LTO-‐minimelkmarktbericht 21 maart 2013, Klaas Johan Osinga Vraag In de laatste zes maanden was er steeds zoveel slecht nieuws over de economische groei, dat dit de consumptiegroei deed stagneren. In de EU was er een consumptie afname in het laatste kwartaal van 2012. Gelukkig was daar China, met naar schatting 30% meer import in 2012 en zelfs nog meer in de eerste maanden van 2013. Het lijkt er op dat de Chinezen ook voorsorteren op de droogte in N ieuw Zeeland.
Figuur: import van vol melkpoeder door met name Algerije en China in 2012. Bron: Europese Commissie
Prijzen De wereldmarkt wordt de laatste weken gedicteerd door de droogte in grote delen van Nieuw Zeeland, volgens zeggen de ergste in dertig jaar. De noteringen op de tweewekelijkse internetveiling Global Dairy Trade zijn daardoor in maart al met ruim 25% gestegen. Vooral vol melkpoeder steeg snel: van ongeveer 3.500 dollar per ton mid februari naar 5.100 dollar op 19 maart. Het aanbod op de veiling was op 19 maart met 16.000 ton het kleinst sinds mei 2011. In het kielzog van Nieuw Zeeland zijn noteringen elders bij huis ook gaan stijgen. Maar de PZ-‐notering voor vol melkpoeder lag op 20 maart met 3100 euro per ton ongeveer 800 euro onder het niveau van Nieuw Zeeland. Ook voor mager melkpoeder is Europa nu internationaal concurrerend: de PZ-‐ notering was op 20 maart 2690 euro per ton, omgerekend bracht mager poeder in Nieuw Zeeland 3120 euro op. De PZ-‐noteringen geven altijd een beeld van de transacties van de afgelopen week, dus bij snelle prijsschommelingen zit er een vertraging in. Natuurlijk is de Verenigde Staten voor mager poeder ook een belangrijke speler, en daar is het prijsniveau vergelijkbaar met Europa. Kleine koerswisselingen tussen euro en dollar maken dan de muziek. De euro is de laatste weken wat teruggevallen, enerzijds door de strubbelingen met Italië en Cyprus, anderzijds door de kracht van de Amerikaanse economie. Schaliegas jaagt het economisch herstel in de VS aan. Algerije is weer in de markt met een tender voor mager poeder, en de verwachting is dat Europa zeker een deel kan leveren.
Voor boter en kaas is de situatie weer iets anders. De PZ-‐boternotering was op 20 maart 3360 euro per ton. Daarmee ligt de prijs boven het niveau in de VS, waar richting april gerekend wordt met 3250 euro. De Amerikaanse botervoorraad was eind februari 21% groter dan 12 maanden eerder. Maar het feit dat de particuliere opslag van de Europese Unie, die sinds 1 maart weer open is, nog niet hard loopt, geeft aan dat er geen grote overschotten zijn. Op 10 maart 2013 lag er 7.331 ton, tegen 15.989 ton in 2012 en 10.506 ton in 2011. De handel is beducht dat als de prijzen verder stijgen, er weer meer substitutie met plantaardige grondstoffen komt. De kaasprijzen volgen de prijzen van de andere basiszuivel meestal met enige vertraging. Voor foliekaas werd eind vorige week nog iets boven de € 3,00 per kg betaald. In de VS is de kaasvoorraad 1,2% groter dan 12 maanden geleden.
Figuur: prijsveranderingen op de internetveiling in Nieuw Zeeland. De laatste zeven veilingen zijn de noteringen gestegen, de laatste twee zelfs met meer dan 10%.
