XX BIKE & TREKKING
F
I
E
T
S
V A
K
A
N
T
I
E
Luxemburg
Fietsen ‘op een dak met golfplaten’ TEKST EN FOTO’S: PIETER OSKAM
Vlakbij en tóch onbekend: Luxemburg is niet direct een plek waar je aan denkt als je een korte fietsvakantie plant. Een gemiste kans, want Luxemburg leent zich bij uitstek voor een lang weekend fietsgenieten, zo ondervond B&t’s Pieter Oskam. We zouden er écht niet aan gedacht hebben, aan Luxemburg voor een lang weekend weg. Misschien ook niet zo gek, want het is natuurlijk maar een klein landje, dat Luxemburg, ingeklemd tussen Frankrijk, België en Duitsland. Dat we er uiteindelijk toch heen zijn gegaan heeft te maken met een uitnodiging die we kregen van het Nationale Verkeersbureau van Luxemburg. Hun landje leent zich prima voor een korte fietsvakantie, vertelden ze. Of we dat zelf eens aan den lijve wilden ondervinden. We hebben de handschoen opgepakt. Met twijfel. Want Luxemburg, is dat niet een soort Wallonië, maar dan nog kleiner?
Linkerpagina, boven: Oud versus nieuw. Terwijl fietsers gebruikmaken van een oud, negentiende-eeuws spoortracé, zoeven auto’s vele tientallen meters hoger over een twintigsteeeuwse brug over de Sûre. Linksonder: Omdat de route voor een groot deel oude spoortracés volgt, heb je geen last van steile hellingen. Daar gaat de route namelijk dwars doorheen. Rechtsonder: Het oude centrum van Luxemburg staat op de Werelderfgoedlijst. Deze pagina, linksonder: Commentaar overbodig. Midden: De fiets kan mee in het OV, zoals hier in de trein naar Kleinbettingen. Rechts: De fietsroutes zijn autoluw of autovrij.
Het eerste voordeel dat we opmerken is de nabijheid van de Randstad. De rit duurt maar een uur of zes. En zodra we de grens overgaan is de service perfect. Waar de fietsen in Nederland een plek krijgen in de hal, worden onze rijwielen in België en Luxemburg op een eersteklas hangplaats achter slot en grendel verzorgd. En ook wij komen niks tekort, want bij onze zuiderburen is de koffiekar nog niet afgeschaft. Rijkdom We logeren in een mooi hotel in de gelijknamige hoofdstad van Luxemburg, onze uitvalsbasis. Nadat we ons even opgefrist hebben, duiken we direct de stad in. We hebben namelijk een afspraak met Bruno Struyf, onze Nederlandstalige gids. Hij leidt ons rond door de stad. Al wandelend door de knusse straatjes van Luxemburg vertelt de vriendelijke Struyf dat hij Vlaanderen vijfentwintig jaar geleden achter zich heeft gelaten om zich in het Groothertogdom te vestigen. Als één van de velen, vertelt hij. Want naast de Luxemburgers zelf wonen in de stad veel immigranten uit België, Duitsland, Frankrijk, Italië en Portugal. De afgelopen jaren heeft Luxemburg zich gericht op internationale samenwerking rondom economie en politiek. Het land heeft zich kunnen ontwikkelen tot één van de meest welvarende landen ter wereld. Het land heeft, met nog geen half miljoen inwoners, het hoogste BBP per hoofd van de bevolking van Europa. Daarbij is de stad Luxemburg één van de rijkste Europese steden. Een hoogtepunt van onze rondleiding is de stop bij de Bockrots. Die naam is er niet voor niets; de enorme rots lijkt van bovenaf gezien op de kop van een bok. De smalle steegjes met omliggende eet- en drinkgelegenheden spreken erg tot de verbeelding. Bruno Struyf vervolgt zijn verhaal met
een stukje geschiedenis over deze plek. De naam Luxemburg is afkomstig van het Romeinse woord Lucilinburhuc, wat kleine burcht betekent. In 963 bouwde een zekere Graaf Siegfried een kasteel met een verdedigingsmuur boven op een oud Romeins kamp op de Bockrots en hieruit is later de stad Luxemburg ontstaan. Werelderfgoed Het uitzicht vanaf het balkon van Luxemburg over de wijk Grund, met huizen met leistenen daken, oogt als een openluchtmuseum. Niet voor niets staan de binnenstad en de verdedigingswerken en oude wijken sinds 1994 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Tijdens