Limburgse Dubodag, 27 mei 2010
INBREIDING IN DE DORPSKERN
Frank Geunes BUUR (Bureau voor Urbanisme)
BUUR werd opgericht in Leuven, en heeft intussen heel wat werkervaring opgedaan in de ruimere Belgische en Europese context. Het bureau heeft met succes
masterplannen
architectuurprojecten
een
ontwikkeld
bijdrage
waarbinnen
leveren
aan
de
kwalitatieve
stedelijke
transformatie.
Stedelijke projecten geven vorm aan onze steden en transformeren
leefomgeving:
zij zouden dan ook
visionair, haalbaar
duurzaam moeten zijn.
Inbreiding
in
de
dorpskern
onze
27 . 05 . 2010
en
Alle medewerkers van BUUR delen een
passie voor stedenbouw en
landschap in de brede zin. We geloven dat wij via ons beroep in elk project en op elke plek het verschil kunnen maken.
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
Inbreiding in de dorpskern Masterplan als kader voor een duurzaam ruimtelijk beleid Case 1: kernversterking Hamont-centrum
Case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker (Gent)
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
Duurzame
stedelijke
ontwikkeling
verschillende
bestrijkt
domeinen. Vereist
een
benadering
geïntegreerde waarin verschillende
domeinen op elkaar worden afgestemd.
Geïntegreerde
benadering
vereist
proces en product op maat. Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
masterplan als kader voor een duurzaam ruimtelijk beleid
Structuurplan (ruimtelijke beleidsvisie) Beleids doelstellingen
Haalbaarheid
Masterplan (ontwikkelingsvoorstel)
Uitvoeringsplan (juridisch kader)
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
masterplan als kader voor een duurzaam ruimtelijk beleid
Speerpunten
Masterplan (ontwikkelingsvoorstel)
City marketing (gewenst imago)
projecten
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
masterplan als kader voor een duurzaam ruimtelijk beleid
Structuurplan (ruimtelijke beleidsvisie) Beleids Speerpunten
doelstellingen
Haalbaarheid
Masterplan (ontwikkelingsvoorstel)
City marketing (gewenst imago)
projecten
Uitvoeringsplan (juridisch kader)
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
masterplan als kader voor een duurzaam ruimtelijk beleid
Masterplanproces Bijwerking
validatie
Definitief masterplan
haalbaarheidstoets
concept-masterplan
Ontwerpend onderzoek
structuurschets
Visievorming
structuurplan
uitvoeringsplan
Duurzaamheidstoets
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
masterplan als kader voor een duurzaam ruimtelijk beleid
Case 1: kernversterking Hamont-centrum Opdrachtgever: stadsbestuur Hamont-Achel Oppervlakte projectgebied: 61,5 ha
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Situering en afbakening Hamont-centrum
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Structuurschets Hamont-centrum
Handel – en horeca
Historische kern
Wonen
Open ruimte
Gemeenschapsvoorzieningen
Inbreiding
in
Stedelijkheid = verweving van samenhangende deelstructuren
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Verkeer
Historische kern
Wonen
Handel – en horeca
Inbreiding
in
de
Gemeenschapsvoorzieningen
Open ruimte
dorpskern
27 . 05 . 2010
Verkeer
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Analyse Goede ruimtelijke structuur historische kern, behalve Budelpoort
Auto domineert het straatbeeld Zwakke noord-zuid verbinding voor zacht verkeer
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Beleidsvisie Verbeteren structuur publieke ruimte door ruimtelijke opdeling Kerkplein en Budelpoort Kerkplein = verblijfsplein Budelpoort = efficiënt verkeersknooppunt en “stadspoort” Voorbeeldproject voor de Stad aan het Kerkplein (in eigendom) Verbeteren verblijfskwaliteit door weren doorgaand verkeer en reorganisatie parkeren
Opwaarderen publieke ruimte langs noord-zuidelijke route voor zacht verkeer
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Inrichtingsprincipes Kerkplein Bebouwing Historische figuur herstellen Versterken en vervolledigen van de wanden langs de Burg Publieke ruimte Kerkplein als besloten erf
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Inrichtingsprincipes Budelpoort Heraanleg kruispunt Doorgaande beweging blijft hoofdrichting Ovonde bevordert de oversteekbaarheid voor zacht verkeer
