Likken en plakken. Vrouwen willen altijd meteen. Per Se: Jonge beleggers met lef Zouteloos Florence Poezen op hun paasbest Plus Vacature-index P19

22/03/2008 www.depers.nl

  Se

Per Se: Jonge beleggers met lef • Zouteloos Florence • Poezen op hun paasbest Plus Vacature-index P19

 








opzaterda g

‘Vrouwen willen altijd meteen’ Eric van Sauers

Op de ho

Protest in

de arena

  
 



 


rens

Interview P10

>> P22  








 
 

 





 


Likken en plakken

De smurfen zijn op, maar onze spaarwoede blijft. Waarom Nederlanders zo gek op zegeltjes zijn. Lees verder op pagina 13

2

Respons



 



Je kunt een land pas besturen als je de cijfers kent.

Hoe hard groeit de Nederlandse economie? Hoe ontwikkelt de inflatie zich? In welk

beslissingen vereisen een goed fundament. Vandaar dat de cijfers die de CBS’ers

tempo neemt de werkloosheid af? Hoe hard groeit onze bevolking nog? Wat zijn

met elkaar verzamelen, analyseren en publiceren betrouwbaar moeten zijn. En dat

de effecten van het milieubeleid? Hoe groot is het aantal verkeersslachtoffers

Het CBS zoekt statistici en managers.

in Nederland? In Nederland worden elk

gaat niet vanzelf. Heb je een opleiding op HBO- of WO-niveau en wil je helpen Nederland cijfermatig in kaart te brengen?

jaar duizenden beslissingen genomen op basis van cijfers die het CBS levert. Bij het

Kijk voor de actuele vacatures op www.werkenbijhetcbs.nl. Je vindt daar ook alles

opstellen van de Rijksbegroting bijvoorbeeld, zijn ze van groot belang. Belangrijke

over de gunstige arbeidsvoorwaarden en de vele loopbaanmogelijkheden.



   

Actueel 3

Staatsgeheimen Spionage is onderdeel van de dagelijkse praktijk

Alles is te kraken M Veilig Volgens ex-

beveiligingsbedrijf Fox-IT. De heren waarschuwden hun klanten eerder al voor het gevaar van de chip. ‘Het was slechts een kwestie van tijd.’ Volgens de versleutelexperts zullen hackers nu massaal proberen elk inlogsysteem beveiligd met die chip te kraken. Geen gebouw is dus meer veilig. Maar de chipkraak is kinderspel vergeleken bij de beveiliging van staatsgeheimen zeggen Prins en Van der Marel. Die is ook niet altijd waterdicht, bleek onlangs toen de tekeningen van de bunkers onder de tennisbanen van koningin Beatrix openbaar werden.

perts was de chipkraak een kwestie van tijd

M Staatsgeheimen

Overheden geven miljoenen uit voor het beveiligen van informatie Hanne Reus DELFT

OV-chipkaarten, overheidspasjes, inlogsystemen voor netwerken en straks mogelijk de kastjes van het rekeningrijden, niets lijkt meer veilig voor hackers. Dat klopt volgens het enige bedrijf in Nederland dat staatsgeheimen beveiligd. ‘Bijna alles is te kraken.’ Heel Den Haag tot aan de AIVD is in rep en roer door de kraak van de chip die de toegang tot overheidsgebouwen beveiligde. Studenten aan de Radboud Universiteit ontcijferden vorige week de code in de toegangspasjes en ontwikkelden ook nog eens een goedkope manier om de pasjes na te maken. Wat bleek, binnen drie maanden kan iedereen met enig technisch inzicht een gebouw met een dergelijke toegangscontrole binnendringen, een directe dreiging voor de overheid. Niet voor niets werd de AIVD ingeschakeld, die concludeerde dat de pasjes inderdaad gemakkelijk te kraken waren en verder onderzoek doet. De SP vroeg om een spoeddebat en woensdag zei minister Guusje ter Horst van Binnenlandse Zaken dat zij de chipfabrikant NXP mogelijk aan zal klagen. Het gevaar verspreidt zich als een olievlek, want van de gewraakte Mifare-chip zijn er 2 miljoen in omloop, ook in inlogsystemen van particuliere gebouwen.

Codes hoef je niet te kraken als ze omzeild kunnen worden ‘Dat had nooit mogen gebeuren, op die papieren zaten te weinig restricties’, zegt Prins. De documenten liggen nu opgeborgen met het predicaat ‘staatsgeheim, confidentieel’ en moeten daarmee veiliggesteld zijn. Want alles onder die noemer, of de overtreffende trap ‘staatsgeheim, geheim’ pakt het bedrijf in met codeersleutels. ‘Die zijn eigenlijk niet te kraken wanneer het hele systeem beveiligd is.’ Daar zit dan ook meteen de achilleshiel. ‘Want codes hoef je niet te kraken als deze omzeild kunnen worden.’ Om dit te voorkomen, gebruikt Fox-IT systemen à la het klassieke bomkoffertje. Maak je het open, dan gaat alles kapot, ook de begeerde informatie. Daarnaast is er een digitaal doorgeefluik dat mail van het worldwideweb een geheim netwerk in sluist. ‘Dit soort systemen is voor onze meest paranoïde klanten, veel gebruikt door de overheid.’ Maar dus niet voor de toegangspasjes. De code die de Radboud Universiteit ontcijferde, was dan ook van een lichter kaliber – en vooral: goedkoper. Want natuurlijk is er wel een

Versleutelexperts Ze hadden het allang zien aankomen, directeuren Menno van der Marel en Ronald Prins van digitaal IVO VAN DER BENT

beveiligingsmethode die niet te kraken is, stelt Van der Marel, het kost alleen geld. Veel geld, want overheden leggen miljoenen neer voor de borg van gevechtsmissies, terrorismebestrijding en andere informatie van de AIVD. ‘Dan spreek je van veel complexere beveiliging dan bij zo’n chip.’

