M 30 APRIL 2012 COÖPERATIE CSV COVAS U.A

JAARVERSLAG 2011/2012 1 MEI 2011 T/M 30 APRIL 2012

COÖPERATIE CSV COVAS U.A.

  ________________________________ 

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 2

  ________________________________ 

Inhoudsopgave

Pagina

Voorwoord ................................................................................................................................................... 4  Directieverslag ........................................................................................................................................... 5  De organisatie ............................................................................................................................................ 8  Coöperatieve zaken .................................................................................................................................. 9  Bedrijfsorganisatie ................................................................................................................................... 11  Activiteiten ................................................................................................................................................. 12  De suikerbietenteelt ................................................................................................................................. 14  Zaai en opkomst .................................................................................................................................. 14  Onkruidbestrijding ................................................................................................................................ 14  Ziekten en plagen ................................................................................................................................ 15  Groeiomstandigheden ......................................................................................................................... 15  Campagne ................................................................................................................................................ 17  Campagnelogistiek .............................................................................................................................. 17  Maatschappelijke aspecten .................................................................................................................... 20  Aardappeltelervereniging Zuid Nederland (AZN) ............................................................................... 21  Euro Ginseng ........................................................................................................................................... 23  Betacal-afzet ............................................................................................................................................. 23  De cichoreiteelt ........................................................................................................................................ 25  Brouwgerstteelt in Limburg .................................................................................................................... 28  Bestuurlijke organisatie ........................................................................................................................... 30  Jaarrekening CSV COVAS .................................................................................................................... 34  Samengevoegde winst- & verliesrekening........................................................................................... 36  Toelichting jaarrekening ...................................................................................................................... 37  Betaalde bietengelden ........................................................................................................................ 38  Financiële aspecten ................................................................................................................................ 39  Financiering en (des)investeringen ................................................................................................... 39  Risicobeheersing ................................................................................................................................. 39  Controleverklaring van de onafhankelijke accountant ....................................................................... 41  Verklaring Raad van Toezicht ................................................................................................................ 42   

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 3

  ________________________________ 

Voorwoord Na enkele jaren als bestuurslid voor CSV COVAS te hebben gewerkt, werd mij bij de start van campagne 2011/2012 gevraagd of ik, vanwege het vertrek van voorzitter Jan Voncken, wederom de voorzittershamer wilde overnemen. Na overleg met het thuisfront hoefde ik hier niet lang over na te denken. Bij de coöperatie, met al haar uitdagingen, ben ik altijd zeer betrokken geweest en deze betrokkenheid heeft mij over de streep getrokken. Vanaf mijn benoeming in september 2011 tot aan het moment dat ik dit schrijf is er nog geen moment van twijfel geweest. Mijn gevoel een goed besluit te hebben genomen is alleen maar bevestigd door de ontwikkelingen tot nu toe. Met trots presenteert de organisatie dan ook dit jaarverslag met goede financiële resultaten. Als ik daar als voorzitter naar kijk, dan zie ik dat de door de fusie gemaakte efficiencyslagen nu worden terugverdiend. De bestuurlijke en bedrijfsorganisatie zijn op orde, we werken efficiënt en letten samen op de kosten. Dit proces is natuurlijk nooit ten einde, we moeten allemaal alert blijven en elkaar scherp houden. In de periode dat ik als bestuurder c.q. vicevoorzitter bij de coöperatie heb gewerkt, heb ik altijd aandacht gehouden voor de achtergronden van de leden. Tijdens de fusie hebben we gezegd dat we één coöperatie willen zijn, gelijk voor alle leden. Dit kost tijd en een goede communicatie met onze leden is daarbij zeer belangrijk. Met veel plezier en aandacht heb ik dan ook de laatste kringvergaderingen mogen voorzitten en ik constateer dat we op de goede weg zijn. We staan open voor de geluiden uit de praktijk en proberen er iets mee te doen. U begrijpt dat we nooit iedere wens kunnen vervullen, maar als we weten wat er speelt dan kunnen we daar in de toekomst ook rekening mee houden. Immers, als we het niet weten, kunnen we er ook niets mee. Graag wil ik u nog één ding meegeven en dat is een uitspraak van een ledenraadslid tijdens de vaststelling van de bietenprijs in de februarivergadering 2012. ‘De wijze waarop de vroege premie wordt vastgesteld, de correctie voor gemiste groei en suiker, is een voorbeeld van een coöperatieve oplossing’. Toen ik dit hoorde was het voor mij wederom een bevestiging dat we op de goede weg zijn. Dit moeten we uitstralen naar onze leden. In de vakbladen wordt veel geschreven over het coöperatieve model, een model dat echt werkt! ‘Records worden voortdurend gebroken, gemiddeld 80 ton netto bieten met bijna 17% suiker, daar mogen de leden en de medewerkers van de coöperatie trots op zijn!’. Tot slot wil ik nog even stilstaan bij het overlijden van oud-directeur van CSV de heer Krien de Bekker op 9 mei 2012. In de 40 jaar dat hij in dienst was bij CSV heeft hij een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de bietenteelt in Oost-Brabant en Zuid-Gelderland. Zijn betrokkenheid en inbreng zijn voor de bietentelers van grote waarde geweest. C.J. Huijbregts Algemeen voorzitter

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 4

  ________________________________ 

Directeur Gerard Gosselink en voorzitter Cees Huijbregts

Directieverslag De voorzitter schrijft in zijn voorwoord over efficiencyslagen die in de organisatie zijn gemaakt, we zien dit als het maken van voorwaartse stappen. Hier zijn we als bedrijf gedurende het jaar continue mee bezig geweest. Enkele voorbeelden hiervan zijn: één organisatie met minder mensen, een kleiner bestuur, één kantoor, één werkwijze. Het resultaat van deze ontwikkelingen is goed geweest en dat spreekt uit de financiële cijfers van dit boekjaar. Het maken van de stappen voorwaarts, vraagt van het bestuur een richting aan te geven. Dit heeft het gedaan in zijn driejarenplan. In dit plan, zoals ook vorig boekjaar is beschreven, zijn een aantal concrete plannen benoemd waaraan in het boekjaar invulling is gegeven. Vanuit ondernemerschap en gedrevenheid wil je deze stappen voortvarend kunnen zetten, maar de realiteit laat zien dat deze stappen vaak meer tijd vragen. Een oud-directeur van de coöperatie gaf aan de letters CSV een mooie invulling: ‘Coöperatief Stappen Vooruit’. Als je dit vervolgens afzet tegen de ontwikkelingen die onze coöperatie de laatste drie boekjaren heeft doorgemaakt, dan is het soms opvallend of verbijsterend hoe groot sommige stappen zijn geweest. Tijdens het maken van deze stappen stel je jezelf wel eens de vraag ‘zijn ze niet te groot?’. Achteraf blijkt dan dat we passende stappen hebben genomen. Hoe groot of hoe klein ze ook zijn geweest, er zijn stappen gezet. Een paar daarvan wil ik graag nader met u bekijken: _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 5

  ________________________________ 

1. De logistiek is een belangrijke tak van de coöperatie. Het terugdringen van het aantal ‘lege kilometers’ is daarbij één van de aandachtspunten. We zien dat er weer meer retourvrachten, ook van nieuwe aanbieders, zijn aangenomen. Momenteel lopen er nog steeds gesprekken om dit verder uit te breiden, het biedt perspectief;

Vervoerde producten in tonnen 150.000 100.000 2011/2012 50.000

2010/2011 2009/2010

0 Perspulp  cigarant

Cichorei

Diversen

Betacal 

2. Stagiaires van HAS Kennis Transfer Den Bosch hebben onderzoek gedaan naar de optimalisatie van het bietentransport, naar het laden en vervoeren. Resultaten van dit onderzoek hebben de werkorganisatie en het bestuur aan het denken gezet. Eén laadsysteem in het hele werkgebied geeft kansen. Dit gaan we verder onderzoeken; 3. Rendement op liquide middelen vraagt continue aandacht. Met de aanstelling van nieuwe medewerkers is met deze extra aandacht ook resultaat bereikt. Enerzijds door een goede begroting en anderzijds door het juiste beheer van de gelden; 4. Regelmatig kijken we in de spiegel: waar zijn we mee bezig en biedt het rendement? Dit heeft ertoe geleid dat het bestuur heeft besloten om binnen afzienbare tijd te stoppen met de activiteiten van Euro Ginseng. De conclusie is dat we ons blijven focussen op waar we goed in zijn: het verder verbeteren van de bietenteelt en de logistiek; 5. Kennis en ervaring zijn een belangrijke basis voor het functioneren van de coöperatie. Deze basis blijft behouden door vertrekkende medewerkers tijdig te vervangen door goede en ervaren kandidaten. De nieuwe medewerkers zijn mensen met agrarische ervaring, maar ook geheel branchevreemde krachten. Zo maar enkele zaken die in het boekjaar hebben gespeeld. Zoals ik hiervoor al aangaf is de bietenteelt de basis van de coöperatie, dat moeten we goed doen. De vraag kan worden gesteld: hoe toets je of het goed gaat? Is ‘geen bericht, goed bericht’ voldoende basis? Dat zal ongetwijfeld deels waar zijn, maar concrete resultaten die je kunt laten zien vormen een belangrijkere basis. _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 6

