Lochem, oktober KijkG, Lochem en archief gemeente Lochem Drukkerij Lammerdink, Lochem

Begroting 2016

Lochem, oktober 2015 Opdrachtgever: Vormgeving: Fotografie: Drukwerk:

Gemeente Lochem Mo Middag, Lochem KijkG, Lochem en archief gemeente Lochem Drukkerij Lammerdink, Lochem

Contact:

Gemeente Lochem Afdeling Financiën Postbus 17, 7240 AA LOCHEM (0573) 28 92 22 www.lochem.nl

Inhoudsopgave Aanbiedingsbrief

3

1

Financiële positie

5

2

Programma’s

9

Programma 1.

Burger, bestuur & dienstverlening

11

Programma 2.

Veiligheid & handhaving

21

Programma 3.

Natuur & Milieu

27

Programma 4.

Verkeer, vervoer & wegen

35

Programma 5.

Wonen & werken

43

Programma 6.

Sport, cultuur & recreatie

53

Programma 7.

Zorg & Welzijn

61

Programma 8.

Onderwijs & Jeugd

71

3

Paragrafen

81

Lokale heffingen

82

Weerstandsvermogen en risicobeheersing

84

Onderhoud kapitaalgoederen

92

Financiering

95

Bedrijfsvoering

97

Verbonden partijen

99

Grondbeleid

102

Beslispunten

104

Bijlagen

105

1. Investeringsplan

106

2. Verbeterplan

110

3. EMU-saldo (ligt ter inzage)

111

1

2

Aanbiedingsbrief

Aanbiedingsbrief Hierbij bieden wij u met gepaste trots de sluitende begroting 2016 aan. U vindt hierin de concrete financiële vertaling naar activiteiten terug van de door u in de kadernota vastgestelde ambities en bijbehorende financiële kaders. Zoals bij de kadernota aangegeven, hebben wij ondanks de economische situatie toch de financiële ruimte weten te vinden voor nieuw beleid. We zijn zeer tevreden over het feit dat het daarbij niet alleen gaat om beleid dat ‘onontkoombaar’ is, maar ook om beleid dat we gewoon heel graag willen uitvoeren de komende periode, oftewel ‘wenselijk’ beleid. Prioritaire thema’s hierbij zijn leefbaarheid in de kernen en de ontwikkeling naar de Regiegemeente. Uiteraard zijn de door u tijdens de raadsbehandeling van de kadernota voorgestelde wijzigingen ook opgenomen. Onder de programma’s treft u aan hoe hieraan invulling wordt gegeven. Het is hierbij goed om te vermelden, dat de uitvoering van de moties met betrekking tot ‘Agrarisch Cleantech’ zowel vanuit een economische invalshoek wordt benaderd, alsook vanuit duurzaamheid. In de uitvoering zal een nauwe relatie bestaan tussen deze twee thema’s. Het is duidelijk dat deze ontwikkelingen niet los staan van de verdere ontwikkeling van de ‘Cleantech Regio Stedendriehoek’. De kadernota heeft u inzicht gegeven in de voortgang betreffende de bezuinigingsmaatregelen. In 2016 werken wij hard verder aan het realiseren van de door u vastgestelde doelstellingen. Vermeldenswaardig is onder andere de ambitie die er ligt op het gebied van het accommodatiebeleid en de gesprekken die hierover plaatsvinden met inwoners en organisaties in de kernen. Via de tussentijdse rapportages houden wij u op de hoogte van de stand van zaken. De uitvoering van de decentralisaties in het sociaal domein blijft ook de komende jaren een onderwerp waar onze nadrukkelijke aandacht naar uitgaat. We krijgen steeds meer zicht op hoe de concrete uitvoering vorm krijgt en zijn steeds beter in staat tijdig bij te sturen wanneer dat nodig is. We blijven ons actief inspannen om binnen de kaders en financiële mogelijkheden de beste hulp te bieden aan onze inwoners. ‘De kanteling’ die zich richt op de eigen kracht van (kwetsbare) inwoners speelt daarin een belangrijke rol. Doel is om burgers zo lang mogelijk te laten deelnemen in de samenleving en zoveel mogelijk gebruik te maken van hun eigen mogelijkheden en netwerk in plaats van dat instanties zonder meer alles organiseren. Met het oog op de veranderingen en dynamiek in onze samenleving, zijn wij van mening dat de inhoud van deze begroting ons de komende periode bestuurlijk en organisatorisch onverminderd in staat stelt invulling te geven aan de opgaven waarvoor wij ons gesteld zien. Dat dit ook om strategische capaciteit vraagt is evident. Wij zijn dan ook blij hiervoor de financiële ruimte te kunnen creëren en gaan samen met u in gesprek over hoe tot een nadere invulling te komen. De komende tijd gaan wij onverkort verder met het uitvoering geven aan ons collegeprogramma. Zoals ook bij de kadernota aangegeven, is het daarbij van belang om te weten dat er vele activiteiten worden uitgevoerd en ontwikkelingen gaande zijn die u in deze begroting niet direct terugziet.

3

4

5

1. Financiële positie


1. Financiële positie Na de Kadernota 2016 volgt de uitwerking van de door de raad vastgestelde kaders in deze Begroting 2016. Bij de kadernota hebben we gezien dat ondanks de economische mindere tijden er ruimte is voor nieuw beleid. In onderstaande toelichting volgt een overzicht van de nieuwe activiteiten die wij in 2016 oppakken. Verder is de financiële uitkomst van de Bestuursrapportage 2015 verwerkt. Naast nieuwe activiteiten zal ook in 2016 blijvende aandacht zijn voor de realisatie van de omvangrijke bezuinigingsopgave. Toelichting financiële ontwikkeling Bij de raadsbehandeling van de Kadernota 2016 afgelopen juli heeft de raad de kaders aangegeven voor de activiteiten in de Begroting 2016. Daarbij heeft de raad ingestemd met de wettelijk verplichte activiteiten en de financiële vertaling in de begroting. Na deze integrale afweging heeft het college de overige activiteiten uitgewerkt in voorliggende begroting. Het is gelukt om nagenoeg alle voorgestelde nieuwe activiteiten op te nemen. Het voornemen “Bijdrage aanleg rotonde N346-Almenseweg” is vervallen. De inschatting is dat op korte termijn hieraan, vanuit de provincie, geen invulling wordt gegeven. De activiteiten “onderhoud fietspaden”en“generatiepact”gaan een jaar later in, 2017 in plaats van 2016. Met deze wijzigingen blijven wij binnen het financieel kader van de Kadernota 2016. In de volgende overzichten is dit verwerkt. De activiteiten worden in de diverse programma’s toegelicht.

bedragen in €

6

Onontkoombaar Thema Leefbaarheid van de kernen Uitbreiding capaciteit handhaving (1 fte) Cultuurinitiatieven versterken SV Harfsen renovatie kleedkamer Kerncontactfunctionarissen (0,3 fte en € 15.000 uitvoeringsbudget) Thema transitie naar regiegemeente Revolving fund Versterken strategische kracht Overige Areaaluitbreiding openbare ruimte Onderhoud civiele kunstwerken • incidenteel / achterstallig onderhoud • structureel budget Bijdrage Strategische Board Stedendriehoek Totaal onontkoombaar Wenselijk Uitvoering generatiepact Onderhoud fietspaden Ontwikkeling Cleantech Regio Stedendriehoek • Bijdrage Cleantech congres 2016 • Bijdrage Cleantech Regio (Strategische Board) Oprichting Havenbedrijf Twente Totaal wenselijk

2016

2017

2018

2019

50.000 p.m. 17.500

50.000 p.m.

50.000 p.m.

50.000 p.m.

30.000

30.000

30.000

30.000

p.m. 240.000

240.000

240.000

240.000

50.000

50.000

50.000

50.000

107.000 11.000 33.400 538.900

67.000 11.000 33.400 481.400

11.000 33.400 414.400

11.000 33.400 414.400

2016

2017 120.000 20.000

2018 120.000 20.000

2019 120.000 20.000

33.400 p.m. 173.400

33.400 p.m. 173.400

33.400 p.m. 173.400

17.500 33.400 p.m. 50.900


Zwarte blokjes In het investeringsplan zijn activiteiten gemarkeerd met een zwart blokje. Dit betekent dat met een afzonderlijk beslispunt in voorliggende begroting het betreffende budget beschikbaar wordt gesteld. Hiermee voorkomen wij dat er onnodig besluitvormingsprocedures in de vorm van afzonderlijke raadsvoorstellen in gang moeten worden gezet om budget beschikbaar te stellen. Met het vaststellen van deze begroting geeft u voor die activiteiten invulling aan het budgetrecht. Het gaat hier om activiteiten waarbij de politieke discussie al heeft plaatsgevonden. Bij het beslispunt zijn de activiteiten afzonderlijk benoemd. Financiële doorkijk Tijdens het opstellen van deze begroting kijkt het college ook naar de voortgang van het lopende jaar. De resultaten hebben wij u gepresenteerd met de Bestuursrapportage 2015. Nieuw is dat wij dit niet hebben gedaan in boekvorm, maar met een mondelinge presentatie. Het voordeel hierbij is dat de doorlooptijd flink is ingekort en wij u kunnen voorzien van de meest recente informatie. De financiële uitkomst van de bestuursrapportage is het vertrekpunt voor de Begroting 2016. De structurele financiële gevolgen zijn positief en leiden tot een structureel sluitende begroting. Om te komen tot een zorgvuldig proces van integrale afweging wordt de budgettaire ruimte betrokken bij het opstellen van de eerstvolgende kadernota. Een andere overweging die bij deze aanpak een rol speelt is de septembercirculaire. De septembercirculaire van het Gemeentefonds komt te laat uit om te kunnen verwerken in de begroting. In de planning van de Planning en Control cyclus is opgenomen dat de uitkomsten van de septembercirculaire worden verwerkt in de eerstvolgende kadernota. Het integraal betrekken van zowel de uitkomst van de bestuursrapportage als de septembercirculaire bij het opstellen van de Kadernota 2017 stelt ons in de gelegenheid om zorgvuldige keuzes voor te bereiden. Over de financiële uitkomst van de septembercirculaire informeren wij u voor de begrotingsbehandeling door middel van een afzonderlijke memo. Naast het uitvoeren van de nieuwe activiteiten en het beleidsmatig doorvertalen van de gevolgen van de bestuursrapportage en de septembercirculaire zal ook in 2016 blijvende aandacht zijn voor de realisatie van de omvangrijke bezuinigingsopgave om de begroting sluitend te houden. De vastgestelde financiële taakstelling vraagt om beleidsinhoudelijke invulling, welke ongetwijfeld gevolgen heeft voor de Lochemse samenleving. De majeure opgave herziening accommodatiebeleid is hiervan een sprekend voorbeeld, maar ook de exploitatie van zwembad De Beemd en de schouwburg. Ook de uitvoering van de decentralisaties in het sociaal domein staat het komende jaar hoog op onze agenda. Wij kijken ook volgend jaar, met de ervaring van 2015, naar de financiële mogelijkheden. Het ontschotten van budgetten en de financiële bandbreedte van het rijk zijn daarbij uitgangspunten. Binnen deze context gaan wij bezien of beleid (extra) moet worden bijgesteld of dat stelposten tijdelijk kunnen worden ingezet. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing hebben wij de risico’s Sociaal Domein in beeld gebracht. Monitoring en verantwoording vindt plaats via de tussentijdse rapportages en de jaarrekening.

Het financieel perspectief van de begroting 2016 ziet er als volgt uit: - = nadeel, bedragen x € 1.000

Saldo Kadernota 2016 (incl.wett.verpl.act.) Meicirculaire 2015 Moties en amendementen Bestuursrapportage 2015 Saldo Nieuw beleid Kadernota 2016: Onontkoombaar Wenselijk Saldo

2016 210 474 -110 55 629

2017 334 478 -44 102 870

2018 191 424 -10 109 714

2019 163 436 0 101 700

-539 -51 39

-481 -173 215

-414 -173 126

-414 -173 112

7

8

2. Programma’s

2. Programma’s

2. Programma’s Indicatoren In het najaar van 2012 heeft de gemeente Lochem voor de eerste keer meegedaan aan het burgerpeilingsonderzoek van www.waarstaatjegemeente.nl. De planning was dat de gemeente Lochem ook in 2016, 2018 en 2020 mee zou doen met dit onderzoek. In de loop van 2014 is echter besloten (VNG/KING) om de meetgegevens binnen het onderzoek te vernieuwen waardoor de oude indicatoren niet meer met de nieuwe indicatoren zijn te vergelijken. Op basis van de oude indicatoren is over het jaar 2014 nog onderzoek verricht en deze resultaten zijn gepresenteerd in de jaarrekening 2014. In samenspraak met vertegenwoordigers van de raad is op basis van de nieuwe systematiek van de burgerpeiling bepaald welke indicatoren opgenomen worden in de begroting 2016 en verder. De 0-meting van deze nieuwe burgerpeiling heeft inmiddels plaatsgevonden. De nieuwe indicatoren met de nieuwe 0-meting en de nieuwe ambitiescores zijn verwerkt in deze begroting. Een identiek proces wordt uitgevoerd over de jaren 2018 en 2020.

10

Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening

11

1. Burger, bestuur & dienstverlening


1.1 Dienstverlening Wat willen we bereiken Een klantgerichte dienstverlenende organisatie als poort naar de overheid voor burgers, bedrijven en instellingen. Zij ervaren een klantgerichte, toegankelijke overheid (fysiek én digitaal), die met kennis van zaken snel en doeltreffend handelt. De lokale overheid is voor iedereen duidelijk herkenbaar. Activiteiten •

Verbeteren digitale Informatievoorziening

•

Beschikbaar stellen diverse app’s Burgerzaken

1.2 Binnengemeentelijke samenwerking Wat willen we bereiken Inwoners zijn leidend wat betreft leefbaarheid en zorg voor elkaar. Inwoners en gemeente zijn gelijkwaardige partners, met oog voor ieders rol. De gemeente wil inwoners stimuleren en faciliteren om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor een leefbare samenleving. Inwoners ervaren onze gemeente als een levendige gemeenschap waaraan iedereen naar vermogen een bijdrage levert. We werken verder aan Regisserend Lochem en vergroten onze strategische kracht. Activiteiten

12

•

Versterken strategische kracht Programma Regisserend Lochem

•

Nader invullen randvoorwaarden regisserend Lochem

•

Stimuleren en verbinden van burgerinitiatieven

PROGRAMMAONDERDEEL

1.3 Bovengemeentelijke samenwerking Wat willen we bereiken Lochem is in staat invulling te geven aan het toenemend aantal taken, complexiteit van die taken onder een afname van financiële middelen. Eén van de instrumenten om dit te bereiken is intergemeentelijke samenwerking. In dat kader vraagt het provinciale project ‘Sterk Bestuur in Gelderland’ onze nadrukkelijke aandacht vanwege het feit dat wij ons genoodzaakt zien om ons, gelet op de uitkomsten van dit bestuurskrachtonderzoek, op korte termijn te oriënteren op onze positie in de regio en meer in het bijzonder in relatie tot de gemeente Zutphen. Activiteit Actief volgen en waar nodig anticiperen op ontwikkelingen Sterk Bestuur in Gelderland

PROGRAMMAONDERDEEL

1.4 Gemeentelijke middelen Wat willen we bereiken Ambities realiseren door innovatieve financiering waaraan ook derden een wezenlijke bijdrage leveren. Initiatieven vanuit de samenleving die het maatschappelijk belang dienen krijgen ondanks de afname van financiële middelen toch een kans om tot bloei te komen. Activiteiten •

Vernieuwen Besluit Begroting en Verantwoording (BBV)

•

Uitvoeren generatiepact

•

Invoeren vennootschapsbelastingplicht

•

Instellen revolverend fonds


1.1. Dienstverlening Wat willen we bereiken? Een klantgerichte dienstverlenende organisatie als poort naar de overheid voor burgers, bedrijven en instellingen. Zij ervaren een klantgerichte, toegankelijke overheid (fysiek én digitaal), die met kennis van zaken snel en doeltreffend handelt. De lokale overheid is voor iedereen duidelijk herkenbaar.

Wat gaan we daarvoor doen? 13

Verbeteren digitale informatievoorziening Wat gaan we doen Digitalisering van informatiestromen vraagt ook in 2016 aandacht, zowel qua applicaties maar ook qua organisatie. We staan voor de vervanging van ten minste twee belangrijk applicaties: het post- en zaaksysteem en de Basisregistratie Personen (BRP). Deze vervanging van het post- en zaaksysteem biedt kansen om qua informatiestromen weer nieuwe koppelingen te realiseren en de gemeente voor te bereiden op ontwikkelingen als aansluiting op het e-depot (regionaal digitaal archief ). Daarnaast is 2016 het jaar van de voorbereidingen op de implementatie van de nieuwe BRP-applicatie. De manier waarop applicaties en gegevens worden beheerd zal geactualiseerd worden. Voor de organisatie vraagt het scherp zijn op informatieveiligheid onverminderd aandacht. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Beschikbaar stellen diverse app’s Burgerzaken Wat gaan we doen In de loop van 2016 wordt de digitale dienstverlening verder uitgebreid waardoor inwoners o.a. digitaal aangifte kunnen doen van hun verhuizing, uittreksels digitaal kunnen aanvragen. Het gaat hierbij in totaal om 16 verschillende apps/Burgerzakenmodules waarvan vier in 2015 uitgeleverd zijn en in 2016 worden er in ieder geval vier nieuwe apps uitgeleverd. Overige apps worden verwacht vanaf het vierde kwartaal 2016. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.


1.2. Binnengemeentelijke samenwerking Wat willen we bereiken? Inwoners zijn leidend wat betreft leefbaarheid en zorg voor elkaar. Inwoners en gemeente zijn gelijkwaardige partners, met oog voor ieders rol. De gemeente wil inwoners stimuleren en faciliteren om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor een leefbare samenleving. Inwoners ervaren onze gemeente als een levendige gemeenschap waaraan iedereen naar vermogen een bijdrage 14

levert. We werken verder aan Regisserend Lochem en vergroten onze strategische kracht.

Wat gaan we daarvoor doen?

Versterken strategische kracht Programma Regisserend Lochem Wat gaan we doen Met de ontwikkeling richting regiegemeente is Lochem een nieuwe weg ingeslagen. De afgelopen jaren is met enthousiasme gewerkt aan de in de toekomstvisie vastgelegde transitie en dat heeft veel bouwstenen opgeleverd. Denk aan Regisserend Lochem, het Bestuursakkoord, de Kerntakendiscussie, Brief aan de Toekomst, het Organisatieperspectief en Loslaten in Lochem. Tegelijkertijd is het zoekproces nog in volle gang. In de dagelijkse praktijk lopen we in het samenspel tussen gemeente en inwoners tegen dilemma’s en nieuwe vragen aan. Dit vraagt om verdere herdefiniëring van de rollen van raad, college en ambtelijke organisatie. Met het versterken van strategische slagkracht beogen we dit proces de aandacht te geven die nodig is. Doel is te komen tot een duurzame, nieuwe manier van werken met concrete handvatten voor het samenspel tussen inwoners, raad, college en ambtenaren. Daarnaast vraagt ook de steeds verdergaande intergemeentelijke samenwerking en de uitplaatsing van taken om strategische denkkracht. Hoe houd je ‘grip’ op regionale samenwerking? Hoe geef je de regie- en governancefunctie op uitgeplaatste taken vorm? Wat betekenen de conclusies van de adviescommissie Sterk Bestuur in Gelderland voor die samenwerking en voor Lochem in het bijzonder? En tot slot liggen er diverse interne en inhoudelijke opgaven. Thema’s als integraal en thematisch werken, de doorontwikkeling van projectmatig werken, de invoering van de nieuwe omgevingswet en de transitie op het sociaal domein zijn voorbeelden van vraagstukken waar tijdelijk extra strategische inzet nodig is.


Onder het versterken van strategische slagkracht verstaan wij een breed palet van maatregelen, zoals: •

Het inhuren van expertise op een vraagstuk.

•

Het opzetten en begeleiden van workshops voor raad – college- ambtelijke organisatie om ervaring met de nieuwe rol-

•

Borgen van lerend vermogen (bijvoorbeeld evaluaties om te leren van initiatieven).

•

Tijdelijke uitbreiding van ambtelijke formatie voor bepaalde (samenwerkings)vraagstukken.

invulling en de voorkomende dilemma’s te delen.

De keuze voor organisch veranderen betekent dat we op voorhand geen overzicht van inzet (en dus uitgaven) kunnen geven. Wij vragen ruimte om met de invulling van de strategische slagkracht flexibel om te gaan. De raad wordt actief betrokken bij de kaderstelling rondom de invulling van de strategische slagkracht. Wat kost het € 240.000 per jaar, incidenteel (2016-2019).

Nader invullen randvoorwaarden regisserend Lochem Wat gaan we doen In overleg met alle betrokken partijen (organisatie, college, gemeenteraad, maatschappelijke organisatie, inwoners) verder vorm en inhoud geven aan de rol van de gemeente in een veranderende samenleving. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Stimuleren en verbinden van burgerinitiatieven Wat gaan we doen Kerncontactfunctionarissen gaan nog meer inzetten op het stimuleren en verbinden van initiatieven in de samenleving die een bijdrage leveren aan de vitaliteit en leefbaarheid van onze gemeente voor jong en oud. Stimuleren door initiatieven te ondersteunen met kennis en kunde en verbinden door verschillende initiatiefnemers met elkaar in contact te brengen. Vanuit kerncontact gaan wij uit van een netwerksamenleving met deelname van partners op basis van gelijkwaardigheid. De veranderende rol van burger en overheid speelt hierin een cruciale rol. De gemeente geeft inwoners en organisaties ruimte om zelf ideeën en initiatieven te realiseren. Gemeentelijke kaders en beleidskeuzes zijn dan niet meer leidend maar vormen een leidraad voor gemeentelijk handelen met ruimte voor maatwerk en alternatieven als deze op draagvlak kunnen rekenen. Wat kost het 0,3 fte (€ 15.000 structureel). € 15.000 structureel budget.

15


16

1.3. Bovengemeentelijke samenwerking Wat willen we bereiken? Lochem is in staat invulling te geven aan het toenemend aantal taken, complexiteit van die taken onder een afname van financiële middelen. Eén van de instrumenten om dit te bereiken is intergemeentelijke samenwerking. In dat kader vraagt het provinciale project ‘Sterk Bestuur in Gelderland’ onze nadrukkelijke aandacht vanwege het feit dat wij ons genoodzaakt zien om ons, gelet op de uitkomsten van dit bestuurskrachtonderzoek, op korte termijn te oriënteren op onze positie in de regio en meer in het bijzonder in relatie tot de gemeente Zutphen.


Actief volgen en waar nodig anticiperen op ontwikkelingen Sterk Bestuur in Gelderland Wat gaan we doen Ambtelijk en bestuurlijk proactief de belangen van Lochem behartigen in dit traject. Wat kost het Naar verwachting alleen inzet interne uren en geen materieel budget.


1.4. Gemeentelijke middelen Wat willen we bereiken? Ambities realiseren door innovatieve financiering waaraan ook derden een wezenlijke bijdrage leveren. Initiatieven vanuit de samenleving die het maatschappelijk belang dienen krijgen ondanks de afname van financiële middelen toch een kans om tot bloei te komen.


Vernieuwen Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) Wat gaan we doen Er zijn ruim 10 jaar na invoering van het BBV diverse ontwikkelingen die vragen om vernieuwing van het BBV. Landelijk is de ervaring dat de stukken waarmee de raad dit proces kan sturen, de begroting en jaarstukken, voor niet financieel specialisten te weinig toegankelijk is. In 2014 heeft een door de VNG ingestelde adviescommissie een rapport uitgebracht over de vernieuwing van het BBV. De adviezen hebben betrekking op een breed spectrum van onderwerpen met als rode draad het versterken van de horizontale sturing en verantwoording door de raad. Naar verwachting zal in het najaar een concept wijzigingsbesluit van het BBV ter consultatie worden aangeboden. De invoering van de wijzigingen in de BBV zal gefaseerd plaatsvinden. De voorstellen richten zich onder meer op de uitvoeringsinformatie, beleidsindicatoren, financiële kengetallen, informatie over verbonden partijen, grondexploitaties, inzicht in overhead en kosten en een uniforme rentetoerekening. Ook is er een voornemen tot herziening van de BBV-verslaggevingsregels grondexploitaties. De reden hiervoor is een aantal ontwikkelingen op het gebied van grondexploitaties. Namelijk: de forse afboekingen van gemeenten op grondposities in de afgelopen jaren, de aanbevelingen uit het rapport Vernieuwing BBV over transparantie en vergelijkbaarheid, de aankomende Omgevingswet en de vennootschapsbelastingplicht. De wijzigingen moeten per 1 januari 2016 gaan gelden en kunnen gevolgen hebben voor de begroting 2016. Wat kost het Nieuw beleid afhankelijk van landelijke regelgeving. Financiële gevolgen zijn afhankelijk van de impact van de regelgeving.

17


Uitvoeren generatiepact Wat gaan we doen Met het pact wordt, in aansluiting op het laatste cao-akkoord, oudere medewerkers de ruimte geboden om wat minder te werken en hiervoor gedeeltelijk te worden gecompenseerd door loon en aanvulling van de pensioenpremie. Het wat minder kunnen werken draagt bij aan het langer gezond en gemotiveerd inzetbaar zijn van deze medewerkers voor de organisatie. Daarnaast kan door de uitstroom de vrijgekomen ruimte worden ingezet om jongeren aan te trekken. Het is immers belangrijk voor de flexibiliteit en vitaliteit van de organisatie dat voldoende doorstroming en/of vernieuwing plaatsvindt van het personeelsbestand. Vanaf 2017 kan het generatiepact aan medewerkers worden aangeboden. Het pact biedt een aantal mogelijkheden voor de ontwikkeling en vitaliteit van de organisatie. Wat kost het € 120.000 structureel vanaf 2017.

