Limburg Voerstreek. GRATIS ontdekkingsgids 2009

Limburg

GRATIS ontdekkingsgids 2009

Voerstreek

Welkom in Limburg, de groenste provincie van Vlaanderen. Limburg is

een provincie met een afwisselend landschap, boeiende steden en dorpjes en misschien wel de meest gastvrije

bevolking van België. Een provincie om in alle rust te ontdekken: met de fiets, te voet of te paard. En dat het hele jaar

door. Elk seizoen heeft hier immers zijn eigen charme. Deze ontdekkingsgids loodst je door de Voerstreek, een van

2

de best bewaarde geheimen van Vlaanderen. Deze regio is eigenlijk één groot monumentenpark boordevol

kastelen, vierkantshoeves, kerkjes, kapelletjes, graven, veldkruisen en vakwerkhuisjes met silexmuren. Dit alles mooi

3

ingebed in een landschap van loofbossen, weilanden, akkers, meidoornhagen en holle wegen. De Voerstreek is dan

ook een paradijs voor

het hoogste punt van Vlaanderen. De weidse panorama’s doen je die inspanningen snel vergeten. Je

fietsers en wandelaars. Ook al moet je soms stevig klimmen. Je vindt hier zelfs kan ook altijd op adem komen in de zes pittoreske dorpskernen of krachten opdoen met een verras-

send streekgerecht. Met deze gids leg je alle schatten van de Voerstreek bloot. Zoveel schatten dat je er best een verblijf

aan koppelt. Wil je de hele provincie verkennen? Vraag dan ook de ontdekkingsgidsen van Haspengouw, het Maasland

en de Limburgse Kempen aan. Want Limburg verrast altijd en overal. Veel plezier op je ontdekkingstocht. Sylvain Sleypen, gedeputeerde van Toerisme

Inhoud

Wegwijs door deze ontdekkingsgids Met deze gids ontdek je de Voerstreek, een van de best bewaarde geheimen van Vlaanderen. Deze gids bevat een lijst vol nuttige adresjes, boeiende activiteiten en evenementen. Je wordt verrast met tips en we geven je mee waar je terecht kan voor meer informatie. Deze gids is opgedeeld in verschillende hoofdstukjes. Na de algemene informatie over Limburg en de Voerstreek, lees je hoe je het mooie landschap kan beleven.

4 5

Je kan deze glooiende regio te voet verkennen via het gloednieuwe wandelnetwerk dat je door de vijf natuurgebieden van de Voerstreek loodst. In het eerste hoofdstuk vind je alle info. Maar Limburg is het fietsparadijs bij uitstek en de Voerstreek ligt in het hart van de Euregio. Dus waarom niet al fietsend deze mooie streek verkennen? Het landschap beleven: met de fiets geeft je meer uitleg over het fietsroutenetwerk en de bijbehorende service.

De Voerstreek heeft een rijk verleden. In de prehistorie was de streek al bewoond. Ook de Romeinen en de Frankische en Karolingische vorsten vestigden zich hier. De streek vormde ook meer dan eens de inzet bij geschillen. Heel wat monumenten zijn stille getuigen van dit verleden. Minder stille tradities zijn het carnaval en de processies. In het hoofdstuk Rijk verleden lees je er meer over. Bij al dat ontdekken hoort ook een lekker hapje en drankje of een gastvrij logies. Het voorlaatste hoofdstuk geeft je daarom een aantal nuttige adresjes en praktische informatie mee. Deze gids is een praktische reisgezel. Achteraan vind je de contactgegevens van Toerisme Voerstreek. Zij helpen je graag verder als je bijkomende info wenst. Via de trefwoordenlijst vind je snel de juiste pagina met alle informatie. Doorheen de gids vind je ook een aantal oranje nummertjes 1 die verwijzen naar het overzichtskaartje dat op de binnenkant van de

flap staat. Je kan deze flap uitplooien terwijl je de gids leest. Zo weet je op elk moment waar je bent.

• Intro Limburg en de Voerstreek............................ pag. 6 • Het landschap beleven: te voet........................... pag. 12 Wandelnetwerk Voerstreek............................. pag. 12 Natuurgebieden............................................ pag. 14 • Het landschap beleven: met de fiets.................... pag. 18 Fietsroutenetwerk......................................... pag. 19 Het hart van de Euregio................................. pag. 21 • Rijk verleden.................................................... pag. 22 De zes Voerdorpen......................................... pag. 23 Monumenten................................................ pag. 27 Folklore....................................................... pag. 27 • Slapen, eten en drinken in de Voerstreek............. pag. 30 • Eropuit............................................................ pag. 34 • Trefwoorden..................................................... pag. 36 • Overzichtskaart................................................ pag. 38

NL

Eindhoven Antwerpen Brugge

Gent Keulen

Brussel

Hasselt

B

Maastricht Aken

Luik

Charleroi

F

6 7

D

L

Limburg

Limburg, een gedeeld verleden

Limburg grenst in het noorden aan de Nederlandse provincie Noord-Brabant, in het oosten aan de Nederlandse provincie Limburg, in het zuiden aan Luik en in het westen aan Vlaams-Brabant en Antwerpen. De hoofdstad is Hasselt. Limburg heeft met Remersdaal in de Voerstreek het hoogste punt van Vlaanderen: 287,50 m boven de zeespiegel. De Maas, Demer, Jeker en Dommel zijn de belangrijkste waterlopen. Limburg heeft een oppervlakte van 2422 km2 en telde 827.000 inwoners in 2008.

170 jaar geleden vormden Belgisch en Nederlands Limburg samen nog het verenigde Limburg met Maastricht als hoofdstad. In 1839 werden beide Limburgen gescheiden. Toch zijn de inwoners nog met elkaar verbonden. Ze hebben dezelfde tongval en een zelfde cultuurhistorische achtergrond. De Limburgse identiteit kenmerkt zich door de streektaal, het Limburgs. Maar ook door de vele harmonieorkesten, fanfares, de voorliefde voor carnaval en culinaire specialiteiten zoals de Limburgse vlaai en de Limburgse kaas. De Nederlandse en Belgische schutterijen meten zich nog elk jaar in het Oud Limburgs Schuttersfeest. Een oude traditie die toch niet kan verbergen dat Limburg een heel eigentijdse provincie is.

Het religieuze Limburg De Limburgers maakten kennis met het christendom in de derde eeuw na Christus. In ca. 380 verplaatste Servaas, de eerste bisschop van Tongeren, zijn bisschopszetel naar Maastricht. In de

achtste eeuw bloeide het kerkelijk leven volop en stichtte de kerk abdijen in Sint-Truiden, Munsterbilzen en Aldeneik. Eeuwenlang beheerste de kerk het dagelijkse leven in Limburg. Aan het einde van de twintigste eeuw zette de ontkerkelijking zich in. Toch kent Limburg nog altijd een groot aantal religieuze gebruiken zoals wegkruisen, kapelletjes, bedevaarten en processies. Limburg telt trouwens ook een kleine minderheid protestanten. De islam is de snelst groeiende religie.