  ________________________________ 

De recordopbrengst, de goede opkomst bij de kringvergaderingen, de mooie bietenprijs van dit jaar, persoonlijke reacties van telers die mij hebben aangesproken en het financiële resultaat zijn voor mij samen de tekenen dat CSV COVAS op de goede weg is: ‘We betekenen iets voor onze telers’. De coöperatie ‘biet’ toekomst, om maar een woordspeling te gebruiken. Dat de toekomst vol vraagtekens zit is een cliché, maar er zijn concrete vraagtekens die voor de continuïteit van de bietenteelt belangrijk zijn en nu spelen. Daarvan is de Europese discussie rond het afschaffen van de suikerreferentie de belangrijkste. De onduidelijkheid daarover op dit moment (2012), speelt regelmatig een rol bij de uitvoering van de werkzaamheden. Soms leidt deze onduidelijkheid tot een vorm van onzekerheid die bij telers ontstaat als er besluiten moeten worden genomen over bijvoorbeeld: ‘wil ik groeien in de teelt’ of ‘hoe gaat het verder na het afschaffen van de suikerreferentie?’ en ‘onder welke voorwaarden kan ik blijven telen?’. Dit zijn voor de hand liggende vragen die nu nog niet direct beantwoord kunnen worden. Het bestuur van de coöperatie heeft aangegeven dat het staat voor de continuïteit van de bietenteelt voor zijn leden. Het bestuur ervaart dat de bietenteelt voor zijn leden belangrijk is in hun bedrijfsvoering en daar zal de coöperatie invulling aan gaan geven: het behoud van de bietenteelt voor Zuidoost-Nederland. In de toekomst zullen we als coöperatie aandacht moeten houden voor onze leden, of met andere woorden voor de ledenbetrokkenheid. De maatschappij waarin we werken verandert en daarin zal de coöperatie mee moeten. Nieuwe vormen van communicatie, als sociale media, gaan ook een plaats krijgen in onze sector. Maar ook de bedrijfsvoering van de huidige ondernemer verandert. Zijn informatie haalt hij van het internet, tijd wordt steeds meer een beperkende factor en het ondernemen vraagt om registratie, want ‘meten is weten’. Met deze ontwikkelingen zullen wij als coöperatie mee moeten gaan door tijdig te weten wat er bij onze leden speelt; op welk gebied zij vinden dat CSV COVAS hen kan ondersteunen bij hun bedrijfsvoering. Naast de stappen die we in het boekjaar hebben kunnen nemen, heeft de coöperatie zich ook verdiept in kansen die er in de markt liggen. Kansen die passen bij de missie van de coöperatie en die een duurzaam karakter hebben. Nu ik dit woord duurzaam schrijf, komt de gedachte op: ‘maar wat is dan duurzaam?’. Ik hoor leden zeggen ‘dat begint een modeverschijnsel te worden’ of ‘dat kost alleen maar geld’. Het is ook ingewikkeld om hier als coöperatie verder invulling aan te geven, maar toch voelen we ons verantwoordelijk om dit te doen. In de opzet van het jaarverslag hebben we ervoor gekozen om ook kringbestuurders aan het woord te laten over thema’s die spelen rond de duurzaamheid van de coöperatie en hun eigen bedrijf. Hiermee krijgen we een beter inzicht in wat er speelt bij deze agrariërs. Snel is mij duidelijk geworden dat geld verdienen de basis blijft, ook voor een duurzame bietenteelt. Hieraan wil de coöperatie haar bijdrage blijven leveren door het uitvoeren van onze missie: ‘Duurzaam waarde toevoegen voor de leden’. Tot slot begint duurzaamheid van de teelt bij de telers. Meer en meer wordt door consumenten, maar meer nog door de voedingsmiddelenindustrie, gevraagd naar duurzame producten. Dit start bij de teelt en om te laten zien hoe je de teelt beheerst, wordt gevraagd om registratie. _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 7

  ________________________________ 

Unitip is een voorbeeld van teeltregistratie, hieraan zullen we niet meer ontkomen. Deze registratie gaat een steeds prominentere rol spelen. We roepen alle telers op om Unitip te gaan gebruiken. Vroeg of laat… registratie komt. Onze Agrarische Dienst helpt de telers daar graag bij. G.B.J. Gosselink Directeur

Omzetontwikkeling

     

2011/2012

    2010/2011

     

2009/2010

   

2008/2009

   

80%

85%

90%

95%

100%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

Geconsolideerde omzetontwikkeling (boekjaar 2008/2009 is 100%)

De organisatie De organisatiestructuur van de coöperatie bestaat uit een coöperatief en bestuurlijk deel en uit de bedrijfsorganisatie. Beide onderdelen zijn sterk met elkaar verweven om naar buiten toe als een eenheid te kunnen functioneren. Verweven zijn betekent een nauwe samenwerking en een goede onderlinge communicatie. Dit wordt ingevuld met korte lijnen en regelmatige contactmomenten, zodat snel tot actie kan worden overgegaan indien nodig. Het aantal contactmomenten van bestuur(ders) met de bedrijfsorganisatie wordt onder meer ingevuld door bij bestuurs- en ledenraadsvergaderingen ook vertegenwoordiging van de werkorganisatie uit te nodigen. Dit brengt onderlinge chemie teweeg en is iedereen snel op de hoogte van hetgeen er speelt. Transparantie is daarbij een sleutelwoord. Mede ingegeven door de recent vastgestelde NCR-code 2011 zal aan deze transparantie in het komende boekjaar verder invulling worden gegeven. _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 8

  ________________________________ 

     

  Henk

Verhaegh, kringvoorzitter de Peel

‘Duurzaam ondernemen betekent dat een organisatie (bestuur of bedrijf) besluiten moet nemen om op de langere termijn te overleven en geld te verdienen. Geld verdienen op de korte termijn werkt niet’, aldus Henk. Henk Verhaegh heeft een gemengd bedrijf waarvan de varkenshouderij de hoofdtak is. Voor zijn bedrijf is Henk al enige tijd bezig om een vergunning te krijgen om drie locaties samen te voegen tot één locatie. ‘Had ik dit vanuit een korte termijn visie beoordeeld, dan had ik één jaar eerder kunnen stoppen met werken, maar dan was het de vraag of het bedrijf nog toekomst had voor mijn zoon’. Deze visie geeft weer hoe volgens Henk een bestuur van een coöperatie moet functioneren en daar koppelt hij het woord ondernemerschap aan. Goed ondernemerschap is de basis om geld te verdienen en dit vraagt soms om snelheid van handelen. Mede op deze punten moet je een bestuurlijk orgaan inrichten, ook bij een coöperatie. ‘Het coöperatief model spreekt mij enorm aan en daar hoort vertrouwen in het management bij’, is de mening van Henk. ‘Dit is een proces in het vinden en het blijven zoeken van de balans tussen de samenstelling van de bestuurlijke organen en de samenwerking met en werkwijze van de onderneming in de coöperatie’. Tot slot geeft Henk aan dat de jongere ondernemers die vooruit willen zich wel eens afvragen: ‘waar ben ik bestuurlijk in beland en waar ben ik mee bezig?’. Deze jongeren missen dan de kennis van en het geduld voor hoe bestuurlijke processen verlopen. Dit is een aandachtspunt voor de toekomst van de coöperatie.

Coöperatieve zaken De basis van de coöperatie wordt gevormd door onze leden. Door met name schaalvergroting neemt het aantal actieve leden jaarlijks af. Het zijn veelal de seniorleden die stoppen met de teelt. Zij dragen hun suikerreferentie vervolgens over aan hun bedrijfsopvolger of aan een collega-lid van de coöperatie. Het ledental per 1 mei 2012 bedraagt 1.731 leden, waar we vorig jaar nog 1.794 leden hadden. Dit is een afname van 3,5%. De coöperatie bezit voor de levering van de suikerbieten van al haar leden in totaal 28.045 aandelen van COSUN. Netto is er op deze aandelen gemiddeld 33,4 ton bieten per aandeel geleverd (totaal 935.782 ton). Dit tonnage ligt ruim boven de leveringsplicht van 20 ton, maar onder het leveringsrecht van 38 ton per aandeel. Met de levering van dit tonnage netto-bieten is totaal 158.718 ton suiker geproduceerd. Ten opzichte van de suikerreferentie van 118.000 ton is er ruim 30% surplussuiker geleverd. _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 9

  ________________________________ 

Nieuwe bestuurders De samenstelling van bestuur en kringbesturen vindt u achter in dit jaarverslag (pagina 30). Tijdens het boekjaar zijn er een aantal mutaties in de besturen geweest. Met de benoeming van de heer C.J. (Cees) Huijbregts in september 2011 tot Algemeen voorzitter, is de heer R.M.W. (Roel) Hesselmans in zijn plaats getreden als kringvoorzitter van kring De Kempen. Met deze benoeming is Roel tevens hoofdbestuurder van de coöperatie geworden. Roel Hesselmans

In januari 2012 is bestuurslid de heer R.A.M. (René) Berden benoemd tot ondervoorzitter. In de kringen De Kempen, De Peel en Maas & Meierij zijn, na een oproep aan alle leden om kandidaten aan te dragen, nieuwe kringbestuurders aangesteld. In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van de nieuwe kringbestuurders die in de kringvergadering van december 2011 door de leden werden gekozen.

Overzicht nieuw gekozen kringbestuursleden: Kring

Naam

Woonplaats

Maas en Meierij

de heer J. (John) Linders

Bergen

De Peel

de heer M.J.E. (Mark) Kroonen de heer P.P.M. (Peter) van Meijel

Vredepeel Maasbree

De Kempen

de heer G.G.M. (Gerard) Schellekens

Borkel en Schaft

De heer J.M.H. (Jan) Fonteijn uit Hunsel nam na een periode van twee jaar afscheid als lid van de Raad van Toezicht. In zijn plaats werd tijdens de Algemene Vergadering in september 2011 ledenraadslid de heer M.K.M. (Thijs) Derikx uit Ysselsteyn benoemd. Thijs Derikx

Aftredend was de heer H.J.T. (Harry) Stoffelen uit Ottersum die aangaf niet herkiesbaar te zijn als ledenraadslid. Op 28 juli 2011 overleed ledenraadslid de heer J.W.A. (Jan) Kleuskens uit Horst aan de gevolgen van een ongeval en moest afscheid worden genomen van een gedreven bestuurder. _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 10

  ________________________________ 

Bedrijfsorganisatie In het personeelsbestand zijn enkele mutaties geweest. In september 2011 werd de heer Wil op ’t Root aangesteld als planner/teeltbegeleider. Met hem is de afspraak gemaakt dat hij tijdens de intercampagne 2012 en 2013 gedetacheerd wordt. Vanaf 2014 zal hij fulltime voor de coöperatie gaan werken. In januari 2012 werd na een dienstverband van 30 jaar afscheid genomen van de heer Gerard Schrama, medewerker van de Agrarische Dienst. In maart 2012 werd afscheid genomen van medewerkster mevrouw Will Koenen vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. In totaal wordt met 16 medewerkers 14,4 Fte ingevuld (exclusief campagnemedewerkers). Waar we bestuurlijk bij de NCR-code schrijven over transparantie, hebben we voor de bedrijfsorganisatie ook transparantie gecreëerd in taken en verantwoordelijkheden. Met het opstellen van een ‘organiseerbord’ is deze transparantie in beeld gebracht.