Invoeren vennootschapsbelastingplicht Wat gaan we doen In 2016 worden gemeenten vennootschapsbelastingplichtig. Met de wetswijziging wil de Nederlandse overheid gelijkheid creëren tussen overheidsondernemingen en private ondernemingen. Voor overheidsondernemingen gelden dezelfde verplichtingen voor de vennootschapsbelasting (Vpb) als voor private ondernemingen. Om de invoering van de Vpb per 1 januari 2016 mogelijk te maken moet de belastingplicht worden beoordeeld. Andere activiteiten zijn het opstellen van een openingsbalans, het bepalen van de prijsstelling en de fiscale verlies- en winstrekening. Het uitgangspunt is dat een overheidsonderneming belastingplichtig is. Van een onderneming is sprake als met een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid wordt deelgenomen aan het economische verkeer, met het oogmerk om winst te behalen. Als structureel vermogensoverschotten worden behaald, wordt ook aan dit winstoogmerk voldaan. Wanneer in concurrentie wordt getreden met private aanbieders kan ook sprake zijn van 18

een onderneming. Naast het kostenaspect van de afdracht van belastingen, is er het beheersmatig aspect van inrichten en voeren van een afzonderlijke fiscale administratie. Wat kost het Voor de mogelijke fiscale consequenties en beheerskosten is geen dekking binnen de begroting. Financiële gevolgen zijn afhankelijk van landelijke wetgeving.

Instellen revolverend fonds Wat gaan we doen De gedachte achter een revolverend fonds (RF) is dat een rechtspersoon of een particulier een financiering in de vorm van een lening, risicodragende participatie of garantstelling op lening beschikbaar wordt gesteld ten behoeve van projecten met een maatschappelijk doel en waarbij de verstrekte financiering wordt terugbetaald. Hierdoor kan ingezet geld meermalen worden gebruikt. Doelstelling van een RF is expliciet niet het terugverdienen van de verstrekte financieringen maar resultaatgroei in bestuurlijke (maatschappelijke) doelstellingen. Feitelijk moet het fonds die zaken ondersteunen waar de markt het laat afweten of die overheidsstimulering behoeven en de inzet van publieke middelen legitimeert. In 2016 wil de gemeente Lochem met het fonds aan de slag kunnen gaan. Voorgesteld wordt enerzijds actief in te zetten op duurzaamheidsleningen, in samenwerking met het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn), en daarvoor een deelnameovereenkomst te sluiten en de raad te vragen een verordening vast te stellen. Anderzijds een gedeelte beschikbaar te houden voor incidentele aanvragen op het gebied van duurzaamheid, leefbaarheid in combinatie met accommodatie beleid en initiatieven die werkgelegenheid stimuleren. Wat kost het Leningen verstrekken tot max. € 250.000 (financiering). Voor administratie en beheerskosten is geen dekking binnen de begroting: p.m.


Indicatoren Indicator

Nulmeting

Realisatie

Ambitie

Ambitie

Ambitie

(jaar)

2014

2016

2018

2020

6,7 (2015)

n.v.t.

6,7

6,8

6,8

1.1.

Dienstverlening

1.1.1.

Waardering inwoners dienstverlening

1.1.2.

Waardering inwoners communicatie en voorlichting gemeente

6,6 (2015)

n.v.t.

6,6

6,8

7,0

1.1.3.

Totaalscore klanttevredenheid publieksbalie

7,6 (2011)

7,8

7,8

7,8

7,8

18 (2015)

n.v.t.

30

40

45

23 (2015)

n.v.t.

30

40

45

via digitale faciliteiten

1.2.

Binnengemeentelijke samenwerking

1.2.1.

% inwoners dat vertrouwen heeft in de manier

1.2.2.

% inwoners dat van mening is dat gemeente buurt-

waarop gemeente wordt bestuurd. initiatieven op het gebied van leefbaarheid en veiligheid voldoende ondersteunt

Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: •

Visie op dienstverlening (2007)

•

De nota burgerparticipatie (2008)

•

Nota regionale samenwerking (2005)

•

Nota verbonden partijen (2011)

•

Beleidslijn Wet Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Bibob 2013)

19

Wat mag het kosten?

1. Burger, bestuur en dienstverlening Item Baten 1.2 1.3 1.4 Lasten 1.2 1.3 1.4

Omschrijving

binnengemeentelijke samenwerking bovengemeentelijke samenwerking gemeentelijke middelen binnengemeentelijke samenwerking bovengemeentelijke samenwerking gemeentelijke middelen Totaal programma 1

- = nadeel, bedragen x € 1.000

Werkelijk Begroting Begroting 2014 2015 2016 1.256 1.082 767

1.256 10.523 235 68 10.220 -9.266

1.082 9.732 388 74 9.270 -8.650

767 7.067 308 74 6.685 -6.300

Meerjarenbegroting 2017 2018 2019 732 732 732

732 732 732 7.165 7.381 7.478 317 317 317 74 74 74 6.775 6.990 7.087 -6.433 -6.649 -6.746


20

Programma 2: Veiligheid & handhaving

21

2. Veiligheid & handhaving

Programma 2: Veligheid & handhaving

2.1 Veiligheid Wat willen we bereiken Brandweervoorzieningen in de gemeente stellen de VNOG in staat om haar brandweerzorgtaken adequaat te kunnen uitvoeren. Inwoners kunnen vertrouwen op een goede brandweerzorg. Activiteit Verbouwen brandweerkazerne Almen. Wat willen we bereiken Een gerichte aanpak ontwikkelen op signalen uit de veiligheidsmonitor 2015. Inwoners en bezoekers ervaren de gemeente als veilig. Activiteit Uitwerken monitor Integrale Veiligheid .

2.2 Handhaving Wat willen we bereiken Een zo veilig mogelijke leef/werkomgeving voor burgers en bedrijven realiseren, waarbij de administratieve lasten voor burgers en bedrijven zo laag mogelijk zijn. Activiteit Handhaven op juist gebruik van voorzieningen, veiligheid en ruimtelijke kwaliteit.

22


2.1. Veiligheid Wat willen we bereiken? Brandweervoorzieningen in de gemeente stellen de VNOG in staat om haar brandweerzorgtaken adequaat te kunnen uitvoeren. Inwoners kunnen vertrouwen op een goede brandweerzorg.


Verbouwen brandweerkazerne Almen Wat gaan we doen De VNOG schaft in 2016 nieuwe voertuigen aan waaronder een bosbrandvoertuig. De VNOG heeft besloten in het kader van de herverdeling van het materieel dat dit voertuig in de kazerne in Almen wordt gestationeerd. Omdat het voertuig groter is dan het huidige heeft de VNOG gevraagd of de huidige kazerne kan worden aangepast. Gezien de omvang van het bosbrandvoertuig en de mogelijk daaraan verbonden verbouwingskosten wordt ook gekeken naar eventuele alternatieven. Wat kost het De budgettaire lasten zijn bij de Kadernota 2016 verwerkt in de begroting. Het betreft een verplichte activiteit. Mogelijke alternatieven worden met financiële gevolgen voorgelegd aan de raad.

Wat willen we bereiken? Een gerichte aanpak ontwikkelen op signalen uit de veiligheidsmonitor 2015. Inwoners en bezoekers ervaren de gemeente als veilig.


Uitwerken monitor Integrale Veiligheid Wat gaan we doen In het najaar van 2015 vindt een veiligheidsmonitor plaats. Met de uitkomsten daarvan kan gericht worden ingezet op een aantal maatregelen ter verbetering van geconstateerde aandachtspunten. Accenten liggen naar verwachting op woninginbraken en overlast (onder andere geluid, zwerfafval, hondenpoep, onderhoud openbare ruimte, verlichting, hangjongeren) . Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

23


2.2. Handhaving Wat willen we bereiken? Een zo veilig mogelijke leef/werkomgeving voor burgers en bedrijven realiseren, waarbij de administratieve lasten voor burgers en bedrijven zo laag mogelijk zijn.


24

Handhaven op juist gebruik van voorzieningen, veiligheid en ruimtelijke kwaliteit Wat gaan we doen Uitbreiding van Bijzondere Opsporingstaken (BOA) door meer inzet op handhaving met name op het gebied van de APV en Drank- en horeacawet. Wat kost het Opgenomen als nieuw beleid inzet van 1 fte (€ 50.000) structureel.



Nulmeting Realisatie Ambitie

Ambitie

Ambitie

(jaar)

2014

2016

2018

2020

91 (2015)

n.v.t.

91

91

91

2.1. Veiligheid 2.1.1. % inwoners wat zich veilig voelt in de buurt

Kengetal (trend)

Nulmeting

Realisatie

(jaar)

2014

4,1 (2014)

4,1

2016

2017

2018

2019

2020

3,4

3,4

3,4

3,4

3,4

2.1.2. Aantal diefstallen uit woningen per 1.000 inwoners


Integraal Veiligheidsplan (IVP) district IJsselstreek 2012 - 2015

•

Beleidsnota Handhaving 2011 – 2014 Samen zijn we één (2011)

•

Notitie inzake permanente bewoning recreatieverblijven (1994)

•

Vervolgnotitie inzake permanente bewoning van recreatieverblijven (1997)

•

Voortgangsnota bestrijding permanente bewoning recreatieverblijven (2002)

Wat mag het kosten? 25

2. Veiligheid en handhaving Item Baten 2.1 2.2 Lasten 2.1 2.2

Omschrijving

veiligheid handhaving veiligheid handhaving Totaal programma 2


Werkelijk 2014 45 45 3.131 2.162 970 -3.086

Begroting Begroting 2015 2016 22 22 22 22 3.239 2.344 895 -3.217

3.295 2.399 897 -3.273

Meerjarenbegroting 2017 2018 2019 22 22 22 22 22 22 3.341 2.445 896 -3.318

3.398 2.506 893 -3.376

3.398 2.506 893 -3.376


26

Programma 3: Natuur & milieu

27

3. Natuur & milieu

Programma 3: Natuur & Milieu

3.1 Duurzaamheid Wat willen we bereiken In 2030 is Lochem voor een belangrijk deel zelfvoorzienend in energie door optimaal gebruik te maken van lokale duurzame energiebronnen, zoals zon, wind en bio-energie en door het gebruik van (fossiele) energie zoveel mogelijk te beperken. Ook de mogelijkheid voor het reduceren van de overige broeikasgassen met name in de landbouwsector zal onderwerp van onderzoek zijn. Activiteit Uitvoeren uitvoeringsprogramma Klimaat en Energie.

3.2 Milieu Wat willen we bereiken De hoeveelheid ongescheiden restafval per inwoner per jaar wordt verminderd tot 75 kg per inwoner in 2020 en betere inzamelresultaten van de afzonderlijk ingezamelde fracties glas, oud papier en verpakkingsmateriaal (plastic, blik en drank- en sappakken). Activiteit Uitvoeren afvalplan 2016 - 2019

3.3 Groen Wat willen we bereiken We gaan de kwaliteit van de natuur en het landschap behouden en versterken. Het basisniveau van onderhoud en de veiligheid 28

van het openbaar groen garanderen volgens de doelen die zijn gesteld voor het opzetten van BBOOR. We realiseren een kostenneutraal beheer van bomen in het buitengebied. De openbare ruimte blijft aantrekkelijk om in te verblijven. Activiteiten •

Uitvoeren landschapsprojecten Vitaal Gelderland

•

Opstellen landschapsstrategie met uitvoeringsplan

•

Uitvoeren 2e fase BBOOR

•

Uitvoeren bomenbeheer buitengebied

•

Onderhouden areaaluitbreiding openbaar groen

3.4 Riolering Wat willen we bereiken Het beheer van het rioolstelsel voldoet aan het Bestuursakkoord Water, aan het geldende verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2012 -2016 (vGRP) en het op te stellen waterketenplan 2016 – 2020. Regen- en afvalwater wordt op een duurzame, effectieve en efficiënte manier verwerkt. Activiteit Opstellen Afvalwaterketenplan 2016 – 2020.


3.1. Duurzaamheid Wat willen we bereiken? In 2030 is Lochem klimaatneutraal en voor een belangrijk deel zelfvoorzienend in energie door optimaal gebruik te maken van lokale duurzame energiebronnen, zoals zon, wind en bio-energie en door het gebruik van (fossiele) energie zoveel mogelijk te beperken. Ook de mogelijkheid voor het reduceren van de overige broeikasgassen met name in de landbouwsector zal onderwerp van onderzoek zijn.


Uitvoeren uitvoeringsprogramma Klimaat en Energie Wat gaan we doen We gaan diverse activiteiten conform het uitvoeringsprogramma uitvoeren. In het uitvoeringsprogramma klimaat en energie is een 7-tal aandachtsvelden benoemd, die alle zeven hun beoogde maatschappelijke effecten en activiteiten kennen: 1. Het ontstaan van grootschalige hernieuwbare energiebronnen zoals zonnevelden, collectieve zonnedaken en de voorbereiding voor het realiseren van windmolens. 2. Beperking van de hoeveelheid restafval; hergebruik van waardevolle grondstoffen. 3. Nieuwe woningen worden steeds energiezuiniger gebouwd, zonder dat de totale woonlasten verhoogd worden. Huurders en woningeigenaren maken de stap om hun woning te verduurzamen, al dan niet via een ontzorgings-concept. Hergebruik van bouwmaterialen wordt gestimuleerd. 4. Het verminderen van de uitstoot van het transport door het stimuleren van schonere vormen van vervoer, het beperken van de uitstoot en het beperken van de transportkilometers 5. Innovatie binnen de industrie en de landbouw om de uitstoot te beperken. Een belangrijke ontwikkeling hierbij is Cleantech. In programma 5 Economie staan diverse activiteiten benoemd. 6. De gemeente geeft de burger het goede voorbeeld door de prestaties van haar gebouwenvoorraad te verbeteren en haar eigen mobiliteit kritisch onder de loep te nemen. 7. Het aanpassen van de omgeving op het veranderende klimaat. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

29


3.2. 3.2. Milieu

30

Wat willen we bereiken? De hoeveelheid ongescheiden restafval per inwoner per jaar wordt verminderd tot 75 kg per inwoner in 2020 en betere inzamelresultaten van de afzonderlijk ingezamelde fracties glas, oud papier en verpakkingsmateriaal (plastic, blik en drank- en sappakken).


Uitvoeren Afvalplan 2016 – 2019 Wat gaan we doen In het 4e kwartaal 2015 wordt het afvalplan 2016 – 2019 aan de raad ter instemming aangeboden. Op basis van de ervaringen met de invoering van diftar wordt het beleid de komende jaren gericht op het geleidelijk aan invoeren van het gespiegeld inzamelen: huis-aan-huis inzameling van afvalstromen en grondstoffen en het verder ontmoedigen van aanbieden van restafval. Daarbij is er bij de uitvoering van deze ontwikkelingen aandacht voor het inzetten van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het uitgangspunt is dat de inzameling volgens dit systeem niet mag leiden tot hogere tarieven van de afvalstoffenheffing Wat kost het Proef 2016: •

€ 75.000 incidenteel (invoering-communicatie 2015/2016)

•

€ 140.000 investering

Verdere implementatie 2018-2019 € p.m. Dekking reserve afvalstoffenheffing / tarief afvalstoffenheffing.


3.3. Groen Wat willen we bereiken? We gaan de kwaliteit van de natuur en het landschap behouden en versterken. Het basisniveau van onderhoud en de veiligheid van het openbaar groen garanderen volgens de doelen die zijn gesteld voor het opzetten van BBOOR. We realiseren een kostenneutraal beheer van bomen in het buitengebied. De openbare ruimte blijft aantrekkelijk om in te verblijven.


Uitvoeren landschapsprojecten Vitaal Gelderland Wat gaan we doen Binnen de regeling Vitaal Gelderland is de aanleg van landschapselementen, kleinschalige recreatieve elementen en educatie mogelijk met subsidie van de provincie. U kunt hierbij denken aan het aanleggen van singels en struweelhagen en boomgaarden en aan het verbinden van twee wandelroutes met elkaar. Ook het opzetten van vrijwilligersgroepen voor landschapsbeheer is mogelijk. Het beheer en onderhoud van landschapselementen en de aankoop van grond past niet binnen de voorwaarden van Vitaal Gelderland. Hiervoor is bij de Kadernota 2016 via amendement een budget van € 15.600 incidenteel extra beschikbaar gesteld. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Opstellen landschapsstrategie met uitvoeringsplan Wat gaan we doen De kwaliteit van het landschap staat onder druk. De herkenbaarheid van landschappen verdwijnt en het landschapsbeeld wordt steeds eentoniger. Het ondernemen van eenvoudige, concrete acties als beheerder, en het aanzetten van gebiedspartijen hiertoe, zorgt voor het behouden van het kenmerkende, diverse Lochemse landschap. Voorbeeld hiervan is het aan de zuidzijde beplanten van waterschaps-oevers met elzen-hakhout in de broekgebieden. Naast het beeld is dit ook een stimulans voor de biodiversiteit in deze gebieden. Een ander voorbeeld is het later maaien en hooien van de bermen in de heideontginningsgebieden, zodat vegetatie van de arme zandgronden weer ruimte krijgt. Dit alles in afstemming met het toekomstbestendig bomenbeheer en de uitvoeringsdienst. Als basis dienen de aanbevelingen uit het onderzoek ‘Basiskwaliteit Landschap’ uitgevoerd door Alterra in 2015. Hiervoor is bij de Kadernota 2016 via amendement een budget van € 10.000 incidenteel beschikbaar gesteld. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

31


Uitvoeren 2e fase BBOOR Wat gaan we doen In 2013 is door de raad besloten de beleidsinhoudelijke werkvoorbereiding van het beheer en onderhoud van de openbare ruimte per 1 januari 2016 over te dragen naar BBOOR. Een projectgroep en stuurgroep zijn gevormd om deze overgang voor te bereiden. Wij leggen naar verwachting een definitief voorstel in december 2015 aan de raad voor. In 2016 vindt de daadwerkelijke overdracht van taken plaats en zal een definitieve Dienstverleningsovereenkomst (DVO) worden afgesloten. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Uitvoeren bomenbeheer buitengebied Wat gaan we doen Doelstelling is het opstellen van een werkmethodiek voor het beheer en kappen van de bomen langs wegen in het buitengebied van de gemeente Lochem. Hierbij staat (sociaal) maatschappelijk ondernemen en het verhogen van de werkgelegenheid, door uitvoering samen met lokale ondernemers, voorop. Gezocht wordt naar een vorm van samenwerking, waarin lokale ondernemers een langlopend contract met de gemeente willen aangaan om het bomenbeheer met een zo gunstig mogelijke kosten- batenverhouding vorm te geven. Uitwerking van de werkmethodiek wordt voor het eind van het jaar afgerond en een pilot uitgevoerd in de winter van 2015/16. Raadsvoorstel in 2e kwartaal 2016. Wat kost het Budgettair neutraal; houtopbrengst / subsidies of bijdragen derden dekken de kosten.

32

Onderhouden areaaluitbreiding openbaar groen Wat gaan we doen De werkzaamheden in het openbaar groen werden in het verleden ook door het werkvoorzieningsschap Delta uitgevoerd. Bij de overgang van de werkzaamheden in 2013 van de gemeente naar BBOOR (Circulus-Berkel) werd door de Delta duidelijk gemaakt dat ten gevolge van areaaluitbreiding het onderhoudswerk in het openbaar groen veel duurder uitkwam. Geconstateerd is dat bij de overgang van de buitendienst van de voormalige afdeling Openbare Werken naar BBOOR er geen budget beschikbaar was voor deze areaaluitbreiding van € 70.000. De nu voorgestelde compensatie is passend bij de areaaluitbreiding. Wat kost het In de begroting 2015 is al € 20.000 structureel gereserveerd voor areaaluitbreiding. In deze begroting is structureel € 50.000 per jaar (extra) opgenomen. Besluitvorming hierover heeft plaatsgevonden in de raadsvergadering van september 2015.


3.4. Riolering Wat willen we bereiken? Het beheer van het rioolstelsel voldoet aan het Bestuursakkoord Water, aan het geldende verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2012 -2016 (vGRP) en het (op te stellen) afvalwaterketenplan 2016 – 2020. Regen- en afvalwater wordt op een duurzame, effectieve en efficiënte manier verwerkt.


Opstellen Afvalwaterketenplan 2016 - 2020 Wat gaan we doen Samen met het Waterschap Rijn en IJssel en de gemeente Zutphen wordt een Afvalwaterketenplan 2016 – 2020 opgesteld, dat de afzonderlijke GRP’s van de gemeenten gaat vervangen. In het plan wordt het beleid van de vijf thema’s: afvalwater, hemelwater, grondwater, stedelijk water en zuivering op elkaar afgestemd en vastgelegd. Hierbij wordt een doorvertaling gemaakt naar een gezamenlijk investeringsplan, inclusief de wettelijke opgave vanuit het Bestuursakkoord Water. Het plan wordt in december 2015 aan de raad voorgelegd. In het nieuwe afvalwaterketenplan zijn ook de investeringen voor de jaren 2016-2020 opgenomen voor € 11,2 miljoen. Bij het vaststellen van het afvalwaterketenplan wordt voorgesteld dit beschikbaar te stellen. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget / rioolheffing.

33



Nulmeting

Realisatie Ambitie Ambitie

Ambitie

(jaar)

2014

2016

2018

2020

en parken in de buurt goed zijn onderhouden

47 (2105)

n.v.t.

48

49

50

3.3.2 % inwoners dat van mening is dat de buurt schoon is

75 (2105)

n.v.t.

75

75

80

2016

2017

2018

2019

2020

110

100

100

95

75

3.3.

Groen

3.3.1 % inwoners dat van mening is dat perken, plantsoenen

Kengetal (trend) 3.2

Nulmeting

Realisatie

(jaar)

2014

250 (2009)

120

Milieu

3.2.1 Restafval in kg per inwoner

Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: Nationale en provinciale nota’s

34

•

Nationaal Energie akkoord (2013)

•

Gelders Energieakkoord (2015)

•

Green Deals Ministerie I en M

•

Hoofdlijnennotitie Biobased Economy

Nota’s van de gemeente: •

Milieujaarprogramma (2012)

•

Uitvoeringsprogramma Klimaat en Energie( 2015)

•

Groenvisie (2006)

•

Landschapsontwikkelingsplan (2009)

•

Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2012 - 2016

•

Strategische visie beheer en onderhoud openbare ruimte gemeente Lochem (2012)

•

Afvalplan 2016 – 2019 (raad 12 oktober 2015)

•

Afvalwaterketenplan 2016 – 2020 (raad 7 december 2015)

Wat mag het kosten?

3. Natuur en milieu Item Baten 3.2 3.3 3.4 Lasten 3.2 3.3 3.4

Omschrijving

milieu groen riolering milieu groen riolering Totaal programma 3


Werkelijk Begroting Begroting 2014 2015 2016 9.020 9.203 8.834 4.002 3.753 3.653 326 595 326 4.693 4.854 4.854 10.441 11.825 10.309 3.598 4.520 3.473 2.759 2.766 2.327 4.084 4.539 4.509 -1.421 -2.622 -1.475

Meerjarenbegroting 2017 2018 2019 8.834 8.834 8.834 3.653 3.653 3.653 326 326 326 4.854 4.854 4.854 10.278 10.278 10.278 3.474 3.474 3.474 2.378 2.378 2.378 4.426 4.426 4.426 -1.444 -1.444 -1.444

Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen

35

4. Verkeer, vervoer & wegen


4.1 Verkeer Wat willen we bereiken In 2020 zijn door de getroffen verkeersveiligheidsmaatregelen er minder verkeersslachtoffers. Automobiliteit is teruggedrongen en fietsverkeer voor zowel woon-werk verkeer als recreatief is toegenomen. Weggebruikers voelen zich veilig en/of zijn zich bewust van een onveilige situatie door een goede weginrichting passend bij de functie van de weg. Activiteiten •

Actualiseren Nota mobiliteit Lochem

•

Saneren verkeersborden

•

Uitvoeren actieplan stimuleren fietsgebruik

•

Opstellen inrichtingsplan Koedijk

4.2 Openbaar vervoer Wat willen we bereiken Verschillende openbaar vervoerswijzen zijn goed op elkaar afgestemd en er zijn adequate voorzieningen voor open overstappen. Aantal en kwaliteit van bus- en treinverbindingen met bijbehorende voorzieningen blijft minimaal op het niveau van 2010. Activiteiten •

Monitoren kwaliteit openbaar vervoer

•

Monitoren programma Hoogfrequent Spoor

4.3 Wegen 36

Wat willen we bereiken Een goede afwikkeling van regionaal en lokaal verkeer op provinciale wegen met minimale belemmeringen. Verkeersveilige wegen (inclusief civiele kunstwerken (bruggen, tunnels, viaducten)) waarbij het onderhoud afgestemd is op het karakter van de weg (intensiteit van het weggebruik en de snelheden die gereden mogen worden). De openbare verlichting voldoet aan het gemeentelijke beleidsplan 2013-2023 Activiteiten •

Uitvoeren flankerende maatregelen N348

•

Realiseren rondweg Lochem

•

Uitvoeren duurzame onkruidbestrijding straten en pleinen

•

Onderhouden fietspaden

•

Uitvoeren onderhoud civiele kunstwerken

•

Uitvoeren vastgesteld beleidsplan Openbare verlichting


4.1. Verkeer Wat willen we bereiken? In 2020 zijn door de getroffen verkeersveiligheidsmaatregelen er minder verkeersslachtoffers. Automobiliteit is teruggedrongen en fietsverkeer voor zowel woon-werk verkeer als recreatief is toegenomen. Weggebruikers voelen zich veilig en/of zijn zich bewust van een onveilige situatie door een goede weginrichting passend bij de functie van de weg. 37


Actualiseren Nota mobiliteit Lochem Wat gaan we doen In 2008 is het gemeentelijke verkeer- en vervoersbeleid vastgelegd in de Nota mobiliteit Lochem. Inmiddels is het economisch tij verandert en hebben wij ook nieuwe inzichten verkregen uit het project ‘functiegericht wegbeheer’. Daarbij spelen er allerlei ontwikkelingen op het gebied van de fiets (bijvoorbeeld de regionale fietsruggengraat, e-bikes, bestuursakkoord etc.). Het actualiseren van de Nota mobiliteit Lochem heeft nu de hoogste prioriteit. Raadsvoorstel 2e kwartaal 2016. Mogelijk worden hiervan al projecten in 2016 in uitvoering genomen. Wat kost het Opgenomen als nieuw beleid in deze begroting € 40.000 incidenteel budget.