Anarchistische hackers De meeste beveiliging houdt rekening met de doorsnee blackboxhacker, de anarchistische autonoom die op zijn zolderkamertje probeert de overheid af te troeven. Maar de digitale spionage die een ander land kan inzetten, is andere koek. ‘Dan moet je denken aan een gehele inlichtingendienst met een miljardenfinanciering die een codering probeert te ontrafelen’, aldus Van der Marel. Bond, James Bond hoor je jezelf zeggen, maar spionage maakt meer deel uit van de dagelijkse gang van zaken dan de meeste mensen doorhebben, zegt Prins. ‘Het staat zelfs letterlijk op de website van de Britse inlichtingendienst MI6, en wetten zijn er voor aangepast. Dan mag je ervan uitgaan dat het de normaalste zaak van de wereld is.’ Hij verwijst naar het afluistersysteem dat bij toeval in het gebouw van de Raad van Europa in Brussel werd ontdekt. ‘Dat kan alleen een Europees land zijn geweest.’ Dat niet iedereen zich er bewust van is, verbaast de beveiligingsspecialisten niets, maar dat ministers denken dat niemand geïnteresseerd is in hun mailtjes, noemen ze naïef. ‘Iedereen vindt een blackberry handig, maar niemand houdt er rekening mee dat alles wat daarop binnenkomt eerst langs Amerika gaat.’ En dus krijgt het kabinet straks mobieltjes van Nederlandse makelij. Fox-IT gaat zelf ook niet aan de aandacht van hackers voorbij. ‘Mensen proberen ook bij ons naar binnen te hacken, maar dat heeft weinig nut.’ Staatsgeheimen heeft Fox-IT namelijk niet liggen, ‘alleen de beveiligingsmiddelen ervoor’. p

Tibet Chinees optreden krijgt veel kritiek COLOFON De Pers op Zaterdag is een uitgave van Mountain Media BV ... Uitgever Gert Jan Laurman Hoofdredacteur Alain van der Horst Art Director Liesbeth Melkert Redactie Tisha Eetgerink, Anna van der Gaag, Myrthe Hilkens, Jerry Huinder, Mans Kuipers, Derk Reneman, Marius Roos, Britt Stubbe, Robert Vuijsje, Pamela Wilhelmus, Judith Zilversmit Distributie Dick van Geemen Commercieel directeur Hans Blom a.i. Finance Ruud Swart Internet Rik Nizet Ontwerp Cases i Associates Druk Heider Druck GmbH Directie Cornelis van den Berg ... De Pers op Zaterdag is de weekendeditie van Dagblad De Pers, een onafhankelijke, gratis kwaliteitskrant die circa 290 keer per jaar verschijnt. De Pers op Zaterdag is verkrijgbaar in winkels, in de horeca en op vele andere locaties. Ontvangt u De Pers op Zaterdag thuis en heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0900-0708 of kijk op www.bezorgingdepers.nl. Aanmelden als bezorger kan op twee manieren: 0900-INTERLANDEN (0900-4683752) of www.bezorgingdepers.nl. Ontvangt u De Pers op Zaterdag in uw winkel en heeft u klachten over de bezorging? Bel: 020-3460530 (bereikbaar van 8.00 tot 11.00 uur) of stuur een e-mail naar [email protected] Reageren? Dat kan via [email protected]

Gewetenstest voor de wereld De voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, is op bezoek bij de Dalai Lama in Dharmsala. Zij veroordeelt het Chinese gewelddadige ingrijpen.

Novum

zich tegen de onderdrukking in Tibet en China uit te spreken: ‘Anders hebben we alle morele autoriteit verloren om mensenrechten waar ook ter wereld te verdedigen.’ Pelosi’s bezoek aan de Dalai Lama was overigens al gepland voordat de situatie in Tibet escaleerde.

Volgens de Tibetaanse regering in ballingschap in Dharmsala zijn bij de recente protesten tegen de Chinese overheersing in Tibet en de omliggende provincies inmiddels al 99 doden en honderden gewonden gevallen. China houdt het dodental op zestien. P

DHARMSALA

Nancy Pelosi, de Democratische voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, heeft vrijdag de wereld opgeroepen het harde Chinese optreden in Tibet krachtig te veroordelen. Ze sprak van een ‘test voor het geweten van de wereld’. Pelosi deed haar uitspraken tegenover een menigte van duizenden juichende Tibetanen in het Indiase Dharmsala, waar ze een ontmoeting had met de Dalai Lama. Voor de wereldgemeenschap is het volgens de Amerikaanse ‘nu of nooit’ om

Uw vacature, ons werk! Meer weten? Bel: 020 570 81 20 of ga naar www.ambitiouspeople.nl

4

Actueel



   

Bijzaken Dodemansrit De Nederlandse Olympische ploeg heeft er weer een probleem bij. Naast praten over het Chinese regime, is ook autorijden in China ook niet zonder risico. De wegen zijn er namelijk de dodelijkste ter wereld, meldde het Chinese staatspersbureau Xinhua gisteren. Vorig jaar vielen er zo’n 82.000 verkeersdoden, oftewel 5,1 verkeersdoden op iedere tienduizend auto’s. Het gemiddelde in de wereld is twee doden per tienduizend auto’s. De reden? Aan wegenonderhoud wordt weinig of niets gedaan en veel automobilisten lappen de verkeersregels aan hun laars.