Daarmee is voor iedereen zijn/haar taak duidelijk en kunnen medewerkers elkaar hierop aanspreken. _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 11

  ________________________________ 

Gekoppeld aan deze transparantie is middels onderstaande figuur in beeld gebracht hoe het overleg in de coöperatie is geregeld, een zogenaamd ‘linking pin model’, wat betekent dat er altijd een tussenschakel is.

Activiteiten De coöperatie kent naast de bietenteelt verschillende nevenactiviteiten die zijn ondergebracht in de deelnemingen. Op de website www.bieten.nl kunt u hier meer over lezen. Om u meer inzicht te geven in enkele concrete acties die in dit boekjaar zijn gedaan, volgen hier een aantal voorbeelden. Het betreffen acties die bijdragen aan het verder verbeteren van de uitvoering van bestaande nevenactiviteiten en acties die gericht zijn op vernieuwing of verbreding. 1. Ter oriëntering is begonnen met het voeren van gesprekken in het bestaande netwerk. Dit heeft geleid tot een uitbreiding van activiteiten, zoals transporten van agrarische (rest)producten. 2. Stagiaires van HAS Kennis Transfer Den Bosch hebben onderzoek gedaan naar de bestaande bietenlogistiek. Daarbij is vooral gekeken naar het laden van de suikerbieten. De inzet van de nieuwe brede bietenmuis kwam daarbij zeer goed uit de verf, wat voor bestuur en werkorganisatie aanleiding is geweest om te bezien of een bredere inzet van deze bietenmuis in het werkgebied mogelijk is. _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 12

  ________________________________ 

3. De ontwikkeling van de bloempot uit bietenpulp vraagt veel tijd. Er zijn veel technische uitdagingen die gedegen aangepakt moeten worden. Het idee om dit product te gaan ontwikkelen wordt als zeer positief ervaren, maar de realisatie is een lange weg. 4. Plantaardig eiwit krijgt in de sector meer en meer aandacht. De coöperatie is betrokken bij twee soorten van haalbaarheidsprojecten (1) eiwit uit bietenblad en (2) akkerbouwmatige eiwitteelt als lupine. 5. Een deel van de suikerbieten wordt in Duitsland afgezet. Met Duitse collegabedrijven is een intensieve samenwerking opgezet om te waarborgen dat de kwaliteit van de geleverde bieten goed wordt beheerd. 6. Zowel in Oost-Brabant als in Noord-Limburg worden regionale Agro & Food projecten opgestart. ‘Biobased economy’ is een vorm van instrument waarmee nieuwe samenwerkingsverbanden worden gelegd. CSV COVAS zit daarbij aan tafel. 7. Van de coöperatie met haar nevenactiviteiten is een risicoanalyse gemaakt. Het is belangrijk om te weten welke risico’s er zijn en nog belangrijker, hoe ze worden beheerst. Een voorbeeld hiervan is de automatisering. Deze is voor de coöperatie een noodzaak en moet goed functioneren. In het geval systemen uitvallen, moet de organisatie binnen afzienbare tijd weer in werking kunnen zijn. Er moet kunnen worden uitgeweken. Daarnaast moeten we meegaan met de ontwikkelingen, bijvoorbeeld met een goede website. 8. De gemeentelijke overheid is een belangrijke stakeholder bij het laden van bieten. Tijdens de Suikerbietendagen op 22 september 2011 in Wijnandsrade (ZuidLimburg) is de lokale overheid geïnformeerd over de ontwikkelingen in de bietenteelt. Onderling begrip werd gecreëerd door ook te luisteren en in te spelen op geluiden uit deze gemeenten.

Een overzicht van de contactlijnen tussen partijen waarmee CSV COVAS en haar deelnemingen samenwerken en waarvoor opdrachten worden uitgevoerd. _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 13

  ________________________________ 

De suikerbietenteelt  

De afname van het aantal telers zet, ook in dit verslagjaar, door. In dit boekjaar teelden 1.794 telers 11.688 ha suikerbieten, wat neerkomt op een gemiddeld areaal van 6,5 ha per teler. Dit was in 2010/2011 nog 6,1 ha. De oproep tijdens de kringvergaderingen in maart 2011 heeft nog geleid tot een uitbreiding van het totale areaal met 238 ha, ofwel 2,1%. Van de uitgezaaide rassen is 81% afkomstig uit het dubbelresistente segment (rhizomanie en rhizoctonia). Het aandeel nematodenresistente rassen nam toe van 3% tot ruim 4%. Zaai en opkomst Op 8 maart 2011, bijna een maand vroeger dan vorig jaar, startte de uitzaai in NoordLimburg. Het uitzaaiverloop verliep daarna zo voorspoedig, dat de gemiddelde zaaidatum voor het werkgebied van CSV COVAS uitkwam op 29 maart 2011. Ter vergelijking: in 2010 was dit 13 april. Vervolgens brak er een warme en droge periode aan die duurde tot eind mei 2011. De suikerbieten ontwikkelden zich hierdoor, onderen bovengronds, zo voorspoedig dat veel percelen al in de derde week van mei sloten. Met andere woorden, een maand eerder dan het streefmoment van de langste dag op 21 juni. Plaatselijk werd er vanwege de aanhoudende droogte, begin mei, een beregeningshaspel ingezet. Onkruidbestrijding De weersomstandigheden pakten negatief uit voor de onkruidbestrijding. Door de droogte werkten enerzijds de bodemherbiciden niet tot slecht en anderzijds kregen de onkruiden een dikke waslaag waardoor ook de contactherbiciden het lieten afweten. Het werd hierdoor een voorjaar met meer en duurdere bespuitingen dan gebruikelijk.

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 14

  ________________________________ 

Ziekten en plagen Het teeltjaar 2011 kenmerkte zich, net als beide voorgaande jaren, door weinig problemen met ziekten en plagen. Grotendeels was dit het gevolg van de inzet van speciaal bietenzaad. 85% van alle bietenzaad is behandeld met het middel Poncho Beta, dat werkzaam is tegen de meeste insecten die de bieten in het voorjaar kunnen belagen. Het middel werkt echter niet tegen emelten en die kwamen, als gevolg van de geschetste weersomstandigheden, vaker dan normaal te voorschijn. Op diverse percelen leidde dit tot overzaai. Op enkele percelen, ingezaaid met standaard zaad, manifesteerde zich in de loop van de zomer de vergelingsziekte als gevolg van een virus dat wordt overgebracht door de groene perzikbladluis. Net als in 2010 deed de Bladschimmelwaarschuwingsdienst op 28 juli 2011 een smsbericht uit met het advies om de bietenpercelen in Zuidoost-Nederland te controleren op de bladschimmels cercospora, ramularia, meeldauw en roest. Op enkele percelen was de aantasting toen al gediagnosticeerd. We constateren dat de telers steeds beter en ook sneller anticiperen op de waarschuwing van de waarschuwingsdienst. Een bijzonder goede ontwikkeling! Groeiomstandigheden Vanaf 6 juni begon het, net op tijd, te regenen en werd een serieus vochtprobleem voorkomen. Door dit, voor de suikerbieten, gunstige weerbeeld kwam de groeipuntdatum in 2011 uit op vijf juni, tien dagen eerder dan het langjarig gemiddelde. Het weer tot aan de campagne, die in 2011 op 1 september begon, kenmerkte zich door voldoende vocht, een relatief lage temperatuur en weinig zonuren. Het wekte dan ook weinig verbazing toen het suikergehalte in het begin erg tegenviel. De kilo-opbrengst daarentegen wees in de richting van een, voor CSV COVAS, bovengemiddelde opbrengst. Het eindresultaat kwam uit op 80,6 ton netto per hectare met een suikergehalte van 16,96%. Hieruit ontstond een gemiddelde suikeropbrengst van 13.670 kilo suiker per hectare. Dit is 486 kilo suiker per hectare meer dan het vorige record dat in 2009 (het eerste fusiejaar) werd gevestigd. Deze opbrengst was voor het eerst in de geschiedenis hoger dan het landelijk gemiddelde. Hier is de coöperatie trots op en dit daagt haar leden uit om het in de toekomst net zo goed, of nog beter te doen.

Verloop suikergehalte 18,00 17,50 17,00 16,50 16,00

% suiker 2010/2011

15,50

% suiker 2011/2012

15,00 14,50

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Weeknummers campagne

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 15

  ________________________________ 

       

Peter van Meijel, kringbestuurder De Peel

 

Peter begint te vertellen: ‘Als het gaat om de teelt van bieten dan realiseer ik me dat ik me geen missers mag en kan permitteren en dat ik er dus alles aan moet doen om de risico’s beheersbaar te houden’.