Saneren verkeersborden Wat gaan we doen In 2013 is een sanering doorgevoerd in de kernen Barchem, Laren en Exel. Doel is overtollige verkeersborden te verwijderen en de resterende borden planmatiger te beheren. In 2016 wordt een vervolg gegeven aan de sanering in andere kernen. Planning is afhankelijk van de beschikbare personele capaciteit. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.


Uitvoeren actieplan stimuleren fietsgebruik Wat gaan we doen Vanuit het actieplan worden in samenspraak met o.a. de Fietsersbond infrastructuur aangepast en fietsvoorzieningen getroffen om de veiligheid en het comfort te verbeteren. Voorbeeld zijn de aanleg van een nieuw fietspad op de Aardappeldijk en het verwijderen van paaltjes in fietspaden. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Opstellen inrichtingsplan Koedijk Wat gaan we doen De bomen op de Koedijk in Lochem zijn oud en moeten langzamerhand vervangen worden door nieuwe bomen. Het huidige profiel is echter te krap gedimensioneerd om deze bomen voldoende gelegenheid tot groei te bieden. Tegelijkertijd is in de Nota mobiliteit Lochem aan de Koedijk een fietsfunctie toegekend die wellicht een andere inrichting vraagt. In 2016 wordt een nieuw inrichtingsplan voor de Koedijk opgesteld wat bij gelegenheden in de komende jaren gefaseerd tot uitvoering zal komen. Raadsvoorstel 3e kwartaal 2016. Wat kost het Opgenomen als nieuw beleid in deze begroting € 10.000 incidenteel.

38

4.2.

4.2. Openbaar vervoer

Wat willen we bereiken? Verschillende openbaar vervoerswijzen zijn goed op elkaar afgestemd en er zijn adequate voorzieningen voor open overstappen. Aantal en kwaliteit van bus- en treinverbindingen met bijbehorende voorzieningen blijft minimaal op het niveau van 2010.



Monitoren kwaliteit openbaar vervoer Wat gaan we doen Op dit moment voldoet het openbaar vervoer aan onze doelstellingen en het niveau zoals dat in 2010 is vastgesteld. Deze zaken zijn vastgelegd in contracten met de provincie. Derhalve verwachten wij dat het handhaven van het gewenste niveau in 2016 geen bijzondere aandacht vraagt. Uiteraard houden wij onze vinger aan de pols om adequaat te reageren op ontwikkelingen die zich eventueel onverwacht voordoen. Wat kost het Mogelijk alleen inzet interne uren en geen materieel budget.

Monitoren programma Hoogfrequent Spoor Wat gaan we doen In juni 2014 heeft de staatssecretaris besloten om de MER-procedure stil te leggen tot in ieder geval 2020, omdat de meest recente prognoses van het goederenvervoer over spoor zo laag zijn dat er in ieder geval tot rond 2030 geen behoefte is aan de extra Goederenroute door Oost-Nederland. Als nieuwe vervoersprognoses daar rond 2020 aanleiding voor geven, is staatssecretaris Mansveld bereid om de Noordtakroute in haar overwegingen mee te nemen. Mochten nieuwe ontwikkelingen zich aandienen dan zal de raad daarover worden geïnformeerd. Wat kost het Mogelijk alleen inzet interne uren en geen materieel budget.

39

4.2. 4.3. Wegen

Wat willen we bereiken? Een goede afwikkeling van regionaal en lokaal verkeer op provinciale wegen met minimale belemmeringen. Verkeersveilige wegen (inclusief civiele kunstwerken (bruggen, tunnels, viaducten)) waarbij het onderhoud afgestemd is op het karakter van de weg (intensiteit van het weggebruik en de snelheden die gereden mogen worden). De openbare verlichting voldoet aan het gemeentelijke beleidsplan 2013-2023



Uitvoeren flankerende maatregelen N348 Wat gaan we doen Uw raad heeft ingestemd met de maatregelen nabij de kruisingen Jodendijk – N348 en de Quatre Brasweg – N348. Voor de Quatre Brasweg heeft de provincie een Inpassingsplan in voorbereiding. Het inpassingsplan voor de Jodendijk gaat binnenkort formeel als ontwerp in de inspraak. Naar verwachting zal op zijn vroegst in 2017 een aanvang met de uitvoering kunnen worden gemaakt. Wat kost het Naar verwachting alleen inzet interne uren en geen materieel budget.

Realiseren rondweg Lochem Wat gaan we doen Nu uw raad heeft ingestemd met de gepresenteerde voorkeursvariant zal deze variant verder in detail uitgewerkt worden. Tevens zal de provincie een Inpassingsplan opstellen. Een nieuwe overeenkomst tussen Provincie en gemeente zal komend jaar nader invulling krijgen. Hierin moet helder worden wat de scoop van de overeenkomst is, de nader te bepalen bijdrage van de gemeente aan de rondweg en een antwoord moeten worden gevonden op de vraag in hoeverre de gemeente aanvullende maatregelen in voorbereiding moet nemen om de stad Lochem verder verkeersluw te maken en welke investeringen dat vraagt. Het inpassingsplan wordt in het 1e kwartaal 2016 aan de raad voorgelegd. De bedoeling is dat in 2017 wordt gestart met de aanleg en dat deze in 2019 open gaat. Wat kost het Afhankelijk van de overeenkomst met de provincie en andere maatregelen. De bestemmingsreserve bedraagt per 1.1.2016 40

€ 2.095.000.

Uitvoeren duurzame onkruidbestrijding straten en pleinen Wat gaan we doen Vanaf 2016 is het verboden om met chemische middelen het onkruid te bestrijden. De uitvoering van de onkruidbestrijding is een taak van Circulus-Berkel. Circulus-Berkel voert deze taak budget gestuurd uit. Voor de uitvoering van deze taak is € 27.000 overgegaan naar Circulus-Berkel in 2014. Een andere wijze van onkruidbestrijding is binnen het huidige budget niet uit te voeren. Wij hebben Circulus-Berkel gevraagd om inzichtelijk te maken wat de alternatieven zijn voor het chemisch bestrijden en wat dit (financieel) betekent. Circulus-Berkel verwacht met het inzetten van een duurzaam onkruidbestrijdingsmiddel, met het toepassen van hete lucht bestrijding, met het handmatig schoonmaken van bepaalde gebieden en doordat bewoners zelf onkruid gaan bestrijden (Van Lutterveltplein) dat de onkruidbestrijding tussen de € 125.000 en € 145.000 gaat kosten. Met het vaststellen van de Kadernota 2016 is hiervoor € 100.000 per jaar extra, structureel beschikbaar gesteld. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.


Onderhouden fietspaden Wat gaan we doen Sinds de opheffing van het Recreatieschap zijn de RAL-fietspaden en het bijbehorende beheergeld overgegaan naar de gemeente Lochem. Circulus-Berkel voert sinds 2014 het beheer en onderhoud van alle fietspaden uit. Een schouw uitgevoerd aan het begin van 2014 heeft de staat van de fietspaden, bermen en aangrenzend groen beschreven. Voor de zogenaamde ‘RAL-fietspaden’ is een budget van ca. € 22.700 per jaar beschikbaar. Voor de overige gemeentelijke fietspaden is geen budget voor onderhoud en beheer. Om de gemeentelijke fietspaden de komende jaren qua onderhoud op onderhoudsniveau B te houden is structureel meer budget nodig. Wat kost het Opgenomen als nieuw beleid in deze begroting structureel € 20.000 vanaf 2017.

Uitvoeren onderhoud civiele kunstwerken Wat gaan we doen We bereiden een werkprogramma en beheerplan voor om op een verantwoorde wijze te komen tot een noodzakelijk herstel van de aanwezige bruggen en duikers in onze gemeentelijke wegen. Uit het beheersysteem blijkt dat in de gemeente 25 bruggen en 146 duikers aanwezig zijn. Uit de inspectie en inventarisatie blijkt dat er op korte termijn een inhaalslag moet worden gemaakt om verantwoord onderhoud aan de civiele kunstwerken uit te voeren. In eerste instantie wordt prioriteit gegeven aan de veiligheid van de kunstwerken, vervolgens wordt ingezet op duurzaamheid, d.w.z. voorkomen van een te snelle en harde achteruitgang van de kunstwerken. Wat kost het Opgenomen als nieuw beleid in deze begroting:

41

Incidenteel 2016: € 107.000 Incidenteel 2017: € 67.000 Structureel: € 11.000 per jaar extra

Uitvoeren vastgesteld beleidsplan Openbare verlichting Wat gaan we doen De accenten liggen op energiebesparing, bewuster verlichten en een onderzoek naar innovatieve manieren van privaat publieke samenwerking. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Indicatoren Indicator 4.2

Ambitie

(jaar)

2020

2014

2016

2018

Openbaar vervoer

4.2.1 % dat tevreden is over de voorziening openbaar vervoer 4.3

Nulmeting Realisatie Ambitie Ambitie

49 (2015)

n.v.t.

49

49

49

56 (2015)

n.v.t.

58

60

63

Wegen

4.3.1 % inwoners die van mening zijn dat de straten, paden en trottoirs in de buurt goed begaanbaar zijn


Kengetal (trend)

Nulmeting

Realisatie

Ambitie

Ambitie

Ambitie

(jaar)

2010-2013

2013-2016

2015-2018

2017-2020

4.1 Verkeer 4.1.1a Aantal dodelijke slachtoffers

4 (2002-2005)

4

3

3

2

4.1.1b Aantal overige slachtoffers

80 (2002-2005)

21

p.m. *

p.m. *

p.m. *

Toelichting * In de nota mobiliteit (2008) zijn de volgende kengetallen opgenomen over het aantal overige slachtoffers: 2015: 60, 2017: 57 en 2019: 53. In de jaren 2010-2013 lag het aantal overige verkeersslachtoffers al aanzienlijk onder deze streefgetallen, ook omdat de politie tot een andere manier van registreren is overgegaan. In de actualisatie van de nota mobiliteit worden nieuwe kengetallen opgenomen.

Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: Nota’s van de provincie Omgevingsvisie Gelderland (2013/2014) Gelderland aan kop (2011) Nota’s van de regio Stedendriehoek Mobiliteitsagenda Stedendriehoek (2013) Fietsvisie Stedendriehoek (2012) Nota’s van de gemeente Nota Mobiliteit (2008) Wegenbeheersplan 2008 – 2011 (2007) Beleidskader functiegericht wegbeheer (2013) 42

Ruimtelijke structuurvisie Lochem 2012-2020 (2012) Beleidsplan Openbare Verlichting (2014)

Wat mag het kosten?

4. Verkeer, vervoer en wegen Item Baten 4.1 4.2 4.3 Lasten 4.1 4.2 4.3

Omschrijving

verkeer openbaar vervoer wegen verkeer openbaar vervoer wegen Totaal programma 4


Werkelijk Begroting 2014 2015 413 113 199 43 214 5.488 1.321 32 4.136 -5.075

69 5.426 1.078 36 4.311 -5.313

Begroting 2016 97 34 62 4.134 507 37 3.591 -4.037

Meerjarenbegroting 2017 2018 2019 89 89 89 27 27 27 62 4.142 495 37 3.610 -4.053

62 4.147 495 40 3.612 -4.058

62 4.179 495 40 3.644 -4.090

Programma 5: Wonen & werken

43

5. Wonen & werken


5.1 Ruimte Wat willen we bereiken Ruimtelijke kwaliteit van het grondgebied is verhoogd door integrale toepassing van beleidsuitgangspunten en aandacht voor maatwerk. We creëren rechtsgelijkheid en duidelijkheid voor burgers en instellingen wat regelgeving ruimtelijke ontwikkeling betreft en we verminderen de regeldruk. Activiteiten •

Uitvoeren integrale ruimtelijk structuurvisie

•

Voorbereiden omgevingsplan

•

Actualiseren bestemmingsplannen

•

Synchroniseren Basisadministratie Adressen en Gebouwen (BAG) en bestemmingsplannen

5.2 Wonen Wat willen we bereiken Een evenwichtig gedifferentieerd woningaanbod, passend in de markt. De huidige inwoners kunnen blijven wonen in onze gemeente en voor nieuwe inwoners is Lochem een aantrekkelijke vestigingsplaats. Activiteiten •

Uitvoering geven aan prestatieafspraken met woningbouwcorporaties en consequenties van de nieuwe Woningwet

•

Uitvoeren woonvisie

•

Ontwikkelen regionaal woningbouwprogramma 2015 – 2025

•

Uitvoeren kwalitatief woningbehoefteonderzoek

•

Verzorgen planbegeleiding woningbouwprojecten

44

5.3 Economie Wat willen we bereiken In 2030 is groei van de Lochemse werkgelegenheid gerealiseerd in de sectoren zakelijke dienstverlening, recreatie, zorg en handel. Activiteiten •

Voorbereiden bedrijventerreinen

•

Ontwikkelen gasfabrieksterrein

•

Ontwikkelen Hanzeweg: Kop van Oost

•

Ontwikkelen Hanzeweg: Hanzepoort

•

Revitaliseren TKF-terrein (Kwinkweerd 3)

•

Onderzoeken deelname Retailagenda

•

Opstellen Economische Agenda

•

Bijdragen aan Strategische Board Stedendriehoek

•

Ontwikkelen Cleantech Regio Stedendriehoek

•

Uitvoeren moties Agrarisch Cleantech

•

Oprichten Havenbedrijf Twente

•

Aanleggen glasvezel buitengebied


4.2. 5.1. Ruimte

Wat willen we bereiken? Ruimtelijke kwaliteit van het grondgebied is verhoogd door integrale toepassing van beleidsuitgangspunten en aandacht voor maatwerk. We creëren rechtsgelijkheid en duidelijkheid voor burgers en instellingen wat regelgeving ruimtelijke ontwikkeling betreft en we verminderen de regeldruk.

Wat gaan we daarvoor doen? 45

Uitvoeren integrale ruimtelijk structuurvisie Wat gaan we doen In 2013 is de integrale ruimtelijke structuurvisie vastgesteld. In 2016 gaan we verder met de verdere uitvoering van de visie en de uitvoeringsparagraaf. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Voorbereiden omgevingsplan Wat gaan we doen Op 1 juli 2015 heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel Omgevingswet aangenomen. Het kabinet wil de Omgevingswet in 2018 in werking laten treden. De invoering van deze wet is een flinke operatie, vergelijkbaar met de transities in het sociaal domein. Die operatie kan alleen slagen als nu een begin wordt gemaakt. Belangrijk onderdeel is het opstellen van een omgevingsplan. Het omgevingsplan bevat (algemene) regels op (gemeentelijk niveau) met betrekking tot de fysieke leefomgeving en geldt voor het gehele grondgebied van de gemeenten. Het omgevingsplan vervangt op termijn de bestemmingsplannen en de aspecten uit de gemeentelijke verordeningen inzake de fysieke leefomgeving. Ook wordt het voor gemeenten verplicht een omgevingsvisie vast te stellen. In 2016 wordt in beeld gebracht wat de implicaties zijn voor Lochem en een plan van aanpak voorbereid. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.


Actualiseren bestemmingsplannen Wat gaan we doen Bestemmingsplannen dienen elke 10 jaar geactualiseerd te worden. In 2008 dienen de kernplannen van Laren en Barchem geactualiseerd te zijn, en vervolgens alle andere kernen. In 2020 moet het bestemmingsplan buitengebied herzien te zijn. De verwachting is dat dit onderdelen worden van het op te stellen omgevingsplan. In 2016 worden de voorbereidingen getroffen, daadwerkelijke uitvoering in 2017. Met het vaststellen van de Kadernota 2016 is hiervoor € 75.000 per jaar beschikbaar gesteld voor de jaren 2017 tot en met 2020. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Synchroniseren Basisadministratie Adressen en Gebouwen (BAG) en bestemmingsplannen Wat gaan we doen Bij de invoering van de BAG zijn huisnummers toegekend aan verblijfsobjecten met een woonfunctie terwijl de bestemmingsplannen wonen niet altijd toestaan. Voor de betreffende inwoners brengt dit rechtsonzekerheid met zich mee. In 2015 is een verkenning uitgevoerd waarin de omvang van het probleem in beeld is gebracht en de impact van de oplossingsrichting is geanalyseerd. Aansluitend daarop wordt in 2016 de aanpak nader uitgewerkt. In het plan van aanpak zullen ook de kosten implicaties in beeld worden gebracht. Wat kost het Opstellen plan van aanpak: dekking binnen bestaand budget. Uitvoering plan van aanpak: p.m. Op te nemen als nieuw beleid 46

in de Kadernota 2017.

4.2. 5.2. Wonen

Wat willen we bereiken? Een evenwichtig gedifferentieerd woningaanbod, passend in de markt. De huidige inwoners kunnen blijven wonen in onze gemeente en voor nieuwe inwoners is Lochem een aantrekkelijke vestigingsplaats.



Uitvoering geven aan prestatieafspraken met woningbouwcorporaties en consequenties van de nieuwe Woningwet Wat gaan we doen In de prestatieafspraken 2015 – 2018 zijn de gezamenlijke ambities van IJsseldal Wonen, Viverion en de gemeente Lochem op het gebied van wonen opgenomen. In 2016 wordt hier gezamenlijk uitvoering aangegeven. Gerelateerd hieraan is de nieuwe Woningwet en de consequenties die de wet heeft voor relaties tussen de gemeente en de woningcorporaties, en de huurdersbelangenverenigingen. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Uitvoeren woonvisie Wat gaan we doen Ook in 2016 wordt uitvoering gegeven aan in de woonvisie vastgelegde beleidsdoelen. Deze doelen zijn leidend om samen met de partijen actief te zijn op de woningmarkt de gemeenschappelijke ambities te realiseren. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Ontwikkelen regionaal woningbouwprogramma 2015-2025 Wat gaan we doen In samenwerking met de andere gemeenten in de regio Stedendriehoek en de provincies Gelderland en Overijssel wordt een nieuw regionaal woningbouwprogramma ontwikkeld voor de periode 2015 tot 2025. Dit ter vervanging van het bestaande Kwalitatief Woonprogramma 3 (2010 tot 2020). Voorstel wordt in 1e kwartaal 2016 aan de raad aangeboden. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget en bijdrage regio Stedendriehoek.

Uitvoeren kwalitatief woningbehoefteonderzoek Wat gaan we doen Met de ontwikkeling van een nieuw regionaal woningbouwprogramma voor de periode 2015 tot 2025 is het ook goed om te weten wat de kwalitatieve woonbehoefte is in de gemeente Lochem. Hiertoe voeren wij een kwalitatief woningbehoefte onderzoek uit, eventueel in samenwerking met de woningcorporaties. Wat kost het Onderzoekskosten (indicatieve raming € 20.000). Dekking vanuit de reserve Wonen.

Verzorgen planbegeleiding woningbouwprojecten Wat gaan we doen Op basis van de regionale afspraken zijn de woningbouwmogelijkheden tot 2020 in beeld gebracht. In de woonvisie en de structuurvisie zijn deze verdeeld over het Lochemse grondgebied. We gaan de planbegeleiding verzorgen van de woningbouwprojecten Kazerneterrein Eefde, Harfsen-West, Almen-Zuid, Laren Schoneveld, De Cloese Lochem en diverse inbreidingslocaties in de diverse kernen. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget en bijdragen uit subsidies, grondverkoop of van initiatiefnemers.

47


5.3. Economie Economie Wat willen we bereiken? In 2030 is groei van de Lochemse werkgelegenheid gerealiseerd in de sectoren zakelijke dienstverlening, recreatie, zorg en handel.


Voorbereiden bedrijventerreinen Wat gaan we doen 48

Voor mogelijke medewerking van de provincie aan het bestemmingsplan Diekink, vindt een behoeftenonderzoek plaats. Voor de stationsomgeving worden in overleg met de Industriele Kring Lochem, de ontwikkelingsmogelijkheden in beeld gebracht en zal een bestemmingsplan in voorbereiding worden genomen. Het werkterrein Stijgoord wordt in 2016 bouwrijp gemaakt en kan in de verkoop worden gebracht ten behoeve van kantoren en gemengde bedrijven. Resultaten van het behoeftenonderzoek worden aan de raad voorgelegd. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Ontwikkelen gasfabrieksterrein Wat gaan we doen Het terrein aan de Julianaweg is gesaneerd en ligt klaar voor herontwikkeling. De onderzoeksfase ronden we verder af en we beslissen of een supermarktontwikkeling op deze locatie mogelijk is. Er is een financieel risico gezien de onzekere ontwikkeling. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing is dit risico meegewogen. Wat kost het Financieel risico wordt betrokken bij het benodigde weerstandsvermogen.


Ontwikkelen Hanzeweg: Kop van Oost Wat gaan we doen Het perceel Nijha is in eigendom van de gemeente. Explorius heeft het perceel Lochemdruk in eigendom. Er is een woningmarktonderzoek uitgevoerd en er is een faseerbare inrichtingsschets gemaakt voor de ontwikkeling. Het bestemmingsplan is onherroepelijk. In samenwerking met marktpartijen wordt onderzocht hoe en op welke termijn het gebied getransformeerd kan worden tot woonwijk en wordt overwogen de tussenliggende percelen (Stemin en particuliere kavel) te verwerven. We faciliteren mogelijke bedrijfsverplaatsingen naar locaties elders in Lochem. Voorstel wordt in het 1e kwartaal 2016 aan de raad aangeboden. Wat kost het Dekking vanuit nieuwe grondexploitatie (grondverkopen, bijdragen uit subsidies of van initiatiefnemers).

Ontwikkelen Hanzeweg: Hanzepoort Wat gaan we doen We hebben een intentieovereenkomst met Kreunen Bouw voor de ontwikkeling van woonwerkkavels op de kavel tussen de Aldi en de Berkel en op het perceel Hanzeweg 14, 14a t/m f. We gaan een beeldkwaliteitsplan opstellen, het bestemmingsplan wijzigen om woon-werkkavels mogelijk te maken en vervolgens de woonwerkkavels gefaseerd realiseren. Wat kost het Dekking binnen bestaande grondexploitatie.

Revitaliseren TKF-terrein (Kwinkweerd 3) Wat gaan we doen In 2015 is de openbare havenvoorziening in het Twentekanaal nabij Kwinkweerd 3 gerealiseerd. Ook zijn de kavels Kwinkweerd 2 en ‘De Spoel’ verworven en in de verkoop gezet. In 2016 faciliteren we bedrijfsverplaatsingen en/of bedrijfsuitbreidingen naar deze kavels. Wat kost het Dekking binnen bestaande grondexploitatie.

Onderzoeken deelname Retailagenda Wat gaan we doen Eind 2014 heeft het ministerie van Economische Zaken het initiatief genomen om met betrokkenen een Retailagenda op te stellen. Met de afspraken in de Retailagenda wil het ministerie de detailhandel toekomstbestendig maken. Betrokken partijen in het centrum nemen met elkaar acties, zodat de detailhandel een gezonde, vernieuwende en kansrijke sector is en blijft. In overleg met de raadswerkgroep ‘Bruisend Lochem’ wordt bepaald welke rol de gemeente dient te spelen en welke ondersteuning geboden kan worden. Ook worden initiatieven van de provincie Gelderland en de regio Stedendriehoek bij deze activiteit betrokken. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

49


Opstellen Economische Agenda Wat gaan we doen In de Economische Agenda wordt inzichtelijk gemaakt aan welke onderwerpen aandacht wordt besteed en welke extra maatregelen mogelijk zijn. De raad wordt betrokken bij het opstellen van de Economische Agenda. De extra maatregelen betrekken wij bij de integrale afweging in de Kadernota 2017. Wat kost het Geen financiële dekking binnen de begroting.

Bijdragen aan Strategische Board Stedendriehoek Wat gaan we doen In de Strategische Board Stedendriehoek werken ondernemers, onderwijsinstellingen en overheid samen om de economische ontwikkeling in de regio te stimuleren. Per inwoner van elke gemeente wordt € 1 bijgedragen aan de Strategische Board. Wat kost het Opgenomen als nieuw beleid in deze begroting structureel € 33.400 per jaar.

Ontwikkelen Cleantech Regio Stedendriehoek Wat gaan we doen 50

Teneinde de Regio Stedendriehoek meer herkenbaar te maken is voor het begrip Cleantech als groene draad voor de regio gekozen. Cleantech is het geheel aan producten en diensten die bijdragen aan een schoner milieu en/of zorgen voor energiebesparing evenals het werkgelegenheidsaspect. Inbedding en verdere uitwerking van het thema Cleantech is in de strategische agenda opgenomen. Na Deventer in 2014 en Apeldoorn in 2015, organiseren Lochem en Zutphen in 2016 gezamenlijk het regionale Cleantech congres. Daarnaast wordt € 1 per inwoner structureel bijgedragen aan de ontwikkeling van de Cleantech regio. Wat kost het Opgenomen als nieuw beleid in deze begroting: € 17.500 incidenteel budget. € 33.400 per jaar, structureel.

Uitvoeren moties Agrarisch Cleantech Wat gaan we doen Uitvoering geven aan de twee bij de behandeling van de Kadernota 2016 door de gemeenteraad aangenomen moties aangaande agribusiness/agrifood. Hiervoor is € 25.000 incidenteel budget beschikbaar gesteld met de aangenomen moties. Wat kost het p.m. 0,5 fte inzet.


Oprichten Havenbedrijf Twente Wat gaan we doen In 2014 is door de gemeenten Almelo, Enschede, Hengelo, Hof van Twente en Lochem besloten tot samenwerking op het gebied van de aan het Twentekanaal gelegen havens per 1 januari 2015. Verzelfstandiging, professionalisering, en stimuleren van werkgelegenheid zijn overwegingen om mogelijk een havenbedrijf op te richten. Uit het opgestelde Plan van Aanpak voor een havenbedrijf zijn de hiermee samenhangende kosten per gemeente aangegeven. Voor Lochem bedragen deze 11,8 % van het geheel. Raadsvoorstel in december 2015. Wat kost het Incidenteel budget voor de periode 2015 t/m 2017 € 50.000. Hiervoor is geen dekking binnen de begroting. Financiële afweging wordt betrokken bij het raadsvoorstel december 2015.