Hete vuren

Na het fatale ongeluk op 31 augustus 1997 (links) volgde op 6 september de begrafenis van prinses Diana in Londen.

Woedende Afghanen hebben vrijdag in de hoofdstad Kabul een pop verbrand die de Nederlandse politicus Geert Wilders moest verbeelden. De Afghanen protesteerden tegen de nog immer niet verschenen anti-koranfilm ‘Fitna’ en tegelijkertijd ook nog maar eens tegen de Deense spotprenten over de profeet Mohammed. In Kabul werden eveneens Nederlandse en Deense vlaggen verbrand. Een van de betogers riep op tot het sluiten van de Nederlandse en Deense ambassade in Kabul. Als dat niet binnen twee dagen gebeurt, zullen, zo zei hij, ‘acties volgen’.

Complottheorie Ontluisterende getuigenis van Mohamed Al Fayed

Iedereen is schuldig aan moord op Diana Een gerechtelijk onderzoek moest voor eens en altijd een einde maken aan de samenzweringstheorieën rond de dood van prinses Diana. En dus kwam weer een parade aan getuigen voorbij. Zijn de Britten er wijzer van geworden?

Arjen van der Horst LONDEN

AP

Jezus Christus Het Filippijnse ministerie van Volksgezondheid heeft de deelnemers aan de jaarlijkse kruisiging in het dorp San Pedro Cutud opgeroepen zich van tevoren tegen tetanus te laten inenten en de gebruikte spijkers te ontsmetten. Meer dan dertig vrome Filipijnen hebben zich gisteren aan een kruis laten spijkeren om de dood van Jezus Christus te herdenken. Het spektakel, dat voor de tweeëntwintigste keer werd gehouden, bracht tweeduizend toeristen op de been.

Sophie In ‘t Veld (lid Europarlement D66) ‘Google's alwetendheid door gebruikersgegevens vraagt om tegenmacht’

www.europa-nu.nl

HOLLANDSE HOOGTE

Frederic Lucard was een van de laatsten die prinses Diana levend en wel zou zien. In de fatale nacht van 31 augustus 1997 werkte Lucard als portier bij het Ritz Hotel in Parijs,

waar de prinses en haar geliefde Dodi Al Fayed op dat moment verbleven. Diana en Dodi kwamen naar buiten en stapten in de Mercedes die Lucard in gereedheid had gebracht. ‘De auto reed erg snel weg’, verklaarde Lucard. Kort daarna zou de auto met grote snelheid tegen een betonnen pilaar in een tunnel rijden. Dodi was op slag dood, Diana zou enkele uren later overlijden. Lucard was ook de laatste in een lange reeks getuigen die de afgelopen zes maanden een verklaring aflegden in Londen. Kosten noch moeite werden gespaard in het gerechtelijke on-

derzoek naar de dood van prinses Diana. Zaal 73 van de Royal Courts of Justice was te klein voor de overweldi-

Wild om zich heen slaand ontstak Al Fayed in een woedende tirade gende belangstelling van het publiek en de media. Een aparte ruimte werd ingericht zodat belangstellenden het

proces konden volgen via een groot videoscherm. Zij kregen in totaal 252 getuigenverklaringen te horen, er waren videolinks met Frankrijk en Amerika en het hele circus verhuisde zelfs voor korte tijd naar Parijs. Kosten van de operatie: 3,7 miljoen euro.

Alcohol Maar zijn de Britten er ook wijzer van geworden? Er was immers al twee keer uitgebreid onderzoek gedaan naar de dood van de prinses. Allereerst was daar het onderzoek van een Franse rechter die meer dan 200 getuigen verhoorde en in 1999

Op Pad

Ik ben verliefd, maar dat mag niet

Marcel van Engelen

„

Na uren nerveus te hebben rondgehangen op Schiphol, posteer ik me voor de schuifdeuren in de aankomsthal. Zal ze heus opduiken? Weer gaan de deuren open. Nee, weer niet. Ik ben verliefd geworden op iemand van buiten Europa, maar dat heeft de staat liever niet. Het begon twee jaar geleden, toen ik tijdelijk in Senegal woonde om er een boek te schrijven. Zij studeerde daar. Voordat ik terugkeerde naar Nederland maakten we een kleine reis en ontmoette ik haar familie, keurig en welgesteld. Sindsdien bellen we elke dag en ben ik

meerdere keren teruggeweest. Een jaar geleden besloten we dat zij maar eens naar Nederland moest komen. Eens kijken hoe het hier was. Míjn familie eens ontmoeten. Vakantie, voor een paar weken. Nadat ik haar via aangetekende post mijn op het stadhuis gekochte officiële uitnodiging had gestuurd, plus kopieën van mijn salarisstroken en mijn arbeidscontract, wachtte zij uren in de rij voor de Nederlandse ambassade in Dakar. (Gelukkig was ik geen freelancer meer, dan had ik vandaag nog niet op Schiphol kunnen staan.) De papieren overtuigde de ambassade niet. Kon zij ook aannemelijk maken dat ze zou terugkeren naar Senegal? Mijn liefde maakte kopieën van het huurcontract van haar appartement, van de inschrijving bij de universiteit, stond weer uren in de rij bij de ambassade, en leverde alles in. ‘We sturen uw dossier naar Nederland’, zei de ambassade. Weken verstreken, we hoorden niets. Ik belde maar eens naar de IND, werd drie keer doorverbon-