                               

Naast suikerbieten worden op zijn bedrijf in Maasbree voornamelijk lelies geteeld en schorseneren en waspeen. Daarbij heeft het bedrijf veel met grondruil te maken. Peter vervolgt met: ‘Hierbij ontstaan risico’s op het gebied van de bemestingstoestand en ziektedruk. Ik ga daarom tijdig met de verpachter in overleg over grondonderzoek en vruchtwisseling. De vruchtwisseling weet ik vaak zelf wel te reproduceren, maar de bemestingstoestand is moeilijker. Vaak valt de pH erg tegen’. De ervaring op het bedrijf is dat in het aanbod van percelen het opvallend is dat oudere collega’s en rundveehouders vaker percelen aanbieden waarvan de pH niet in orde is, dan bijvoorbeeld tuinders. ‘Over het algemeen kan ik stellen dat de verpachter het op prijs stelt dat ik zijn grond goed behandel en dat zaken als grondonderzoek en bekalking wel bespreekbaar zijn. Na reparatie kan ik het perceel meestal nog een jaar extra gebruiken. Wat voor mij niet altijd in te vullen is, is het tijdstip van de bekalking. Hoe eerder hoe beter, maar dan moet het perceel wel beschikbaar zijn’, aldus Peter. Bij twijfel over de aanwezigheid van vrijlevende aaltjes wordt een granulaat aan het normaal zaad toegevoegd. Voor stuifproblemen is er altijd Dustex achter de hand. Bij gevaar wordt dit middel gespoten tegen 400 liter per ha. Ondanks enkele teeltrisico’s past de suikerbietenteelt zeer goed op het bedrijf van Peter van Meijel, dit vanwege 1) het positieve effect op Pratylenchus penetrans (vrijlevende aaltjes) 2) op de arbeidsfilm, maar vooral 3) vanwege het stabiele financiële resultaat. ‘Als teler besef je nauwelijks hoe goed de betaling bij de teelt van suikerbieten is geregeld. Men vindt het normaal dat de betaalzekerheid zo groot is dat het zelfs een plus is bij een financieringsaanvraag! Andere teelten kunnen financieel interessanter zijn, maar de risico’s met betrekking tot het betaalgedrag zijn vaak navenant’, zegt Peter met een kritische blik. Een toekomstig risico ziet Peter in het afschaffen van de suikerreferentie, waar hij als teler en lid niets aan kan doen. Dit kan de automatismen van de teelt negatief beïnvloeden. ‘De regelmaat is dan weg en daarop zal ik me moeten voorbereiden. Ook voor onze coöperatie zal dit gevolgen hebben. ‘In het ergste geval, wat ik mij niet kan voorstellen, raak ik mijn ledenkapitaal en entreegeld kwijt’, aldus Peter. Ook nu realiseer ik me hoe degelijk deze gelden tot heden bij de suiker zijn geparkeerd.

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 16

  ________________________________ 

Campagne  

De lege suikersilo’s in augustus / september betekenden dat de campagne extreem vroeg begon, 1 september 2011. In het midden en noorden van Nederland viel bij de campagnestart nog veel regen en dat bemoeilijkte in hoge mate het rooien van de bieten. Op dat moment werd een beroep gedaan op CSV COVAS om meer bieten vroeg te leveren zodat de fabrieken konden blijven draaien. De vroege bieten hadden een lager suikergehalte, waardoor het gemiddelde suikergehalte van CSV COVAS ook lager uitkwam. De telers van deze vroege bieten ontvingen een correctie op de vroege premie waarmee de gemiste groei van suiker en tonnen werd gecompenseerd, een coöperatieve oplossing. In het Zuidoosten verliep het rooien gedurende de hele campagne nagenoeg probleemloos en werden de laatste bieten begin december gerooid. Door het uitblijven van enige vorst van betekenis, werden op 9 januari 2012 de laatste bieten geleverd. Teruggekeken kan worden op een goed verlopen campagne met zeer mooie resultaten.

Bruto geleverde tonnen per week  2011/2012 90.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

Weeknummers campagne

 

Campagnelogistiek Campagne 2011/2012 zal in onze herinnering blijven als de ideale campagne, in alle opzichten. Waar we de vorige twee campagnes geconfronteerd werden met winterse omstandigheden, hadden we deze campagne met het laden en vervoeren van de bieten geen last van sneeuw en vorst. Net voor de vorstperiode in januari 2012 waren alle bieten verwerkt. Alle betrokkenen, telers, laders en vervoerders, hebben dit als zeer plezierig ervaren. _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 17

  ________________________________ 

Nieuw in deze campagne was het laden van bieten met drie nieuwe brede bietenmuizen. Het opnamebord (de laadbek) van deze machine is twee meter breder dan het opnamebord van de oude muizen, dus niet acht maar tien meter. Door iedereen is dit als zeer positief ervaren. Om een paar punten te noemen: (1) de hopen worden 40% korter omdat er per meter tien ton in plaats van vier ton bieten ligt. Dit betekent: (2) de hopen kunnen gemakkelijker worden aangelegd en het is gemakkelijker om een goede ligplaats te vinden. Maar ook (3) gaat het laden van de bieten sneller, meer tonnen per uur, en niet onbelangrijk (4) het afdekken van de hopen tegen regen en vorst is gemakkelijker geworden. De grotere bietenhopen zijn sneller afgedekt en ze houden de warmte langer vast in geval van vorstomstandigheden, en (5) het bewaarconcept met de CSV COVAS-afdekzeilen van de coöperatie past bij deze bietenhopen.

Tot slot is de veiligheid rondom deze bietenmuizen ook verbeterd. Dit geeft meer rust en minder lawaai rondom de muis, wat voor de machinist betekent dat de machine een overzichtelijke en rustige werkplek is geworden. Als een nadeel wordt ervaren, omdat de machines langer en hoger zijn geworden, dat het verplaatsen van de muis naar de bietenhopen meer tijd kost, maar dit wordt gecompenseerd door de hogere capaciteit. Tijdens de campagne hebben twee stagiaires van HAS Kennis Transfer Den Bosch de inzet van de bietenmuizen nauwlettend gevolgd. Het laden en vervoeren van de suikerbieten, cichorei en retourvrachten vraagt een goede planning. Hier hebben zij naar gekeken en er zijn voor de coöperatie een aantal verbeterpunten aangedragen. Deze punten worden meegenomen in de toekomstige campagnes. _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 18

  ________________________________ 

Geert Jilissen, kringbestuurder Maas & Meierij Het bedrijf van Geert Jilissen ligt aan de Kerkenhuisweg 3 in Oeffelt. Het heeft de uitstraling van orde en netheid. Als we met Geert over ondernemerschap praten, reageert hij: ‘Als jong ledenraadslid van de coöperatie leerde ik meteen dat je efficiënt en duurzaam moet werken, en daarbij vooral op de kosten moet letten. Deze drie belangrijke punten heb ik in de loop der jaren ook trachten door te voeren binnen mijn eigen bedrijf’. Zijn bedrijf bestaat uit drie bedrijfsonderdelen die op elkaar zijn afgestemd: 80 ha akkerbouw, 50.000 vleeskuikens en loonwerk en gewasverzorging. Ook Geert ervaart dat zijn organisatie- en logistieke kosten blijven toenemen. ‘Denk hierbij maar aan de steeds stijgende dieselolieprijzen’, aldus Geert. In het maken van afspraken door CSV COVAS en de werkwijze van het laden en vervoeren van bieten ziet Geert overeenkomsten met onderdelen van zijn eigen bedrijf. Bijvoorbeeld de aanschaf en de inzet van nieuwe machines is belangrijk; ‘Je moet goede afspraken maken met je leveranciers en de inzet van de machines vraagt om een goede planning. Je moet verantwoord rijden, een goede bandenspanning hebben en wat ik erg belangrijk vind zijn de juiste weersomstandigheden. Deze punten zijn belangrijk voor een laag dieselverbruik en lagere kosten voor transport en personeel’, vertelt Geert. Ook het samenwerken met de buurman en loonwerker uit de omgeving kan leiden tot efficiëntie en verlaging van logistieke kosten. Door samen meer hectares per machine te bewerken, dalen de kosten per ha. Denk aan samen zaaien of rooien en het leveren van de bieten. Ook vindt Geert dat het inzetten en afstemmen van het rooien in relatie tot het laden beter kan. ‘Minder laadrondes in gebieden waar weinig bieten staan en percelen die kleiner zijn dan 6 tot 8 ha moet je in één keer verladen’, noemt Geert als voorbeeld.

   

Tot slot is Geert als kringbestuurder positief over de inzet van de nieuwe 10 meter brede bietenmuis. Hij staat achter de praktijkproeven die tijdens campagne 2012 in Brabant worden gedaan. Geert vindt de nieuwe bietenmuis snel, veilig en duurzaam. Het bedrijf van Geert heeft zelf een verharde opslag en ondanks dit wil hij duurzaam bezig zijn. Waar hij het collectief kan dienen, wil hij best een steentje bijdragen aan het gezamenlijk belang. Geert sluit af met: ‘Als een machine veel tonnen kan laden, dan daalt de kostprijs per ton’.

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 19

  ________________________________ 

Maatschappelijke aspecten De teelt van suikerbieten en andere akkerbouwgewassen kennen voor ieder jaargetijde maatschappelijke en sociale aspecten. Op het moment dat de omgeving (over-) last ervaart, daarover leest u in het verhaal van Ib Christensen, of kan genieten van de kenmerken van de teelt, bijvoorbeeld het in bloei staan van aardappelen, is de relatie al gelegd.

Ib Christensen, kringbestuurder De Kempen Bij maatschappelijke aspecten denkt Ib meteen aan zijn eigen woon- en werkomgeving. Ib heeft een akkerbouwbedrijf en woont in een bosrijke omgeving ten zuiden van Bergeijk op 300 meter afstand van de Belgische grens. Een omgeving die veel recreanten aantrekt. ‘Als een passant mij aanspreekt op het moment dat ik aan het spuiten ben, dan vertel ik dat ik nog niet één glas bier (30 cc) middel spuit op één hectare grond en dan kijken ze verbaasd’, aldus Ib. Hij vertelt verder dat iedereen denkt dat de boeren de grond aan het vergiftigen zijn met hun grote machines. Dit is een verkeerde voorstelling van zaken. ‘Ook informeer ik mijn buren als we gaan bietenladen, omdat dit enige overlast geeft. Er komen dan in een korte tijd veel vrachtwagens en dan vind ik het netjes dat ik mijn buurt informeer’. Dit zijn voor Ib enkele maatschappelijke aandachtspunten. Voor Ib blijft voorop staan dat er geld verdiend moet worden en dat voor hem duurzaamheid niet betekent: terug naar vroeger. ‘Daar heeft het niets mee te maken’ geeft Ib aan. ‘Als Nederlandse boeren willen we het zo goed mogelijk doen. In het verleden werden er vijf keer zoveel spuitmiddelen gebruikt, ze zien alleen die grote spuit. We moeten als boeren werken aan ons imago. We hebben als bietensector al zeer grote stappen vooruit gemaakt, denk aan bemesting, lage doseringsysteem, de opbrengsten per hectare, het hogere suikergehalte, noem maar op’. Dat Ib begaan is met zijn vak, dat straalt hij uit. Hij vindt bieten een mooi gewas en dit past in zijn omgeving. ‘Over het volgroeide gewas kun je heen kijken, zo mooi groen. Dat is wel heel anders bij maïs van 2 meter’. Ook dit draagt bij aan de leefbaarheid van het buitengebied. Tot slot geeft Ib aan dat het coöperatieve model werkt. Een vriend van hem zei: ‘Ik had beter aandelen dan poters van de frietindustrie kunnen kopen’. Bij CSV COVAS maakt Ib zich daar niet druk over.