de rondleiding komen we er al snel achter dat er hier genoeg te beleven is, met diverse musea, kerken, winkels, gezellige pleinen en de Franse keuken die in Duitse porties geserveerd wordt. Ook liefhebbers van klassieke muziek kunnen hun hart ophalen. Er zijn genoeg flyers van orkesten en tijdens de avondwandeling horen wij muzikale klanken uit theaters. Maar we komen natuurlijk óók om te fietsen. Volgens Bruno komt dat helemaal goed. We moeten alleen niet te licht denken over de zwaarte, vindt hij. Bruno haalt zijn beroemde landgenoot Eddy Merckx aan om dat te illustreren. Merckx zou namelijk ooit gezegd hebben, dat Luxemburg is als een dak met golfplaten. Het ziet er vlak uit, maar om te fietsen is het best pittig. We zullen zien. De fietstocht begint de volgende dag niet met fietsen, maar met een treinreis. We gaan per spoor naar Kleinbettingen, om daarvandaan via een lange lus terug te rijden naar Luxemburg. Met onderweg een aantal overnachtingen. De trein passeert de ene prachtige kerk of burcht na de andere. En Bruno had gelijk; binnen een paar kilometer zijn we uit >>
BIKE & TREKKING XX
XX BIKE & TREKKING
de bewoonde wereld en komt het groen ons tegemoet. Eenmaal op de fiets hebben we snel de wind in de rug en een zonnetje op onze toet. We genieten volop van de omgeving. Het asfalt lijkt als vanzelf onder ons door te schuiven. Oude spoorwegen Het bijzondere van de fietsroutes in Luxemburg is dat over veel paden ooit treinen reden. Tegen het eind van de 19e eeuw was Luxemburg voorzien van een zeer fijnmazig spoornetwerk dat steden en dorpen met elkaar verbond. Tot de auto kwam. Die maakte de ijzeren weg overbodig, waardoor de meeste tracés langzaam maar zeker verkommerden. Tot de Luxemburgse overheid vele oude spoortracés omwille van het fietstoerisme weer in oude glorie herstelde. Niet met houten bielzen en stalen rails, maar met glad asfalt waarover het heerlijk fietsen is. Want: spoorwegen maken nooit scherpe bochten en het stijgingspercentage is nooit al te hoog. Alleen de oude treintunnels en de enkele spoorbomen en spoorwachterhuisjes die we passeren herinneren nog aan de oude glorietijd van de trein. We passeren rustige, pittoreske dorpjes in het westen van Luxemburg. Toerisme voert hier zeker niet de boventoon en dat zorgt ervoor dat het even duurt voordat we rond lunchtijd een café of restaurant vinden. We zijn dan ook blij verrast wanneer de plaatselijke Chinees besluit zijn restaurant voor ons open te stellen. De uitbater maakt zijn vrouw wakker om een gerecht klaar te maken en zet een muziekje voor ons op om het zo aangenaam mogelijk te maken. Op onze tocht richting Ettelbruck zien we in de verte het slot van Colmar-Berg liggen. Indrukwekkend, hoe dat boven het groen uitstijgt. We genieten er noodgedwongen op afstand van, want het kan niet worden bezichtigd. Generaal Patton Ettelbruck, dé stad van het noorden, heeft winkels, restaurants en musea. Kortom, de bewoonde
wereld. Even verderop treffen we het museum van de Amerikaanse Generaal Patton. In dit museum wordt men herinnerd aan de zware schade die tijdens de Tweede Wereldoorlog werd geleden in de Ardennen. We blijven niet in Ettelbruck, maar zoeken - lekker gaar na een dag fietsen - de rust op in een hotelletje in het nabijgelegen plaatsje Erpeldange. De volgende dag vertrekken we wederom met de zon op ons gezicht, nu langs het water in oostelijke richting. In Diekirch passeren wij caférestaurant Al Schwemm. Fietsen aan de kant, tijd voor de dagsoep! We nemen plaats in de serre om onder het genot van een biertje van de heuvels te genieten, met hun verschillende kleuren groen. Wie in Luxemburg van west naar oost fietst moet z’n talenknobbel gebruiken voor de omschakeling van Frans naar Duits. Maar kom je er niet uit, dan is Engels ook geen probleem. De inwoners zijn stuk voor stuk vriendelijk en behulpzaam. Vanaf