Notering op de termijnmarkt in Chicago voor levering van klasse III melk in september 2013. De notering is de afgelopen dagen scherp gestegen naar omgerekend 33 eurocent per kg (bij 3,5% vet). Productie De Europese Commissie verwacht dat dit kalenderjaar de EU-‐productie van melk daalt van 0,7% naar 0,4%. USDA verwacht voor de VS 1% groei. Nieuw Zeeland koerste in december nog op +6%, maar sommige analisten verwachten door de droogte mogelijk helemaal geen groei meer voor het seizoen 2012-‐2013. Enkele spreken zelfs over 2% daling. Veel koeien zijn drooggezet en komen dit seizoen niet meer in productie. Melkveehouders hebben het advies gekregen om dit seizoen maar als beëindigd te beschouwen en zich voor te bereiden op het seizoen 2013-‐2014. Met een verwachte productiegroei van 0,2% in Australië (-‐5,5% in januari als gevolg van extreem weer) en moeilijke omstandigheden in Argentinië (productie -‐10% in januari en februari door hoge voerkosten en hoge inflatie) is de conclusie dat ‘s werelds vijf grootste zuivelexporteurs dit jaar minder productiegroei laten zien dan vorig jaar. Ook al reken ik voor 2013 met 1,5% groei in de VS en 1% in de EU, want in de 2e helft van 2013 kunnen de voerprijzen wel eens flink gaan dalen, dan nog is de gezamenlijke productiegroei niet meer dan 3,8 miljard kg melk. Dat was twee jaar geleden nog bijna 8 miljard. Met een jaarlijkse mondiale consumptiegroei van 2 à 3%, is het duidelijk dat er geen melkoverschot is. Het exportland met de meeste groei is de USA. Maar de ‘game changer’ in de Verenigde Staten wordt in 2013 opnieuw het weer. Bij voldoende neerslag mag gerekend worden met een flinke productiestijging van soja, maïs en tarwe, waardoor de prijzen vanaf mei/juni gaan dalen. Hierdoor zou de melkproductie in de VS, en Europa, in de herfst weer op jaarbasis kunnen toenemen en ontstaat geleidelijk een andere markt met meer druk op de prijzen. Statistisch gezien lijkt het niet logisch dat de VS weer een jaar met zo’n hitte en droogte te kampen krijgen.
Enkele woorden over India, na China het land met de grootste bevolking (1,1 miljard). De melkproductie is er de laatste vijf jaar met bijna 5% per jaar toegenomen. In 2011/2012 was de geschatte melkproductie 127 miljard kg, iets minder dan de EU (150 miljard). Normaal gesproken is India een zuivelimporteur, maar in 2012, met dank aan de goede moessonregens, heeft India zuivel kunnen exporteren. Het meeste gaat dan naar buurlanden als Pakistan. In een jaar met tegenvallende regens, kan de situatie weer omkeren en wordt India’s importbehoefte groter. Conclusies De komende maanden blijft de wereldmarkt krap, waarbij er regionaal verschillen kunnen zijn. Maar het is uiteindelijk de balans op de wereldmarkt die de melkprijs bepaalt, ook al kan het enkele maanden duurt voordat je er als melkveehouder en consument wat van merkt. Een jaar geleden was de productiegroei groter dan de consumptiegroei. Het is nu al een tijdje andersom. De droogte in Nieuw Zeeland geeft het laatste zetje. De Nederlandse melkproductie zit sinds februari weer in de lift, waardoor spotprijzen hier achterblijven bij die in Duitsland. Maar de export biedt op dit moment alle mogelijkheden om dit te compenseren. Enkele weken lang zat de hogere eurokoers onze exporteurs dwars, maar de situatie is voorlopig weer omgedraaid. Uiteindelijk besluiten zuivelbedrijven die die mogelijkheid hebben, over wat ze met hun melk doen. Op dit moment is melkpoeder interessant. Dat werkt uiteindelijk door naar kaas en andere zuivel. Zoals reeds aangegeven: vanaf mei wordt het belangrijker om de arealen en stand van de gewassen in Noord-‐Amerika te volgen. Bij goede oogstprognoses zullen wereldmarktprijzen onder druk komen. Daardoor kan de wereldmelkmarkt in de tweede helft van 2013 in een nieuwe fase terecht komen, met lagere voerkosten, meer productie en meer prijsdruk. Extreme weersomstandigheden in delen van Europa en Amerika kunnen er voor zorgen dat het plaatje er heel anders uit komt te zien. Tot slot NRC Handelsblad schreef vorige weken kritisch redactioneel commentaar over het beleid van Nederlandse producenten van babyvoeding. In winkels is Nederland zijn de producten op rantsoen door “de export van flesvoeding naar China”. De kritiek van NRC was kort maar krachtig: “produceer dan meer!”. Nutricia zou inmiddels een webwinkel geopend hebben voor Chinezen.