De ingeslagen weg om maximale belading van de vrachtwagens te realiseren heeft dit boekjaar een extra dimensie gekregen. Naast het terugdringen van ‘lege kilometers’ door ‘slimmer’ te plannen en door meer retourvrachten uit voeren, is het overbeladen van vrachtwagens een extra aandachtspunt geworden. De bietencampagne heeft of had een imago van volle vrachtwagens, en dan vaak te vol. Samen met Suiker Unie, dat een convenant met de overheid heeft ondertekend, zijn er acties opgezet om de _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 20

  ________________________________ 

aantallen te zwaar beladen vrachtwagens terug te dringen. Hierbij zijn succesvolle stappen gezet. Mede door het betrekken van de vervoerders bij deze acties is invulling aan een verbeterslag gegeven. De mensen uit de praktijk kwamen met waardevolle voorstellen! Voor de toekomst blijft belading een punt van aandacht. Transparantie (laat zien wat je doet en wees daar open over), is een sleutelwoord, dat naast duurzaamheid een steeds belangrijkere rol gaat spelen om als bedrijf (coöperatie) in deze maatschappij te kunnen blijven functioneren. Bij transparantie hebben sommigen nog de gedachte ‘Moeten we alles dan blootgeven?’ of ‘Zonder dat we het weten, weet iedereen het, de sociale media!’. De maatschappij verandert en ontwikkelt zich zeer snel en op deze veranderingen zal CSV COVAS moeten inspelen. Dit zal op een verantwoorde wijze moeten worden ingevuld. Wat zijn onze doelgroepen en wat verwachten deze groepen van de coöperatie? Dat de leden de basis zijn staat voorop en ook hierbij zien we veranderingen in ondernemerschap. Leden worden meer en meer geconfronteerd met extra voorwaarden die gesteld worden aan een financieel gezonde teelt. Afnemers van onze grondstoffen vragen hierom en dat suiker zoet is en plakt is niet meer genoeg. Meer en meer moeten we laten zien hoe de teelt wordt beheerst en uitgevoerd en dan gekeken door de bril van duurzaamheid en transparantie; CSV COVAS wil daarin haar verantwoordelijkheid nemen door zelf bij te dragen aan duurzame oplossingen en vernieuwingen. Hierover hebt u al kunnen lezen bij de activiteiten. Maar ook door de leden middelen en oplossingen aan te laten dragen die gebruikt kunnen worden voor een duurzame en transparante teelt. Ook dan blijft het nog een verantwoordelijkheid van ieder lid om hier iets mee te doen. Op de langere termijn ontkomen we er echter niet aan.

Aardappeltelervereniging Zuid Nederland (AZN) Het boekjaar 2011/2012 begon in mei met goede opbrengstprijzen voor de oude oogst consumptieaardappelen uit 2010 (€ 25,00 per 100 kg). Echter door een vroeg en droog pootseizoen, gevolgd door voldoende regen vanaf begin juni, zakten de prijzen onmiddellijk. Hoe dichter de markt bij de eerste oogst van 2011 kwam, hoe lager de prijzen werden, met dieptepunten tijdens het oogstseizoen van € 2,50 per 100 kg voor de vrije markt. Met de afzet van de gecontracteerde aardappelen bij AVIKO had AZN nagenoeg geen problemen. Door een overvloedige oogst met grove knollen in alle belangrijke aardappeltelende landen, bleef aanvullende afzet, de vrije handel, tot het eind van het opslagseizoen echter moeizaam. Ondanks het feit dat de aardappelverwerkende industrie ontzettend veel heeft geproduceerd (door de lage grondstofprijzen konden ze wereldwijd exporteren), was er nauwelijks extra vraag. Bovendien waren er nagenoeg geen exportmogelijkheden voor consumptieaardappelen (naar bijvoorbeeld Rusland) en was er meer aanbod dan vraag naar aardappelen, waardoor de druk bij de telers enorm toenam.

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 21

  ________________________________ 

September was een maand met hoge temperaturen en vochtige grond (25°C). Partijen die in deze periode voor opslag werden gerooid, vertoonden soms vrij snel bewaarproblemen (bacterierot). Zeker aan het begin van het opslagseizoen kwamen er (te) veel vragen om eerder te leveren dan gepland. De kwaliteit van de aardappelen was te slecht om langer te bewaren, er moest iets gebeuren. De maanden tot en met januari (2012) bleven warm waardoor men vaak onvoldoende kon koelen. De aardappelen verouderden daardoor fysiologisch sneller, met als gevolg aanboddruk. De prijzen kwamen niet boven € 5 per 100 kg uit. Zelfs de vlokkenindustrie (zetmeel) kon het extra aanbod maar moeizaam opnemen. Voor de meeste telers is dit een jaar om snel te vergeten. In de onderstaande diagram is de omzetontwikkeling van consumptieaardappelen weergegeven. Vanaf het fusiejaar zien we een goede basis in volume voor AZN. Om de continuïteit te waarborgen is een verdere groei nog steeds gewenst.

Tonnage ontwikkeling AZN 40% 30% 20% 10% 0% ‐10% ‐20% 2006/2007

2007/2008

2008/2009

2009/2010

boekjaren (2006/2007 = 100%)

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 22

2010/2011

2011/2012

  ________________________________ 

Euro Ginseng Het bestuur van CSV COVAS heeft het besluit genomen om de activiteiten van Euro Ginseng af te bouwen en uiteindelijk te beëindigen. De omvang van de activiteiten in relatie tot de rendementen en een risico analyse zijn de basis geweest voor dit besluit. Ginseng is geen hoofdactiviteit en past niet meer in de toekomstplannen. Er is gekozen voor een geleidelijke afbouw met een goede informatievoorziening naar de klanten.

 

Betacal-afzet Door de goede weersomstandigheden, maar zeker ook door het uitblijven van extreme winterse omstandigheden in november en december 2011, is er meer Betacal afgezet dan in voorgaande jaren. Bijna 40.000 ton, 15% meer dan in 2010/2011, is afgezet als een goede kalkmeststof in Oost-Brabant, het Land van Maas en Waal en Limburg. Naar het einde van het boekjaar is door de producent van Betacal, Suiker Unie, een discussie aangezwengeld om de afzet van Betacal te bevorderen. Bekend is dat de fosfaat in de Betacal een beperkende factor is. Dit betekent dat de Betacal moet concurreren met dierlijke mestproducten. De discussie zal pas in het volgende boekjaar (2012/2013) definitief worden afgerond. Zaken die hierbij spelen zijn dat de kosten voor de afzet van Betacal bij telers inzichtelijk worden gemaakt. Telers krijgen een keuze om wel of geen Betacal af te nemen, een zogenaamd vrij deel. Suiker Unie wil bereiken dat mineralenkringlopen gesloten gaan worden. Het sluiten van kringlopen is onderdeel van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en dit draagt bij aan een politieke discussie over de positie van de Betacal in de mestwetgeving.

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 23

  ________________________________ 

Rudolf Kempener, kringbestuurder Zuid-Limburg Het is een drukte van komende en gaande klanten op het bedrijf van Mts. Kempener, waar aan huis groenten en fruit worden verkocht. Dit bedrijfsonderdeel van de maatschap wordt vooral gerund door vader en moeder Kempener en wordt door Pa ervaren als een hele mooie bedrijfssport. Het is een mooie manier om te laten zien waar je als voedselproducent mee bezig bent. Rudolf Kempener zelf houdt zich bezig met de akkerbouwtak en in dit geval ook met de aankoop van bemestingsproducten zoals Betacal. Hij vertelt dat Betacal prima past op zijn bedrijf. Het is echter de laatste jaren moeilijker geworden om voldoende plaatsingsruimte voor de Betacal over te houden.

         

Het gebruik van Betacal geeft het bedrijf vele voordelen: • door het gebruik van goede verspreidingstechnieken wordt een juiste verdeling verkregen; • een snelle werking; • de sporenelementen in Betacal; • het geven van een perfecte structuur voor de bieten van het volgend jaar; • de verspreider en de vervoerder kunnen zelf worden gekozen. Rudolf Kempener vertelt: ‘Doordat de regelgeving in de Mestwet de laatste jaren telkens is gewijzigd, constateer ik dat er steeds minder plaatsingsruimte op onze bedrijven is. Ook daardoor kan ik minder Betacal afnemen. Het zou goed zijn als de politiek de Betacal weer onder de 50% regelgeving gaat plaatsen.