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Historische kern
Handel – en horeca
Inbreiding
in
de
Gemeenschapsvoorzieningen
Wonen
Open ruimte
dorpskern
27 . 05 . 2010
Verkeer
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Analyse Beperkte mogelijkheden voor wooninbreiding Weinig gediversifieerd woonaanbod Weinig stedelijke woonomgeving buiten historische kern
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Beleidsvisie Resterende inbreidingslocaties maximaal voor wonen benutten – aanpassing BPA
Kerkhof strategische woonreserve op lange termijn Realiseren van kleinstedelijke woontypes (trendbreuk) Kwalitatieve publieke binnengebieden vormen de ruggengraat van de wooninbreidingsprojecten Netwerk voor zacht verkeer verbindt gebieden onderling en met de historische kern Ring van wooninbreidingsgebieden op wandelafstand van het centrum
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Inrichtingsprincipes binnengebied Erkstraat Publieke ruimte Centrale groene ruimte verbindt Kloosterstraat met Erkstraat Erkbeek wordt opengelegd in de groene ruimte Groene ruimte vormt drager van netwerk voor zacht verkeer
Centraal in het gebied een klein buurtpleintje Bebouwing Wand van grondgebonden woningen begeleidt groene ruimte Afwerken bestaande woonweefsel met open bebouwingen
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Historische kern
Wonen
Handel – en horeca
Inbreiding
in
de
dorpskern
Gemeenschapsvoorzieningen
Open ruimte
27 . 05 . 2010
Verkeer
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Analyse Hoge concentratie aan gemeenschapsvoorzieningen langs Wal Open weefsel met grootschalige morfologieën Wal = achterkant Parkeerprobleem aan de Posthoorn op piekmomenten
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Beleidsvisie Achterkantsituatie oplossen door… … bijkomend programma Nieuwe achterzijde stadhuis Nieuwe harmoniezaal Uitbreiding schooltje Herbestemming Ursulinnenkerk Evt nieuwe gemeenschapsprogramma’s …herinrichting publieke ruimte Plein bibliotheek als uitloper stadspark Groene parking aan Posthoorn (kiss&ride) Doorsteek tussen Wal en Marktplein
Wal als verbindende ruimte dankzij kwalitatieve routes voor zacht verkeer
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Historische kern
Wonen
Handel – en horeca
Inbreiding
in
de
dorpskern
Gemeenschapsvoorzieningen
Open ruimte
27 . 05 . 2010
Verkeer
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Beleidsvisie Compacte en lusvormige route rond Stadswaag, Wal, Marktplein Convenience langs Stationsstraat versterken Shopping aansluiten op horecagebeuren (Marktplein – Kerkplein) Commerciële trekker langs de Wal als katalysator Kortparkeren op Marktplein en achter Posthoorn
Langparkeren langs de Wal
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Beleidsvisie Compacte en lusvormige route rond Stadswaag, Wal, Marktplein Convenience langs Stationsstraat versterken Shopping aansluiten op horecagebeuren (Marktplein – Kerkplein) Commerciële trekker langs de Wal als katalysator Kortparkeren op Marktplein en achter Posthoorn
Langparkeren langs de Wal
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Inrichtingsprincipes Wal Publieke ruimte Nieuwe bebouwing definieert een publieke wandelroute tussen Posthoorn en winkelcentrum Wandelroute sluit aan op de kloostertuin Bebouwing Gemengd programma aansluitend op de Posthoorn: wonen op verdieping, retail op gelijkvloers, parkeren ondergronds
Geleidelijke schaalovergang naar de bestaande woningen langs de wal Gemeenschapsvoorzieningen aansluitend op het klooster en de bibliotheek
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Inrichtingsprincipes parkeren Huidige publieke parkeeraanbod 74 plaatsen op het Marktplein 66 plaatsen op het Kerkplein 63 plaatsen achter de Posthoorn 28 plaatsen achter het stadhuis 10 plaatsen aan de bibliotheek TOTAAL: 241 plaatsen
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Nieuwe publieke parkeeraanbod Kortparkeren bovengronds 170 plaatsen Langparkeren ondergronds: 30 plaatsen voor woningen
200 plaatsen voor commercieel programma 100 publieke plaatsen
TOTAAL = 170 + 100 = 270 publieke plaatsen 200 plaatsen commercieel + 100 plaatsen publiek evt in rotatiesysteem
