394

1.067.231

978.327

-445.569

978.327

-445.569

-445.569

-489.006

-445.569 1.423.897 978.327

-489.006 43.437 -445.569

3. Overlopende activa -

Rente Vooruitbetaalde kosten Ziekengeld te ontvangen Personeelsvoorschotten Nog te factureren diensten en doorberekende kosten Diversen

Liquide middelen a. Direct opvraagbaar: Kas Kruisposten Rekening-courant banken b. Op termijn uitgezet: Spaarrekeningen e.d Spaarrekeningen banken Roparco

Totaal

12.179 415 55.775

PASSIVA Eigen vermogen Overige reserves Overige reserves Algemene bedrijfsreserve Algemene bedrij fsreserve Saldo per begin boekjaar Gecorrigeerde stand per begin boekjaar Jaarresultaat Saldo per einde boekjaar


Voorzieningen Voorziening onderhoud

Voorziening onderhoud Saldo per begin boekjaar Gecorrigeerde stand per begin boekjaar Vrijval per 1 januari 2008 ivm hernieuwde schattingen Prijsstijgingscorrectie Dotatie boekjaar Kosten cyclisch onderhoud boekjaar Saldo per einde boekjaar Langlopende schulden Leningen kredietinstellingen (inclusief komend verslagjaar af te lossen bedrag van 1.803.310,-)

31-12-2008

31-12-2007

119.776

1.387.406

119.776

1.387.406

1.387.406

1.274.319

1.387.406 -1.387.406

1.274.319

209.691 -89.915

41.415 188.169 -116.498

119.776

1.387.406

9.237.692

9.990.250

9.237.692

9.990.250

De leningen kredietinstellingen hebben rekening houdend met de geplande herfinancieringen alle een restantlooptijd van meer dan 5 jaar. Leningen kredietinstellingen Saldo per begin boekjaar Mutaties in het boekjaar: - nieuwe leningen - vervroegde en algehele aflossingen - reguliere aflossingen

Saldo per einde boekjaar

9.990.250

10.178.617

-700.000 -52.558 -752.558

3.000.000 -3.169.029 -19.339 -188.368

9.237.692

9.990.250

Rentevoet en aflossingssysteem De gemiddelde rentevoet van de uitstaande leningen kredietinstellingen bedroeg dit jaar circa 4,5% (vorig boekjaar 5,2%). De reguliere aflossing van een annuïtaire lening zal in het komende verslagjaar ca. 33.500,- bedragen. In 2009 is algehele aflossing van een andere annuïtaire lening ad € 1,777 miljoen aan de orde. Voor de herfinanciering is een nieuwe lening afgesloten van € 800.000,- met een looptijd tot 2014 en een rente van 4,08%, en wordt binnen een bestaande variabel aflosbare lening € 300.000 opgenomen uit de aanwezige kredietruimte. Deze lening heeft een looptijd tot 2012. De overige leningen kennen geen tussentijdse aflossingsverplichtingen. De eerstvolgende algehele aflossing vindt plaats in 2013 (1 miljoen euro). Zekerheden Voor de gestelde zekerheden verwijzen wij naar de balanspost onroerende en roerende zaken in exploitatie. Ten behoeve van de leningen van kredietinstellingen is borgstelling van het WSW verkregen.


31-12-2008

31-12-2007

0 31.844 46.026 29.946 275.036 382.852

0 39.028 7.140 20.643 274.179 340.990

31.844 31.844

39.028 39.028

5.119 5.470 3.350 -32 32.119 46.026

2.071 2.081 2.339 649

-554 5.640 686 -840

-1.398 6.247 592 -5.482 130

17.980

17.850

1.811 5.224 29.946

565 2.139 20.643

246.863 20.000 8.172

249.073 17.000 8.106

275.036

274.179

Kortlopende schulden 1 2 3 4 5

Kredietinstellingen Leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden Overlopende passiva

1. Kredietinstellingen - Rekening-courant krediet banken 2. Leveranciers - Crediteuren 3. -

Belastingen en premies sociale verzekeringen loonheffing incl. premies sociale lasten omzetbelasting pensioenpremies vut-premies vennootschapsbelasting

4. -

Overige schulden afrekening diverse servicekosten dakgotenfonds huurders glasfonds huurders onderhoudsfonds huurders netto lonen en spaarlonen

5. -

Overlopende passiva niet-vervallen rente jaarrekening- en accountantsko sten vooruitontvangen huur

voorschotten huurtoeslag rekening-courant Stichting Harmonisch Beheer derdengelden diverse schulden

Niet uit de balans blij kende verplichtingen Per einde van het verslagjaar zijn er meerjarige onderhoudscontracten voor schilderwerk lopend tot en met 2016 voor een totaalbedrag van circa € 202.500,-, en voor software t/m 2013 voor een totaalbedrag van circa € 33.500.