           

 

Een ander belangrijk aspect voor onze bedrijven is dat we bieten leveren aan de fabriek en dat er daardoor fosfaat en stikstof worden afgevoerd. Echter er wordt naar mijn gevoel meer afgevoerd dan wij mogen registreren. Immers onze opbrengsten zijn de laatste jaren fors gestegen en daardoor ook de afvoer van fosfaat en stikstof. Bij telers die bieten telen en Betacal afnemen zou je een gesloten systeem/of een zelfvoorzienende cirkel moeten hebben, waarbij de afvoer gelijk wordt gesteld aan aanvoer. Dat moeten we de politiek duidelijk maken. Ik verwacht dat het probleem rond de Betacal voor een groot gedeelte zal worden opgelost, omdat in de toekomst de Betacal naar rato over de hoeveelheid geleverde bieten om niet zal worden geleverd (met uitzondering van de verspreidingskosten). Echter als het product standaard om niet zou worden aangeboden en als er alleen een vergoeding voor de verspreidingskosten zou worden berekend, dan zouden de bietentelers de Betacal graag afnemen’ aldus Rudolf Kempener. Graag wil Rudolf Kempener zijn bedrijf duurzaam en met lage kosten runnen, waarin Betacal precies past. Met dit laatste besluit ziet hij de toekomst rondom de Betacal, de bietenteelt en bietenprijs positief tegemoet.

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 24

  ________________________________ 

De cichoreiteelt In Zuidoost-Nederland en het aangrenzende Duitse Selfkant-gebied is de teelt van cichorei niet meer weg te denken. In 2011 groeide er in dit gebied 893 ha cichorei. Mede als gevolg van de onkruidproblematiek in 2010 ontstond er bij de eigenaars van de bietenmuis ‘Midden-Limburg’ het idee om een afgeschreven bietenmuis om te bouwen tot cichoreimuis. Het idee werd mede gedragen door SENSUS, de Telersvereniging Inuline Cichorei en de coöperatie deelneming NPH. Vanaf het begin was de praktijk enthousiast over het werk van deze primeur: lage tarra’s en acceptabele verliezen. De hogere laadkosten vormden geen enkele belemmering om deze cichoreimuis overal in te zetten. De toezegging van SENSUS dat 25% van het landelijk areaal in Zuidoost-Nederland wordt geteeld, is ook voor 2011 van kracht met de aantekening dat het landelijk areaal zou krimpen ten opzichte van 2010. Voor ons werkgebied betekende dit een areaalreductie van 1.200 hectare naar 893 hectare, ofwel een afname van 25%. In Oost-Brabant werd door 25 telers 238 hectare cichorei geteeld en in Limburg en het aangrenzende Duitse Selfkant ter hoogte van Roermond teelden 70 telers 655 hectare. Met een telerbestand van 95 telers ligt het areaal op 9,4 hectare per teler.

De uitzaai van de cichorei verliep in 2011, zeker voor het Selfkant-gebied, voorspoedig. In dit gebied ontving men namelijk al in maart het cichoreizaad. Dit in tegenstelling tot het Nederlands gedeelte waar, vanwege de problemen met de thiramtoelating, pas in april kon worden begonnen met de zaaddistributie en de cichorei-uitzaai. Hierdoor kreeg de cichorei in Duitsland wel nog enige regen na uitzaai en bleef het voor de rest van het teeltgebied te droog. _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 25

  ________________________________ 

Op de zandgronden kon de haspel nog enige uitkomst bieden, maar op de lössgronden was dat niet mogelijk en waren de plantaantallen als gevolg daarvan, op diverse percelen, onvoldoende. Toch verliep de ontwikkeling, net als bij de bieten, zeer voorspoedig en hield men in augustus rekening met een bovengemiddelde opbrengstverwachting. Op 7 september 2011 begon, onder gunstige omstandigheden, de cichoreicampagne in Neeritter. De rooi- en transportomstandigheden bleven zeer goed en daardoor kon de cichoreicampagne op 14 december 2011, 14 dagen vroeger dan in 2010, met goede resultaten worden beëindigd.

Cichoreiopbrengst

Areaal Netto opbrengst per hectare Tarra Inulinegehalte Inuline per hectare

2011

2010

893 hectare 48,5 ton 7,7% 17,1% 8.284 kilo

1.200 hectare 42,0 ton 14,7% * 16,1% 6.781 kilo

* (geen muisreiniging)

Contracten cichorei teeltjaar 2012 In de loop van oktober 2011 werden door Sensus de contractvoorwaarden voor het teeltjaar 2012 bekend gemaakt. Het areaal werd verlaagd naar 750 hectare in het coöperatiewerkgebied, echter de opbrengstprijzen stegen. Met name trouwe telers ontvingen een extra premie en snelle beslissers werden beloond. Bij het afsluiten van de contracten ondervond de cichoreiteelt veel concurrentie vanuit andere teelten. Vooral in het grensgebied met Duitsland was er veel vraag naar grond voor energieteelt, de teelt van het gewas maïs voor vergisting. Mede door een goede begeleiding is het gewenste areaal bereikt.

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 26

  ________________________________ 

Wilbert Pennings, kringbestuurder Midden-Limburg Wilbert doet de bedrijfsvoering samen met zijn broer en ouders. Zowel in Kessel als in Baexem hebben zij een locatie. Het bedrijf heeft twee takken: akkerbouw en varkenshouderij. ‘Bij mij heeft de teelt van cichorei een toegevoegde waarde, al moet men dit niet overdrijven’, vertelt Wilbert. Wilbert is een plantenteler pur sang en hij gaat uitdagingen dan ook niet uit de weg. Daarbij steunt hij op de ervaringen bij de teelt van diverse soorten groenten zoals o.a. schorseneren en zilveruitjes. Uitdagingen zijn voor Wilbert weliswaar interessant, ‘maar ze worden nog interessanter als er een adequate beloning tegenover staat’, merkt Wilbert op. Daarom zit voor Wilbert ook een uitdaging in de teelt van cichorei. Als Wilbert begint te vertellen over zijn ervaringen met cichorei, dan straalt hij uit dat hij weet waarmee hij bezig is. Hij zegt dan: ‘Zeker als ik kijk naar de bemestingsruimte, dan is die bij cichorei veel krapper dan bij suikerbieten. Met andere woorden: ik kan minder drijfmest kwijt. Waar ik ook niet altijd vrolijk van wordt is de opslag van cichorei. Cichorei bevriest niet en dat wil zeggen dat ieder stukje dat na de oogst overblijft, kan zorgen voor opslag in het volggewas. Positief aan de teelt van cichorei vind ik de mogelijkheid om de vruchtwisseling te verruimen. Hoewel ik dat ook weer niet moet overdrijven, omdat we ook een groot areaal granen in ons bouwplan hebben’. Terugkomend op de adequate beloning zegt Wilbert: ‘Deze staat echter zwaar onder druk vanwege onder andere de hoge transportkosten van de cichoreiwortelen en de risico’s en kosten van de onkruidbestrijding bij deze teelt. Als ik de teelt van cichorei vergelijk met graan en maïs, dan zijn die voor de arbeidsfilm veel gunstiger. Ik zal je via mijn telefoon laten zien wat de termijnmarkt voor tarwe nu doet. Meer dan € 200,00 per ton (mei 2012) en dat maakt het er voor de cichorei niet gemakkelijker op’. Hij vervolgt met te zeggen: ‘Ik ben gelukkig met de komst van het ras Chrysoliet, de onkruidbestrijding wordt daarmee een stuk eenvoudiger en effectiever. Dit ras heb ik dan ook voor de teelt in 2012 gekozen’. Tot slot komt Wilbert nog even kort terug op de fusietijd: ‘Wat ik nog steeds jammer vind, en dat heeft met de positie ten opzichte van Sensus te maken, is dat we na de fusie onze positie als teler hebben opgegeven. COVAS was voorheen, net als bij de bieten, één teler voor SENSUS en dan had je in mijn ogen toch voordelen bij de onderhandelingen over de voorwaarden. Nu regelt Sensus de zaken per individuele teler’.

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 27

  ________________________________ 

Brouwgerstteelt in Limburg De coöperatieve vereniging Triligran telt veertig leden die exclusief brouwgerst telen voor de Gulpener Bierbrouwerij. Door medewerkers van CSV COVAS worden de dagelijkse werkzaamheden, zoals teeltbegeleiding en administratieve ondersteuning, uitgevoerd. Het bestuur onderhandelt rechtstreeks met de brouwerij. Dit zorgt voor grote betrokkenheid bij alle partijen. Het Triligran-bestuur ervaart hoe de Gulpener Bierbrouwerij onderneemt en de brouwerij verneemt van het bestuur hoe de moderne akkerbouw in Limburg werkt. Het Triligran-bestuur bestaat uit de heren: H. Diederen (voorzitter), G. Backbier, R. Niesten, J. Petit en G. Roebroek.

Teeltseizoen 2011 De eerste brouwgerst werd gezaaid rond 27 februari, de gemiddelde zaaidatum kwam uit op 10 maart. Door het droge voorjaar was de opkomst en het aantal planten per vierkante meter onder het gewenste niveau. Al vroeg was duidelijk dat de hoge opbrengst van de voorgaande jaren dit jaar niet haalbaar zou zijn.

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 28

  ________________________________ 

Rond de afrijping van de brouwgerst viel er veel regen waardoor er tweewassigheid ontstond. Enkele percelen op de lichtere gronden werden, samen met de brouwerij, voor de oogst beoordeeld op kwaliteit. Uiteindelijk kon alle gerst worden geoogst. Met een gemiddelde opbrengst van 5.750 kg per ha bleef de opbrengst onder het gewenste niveau. De belangrijkste parameter voor de kwaliteit, het eiwitgehalte, was hoger dan in voorgaande jaren. De oorzaak lag in het feit dat de vochtvoorziening gedurende het groeiseizoen niet toereikend was. De prijs voor teeltseizoen 2011 kwam uit op € 284 per 1.000 kg. De ha besomming viel voor de meeste telers, ondanks de hoge prijs, enigszins tegen. In totaal werd er 1.900 ton brouwgerst geleverd aan de brouwerij. De op- en overslag van de brouwgerst vindt deels buiten plaats bij loonwerker Cerfontaine (Berg en Terblijt) en deels binnen bij loonwerker H. Diederen (Geleen). Vanaf deze twee locaties gaat de brouwgerst naar Hürth (Duitsland), waar de gerst bij de mouter in opslagsilo’s ligt. Als de gerst vermout is, wordt deze geleverd aan de Gulpener Bierbrouwerij.