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Historische kern
Wonen
Handel – en horeca
Inbreiding
in
de
dorpskern
Gemeenschapsvoorzieningen
Open ruimte
27 . 05 . 2010
Verkeer
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Analyse Open ruimte versnipperd, ingesloten en/of geprivatiseerd Relatief aaneengesloten open ruimtegebied rond de Kloosterstraat
Hoge concentratie aan recreatieve voorzieningen Beperkt aantal eigenaars (Stad, Ursulinnen, kerkfabriek)
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Beleidsvisie Omgeving Kloosterstraat als een bebouwd parklandschap Stadspark – Kloosterstraat als parkzone met recreatief programma (met integratie van de jeugdlokalen) Kloostertuin aansluiten op Kloosterstraat via doorsteek klooster Groene uitlopers in de wooninbreidingsgebieden sluiten aan op de Kloosterstraat Parklandschap als drager van een netwerk van paden
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Inrichtingsprincipes omgeving Kloosterstraat Publieke ruimte Publieke wandelroute door kloostertuin Kloosterstraat als uitloper stadspark door bomenaanplantingen Omgeving school als speelweide Bebouwing Nieuwe gebouwen werken parkranden af Jeugdlokalen inplanten langs de Kloosterstraat Ursulinnenklooster als link tussen Budelpoort, stadspark, Kloostertuin
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Historische kern
Wonen
Handel – en horeca
Inbreiding
in
de
dorpskern
Gemeenschapsvoorzieningen
Open ruimte
27 . 05 . 2010
Verkeer
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Analyse Representatieve publieke ruimtes in Hamont-centrum worden gedomineerd door autoverkeer waardoor verkeersonveilige situaties en beperkte verblijfskwaliteit Ruimte-inname van de auto terugdringen door weren doorgaand verkeer en reorganisatie parkeren Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Beleidsvisie Burg – Stationsstraat belangrijkste as voor doorgaand verkeer Optimaliseren bestaande kruispunten ifv veiligheid en doorstroming (rotonde en ovonde?) Eénrichtingslussen voor bestemmingsverkeer: Stad – Brouwersstraat – Hoogstraat Kerkstraat – Lemmensstraat Brouwersstraat – Lemmenstraat Kleuterstraat – Groenstraat – Kloosterstraat – Wal (Gedeeltelijk dubbele richting) Bezoekersparkings sluiten aan op assen voor doorgaand verkeer
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Beleidsvisie Eénrichtingsstraten inrichten als verkeersluwe verblijfsruimtes en/of dragers voor zacht verkeer: Kloostertstraat als parklaan Wal als woon-winkelstraat Kerkplein – Marktplein (oost) verblijfspleinen Bibliotheekplein – achterzijde Posthoorn – achterzijde stadhuis als publieke “foyers”
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker (Gent) Opdrachtgever: Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) Oppervlakte projectgebied: 13,5 ha Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 1: kernversterking Hamont-centrum
Situering Oostakker wordt gekenmerkt door: groot voorzieningenniveau landelijk karakter
omringing door industriegebieden aanwezigheid van kleinschalige groene binnengebieden
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Bestaande ruimtelijke structuur De huidige structuur van Oostakker vertoont 3 systemen:
Het hoofdwegennet (R4) en de lokale aansluitingsweg hierop De historische structuur van centrum en verlinte steenwegen De recentere verkavelingen ten zuiden van deze steenwegen. De Wolfputsite is quasi volledig omgeven door verkavelingen.
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Opportuniteit: opwaarderen Wolfputstraat Wolfputstraat verbindt centrumfuncties en groene ruimtes Wolfputstraat vormt een belangrijke drager voor openbaar vervoer
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
bestaande inrichting Wolputstraat
voorstel typeinrichting
smalle sectie tussen Gentstraat en F. Van Impelaan
fietssuggestiestroken en groen versterken het beeld als centrumstraat
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Opportuniteit: groenas als drager van het lokaal netwerk voor zacht verkeer Grootstedelijke groenas met route voor langzaam verkeer passeert ten zuiden van Wolfputsite.