7.140


TOELI CHTING OP DE WI NST- EN VERLIESREKENI NG BEDRIJFSOPBRENGSTEN 2008 Huren Te ontvangen nettohuur: woningen en woongebouwen niet-woningen (kantoren en gemeenschappelijke ruimten) Subtotaal Huurderving: leegstand woningen leegstand niet-woningen Subtotaal Totaal

2007

1.147.739 26.592 1.174.331

1.133.240 29.299 1.162.540

7.654

22.083

7.654

22.083

1.166.677

1.140.457

15.909

13.052

-3.453 -1.265 600 11.791

17.000 -5.566 4.000 28.486

Ultimo van het jaar was de leegstand 2 verhuureenheden (ultimo vorig jaar 5). De 'te ontvangen nettohuur' is ten opzichte van het vorige boekjaar hoofdzakelijk gewijzigd als gevolg van: Huurverhoging per 1 juli van de woningen (gem. 1,3%, vor. jr. 1,1%) Uitbreiding verhuurbestand Af-/toename toegerekende opbrengst gemeenschappelijke ruimten Huurdervingen als gevolg van verkoop woningen Huurverhogingen als gevolg van woningverbetering

De huurderving door leegstand bedroeg dit jaar 0,65% van de te ontvangen huur (vorig boekjaar 1,9%) Vergoedingen Te ontvangen vergoedingen: leveringen en diensten Subtotaal Vergoedingsderving: wegens leegstand wegens andere redenen Subtotaal Totaal

22.384 22.384

21.206 21.206

33

103

33

103

22.351

21.103

De 'te ontvangen vergoedingen' zijn ten opzichte van het vorige boekjaar gewijzigd als gevolg van: De verhoging/verlaging van de vergoedingen 1.178 2.842 Uitbreiding met nieuwe services 0 0 1.178 2.842 De vergoedingsderving door leegstand bedraagt 0,14 % van de te ontvangen vergoedingen (vorig boekjaar 0,5%).


2008

2007

Ov erheidsbij dragen Verkoop onroerende zaken boekwinst verkochte woningen

0

0

95.777 95.777

82.382 82.382

In het verslagjaar is 1 woning verkocht (vorig jaar idem). Het resultaat betreft de meerwaarde van de verkoopopbrengst boven de boekwaarde verhoogd met de directe verkoopkosten. Ov erige bedrij fsopbrengsten doorberekende administratiekosten doorberekende arbeidskosten woningverbetering, schaden e.a. toegerekende arbeidskosten groot onderhoud (t.l.v. voorzieningen) toegerekende arbeidskosten klachten- en mutatieonderhoud toegerekende arbeidskosten servicekostenfondsen toegerekende arbeidskosten leefbaarheid diensten en doorberekende kosten met btw hoog tarief, gefactureerd diensten en doorberekende kosten met btw hoog tarief, te factureren diensten en doorberekende kosten met btw laag tarief, gefactureerd diensten en doorberekende kosten btw laag tarief, te factureren inkopen met btw m.b.t. verleende diensten en doorberekende kosten verleende diensten en doorberekende kosten met 0% btw overige diverse baten

877 4.782

820 1.216

14.877 16.514 2.163 3.498 15.563 703

11.552 14.440 4.083 212 9.482 11.332

-4.612 -1.606

160 -12.704 6.302

783 53.542

596 47.490

193.797 4.585 198.382

142.845 1.983 144.828

0 0

0 0

138.103 138.103 12.509 125.594

121.156 121.156 11.019 110.137

17.506

15.976 -1.531 14.444

BEDRIJFSLASTEN Afschrijv ingen op materiële vaste activ a onroerende en roerende zaken in exploitatie onroerende/roerende zaken ten dienste van de exploitatie Ov erige waardev eranderingen van materiele vaste activ a verschil boekwaarde en lagere bedrijfswaarde complex 2 Lonen en salarissen Salarissen Af: - Ontvangen ziekengelden Totaal Sociale lasten Sociale lasten Afdrachtverminderingen

17.506


2008 Pensioenlasten Pensioen-premies VUT-premies

20.483 7.173 27.657

2007 15.251 5.783 21.033

Het gemiddelde aantal werknemers gedurende het boekjaar bedroeg 5 (vorig boekjaar idem). Dit betreft 1 persoon voor elk van de volgende vijf functies: directie, technische dienst, financiele administratie+bewonerszaken, huuradministratie+bewonerszaken, keukenmontage. Lasten onderhoud Uitgaven onderhoud Bij: eigen dienst Kosten onderhoud Af: Cyclisch onderhoud ten laste van de voorziening Klachten- en mutatieonderhoud Prijsstijgingscorrectie voorziening begin boekjaar Dotatie boekjaar voorziening onderhoud