Duurzaamheid bij CSV COVAS Voor de coöperatie betekent duurzaamheid aandacht voor mens, milieu en omgeving, bijvoorbeeld: •

Samen met de leden investeren in de continuïteit van de bietenteelt (c.q. akkerbouw), zodat de teelt financieel rendement blijft houden en de teeltomstandigheden, bijvoorbeeld goede cultuurgrond, behouden blijven om ook in de toekomst bieten te kunnen blijven telen. Ook voor de volgende generaties;

•

Maximale opbrengsten per hectare met zo weinig mogelijk gebruik van kunstmeststoffen, gewasbeschermingsmiddelen en inzet van machines. Dit alles om de uitstoot van schadelijke stoffen te beperken;

•

Tijdens de bietencampagne rekening houden met en aandacht hebben voor de inzet van personeel van loonbedrijven en vervoerders die zorg dragen voor het laden en vervoer van de suikerbieten. Er is dagelijks contact met deze groep medewerkers;

•

Investeren in hergebruik van reststoffen uit de bietenteelt en verwerkende industrie om tot een betere (her)waardering van deze producten te komen. Herwaardering ter vervanging van fossiele producten als olie, gas en/of plastics.

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 29

  ________________________________ 

Bestuurlijke organisatie De bestuurlijke organisatie is weergegeven naar de situatie per 30 april 2012.

Bestuur Naam

Woonplaats

Functie

Kring

Aftredend

C.J. Huijbregts

Reusel

voorzitter

R.A.M. Berden *

St. Odiliënberg

vicevoorzitter

Midden-Limburg

2015

R.M.W. Hesselmans

Diessen

bestuurslid

De Kempen

2014

M.J.Th. Martens *

Rijkevoort

bestuurslid

Maas & Meierij

2015

L.V.P.M. Nuchelmans

Hulsberg

bestuurslid

Zuid-Limburg

2014

H.F.M. Verhaegh

Sevenum

bestuurslid

De Peel

2012

P.H.M. Krol

Gemert

toegevoegd bestuurslid

2015

2013

*) herkozen tijdens de kringvergadering in december 2011

Vanwege zijn benoeming in de Raad van Beheer van Cosun, nam Algemeen voorzitter de heer J.H.D. Voncken, tijdens de Algemene Vergadering op 14 september 2011 afscheid van CSV COVAS. In zijn plaats werd de heer C.J. Huijbregts benoemd. Als gevolg hiervan ontstond in kring De Kempen een vacature van kringvoorzitter. Deze werd in de decembervergadering door de heer R.M.W. Hesselmans ingevuld.

Directeur/secretaris Naam

Woonplaats

Ing. G.B.J. Gosselink

Veghel

Raad van Toezicht Als opvolger van de heer J.M.H. Fonteijn uit Hunsel werd in september 2011 in de Raad van Toezicht de heer M.K.M. Derikx uit Ysselsteyn benoemd. Naam

Woonplaats

Functie

Aftredend

Drs. A.M.M. van Acht

St. Oedenrode

voorzitter

2014

Ir. S.C.M. de Brouwer

Poppel (B)

lid

2015

M.K.M. Derikx

Ysselsteyn

lid

2016

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 30

  ________________________________ 

Ledenraad Het werkgebied van de coöperatie bestaat uit 5 kringen. Het aantal leden wordt berekend op basis van het aantal hectares bieten dat in één kring wordt geteeld. Aftredend

Kring Maas & Meierij G.J.M. Banken

Batenburg

2013

B.W.T.M. van de Hoogen

Schaijk

2012

G.W.H. Jilissen *

Oeffelt

2015

J. Linders **

Bergen

2014

A.H.J. School *

Heesch

2015

P. Stevens

Vortum Mullem

2013

P.W.J.M. Thijssen

Leur

2014

E. van de Wielen

Nistelrode

2012

M.I. Christensen

Bergeijk

2013

H. Huybregts *

Reusel

2015

Ir. J.P.A. Roefs MBA

O.W. Middelbeers

2014

J. Scheepers

Heeze

2012

G.G.M. Schellekens **

Borkel en Schaft

2015

A. Schouten

Schijndel

2013

J.C.M. Bruynen

Kessel

2014

P.J. van de Burgt *

Rips

2015

N. van Bussel

Lierop

2012

M.J.E. Kroonen **

Vredepeel

2015

P.P.M. van Meijel **

Maasbree

2015

Ing. E.H.W.J.E. Michiels

Horst

2013

M.W.M. Schreurs

Koningslust

2014

Kring De Kempen

Kring De Peel

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 31

  ________________________________ 

Aftredend

Kring Midden-Limburg J.L.A. Corstjens

Neeritter

2013

P.H.L. Frenken

Maria Hoop

2012

M.M.J. van Lier-Grooten

Roggel

2012

W.M.J.G. Pennings

Kessel

2015

J.E.M. op het Veld

Maria Hoop

2014

P.P.J.A. Wolfhagen

Herten

2014

G.A.C. Backbier *

Hulsberg

2015

P.P.R. Cerfontaine

Berg en Terblijt

2013

R.P.V.G. Eggen

Windraak

2012

J.P. Fuchs

Obbicht

2014

P.L.J. Huls

St. Geertruid

2012

R.T.J.S. Kempener *

Eijsden

2015

H.W.J. Kremer

Simpelveld

2013

S.J.J.M. Wimmers *

Wijnandsrade

2015

Kring Zuid-Limburg

Jongerenraad Cosun Naam

Woonplaats

S. Leermakers

Wintelre

T. van Summeren

Elsendorp

*) herkozen tijdens de kringvergadering in december 2011 **) nieuw gekozen tijdens de kringvergadering in december 2011 _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 32

  ________________________________ 

JAARREKENING

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 33

  ________________________________ 

Jaarrekening CSV COVAS Samengevoegde balans per 30 april 2012 ACTIVA

30 april 2012 €

€

30 april 2011 €

€

Vaste activa Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en terreinen Andere vaste bedrijfsmiddelen Vooruitbetaald op materiële vaste activa Niet aan de bedrijfsuitoefening dienstbaar

1.205.339 70.027 899.106

1.227.622 58.636 18.576 915.882 2.174.472

2.220.716

Financiële vaste activa Andere deelnemingen Overige effecten

5.090.168 646.350

5.090.168 657.638 5.736.518

5.747.806

Vlottende activa Voorraden Grond- en hulpstoffen Handelsgoederen

31.035

62 62.720 31.035

62.782

Vorderingen Debiteuren Omzetbelasting Vennootschapsbelasting Overige vorderingen en overlopende activa

260.814 96.147 162.871 216.331

Liquide middelen

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 34

538.593 113.695 138.455 254.267 736.163

1.045.010

5.633.218

5.507.220

14.311.406 =========

14.583.534 =========

  ________________________________ 

PASSIVA  

30 april 2012 €

€

30 april 2011 €

€

Groepsvermogen Samengevoegd eigen vermogen

7.808.645

7.752.148

88.301

89.158

Voorzieningen Latente belastingverplichting

Langlopende schulden Lening Koninklijke Cosun Achtergestelde leningen entreegelden

995.782 3.917.227

1.088.129 3.836.799 4.913.009

4.924.928

Kortlopende schulden Niet-rentedragende schulden: Crediteuren Schulden aan participanten en aan maatschappijen waarin wordt deelgenomen Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 35

125.775

191.319

740.000

970.000

59.979 575.697

27.508 628.473 1.501.451

1.817.300

14.311.406 =========

14.583.534 =========

  ________________________________ 

Samengevoegde winst- & verliesrekening (Van 1 mei 2011 tot en met 30 april 2012) 2011/2012 € Opbrengsten Ontvangen bietengelden Opbrengst nevenactiviteiten

€

46.141.963 17.373.156

2010/2011 €

42.188.645 14.936.489 63.515.119

Directe kosten Betaald bietengeld Kostprijs nevenactiviteiten

45.835.557 15.766.932

Bruto marge Overige bedrijfsopbrengsten

Niet toegerekende kosten Lonen, salarissen en sociale lasten Afschrijving vaste activa Huisvestingskosten Kosten automatisering Overige kosten

Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

57.125.134 41.445.239 13.560.960

61.602.489

55.006.199

1.912.630 788.588

2.118.935 790.192

2.701.218

2.909.127

1.283.053 77.876 28.667 112.206 520.977

Bedrijfsresultaat

€

1.188.313 83.500 34.201 182.511 540.309 2.022.779

2.028.834

678.439

880.293

170.475 0

116.852 5.572 170.475

111.280

Resultaat uit gewone bedrijfsoefening voor ledenbetaling Ledenbetalingen

848.914 -740.000

991.573 -970.000

Resultaat uit gewone bedrijfsoefening na ledenbetaling voor belastingen Belastingen resultaat

108.914 -52.420

21.573 22.184

56.494 ==========

43.757 ==========

Resultaat na belastingen

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 36

  ________________________________ 

Toelichting jaarrekening CSV COVAS heeft het boekjaar met een goede exploitatie en een goed resultaat afgesloten. Het resultaat is afkomstig van de normale bedrijfsvoering, waar het in het boekjaar 2010/2011 nog deels afkomstig was uit het collectief aandelenbezit. Dit verklaart de daling van het resultaat uit gewone bedrijfsvoering voor ledenbetaling. De goede bietenoogst, met de hogere basisprijs van € 48,00 per ton, heeft geleid tot de omzetstijging van bietengelden. Het transport van bieten en retourproducten is een belangrijke nevenactiviteit en ook bij deze activiteit is het volume gestegen door de goede oogst. Het resultaat uit gewone bedrijfsvoering voor ledenbetaling als percentage van het totale vermogen geeft een rendement van 6%. Als percentage op alleen het eigen vermogen geeft dit een rendement van 10,8%. Uit het resultaat wordt een bedrag van € 740.000 aan de leden uitbetaald, hetgeen een uitkering van € 1,00 per ton geleverde quotumbieten bij 16% betekent. 