Aanleggen glasvezel buitengebied Wat gaan we doen Begin 2015 is in het kader van het project daartoe van 10 Achterhoekse gemeenten en de provincie Gelderland, door de raad in de vorm van een lening geld beschikbaar gesteld ten behoeve van de aanleg van glasvezel in het Lochemse buitengebied. Het betreft in Lochem ca. 3.000 aansluitingen. Het lag in de planning in de tweede helft van 2015 met de vraagbundeling te beginnen opdat de aanleg in het eerste kwartaal van 2016 zou kunnen plaatsvinden. De vraag dringt zich nu echter op of het project als gevolg van een mogelijke upgrading van het netwerk van UPS, Ziggo, KPN etc. tot 30 mbps, al dan niet tot ongeoorloofde staatssteun leidt. Juristen zijn hierover in gesprek met Brussel. Ook vinden er lobby activiteiten richting Brussel en Den Haag plaats. Hierdoor ondervindt het project een vertraging van een half jaar tot een jaar. Wat kost het

51

Dekking binnen bestaand budget.


Gerealiseerd

Ambitie

Ambitie

Ambitie

Ambitie Ambitie

2010 t/m 2014

2016

2017

2018

2019

2020

5.2. Wonen 5.2.1 Totaal aan te bouwen woningen

330

90

80

80

80

80

Waarvan geschikt voor starters

69

20

20

20

20

20

Waarvan geschikt voor ouderen

121

20

20

20

20

20


Nulmeting

Realisatie

(jaar)

2014

2016

2017

2018

2019

2020

Economie

5.3.1 Aantal arbeidsplaatsen (banen)

14.940 (2010) 13.970

14.000

14.250

14.500

14.750

15.000

5.3.2 Aantal vestigingen (bedrijven)

2.970 (2010)

3.300

3.310

3.320

3.330

3.340

3.300


Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: Nota’s van het Rijk •

Nota Ruimte

Nota’s van de provincie •

Omgevingsvisie (2015)

Nota’s van de regio •

Regionale structuurvisie Stedendriehoek (bundelingsgebied en de Voorlanden)

•

Regionale Economische Visie

Gemeentelijke nota’s •

Bestemmingsplannen kernen en buitengebied (2007-2013)

•

Integrale ruimtelijke structuurvisie (2013)

•

Toekomstvisie

•

Woonvisie (2013)

•

Visie buitengebied (2007)

•

Landschapsontwikkelingsplan (2009)

•

Masterplan Etalage naar de Toekomst (2009)

•

Beleidskader Functieverandering Lochem 2011

Wat mag het kosten?

5. Wonen en werken 52

Item Baten 5.1 5.2 5.3 Lasten 5.1 5.2 5.3

Omschrijving

ruimte wonen economie ruimte wonen economie Totaal programma 5


Werkelijk Begroting Begroting 2014 2015 2016 4.011 2.894 2.955 2.829 1.715 1.570 41 58 51 1.141 1.121 1.334 6.687 5.366 5.276 4.881 3.740 3.588 196 207 160 1.611 1.420 1.529 -2.677 -2.472 -2.321

Meerjarenbegroting 2017 2018 2019 2.538 2.534 2.534 1.570 1.570 1.570 41 41 41 927 922 922 4.864 4.861 4.861 3.637 3.635 3.635 150 150 150 1.077 1.077 1.077 -2.325 -2.328 -2.328

Programma 6: Sport, cultuur & recreatie

53

6. Sport, cultuur & recreatie


6.1 Sport en spel Wat willen we bereiken Sport en bewegen inzetten als middel om gezondheid van onze inwoners te bevorderen en de sociale participatie en leefbaarheid verder te stimuleren en/of versterken. De focus ligt bij de prioritaire doelgroepen jongeren, ouderen, mensen met een beperking en sociale minima. We willen de deelname aan sportactiviteiten verhogen en streven naar een goede staat van onderhoud van sport- en spelvoorzieningen. Gemeentelijke bijdragen aan voorzieningen zijn vooraf duidelijk afgebakend. Activiteiten •

Uitvoeren sportvisie

•

Herinrichten subsidiesystematiek sport

•

Exploitatie sportaccommodaties (uitvoeringsplan accommodatiebeleid)

•

Verzelfstandigen zwembad De Beemd

•

Evalueren speelruimtebeleid

•

Overdragen speeltuinen

6.2 Cultuur Wat willen we bereiken Een levendige samenleving met een hoogwaardig cultureel aanbod. Bewonersinitiatieven dragen bij aan het cultureel landschap met uitingen die ook een economische waarde hebben. Lochem is en blijft aantrekkelijk als woonplaats, maar heeft ook op bezoekers en toeristen een grote aantrekkingskracht. We zorgen dat regionaal erfgoed en streekcultuur toegankelijk is en behouden blijft. Activiteiten

54

•

Ontwikkelen visie op cultuur

•

Realiseren doelstellingen uit het ondernemersplan van De Muzehof

•

Onderzoeken exploitatie Schouwburg Lochem

•

Evalueren en bevorderen toegankelijkheid informatiecentrum regionaal erfgoed en streekcultuur

•

Actualiseren erfgoedbeleid

6.3 Recreatie en toerisme Wat willen we bereiken Een duurzame toeristisch-recreatieve sector, voor inwoners en bezoekers van Lochem en bijdragend aan versterking van de lokale economie. Er bestaat een onderscheidend aanbod van kwalitatief hoogwaardige recreatieve voorzieningen en toeristische attracties. Activiteiten •

Ondersteunen en evalueren Lochem 3.0

•

Onderzoeken continuering fiets-voetveer Gorssel-Wilp


6.1. Sport en spel Wat willen we bereiken? Sport en bewegen inzetten als middel om gezondheid van onze inwoners te bevorderen en de sociale participatie en leefbaarheid verder te stimuleren en/of versterken. De focus ligt bij de prioritaire doelgroepen jongeren, ouderen, mensen met een beperking en sociale minima. We willen de deelname aan sportactiviteiten verhogen en streven naar een goede staat van onderhoud van sport- en spelvoorzieningen. Gemeentelijke bijdragen aan voorzieningen zijn vooraf duidelijk afgebakend.


Uitvoeren sportvisie Wat gaan we doen Uitvoering geven aan de in 2013 vastgestelde sportvisie door middel van het opstellen van een uitvoeringsplan (eind 2015 gereed) en de daadwerkelijke uitvoering van dit plan in 2016. De rol van de gemeente zit in het verbinden van maatschappelijke organisaties en het stimuleren van de onderlinge samenwerking. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Herinrichten subsidiesystematiek sport Wat gaan we doen Met de herinrichting van de subsidiesystematiek willen we sportverenigingen stimuleren voor wat zij doen en niet omdat ze er zijn. Met de sportverengingen en maatschappelijke organisaties worden voorstellen ontwikkeld om te komen tot een ombuiging. In 2015 wordt de nieuwe subsidiesystematiek aan de raad voorgelegd en vanaf 2016 uitgevoerd. Wat kost het Financiële gevolgen zijn verwerkt in de begroting (bezuinigingsmaatregelen). € 20.000 in 2016, oplopend naar € 60.000 in 2018.

55


Exploitatie sportaccommodaties (uitvoeringsplan accommodatiebeleid) Wat gaan we doen Het traject uitvoeringsplan accommodaties loopt. Binnensport-accommodaties maken deel uit van dit traject. Dorpskernen zijn gevraagd om in september 2015 zelf met plannen en alternatieven te komen voor de toekomst van hun accommodaties, rekening houdend met de invulling van de bezuinigingen. De aanpak is begin 2016 duidelijk. De raad wordt hierover geïnformeerd. Wat kost het Financiële gevolgen zijn verwerkt in de begroting (bezuinigingsmaatregelen).

Verzelfstandigen zwembad De Beemd Wat gaan we doen In 2015 is Stichting De Beemd opgericht en vindt besluitvorming plaats over de verzelfstandiging van De Beemd. In 2016 wordt uitvoering gegeven aan dit besluit. In de exploitatie wordt gestreefd naar vermindering van kosten door technische innovaties en het onderzoeken van mogelijkheden tot samenwerking met de openluchtbaden. De Beemd en de gebruikersgroep willen nieuwe producten ontwikkelen voor nieuwe doelgroepen, zodat de omzet gaat stijgen. Na afloop van het boekjaar vindt in 2017 een evaluatie plaats van de verzelfstandigde exploitatie, met het doel de definitieve bijdrage van de gemeente vast te stellen. Wat kost het De ontwerp-begroting van het bestuur van de stichting laat een exploitatietekort zien van € 140.000. In de gemeentebegroting zijn hiervoor geen financiële middelen beschikbaar. Afzonderlijke besluitvorming hierover vindt plaats bij de raadsbehandeling in december 2015.

56

Evalueren speelruimtebeleid Wat gaan we doen In 2016 wordt het huidige speelruimtebeleid uit 2011 geëvalueerd met als doel vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen zodat er meer inzicht ontstaat om de speelvoorzieningen te verbeteren. De uitkomsten van deze evaluatie worden tevens getoetst aan de hieraan gekoppelde subsidieregeling. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Overdragen speeltuinen Wat gaan we doen In 2016 wordt gestart met het overdragen van speeltuinen aan speeltuinverenigingen waardoor het beheer en onderhoud wordt neergelegd bij de bewoners uit de buurt. Het is aannemelijk dat zij beter in staat zijn de speeltuin goed te onderhouden. Buurtbewoners zijn meer betrokken en voelen zich daardoor meer verantwoordelijk voor een mooie speelplek. Het meer betrekken van bewoners bij het ontwikkelen en renoveren van speelplekken beoogt een hogere mate van tevredenheid. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.


6.2. Cultuur Wat willen we bereiken? Een levendige samenleving met een hoogwaardig cultureel aanbod. Bewonersinitiatieven dragen bij aan het cultureel landschap met uitingen die ook een economische waarde hebben. Lochem is en blijft aantrekkelijk als woonplaats, maar heeft ook op bezoekers en toeristen een grote aantrekkingskracht. We zorgen dat regionaal erfgoed en streekcultuur toegankelijk is en behouden blijft.


Ontwikkelen visie op cultuur Wat gaan we doen In 2016 wordt via een interactief proces de visie op cultuur ontwikkeld. Cultuurinitiatieven worden versterkt en het cultuuraanbod voor specifieke doelgroepen (jongeren) wordt bevorderd. De cultuurmakelaar zal in 2016 hier een grote rol in spelen als verbinder en aanjager van culturele activiteiten. Met de nieuwe visie op cultuur wordt ook structuur aangebracht in de toekenning van de structurele en incidentele subsidies. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget, rekening houdend met de bezuinigingstaakstelling van € 100.000 op evenementen & cultuur per 2017.

Realiseren doelstellingen uit het ondernemersplan van De Muzehof Wat gaan we doen De doelstellingen uit het ondernemersplan 2014-2017 van De Muzehof ‘Verbindingen’ realiseren en daarmee bijdragen aan het vormen van De Muzehof tot een duurzame basis- en netwerkorganisatie om zoveel mogelijk bewoners van Lochem in aanraking te brengen en kennis te laten maken met kunst- en cultuureducatie. De kracht van De Muzehof ligt in de verbinding. De Muzehof is een inspirerende ontmoetingsplek, waar jeugd, volwassenen en ouderen hun talenten kunnen ontwikkelen en zich kunnen laten inspireren door anderen. De afdeling Cultuur & School heeft een belangrijke plaats binnen De Muzehof. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget, rekening houdend met de bezuinigingstaakstelling van € 100.000 op evenementen & cultuur per 2017.

57


Onderzoeken exploitatie Schouwburg Lochem Wat gaan we doen In 2015 is door een extern bureau onderzoek uitgevoerd naar de bedrijfsvoering van schouwburg Lochem. Dit heeft een aanvullend beeld opgeleverd over de situatie van schouwburg Lochem. We werken samen met betrokken partijen aan de conclusies en aanbevelingen uit dit rapport. Wat kost het Afzonderlijke besluitvorming staat gepland voor de raadsvergadering van oktober 2015. Tijdens het opstellen van de Begroting 2016 is hiervan de uitkomst niet bekend.

Evalueren en bevorderen toegankelijkheid informatiecentrum regionaal erfgoed en streekcultuur Wat gaan we doen Middels het uitvoeren van een evaluatie onderzoeken of de bijdrage aan het informatiecentrum voor regionaal erfgoed en streekcultuur voldoende rendement oplevert. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Actualiseren erfgoedbeleid 58

Wat gaan we doen In opdracht van het college heeft een werkgroep van monumenteneigenaren haar visie op het gemeentelijke erfgoedbeleid gepresenteerd. Op basis van deze visie gaan we het erfgoedbeleid actualiseren, om zo te komen tot een breed gedragen en toekomstbestendig erfgoedbeleid. De erfgoedverordening, de samenstelling en werkwijze van de monumentencommissie en de subsidieverordening cultuurhistorie worden geactualiseerd. Voorstel aan de raad begin 2016. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.


6.3.

6.3. Recreatie en Toerisme

Wat willen we bereiken? Een duurzame toeristisch-recreatieve sector, voor inwoners en bezoekers van Lochem en bijdragend aan versterking van de lokale economie. Er bestaat een onderscheidend aanbod van kwalitatief hoogwaardige recreatieve voorzieningen en toeristische attracties.


Ondersteunen en evalueren Lochem 3.0 Wat gaan we doen In januari 2015 heeft de raad ingestemd met het businessplan van Lochem 3.0 en de verhuur van Markt 2 aan Lochem 3.0. Als uitvloeisel van dit raadsbesluit is in juni 2015 opdracht gegeven voor het oprichten van een ondernemersloket, het organiseren van een evenementenloket en voor marketing en promotie van Lochem. Deze opdrachten lopen tot eind 2016. In 2016 worden de activiteiten die zijn beschreven in het businessplan verder uitgewerkt en uitgevoerd. Ook krijgt de structurele samenwerking tussen Lochem 3.0 en de VVV vorm en zal een aanzet worden gegeven tot het instellen van een Ondernemersfonds. Eind 2016 vindt een evaluatie plaats over voortzetting en worden financiële consequenties in beeld gebracht voor 2017 en de jaren daarna. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget voor het jaar 2016.

Onderzoeken continuering fiets-voetveer Gorssel-Wilp Wat gaan we doen In gezamenlijk overleg met de gemeente Voorst, de exploitant (Van der Velde B.V.) en de provincie Gelderland (Verenfonds) moet in de 1e helft van 2016 duidelijkheid komen over continuering van de subsidiering (nieuw beleid Kadernota 2017) of andere financieringsvormen vanaf 2017. Doel is het fiets-voetveer Gorssel-Wilp in de vaart te houden. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

59


Indicatoren Indicator 6.1

Nulmeting

Realisatie

Ambitie

Ambitie

Ambitie

(jaar)

2014

2016

2018

2020

• a. Speelvoorzieningen

54 (2015)

n.v.t.

58

62

65

• b. Sportvoorzieningen

68 (2015)

n.v.t.

68

68

68

2016

2017

2018

2019

2020

22.000

22.000

22.000

22.000

22.000

350.000

375.000

400.000

425.000 450.000

Sport en spel

6.1.1 % inwoners dat tevreden is over het aanbod van voorzieningen in de nabijheid:


Realisatie

(jaar)

2014

28.500 (2009)

15.350

Cultuur

6.2.1 Aantal bezoekers aan schouwburg 6.3

Nulmeting

Recreatie en Toerisme

6.3.1 Aantal toeristische overnachtingen 328.308 (2012) 327.579 Toelichting Aantal bezoekers aan schouwburg: •

Nulmeting 2009: voorstellingen en verhuring zaal/foyer.

•

Realisatie 2014: voorstellingen en filmvertoningen, exclusief verhuring zaal / foyer, stadslounge en Lochem Live.

•

Ambitie 2016 en volgende jaren: voorstellingen, filmvertoningen, verhuring zaal / foyer, stadslounge en Lochem Live.

Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: 60

•

Algemene subsidieverordening (2013)

•

Beleidsregels subsidieregelingen (2010)

•

Sportvisie (2013)

•

De nota Sport- en Speelruimtebeleid (2009), met de beleidsregels voor speelvoorzieningen (1-1-2011)

•

Het accommodatiebeleidsplan (2009)

•

De nota Cultuurbeleid (2009)

•

Het toeristisch beleidsplan ‘Recreatie en toerisme in Lochem, voortuin van de Achterhoek’ (2007)

Wat mag het kosten?

6. Sport, cultuur en recreatie Item Baten 6.1 6.2 6.3 Lasten 6.1 6.2 6.3

Omschrijving

sport en spel cultuur recreatie en toerisme sport en spel cultuur recreatie en toerisme Totaal programma 6

Werkelijk Begroting Begroting 2014 2015 2016 1.384 516 516 980 412 412 58 54 54 345 50 50 5.822 4.137 3.866 3.742 2.098 1.966 1.732 1.580 1.535 349 459 365 -4.438 -3.621 -3.350


Meerjarenbegroting 2017 2018 2019 470 470 470 412 412 412 54 54 54 4 4 4 3.641 3.583 3.548 1.936 1.916 1.916 1.482 1.444 1.409 223 223 223 -3.171 -3.113 -3.078

Programma 7: Zorg & welzijn

61

7. Zorg & welzijn


7.1 Werk en inkomen Wat willen we bereiken Inwoners die geheel of gedeeltelijk zijn aangewezen op inkomensondersteuning of werkzoekend zijn, zo snel mogelijk laten participeren door betaalde of onbetaalde arbeid. Door actieve begeleiding naar werk is er een afname in de behoefte om inkomensondersteuning te ontvangen. Voor inwoners met schulden is er een goede schulddienstverlening. Activiteiten •

Toeleiden naar werk

•

Vergroten netwerk werkgevers en sociale ondernemingen

•

Uitvoeren nieuw dienstverleningsmodel schulddienstverlening

•

Intensiveren preventieve aanpak schulddienstverlening

•

Uitvoeren passend armoede- en minimabeleid

•

Huisvesten statushouders

7.2 Samenleving / welzijn Wat willen we bereiken We willen voor alle inwoners een aantrekkelijk maatschappelijk leefklimaat realiseren. Mensen in een kwetsbare situatie worden ondersteund bij hun zelfredzaamheid en participatie. Onze gemeente beschikt over passende accommodaties voor maatschappelijke voorzieningen. Inwoners zijn mede daardoor in staat elkaar te ontmoeten wat een positieve uitwerking heeft op de mogelijkheden om elkaar te ondersteunen. Door passende ondersteuning zijn vrijwilligers en mantelzorgers in staat hun activiteiten uit te voeren. Activiteiten 62

•

Actualiseren accommodatiebeleid

•

Actualiseren beleidsnota Ondersteuning mantelzorg en vrijwilligers Lochem

•

Ondersteunen mantelzorg

7.3 Zorg Wat willen we bereiken Mensen in een kwetsbare situatie zijn zoveel als mogelijk zelfredzaam en in staat deel te nemen aan onze samenleving. Er zijn meetbare prestatieafspraken met instellingen als basis voor subsidiëring. Gezondheid op lokaal niveau wordt verbeterd of in stand gehouden. Activiteiten •

Inzetten ouderenwerk

•

Vernieuwen (subsidiëring) welzijnswerk

•

Uitvoeren beleidsplan Wmo 2015-2018

•

Stimuleren preventie en vroege signalering

•

Uitvoeren kadernota ‘Op Weg’ (Basismobiliteit)

•

Stimuleren algemene oplossingen

•

Doorontwikkelen toegang tot ondersteuning

•

Doorontwikkelen inkoop maatwerkvoorzieningen

•

Ondersteunen bij regie op het huishouden

•

Inzetten Huishoudelijke hulp Toelage

•

Uitvoeren Beschermd Wonen

•

Uitvoeren Veilig Thuis

•

Uitvoeren lokaal gezondheidsbeleid


7.1. Werk en inkomen Wat willen we bereiken? Inwoners die geheel of gedeeltelijk zijn aangewezen op inkomensondersteuning of werkzoekend zijn, zo snel mogelijk laten participeren door betaalde of onbetaalde arbeid. Door actieve begeleiding naar werk is er een afname in de behoefte om inkomensondersteuning te ontvangen. Voor inwoners met schulden is er een goede schulddienstverlening.


Toeleiden naar werk Wat gaan we doen Zoveel mogelijk inwoners die een beroep moeten doen op een bijstandsuitkering toeleiden naar een baan op de reguliere arbeidsmarkt of, indien dit nog niet haalbaar is, naar een onbetaalde baan zodat werkritme opgedaan kan worden. Het doel is om het aandeel actieve bijstandsgerechtigden door middel van (on)betaald werk te verhogen van 30% in 2015 naar 45% in 2016. De uitvoering van deze taken ligt bij Het Plein. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Vergroten netwerk werkgevers en sociale ondernemingen Wat gaan we doen Om meer inwoners met een bijstandsuitkering op (reguliere) banen te plaatsen is het noodzakelijk om een goed netwerk te hebben van werkgevers. In 2016 wordt door middel van het lokale werkgeversteam en de samenwerking met het Regionaal Werkbedrijf ingezet op het verbreden van het netwerk zodat meer plaatsingen van inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt gerealiseerd kunnen worden. Als de invoering van een revolverend fonds doorgaat kan dat ingezet worden om de opstart en groei van sociale ondernemingen te stimuleren. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

63


Uitvoeren nieuw dienstverleningsmodel schulddienstverlening Wat gaan we doen Binnen de Stadsbank Oost Nederland wordt in 2015 een nieuw dienstverleningsmodel geïntroduceerd dat het mogelijk moet maken om, naast een vast basispakket, meer flexibelere keuzes te maken in dienstverlening die we gaan afnemen. Dit dienstverleningsmodel wordt in 2016 operationeel. Wat kost het Bijdrage aan Stadsbank is elk jaar hoger dan gebudgetteerd in de gemeentebegroting. Verwacht nadeel in 2015 bedraagt € 84.000. Het nieuwe dienstverleningsmodel geeft de mogelijkheid tot een jaarlijks afnemende bijdrage. Dit is afhankelijk van opbouw van het model en de keuzes die we maken.

Intensiveren preventieve aanpak schulddienstverlening Wat gaan we doen Het is belangrijk dat inwoners met (problematische) schulden geholpen worden om deze schulden met gerichte dienstverlening op te lossen. Nog belangrijker is het om te voorkomen dat deze problematische schulden ontstaan en relatief dure dienstverlening (zoals het beschermingsbewind) moet worden ingezet. Samen met (maatschappelijke) organisaties zoals de Stadsbank Oost Nederland en Stichting Welzijn Lochem zal, conform de aangenomen motie hierover, bekeken worden op welke manier de preventieve aanpak voor schulddienstverlening kan worden versterkt, bijvoorbeeld door een budget adviescentrum Lochem (BAL). Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

64

Uitvoeren passend armoede- en minimabeleid Wat gaan we doen De in 2015 vastgestelde beleidsregels bijzondere bijstand en armoede – en minimabeleid vormen het kader voor de uitvoering. Hierin zitten ook de uit de WMO overgehevelde onderdelen tegemoetkoming zorgkosten en schoonmaakhulp. Inwoners met een inkomen rond het bijstandsniveau die voldoen aan de voorwaarden kunnen hierop aanspraak maken. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Huisvesten van statushouders Wat gaan we doen Uitvoering geven aan de door de rijksoverheid opgelegde halfjaarlijkse taakstellingen om asielzoekers met een verblijfsvergunning (statushouders/vergunninghouders) te huisvesten. De uitvoering hiervan ligt bij Vluchtelingenwerk in samenwerking met de woningcorporaties. Vanuit de gemeente wordt via de bijzondere bijstand leenbijstand verstrekt voor de woninginrichting. Indien personen daar recht op hebben wordt via Het Plein ook een uitkering voor levensonderhoud verstrekt. In overleg met betrokken actoren kijken wij of er in dit proces versnelling kan plaatsvinden. Daarnaast onderzoeken wij de mogelijkheden voor het tijdelijk huisvesten van statushouders die nog niet zijn toegewezen aan gemeenten. Deze groep stroomt uiteindelijk door naar de gemeente waaraan zij gekoppeld worden. Doel is hiermee de druk op AZC’s te verkleinen en ruimte te creëren voor vluchtelingen die nog geen status hebben gekregen. Als gemeente zijn wij in gesprek met de woningcorporaties, Vluchtelingenwerk, diverse andere organisaties en inwoners over wat hiertoe de mogelijkheden zijn. Wat kost het Mogelijke toename van het aantal statushouders leidt tot extra uitgaven. Monitoring en verantwoording vindt plaats via de reguliere P&C-cyclus.


7.2. Samenleving en welzijn Wat willen we bereiken? We willen voor alle inwoners een aantrekkelijk maatschappelijk leefklimaat realiseren. Mensen in een kwetsbare situatie worden ondersteund bij hun zelfredzaamheid en participatie. Onze gemeente beschikt over passende accommodaties voor maatschappelijke voorzieningen. Inwoners zijn mede daardoor in staat elkaar te ontmoeten wat een positieve uitwerking heeft op de mogelijkheden om elkaar te ondersteunen. Door passende ondersteuning zijn vrijwilligers en mantelzorgers in staat hun activiteiten uit te voeren.


Actualiseren accommodatiebeleid Wat gaan we doen De actualisatie accommodatiebeleid is in een ver gevorderd stadium. Met afgevaardigden uit de kernen vindt intensief overleg plaats over wijzigingen in samenstelling en beheer van accommodaties. Dit jaar zullen de resultaten van de overleggen bekend zijn en begin 2016 worden de resultaten aan de raad voorgelegd. Ook worden de (ver)bouwprocessen dorpshuizen afgerond en zal er zicht komen op de exploitaties in de nieuwe setting. Wat kost het Financiële gevolgen zijn opgenomen in de begroting (bezuinigingsmaatregelen).