Bij zondere baten en lasten Vrijval onderhoudsvoorziening per 1-1-2008

Ov erige bedrij fslasten 1 Overige kostensoorten: - overige personeelsko sten - huisvestingsko sten - automatiseringskosten - algemene kosten 2 Bedrijfslasten: - belastingen verhuurde eenheden - verzekeringen verhuurde eenheden - contributie landelijke federatie (Aedes) - bijdrage CFV ontwikkeling wijken 3 Overige lasten: - onderhouds- en schoonmaakkosten (servicekosten) - cursussen - voorzieningen/afboekingen oninbare debiteuren (-/- = vrijval) - visitatiekosten - energielabels woningen - procedurekosten huurders - promotiekosten - leefbaarheid - bijdrage huurdersorganisatie - woningverbetering - nagekomen lasten voorgaande jaren - energiekosten leegstaande woningen - overige diverse lasten

120.657 31.391 152.048 89.915 62.134 0 209.691 271.825

121.271 25.992 147.263 116.498 30.765 41.415 188.169 260.350

1.387.406 1.387.406

0

11.687 15.216 10.574 40.598

10.092 16.655 10.553 41.906

55.794 3.769 2.760 10.200

43.691 11.208 2.400

22.351 1.688 4.400

21.343 708 -5.500 15.470

7.097 2.419 19.570 30 3.985

5.693 20.011

-36 184 212.286

1.856 68 201.917

5.765


Financiele baten en lasten Rentebaten (exclusief rente financiële vaste activa) rekening-courant banken / spaarrekeningen / vorderingen onderhandse leningen rente voorgaande jaren

2008

2007

24.326

24.807 9.031

24.326

33.838

0

0

438.278

526.539

438.278

526.539

2.536 2.536

2.585 2.585

440.814

529.124

416.488

495.286

0

522.309 522.309

Opbrengsten financiële vaste activ a Rentebaten: deposito's > 1 jaar Overige opbrengsten financiële vaste activa Rentelasten Rente langlopende schulden: leningen verhuurcomplexen disagio nieuw afgesloten leningen Rente/kosten kortlopende schulden: onderhandse leningen kredietinstellingen (incl. belastingdienst)

Saldo rentebaten en lasten Aan exploitatie toe te rekenen v ermogenskosten over in het onroerend goed geïnvesteerde eigen en vreemd vermogen

27.024

Renteresultaat Buitengew one baten 0

0

0

0

Buitengew one lasten -

Vennootschapsbelasting Bedrijfseconomisch resultaat Fiscaal geen vrijval onderhoudsvoorziening (fiscale beginbalans) Fiscaal hogere kosten oninbare vorderingen (fiscale beginbalans) Fiscaal hogere afschrijving inventaris (fiscale beginbalans) Fiscaal lagere boekwinst verkochte woning Fiscale boekwinst verkochte woning naar herinvesteringsreserve Fiscaal geen afschrijvingen onroerend goed Investeringsaftrek 25,0% Niet aftrekbaar deel gemengde kosten 26,5% Fiscaal belast bedrag Vennootschapsbelasting 20,0%

1.456.016 -1.387.406 -4.400 -636 -49.470 -46.307 193.797 -1.315 318 160.597 32.119


KASSTR OOMOVERZI CHT

2008 Kasstroom uit operationele activ iteiten Bedrijfsresultaat Afschrijvingen Resultaat op verkoop woningen Afname voorzieningen Afname vorderingen Toename kortlopende schulden

1.872.504 198.382 -95.777 -1.267.629 6.158 41.862

Kasstroom uit financieringsactiv iteiten Ontvangsten langlopende schulden Aflossingen langlopende schulden Kasstroom uit financieringsactiviteiten Toename/afname geldmiddelen

144.828 -82.382 113.087 -20.371 -57.458

24.326 -440.814 -32.119

97.705 636.427 33.838 -529.124 0

-448.608 306.891

Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Boekwinst desinvesteringen vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten

538.722

-1.117.005 755.499

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest Winstbelasting

2007

-5.278 44.330 95.777

-495.286 141.141

-17.327 45.381 82.382 134.829

0 -752.558

110.436

3.000.000 -3.188.368 -752.558

-188.368

-310.838

63.209

Toelichting op het kasstroomoverzicht 1. Algemene grondslagen Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het overzicht bestaan uit de liquide middelen zoals gespecificeerd in de toelichting op de balans. 2. Aansluiting kasstroomoverzicht en balans Liquide middelen volgens de balans per 31-12-2008 756.394 Liquide middelen volgens de balans per 31-12-2007 1.067.231 Mutatie in de liquide middelen -310.838 3. Toelichting op specifieke kasstromen De afname in de liquide middelen in 2008 is in het bijzonder ook veroorzaakt door vervroegde gedeeltelijke aflossing op een bestaande lening, ter vermijding van overtollige liquiditeiten en onnodige rentelasten


OVERI GE GEGEVENS

OVERIGE GEGEVENS 2008

2007

Toerekening j aarresultaat - Algemene bedrijfsreserve

1.423.897 1.423.897

43.437 43.437


ACCOUNTANTSVER KLAR ING




m 31 december Stichting Harmonisch Wonen

Recommend Documents