Regio’s in Limburg

Limburg: écht niet ver

Limburg telt vier toeristische regio’s: het Maasland, de Limburgse Kempen, Haspengouw en de Voerstreek. Daarnaast heeft de provincie drie Regionale Landschappen: Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren, het Regionaal Landschap Kempen en Maasland en het Regionaal Landschap Lage Kempen. Stuk voor stuk unieke streken die zich onderscheiden door hun landschappen, natuur en cultuurhistorie en die je nergens anders aantreft.

Het ‘verre Limburg’ is een mythe. BrusselHasselt rij je in een uurtje, van Antwerpen naar Hasselt heb je maar 50 minuten nodig. De rijtijden naar Hasselt vanuit Maastricht en Eindhoven bedragen respectievelijk 35 en 70 minuten. Regionale Landschappen: Haspengouw en Voeren Kempen en Maasland Lage Kempen

plateau van het Land van Herve in het zuidoosten en het Nederlands Limburgse Heuvelland in de noordelijke grensstrook. Vanaf de Maas in Moelingen (49 meter boven de zeespiegel) klimt het landschap 16 kilometer lang tot aan het Stroevenbos en de Reesberg. Deze ‘bergen’ liggen beide 287,5 meter boven de zeespiegel en vormen zo de hoogste punten van Vlaanderen. De Voerstreek wordt hierdoor ook wel eens het ‘zolderkamertje’ van Vlaanderen genoemd.

8 9

De Voerstreek in kaart

Zes kerkdorpen

De Voerstreek is een Limburgse enclave ten oosten van de Maas en ten zuiden van Maastricht. Deze landelijke streek van 50 km2 groot ligt als een eiland in het Waalse landsgedeelte, vlak tegen de Nederlandse grens. Ze kenmerkt zich door een zachtgolvend landschap met akkers op de vlakke heuvels, hellingen met loofbossen en weilanden in de dalen. De Voerstreek ontleent haar naam aan het riviertje De Voer dat door de regio slingert en uitmondt in de Maas.

De dunbevolkte regio telt iets meer dan 4300 inwoners verspreid over zes kerkdorpjes. ’s-Gravenvoeren, Sint-Martens-Voeren en Sint-Pieters-Voeren liggen in het dal van de Voer. Met de dorpen Moelingen, Teuven en Remersdaal vormen ze samen de fusiegemeente Voeren.

Overgangsgebied Landschappelijk is de Voerstreek een overgangsgebied van de vlakke Maasvallei naar het

Fauna en flora In de Voerstreek tref je verschillende diersoorten aan die intussen zeldzaam zijn in Vlaanderen. Je komt er nog dassen, everzwijnen, vossen, reeën, hermelijnen, bunzings, wezels en muizenfamilies tegen. Maar ook heel wat zeldzame amfibieën en reptielen zoals salamanders, de vroedmeesterpad en de levendbarende hagedis. De grote gele kwikstaart, sperwer, torenvalk, Vlaamse gaai, koekoek, ijsvogel, steen- en bosuil bevolken het luchtruim. De grootste roofvogel is de buizerd. In de rivier de Voer zwemmen nog heel wat forellen.

de bosrank, gevlekte aronskelk, bosanemoon, veenbes, gele dovenetel, kleine maagdenpalm, de bergnachtorchis, grote keverorchis, het muskuskruid, maretak en het bleek bosvogeltje. De weilanden en beekdalen zijn dan weer afgezoomd met een bonte diversiteit van hagen en heesters. In de weiden zie je hoogstamfruitbomen en laagstamaanplantingen.

Kleinschalig De economische activiteit van de Voerstreek blijft voornamelijk beperkt tot kleinschalige familiale ondernemingen. Het is dan ook een stille en rustgevende regio. Het landschap bevat wel een schat aan architecturaal, landschappelijk, historisch en volkscultureel erfgoed. Een gevolg van de eeuwenoude bewoning in deze regio. In een straal van 25 tot 30 kilometer rond de Voerstreek bevinden zich bovendien tal van cultuurhistorische steden zoals Maastricht, Aken, Luik en Tongeren.

Geschiedenis van de Voerstreek Ook de flora in de Voerstreek is uniek. Zo bevatten de heuveltoppen rijke loofbossen waar je zeldzame plantensoorten aantreft zoals de

het landschap, de aanwezigheid van water en de ligging in de buurt van Maas en Rijn maakten deze omgeving heel aantrekkelijk. Ook de Romeinen waren die mening toegedaan. Ze bouwden hier een of twee villa’s. De Frankische en Karolingische vorsten onderhielden er een koningshoeve.

De huidige Voerstreek was al bewoond in de prehistorie. Dat blijkt uit bewerkte silexstenen die hier zijn teruggevonden. De ondergrond,

Overheersers bij de vleet In tegenstelling tot het overgrote deel van Limburg, behoorde de Voerstreek nooit tot het graafschap Loon of het prins-bisschopdom Luik. Na de dood van Karel de Grote bestuurden de graven van Dalhem, de hertogen van

Het Limburgs dialect De Fransen deelden de Voerstreek uiteindelijk in bij het departement Ourthe, de latere provincie Luik. De Limburgs sprekende gebieden, die tot en met Eupen reikten, kwamen hierdoor bij het ontstaan van België bij de Franstalige provincie Luik terecht. Een provincie waartoe de streek historisch nooit had behoord.

Limburg en de ridders van de Duitse Orde het gebied. De regio vormde meer dan eens de inzet bij geschillen tussen Oost- en WestFrankenland. Na de overwinning van hertog Jan I van Brabant bij de Slag van Woeringen (5 juni 1288), werd het gebied definitief naar het westen georiënteerd.

10 11

Na de Brabanders kwam de regio ook nog in handen van de Bourgondiërs, Habsburgers, Spanjaarden, Oostenrijkers en Fransen. Alleen Sint-Pieters-Voeren bleef een onafhankelijk ministaatje, tot in 1794.

De druk van het Duits in het oosten en van het Frans in het zuiden verdrong stilaan de Limburgse taal. Na 1945 kon je alleen nog in de Voerdorpen Limburgs horen spreken. Op basis van de taalgrensregeling in 1930 en de taalwetten van 1932 werd de Voerstreek uit­ eindelijk bij de provincie Limburg ingedeeld. Dat gebeurde officieel op 1 september 1963. Hierdoor stegen de communautaire span­ ningen tussen de Franstaligen en Vlaamsgezinden uit de regio. In 1977 fuseerden de zes Voerdorpen tot de gemeente Voeren, een gemeente met faciliteiten voor Franstaligen. Sinds het jaar 2000 is er een Vlaamse meerderheid in de gemeenschapsraad.