Actualiseren beleidsnota Ondersteuning mantelzorg en vrijwilligers Lochem Wat gaan we doen In samenspraak met Stichting Welzijn Lochem (SWL) wordt de beleidsnota geactualiseerd. De volgende aandachtspunten staan centraal bij de concrete uitwerking en uitvoering: vinden, versterken, verlichten en verbinden. De moties en amendementen die over dit onderwerp zijn aangenomen worden hierin meegenomen. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget

Ondersteunen mantelzorg Wat gaan we doen De gemeente heeft SWL/VIT gevraagd samen met andere partners activiteiten op het gebied van mantelzorg uit te voeren. Dit mede ingegeven door het aannemen van twee amendementen door de gemeenteraad. Wat kost het Voor de uitvoering is een structureel bedrag van € 86.000 beschikbaar vanuit het WMO-budget. Daarnaast is er incidenteel voor 2016 en 2017 € 34.000 per jaar beschikbaar.

65


7.3. Zorg Wat willen we bereiken? Mensen in een kwetsbare situatie zijn zoveel als mogelijk zelfredzaam en in staat deel te nemen aan onze samenleving. De gemeente hanteert een proactieve en ondersteunende houding. Er zijn meetbare prestatieafspraken met instellingen als basis voor subsidiëring. Gezondheid op lokaal niveau wordt verbeterd of in stand gehouden.


Inzetten ouderenwerk Wat gaan we doen 66

Stichting Welzijn Lochem (SWL) ondersteunt en versterkt ouderen bij het zo lang mogelijk en zo volwaardig mogelijk zelfstandig functioneren en meedoen in de samenleving. Versterken van zelfzorg en onderlinge zorg zijn hierbij uitgangspunten. Dit wordt meegenomen in vernieuwde subsidieafspraken met SWL. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Vernieuwen (subsidiëring) welzijnswerk Wat gaan we doen Sinds 2014 wordt, naar aanleiding van de beleidsnota Visie op welzijn en de veranderingen in het sociaal domein, gewerkt aan vernieuwing van het welzijnswerk. In nauw overleg tussen de gemeente en de gefuseerde welzijnsorganisatie Stichting Welzijn Lochem vindt een inhoudelijk en organisatorisch veranderingsproces plaats. De kernwaarden van Stichting Welzijn Lochem preventief, onafhankelijk, verbindend, ondersteunend en lokaal- spelen hierbij een centrale rol. Dit veranderingsproces leidt tot vernieuwing van de subsidieafspraken en de wijze van accountmanagement met als doel inwoners en inwonersinitiatieven te ondersteunen en te versterken. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget

Uitvoeren beleidsplan Wmo 2015-2018 Wat gaan we doen Uitvoering geven aan de Wmo 2015 vanuit de sturingsfilosofie van Regisserend Lochem. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.


Stimuleren preventie en vroege signalering Wat gaan we doen Met behulp van Stichting Welzijn Lochem en andere partners weten we ondersteuningsvragen vroeg te signaleren. Door tijdig inwoners te ondersteunen en te informeren bij een ondersteuningsvraag, zijn ze zo lang als mogelijk in staat om deel te nemen aan de maatschappij. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget

Uitvoeren kadernota ‘Op Weg’ (Basismobiliteit) Wat gaan we doen Met ingang van 2015 heeft de gemeente meer taken gekregen op het gebied van maatwerkvervoer. Daarnaast wordt vanaf 2017 de Regiotaxi Gelderland, inclusief het aanvullende openbaar vervoer, een taak van de gemeente. Met de provincie Gelderland is afgesproken dat we de Regiotaxi op regionaal niveau vorm geven. Samen met Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe, Hattem, Heerde, Voorst en Zutphen wordt een regionale beheer- en regiecentrale vorm gegeven waar de uitvoering van de Regiotaxi, Wmo-vervoer en andere vervoersstromen gebundeld worden. Ook leerlingenvervoer maakt dan onderdeel uit van de regionale samenwerking. In 2016 wordt deze ontwikkeling vorm gegeven. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget. Verwachting is dat de bundeling van vervoersstromen ten opzichte van het huidige budget op termijn een voordeel oplevert. Hiermee wordt invulling gegeven aan de bezuinigingstaakstelling leerlingenvervoer. Mogelijk ontstaat er in de aanloopfase enige frictie vanwege de onzekerheid rond het te verwachten vervoersvolume. 67

Stimuleren algemene oplossingen Wat gaan we doen Uitvoering geven aan de Subsidieregeling Algemene Oplossingen. De regeling biedt financiële ondersteuning voor nieuwe en innovatieve initiatieven van inwoners en professionals. De initiatieven moeten voldoen aan behoeften van inwoners en een verschuiving teweeg brengen van maatwerkvoorzieningen naar algemene oplossingen. De regeling is breed opgezet voor jeugd, Wmo en participatie. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget

Doorontwikkelen toegang tot ondersteuning Wat gaan we doen Wij gaan in gesprek met inwoners die bij gebiedsteams, Team Zorg of het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) een melding doen bij de gemeente. Wij werken integraal en brengen inwoners makkelijk in contact met verschillende oplossingen en professionals. We ondersteunen inwoners door middel van vraagverheldering en door de oplossing te zoeken in het eigen netwerk of via een algemene oplossing. Indien de algemene oplossingen niet toereikend zijn, zijn maatwerkvoorzieningen beschikbaar. In 2016 wordt naast de bovenstaande ontwikkeling gewerkt aan het ontwikkelen en uitvoeren van de visie gebiedsgericht werken met daarin een rol voor de gebiedsteams, CJG en het zorgteam. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.


Doorontwikkelen inkoop maatwerkvoorzieningen Wat gaan we doen We zetten de huidige contracten met aanbieders door. Dit betekent dat we het maatwerk weer via bestuurlijk aanbesteden inkopen. Binnen de fysieke en virtuele tafel wordt zes wekelijks gesproken over de doorontwikkeling van diensten en producten in lijn met de thema’s zoals genoemd in het beleidsplan Wmo 2015. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Ondersteunen bij regie op het huishouden Wat gaan we doen Inwoners die geen regie meer hebben op hun huishouden kunnen in aanmerking komen voor een maatwerkvoorziening. Zij, of hun mantelzorgers, kunnen zich melden bij het team zorg of het gebiedsteam. In een gesprek thuis zal dan onderzocht worden wat de situatie is en welke ondersteuning nodig is. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Inzetten Huishoudelijke hulp Toelage Wat gaan we doen 68

De middelen die het Rijk beschikbaar heeft gesteld worden ingezet ten behoeve van werkgelegenheid voor huishoudelijke hulpen. Onderzocht wordt hoe dit het beste te doen. Bijvoorbeeld door ondersteuning en waardering van mantelzorgers. Wat kost het Incidenteel budget € 163.000 voor 2015 en € 179.000 voor 2016.

Uitvoeren Beschermd Wonen Wat gaan we doen Samen met de gemeente Raalte, Olst-Wijhe, Deventer en Zutphen wordt een nieuw regioplan Beschermd Wonen/Regionaal Kompas ontwikkeld en geïmplementeerd. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Uitvoeren Veilig Thuis Wat gaan we doen Per 1 januari 2015 geven we uitvoering aan Veiligheid Thuis in de veiligheids- en GGD- regio Noord- en Oost-Gelderland. Onderdeel van Veilig Thuis zijn het Steunpunt Huiselijk Geweld (shg), het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) en het Meldpunt Loverboys en Jeugdprostitutie. Veilig Thuis is gehuisvest bij Stimenz in centrumgemeente Apeldoorn. In 2016 wordt Veilig Thuis op eenzelfde wijze als in 2015 voortgezet en worden processen en samenwerkingsafspraken verder ontwikkeld. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget


Uitvoeren lokaal gezondheidsbeleid Wat gaan we doen Maatschappelijke partners (o.a. GGD en Yunio) voeren taken uit met betrekking tot lokaal gezondheidsbeleid met specifieke aandacht voor de Lochemse speerpunten; o.a. gezond gewicht, alcoholmatiging en aanpak depressie. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.


Nulmeting

Realisatie

Ambitie

Ambitie

Ambitie

(jaar)

2014

2016

2018

2020

100 % (2015)

x

x

100%

100%

7.0. Sociaal Domein 7.0.1 Percentage inwoners ingedeeld naar categorie: a.

Eigen kracht

n.n.b. (2015)

x

x

begr. 2017

begr. 2017

b.

Algemene oplossingen

n.n.b. (2015)

x

x

begr. 2017

begr. 2017

c.

Hulp op maat

n.n.b. (2015)

x

x

begr. 2017

begr. 2017

d.

Vangnet

n.n.b. (2015)

x

x

begr. 2017

begr. 2017

• dicht bij

enquête in 2016

x

nulmeting begr. 2017

begr. 2017

• kwaliteit

enquête in 2016

x

begr. 2017

begr. 2017

• samenhang

enquête in 2016

x

begr. 2017

begr. 2017

• meerwaarde

enquête in 2016

x

begr. 2017

begr. 2017

7.0.2 Waardering cliënt voor invalshoek:

7.2. Samenleving en Welzijn

69

Percentage inwoners dat tevreden is over het aanbod van: 7.2.1. Welzijnsvoorzieningen (buurtwerk, jongeren- /ouderenvoorzieningen etc.)

39 (2015)

n.v.t.

40

42

45

73 (2015)

n.v.t.

73

73

73

54 (2015)

n.v.t.

54

54

56

7.3.2. % inwoners dat mantelzorg verleende /verleent 48 (2015)

n.v.t.

48

48

48

7.2.2. Gezondheidsvoorzieningen (huisartsenpost, centrum voor jeugd / ouderen, verzorgingstehuis etc) 7.3. Zorg 7.3.1. % inwoners dat vrijwilligerswerk deed/doet

Kengetal (trend)

Nulmeting

Realisatie

(jaar)

2014

2016

2017

2018

2019

2020

(bijstandsgerechtigden)

290 (2010)

413

446

459

471

483

496

• Aantal banen

zie progr. 5.3.

• Aantal bedrijven

zie progr. 5.3. x

x

begr.2017 begr.2017 begr.2017 begr.2017

7.4.1. Aantal BUIG-klanten

7.4.2. Aantallen WMO Aantal cliënten naar type instelling: • Gezinsvervangende tehuizen • Verzorgingstehuizen • etc.

n.n.b. (2015)


Toelichting indicator Sociaal Domein Aan de hand van kaders die verwoord zijn in de beleidsplannen Jeugd, Participatiewet en WMO, worden momenteel de begrippen eigen kracht, algemene oplossingen, maatwerk en vangnet per programma nader gedefinieerd. In de begroting 2017 wordt de nulmeting 2015 vermeld en de ambities voor de komende jaren. In 2016 wordt ook voor de eerste keer een klanttevredenheidsonderzoek gehouden onder de gebruikers van de voorzieningen algemene oplossing, maatwerk en vangnet. De te belichten invalshoeken zijn vermeld in de tabel hierboven. Toelichting Aantallen WMO Vanaf de begroting 2017 worden hier de (gecontroleerde) gegevens van CBS / gemeentelijke monitor sociaal domein gepresenteerd.

Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s:

70

•

Visiedocument ‘Bouwen op kracht van de lokale samenleving’ (2013)

•

Algemeen beleidskader Sociaal Domein (2014)

•

Visie op welzijn (2013)

•

Beleidsplan Wmo 2015 (2014)

•

Beleidsplan Participatiewet (2014)

•

Beleidsplan ondersteuningen mantelzorg en vrijwilligers Lochem 2012 – 2015 (2011)

•

Nota Verbonden Partijen (2011)

•

Algemene subsidieverordening (2013)

•

Kwijtscheldingsbeleid gemeentelijke belastingen 2012 (2011)

•

Nota Lokaal Gezondheidsbeleid (2014)

•

Armoedebeleid 2009-2012 ‘Niemand uitgesloten’ en Evaluatie van de pilot armoede- en minimabeleid (2013)

•

Beleidsregels bijzondere bijstand en armoede- en minimabeleid 2015.

•

Beleidsplan integrale schulddienstverlening Gemeente Lochem 2013-2016

•

Maatwerk in solidariteit (Stadsbank) (2014)

Wat mag het kosten?

7. Zorg & welzijn Item Baten 7.1 7.2 7.3 Lasten 7.1 7.2 7.3

Omschrijving

werk en inkomen samenleving/welzijn zorg werk en inkomen samenleving/welzijn zorg Totaal programma 7


Werkelijk 2014 9.613 8.364 94 1.154 20.621 11.596 2.235 6.790 -11.009

Begroting Begroting 2015 2016 5.950 5.714 4.521 4.521 247 11 1.182 1.182 30.410 29.481 10.750 10.534 2.189 1.451 17.472 17.495 -24.460 -23.767

Meerjarenbegroting 2017 2018 2019 5.714 5.714 5.714 4.521 4.521 4.521 11 11 11 1.182 1.182 1.182 28.907 28.588 28.588 10.331 10.168 10.168 1.209 1.100 1.100 17.367 17.320 17.320 -23.193 -22.874 -22.874

Programma 8: Onderwijs & jeugd

71

8. Onderwijs & jeugd


8.1 Onderwijs Wat willen we bereiken Zorgen dat er goede en nabije onderwijsvoorzieningen beschikbaar zijn voor de jeugd van de gemeente. Er is een passend onderwijsaanbod voor leerlingen van divers niveau en er is minder ongeoorloofd verzuim. Jongeren zijn optimaal toegerust op het vinden van werk en meer jongeren hebben een startkwalificatie. Het Leerlingenvervoer voldoet aan de vastgestelde criteria. Daarnaast zetten we in op een afname van het aantal mensen dat laaggeletterd is in alle leeftijdsgroepen. Activiteiten •

Implementeren passend onderwijs

•

Opstellen nieuwe nota Onderwijs achterstandenbeleid

•

Uitvoeren Leerplichtwet en Wet Regionale Meld- en Coördinatiefunctie (RMC)

•

Samenwerken bij uitvoering startkwalificaties

•

Realiseren Taalhuis bibliotheek Lochem

•

Uitvoeren verordening Leerlingenvervoer

•

In stand houden en bouwen onderwijsvoorzieningen

8.2 Voorschoolse voorzieningen Wat willen we bereiken Goede voor-en vroegschoolse voorzieningen realiseren voor kinderen van 0-6 jaar die dat nodig hebben zodat zij zich voldoende kunnen ontwikkelen. Kinderen ondervinden een soepele overgang naar het primair onderwijs en er is een afname van achterstanden die ontstaan in de voorschoolse periode. Activiteiten 72

•

Verruimen van Voor – en vroegschoolse Educatie (VVE)

•

Doorontwikkelen Kinderopvang en Peuterspeelzalen

•

Verscherpen handhaving Kinderopvang

8.3 Jeugd Wat willen we bereiken Gezond en veilig opgroeien van de Lochemse jeugdigen, zodat zij zich zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Daartoe is er een samenhangend en toegankelijk netwerk van voorzieningen en verbindingen voor jeugd, ouders, professionals en andere betrokkenen. Activiteiten •

Evalueren Integraal Jeugdbeleid

•

Evalueren regionale Jeugdhulp

•

Voortzetten preventie en voorlichting alcoholmatiging

•

Uitvoeren Jeugdgezondheidszorg (JGZ) optimaliseren

•

Versterken Centrum Jeugd en Gezin als netwerkorganisatie


8.1. Onderwijs Wat willen we bereiken? Zorgen dat er goede en nabije onderwijsvoorzieningen beschikbaar zijn voor de jeugd van de gemeente. Er is een passend onderwijsaanbod voor leerlingen van divers niveau en er is minder ongeoorloofd verzuim. Jongeren zijn optimaal toegerust op het vinden van werk en meer jongeren hebben een startkwalificatie. Het Leerlingenvervoer voldoet aan de vastgestelde criteria. Daarnaast zetten we in op een afname van het aantal mensen dat laaggeletterd is in alle leeftijdsgroepen.


Implementeren passend onderwijs Wat gaan we doen De samenwerkingsverbanden voor Voortgezet Onderwijs ( Slinge-Berkel) en Primair Onderwijs (IJssel-Berkel) zijn operationeel. De ingezette zorgstructuren en werkprocessen zullen in 2016 hun meerwaarde moeten aantonen. Knelpunten zullen zichtbaar worden en moeten vertaald in acties. De gemeente ziet toe op afstemming daarin met haar taken in de Jeugdhulp. Voor de honderden Lochemse jongeren die in Zutphen voortgezet onderwijs volgen, is ondersteuning mogelijk door het Onderwijs Zorg Centrum aldaar, die sinds medio 2015 ook door Lochem wordt gefinancierd. De samenwerking met CJG en gemeente zal in 2016 worden verstevigd. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget

73


Opstellen nieuwe nota Onderwijs achterstandenbeleid Wat gaan we doen Actualiseren van beleid in relatie tot transformatie sociaal domein. De beleidsnota is gedateerd en er zal in de nieuwe context worden gewogen welke speerpunten er zijn voor de komende jaren. Daarbij zijn integraliteit in aanpak en het ontschotten van budgetten van belang. Waardoor naast schoolgaande jeugd ook relatie gelegd zal worden met zowel voorschoolse voorzieningen als nascholing van volwassenen. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Uitvoeren Leerplichtwet en Wet Regionale Meld- en Coördinatiefunctie (RMC) Wat gaan we doen In 2016 wordt de onlangs ingezette focus op langdurig ziekteverzuim voortgezet. Hierin blijkt zich voor een deel ook ongeoorloofd verzuim voor te doen. Regionale samenwerking Leerplicht en RMC wordt herijkt. Het huidige convenant met regiogemeenten Stedendriehoek wordt geëvalueerd en afhankelijk van uitkomsten wordt de vorm aangepast. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

74

Samenwerken bij uitvoering startkwalificaties Wat gaan we doen De doelstelling m.b.t. vroegtijdige schoolverlaters wordt geactualiseerd en vertaald in regionale sluitende aanpak, waarbij er intensief wordt samengewerkt tussen onderwijs, welzijns- en zorginstellingen. Jeugdcoaches van Het Plein voeren hierbij de regierol en worden daarin ondersteund door actief gebruik van nieuwe (kindvolg)systemen. Actualisering van beleid aanpak schoolverlaters zonder startkwalificatie, waarin de verbinding wordt gemaakt tussen jeugd, participatie en onderwijs. Heldere resultaatafspraken zullen in 2016 bijdragen aan meer startkwalificaties van schoolverlaters. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Realiseren Taalhuis bibliotheek Lochem Wat gaan we doen Realiseren van de doelstellingen uit het ‘Plan van Aanpak verminderen laaggeletterdheid en versterken digitale vaardigheden in de gemeenten Lochem en Zutphen’. Daarmee draagvlak creëren voor vernieuwde dienstverlening van de bibliotheek in de grote kernen. De in het plan van aanpak beschreven producten hebben onder andere betrekking op leesbevordering, preventie laaggeletterdheid en mediawijsheid. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget, rekening houdend met de bezuinigingstaakstelling van € 100.000 op evenementen en cultuur per 2017.


Uitvoeren verordening Leerlingenvervoer Wat gaan we doen Verordening m.b.t. kinderen in het Voortgezet Speciaal Onderwijs wordt gewijzigd en conform uitgevoerd. De pilot Zelfstandig met openbaar vervoer wordt in samenwerking met het initiatief Go-Openbaar Vervoer uitgevoerd. Kinderen worden hierin door getrainde begeleiders enkele maanden ondersteund bij het leren zelfstandig te reizen. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

In stand houden en bouwen onderwijsvoorzieningen Wat gaan we doen OBS Barchschole Keuze maken uit de verschillende scenario’s voor verdere renovatie van het gebouwdeel uit 1972. Afhankelijk van mogelijkheden tot financiering volgt realisatie in 2016 of 2017 (Fase 2). Scholenbouw op locatie De Garve Aannemersselectie door schoolbesturen op basis van het technisch ontwerp. Realisatie volgt van maart 2016 tot maart 2017. Schoolbesturen fungeren als opdrachtgever voor het gebouw met bijbehorend buitenterrein. De gemeente heeft een project adviserende rol bij de ontwikkeling en een toezichthoudende rol. De gemeente is verantwoordelijk voor tijdelijke huisvesting in Gebouw Merlijn (opvangen piekbelasting leerlingen 2017-2023), het verkeersplan en grondzaken. Scholenbouw op locatie Zuiderenk Samen met scholen wordt nader de invulling van de huisvesting bepaald. Schoolbesturen zijn opdrachtgever van dit project. Gemeente komt dan in adviserende en toezichthoudende rol. Wat kost het Voor De Garve en Zuiderenk is dekking binnen bestaand budget. Kosten renovatie OBS Barchschole wordt betrokken bij de integrale afweging in de Kadernota 2017. Naar schatting een bedrag van € 270.000 tot € 360.000.

75


8.2. Voorschoolse voorzieningen Wat willen we bereiken? Goede voor-en vroegschoolse voorzieningen realiseren voor kinderen van 0-6 jaar die dat nodig hebben zodat zij zich voldoende kunnen ontwikkelen. Kinderen ondervinden een soepele overgang naar het primair onderwijs en er is een afname van achterstanden die ontstaan in de voorschoolse periode.


Verruimen van Voor – en vroegschoolse Educatie (VVE) Wat gaan we doen 76

In alle kernen kunnen de kinderopvangorganisaties VVE-trajecten opstarten voor kinderen die door het consultatiebureau zijn geïndiceerd en door de gemeente gefinancierd. Deze VVE-indicaties worden in 2016 verruimd naar kinderen met taalachterstand door dialect en kinderen met sociaal-emotionele problematiek. Speciale aandacht zal er zijn voor non-bereik en resultaatafspraken. De intensiteit en duur van VVE indicaties zullen meer op maat toegesneden worden op de ontwikkelingsbehoefte van individuele kinderen. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Doorontwikkelen Kinderopvang en Peuterspeelzalen Wat gaan we doen Voortzetten van harmonisatie van kinderopvang en peuterspeelzalen met oog voor doorgaande leerlijnen in alle kernen. Van een doorgaande leerlijn wordt gesproken als de leerstof en het onderwijsresultaat van primair -, voortgezet - en vervolgonderwijs op elkaar aansluiten. Monitor VVE 2014 en uitkomst van overleg met de organisaties is daarbij uitgangspunt. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Verscherpen handhaving Kinderopvang Wat gaan we doen De eind 2015 aangescherpte verordening, wordt conform uitgevoerd, mede om kwaliteit extra te borgen inclusief de nu geïntegreerde peuterspeelzaalplekken. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.


8.3. Jeugd Wat willen we bereiken? Gezond en veilig opgroeien van de Lochemse jeugdigen, zodat zij zich zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Daartoe is er een samenhangend en toegankelijk netwerk van voorzieningen en verbindingen voor jeugd, ouders, professionals en andere betrokkenen.


Evalueren Integraal Jeugdbeleid Wat gaan we doen De Beleidsnota Integraal Jeugdbeleid 2008-2012 wordt in de tweede helft van 2016 geëvalueerd. In samenhang met beleid Brede school ontwikkeling, Passend Onderwijs en Jeugdhulp wordt een start gemaakt met een interactief beleid-ontwikkeltraject. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Evalueren regionale Jeugdhulp Wat gaan we doen De (boven)regionale samenwerking wordt begin 2016 geëvalueerd om rond de zomer besluitvorming door de gemeenteraden over voortzetting vanaf 2017, te doen plaatsvinden. De regionale Transformatie-agenda welke nog in 2015 wordt vastgelegd, zal in 2016 worden uitgevoerd. Inkoop-raamovereenkomsten 2016 worden conform nog te besluiten bijstellingen, uitgevoerd. Monitoring op kwantiteit, kwaliteit en financiën van ingezette hulp. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

77


Voortzetten preventie en voorlichting alcoholmatiging Wat gaan we doen Voortzetten preventie-activiteiten door maatschappelijke partners in samenwerking met scholen. Naast preventie en voorlichting, zullen aanpassingen in de Drank & Horecawet richtinggevend zijn. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Uitvoeren Jeugdgezondheidszorg (JGZ) optimaliseren Wat gaan we doen Sterker inzetten van JGZ in vroegtijdige signalering, toegang en lichte hulp. Evalueren van de samenwerking met de JGZ-partners Yunio en GGD in samenhang met regionale ontwikkelingen. Lochem zal hierin een eigen standpunt bepalen en in de tweede helft van 2016 een keuze maken in continueren dan wel aanpassen van deze samenwerking en afname van productonderdelen. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Versterken Centrum Jeugd en Gezin als netwerkorganisatie 78

Wat gaan we doen CJG4Kracht methode als 4 wekelijks model meer en breder inzetten. Samenwerking met gebiedsteams, huisartsen en zorgaanbieders verder versterken. Intensiveren van samenwerking met onderwijs als signaleerder en als toegang voor jeugdhulp. Vooral door de inzet van gezinscoaches sterker te verbinden met leerkrachten. Deskundigheidsbevordering bij eerstelijns-hulpverleners t.b.v. voorkomen van zwaardere zorg Doen opstarten van hulp en afgeven van beschikkingen voor niet-vrij toegankelijke hulp, binnen de beoogde termijnen. Wat kost het Dekking binnen bestaand budget.

Kengetal (trend)

Nulmeting

Werkelijk

Prognose

Prognose Prognose Prognose Prognose

(jaar)

2014

2016

2017

2018

2019

2020

PO

3.232 (2010)

2.646

2.481

2.411

2.371

2.286

2.213

VO

1.305 (2010)

1.463

1.546

1.559

1.509

1.444

1.383

173 (2010)

134

130

129

128

126

124

8.1.

Onderwijs

8.1.1.

Aantal leerlingen

SO/VSO 8.3.

Jeugd

8.3.1

Jeugdhulp

8.3.2

Jeugdbescherming/ reclassering

n.n.b. (2015)

x

x

begr.2017 begr.2017

begr 2017 begr.2017

n.n.b. (2015)

x

x

begr.2017 begr.2017

begr 2017 begr.2017


Toelichting De indicatoren Jeugdhulp zijn nu nog niet beschikbaar. Zij worden afgeleid uit de monitor Regio Jeugdhulp MIJ/OV (o.a. Initi8) en het landelijke meldingssysteem iJW. Deze data worden echter nog niet voldoende gevuld en matchen nog te weinig met elkaar, waardoor er nog geen betrouwbare 0-meting is. Ook de cijfers vanuit de landelijke en provinciale ‘initiële vullingen’ in 2014 bleken niet stabiel. Derhalve moeten de cijfers over 2015 eerst bevestigd worden door de DVO’s van de gemeente aan aanbieders en de facturering via WMO-support. Deze gegevens zijn pas begin 2016 compleet. Derhalve en door nog te maken regionale afspraken over reductie van aantal hulptrajecten, kunnen pas in de begroting van 2017 prognoses worden afgegeven.