den en kreeg ten slotte te horen dat ze van niks wisten. Ik belde naar de ambassade in Dakar. Ze bleken het dossier toch niet naar Nederland te hebben gestuurd. ‘We hebben het verzoek afgewezen.’ Waarom, dat mocht de ambassade niet zeggen. Mijn liefde moest vanuit het zuiden van Senegal persoonlijk naar Dakar komen om de beslissing schriftelijk in ontvangst te nemen. De reden luidde: ‘Dat niet voldoende is komen vast te staan dat u tijdig zult terugkeren.’ Er volgden vele telefoontjes, faxen, een bezwaarprocedure, nieuwe formulieren en het kopiëren van papieren die ik eerder al had opgestuurd, maar die nu verouderd waren. Bewijs maar eens dat iemand tijdig zal terugkeren naar eigen land. Mijn vraag in het bezwaarschrift luidde dan ook: hoe doen we dat? Drie maanden gingen voorbij. We gooiden onze vakantieplannen om. In plaats van in Nederland zagen we elkaar in Marokko, waar haar zus woont. Het was een kwestie van vliegtickets kopen. Toen kwam de verlossende brief: mijn liefde mocht naar Ne-

derland komen, voor een paar weken, op strikte voorwaarden. Zo moet ze straks bij terugkomst haar gezicht laten zien bij de Nederlandse ambassade. Stel je voor: je bent terug in eigen land, maar hebt meldplicht bij een buitenlandse ambassade. Dat was nog niet alles. Vanmorgen, bij een overstap in Lissabon, werd ze door de Portugese autoriteiten tegengehouden en uren vastgezet. Ze miste haar aansluitende vlucht naar Amsterdam. Ja, ze had een visum en alle benodigde papieren, maar nee, in Portugal vertrouwden ze dat niet. Ik was al op Schiphol en ontving een telefoontje van een mevrouw die me op strenge toon vragen begon te stellen. ‘Schrijf uw brieven aan de Nederlandse ambassade voortaan in het Engels’, eindigde de strenge mevrouw het gesprek. ‘Dan kunnen wij het ook lezen.’ De schuifdeuren gaan open. Eindelijk, daar is ze. ‘Welkom in Nederland’, zeg ik. Binnen 72 uur moeten we ons melden bij de politie.

Actueel 5



   

REUTERS

Een schrijn voor het overleden paar in de etalage van Harrod’s in Londen (links). Rechts: Mohamed al Fayed bij het verlaten van de rechtszaal op 18 februari 2008.

een rapport van zesduizend pagina’s publiceerde. Zijn conclusie: Henri Paul, de chauffeur van de Mercedes, had te veel gedronken, reed te hard en die combinatie leidde tot het ongeluk in de Parijse tunnel. Lord Stevens, de baas van de Londense politie, deed het nog eens dunnetjes over. Hij onderzocht niet alleen de oorzaak van het ongeluk, maar ging ook in op de talloze geruchten en complottheorieën. Was er bijvoorbeeld sprake van een moordaanslag? Drie jaar lang praatte Lord Steven met meer dan 300 getuigen en nam ontelbare bewijsstukken door. Eind 2006 publiceerde hij zijn vuistdikke rapport. Hij kon geen bewijzen vinden voor een moordcomplot. En net zoals de Fransen concludeerde hij dat Diana’s dood het gevolg was van een auto-ongeluk waarbij de chauffeur te veel gedronken had en te hard had gereden. En dan toch dit derde uitgebreide onderzoek. Het is allemaal te danken aan Mohamed Al Fayed, de vader van de overleden Dodi. Al tien jaar lang voert hij een kruistocht tegen het Britse establishment dat volgens hem de opdracht heeft gegeven tot de moord op Diana en Dodi. Uiteindelijk besloot de koninklijke lijk-

schouwer een gerechtelijk onderzoek in te stellen ‘om voor eens en altijd de doodsoorzaak vast stellen’. En dus passeerden de afgelopen maanden weer tientallen getuigen de revue wier verhalen we al talloze malen gehoord hadden. Af en toe kwamen nieuwe feiten bovendrijven. Zo waren er de niet eerder vertoonde beelden van Diana en Dodi vlak voor

Het is bekend dat prins Philip een nazi en racist is hun dood. Of de brieven van Diana aan haar schoonvader prins Philip, die ze ‘lieve pa’ noemde. Dan was er nog de Pakistaanse hartchirurg met wie Diana kort een relatie had. Opvallend was het optreden van de geheimzinnige miss X van de Britse geheime dienst die verklaarde dat de Secret Intelligence Service geen dossier had van Diana en Dodi.

Internationaal complot Het waren natuurlijk sappige details waarvan de Britse tabloids smulden.