TIP! Meer weten over de historiek van de Voerstreek? Je vindt de hele geschiedenis terug in de brochure ‘Voeren, de legpuzzel van een rijk verleden’. Deze publicatie is een herwerkte en aangevulde versie van het boek: ‘Voeren, zes verrassingen’. De brochure is te verkrijgen bij Toerisme Voerstreek vzw en kost € 6,50. Info: Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, +32 4 381 07 36

Wandelnetwerk Voerstreek

Het landschap beleven: te voet 12 13

De Voerstreek is een wandelparadijs met een zeldzame fauna en flora. Ruim 25% van de regio is natuurreservaat, de rest is een waar monumentenpark. Sinds de zomer van 2008 kan je de regio nog gemakkelijker te voet ontdekken. Toen werd immers het wandelnetwerk Voerstreek, het eerste wandelnetwerk in Limburg, geopend.

Het wandelnetwerk telt 124 km onverharde en verkeersluwe wandelpaden. Alle wandelpaden zijn uniform bewegwijzerd in beide richtingen. Ze monden uit in knooppunten van waaruit weer nieuwe wandelpaden vertrekken. Elk knooppunt heeft een eigen nummer. Op die manier stippel je gemakkelijk zelf je route uit en maak je de wandeling net zolang als je zelf wil. Je start best in één van de vijf dorpskernen. Die zijn vlot bereikbaar, zowel met de auto als met de bus. Je vindt er grote infoborden en eet- en drankgelegenheden. Tijdens de wandeling houden de bewegwijzeringborden je op het juiste pad. Er is ook een wandelkaart verkrijgbaar met alle routes én informatie.

Wandelkaart De wandelkaart ‘Wandelnetwerk Voerstreek’ is een dubbelzijdige kaart op schaal 1:12.000. Ze bevat ook een brochure met bijkomende informatie. Kaart én brochure kosten samen € 8 en zijn verkrijgbaar bij Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, +32 4 381 07 36 of kan je bestellen bij Toerisme Limburg, +32 11 23 74 50, www.toerismelimburg.be

TIP! Wil je meerdere dagen wan­delen in de Voerstreek? Op pagina 31 vind je meer informatie over de logies in de Voerstreek.

Natuurgebieden

Bosreservaat Alserbos

De Voerstreek telt vijf natuurgebieden die je in alle rust via het wandelnetwerk kunt ontdekken. Elk gebied heeft zijn eigenheid en verrast de wandelaar met zeldzame planten en dieren.

Dit natuurgebied is eigendom van de Vlaamse Gemeenschap. Sinds 1 juli 1998 is het officieel opengesteld voor wandelaars. Het Alserbos strekt zich uit over een oppervlakte van 65 ha en ligt 160 tot 240 meter boven de zeespiegel. De westelijke helling is erg steil en mondt uit in een diepe, holle weg die een droge depressie of ‘delle’ volgt. Dat is een ideaal woon- en foerageergebied voor de das. Het hele bosreservaat is omheind. De doorgangen zijn alleen bestemd voor wandelaars. Mountainbikers mogen wel de doorsteek maken via de middenweg. Voor ruiters en motorvoertuigen is het reservaat verboden terrein. Een deel van het bos werd opengesteld als ‘speelbos’.

Natuurgebied van de Berwijn

14 15

1

Dit gebied is genoemd naar het lokale riviertje de Berwijn dat uitmondt in de Maas. In 1996 kochten de diensten van Bos en Groen en Natuurbehoud van de Vlaamse Gemeenschap het natuurgebied aan. Het 11 ha grote domein ligt in Moelingen en grenst aan het geklasseerde natuurgebied Langveld of Longchamps in het Waalse Berneau. Het Berwijndal bevat de enige twee hectare bos van de Voerense deelgemeente Moelingen. In het bos vind je een grote variëteit aan inheemse boomsoorten zoals kers, es, eik, linde en haagbeuk. Langs de boorden van het natuurgebied staan oude hoogstamboomgaarden en knotwilgen. Het Berwijndal is een geliefkoosde woonplaats voor de das en een ideaal nestgebied voor allerhande (water)vogels.

7

Natuurgebied van Veurs

8

Dit 20 ha grote terrein is een van de mooiste en belangrijkste natuurgebieden van de Voerstreek. Sinds 1998 is het eigendom van de Vlaamse overheidsdienst Aminal. Het gebied

Bovendien zorgt het intensieve begrazingbeheer ervoor dat hier weer orchideeën kunnen bloeien. Ook haviken, rode wouwen, steen- en bosuilen komen hier voor. Het natuurgebied van Veurs bevindt zich vlakbij de wijk ‘Dal’ van het gehucht Veurs (Sint-Martens-Voeren).

Altenbroek, een grensoverschrijdend natuurreservaat 5 Dit natuurreservaat is sinds 1996 eigendom van de Vlaamse vzw Natuurpunt en de Nederlandse Stichting Natuurmonumenten. Het domein is 160 ha groot: 135 ha bevindt zich op het grondgebied van ’s-Gravenvoeren, 25 ha ligt in het Nederlandse Noorbeek. Het natuurreservaat dankt zijn naam aan een privékasteeldomein in het midden van het gebied. Grazende Gallowayrunderen en Mergellandschapen zorgen voor een gevarieerd landschap bevat hoogstamboomgaarden, bosranden, taluds en graften. Dit zijn heggen of hellingen die de erosie tegengaan. Om de natuur te restaureren werden hoogstamfruit, knotbomen en hagen aangeplant. Er werden ook twee amfibiepoelen aangelegd. De herbeboste graften kunnen dassenburchten herbergen.

met natuurlijke bossen, graslanden en planten zoals de gevlekte aronskelk, gulden sleutelbloem en bosanemoon. In de toekomst moeten uitheemse bomen plaatsruimen voor inheemse gewassen zoals de voorjaarsganzerik, kleine pimpernel, bevernel, agrimonie, gulden sleutelbloem, witte marjolein en voorjaarszegge.

Stiltegebied tussen Noorbeek, Mheer en ’s-Gravenvoeren 6 Nederland creëerde in het Mergelland zeven stiltegebieden, stukken natuur die maximaal beschermd worden tegen ‘geluidsvervuiling’. De Vlaamse overheid volgde het Nederlandse voorbeeld en installeerde een stiltegebied tussen Mheer, Noorbeek en ’s-Gravenvoeren. Meer bepaald De Kruisgraaf en Hoogbos (’s-Gravenvoeren). Hier hoort de wandelaar alleen het gezang van de vogels, het geruis van de bladeren en het geritsel van dieren in de gracht.