Onderwijs Achterstanden Beleid 2006-2010 (2005)

•

Verzelfstandiging Openbaar Basisonderwijs (2010)

•

Wijziging Bestuursvorm Voortgezet Onderwijs (2009)

•

Integraal Huisvestingsplan 2014-2024 (2014)

•

Beleidskader Leegstand, Verhuur en Medegebruik schoolgebouwen basisonderwijs (2012)

•

Verordening leerlingenvervoer gemeente Lochem

•

Beleidsnota Leerplicht 2011 – 2014 (2011)

•

Regio Stedendriehoek Convenant Voortijdig School Verlaten 2008-2012 (2008)

•

Visie op de brede school ontwikkeling in de gemeente Lochem (2011)

•

Integraal jeugdbeleid 2008-2012 (2007)

•

Handhavingsbeleid kwaliteit Kinderopvang (2015)

•

Algemeen beleidskader sociaal domein Gemeente Lochem en Zutphen (2014)

•

Landelijke VNG-notitie Ruimte voor Jeugdhulp (2015)

•

Regionale Uitvoeringsnota Zorg voor Jeugd 2015-2016 Regio Jeugdhulp MIJ/OV (2014)

•

Regionale Beleidsnota Inkoop jeugd 2015-2016 Regio jeugdhulp MIJ/OV

•

Lokaal Beleidsplan Jeugdhulp Lochem-Zutphen 2015-2016 (20147)

•

Algemene Subsidieverordening Lochem 2013

79

Wat mag het kosten?

8. Onderwijs en jeugd Item Baten 8.1 8.2 8.3 Lasten 8.1 8.2 8.3

Omschrijving

onderwijs voorschoolse voorzieningen jeugd onderwijs voorschoolse voorzieningen jeugd Totaal programma 8


Werkelijk 2014 439 271 168 5.879 3.809 251 1.819 -5.440

Begroting Begroting 2015 2016 305 305 305 305

6.599 4.904 491 1.204 -6.294

5.812 4.360 490 962 -5.507

Meerjarenbegroting 2017 2018 2019 305 305 305 305 305 305

5.668 4.411 490 767 -5.363

5.593 5.505 4.337 4.249 490 490 766 766 -5.288 -5.200


Totaaloverzicht baten en lasten programma’s 1 tot en met 8 (Bedragen x € 1.000)

Werkelijk Begroting Begroting 2014 2015 2016

Meerjarenbegroting 2017 2018 2019

ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN BATEN DEKKINGSMIDDELEN

38.698

49.522

49.041

48.771

48.486

48.486

29.608

40.594

40.390

39.855

39.570

39.570

799

833

516

516

516

516

• Lokale heffingen

5.527

5.624

5.624

5.624

5.624

5.624

• Overige algemene dekkingsmiddelen

2.764

2.471

2.511

2.776

2.776

2.776

26.181

20.085

19.210

18.706

18.701

18.701

1.256

1.082

767

732

732

732

45

22

22

22

22

22

9.020

9.203

8.834

8.834

8.834

8.834

413

113

97

89

89

89

P5 Wonen en werken

4.011

2.894

2.955

2.538

2.534

2.534

P6 Sport, cultuur en recreatie

1.384

516

516

470

470

470

P7 Zorg en Welzijn

9.613

5.950

5.714

5.714

5.714

5.714

439

305

305

305

305

305

68.593

76.733

69.240

68.005

67.830

67.836

10.523

9.732

7.067

7.165

7.381

7.478

3.131

3.239

3.295

3.341

3.398

3.398

10.441

11.825

10.309

10.278

10.278

10.278

P4 Verkeer, vervoer en wegen

5.488

5.426

4.134

4.142

4.147

4.179

P5 Wonen en werken

6.687

5.366

5.276

4.864

4.861

4.861

P6 Sport, cultuur en recreatie

5.822

4.137

3.866

3.641

3.583

3.548

20.621

30.410

29.481

28.907

28.588

28.588

5.879

6.599

5.812

5.668

5.593

5.505

-49

-49

-49

-49

-49

-3.714

-7.175

-1.037

-578

-692

-698

5.773

6.816

1.612

1.346

1.296

1.296

2.059

-359

575

768

604

598

• Algemene uitkeringen • Dividend

PROGRAMMA'S BATEN P1 Burger, bestuur en dienstverlening P2 Veiligheid en handhaving P3 Natuur en milieu P4 Verkeer, vervoer en wegen

80

P8 Onderwijs en jeugd LASTEN P1 Burger, bestuur en dienstverlening P2 Veiligheid en handhaving P3 Natuur en milieu

P7 Zorg en Welzijn P8 Onderwijs en jeugd Onvoorzien • Onvoorziene baten en lasten RESULTAAT VOOR BESTEMMING Reserveringen • Mutaties reserves RESULTAAT NA BESTEMMING

NB: In dit financieel overzicht is het saldo van de bestuursrapportage 2015 niet verwerkt. Op het moment van opstellen van dit overzicht heeft besluitvorming door de raad over de bestuursrapportage nog niet plaats gevonden.

81

3. Paragrafen

3. Lokale heffingen

Lokale heffingen In de Kadernota 2016 zijn richtlijnen en uitgangspunten voor de verhoging van belastingen en tarieven opgenomen. De tarieven worden in beginsel kostendekkend gemaakt. In de berekening van de belastingtarieven voor 2016 wordt rekening gehouden met een inflatiepercentage van 0,75%. De berekening van de tarieven voor rioolheffing, afvalstoffenheffing en de havengelden zijn afwijkend en worden hieronder toegelicht. In de raadsvergadering van december 2015 stelt de gemeenteraad de belastingverordeningen vast. Verhoging

Leges

inflatie %

Toelichting

Ja

De legesverordening is onderverdeeld in drie titels, zijnde: • Titel 1 Algemene dienstverlening • Titel 2 Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving/omgevingsvergunning • Titel 3 Dienstverlening vallend onder Europese dienstenrichtlijn Het kostendekkingspercentage van titel 1 bedraagt 58%. In de laatste rapportage over de kostendekkendheid is gemeld dat volledige kostendekkendheid niet mogelijk is omdat voor veel tarieven wettelijke maxima gelden. Titel 2 heeft een kostendekkingspercentage van 93%. In de berekening van het kostendekkingspercentage mogen alleen de kosten van de eerste controle op de naleving van de vergunningsvoorschriften toegerekend worden. Titel 3 betreft voor Lochem de drank- en horecawetvergunning. Het kostendekkingspercentage bedraagt 27%.

82

Havengelden

Nee

De gezamenlijke gemeenten zoals vertegenwoordigd in het Bestuurlijk Haven Overleg, zullen op 16 september 2015 worden voorgesteld om voor 2016 de tarieven voor de havengelden niet te verhogen. In het kader van de bevordering van een duurzame scheepvaart zal een discussie gaan plaatsvinden over een prijsdifferentiatie ten aanzien van de mate van vervuiling door de schepen waarop de tarieven dan kunnen worden afgestemd.

Rioolheffing

Nee

Conform raadsbesluit 19 maart 2012 worden de tarieven met 2% en de inflatiecorrectie verhoogd. Het tarief voor 2016 is € 301,10.

Afvalstoffenheffing

Nee

Per 1 juli 2016 treedt een nieuw contract in werking voor de verwerking van het huishoudelijk restafval van de 8 Circulus-Berkel gemeenten. Dit afval wordt dan verwerkt door SITA. Het tarief dat onder dit nieuwe verwerkingscontract is verschuldigd, bedraagt ongeveer de helft het huidige contract dat we hebben met Attero. Dit nieuwe verwerkingstarief wordt verrekend in het tarief van de afvalstoffenheffing 2016. Voorgesteld wordt om een deel van de bestemmingsreserve afvalstoffenheffing aan te wenden in 2016 om het tarief voor een aantal onderdelen te verlagen. Het saldo van de reserve bedraagt momenteel € 370.000 (na raadsbesluit 12 oktober 2015: Afvalplan 20162019). Voorgesteld wordt om hiervan € 140.000 te gebruiken voor verlaging van het tarief 2016, zodat nog € 230.000 in reserve resteert voor toekomstige tariefsverlaging(en) én nieuw beleid.

3. Lokale heffingen

Het tarief voor vastrecht daalt hierdoor naar € 104 (was € 104,52). De aanbiedtarieven dalen voor wat betreft de verzamelcontainer rest van € 1,91 naar € 1,70 en bij gft van € 0,35 naar € 0,25. Voor de minicontainer rest stijgt het aanbiedtarief van € 5,01 naar € 5,20 en voor gft daalt het tarief van € 3,30 naar € 2,80. Het bedrag dat een gemiddeld huishouden gaat betalen bedraagt dan € 196,80. Dit is opgebouwd uit het jaarlijks vastrecht, 13 aanbiedingen restafval en 9 aanbiedingen gft-afval. Grafrechten

Ja

De stijging van de tarieven beperken zich tot het inflatiepercentage.

Onroerende

Ja

Verhoging van de opbrengsten van de onroerend zaakbelastingen met de inflatie-

zaakbelasting

correctie van 0,75% geeft de volgende tarieven:

Kwijtscheldingsbeleid n.v.t.

OZB eigenaren woningen

0,0975 %

OZB eigenaren niet-woningen

0,1097 %

OZB gebruikers niet-woningen

0,0995 %

In 2016 is € 213.000 in de begroting opgenomen voor kwijtschelding gemeentelijke belastingen.

Overzicht lastendruk bedragen in €

Eigenaar en gebruiker

2011

2012

2013

2014

2015

2016

297.572

291.580

284.901

272.023

262.503

255.281*

eigenaar

232,11

236,47

241,03

243,92

248,59

248,89


263,75

266,60

242,14

232,12

214,26

196,80

Rioolheffing <350 m3

258,70

263,90

273,20

283,55

293,00

301,10

Totaal

754,56

766,97

756,37

759,59

755,85

746,79

Gebruiker

2011

2012

2013

2014

2015

2016


263,75

266,60

242,14

232,12

214,26

196,80

Rioolheffing < 350m3

258,70

263,90

273,20

283,55

293,00

301,10

Totaal

522,45

530,50

515,34

515,67

507,26

497,90

Gemiddelde WOZwaarde woning Onroerend zaak-belasting

* Voor de 2016 is de gemiddelde woz-waarde voor een woning een prognose.

83

3. Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Weerstandsvermogen en risicobeheersing Het weerstandsvermogen geeft de mate van financiële robuustheid van de gemeente aan. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen: a. de weerstandscapaciteit, de middelen en mogelijkheden die de gemeente beschikbaar heeft om onverwachte tegenvallers op te vangen mochten deze zich voordoen; b. alle risico’s waarvoor (nog) geen maatregelen zijn getroffen. Het gaat in deze paragraaf niet alleen om een inventarisatie en beschrijving van risico's en de middelen en mogelijkheden van de gemeente om deze op te vangen, maar zeker ook om de wijze waarop en de processen en systemen waarmee de gemeente de risico's beheerst. Inventarisatie risico’s Om de risico’s te kunnen afzetten tegen de weerstandscapaciteit is het noodzakelijk om de risico’s te kwantificeren. Hiervoor is de volgende werkwijze gevolgd: a. voor het risico is een boven- en een ondergrens bepaald; b. gekeken is of het risico een incidenteel of structureel karakter heeft; c. daarna schatten wij in hoe groot de kans is dat het risico zich werkelijk voordoet uitgedrukt in een waarschijnlijkheidspercentage. PROGRAMMA 1

Toerekening van interne uren aan investeringen en grondexploitaties Toelichting Bij de voorbereiding en uitvoering van investeringen en grondexploitaties worden interne uren ingezet. Door deze inzet op pro84

jecten wordt de reguliere begroting financieel ontlast. Voorwaardelijk is dat er continuïteit van projecten is. Onder andere hiervoor is een externe subsidiecoördinator aangetrokken. Om de kosten te dekken en invulling te geven aan de bezuiniging loopt de norm voor taakstellende uren op van € 710.000 in 2016 naar uiteindelijk € 755.000 in 2017 en verder. Vanwege de economische omstandigheden bestaat het risico dat er minder projecten in uitvoering worden genomen. Ook de wijziging van de BBV op het gebied van verslaggevingsregels voor grondexploitaties vanaf 2016 kan voor extra druk zorgen op deze norm. Er mogen dan geen taakstellende uren meer geschreven worden op ‘niet in exploitatie genomen gronden’ (NIEGG). Beheersmaatregel Op basis van de tijdregistratie wordt periodiek gerapporteerd over de stand van zaken van deze interne uren. Tevens wordt door de subsidiecoördinator de mogelijkheden met betrekking tot subsidies geïnventariseerd en gecommuniceerd binnen de organisatie. Omvang risico Risicoperiode structureel, waarschijnlijkheidspercentage 20%. (20% van € 755.000 = € 151.000).

Garanties Toelichting Door de gemeente is in het kader van de maatschappelijke taak garantie verleend aan verenigingen, stichtingen en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) voor een totaalbedrag van € 59,1 miljoen. De grootste component betreft het waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) met € 58,4 miljoen, maar hier loopt de gemeente nauwelijks risico op basis van de achtervangpositie bij het WSW. Totaalbedrag van de garanties waarover de gemeente risico loopt bedraagt € 0,7 miljoen.

84


Beheersmaatregel Het WSW heeft concept-raamafspraken gemaakt met de VNG en het ministerie van BZK over o.a. de informatievoorziening aan gemeenten vanuit de corporaties en het WSW over de gemeentelijke achtervangpositie binnen het WSW. De VNG werkt samen met een werkgroep van ambtelijk specialisten uit gemeenten aan de verdere uitwerking van de afspraken. Voor de overige garanties geldt dat de gemeente afhankelijk is van de bedrijfsvoering en (financiële) resultaten van de derden aan wie de garanties zijn verstrekt. Het periodiek monitoren is hier van belang. Omvang risico Risicoperiode 2016, waarschijnlijkheidspercentage 40%. (40% van € 0,7 miljoen = € 266.000).

PROGRAMMA 3

Vaststellingsovereenkomst Regio Stedendriehoek – Stivam - VAM Toelichting De (toenmalige) gemeenten in de Regio Stedendriehoek hebben in de jaren‘90 via Stivam een paar miljoen bijgedragen aan een afvalverwerkingsinstallatie in Wijster. De afgelopen jaren is dit omgezet in een lening aan Essent die in 2016 renteloos zal worden uitgekeerd. De verplichting wordt niet betwist door Essent; Essent heeft aangegeven zich bewust te zijn van de verplichtingen jegens de door Stivam vertegenwoordigende gemeenten. Alleen de hoogte van het bedrag is onderwerp van discussie. Correspondentie met Essent wordt vanuit de Regio Stedendriehoek en de betreffende gemeenten gezamenlijk gevoerd. Beheersmaatregel Documentatie, krantenberichten en nieuwsbrieven nauwlettend in de gaten houden. Daarnaast vindt binnen de Regio Stedendriehoek indien nodig overleg plaats over de stand van zaken. Omvang risico Risicoperiode 2016, waarschijnlijkheidspercentage 10%. (10% van € 531.496 = € 53.150).

PROGRAMMA 4

Lochemsebrug Toelichting Op 10 oktober 2014 is met de Minister een intentie uitgesproken om de Lochemsebrug te versterken. Na een uitwerking is het investeringsbedrag opgelopen tot € 460.000. Het college vindt dit bedrag niet in verhouding staan tot de periode tot openstelling van de rondweg Lochem. Het Ministerie houdt Lochem vooralsnog aan een bijdrage van 50%. Beheersmaatregel Met de versterking wordt voorkomen dat er onveiligheid en schade ontstaat op sluipwegen en worden claims voor nadeelcompensatie vanuit bedrijven voorkomen. De kosten voor versterking (verhoogd met een afkoop van het uitvoeringsrisico) komen voor 50% voor rekening van het Rijk en voor 50% voor rekening van de gemeente Lochem. In de raad van 12 oktober 2015 komt een raadsvoorstel voor de Lochemsebrug aan de orde. Omvang risico Risicoperiode 2016, waarschijnlijkheidspercentage 90%. (90% van € 230.000 = € 207.000)

85


PROGRAMMA 5

Grondexploitaties Toelichting Grondexploitaties brengen risico’s met zich mee. Zowel de voordelen als de nadelen komen ten gunste/laste van de algemene middelen. Als uitgangspunt wordt genomen dat de afzet van de woningbouwkavels in de uitbreidingsplannen gestaag doorgaan met enkele bouwkavels per jaar. De grondexploitatieberekeningen zijn geactualiseerd per 1 januari 2015 (jaarrekening 2014) en de bestuursrapportage 2015. De geraamde resultaten zijn een zo goed mogelijke inschatting op basis van de uitgangspunten. Hoe langer de looptijd van een plan, hoe lastiger deze ontwikkelingen zijn in te schatten. Ook de gevolgen van de mogelijke wijzigingen van de BBV per 1 januari 2016 met betrekking tot de verslaggevingsregels en de invoering van de vennootschapsbelasting vormen een risico met betrekking tot de geprognosticeerde resultaten. Beheersmaatregel Daar waar nodig vindt overleg plaats met de gemeenteraad over programmawijzigingen en de financiële aspecten daarvan. De ontwikkelingen op de woningmarkt en de risico’s die daaraan kleven, worden in de gaten gehouden. Omvang risico Risicoperiode 2016-2023, waarschijnlijkheidspercentage 30% over de boekwaarde van de Niet in exploitatie genomen gronden (excl. Gasfabriekterrein; betreft afzonderlijk risico) (2016: € 1.423.000) en 20% van het geraamd overschot van de actieve grondexploitaties (2016: € 58.000, 2017: € 1.000, 2019: € 9.000, 2021: € 1.246.000, 2022: € 45.000 en 2023 € 423.000).

Etalage naar de Toekomst Toelichting Sinds 2008 zijn we bezig met de Etalage naar de Toekomst. De projecten Beleef de Berkel en deelplan 2 zijn klaar, behalve de rea86

lisatie van de ‘aangeritste’ multifunctionele accommodatie aan het gemeentehuis in deelplan 2. Als deze multifunctionele accommodatie niet gerealiseerd wordt, dan vervalt de geraamde opbrengst en ontstaat een extra tekort op de grondexploitatie. In deelplan 5 is in 2015 de Aldi gerealiseerd. In de zone tussen de supermarkt, het bestaande pand van Te Koppele en de Berkel ontwikkelt de gemeente woonwerkkavels. Dit plan is in voorbereiding waarbij mogelijke samenwerking met een ontwikkelaar wordt meegenomen in de overwegingen. Beheersmaatregel De economische crisis heeft ook effect op de vraag naar woon-werklocaties. Er is in de berekening als uitgangspunt genomen dat de afzet van de woon-werkkavels de komende jaren in geringe mate zal plaatsvinden. Omvang risico Risicoperiode 2016, waarschijnlijkheidspercentage 30%. (30% van nog te realiseren verkoopopbrengsten € 2.419.000 = € 726.000).

Gasfabriekterrein Toelichting Voor het ontwikkelen van het gasfabriekterrein is vanuit de markt belangstelling getoond. Met de marktpartij is een intentieovereenkomst gesloten. In deze overeenkomst is geregeld dat een ontwikkelaar de mogelijkheden onderzoekt of op de locatie een supermarkt gerealiseerd kan worden. Er bestaat een risico dat er geen overeenstemming wordt bereikt over de ontwikkeling van een supermarkt op deze locatie. Mocht een andere invulling van het gebied nodig zijn, dan betekent dit gelijk een afwaardering van de balanswaarde. Beheersmaatregel Er is een uitgangspuntennotitie in voorbereiding voor de planinvulling. De wijziging van het bestemmingsplan wordt gedegen voorbereid en uitgevoerd. Omvang risico Risicoperiode 2016, waarschijnlijkheidspercentage 30%. (30% van de boekwaarde € 1.365.000 = € 410.000).


PROGRAMMA 7

Participatiewet-Inkomen Toelichting Op dit moment (september 2015) stijgt het aantal uitkeringsgerechtigden en volgens prognose zal het aantal uitkeringsgerechtigden ook de komende jaren blijven stijgen. Het budget dat vanuit het Rijk wordt ontvangen voor de financiering van de uitkeringen Wwb, het BUIG-budget, volgt niet de daadwerkelijke uitgaven in een specifiek jaar. Het budget wordt namelijk bepaald op basis van de uitgaven van twee jaar geleden (t-2) en op basis van enkele objectieve criteria waardoor een financieel tekort kan ontstaan. In 2014 bedroeg het tekort 17%. De verwachting is dat het tekort de komende jaren (2016-2018) zich rond de 15% zal bevinden. Beheersmaatregel In 2015 wordt reeds gewerkt aan een plan van aanpak door Het Plein om de verwachte tekorten te beperken dan wel te voorkomen. Het plan van aanpak moet extra maatregelen gaan bevatten om de instroom te beperken en de uitstroom te vergroten. Dit plan van aanpak wordt eind 2015 vastgesteld (en wordt ook aan de raad aangeboden) maar de effecten hiervan werken ook in 2016 en volgende jaren door. Omvang risico Risicoperiode 2016 - 2018, waarschijnlijkheidspercentage 70%. (70% van € 600.000 = € 420.000).

Participatiewet-WSW Toelichting De efficiencykorting op het budget voor Wsw-medewerkers wordt doorgevoerd over een periode van zes jaar en zal in 2020 nog maximaal ± € 22.700 per arbeidsjaar bedragen. De medewerkers ontvangen een cao-loon en in het regeerakkoord is vastgelegd dat hun rechtspositie ongemoeid wordt gelaten. Van alle SW-medewerkers kan naar verwachting 70% bij reguliere werkgevers aan de slag met passende ondersteuning en geobjectiveerde loonkostensubsidie. Daartoe is ook in 2020 het budget nog toereikend, mits er voldoende betaalde arbeidsplaatsen met loonkostensubsidie duurzaam kunnen worden gerealiseerd. Als er onvoldoende banen beschikbaar zijn waar SW-medewerkers naar vermogen kunnen werken, zal er een financieel tekort ontstaan op basis van doorlopende verplichtingen. Beheersmaatregel Via netwerk van werkgevers worden kansen en mogelijkheden benut om SW-medewerkers in beeld te brengen voor reguliere functies. Omvang risico Risicoperiode structureel, waarschijnlijkheidspercentage 20%. (20% van € 300.000 = € 60.000).

Wmo Toelichting Het aantal cliënten dat aanspraak maakt op de Wmo is afhankelijk van de bevolkingssamenstelling. Het betreft een open-einde regeling. Of er voldoende middelen zijn is dus op voorhand niet volledig te voorspellen. De wijze waarop de nieuwe wetten die in januari 2015 zijn ingevoerd feitelijk uitwerken, kan pas na verloop van tijd vastgesteld worden. Ook jurisprudentie is van invloed op de uitwerking van de wetten en kan gevolgen hebben voor de financiële verplichtingen. In het huidige beleid is ruimte gecreëerd voor nieuwe oplossingen die ook van invloed zullen zijn op de middelen die nodig zijn. Vanwege landelijke aandacht bestaat de kans dat het rijk wil bijsturen in de toegekende budgetten. Dit kan wringen met de keuzes die op lokaal niveau worden gemaakt. Beheersmaatregel De komende periode vraagt om voortdurend monitoren en analyseren (bevolkingssamenstelling en demografische voorspellingen) met mogelijk bijstelling van beleid tot gevolg. Hiertoe wordt jurisprudentie gevolgd en doorvertaald naar lokaal beleid. Omvang risico Risicoperiode structureel, waarschijnlijkheidspercentage 20%. (20% van € 500.000 = € 100.000).

87


PROGRAMMA 8

Jeugdzorg Toelichting Het woonplaatsbeginsel (de gemeente, waar de jeugdige woont betaald) op grond van Jeugdwet kan forse financiële risico’s met zich mee brengen. Een belangrijke reden hiervoor is dat binnen het woonplaatsbeginsel ook de jeugdigen zijn opgenomen, waarbij er een wijziging in het gezag heeft plaatsgevonden. Anders geformuleerd betreft het hier jeugdigen waarbij sprake is van een voogdijmaatregelen. Die kunnen langdurige en kostbare trajecten tot gevolg hebben, met een groot financieel risico. Vooral als niet Lochemse jeugd verblijft in een zorginstelling binnen de gemeente Lochem zoals Pactum en Intermetzo. Een dergelijk traject overschrijdt de € 100.000 per jaar. De gemeente heeft geen invloed op indicatiestellingen en behandel- trajecten. Keuze voor hulp wordt bepaald door de Jeugdbescherming. Soms verwijzen ook huisartsen Lochemse kinderen naar dergelijke dure trajecten elders in het land, die gemeente Lochem moet betalen omdat ouder(s) hier wonen. Beheersmaatregel Volledige controle op woonplaatsbeginsel of deze juist is toegepast, zowel bij zowel de genoemde twee zorginstellingen als anderen buiten de regio. De verwerking daarvan door de Regio Jeugdhulp MIJ/OV en in het landelijke schakelpunt (Vecozo) checken. In overleg treden met de jeugdbescherming en betreffende huisartsen als toewijzers van deze trajecten. Omvang risico Risicoperiode structureel, waarschijnlijkheidspercentage 20%. (20% van € 1.000.000 = € 200.000).

Samenvatting risico’s De incidentele en structurele risico’s brengen wij afzonderlijk in beeld. De benodigde financiële maatregelen zijn verschillend van 88

aard. Zo moeten voor de structurele risico’s, structurele maatregelen als een OZB-verhoging of een structurele ombuigingsmaatregel getroffen worden. De algemene reserve staat als incidentele buffer tegenover de incidentele risico’s.