Al vroegen velen zich af wat dit nog met de dood van Diana te maken had. Maar het had allemaal een doel: de theorieën van Mohamed Al Fayed ondersteunen dan wel ontkrachten. Want wat Al Fayed en zijn advocaten ontvouwden was een complex internationaal moordcomplot van gigantische proporties. Dat stak ongeveer zo in elkaar: prinses Diana was zwanger van Dodi en het tweetal was van plan te gaan trouwen. Prins Philip, de man van koningin Elizabeth, kreeg hier lucht van en besloot het tweetal te laten vermoorden. Het was immers ongehoord dat de moeder van de toekomstige koning met een moslim zou trouwen. De Britse ambassadeur in Parijs zou de operatie coördineren en de uitvoering lag in handen van de Franse fotograaf James Andanson. Andanson zou met zijn gammele Fiat Uno voor de Mercedes van Diana gaan rijden en de chauffeur verblinden met een flitslicht. De operatie kreeg ondersteuning van de Franse en Britse politie, de Britse geheime diensten MI5 en MI6, de Franse geheime dienst en de CIA. Ook waren de toenmalige premier Tony Blair, kroonprins Charles,

vrienden en familieleden van Diana betrokken bij het complot. John Macnamara, hoofd beveiliging van Mohamed Al Fayed, moest tijdens de verhoren toegeven dat er geen enkel bewijs was voor deze beschuldigingen. Bovendien: er waren talloze getuigenverklaringen die het tegendeel bewezen. De fotograaf Andanson, de vermeende moordenaar,

Al tien jaar voert Al Fayed een kruistocht tegen het Britse establishment had een solide alibi. Verschillende vrienden en familieleden van Diana verklaarden (voor de zoveelste keer) dat de prinses de pil gebruikte en niet zwanger was. Ook was Diana, die Dodi nog maar enkele weken kende, niet van plan te trouwen.

Frankenstein Maar het meest ontluisterend was de getuigenis van Mohamed Al Fayed zelf. Het was alsof een woeste stier de rechtszaal betrad. Wild om

Van Dale geeft antwoord

Weerbericht Nederland Zaterdag

Zondag

Vandaag komen er winterse buien voor en valt er regen, hagel en natte sneeuw. De sneeuw blijft even liggen, maar smelt snel weer weg. Sneeuw die later in de avond valt, blijft liggen. In de middag is het ongeveer 4 graden, in de nacht naar zondag kan de temperatuur dalen tot -5 graden.

Eerste Paasdag is het wat droger, maar hier en daar komt nog een winterse bui voor. De temperatuur komt niet veel hoger uit dan 4 graden. Er waait een zwakke tot matige wind. De nacht naar Tweede Paasdag daalt het kwik tot ongeveer -5 graden. Ook dan komen er winterse buien voor.

Koekstad In een vorige aflevering hadden we het over namen van steden zoals Mekka, die het woordenboek hebben gehaald omdat er taalkundig iets bijzonders mee aan de hand is, bijvoorbeeld de mogelijkheid van figuurlijk gebruik (het mekka van de wielersport). Er is nog een categorie stadsnamen in het woordenboek vertegenwoordigd: de bijnamen. Die zijn er in soorten en maten. Zo heb je Bargoens-liefkozende benamingen als Mokum (Amsterdam) en Rotjeknor (Rotterdam). Den Haag stond vroeger ook wel bekend onder de bijnaam het Haagje. Deze bijnaam blijkt trouwens voor uitbreiding vatbaar, want Heerenveen en Assen worden weleens als het Friese respectievelijk het Drentse Haagje aangeduid.

Tijdelijke wijzigingen ov Woerden (bus) Wielerronde van het Groene Hart op zondag 23 maart 2008. BBAlijnen 10 en 12 rijden een omleiding. Halten Pelmolen, Polderbaan, Stromenlaan, Middellandlaan en Stadhuis vervallen. Utrecht (bus) Jaarbeurs Marathon op maandag 24 maart 2008. Enkele bussen van GVU, BBA, Veolia en Connexxion

rijden tot 17.00 uur een omleiding. Houdt u rekening met omleidingen en extra reistijd. Dongen (bus) Wegwerkzaamheden Veolialijnen 127 en 129. Halten Monseigneur Nolenslaan, Monseigneur Goselinglaan en Monseigneur Schaepmanlaan vervallen.

zich heen slaand ontstak hij in een woedende tirade. Over prins Philip, het vermeende brein achter het complot: ‘Het is bekend dat hij een nazi en racist is. Het wordt tijd dat ze hem terugsturen naar Duitsland waar hij vandaan komt. Weet u wat zijn oorspronkelijke naam is? Frankenstein.’ En zo ging het zes uur lang door. Van enige waardigheid was geen sprake. Hier stond een gekwelde vader wiens verdriet was omgeslagen in obsessie en paranoia. Iedereen was schuldig aan de dood van zijn zoon en Diana. Al had hij geen hard bewijs om dat aan te tonen. De Britten zijn dus niets wijzer geworden van dit maandenlange onderzoek. Wel zijn ze enkele miljoenen aan belastinggeld armer. De conclusies van de jury, die over enkele weken uitspraak moet doen, zijn vrij eenvoudig te voorspellen. Nee, er was geen moordcomplot. En ja, het was een gewoon auto-ongeluk. Maar zal het ‘voor eens en altijd’ een einde maken aan de geruchten en wilde theorieën? Waarschijnlijk niet. Want de dood van de people’s princess is niet alleen de obsessie van een gekwelde vader. Het is de obsessie van een hele natie. P

Heesch (bus) Wegwerkzaamheden aan de N603 Arrivalijnen 90, 152 en 157. Halten De Ploeg en Stationsplein vervallen.