TIP! Davidsfonds Zomerzoektocht ‘Te gast in de Voerstreek’ De Davidsfonds Zomerzoektocht 2009 is de grootste periodezoektocht in zijn soort. Hij trekt door Nederland, Vlaanderen en Wallonië. In 2009 doorkruist deze zoektocht de Voerstreek. Via de fietsroute (40 km) en de autoroute (50 km) verken je de Voerstreek en omgeving. Op de verschillende haltes maak je kennis met de rijke geschiedenis van deze grensstreek. De zomerzoektocht vertrekt in ’s-Gravenvoeren en doorkruist Voeren. Maar je ontdekt ook het Land van Herve en het Nederlandse Heuvelland. Voor de kinderen is er een aparte kinderzoektocht. Deelnemers aan de Zomerzoektocht ontvangen gratis een cultuurtoeristische streekgids over de Voerstreek en de Euregio. Aan de zoektocht is een prijzenpot verbonden van € 30.000. Info: dagelijks van 6 juni t.e.m. 4 oktober 2009. Prijs deelnemingspakket: niet-leden: € 17, Davidsfonds-leden: € 14 Info: www.davidsfonds.be, + 32 16 310 600. Vanaf 6 juni ook bij Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36, www.voerstreek.be

Geleide dagwandelingen Toerisme Voerstreek vzw organiseert verschillende natuurwandelingen onder leiding van een Voergids. Ze starten om 14 u. en duren ongeveer 2 uur.

1 juni 2009 – Pinksterwandeling (stiltewandeling)

Geleide avondwande­ lingen zomer

Andere evenementen Paaswandeling – 13 april 2009

Natuurwandelingen onder leiding van een Voergids. De wandelingen starten telkens om 19.30 u. en duren ongeveer 2 uur. Vooraf inschrijven.

Start: Kursaal, Boomstraat 153, 3798 ’s-Gravenvoeren Inschrijven: van 7.30 - 15 u. Prijs: € 1 (incl. zelfklever) Afstanden: 5, 12, 20, 23 en 30 km

1 juli, 29 juli, 26 augustus 2009

Wandel- en fietsdag voor de hele familie – 9 mei 2009

Start: bij Jetteke, Veurs 29, 3790 Sint-Martens-Voeren

Start: Bezoekerscentrum Voerstreek, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren

3 oktober 2009 – Fruitwandeling

8 juli en 5 augustus 2009

Start: Bezoekerscentrum Voerstreek, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren

Start: Kerkplein van Sint-Martens-Voeren

28 oktober 2009 – Boswandeling voor families met kinderen

Start: Kerkplein van Sint-Pieters-Voeren

Start: kerk van Sint-Pieters-Voeren 16

26 december 2009 – Glühweinwandeling

17

Start: Bezoekerscentrum Voerstreek, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren

15 juli en 12 augustus 2009 22 juli en 19 augustus 2009

Info: VVB (Vlaamse Volksbeweging): + 32 3 320 06 30 of www.vvb.org

Euregio trophy – 19 september 2009 Start: Kursaal, Boomstraat 153, 3798 ’s-Gravenvoeren Inschrijven: van 7.30 - 15 u. Prijs: € 1 (incl. zelfklever) Afstanden: 6, 12 en 20 km

Start: Kerkplein van Teuven

Sage- en volksverhalenwandeling 18 juli en 15 augustus 2009

Info: Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36, www.voerstreek.be Prijs: -12 jaar: gratis, vanaf 12 jaar: € 1, gezinstarief: € 3 Inschrijven: [email protected] of + 32 4 381 07 36.

Start: telkens om 21 u. aan het Bezoekerscentrum Voerstreek, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren Prijs: € 1, gezinstarief: € 3 Inschrijven verplicht: [email protected] of + 32 4 381 07 36.

Fietsen in de heuvel­ achtige Voerstreek De Voerstreek heeft een heuvelachtig landschap met heel wat kuitenbijters. Hier vind je zelfs het hoogste punt van Vlaanderen. Het is dus vooral een regio voor geoefende fietsers. Het fietsonthaal- en servicepunt van de Voerstreek verhuurt gelukkig elektrische fietsen voor de minder getrainde benen.

Fietsroutenetwerk

Het landschap beleven: met de fiets 18 19

Limburg is in 2008 voor de derde keer op rij verkozen tot dé fietsprovincie van Vlaanderen. Hier vind je een waar fietsparadijs met meer dan 2000 km goed onderhouden, veilige en hoofdzakelijk autovrije fietspaden. Sinds april 2009 maakt de Voerstreek ook deel uit van het fietsroutenetwerk Limburg. De regio telt tien knooppunten en veertig kilometer fietspaden die naadloos aansluiten op de netwerken van Belgisch en Nederlands Limburg. Drie lussen voeren je langs de zes

Voerdorpjes - één groot monumentenpark met 120 kastelen, kerkjes, wegkruisen en grootse landschappen. Het fietsroutenetwerk zorgt ervoor dat je zelf heel gemakkelijk je eigen route uitstippelt. De blauwe fietsbordjes en de fietskaart van het fietsroutenetwerk Limburg houden je op het juiste pad. Langs de routes liggen fietsvriendelijke logies waar je alle fietscomfort bij de hand hebt.

Alle fietsroutes van het fietsroutenetwerk – dus ook die in de Voerstreek – zijn met elkaar verbonden via een systeem van knooppunten. Elk knooppunt heeft een apart nummer. De weg

naar een knooppunt wordt duidelijk aangegeven door blauwe rechthoekige fietsbordjes die langs de fietsroutes staan opgesteld. Verloren rijden kan niet. Je volgt gewoon het juiste nummer en maakt je fietstocht precies zo lang als je zelf wilt. Alle routes zijn in twee richtingen bewegwijzerd. Met behulp van de fietskaart van het fietsroutenetwerk Limburg stippel je gemakkelijk op voorhand je parcours uit. Het fietsroutenetwerk werd bedacht door Limburger Hugo Bollen en het Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Intussen is het overal in Vlaanderen en grote delen van Nederland gekopieerd.

over de faciliteiten van het fietsroutenetwerk en fietsvriendelijke cafés en logies. Info: de fietskaart mét fietsinfoboekje kost € 9,50. Vanaf eind maart 2009 kan je ze bestellen via www.toerismelimburg.be, + 32 11 23 74 50 of kopen in alle Limburgse toeristische infokantoren.

Fietskaart Deze kaart op schaal 1:65.000 geeft een volledig overzicht van het Limburgse fietsroutenetwerk. De nieuwste editie bevat ook het gloednieuwe fietsroutenetwerk in de Voerstreek. De kaart vermeldt alle routes, de knooppunten met onderlinge afstanden, straatnamen, stations, parkings, fietsonthaal- en servicepunten, centrumverbindingen, bezienswaardigheden, wandelstartplaatsen, picknickplaatsen, hellingen, veerponten en onverharde wegen. De kaart bevat ook een fietsinfoboekje met info

TIP! Euregionale fietskaart Wil je naast de Voerstreek ook de Euregio ontdekken? Op pagina 21 vind je meer informatie over de Eurogionale fiets- en autokaart.

TIP! Fietsvriendelijk logeren Voor fietsvriendelijke logies in de Voerstreek, kijk op pagina 31.

Fietsonthaal- en servicepunt: de ideale startplaats Starten aan je fietstocht? Dat doe je best in een fietsonthaal- en servicepunt (FOS). Hier parkeer je veilig je auto en zit je meteen op het fietsroutenetwerk. Je vindt hier ook alle fietscomfort: van een fietsenstalling, picknickplaats en sanitaire voorziening tot een fietsreparatieset. Het centrale punt is de fietsinfozuil met weerstation, digitaal infoscherm en compressor. In het lokale kantoor kan je ook fietskaarten, fietsmateriaal en brochures krijgen. Het fietsonthaal- en servicepunt in de Voerstreek is dagelijks open van 9 - 17 u. In het weekend en op feestdagen van 10 - 17 u.