Tabel Risico’s met incidentele gevolgen bedragen x € 1.000 Programma 1

Omschrijving

t/m 2019

Garanties

266

3

Vaststellingsovereenkomst Regio Stedendriehoek-Stivam-VAM

4

Lochemsebrug

53

5

Grondexploitaties

5

Etalage naar de Toekomst

726

5

Gasfabriekterrein

410

207

Risico's grondexploitaties 1.491

Saldo risico's grondexploitaties 5

Participatiewet-Inkomen Totaal gekwantificeerde incidentele risico's

2.627 420 3.573

Ondergrens van € 10.000

Uit bovenstaande tabel blijkt dat als alle incidentele risico’s zich zullen voordoen zoals gekwantificeerd dan is er een bedrag benodigd van € 3,6 miljoen (periode tot en met 2019) om de financiële gevolgen op te kunnen vangen. Dit bedrag is natuurlijk niet in beton gegoten. Het kwantificeren van een risico is geen gemakkelijke opgave. De bandbreedte van de financiële gevolgen is vaak aanzienlijk en ook de waarschijnlijkheid dat het risico zich voordoet is niet eenvoudig vast te stellen.


Tabel Risico’s met structurele gevolgen bedragen x € 1.000

Programma

Omschrijving

1

Toerekening interne uren aan investeringen en grondexploitaties

7

Participatiewet-WSW

7

Wmo

8

t/m 2019 151 60 100

Jeugdzorg

200

Totaal gekwantificeerde structurele risico's

511

Ondergrens van € 10.000

Conclusie weerstandsvermogen en risicobeheersing Om te bezien of wij voldoende financiële reserves hebben om risico’s te kunnen opvangen vergelijken wij de som van de risico’s met de aanwezige financiële reserves. De gekwantificeerde risico’s afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit geeft het volgende beeld:

Incidentele risico’s afgezet tegen de algemene reserve Stand per 31-12-2019

Algemene reserve* Incidentele risico's Ruimte incidenteel weerstandsvermogen

bedragen x € 1.000

14.841 3.573 11.268

*De stand per 31 december 2019 van de algemene reserve is de werkelijke stand per 1 januari 2015 (jaarrekening 2014) bijgewerkt met de raadsbesluiten met financiële gevolgen tot en met de raad van september 2015. 89

De algemene reserve bedraagt eind 2019 € 14,8 miljoen. Op basis van de risicoanalyse bedraagt het totaal aan incidentele risico’s € 3,6 miljoen. Deze € 3,6 miljoen aan risico’s is ruim af te dekken met de aanwezige algemene reserve. Daarnaast betekent dit een vrij besteedbaar deel van ruim € 11,2 miljoen in de algemene reserve.

Structurele risico’s afgezet tegen de onbenutte belastingcapaciteit Stand per 31-12-2019

bedragen x € 1.000

Onbenutte belastingscapaciteit (onroerende zaakbelasting)*

4.717

Onvoorzien Saldo Structurele risico's Ruimte structureel weerstandsvermogen

50 4.767 511 4.256

*De onbenutte belastingcapaciteit, onderdeel OZB, heeft betrekking op de mogelijkheid de OZB tarieven te verhogen. Voor de berekening is als uitgangspunt de door het Rijk gehanteerde artikel 12 norm van 0,1889% van de WOZ waarde genomen (meicirculaire 2015). Het verschil tussen artikel 12 norm en de OZB tarieven die wij in 2016 en volgende jaren heffen is de onbenutte belastingcapaciteit. Doordat we bij de rioolheffing en de afvalstoffenheffing uitgaan van 100% kostendekking is daar geen sprake van onbenutte capaciteit.

De structurele weerstandscapaciteit is voldoende om de structurele risico’s op te kunnen vangen. Oftewel eventuele structurele tegenvallers in de begroting kunnen ‘in theorie’ opgevangen worden door het verhogen van het OZB-tarief.


Financiële kengetallen Vanaf de begroting 2016 zijn wij verplicht op basis van het BBV (verslaggevingsvoorschriften) een aantal financiële kengetallen op te nemen. Vanaf nu zal zowel in de begroting als in de jaarrekening deze set worden opgenomen. De invoering van de set van kengetallen is met name bedoeld om de financiële positie inzichtelijker te maken. Doordat alle gemeenten de kengetallen op dezelfde wijze berekenen en over meerdere jaren, zijn de gemeenten ook onderling vergelijkbaar. De kengetallen zijn niet bedoeld als normeringsinstrument in het kader van het financieel toezicht door de provincie. De kengetallen zullen altijd in samenhang moeten worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk en in hun onderlinge verhouding een goed beeld kunnen geven van de financiële positie van de gemeente. Om goed invulling te geven aan de waarde van deze financiële kengetallen is het van belang om samen met de gemeenteraad een werkbaar normenkader af te spreken. In de komende periode willen wij hier, bijvoorbeeld via de raadsklankbordgroep VVI, invulling aan geven. Voor nu zijn de kengetallen vergeleken met de uitkomsten in de beoordelingsbrief van de Begroting 2015 van de provincie Gelderland. De Provincie heeft vorig jaar vooruitlopend op de verplichting van de kengetallen in de Begroting 2016 deze berekend voor 2015. De uitkomsten in 2015 zijn door de Provincie beoordeeld als voldoende, “alle stoplichten op groen”. Door de kengetallen van 2016 te vergelijken met die van vorig jaar is onze conclusie dat de uitkomsten nog steeds voldoende zijn, ook nu staan de stoplichten op groen.

Verloop van de kengetallen Kengetallen

Jaarrekening

Begroting Begroting

2014

90

2015

2016

netto schuldquote

42%

39%

39%

netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen

24%

34%

34%

solvabiliteitsratio

52%

49%

49%

2%

-2%

1%

structurele exploitatieruimte grondexploitatie belastingcapaciteit

27%

29%

23%

109%

107%

104%

Toelichting kengetallen Netto schuldquote en netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen Hoe hoger de schuld, hoe hoger de netto schuldquote. De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen en geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Om inzicht te verkrijgen in hoeverre er sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote zowel in- als exclusief doorgeleende gelden weergegeven (netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen). Door de solide reservepositie hebben wij een relatief lage schuldquote. Solvabiliteitsratio Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid van de gemeente. Ook hier geldt dat wij een relatief hoge solvabiliteit (eigen vermogen) hebben. Structurele exploitatieruimte Voor de beoordeling van de financiële positie is het ook van belang te kijken naar de structurele baten en structurele lasten. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten (waaronder de rente en aflossing van een lening) te dekken. Voor 2015 hebben wij, op basis van de meest actuele cijfers, een negatieve exploitatieruimte door de ontwikkeling van de algemene uitkering voor dat jaar. Voor 2016 hebben we weer een positieve exploitatieruimte.

3. Weerstandvermogen en risicobeheersing

Grondexploitatie Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (de waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten. De provincie Gelderland heeft afgelopen jaar in de beoordelingsbrief van de Begroting 2015 ook een kengetal opgenomen voor de grondexploitatie, maar heeft daar geen oordeel aan verbonden. Belastingcapaciteit De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Onder de woonlasten worden verstaan de OZB en de rioolheffing en afvalstoffenheffing voor een woning met gemiddelde WOZ-waarde in die gemeente. De belastingcapaciteit van gemeenten wordt daarom berekend door de totale woonlasten meerpersoonshuishouden in jaar t te vergelijken met het landelijk gemiddelde in jaar t-1 en uit te drukken in een percentage. Bijvoorbeeld, de woonlasten van een meerpersoonshuishouden binnen de gemeente Lochem voor 2016 zijn vergeleken met het landelijk gemiddelde van 2015. Wij zitten iets boven het landelijk gemiddelde. Zoals eerder aangegeven is het tarief voor rioolheffing en afvalstoffenheffing bij ons 100% kostendekkend. Er zit nog wel ruimte om het OZB tarief te verhogen (onbenutte belastingcapaciteit). Toekomstige ontwikkelingen De financiële positie van de gemeente Lochem is solide. Aandachtspunt bij het formuleren van kengetallen is de normering en vergelijking van waarden. De komende tijd moet hier nader invulling aan worden gegeven, zodat de kengetallen een objectieve bijdrage leveren aan het financieel inzicht. De gemeente staat voor forse uitdagingen waarbij de financiën van de gemeente onder grote druk blijven staan. De transitie naar regiegemeente en de decentralisaties staan hoog op de agenda. Deze ontwikkelingen hebben invloed op de robuustheid van de financiële positie. Om de brede invoering van het risicomanagement in de organisatie te ondersteunen is een geschikt systeem om risicoanalyses te kunnen uitvoeren en vast te leggen gevonden. In het voorjaar en de zomer van 2015 is deze geïmplementeerd. Actualisering van de uit 2005 daterende Nota Weerstandsvermogen en Risicomanagement staat, evenals herziening van de financiële verordening 212 op de agenda. In het najaar 2015 / begin 2016 worden deze besproken met c.q. voorgelegd aan de raad.

91

3. Onderhoud kapitaalgoederen

Onderhoud kapitaalgoederen Het beleid van het onderhoud van kapitaalgoederen komt tot uiting in (meerjarige) beleids- en beheerplannen. De plannen beschrijven de huidige en gewenste staat van onderhoud, hoe deze te bereiken dan wel te handhaven is en wat de benodigde financiële middelen zijn. De beleidsuitgangspunten zijn in het algemeen niet veranderd, maar er doen zich vele ontwikkelingen voor. Het team Civiel en Groen bereidt zich voor op een (gedeeltelijke) overgang naar Circulus Berkel.

Openbare verlichting Beleidskader Het beleidsplan Openbare Verlichting is in de raad van december 2014 vastgesteld. Ontwikkelingen/beleidsvoornemens De ontwikkelingen zijn weergegeven in het beleidsplan Openbare Verlichting. In 2016 wordt op grond van nader onderzoek een raadsbesluit voorbereid op welke wijze de publiek-private samenwerking (verder) vorm kan worden gegeven teneinde op de kosten van de openbare verlichting nog meer te besparen. Financiën Op basis van het gekozen - meest duurzame en rendabele - scenario is voor de periode tot en met 2018 een bedrag van € 2.180.000 beschikbaar voor de vervanging van masten en armaturen en het verwijderen van lichtmasten in het buitengebied.

Wegen 92

Beleidskader Er zijn geen veranderingen. Ontwikkelingen/beleidsvoornemens Op 13 mei 2013 heeft de gemeenteraad ingestemd met het beleidskader ‘Integraal functiegericht wegbeheer’ten behoeve van een pilot in (het buitengebied van) Laren. Hierbij is gekozen voor scenario 2 (Optimale variant) waarbij gekeken wordt naar de haalbaarheid van het wijzigen van wegfuncties in het buitengebied wanneer dit een besparing in beheer en onderhoud oplevert. Een manier is om de inrichting van wegen te veranderen, zodat er minder onderhoud nodig is. Aan de hand van de pilot kan bezien worden of de beoogde kostenvermindering ook inderdaad wordt bereikt. Gelet op het besluit van de gemeenteraad wordt op dit moment alleen binnen de pilot Laren het beleidskader uitgerold en bij het reguliere wegbeheer wordt geprobeerd no- regret maatregelen te voorkomen. Het aanpassen van wegen heeft verkeerskundige gevolgen. Dit wordt nader onderzocht. Een goede communicatie en draagvlak creëren voor de wegfunctie-veranderingen is van groot belang. In de pilot Laren doen we hier thans veel ervaringen mee op. Bewoners, bedrijven en andere belanghebbenden doen actief mee. Ook zijn infrabedrijven betrokken bij de pilot. In het voorjaar van 2015 is de gemeenteraad op de hoogte gesteld van de uitkomsten van fase 1 van de pilot en heeft de raad groen licht gegeven voor de uitvoering van fase 2. Het bedrijf Dostal voert de komend 2,5 jaar deze fase uit tot eind 2017. Tevens worden er de nodige onderzoeksvragen beantwoord in deze fase en wordt gekeken naar de relatie met het project laanbomen buitengebied. Financiën In de huidige begroting is geen rekening gehouden met de benodigde investeringen voor de functieveranderingen van bepaalde wegen. In de loop van de pilot Laren zullen ook over de financiële gevolgen van het nieuwe beleidskader concretere voorstellen worden gedaan. Voor de uitvoering van de tweede fase, waaronder het vernieuwen van de Holmershuizen heeft de raad € 294.000 beschikbaar gesteld.


Groen Beleidskader Er zijn geen veranderingen. Ontwikkelingen/beleidsvoornemens De groenvisie wordt in 2016 herzien. Gekeken wordt naar de mogelijkheden voor een integrale visie voor de openbare ruimte, waarbij verschillende beleidsterreinen in de openbare ruimte nauw op elkaar kunnen worden afgestemd. Met het vaststellen van de bezuinigingsmaatregelen bij de Begroting 2015 is besloten het kapvergunningstelsel af te schaffen. Een nieuw regime dient te worden gezocht voor wat wel en niet vrij kan worden gegeven. In najaar van 2015 komen we met een voorstel. In 2016 wordt het project laanbomen buitengebied verder uitgevoerd. Ook worden dit jaar opnieuw de voorbereidingen getroffen om in de winterperiode 2015-2016 over te kunnen gaan tot het vellen van de risicobomen in ons buitengebied. In het zomer/najaar van 2015 brengen we door een VTA-controle de vitaliteit van de circa 70.000 laanbomen in ons buitengebied in beeld. Financiën Bij het vaststellen van de Begroting 2015 is besloten structureel € 100.000 te bezuinigen op het openbaar groen. Op het moment van schrijven heeft besluitvorming m.b.t. het raadsvoorstel over de invulling van deze bezuinigingsmaatregel nog niet plaatsgevonden (raad 21 september 2015). In ditzelfde raadsvoorstel is ook de areaaluitbreiding (structureel € 70.000 extra kosten; zie nieuw beleid) voorgelegd.

Riolering Beleidskader Er wordt op dit moment in het kader van de samenwerking in het Afvalwaterteam Zutphen gewerkt aan een afvalwaterketenplan. Uiteindelijk is het doel dat conform het Bestuursakkoord Water duurzamer, effectiever en efficiënter met (afval)water wordt omgegaan. In het vast te stellen nieuwe rioleringsplan zal naar voren moeten komen dat samenwerking loont. Voor het eind van 2015 wordt de gemeenteraad een voorstel aangeboden tot vaststelling van dit nieuwe beleidsplan. Ontwikkelingen/beleidsvoornemens Innovatief rioolbeheer is een doorlopend proces. Het traditioneel beheer maakt hierbij plaats voor asset-management. Ook voeren we vele rioolinspecties uit, waardoor we inzicht krijgen in de kwalitatieve toestand van het rioolstelsel. De bevindingen van deze inspecties vertalen wij in een maatregelenplan. Doel van het maatregelenplan is het verlengen van de restlevensduur van de rioolstelsels, bijv. door middel van relinen. Ook meten we de hoeveelheid afvalwater en monitoren we ons afvalwatersysteem zodat we (nog) meer zicht krijgen in de werking van de riolering. Financiën In het nieuwe afvalwaterketenplan zijn ook de investeringen voor de jaren 2016-2020 opgenomen voor € 11,2 miljoen. Bij het vaststellen van het afvalwaterketenplan wordt voorgesteld dit beschikbaar te stellen.

Speelvoorzieningen Beleidskader Er zijn geen veranderingen. Ontwikkelingen/beleidsvoornemens Wij stimuleren de extra inzet van inwoners door het verstrekken van subsidie voor het zelf onderhouden en eventueel vernieuwen van speelvoorzieningen. In 2016 concentreert de gemeente zich op controle en onderhoud van de bestaande voorzieningen en komen er geen nieuwe speelplaatsen bij. In 2016 wordt het huidige speelruimtebeleid uit 2011 geëvalueerd. De uitkomsten van deze evaluatie worden tevens getoetst aan de hieraan gekoppelde subsidieregeling. Financiën Er zijn geen veranderingen.

93


Gebouwen Beleidskader Er zijn geen veranderingen. Ontwikkelingen/beleidsvoornemens Ombuigingen en bezinning op gemeentelijke kerntaken hebben ook betrekking op de rol van de gemeente bij (maatschappelijk) vastgoed en daarin gehuisveste voorzieningen of functies. Via het project“uitwerking accommodatiebeleid”wordt op dit moment onderzocht welke voorzieningen en accommodaties per kern kunnen worden gehandhaafd. Dit project wordt in nauw overleg met vertegenwoordigers uit de kernen inhoud gegeven. Begin 2016 zullen de resultaten aan de raad ter besluitvorming worden voorgelegd. Financiën Vanuit de bezuinigingsmaatregelen wordt met ingang van 2017 gerekend met een structurele besparing van € 160.000 op de verdere invulling van het accommodatiebeleid.

94

3. Financiering

Financiering Voor de uitvoering van de programma’s zijn financiële middelen nodig. Om tijdig en tegen gunstige tarieven gelden aan te trekken of uit te zetten is de uitvoering van de treasuryfunctie belangrijk. Beleid financiering In het treasurystatuut wordt de beleidsmatige infrastructuur van de treasuryfunctie vastgelegd in de vorm van uitgangspunten, doelstellingen, richtlijnen en limieten. Schatkistbankieren Decentrale overheden krijgen op de deposito’s een rente vergoed die gelijk is aan de rentes die de Nederlandse staat betaalt op leningen die ze op de markt aangaat. Door deze maatregel kunnen gemeenten hun spaargeld niet meer bij een gewone bank uitzetten. Dat levert minder rendement op. Voor onze gemeente heeft het schatkistbankieren voor 2016 geen financiële gevolgen, omdat in de liquiditeitsbegroting een tekort is geprognosticeerd. Financiering Eigen financieringsmiddelen De eigen financiële middelen worden ingezet om de gemeentelijke investeringen te financieren. Door gebruik te maken van eigen financiële middelen wordt minder beroep gedaan op externe financiers. Deze handelwijze zorgt voor een rentebesparing. Bij de berekening van de rentelasten wordt ook deze bespaarde rente meegenomen. Voor de berekening van de bespaarde rente wordt voor 2016 een rentepercentage van 4,25 gehanteerd. Opgenomen vaste geldleningen De opgenomen vaste geldleningen hebben op 1 januari 2016 een boekwaarde van € 15.069.941. In 2016 wordt hierop € 1.446.030 afgelost en aan rente is € 626.155 verschuldigd. De leningen hebben op 1 januari 2016 een gemiddeld gewogen rentepercentage van 4,23. Rekenrente Voor de bepaling van de juiste kostprijs van gemeentelijke producten worden ook de rente en afschrijvingen over de investeringen meegenomen. Voor 2016 is de rekenrente 4,25, dit is het gemiddeld percentage van de opgenomen langlopende leningen. Rentevisie Voor de begroting 2016 wordt rekening gehouden met een rente van gemiddeld 0,10 procent voor het aantrekken van tijdelijke liquide middelen. In 2016 wordt zowel als gevolg van ontwikkelingen op het gebied van verslaglegging (BBV) als marktontwikkelingen bezien hoe om te gaan met de rentecomponent binnen de begroting.

95

3. Financiering

Liquiditeitsprognose In onderstaande tabel zijn de liquiditeitsbegrotingen over de periode 2016 tot en met 2019 opgenomen.


2016

2017 -4.000

Saldo liquide middelen begin begrotingsjaar

2018 -676

2019 1.574

3.671

Afname liquide middelen: Investeringen

5.600

4.300

4.400

aflossingen opgenomen geldleningen

1.446

1.448

1.451

1.206

onttrekkingen aan voorzieningen

1.545

1.667

1.667

1.667

sub-totaal verminderingen

8.591

7.415

4.500

7.518

7.373

Toename liquide middelen: Investeringsbijdragen derden afschrijvingen aflossingen verstrekte geldleningen toevoegingen aan voorzieningen Opgenomen vaste geldleningen saldo kasstroom bouwgrondexploitaties sub-totaal vermeerderingen Saldo liquide middelen eind begrotingsjaar

350

300

250

300

3.000

3.000

3.000

3.000

170

170

170

170

3.195

3.195

3.195

3.195

0

0

0

0

5.200

3.000

3.000

2.500

11.915

9.665

9.615

9.165

-676

1.574

3.671

5.463

Geprognosticeerd renteresultaat Uit de liquiditeitsprognose blijkt dat gedurende het jaar 2016 sprake zal zijn van een liquiditeitstekort. Dit tekort wordt opgevangen 96

door kasgeldleningen op te nemen. De te betalen rente daarvoor wordt begroot op € 3.000. De kasgeldlimiet voor het jaar 2016 bedraagt € 6 miljoen. Tot het bedrag van de kasgeldlimiet mogen kortlopende geldleningen worden aangetrokken. Indien dit niet mogelijk is zal een lening moeten worden aangetrokken met een looptijd van minimaal 1 jaar. Risiconorm De gemeente Lochem loopt geen renterisico, omdat alleen leningen zijn aangetrokken met een vast rentepercentage voor de gehele looptijd van de lening

3. Bedrijfsvoering

Bedrijfsvoering Organisatie De ambtelijke organisatie is ingericht volgens het directiemodel. De directie heeft beslissingsbevoegdheid. Het Managementteam (MT) heeft naast adviserende bevoegdheden, een informatie- en afstemmingsfunctie. Omvang ambtelijke organisatie Onderstaande tabel geeft informatie over de omvang van de organisatie en de personeelskosten. Omschrijving

Werkelijk 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

€ 62.460

€ 65.650

Gemiddelde loonsom per fte (inclusief werkgeverslasten)

€

64.438

Fte’s Opleidingsbudget

€

162

160,4

161,6

140.000

€ 172.000

€ 172.000

Bij de formatie is rekening gehouden met de uitplaatsing van het personeel van de gemeente naar de belastingsamenwerking Tribuut. Hier staat tegenover de uitbreiding van de formatie als gevolg van het Sociaal Domein. In de loonsom 2016 is de stijging verwerkt van de loonkosten als gevolg van de nieuwe cao.

Personeel De gemeente Lochem staat midden in een veranderende samenleving en heeft hierin een eigen koers uitgestippeld: een koers voor beleid en voor de organisatie. Ook krijgt Lochem te maken met nieuwe weten regelgeving op personeelsgebied. Lochem wil een gemeente zijn die open staat voor initiatieven van haar inwoners. Dienstverlening, het vraaggericht, van buiten naar binnen werken, samen en in open dialoog staan voorop. Deze ambitie van de organisatie als geheel heeft betekenis voor de werkinhoud en werkwijze van medewerkers. Aan de hand van een HRM-visie en het bijbehorende uitvoeringsplan dat in 2015 voor de komende vijf jaar is opgesteld, wordt het personeelsbeleid afgestemd op deze ontwikkeling. Er worden instrumenten ingezet en werkafspraken gemaakt die een positieve impuls geven aan de mobiliteit en employability van medewerkers. Er wordt gericht geïnvesteerd in ontwikkeling en professionalisering en het strategisch personeelsmanagement krijgt vorm middels een doorlopend programma . Dit alles met als doel om de optimale match te kunnen maken tussen de voorliggende opgaven en de inzet van medewerkers. Samenwerking op het gebied van bedrijfsvoering De gemeenten Apeldoorn, Epe, Lochem, Voorst en Zutphen hebben besloten te gaan samenwerken op het gebied van de gemeentelijke belastingen. Met de samenwerking wordt beoogd een toekomstbestendige bedrijfsvoering te realiseren. Op 1 januari 2016 gaat de nieuwe organisatie (Tribuut) van start. Integriteit Van ambtenaren en bestuurders wordt verwacht dat zij integer handelen. Er zijn gedragscodes vastgesteld. Ook beschikt de gemeente over de Regeling Melden vermoeden misstanden. Bij de interne vertrouwenspersoon (VPI) kunnen zorgen of klachten over integriteitsschendingen worden gemeld en besproken. De VPI vervult een belangrijke rol in het proces van integriteitsbewustwording en het adviseren over en eventueel doorgeleiden van een vermoeden van misstand. Integer handelen lijkt vanzelfsprekend maar is dat niet altijd. Reden om daarover met elkaar blijvend het gesprek aan te gaan. Communicatie Regie en dienstverlening De gemeente stimuleert, regisseert en ondersteunt initiatieven vanuit de samenleving. Zij wil op zoveel mogelijk vlakken een regierol vervullen en verbindingen leggen tussen partijen waar dat mogelijk is. Dienstverlening aan onze inwoners staat voorop en ook in 2016 is draagvlak voor en informatie over de veranderingen in de zorg essentieel. Zorgvuldige en heldere communicatie,

97

3. Bedrijfsvoering

deskundigheids-bevordering en het stimuleren van luisterend vermogen zijn hierbij belangrijke speerpunten. Ook ligt de focus op heldere B&W- en raadsvoorstellen en het bevorderen van de leesbaarheid en toegankelijkheid van de financiële producten. Gemeentelijke organisatie en gemeenteraad De hiervoor beschreven ambitie voor de gemeentelijke organisatie: een nieuwe HRM-visie met bijbehorend uitvoeringsplan heeft gevolgen voor de werkinhoud en werkwijze van medewerkers. Dit vraagt om zorgvuldige communicatie van MT en bestuur. Daarnaast wordt de raadscommunicatie geprofessionaliseerd. De gemeenteraad wil meer naar de burger toe en zich midden in de samenleving bewegen. Hiertoe wordt een communicatiekader en uitvoeringsplan ontwikkeld met concrete handvatten en middelen om dit doel te verwezenlijken. Informatievoorziening In 2015 heeft de gemeente Lochem deelgenomen aan het project E-depot Achterhoek. Dit is een samenwerkingsproject van het Regionaal Archief Zutphen, het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, de gemeenten Lochem en Doetinchem, Waterschap Rijn en IJssel en DiVault (een leverancier van een digitale bewaaromgeving). Met dit project wordt in kaart gebracht welke inspanningen nodig zijn van zorgdragers (de gemeente Lochem) en archiefdiensten om vorm te geven aan een e-depot. In een e-depot worden digitale archiefbescheiden duurzaam bewaard, beheerd en beschikbaar gesteld. In 2016 wordt onderzocht of de gemeente Lochem zich aansluit bij een in de Achterhoek in te richten e-depot of dat aansluiting wordt gezocht bij een ander e-depot (in oprichting). Ook zal dan meer inzicht zijn in de kosten van een e-depot. Streven is om de inmiddels gedigitaliseerde bouwvergunningen van de gemeente Lochem in 2017 in een e-depot op te nemen en van daaruit beschikbaar te stellen aan externe gebruikers. Inkoop Vóór 18 april 2016 moeten de nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijnen 2014/24/EU geïmplementeerd zijn in de Nederlandse aanbestedingswetgeving. Dit heeft tot gevolg dat de Aanbestedingswet 2012 wordt gewijzigd en ook ons eigen inkoop- en 98

aanbestedingsbeleid hierop wordt aangepast. Voor het aanpassen van het inkoop- en aanbestedingsbeleid wordt intern en extern afstemming gezocht. Dit laatste primair met de gemeenten in de regio die deelnemen in de inkoopsamenwerking en het nog op te richten inkoop adviesteam. Het inkoop adviesteam zal in 2016 gestalte moeten krijgen op basis van een bedrijfsplan en besluit hierover door het College. Om een bijdrage te leveren aan de doelstelling Lochem klimaatneutraal in 2030 en als onderdeel van het uitvoeringsprogramma Klimaat en Energie zal er bij aanbestedingen meer ingezet worden op duurzaamheid en het opnemen van milieucriteria.