Ledenbetaling 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 2008/2009

2009/2010

2010/2011

2011/2012

De solvabiliteit (eigen vermogen als percentage van totaal vermogen) ligt op ruim 54%, dit is een gezonde balansverhouding. Er kan worden teruggekeken op een financieel gezond boekjaar, met goede opbrengsten en marges. Bestuurders & Raad van Toezicht De bezoldiging van de bestuurders en de leden van de Raad van Toezicht bestaat uit vacatiegelden. Over het boekjaar 2011/2012 bedraagt deze € 63.100 (2010/2011: € 83.500). _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 37

  ________________________________   

Betaalde bietengelden  

Bij 16% suiker zijn de onderstaande opbrengstprijzen voor de suikerbieten uitgekeerd (excl. BTW): Quotumbieten Surplusbieten 1 CSV COVAS-leden € 26,25 € 25,00 Ledentoeslag € 21,75 € 48,00 De gemiddelde opbrengstprijs per ton voor quotumbieten is:

Basisprijs (+ ledentoeslag) Suikergehalteverrekening (16,96%) Verrekening Winbaarheid (91,1)

2011/2012

2010/2011

€ 48,00 € 4,06 € 2,95 € 55,01

€ 38,00 € 2,16 (16,65%) € 1,89 (90,5) € 42,05

Aanvullend op deze bedragen per ton zijn er premies uitbetaald. De definitieve vroege premie is gecorrigeerd aan de hand van een groeimodel (SUMO) en vormt een compensatie voor gemiste groei.

Opbrengsten per hectare 85

Netto tonnen per hectare

80 75 70 CSV COVAS COSUN

65 60 55 50 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012

                                                             1

Tot 100% boven de toewijzing en excl. gehalteverrekening.

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 38

  ________________________________ 

Financiële aspecten  

Financiering en (des)investeringen In het boekjaar is geïnvesteerd in een vervanging van de directieauto, pc’s (laptops) en printers. De investering bij AZN, nieuwe software voor de administratie, is uitgevoerd. Verder is er één weegsysteem aangeschaft voor het laden van bieten en cichorei. De bedragen die hiervoor nodig waren, zijn uit eigen middelen gefinancierd. Ten behoeve van projecten uit het driejarenplan zijn uitgaven gedaan om kennisvragen te beantwoorden en voor het testen en het doen van proeven voor de ontwikkeling van de bloempot uit bietenpulp. Deze uitgaven zijn als exploitatiekosten verwerkt. De projecten hebben nog niet geleid tot investeringen. Voor het komende jaar zijn er geen investeringen gepland, niet anders dan de vervanging van enkele pc’s. De projecten uit het driejarenplan zijn nog niet concreet genoeg om een investeringsvoorstel te maken. Voor de goedkeuring van dergelijke investeringen zijn procedures vastgelegd met bestuur en ledenraad.

Liquiditeit De geldmiddelen van de coöperatie worden op een verantwoorde manier beheerd. In het boekjaar is met twee bankiers gesproken om te beoordelen of er voor de coöperatie betere mogelijkheden zijn voor belegging van de geldmiddelen. Het is voor de coöperatie geen doel om geld te verdienen met geld. Vanuit deze gedachte in relatie tot de crisis in 2011, is ervoor gekozen om financiële risico’s te vermijden. Dit heeft ertoe geleid dat de geldmiddelen op vermogensspaarrekeningen zijn gezet, rekeningen met een beter rendement dan de oude spaarrekeningen. Met een juist beheer van deze rekeningen wordt het rendement gemaximaliseerd en worden risico’s vermeden.

Risicobeheersing De coöperatie, of een van haar deelnemingen, doet niet alleen zaken met eigen leden, maar ook met andere agrariërs en marktpartijen. De agrarische sector staat erom bekend dat vanuit vertrouwen grondstoffen of andere producten worden geleverd zonder een goedkeurende handtekening van de ontvanger. Dit heeft gewerkt en werkt nog steeds en heeft bij de coöperatie nooit tot problemen geleid. Met eigen leden is er een nauwere band dan met niet-leden. Toch kan dan de vraag worden gesteld of vertrouwen voldoende is. Dit heeft ertoe geleid dat er is gestart met het laten ondertekenen van een opdrachtbevestiging voor levering van producten aan niet-leden. Op de leveringen van diensten en producten vanuit Duitsland kan de BTW in Duitsland worden teruggevorderd. Om de BTW terug te vorderen heeft de coöperatie een Duits BTW-nummer aangevraagd en inmiddels in gebruik. Met dit Duitse nummer is de procedure eenvoudiger geworden en wordt de te vorderen BTW sneller terugontvangen. Met deze verandering is tevens de programmering van de software voor de BTW aangepast. Door deze aanpassingen is het voor de administratie inzichtelijker en flexibeler geworden om er mee te werken. Dit betekent dat ook de Nederlandse aangiften voor de BTW eenvoudiger kunnen worden verwerkt. _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 39

  ________________________________ 

De salarisadministratie is meer in eigen beheer genomen. Met ondersteuning van een standaardsoftwarepakket van ABAB Accountants wordt deze ingevuld. Het pakket is zodanig ingericht dat we in staat zijn om zonder externe ondersteuning (kosten) meer zelf te doen en daarmee meer en beter inzicht krijgen in de personeelskosten. Sinds de komst van het nieuwe Hoofd Administratie wordt er periodiek een financiële rapportage opgesteld. De vergelijkende cijfers van voorgaande jaren zijn er nog niet, maar de rapportage geeft een juist beeld van de activiteiten. Enerzijds de toets van het onderbuikgevoel, ‘meten is weten’, en anderzijds de toets met de opgestelde begroting. Bij het opstellen van de rapportage is gezocht naar een aansluiting met de rapportage voor de jaarlijkse accountantscontrole. Dit draagt ook bij aan het sneller inzichtelijk hebben en, als belangrijkste punt, het beter beheersbaar maken van de actuele financiële stand van zaken binnen de coöperatie. Om inzicht te krijgen in de verdeling van de werkzaamheden die de medewerkers per activiteit invullen heeft iedere medewerker een tijdsplanning gemaakt. De som van alle individuele tijdsplanningen is gebruikt om de doorbelasting van kosten naar de deelnemingen te onderbouwen en met deze planningen wordt inzicht verschaft in de winstbijdrage per activiteit. De coöperatie en haar deelnemingen zijn voor hun relaties snelle en goede betalers. Om dit snel en goed te kunnen uitvoeren is een aangescherpte procedure opgesteld. Deze komt er in het kort op neer dat de betaalbestanden, de zogenaamde ClieOpbestanden, zijn verbeterd en dat voor iedere betaling te allen tijde twee digitale handtekeningen nodig zijn. Met deze aanscherpingen wordt voorkomen dat er onterecht betalingen worden gedaan. In de toekomst zal deze procedure opnieuw moeten worden aangepast omdat het internationale betalingsverkeer binnen Europa op de schop gaat. Onder andere bankrekeningnummers, ClieOp-bestanden, incassoprocedures etc. gaan veranderen. Evenals voorgaande jaren is de verzekeringsportefeuille gescreend en op orde bevonden. Daarnaast zijn er ook geen debiteuren- of crediteurenproblemen geweest. Onderdeel van de NCR-code 2011 is dat bestuurders inzicht hebben en krijgen in de risico’s van de coöperatie. Hiervoor zal op korte termijn intern een inventarisatie worden opgesteld, zodat een beeld ontstaat waar de risico’s liggen en nog belangrijker hoe ze worden beheerst. Risico’s kunnen niet altijd worden verzekerd, dus deze moeten op een andere wijze worden beheerst. De investering in de software voor AZN leidt ertoe dat in de administratieve verwerking van gegevens de organisatie flexibeler is geworden. Door aan te sluiten bij de bestaande software van de coöperatie, kunnen nu meerdere medewerkers dit werk voor AZN uitvoeren. Voorheen was de organisatie hiervoor afhankelijk van één medewerker. Steekproefsgewijs wordt in de organisatie een volledigheidscontrole gedaan op activiteiten. Bijvoorbeeld voor de afzet van Betacal zijn voor één opdracht vier financiële transacties betrokken (leverancier, afnemer, vervoerder en verspreider). Het is belangrijk dat bij iedere partij de juiste hoeveelheden en tarieven in rekening worden gebracht of de juiste vergoeding ontvangt. Dit geldt onder andere ook voor de handel in aardappelen en het vervoer van retourvrachten.

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 40

  ________________________________ 

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de directie, het bestuur en de ledenraad van CSV COVAS u.a. Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de samengevoegde balans per 30 april 2012 en de samengevoegde winst- en verliesrekening over 2011/2012 met beperkte toelichting, is ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening 2011/2012 van CSV COVAS u.a. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 17 juli 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 17 juli 2012. De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van Titel 9 Burgerlijk Wetboek 2. Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van CSV COVAS u.a.

Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen van Titel 9 Burgerlijk Wetboek 2.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de Nederlandse Standaard 810, "Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten". Oordeel Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening van CSV COVAS u.a. en in overeenstemming met de grondslagen volgens Titel 9 Burgerlijk Wetboek 2. Tilburg, 24 juli 2012 ABAB Accountants B.V. w.g. De heer R.M. Smittenberg Registeraccountant  _______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 41

 

  ________________________________ 

Verklaring Raad van Toezicht  

Aan de Algemene Vergadering van CSV COVAS Ter voldoening aan het bepaalde in artikel 24 van de statuten, delen wij u mede dat wij de jaarrekening van CSV COVAS over het boekjaar 1 mei 2011 tot en met 30 april 2012 hebben onderzocht. Mede op grond van de controleverklaring van ABAB Accountants BV, stellen wij u voor de jaarrekening van CSV COVAS goed te keuren en het bestuur te dechargeren. Namens de Raad van Toezicht, w.g. Drs. A.M.M. van Acht, voorzitter w.g. Ir. S.C.M. de Brouwer w.g. M.K.M. Derikx Asten, juli 2012

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 42

  ________________________________ 

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 43

  ________________________________ 

_______________________________________  Jaarverslag | 2011/2012 44