Elektrische fietsen te huur In het fietsonthaal- en servicepunt van de Voerstreek kan je elektrische fietsen huren. Je betaalt € 20 voor een hele dag en € 12 voor een halve dag. Je reserveert je elektrische fiets best op voorhand. Vanuit België via het gratis nummer 0800 96 96 7 (optie 2), van buiten België via + 32 495 52 42 26 of + 32 11 33 27 56.

20

Fietsonthaal- en servicepunt Bezoekerscentrum Voerstreek

21

Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren + 32 4 381 07 36, fax + 32 4 381 21 59

2

De Voerstreek: het hart van de euregio De Voerstreek ligt in het hart van de Euregio en het zogenaamde Drielandenpark. Dat is het groene niet-stedelijke gebied dat wordt afgebakend door het Duitse Aken, de Nederlandse steden Maastricht en Heerlen en de steden Hasselt en Luik. Vanuit de Voerstreek kan je dit landschappelijke gebied of de omringende steden gemakkelijk ontdekken. Je kan ook een uitstap maken naar het nabijgelegen Tongeren waar – net zoals in Maastricht – het Romeinse archeologische verleden nog volop aanwezig is. Ook geologisch is de Voerstreek een boeiend kruispunt. Het vormt het overgangsgebied tussen de Maas, de Mergelstreek, het Heuvelland en het Land van Herve. En ook op het vlak van taalcultuur en dialectiek komen hier verschillende invloeden samen. Kortom: een uniek ‘venster op de Euregio’.

Euregionale fiets- en autokaart

TIP! Bezoekerscentrum Voerstreek

Een dubbelzijdige combikaart met info over de wijde regio rond de Voerstreek. Naast het fietsknooppuntennetwerk van Belgisch en Nederlands Limburg bevat de kaart de bewegwijzerde Kastelenroute (68 km) en drie niet-bewegwijzerde routes in Luik (van 28 tot 34 km). Voor de automobilisten zijn er vier cultuurhistorische autoroutes uitgestippeld tussen Tongeren, Maastricht, Heerlen, Aken en Luik.

Het Bezoekerscentrum Voerstreek is een handig vertrekpunt voor een verkenning van de regio. In het interactieve centrum ontdek je op een speelse manier meer over de Voerstreek. Onder andere via schuiframen, driedimensionale kijkers, tunnels, deurtjes, puzzels, foto’s en een speelfilm.

Info: de Euregionale fiets- en autokaart op schaal 1:50.000 bevat ook toeristische informatie over de Euregio. De kaart inclusief begeleidende brochure met routebeschrijving kost € 8. Ze is verkrijgbaar bij Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36, www.voerstreek.be

Euregio-Info-Shop

4

Uitrustingen voor wandelaars en fietsers. In deze shop vind je wandelattributen, gespecialiseerde kaarten, fietsherstelkits, een kompas, ... Maar ook informatie over de burchten en forten in de streek, de geschiedenis van de Landen van Overmaas, Ferrariskaarten uit de 18de eeuw én talrijke streekproducten. Pley 17, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 40, www.euregioshop.be, [email protected]

Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36, www.voerstreek.be

3

De zes Voerdorpen De zes dorpjes van fusiegemeente Voeren hebben elk hun eigen karakter. Moelingen werd in 1914 volledig platgebrand door de Duitsers. De meeste huizen dateren van na 1918. Het lintdorp ’s-Gravenvoeren is het administratieve hart van de fusiegemeente. Hier zetten watermolens de kracht van de snelstromende Voer volop om in energie. Sint-Martens-Voeren wordt gedomineerd door een spoorwegviaduct van 251 meter lang. Sint-Pieters-Voeren is het kleinste dorp en behoorde tot aan de Franse revolutie toe aan de Duitse orde. Het wandeldorp Teuven ligt rustig in het dal van de Gulp, het kleine Remersdaal is dan weer een agrarische gemeente. Achteraan in deze gids vind je een kaartje van de Voerdorpen.

Rijk verleden 22 23

De dunbevolkte Voerstreek telt iets meer dan 4300 inwoners verspreid over zes kerkdorpjes. ’s-Gravenvoeren, Sint-Martens-Voeren en SintPieters-Voeren liggen in het dal van de Voer. Met de dorpen Moelingen, Teuven en Remersdaal vormen ze samen de fusiegemeente Voeren. In de hele regio vind je grote en kleine monumenten, gaande van kastelen tot kapelletjes en grafkruisjes.

De streek kent ook een levendige folklore. In de winter staat de gemeente in het teken van carnaval, in de zomer trekken de processies van dorp tot dorp.

Moelingen Het meest westelijke dorp van Voeren ligt in het Maasdal. Hier stroomt het riviertje de Berwijn. De Romaanse kerktoren uit de 12de eeuw is een beschermd monument. Ze combineert verschillende stijlen. Aan het oudgemeentehuis staat het dorpskruis uit 1768 en enkele grenspalen uit de 18de eeuw, met de wapens van Oostenrijk en de Nederlanden.

Waar de Berwijn in de Maas uitmondt, stond ooit het kasteel van Elven. Nu zie je alleen nog de resten van ‘De Schans’, een versterking die de Spanjaarden in 1674 bouwden en van een Oostenrijks tolkantoor uit de 18de eeuw. Vlakbij ligt een stuwdam, die het peil van de Maas stroomopwaarts regelt. Aan de oostelijke kant drijft het water een hydro-elektrische

centrale aan. Hier werd een nieuwe brug over de Maas aangelegd. Info: meer info over de kerk van Moelingen vind je in het boek ‘De O.L.V. - tenhemelopnemingkerk van Moelingen in haar rijke, historische kader’. De editie uit 2002 telt 31 pagina’s en kost € 3,50. Het boekje is verkrijgbaar bij Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36, www.voerstreek.be

’s-Gravenvoeren

villa ontdekt. De kapel werd gebouwd met de opgegraven materialen. Het kasteel van de ‘Graven van Voeren’ is al lang verdwenen. Er zijn wel nog twee andere kasteeltjes: Altenbroek en Ottegraven (op de grens met Sint-Martens-Voeren). Info: meer info over de kerk van ‘s-Gravenvoeren vind je in het boek ‘De Sint-Lambertuskerk van ’s-Gravenvoeren in haar rijke, historische kader.’ De editie uit 2004 telt 48 pagina’s en kost € 3,50. Het boekje is verkrijgbaar bij Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36, www.voerstreek.be