3. Verbonden partijen

Verbonden partijen Inleiding Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk- én een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan dat de gemeente zeggenschap heeft, hetzij door vertegenwoordiging in het bestuur hetzij door stemrecht. Het financiële belang is het bedrag dat ter beschikking wordt gesteld en niet verhaalbaar is, danwel het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat, indien de verbonden partij failliet gaat of haar verplichtingen niet nakomt. Als alleen sprake is van een financieel of een bestuurlijk belang dan valt deze organisatie niet onder de definitie. In deze paragraaf staat een opsomming van de partijen waarmee de gemeente (college, dan wel raad) een samenwerking op bestuurlijk én financieel gebied is aangegaan. Partijen waar ontwikkelingen gaande zijn of waarbij de gemeente toenemend risico loopt worden nader toegelicht. Invloed momenten voor de gemeenteraad Het Dagelijks Bestuur (DB) van een verbonden partij biedt voor 15 april van het jaar voorafgaande aan dat waarvoor de begroting dient, de algemene financiële en beleidsmatige kaders en de voorlopige jaarrekening aan de raden van de deelnemende gemeenten. Dit is ter kennisname. De raad heeft geen mogelijkheid een zienswijze op deze stukken in te dienen. Dat wil niet zeggen dat, als daartoe aanleiding is, er wel bestuurlijke invloed via het college kan worden uitgeoefend. Begroting Het DB stuurt de ontwerpbegroting acht weken voordat zij aan het Algemeen Bestuur wordt aangeboden, onderscheidenlijk acht weken voordat zij door het bestuur wordt vastgesteld, toe aan de raden van de deelnemende gemeenten. Dit is het moment waarop de gemeenteraad een zienswijze naar voren kan brengen. Het is gebruikelijk dat het DB van een gemeenschappelijke regeling de ontwerpbegroting in april, uiterlijk mei aan haar deelnemers aanbiedt. Dit betekent dat de raad in juni dan wel juli de stukken met een memo of advies van het college krijgt voorgelegd. In aanvulling op het memo of voorstel van het college kan de raad eigen zienswijzen kenbaar maken. 99

Verbonden partijen De gemeente Lochem heeft de volgende verbonden partijen: Vestigingsplaats

Begrote bijdrage van de gemeente Lochem voor 2016

Gemeenschappelijke regelingen Regio Stedendriehoek

Deventer

€ 85.337

Veiligheidsregio NOG

Apeldoorn

€ 1.767.032

Werkvoorzieningschap regio Zutphen “Delta”

Zutphen

€ 15.780

Stadsbank Oost Nederland

Enschede

€ 274.888

GGD – Noord Oost Gelderland

Apeldoorn

€ 455.330

Het Plein

Zutphen

€ 7.567.000

Omgevingsdienst Achterhoek

Bronckhorst

€ 510.886

Tribuut: reguliere bijdrage

Epe

Tribuut: bijdrage opstarten vereveningskosten Gemeenschappelijk havenbeheer Twentekanalen

€ 471.284 € 99.225

Almelo/Hengelo/Enschede

€ 14.750

Lochem

n.v.t.

Stichtingen Stichting Grote Kerk Deelnemingen NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)

Den Haag

n.v.t.

NV Vitens

Velp

n.v.t.

B.V. Alliander

Amsterdam

n.v.t.

Circulus-Berkel BV

Zutphen

zie DVO

Dienstverleningsovereenkomsten: • Afval

€ 2.300.000

• BBoor € 3.800.000


Ontwikkelingen Regio Stedendriehoek Het versterken van het vestigingsklimaat is leidend thema in de Regio en is uitgewerkt aan de hand van een aantal opgaven op het gebied van bereikbaarheid, leefbaarheid, innovatie en sociaal kapitaal. Op de thema’s bereikbaarheid en leefomgeving heeft de overheid een belangrijk rol. Op de thema’s innovatie en sociaal kapitaal heeft de regio samenwerking gezocht met ondernemers en onderwijsinstellingen en de krachten gebundeld door de oprichting van een strategisch board. De board wil de komende jaren extra aandacht schenken aan innovatie en de ontwikkeling van cleantech bedrijvigheid. Om dit programma te ondersteunen is een bijdrage van de deelnemende gemeenten van € 1,00 per inwoner gevraagd. Hierdoor neemt de jaarlijkse bijdrage van de gemeente structureel toe. Een bijdrage die naar verwachting extra subsidiegelden voor bedrijven en instellingen op het gebied van cleantech kan genereren. Veiligheidsregio Noord en Oost Gelderland (VNOG) De VNOG heeft als gemeenschappelijke regeling voor 22 gemeenten taken op het gebied van brandweerzorg en is verantwoordelijk voor de geneeskundig hulpverlening bij zware ongevallen en rampen. De VNOG heeft voor 2016 een primitieve begroting vastgesteld. De gemeente Lochem acht het van belang dat de VNOG vanaf 2016 aanvangt met het opstellen van een meerjarenbegroting voor 2017 en ten minste drie op het begrotingsjaar volgende jaren. Een en ander gelijk de gemeentelijke begrotingssystematiek en overeenkomstig de Wet gemeenschappelijke regelingen. De VNOG is in 2015 begonnen met de uitvoering van het Masterplan Optimalisering Effectuering Doelmatigheid brandweer. In 2016 wordt de gemeenschappelijke regeling aangepast aan de veranderde organisatie, de nieuwe verdeelsleutel en ontwikkelingen. Het Plein en Delta De Participatiewet, die op 1 januari 2015 in werking is getreden heeft de voormalige Wet Werk en Bijstand (Wwb), de Wet sociale 100

werkvoorziening (Wsw) en Wajong in één regeling gebundeld. Werkzaamheden die voorheen door Delta en Het Plein afzonderlijk werden uitgevoerd zijn daardoor meer met elkaar verbonden geraakt . Dit heeft gevolgen voor Delta omdat onder andere door de nieuwe wet is beoogd het aantal Wsw geïndiceerden af te bouwen. Begin 2015 hebben de algemeen besturen van beide gemeenschappelijke regelingen de directies opdracht gegeven een gezamenlijk bedrijfsplan op te stellen. Over dit bedrijfsplan zal in het najaar van 2015 besluitvorming plaatsvinden in de colleges en raden van de vijf deelnemende gemeenten (naast Lochem zijn dit Zutphen, Brummen, Voorst en Bronckhorst). In de besluitvorming zijn voorstellen opgenomen om: •

per 1 januari 2016 vanuit één werkorganisatie te gaan werken, juridisch nog vanuit de twee gemeenschappelijke regelingen;

•

de GR Delta gefaseerd te ontmantelen met als einddatum 1 januari 2017;

•

de bestaande GR Het Plein door te ontwikkelen als de juridische entiteit voor de nieuwe uitvoeringsorganisatie. Gemeenten Brummen, Voorst en Bronckhorst kunnen aansluiten middels een dienstverleningsovereenkomst (DVO).

De financiële risico’s zitten met name op het vlak van de ontmanteling van de GR Delta. Deze ontmanteling leidt tot een ‘eindafrekening’ waar de gemeente Lochem een aandeel in heeft conform de in het bedrijfsplan voorgestelde verdeelsleutel. Deze eindafrekening kan een positief of een negatief eindresultaat laten zien en is afhankelijk van de afwikkeling en herplaatsing van boventallige personeelsleden, de verkoop van het pand en de aanwezige financiële reserves in de GR. Naast het bedrijfsplan is er ook aandacht voor het governance vraagstuk. In het advies worden voorstellen gedaan voor de juridische wijziging van de bestaande GR Het Plein en tegelijkertijd voorstellen tot aanscherpingen in de governance. De lessen uit het rekenkamerrapport ‘Stellen en vertellen’worden hierin meegenomen. De concrete uitwerking vindt plaats in een bestuurlijk arrangement dat eveneens in 2015 wordt opgesteld en in 2016 zal worden uitgevoerd. Stadsbank Oost Nederland In 2015 is de gemeenschappelijke regeling aangepast conform de Wet gemeenschappelijke regelingen en is een nieuw dienstverleningsmodel geïntroduceerd. Hierin wordt meer flexibiliteit en maatwerk geboden voor de gemeenten. De inbedding in het lokale netwerk en de samenwerking met lokale partners staat hierin centraal.


Omgevingsdienst Achterhoek (ODA) Vanaf 1 april 2013 voert de Omgevingsdienst Achterhoek officieel de wettelijke milieutaken uit voor 10 gemeenten en de Provincie Gelderland. In 2015 is er een evaluatie uitgevoerd. De conclusies en aanbevelingen voortvloeiend uit deze evaluatie vormen de basis van de werkzaamheden van de ODA voor 2016. Dit betekent o.a. dat de ODA zich meer gaat richten op het primaire proces (vergunningverlening, advisering, toezicht en handhaving). Er komt een duidelijk productenboek zodat de partners een beter inzicht krijgen in het aanbod en voor welke prijs. Dit is tevens een eerste aanzet richting outputfinanciering. Er komt een duidelijke planning en control cyclus. Daarnaast worden er dashboards en KPI’s (kritische prestatie indicatoren) gerealiseerd. Veel van deze acties moeten ervoor gaan zorg dragen dat de gemeente beter kan sturen op de uitvoering van de wettelijke milieutaken door de ODA. Circulus-Berkel BV (voorheen Berkel Milieu) Circulus-Berkel BV is het resultaat van de in 2014 gerealiseerde fusie van de twee grote afval inzamelbedrijven Berkel Milieu en Circulus (de inzamelaar van de gemeenten Apeldoorn, Deventer en Epe). De samenwerking tussen Circulus-Berkel en de gemeente Lochem op het gebied van het beheer en onderhoud van de openbare ruimte loopt naar verwachting. De onderneming oriënteert zich op de mogelijkheid om werkzaamheden op het gebied van beheer en onderhoud van openbare ruimte uit te breiden naar andere gemeenten. Tribuut Per 1 januari 2016 treedt de Gemeenschappelijke regeling van het regionaal belastingkantoor “Tribuut belastingsamenwerking” in werking. Op 18 mei 2015 heeft de gemeenteraad besloten deel te nemen aan deze regionale belastingorganisatie. De deelname aan deze gemeenschappelijke regeling leidt tot voordelen o.a. door: •

door bundeling van formatie wordt een schaal gecreëerd die beter in staat is om versnippering en gaten in de capaciteit op te vangen;

•

schaalgrootte maakt specialisatie beter mogelijk;

•

kwaliteit van uitvoering is gewaarborgd;

•

innovatie en voldoen aan wijzigende regelgeving is vanwege de schaalvoordelen makkelijker te realiseren.

Sinds juli 2015 werkt het personeel van de deelnemende gemeenten al in het nieuwe belastingkantoor in Epe ter voorbereiding van de definitieve overgang per 1 januari 2016. In 2016 zullen de aanslagen voor de deelnemende gemeente worden opgelegd en geïnd door Tribuut. Gemeenschappelijk havenbeheer Twentekanalen In 2014 is door de gemeenten Almelo, Enschede, Hengelo, Hof van Twente en Lochem besloten tot samenwerking op het gebied van de aan het Twentekanaal gelegen havens per 1 januari 2015. Verzelfstandiging, professionalisering, en stimuleren van werkgelegenheid zijn overwegingen om mogelijk een havenbedrijf op te richten. Uit het opgestelde Plan van Aanpak voor een havenbedrijf zijn de hiermee samenhangende kosten per gemeente aangegeven. Voor Lochem bedragen deze 11,8 % van het geheel. Raadsvoorstel in december 2015. Gemeenschappelijke Regeling Basismobiliteit (in oprichting; najaar 2015) De colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe, Hattem, Heerde, Voorst, Zutphen en Lochem willen gaan samenwerken op het gebied van basismobiliteit. De Provincie decentraliseert het vervoer van de Regiotaxi naar gemeenten en draagt financieel bij aan het vervoer tot en met 2019 en de investering die de decentralisatie van de regio vraagt. De gemeenteraden hebben ingestemd met de Kadernota ‘Op Weg’(basismobiliteit) en hebben daarmee de regionale samenwerking op vervoer juridisch verankert. De Colleges hebben een voorkeur uitgesproken voor het oprichten van een GR-BVO om de uitvoeringsorganisatie voor basismobiliteit op te richten. De gemeenteraden is gevraagd in te stemmen met de GR-BVO. Het oprichten van deze GR is een eerste stap om te komen tot een regionale regiecentrale voor maatwerkvervoer en aanvullend openbaar vervoer. De samenwerking op het gebied van Basismobiliteit beoogt ervoor te kunnen zorgen dat inwoners in staat zijn om zich naast het openbaar vervoer zelfstandig en tegen een redelijk tarief te verplaatsen met een vorm van aanvullend openbaar vervoer of via het doelgroepenvervoer. Daarnaast biedt de samenwerking de kans om vervoer efficiënt te combineren en in te plannen. Naar verwachting wordt het vervoer voor Lochem in 2017 ondergebracht bij de regiecentrale. Er wordt nog onderzocht welk vervoer het best wanneer kan overgaan. Iedere gemeente zal een eigen dienstverleningsovereenkomst sluiten met de regiecentrale.

101

3. Grondbeleid

Grondbeleid Wonen, werken en recreëren zijn belangrijke onderwerpen in de gemeente Lochem. Om te wonen, te werken en voor de recreatie heb je ruimte nodig. In de Ruimtelijke Ordening gaat het over de vraag waar we dit gaan doen in onze gemeente. Het grondbeleid gaat over de manier hoe de gemeente deze plannen voor woningbouw, industrieterreinen en recreatie denkt te gaan realiseren. Het grondbeleid wordt gebruikt om bijvoorbeeld te helpen de volkshuisvestingsplannen die de gemeente heeft, te realiseren. Het gebruik van de ruimte en het geld zijn daarbij ook belangrijk. Bij raadsbesluit van 9 december 2013 is de nota Grondbeleid 2013-2016 vastgesteld. Het grondbeleid van een gemeente is een instrument om ruimtelijke doelstellingen te bereiken op het terrein van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening, economische ontwikkeling en openbare ruimte, infrastructuur, recreatie en natuur. Bij nieuwe plannen voor nieuwe woonwijken of industrieterreinen moet er een keuze gemaakt worden welk grondbeleid de gemeente voert. Tot op heden heeft de gemeente Lochem zich gekenmerkt door een vooral proactieve en ondernemende rol op de grondmarkt. Bij diverse projecten heeft de gemeente het initiatief genomen bij het realiseren van de gewenste ontwikkelingen en hoofdzakelijk afgesloten met een positief resultaat. Ook bij veel plannen is samenwerking gezocht met andere partijen over realisatie van de plannen. Maar er zijn ook veel plannen in de gemeente Lochem waarbij de gemeente niet proactief optrad en de ontwikkeling overliet aan marktpartijen. Wijzigingen Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) & Invoering vennootschapsbelasting voor gemeenten (Vpb) De BBV gaat (waarschijnlijk) de verslaggevingsregels rondom grondexploitaties veranderen. Het gaat om: Bouwgronden in exploitatie (BIE) •

10-jaarstermijn - Richttermijn van 10 jaar voor de duur van grondexploitaties. Hier kan alleen goed gemotiveerd – geautoriseerd door de raad en verantwoord in de jaarstukken – van worden afgeweken. - Voor langer durende grondexploitaties moet aanvullende beheersmaatregelen worden genomen. Een verplichte maatregel

102

is dat geen indexering voor de opbrengsten later dan 10 jaar toegepast mag worden. •

Kostentoerekening - Het is verplicht om de kostentoerekening aan grondexploitaties aan te laten sluiten op de kostenverhaalsmogelijkheden zoals genoemd in de Wet ruimtelijke ordening (Wro) / het Besluit ruimtelijke ordening (Bro).

•

Rentetoerekening en disconteringsvoet

•

Toelichting - Opname van de uitgangspunten/parameters bij de waardering van de grondexploitaties als verplicht onderdeel van de jaarrekening, samen met de overige toelichtingen op de grondexploitaties.

•

Overgangsbepaling - De voorgenomen wijzigingen per 1 januari hebben geen effect op de waardering van de grondexploitaties en de vermogenspositie van de gemeente ultimo 2015.

Strategische gronden •

Classificatie - Afschaffing van de categorie NIEGG (niet in exploitatie genomen gronden) in het BBV. Zolang gronden nog niet te kwalificeren zijn als bouwgrond in exploitaties (BIE), staan deze op de balans onder de materiële vaste activa (MVA) als ‘strategische gronden’.

•

Kostentoerekening - Het toerekenen van rente en andere (indirecte) kosten is niet langer toegestaan voor gronden die (nog) niet in exploitatie zijn genomen.

•

Waardering - Strategische gronden worden gewaardeerd op basis van verkrijgingsprijs of duurzaam lagere marktwaarde.

•

Overgangsbepaling - Huidige NIEGG’s worden zonder afwaardering omgezet tegen de boekwaarde per 1 januari 2016.

3. Grondbeleid

- Deze overgangsbepaling heeft een looptijd van 4 jaar. Uiterlijk 31 december 2019 moet een toets plaatsvinden op de markt waarde van deze gronden tegen de dan geldende bestemming. Wordt daarbij een duurzame waardevermindering vastgesteld, dan moet uiterlijk 31 december 2019 leiden tot een afwaardering van deze gronden. - Gronden die worden aangekocht vanaf 1 januari 2016 moeten worden gewaardeerd volgens de nieuwe waarderingsregels. Zowel de financiële gevolgen van de invoering van de vennootschapsbelasting per 1 januari 2016, als die van de mogelijke koerswijzigingen van de BBV voor de grondexploitaties zijn op dit moment (medio september 2015) nog niet bekend.

Ontwikkelingen In exploitatie genomen gronden De gemeente heeft plannen voor woningbouw en industrieterreinen in uitvoering. Bij deze plannen horen ook berekeningen van de kosten en de opbrengsten. Met deze berekeningen zien we of er winst of verlies gemaakt wordt. Deze berekeningen noemen we exploitatieopzetten. Regelmatig maken we nieuwe exploitatieopzetten voor deze plannen. Dit gebeurt omdat de markt verandert. De laatste keer dat de nieuwe berekeningen zijn gemaakt was in het voorjaar 2015 bij het opstellen van de jaarrekening 2014. Deze berekeningen en de bestuursrapportage 2015 hebben als basis gediend voor de begroting 2016. In de tabel hieronder staan de verwachte eindresultaten van de plannen: - = nadeel, bedragen in €

Complex Aalsvoort West Stijgoord Exel II fase 2

geraamd eindresultaat

prognose einddatum

contante waarde (1-1-2015)

4.800.000

31-12-2021

3.587.000

225.000

31-12-2022

162.000

46.000

31-12-2019

38.000

Van Disselweg

1.430.000

31-12-2021

1.069.000

Barchem Zuid

-

31-12-2018

-

2.114.000

21-12-2023

1.454.000

Harfsen West Almen Zuid I & II-a Manege Koedijk

-

31-12-2019

-

79.000

31-12-2016

72.000

Etalage naar de Toekomst De Garve TKF totaal

-

31-12-2023

-

210.000

31-12-2016

194.000

4.000

31-12-2017

4.000

8.908.000

6.580.000

Risico’s grondexploitaties in relatie tot reserves Het in uitvoering hebben van plannen voor woningbouw en industrieterreinen brengt risico´s met zich mee. Deze risico´s zijn er ook voor de plannen die in de toekomst uitgevoerd gaan worden. We hebben geen aparte reserve voor deze risico´s maar wel een algemene reserve. Een deel van de algemene reserve gebruiken wij om de risico´s van de plannen voor woningbouw en industrieterreinen op te kunnen vangen als dat nodig mocht blijken te zijn.

103

3. Beslispunten

Beslispunten Financiële positie 1. Instemmen met het opnemen van de budgettaire gevolgen nieuw beleid categorie onontkoombaar en wenselijk in de Begroting 2016. Investeringsplan 2. Voor de activiteiten die met een zwart blokje zijn aangegeven in bijlage 1 de budgetten beschikbaar stellen. Dit betreft: a. Opstellen inrichtingsplan Koedijk b. Opstellen inrichtingsplan Lochem-centrum c. Opstellen wegenlegger d. Bijdragen aan Strategische Board Stedendriehoek e. Ontwikkelen Cleantech Regio Stedendriehoek f.

Subsidiëren renovatie kleedkamer SV Harfsen

g. Vervanging bedrijfsmiddelen hardware, switches en noodstroomvoorziening 2016 Programma’s 3. Vaststellen van de programma’s 1 t/m 8 met de activiteiten die worden uitgevoerd en de bijbehorende budgetten.

Paragraaf Lokale heffingen 4. Instemmen met de aanwending van een bedrag van € 140.000 uit de reserve afvalstoffenheffing voor tariefsverlaging in 2016. 104

Bijlagen

Bijlagen 1

Investeringsplan

2

Verbeterplan

3

EMU-saldo (ligt ter inzage)

105

Bijlage 1: Investeringsplan

106


107


108


109

Bijlage 2: Verbeterplan

Verbeterplan Gemeente Lochem 2015 De herkomst van de actiepunten in dit verbeterplan is: Interimletter (managementletter) accountant (1x per jaar) Controle jaarrekening accountant (1x per jaar) - Doelmatigheidsonderzoeken – art. 213a GW – ( 2x per jaar) Rekenkamercommissie onderzoeken ( 1 a 2 x per jaar) Daarnaast tussentijdse onderzoeksopdrachten Ten opzichte van het verbeterplan 2014 zijn de bevindingen vanaf brondocument nr. 46 nieuw.

Nr.

110

Bron Onderwerp

Actiepunt

29 Managementletter 2011 U beschikt niet over een (separate) verhuuradmiOptimaliseren van in september 2013 in gebruik nistratie. Een centrale administratievoering genomen nieuwe verhuuradministratie. vergroot het inzicht in gemeentelijke panden en de verhuur hiervan met als resultante dat er meer zekerheid over de volledigheid van de verantwoorde opbrengsten verkregen kan worden. 31 Accountantscontrole 2011 Bij de analyse van de verschillen per programma In overleg met de nieuwe accountant EY onderwerp opnemen wordt niet zichtbaar gemaakt welke bedragen in planning en uitvoering jaarrekening 2015 op grond van raadsbesluiten al zijn verrekend met reserves. Om inzicht in het rekeningresultaat te verbeteren wordt geadviseerd hier aandacht aan te besteden. 35 Rekenkamercommissie onderzoek Invoering CJG (2012) Doelstellingen en prioriteiten in het jeugdbeleid Outcomedoelstellingen en effect metingen CJG zijn vastgelegd in de beleidsnota. De doelen zijn zijn geformuleerd tijdens implementatie van de 3 smart geformuleerd voor wat betreft de output decentralisaties binnen het sociaal domein. maar niet voor de outcome. Het maatschappelijke Plan van aanpak voor verdere uitwerking (w.o. monitoringeffect is niet beschreven. Formuleer ook de systemen en methodieken) is gereed op outcomedoelstellingen Smart zodat helder is wat de gemeente hoopt te bereiken met het CJG. 36 213a onderzoek Uitvoering handhavingstaken in Lochem (2012) Stel zo spoedig mogelijk een jaarverslag met een evaluatie van de uitvoering van het beleid op en gebruik Verbetervoorstellen naar aanleiding van de evaluatie worden de evaluatie voor het aanbrengen van eventuele samen met de landelijke kwaliteitscreiteria verwerkt in een verbeteringen. nieuw WABO beleidsplan. 46 213a onderzoek ICT (februari 2014) Maak in het informatiebeleid de relatie tussen beleid en doelstellingen zichtbaar en neem de interne taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden op. Strategisch informatiebeleidsplan gaat hierin voorzien. 47 Rekenkamercommissie onderzoek Het Plein (mei 2014) Maak duidelijk voor de raad wat doel van de samenwerking is en wat de verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn van de diverse actoren. Wordt verwerkt in Bestuurlijk arrangement. 49 213a onderzoek Klant Contact Centrum Maak gebruik van de ontwikkelingen die zijn geschetst in het organisatieperspectief 2017 en verminder het aantal telefonische en fysieke klantcontacten door website en digitalisering producten te verbeteren. 51 Managementletter 2014 Naast de al uitgevoerde nacalculatie op de opbrengsten binnen grondexploitaties ook een naculculatie uitvoeren op de kosten. Huidige beschrijvingen interne beheersingsmaatregelen zijn niet allemaal actueel (ICT) of worden niet volledig gevolgd (inkopen) 52 Accountantscontrole 2014 Geen nieuwe onderwerpen (bevindingen)

Wordt meegenomen in Notitie doorontwikkeling KCC

Gereed

1-10-2015

1-4-2016

1-12-2015

1-10-2015

1-10-2015

1-1-2016

1-11-2015

Aandachtspunt voor jaarrekening 2015; wordt afgestemd met de nieuwe accountant.

1-4-2016

Meer procesgerichte interne controle, gericht op risico's, gaat dit ondervangen.

1-5-2016

Bijlage 3: EMU-Saldo

EMU-Saldo (Ligt ter inzage) 111

Postbus 17, 7240 AA Lochem T (0573) 28 92 22

E [email protected] I www.lochem.nl

Lochem, oktober KijkG, Lochem en archief gemeente Lochem Drukkerij Lammerdink, Lochem

Recommend Documents