Groningen (bus) Wegwerkzaamheden Arrivalijnen 9, 22, 73 en 76. Halte Bornholmstraat/Stockholmstraat richting Centraal Station vervallen.

Enschede (bus) Wegwerkzaamheden Connexxionlijnen 6, 60, 61 en 62. Halten Van Lochemstraat, Sint Jozefskerk, Rozenstraat en Oosterstraat vervallen.

Apeldoorn (bus) Wegwerkzaamheden Veolialijnen 5, 10 , 90s, 96, 102s en 104. Halte Oranjepark/Kerklaan alleen richting busstation NS vervallen.

Grote Van Dale

Een andere categorie bijnamen vormt samenstellingen met -stad, waarin een kenmerkende eigenschap van zo’n stad wordt genoemd. Den Haag is de hofstad, Amersfoort de keistad en Deventer de koekstad. Op de bijnaam lichtstad maken zelfs twee steden aanspraak: Parijs omdat die stad het stralend middelpunt van de beschaving meent te zijn en Eindhoven vanwege de gloeilampen. Ook zijn er bijnamen die teruggaan op een geografische aanduiding, zoals in de Maasstad (Rotterdam), de Scheldestad (Antwerpen) of de Spaarnestad (Haarlem). Bijnamen kunnen handig zijn als synoniem; ze kunnen de afwisseling ten goede komen. Maar het gevaar van oubolligheid ligt op de loer: zulke synoniemen worden al snel tot cliché en bewerkstelligen dan het tegendeel van wat de schrijver wilde bereiken.

6

Respons



 



0-'$,1$
!3(2$-1/.02$01
20$**$-
'3-
#..0
'$2
2()#1"'0(%2
/
 #
&$2$12$
5 -#$+1"'.$-$-
- 0($-#(--$-
!$12$++$-
*.%;
$
2()#$-1
'3-
12$#$-20(/
(-
3!+(-
&$!.$*2
!()
#$


$(+$0
0 #/+$$&2
7()-
 2$0* ,/(.$-
,$2
(-%.0, 2($
.4$0
#$
' 4$-
4 -
$-
$+#$0


$#$5$0*$0

+ 0,"$-20 +$
.4$0+$&2
2$+$%.-(1"'
,$2
).-&
12$+
-
-0()#(-&

0.#3"2, - &$0

$07$*$0(-&$-
!$- #$02
".++$&
4..0
$$-
#4$02$-2($
(-
#$
 ,/(.$-

$#$0+ -#1$
2.$0(12$
/ *2
' 0
!()
$$-
5(-*$+
&$*."'2$
*.%%$01
3(2

"".3-2, - &$0

!$#(-&2
+$#$-*.02(-&
./
!$7.$*
-
#($0$-23(-


03**$0
,$+#2
12.0(-&
(-
#$
, "'(-$1
!()
'$2
#03**$-
4 -
#$


+(#, 21"' /1* 02

$
$&$-5 "'2
0$/ 0$$02
$$-
32.
#$
#0($'.-#$0#12$
4 -
#($
# &
(-
$#$0+ -#

"'2/ 0
00(4$$02
!()
2.-$'$-&$
# -*7()
'3-
- 4(& 2($1612$$,
&$*."'2
!()
#$


$$351$
40($-#$-&0.$/
1+ 2
.,
2()#$-1
* -.2."'2
#($
!$1"'0$4$-
5$0#
(-
'$2
2()#1"'0(%2
/
 #

30(12
4 -
#$

$"'21!()12 -#4$07$*$0(-&
!$+2
,$2
0 -1
#4." 2$-* -2..0
.4$0
$$-
-0()#(-&
(-
$
 40$

 - &$0

(2&$4$0()
2$*$-2
#4$02$-2($".-20 "2
,$2


3(21
4$0*$$01!30$ 3

$&(., - &$0
$2 (+
/0 2
5(-*$+, - &$01
!()
.4$0
#$
*.02(-&15$*$-
(-
'$2
* #$0
4 -
#$
4$0) 0# &
4 -
#$


(,!30&1
&$7(-
0 #/+$$&2



.32$* 02
.,
;
+$
2$
.,7$(+$-


.-#$05$0/2
-($35$
32.
-
$$-
!.21/0.$%
3(2&$4.$0#
#..0
#$
3(21$
7312$0"+3!




 -
4 -
'$
..01
!$7.$*2
'$2
&0 %
4 -
(,
.0(11.-
# 2
&$-.$,#
5.0#2
(-
#$
 0()1&(#1
4 -
#$




!
!''&
'&
&
(!
(!


%&$!
   -
2()#$-
4 -
(-#(4(#3 +(1$0(-&
(1
$0
-.&
88-
4$0$-(&(-&
(-
$#$0+ -#
5

0
5$
, 11

$-
.0& -(1 2($
,$2

,(+).$-
+$#$-
#($
2 ++.7$
/0.#3"2$-
$-
#($-12$-
+$4$02
4..0
.-7$
,.!(+(2$(2
$-
40()$2()#1!$12$#(-&
$2
.-#$0#$+$-
+1
$$-
3(2&$4$0()


+
+(#
4 -
7()-
$



,(-332
4 -
#$
# &
7()-
5$
"2($%
4..0
.-7$
+$#$-
5 0
2$0
5$0$+#
7$
7("'
..*
!$4(-#$-
(+
#$

' 0
/.1(2($


*"&
#$"%%"!%
!
$&!