Sint-Martens-Voeren

24 25

’s-Gravenvoeren is een lang lintdorp langs de Voer. De loop van het riviertje werd in 1937 verlegd. Daarom kregen de huizen op de rechteroever een eigen loopbruggetje. De kerk, de pastorie en verschillende boerderijen stammen uit de Oostenrijkse periode. Ook de meeste grafkruisen tegen de buitenmuur van de kerk zijn 18de-eeuws. Een hele mooie plek is het pleintje van Kinkenberg, aan de overzijde van de Voer op 100 meter van de kerk. In het gehucht Schophem ligt het Steenboskapelletje. In 1846 werden hier de resten van een Romeinse

Een 23 meter hoge spoorwegbrug domineert hier het dorpsbeeld. De brug maakt deel uit van de lijn Tongeren-Aken, die de Duitsers tijdens WOI aanlegden. Ze sluit aan op de langste spoorwegtunnel van Vlaanderen (2070 meter) tussen het gehucht Veurs en Remersdaal. In Veurs zelf vind je nog verschillende oude maar goed bewaarde vakwerkhuizen uit silex. Onder de 13de-eeuwse kerktoren ligt het graf van pastoor Veltmans. Hij speelde een belangrijke rol in het behoud van het Nederlandstalige karakter van de Voerstreek. Op het kerkhof staat ook een 16de-eeuws graf en de laatste rustplaats van de bemanning van een RAF-vliegtuig dat in 1941 neerstortte. Iets verder zie je het Veltmanshuis: de vroegere pastorie die nu dienst doet als Cultureel Centrum van de Vlaamse Gemeenschap. Info: meer info over de kerk van Sint-MartensVoeren vind je in het boek ‘De Sint-Martinuskerk van Sint-Martens-Voeren in haar rijke, historische kader’. De editie uit 2005 telt 48 pagina’s en kost € 3,50. Het boekje is verkrijgbaar bij Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36, www.voerstreek.be

Sint-Pieters-Voeren Het kleinste Voerdorp is vooral bekend om zijn Commanderie. Tot aan de Franse Revolutie behoorde dit kasteel toe aan de Duitse Ridderorde. Het werd gebouwd in het begin van de 17de eeuw in Maaslandse renaissancestijl. In het park van de Commanderie ligt de lokale viskwekerij met o.a. forel, een typisch streekgerecht. Het dorpskerkje werd rond 1660 gebouwd in opdracht van Commandeur Willem Quaedt van Beeck. Zijn grafsteen bevindt zich bij de toegangspoort van het kerkhof. Even buiten het dorp – richting Sint-MartensVoeren – ligt de beschermde Sint-Annakapel uit 1730, eigendom van Erfgoed Vlaanderen.

Aan het kasteeltje Magis op de grens met Aubel, heb je een prachtig panorama over de Voerstreek. Aan de overzijde van de weg kijk je uit over het dal van de Berwijn. Info: meer info over de kerk van Sint-Pieters-Voeren vind je in het boek ‘De kerk van Sint-Pieters-Voeren in haar rijke, historische kader’. De editie uit 2001 telt 19 pagina’s en kost € 2,50. Het boekje is verkrijgbaar bij Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36, www.voerstreek.be

vel zijn met enige moeite zichtbaar vanaf de weg. De kastelen zijn niet toegankelijk voor bezoekers. Info: meer info over de kerk van Teuven vind je in het boek ‘De kerk van Teuven in haar rijke, historische kader’. De editie uit 2003 telt 23 pagina’s en kost € 3,50. Het boekje is verkrijgbaar bij Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36, www.voerstreek.be

Teuven Teuven ligt in een golvend landschap en is omringd door uitgestrekte bossen. De neogotische Sint-Pieterskerk uit 1870 steekt opvallend hoog uit boven de rest van het dorp. In Teuven zijn er twee kastelen. ‘De Hoof’ was vroeger de woonst van de lokale heren. In 1985 kocht de Vlaamse Gemeenschap het aan. Vandaag wordt het gebouw uitgebaat als hotel-restaurant. Het tweede kasteel is de voormalige abdij van Sinnich. Die is sinds de Franse Revolutie in privé handen. Vroeger leefden hier de kanunnikessen van Sint-Augustinus. Het gebouw heeft een Romaanse toren uit de 13de eeuw. De voorgevel werd in 1750 ontworpen door de Akense architect Couven. De toren en voorge-

Remersdaal Remersdaal ligt in het oosten van de Voerstreek. Hier vertoont het landschap al volop de kenmerken van het Land van Herve: boerderijen die verspreid liggen in de weilanden. Naast de kerk merk je de resten en de hoeve op van het vroegere kasteel ‘Het Hoes’. Een veel beter bewaard kasteel bevindt zich enkele kilometers buiten de dorpskom. Het kasteel

26 27

‘Obsinnich’ stamt uit de 17de eeuw en is nu een vakantieverblijf voor jeugdgroepen. Op de gemeentegrens met Sippenaeken staat een merkwaardig monumentje. Het werd opgericht ter ere van de slachtoffers van de elektrische draad die in de Eerste Wereldoorlog België en Nederland scheidde. En als je dan toch in de buurt bent, neem je ook best een kijkje in Sippenaeken zelf, thuishaven van het indrukwekkende kasteel Beusdaal.

Monumenten

Vakwerkhuisjes

Voeren is één groot monumentenpark met meer dan 120 geklasseerde kastelen, kerken, vakwerkhuisjes, grafkruisen, kapelletjes, dorpspompen, ... Twee uitgestippelde autoroutes van zo’n 35 km voeren je langs de mooiste monumenten van deze streek. De route is niet bewegwijzerd maar er is wel een kaart met infoboekje. Hierin vind je uitleg over en foto’s van elk monument.

Veurs in Sint-Martens-Voeren staat bekend voor zijn authentieke vakwerkhuizen in silex. Nergens ter wereld werd de vuursteen zó intensief gebruikt in woningbouw. De gebouwen dateren uit de 18de of begin 19de eeuw. Naast silex maakten de bouwheren ook gebruik van natuursteen, eiken of essen balken, hazelaaren wilgentwijgen, stro, leem, kalk en zelfs paardenhaar.

Info: meer info over de kerk van Remersdaal vind je in het boek ‘De Sint-Heribertuskerk van Remersdaal in haar rijke, historische kader’. De editie uit 2006 telt 47 pagina’s en kost € 3,50. Het boekje is verkrijgbaar bij Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36, www.voerstreek.be

Info: kaart en informatieboekje kosten samen € 4,50. Ze zijn verkrijgbaar bij Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36, www.voerstreek.be

TIP! De 6 kerkboekjes De 6 kerkboekjes samen kosten € 15. Ideaal als je meerdere dorpjes wil ontdekken. Ze zijn verkrijgbaar bij Toerisme Voerstreek vzw, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36, www.voerstreek.be

Evenementen Open Monumentendag zondag 13 september 2009 Info: www.voerstreek.be

Folklore Carnaval

Tussen 11 november en Aswoensdag (met uitzondering van de adventsperiode tot 6 januari) heerst Koning Carnaval in de Voerstreek. Er vindt een hele waaier van carnavalsactiviteiten plaats zoals pronkzittingen, kinderzittingen en carnavalsoptochten. Info: op www.toerismelimburg.be vind je een overzicht van de carnavalsoptochten.