Verbindt Dampoort met kasteelpark Slotendries en stadsbos (Oud-vliegveld Oostakker)
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Netwerk van secundaire lussen verbinden groenas met centrum, tewerkstellingspolen, recreatieve functies
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
bestaande inrichting Eksaardserijweg
Inbreiding
in
de
voorstel typeinrichting: fietssuggestiestroken en groene aankleding van de randen
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
voorstel typeinrichting: éénrichtingsstraat met vrijliggend voet- en fietspad
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Randvoorwaarden voor de site Hoofdontsluiting via Wolfputstraat Verfijning netwerk voor zacht verkeer
Hogere densiteit langs Wolfputstraat + plaats voor niet-woonfuncties
Bijkomende groengebieden Groene hoofdas voor zacht verkeer
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
karakteristieken van de site: ontsluiting
mogelijke aansluiting op Daknamstraat
mogelijke doorsteek naar Eksaardserijweg
mogelijke aansluiting op Kemzekestraat
Wolfputstraat
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
karakteristieken van de site: microreliëf
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
karakteristieken van de site: kleine landschapselementen
populierenrij
struweel rond poel
populierenrij
knotwilgen
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
karakteristieken van de site: water
bodemkaart (AGIV)
overstroombaar gebied (AGIV)
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Uitgangspunten voor het inrichtingsplan Dichtheid minimale dichtheid van 25 woningen / ha of 340 wooneenheden
Doelgroep 55 sociale huurappartementen 55 sociale huurwoningen 110 sociale koopwoningen (eventueel een klein percentage sociale kavels) 110 private koopwoningen (eventueel klein deel koopappartemen) Minstens 2/3 grondgebonden ééngezinswoningen. Typologie
gedifferentieerde woontypologie; sociale woningen overwegend een 2/4- type (2 slaapkamers, 4 bewoners); standaard 2 bouwlagen; appartementsgebouwen maximaal 4 bouwlagen; gemiddelde oppervlakte van 100 m² voor appartementen en 125 m² voor woningen.
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
mobiliteit De wijk wordt geconcipieerd als een zone 30, als een woonerf of als een mix van beiden. parkeren Een minimum van 1,5 parkeergelegenheid / wooneenheid waarvan 1 op privaat domein en 0,5 voor bezoekers (gegroepeerd mogelijk) blauw netwerk
Behoud van de bestaande grachten en veedrinkpoel. kleine landschapselementen / groen Maximaal behoud waardevolle kleine landschapselementen Voorzien van 20 m² openbaar groen (recreatief/ecologisch groen)
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Concept 1: kleine landschapselementen als frame Behoud van kleine landschapselementen Ingrijpen in landschappelijk systeem waar nodig (uitdunning struwelen) Frame van kle als identiteitsbepalende drager
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Concept 2: geïntegreerd watersysteem Versterken bestaande grachten- en
slotensysteem
Hemelwater site opvangen in eigen bufferbekken Watersysteem op verschillende niveaus:
Woning: groendaken Straat: inrichting als erven met aandacht voor waterinfiltratie en –afvoer. NZ-infiltratiegracht: open gracht - zone met rietsoorten zuivert het water alvorens af te voeren naar de poel Poel: wordt ingezet als retentiebekken
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Concept 3: aaneengesloten groenstructuur Voorzien van extensieve groenzone rond de poel Voorzien van intensieve groene speelruimte aansluitend op Muizelstraat Kleine landschapselementen en groenzones worden aangevuld met nieuwe aanplantingen ter vervollediging van de groenstructuur De NZ-groenas voor langzaam verkeer passeert beeldbepalende landschapselementen en verbindt de 2 groenzones
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Concept 4: hiërarchische ontsluitingsstructuur Hoofdstraat vanaf Wolfputstraat (zone 30) Woonerven takken op Hoofdstraat aan. Drie woonerven steken door tot de Muizelstraat om omrijfactor te vermijden (sluipverkeer wordt ontmoedigd)
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Concept 4: gedifferentieerde woonvelden Flexibele invullingsmogelijkheden woonvelden onder volgende voorwaarden: Eenzelfde type per woonveld (eenheid in de wijk) Variatie tussen woonvelden (asymmetrisch straatbeeld) Behalen van de vooropgestelde dichtheid (min. 25 won / ha) Specifieke typologieën i.f.v. context: urban villa aan poel (geen vertuining) gestapelde woningen en niet-woonfuncties langs Wolfputstraat (nabijheid centrum, OV)
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Inrichtingsplan 361 woningen (27 wo/ha) 28 % appartementen 11 % grondgebonden appartementen (gestapelde woningen) 31 % gesloten bebouwing 23 % halfopen bebouwing 7 % open bebouwing
15.250 m² ecologisch groen (extensief onderhoud) 6.400 m² intensief groen
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Parkeren Variatie aan parkeeroplossingen i.f.v. oriëntatie, woningtype, huur/koop: Koopwoningen: 1 pp op de eigen kavel Private koopwoningen: bezoekersparkeren ook op de eigen kavel Huurwoningen: parkeren openbaar domein (in het woonerf) Bezoekersparkeren: gegroepeerd langs hoofdstraat (koppen woonvelden)
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Publieke ruimte: waterpoel
Snede door de poel: bestaande toestand en beoogde toestand
Inbreiding
in
de
dorpskern
27 . 05 . 2010
–
De poel wordt deel van publieke ruimte en behoudt functie als retentiebekken
case 2: inbreidingsproject Wolfput-site Oostakker
Publieke ruimte: groenas, hoofdstraat