%%
+
!!
!""#
!


4$0#$0
4$012$0*$-
!1.+332
,
#$
'.&$
*5 +(2$(2
$-
!$20.35! 0'$(#
4 -
.-7$
/0.#3"2$-
$-
#($-12$-
2$
!+()4$-
4$0!$2$0$-
-
.,
.-1
12$0*
2$
, *$-


4 -
!.$*$-
$-
2()#1"'0(%2$-
$$-
4$07$*$0(-&1, 21"' //()

5(-*$+1
$$-
#03*!$7."'2$
5$!1(2$
$$-
0$(1.0& 

4..0
, 21"' //$+()*$
#.$+$-
$

(1
./
7.$*
- 0
-($35$
".++$& :1
(+
)$
5$0*$-
!()
$$-
3-($*$
4$$+7()

-(1 2($
#$
+ 0,"$-20 +$
$-
#$
$&$-5 "'29
$
5$0$+#
4 -
#$

(1
-($2
*+$(-$0
# -
#$
5$0$+#
7$+%
+*$


#(&$
.0& -(1 2($
#($
)$
4.+./
#..0&0.$(,.&$+()*'$#$-
!($#2
()*
4..0
++$
4 " 230$1
./
)))!)!(&'$%



 



Sport 7

Voetbal Salomon Kalou is nog lang niet uitgeleerd

‘Ik wil de beste speler van Chelsea worden’ M Talent Mourinho

beschouwt Kalou als wereldtopper

M Engeland Als spits

moet alles op snelheid, je rust pakken kan niet Stephan Wageman LONDEN

Bijna heel Europa zat in de lente van 2006 achter Salomon Kalou aan. Hij kon naar clubs uit Portugal, Spanje, Duitsland en Engeland. Hij kon zelfs Nederlander worden als Rita Verdonk niet zo standvastig was geweest. Maar op het moment dat de Feyenoord-ster voor het eerst de kantoren van Chelsea binnenliep, werd de rest van de wereld voor hem bijzaak. ‘Het was ongelooflijk wat de toenmalige trainer José Mourinho over me wist te vertellen. Het leek wel alsof hij me beter kende dan ikzelf. Hij had alles van me bestudeerd. Zelfs doelpunten die ik allang vergeten was, wist hij feilloos op te rakelen. Als je op zo’n moment een beslissing moet nemen over je toekomst, is gevoel opeens heel belangrijk. En mijn gevoel lag na dat gesprek in Londen’, herinnert Kalou zich nu nog. Mourinho was destijds vol lof over de aanvaller: ‘Ik heb geen enkele twijfel dat Salomon álles in zich heeft om een wereldster te worden. Voor een coach is het heerlijk met hem te werken. Hij is leergierig en barst van het talent. Je kunt misschien zeggen dat Chelsea met Andrei Shevchenko en Didier Drogba al wereldtoppers in

huis heeft, maar Salomon past voor mij ook in dat rijtje.’

Meer weerstand Toch kreeg Kalou ook kritiek op zijn overstap naar West-Londen. Chelsea zou niet de juiste club voor hem zijn, hij zou er alleen maar op de bank komen te zitten, zijn ontwikkeling als voetballer zou abrupt stoppen. Hij pareert. ‘Mensen noemden het een risico, maar dan zeg ik dat je juist risico’s moet nemen om een grote speler te worden. Hoe verder je komt in je carrière, hoe meer weerstand je zult on-

dervinden. Robin van Persie is een goed voorbeeld. Van hem vonden de mensen ook dat hij moest wachten met een overstap naar het buitenland. Maar kijk nu: hij is een van de beste spelers bij Arsenal. Bovendien ben ik niet iemand die wegloopt voor uitdagingen.’ Vergelijken met Feyenoord of de Nederlandse eredivisie heeft nu geen enkele zin meer, zegt Kalou. Het Premiership staat op zich en is volgens de Ivoriaan uniek in zijn soort. Juist daarom vergde het behoorlijk wat aanpassingen. ‘Alles is anders. Het niveau op de trainingen, het tempo in de wedstrijden, de kwaliteit van je medespelers… Als spits moet je hier alles op snelheid doen. In Nederland kon je af en toe je rust pakken en dan een tempoversnelling plaatsen, maar daar is in Engeland geen tijd voor. Alles moet ook met agressiviteit, op de training en in wedstrijden. Het is een heel andere manier van voetballen en als ik heel eerlijk ben, heb ik het in het begin niet makkelijk gehad. Maar door de kwaliteit die er rondloopt, word je bijna automatisch gedwongen hard te werken. Wie verzaakt, haakt af, en dat komt door het hoge niveau. Je bent verplicht geconcentreerd te

blijven. Na verloop van tijd – als je zelf in het ritme gekomen bent en gewend bent aan de nieuwe omgeving – gaat het steeds beter.’