Schutterijfeesten

Processies 2009

Op Pinkstermaandag trekt in Sint-MartensVoeren de schutterskoning voor het laatst door het dorp. Na de stoet volgt het koningschieten of de vogelschot. De schutter die de houten vogel op de paal afschiet, is een jaar lang de nieuwe koning. Elke derde zondag van september vindt het schietkampioenschap van Voeren plaats. De deelnemers strijden met de dikke buks voor de beker van de Voerstreek.

7 juni 2009 (eerste zondag na Pinksteren) Sint-Martens-Voeren, start: 9 u. 13 juni 2009 Teuven: start 19.30 u. 14 juni 2009 (tweede zondag na Pinksteren) ’s-Gravenvoeren, start: 10.15 u. 2 augustus 2009 (vijfde zondag van juli) Remersdaal, start: 9.30 u. 15 augustus 2009 (Hemelvaart van Maria) Moelingen, start: 20.15 u.

Info en inschrijvingen: www.schutterijsmv.be

Processies (Bronk)

28 29

De Bronk- of sacramentprocessies starten traditiegetrouw aan de kerk en leggen een lang parcours af. Onderweg zijn er rustaltaren waar de zegen wordt gegeven. Voorop marcheert de lokale muziekkapel, die in Sint-MartensVoeren wordt aangevuld met de schutterskoning en schutterij. Er worden bijbeltaferelen uitgebeeld en de bloemenmeisjes vullen het geheel aan. Vaak wordt dit aangevuld met Kamers schieten, een authentiek vuurwerk met veel lawaai en rook.

30 31

Slapen, eten en drinken in de Voerstreek Jezelf eens uitgebreid laten verwennen? Dan ben je in Limburg aan het juiste adres. Je kleine honger stillen met een streekgerecht, uitgebreid tafelen in een toprestaurant of genieten van een heerlijk ontbijt in een gastvrij charmevol logies. De Limburgers leggen je altijd in de watten.

Logeren in Limburg

Logies online boeken

Fietsvriendelijk logeren

Limburgers worden over het algemeen beschouwd als de meest gastvrije mensen van België. In heel wat logies leggen de gastheer en gastvrouw je extra in de watten. Met een welkomstgeschenk, toeristische informatie, een korf met streekproducten en een ontbijt met plukverse eitjes en andere lokale oogsten. De keuze aan logies in Limburg is heel uitgebreid. Van B&B’s en hotels over vakantiewoningen, campings en vakantieparken.

Via www.toerismelimburg.be boek je vlot zelf je vakantie in Limburg. Met behulp van de zoekfunctie vind je snel je ideale vakantieverblijf. Gewoon je vakantieperiode, type verblijf, bestemming en/of aantal personen ingeven en klikken. De website bevat bovendien uitgebreide informatie en foto’s van meer dan 400 verblijven in Limburg en meer dan 100 verblijven die je online kunt boeken.

De fietsvriendelijke logies herken je aan het label tegen de buitenmuur. Hier vinden fietsers alles wat ze nodig hebben: een gratis overdekte en afgesloten fietsenstalling, een EHBO-koffer, een fietsreparatieset en de mogelijkheid om kleren te drogen. Ook aan toeristische informatie is gedacht. ’s Morgens serveert de gastheer of gastvrouw een krachtig fietsersontbijt.

Logies in de Voerstreek De Voerstreek is een regio waar rust, gezelligheid en natuur centraal staan. Dat ‘goede gevoel’ weerspiegelt zich ook in het logiesaanbod. Je kiest uit kleine familiehotels, B&B’s en vakantiewoningen. Erg in trek is het hoeve- en plattelandstoerisme waar je met het hele gezin overnacht in een eventeel nog actieve boerderij. Jeugdgroepen kunnen terecht op bivakweides, in bivakhemen, jeugdherbergen, campings en groepspensions. Voor fietsers zijn er de fietsvriendelijke logies die zich nabij het fietsroutenetwerk bevinden. Info: www.voerstreek.be

Een overzicht van alle fietsvriendelijke logies vind je op www.toerismelimburg.be en in het fietsinfoboekje. Het fietsinfoboekje met fietskaart (€ 9,50) is te koop bij Toerisme Voerstreek en op www.toerismelimburg.be

Eten en drinken in de Voerstreek Limburgers zijn bourgondiërs. Dat merk je ook in de Voerstreek. Aan de vele rijke streekgerechten op basis van lokale oogsten én aan de vele fietscafés, brasseries, restaurants en eetgelegenheden die deze regio telt.

Aanbevolen door GaultMillau Voor de GaultMillau-gids is de Voerstreek geen onbekend terrein. Deze onafhankelijke gids hecht veel belang aan de authenticiteit van restaurants, de versheid van de producten en de combinatie eten en drinken. Hof de Draeck kreeg van GaultMillau minstens 2 koksmutsen. Dat staat gelijk met een score van 15 op 20.

32 33

Hof de Draeck (16/20) Hoofstraat 15, 3793 Teuven + 32 4 381 10 17 www.hof-de-draeck.be

www.gaultmillau.be

Streekgerechten en -producten De ongerepte natuur van de Voerstreek zorgt ook op het bord en in het glas voor veel plezier. Neem nu de forel die hier nog vrolijk rondzwemt. Overal in deze regio kan je forel ‘op Voerense wijze’ bestellen. Een aanrader. Ook de Voerense trip moet je zeker eens proberen. Deze lokale specialiteit leunt aan bij bloedworst. Een lekker hartverwarmertje is het Voerdrupke, een combinatie van Limburgse jenever en de stekelige sleedoorn of Prunus spinosa. Die tiert in de Voerstreek nog weelderig aan bosranden, graften en op wegbermen. Voor streekgerechten kun je terecht in tal van eetcafés en restaurants. Je kan ook streekproducten of -specialiteiten uit de Voerstreek mee naar huis nemen. Een overzicht. Forel Als je een vergunning hebt, mag je in de waterlopen van de Voerstreek vissen op forel. Anders is het verboden. Heel wat restaurants serveren wel forelschotels.

Wijngaardslakken De wijngaardslak (escargot de Bourgogne) voelt zich uitstekend thuis in de Voerstreek. Ze komt vooral voor in de beschutte wegbermen. Het diertje is wel beschermd. De plaatselijke restaurants serveren alleen gekweekte exemplaren. Voerdrupke Deze lichte jenever van 22° wordt gestookt met sleedoornpruimpjes. Heel wat Voerense horecabedrijven schenken deze specialiteit. ‘e Voerdrupke mit sjlieëkreke’ is alleen in de Voerstreek verkrijgbaar. Je kan het onder andere kopen bij Toerisme Voerstreek, Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren.