Ingeldorf passeren wij diverse campings langs de waterkant, waar menigeen geconcentreerd aan het vliegvissen is of met een paar vrienden de kano’s induikt. Bij binnenkomst van het plaatsje Reisdorf stuiten wij op het bordje “Even uitrusten van het fietsen”. Aardig bedacht door het Nederlandse stel dat hier al vijf jaar een camping runt. Een kop koffie gaat er eigenlijk wel in, zeker op een zonnig terras in deze rustige omgeving, met uitzicht op het Duitse landschap aan de andere kant van het water. Als we weer op de fiets stappen, merken we hoe gemakkelijk het ons eigenlijk af gaat. Af en toe vals plat, maar geen echt steile hellingen. Wij bereiken Echternach, de oudste stad van Luxemburg, met een prachtige basiliek. Gevulde terrassen en live-bands zorgen voor gezelligheid. De stad is vooral bekend vanwege de jaarlijkse springprocessie op de dinsdag na Pinksteren, die veel pelgrims trekt. Echternach is een goede uitvalsbasis voor het
ontdekken van het omliggende Mullerthal, ook wel Klein Zwitserland genoemd, vanwege de rotsachtige omgeving en de beekjes met watervallen. De afgelopen jaren heeft Luxemburg zich vooral geprofileerd als wandelbestemming en dat is te merken. Overal treffen wij langs de fietspaden gemarkeerde wandelroutes. Alleen al rond Echternach bevindt zich in totaal 110 kilometer aan gemarkeerde wandelroutes! Organische cola Onze route vervolgt zich langs de oever van de Sûre en we laten de bossen en rotsen boven ons liggen. Dit is wel erg prettig voor onze ongetrainde bovenbenen, aangezien de weg naar boven aardig steil verloopt. Op weg naar het treinstation passeren we gezellige dorpjes, uitnodigende terrasjes met uitzicht over het water, een indrukwekkende autobrug over de vallei en diverse groetende wandelaars. We maken een aangename stop in Hinkel bij Kulturhaff Millermoler. Dit is een particuliere cultuurboerderij waar wij warm worden verwelkomd door de familie die de boerderij runt. Hier heb je de mogelijkheid nog beter kennis te maken met Luxemburgse tradities en cultuur met uitzicht over het platteland. Dit is een plek waarvoor je tijd moet vrijmaken! Producten worden gemaakt van biologische ingrediënten. Daarnaast probeert men zoveel mogelijk lokale producten te gebruiken. Wij nemen een organische cola, maar ook voor cake, kaas, brood en vlees zijn zij bij de bioboeren geweest. Na deze laatste pauze vervolgen wij onze route door de omgeving van Mullerthal en bereiken het wijngebied. We passeren diverse wijngaarden en houden het tempo erin om de trein te halen. Eenmaal aangekomen bij het station in Wasserbillig stappen we toch een beetje teleurgesteld in de trein. Onze fietstrip zit erop. We zullen zeker nog een keer teruggaan om meer van dit verrassend leuke land te zien. >>
Linkerpagina, boven: Fietsgenieten langs de Sûre bij Bettendorf. Linksonder: Wie van cultuur, architectuur en historie houdt is in Luxemburg aan het goede adres. Rechtsonder: Het oude bastion in Luxemburg Stad, boven op de Bockrots. Deze pagina, links- en rechtsonder: Even een kleine rustpauze met een organische cola op cultuurboerderij Kulturhaff Millermoler.
BIKE & TREKKING XX
Boven: Je moet in Luxemburg geen tunnelvrees hebben! Midden: Even relaxen... Onder: Gezellig Echternach.
I
N
F
O
Fietsen Het totale netwerk van bewegwijzerde fietspaden bedraagt zo’n 900 kilometer. Sommige van de fietspaden zijn op oude spoorwegtrajecten aangelegd, andere kronkelen langs rivieren, burchten en kastelen.
Fietskaarten en -gidsen zijn online te bestellen op de site van het Luxemburgs Verkeersbureau (www.ont.lu). Op www.tours.lu staan verschillende interactieve routes. In de Luxemburgse Ardennen, in het natuurpark van de Boven-Sûre, biedt een aantal hotels het arrangement ‘Fietsen zonder bagage’ aan. De organisatie zorgt voor het vervoer van je bagage van hotel naar hotel. Algemeen www.ont.lu
XX BIKE & TREKKING