Platz Deze traditionele ‘koningskoek’ is een variant op de broden die in de Middeleeuwen in Wallonië bekend waren onder de naam ‘cougnoulx’ of ‘couglou’. Hij is verkrijgbaar in verschillende Voerense eetgelegenheden. Trip Zwarte of witte Voerense ‘trip’ is een variant op bloedworst. Je kan de trip kopen bij een aantal slagers in de Voerstreek. Herfse kaas Zachte kaas (Herfse rommedoe) is bekend vanwege zijn sterke geur. Oneerbiedig soms ook wel stinkkaas genoemd. In enkele boerderijen wordt deze kaas nog ambachtelijk in het eigen kaaskeldertje gemaakt. Stroop De Voerense perenstroop wordt zonder toevoeging gestookt in grote koperen ketels van 800 liter. Dat gebeurt boven een houtvuur in de vloer van een schuur. Dit natuurproduct bevat ongeveer 70% peren en 30% zoete appels.

Streekbier ‘Rick’s Bier’ is een Voerens streekbier dat op smaak wordt gebracht met ambachtelijk gestookte stroop. ‘Rick’s Abbesse’ is een kersenbier op basis van de lokale kers ‘Abbesse de Mouland’.

Abbesse de Mouland Een oude kersenvariëteit die in de Voerstreek nog op hoogstambomen rijpt. Vooral in Moelingen wordt ze nog geteeld. Deze kleine, zoete kers kleurt je lippen sterk paars-blauw. Stiekem proeven is er dus niet bij.

TIP! Streekproductenmarkt Aubel Op deze zondagsmarkt, op enkele kilo­ meters van de Voerstreek, vind je verse producten uit de streek: ambachtelijke kazen, groenten, vleesproducten, vleeswaren en gastronomische specialiteiten. Muzikanten voegen een vrolijke noot toe en begin september stellen kunstenaars hun schilderijen tentoon.

Toeristisch infokantoor ¡ Toerisme Voerstreek vzw Pley 13, 3798 ’s-Gravenvoeren, + 32 4 381 07 36 www.voerstreek.be, [email protected]

De Voerstreek: hoe geraak je er? Met de auto vanuit Brussel en Antwerpen

Eropuit 34 35

In Limburg word je altijd vriendelijk onthaald. Bij Toerisme Voerstreek vzw kun je 7 dagen per week terecht. Voor de juiste openingsuren neem je best even op voorhand contact op met het infokantoor of kijk op www.toerismelimburg.be

Neem de E40 richting Aachen tot in Cheratte. Kies daar de richting Maastricht-Visé (E25) tot aan de afrit Moelingen (Mouland). Volg nu de borden ‘Fourons’ en daarna ‘Voeren-Fourons’.

Met de auto vanuit Nederland Via Maastricht kies je richting Luik (E25). Ga in Eijsden de grens over naar Moelingen. Of je rijdt via Margraten naar Verviers. Ga daar de grens over in St.-Martens-Voeren (De Plank).

Met het openbaar vervoer Neem de IC- of IR-trein naar Luik-Guillemins. Die vertrekt om het uur vanuit Oostende, Blankenberge, Gent, Antwerpen en Schaarbeek. In Luik-Guillemins neem je de L-trein naar Maastricht en stapt uit in Wezet (Visé). Daar kan je met de bus verder naar de Voerstreek. Kies buslijn 39B ‘Tongeren-Visé-Remersdaal’ of lijn 39C ‘Visé-Montzen’. Op de lijn 39B rijden de bussen tijdens de week om het uur en in het weekend om de twee uren. Op de lijn 39C rijden de bussen op werkdagen ongeveer om het uur. De dienstregeling is verkrijgbaar bij Toerisme Voerstreek vzw, www.voerstreek.be Meer info en dienstregelingen: www.nmbs.be en www.delijn.be

Trefwoorden Moelingen Natuurgebied van de Berwijn................................................ pag. 14 Processie............................................................................ pag. 28

Processie............................................................................ pag. 28 Schutterijfeesten................................................................. pag. 28 Vakwerkhuisjes in Veurs....................................................... pag. 27

Remersdaal

Sint-Pieters-Voeren

Processie............................................................................ pag. 28

Bosreservaat Alserbos.......................................................... pag. 14 Geleide avondwandelingen................................................... pag. 16 Geleide dagwandelingen...................................................... pag. 16

’s-Gravenvoeren

36 37

Bezoekerscentrum Voerstreek............................................... pag. 20 Davidsfonds Zomerzoektocht ‘Te gast in de Voerstreek’........... pag. 15 Euregio trophy.................................................................... pag. 16 Euregio-Info-Shop............................................................... pag. 21 Fietsonthaal- en servicepunt Bezoekerscentrum Voerstreek...... pag. 20 Geleide avondwandelingen................................................... pag. 16 Geleide dagwandelingen...................................................... pag. 16 Natuurreservaat Altenbroek................................................. pag. 15 Paaswandeling.................................................................... pag. 16 Processie............................................................................ pag. 28 Sage- en volksverhalenwandeling.......................................... pag. 16 Stiltegebied tussen Noorbeek, Mheer en ’s-Gravenvoeren........ pag. 15

Sint-Martens-Voeren Geleide avondwandelingen................................................... pag. 16 Geleide dagwandelingen...................................................... pag. 16 Natuurgebied van Veurs....................................................... pag. 14

Teuven Geleide avondwandelingen................................................... pag. 16 Hof de Draeck (restaurant GaultMillau)................................. pag. 32 Processie............................................................................ pag. 28

NL

Eindhoven Antwerpen Brugge

Gent Keulen

Brussel

Hasselt

B

Maastricht Aken

Luik

Charleroi

F

D

L

Limburg in de Euregio

38 39

De Voerstreek in Limburg

3 2

1 2 3 4 5 6 7 8

Natuurgebied van de Berwijn Fietsonthaal- en servicepunt Bezoekerscentrum Voerstreek Bezoekerscentrum Voerstreek Euregio-Info-Shop Natuurreservaat Altenbroek Stiltegebied tussen Noorbeek, Mheer en ‘s-Gravenvoeren Bosreservaat Alserbos Natuurgebied van Veurs

6 4

5

1

¡

8

¡ Toerisme Voerstreek vzw 7

colofon Deze ontdekkingsgids is een uitgave van Toerisme Limburg vzw, Willekensmolenstraat 140, 3500 Hasselt, + 32 11 23 74 50. De ontdekkingsgids kwam tot stand met medesubsidiëring van Provincie Limburg en werd gerealiseerd door Toerisme Limburg vzw i.s.m. de gemeente Voeren en Toerisme Voerstreek vzw. Verantwoordelijke uitgever: Willy Orlandini, Herckenrodeplein 1, 3600 Genk Fotografie: Guido Sweron, Sarie van den Bossche, Mark Wauters, Kristien Wintmolders, Eddy Daniëls Realisatie: Impuls, Genk D/2009/1504/07 Deze brochure is met de grootste zorg samengesteld. Toerisme Limburg vzw is niet aansprakelijk voor eventuele wijzigingen en/of onjuistheden in de opgenomen gegevens.

Een initiatief van de provincie Limburg

limburg.be