Wie verzaakt bij Chelsea, haakt af en dat komt door het hoge niveau In het huidige Chelsea heeft Kalou zich al de status van een belangrijke speler verworven. Daar is hij trots op: ‘In het voetbal moet je respect verdienen. Dat krijg je niet op basis van een grote naam. Bij Feyenoord was ik een ster, hier kwam ik binnen als een talent. Dat is wel een verschil. Maar juist op de momenten dat je je

Sport

Lijden

Johan Faber

„

Hoewel het bedrijven van sport als ‘gezond’ bekendstaat, gaat het bijna altijd vergezeld van pijn of lichamelijk ongemak. Zo kun je er vergif op innemen dat er vandaag, tijdens de wielerklassieker MilaanSan Remo, minstens één gruwelijk uitziende valpartij in beeld zal komen. Naar adem happende verslaggevers zullen dan verschrikte kreten slaken – een begrijpelijke reactie, want het is een naar gezicht om mensen te zien lijden. Helemaal naar is het natuurlijk als je er zelf tussen rijdt. Vorig seizoen was ik zogezegd actief getuige van één zware valpartij, tijdens een wedstrijdje op het circuit van Sloten. Een halve ronde voor het einde, met een compact peloton dat in volle vaart op de finish afraasde, hoorde ik plotseling iets dat ik tot dan toe alleen kende uit de boeken van Tim Krabbé: het onverdraaglijke geluid van metaal dat over asfalt schuurt, onderbroken door de doffe ploffen van lichamen die willoos op de grond kwakken. Omdat ik aan de zijkant reed, kon ik de mêlee nog net ontwijken. Nog afgezien van valpartijen, is lijden bij wielrennen zo’n beetje onderdeel van het spektakel. Bij geen enkele andere sport wordt

HOLLANDSE HOOGTE

moet bewijzen, moet je geduldig zijn. Geduld is voor mij een heel belangrijke karaktereigenschap. Het was makkelijk voor me geweest om in de beginperiode bij Chelsea te zeggen dat het me allemaal niet snel genoeg ging en dat ik terug naar Feyenoord zou willen, maar dat heeft nooit serieus door mijn hoofd gespookt. Juist door de periode in Rotterdam ben ik sterker geworden. Want ook toen ik voor het eerst bij Feyenoord binnenkwam, moest ik mezelf bewijzen. Dat is me gelukt en daar ben ik erg trots op.’ ‘Als ik terugblik op bijna twee jaar Chelsea ben ik vooral volwassener geworden. Als voetballer en als mens. Dat betekent niet dat ik minder eerzuchtig ben geworden. Ik wil nog steeds de beste speler van Chelsea worden, en ik denk dat me dat gaat lukken ook.’ P

pijn zo gretig in beeld gebracht, en verkocht als het summum van ‘tot de bodem’ gaan. Renners scheppen vaak zelfs een masochistisch genoegen in het zogenoemde afzien. Wie van alle harde jongens in het peloton het meeste pijn kan lijden, is in rennerskringen de grootste bink. Voetbal heeft een veel minder prominente plek ingeruimd voor lijden. Als iemand geblesseerd raakt, legt de scheidsrechter het spel stil. Desnoods wordt de betreffende speler gewisseld. Om prof te zijn, moet je natuurlijk tegen een stootje kunnen, maar niemand zal van een voetballer verlangen dat hij doorspeelt met pijn. Ik ken eigenlijk maar één stijlfiguur uit het voetbal waarbij heroïsch ‘pijn lijden’ een hoofdrol speelt. Een voetballer heeft wat bloed aan het hoofd na een kopduel, krijgt langs de zijlijn een nodeloos grote ‘tulband’ omgewikkeld, en gaat onder luid gejuich weer het veld in. Wat een karakter! Als klap op de vuurpijl scoort deze held dan ook nog eens het beslissende doelpunt met, inderdaad, een kopbal. Hoort lijden ook bij een wereldrecord 4 x 100 meter zwemmen? Dat zwemmers tijdens een race verzuren, en dat verzuring pijn doet, staat vast. Maar overigens wordt zwemmen beschouwd als een ‘gezonde’ sport: je kunt niet vallen, je krijgt geen schoppen en je lichaam hoeft geen zware schokken te verdragen. Vandaar misschien dat de Nederlandse zwemsters ook na hun recordrace even fris en fruitig oogden als altijd. Maar afgelopen week las ik over het nieuwe, revolutionaire zwempak van Speedo, dat wordt gedragen door de gehele Nederlandse zwemploeg (behalve Pieter van den Hoogenband). Het pak drukt borsten en billen plat, en ‘comprimeert’ de spieren. Je kunt er nauwelijks in lopen, maar je schijnt er als een torpedo mee door het water te gaan. Het pak zit alleen zo strak, dat het een zwemmer twintig minuten kost om zich er in te wurmen. Dát is pas afzien.

„

8

Achtergrond



 



Kabinet op de helling Nog nooit was een kabinet zo impopulair bij de kiezers. Daarnaast steggelen bewindslieden over ieder wissewasje. Hoe denken Balkenende, Bos en Rouvoet het tij te keren?

Jaap Jansen

T

och niet weer die Rouvoet?’, klinkt het in de top van het kabinet als op het display van Jan Peter Balkenendes Blackberry of Wouter Bos’ HTC S710 het zoveelste sms’je binnenkomt. PvdA-leider Bos heeft de naam een controlfreak te zijn, maar ChristenUnie-leider André Rouvoet kan er ook wat van. Zelfs afspraken die net gemaakt zijn, worden door deze perfectionist nog even gecheckt. Hij houdt niet van half werk. Onlangs bekende hij zelfs geen boek in de kast terug te kunnen zetten zonder het helemaal te hebben gelezen. Volgens een vooraanstaande CDA’er heeft Rouvoet er grote moeite mee dat CDA-premier Balkenende en vice-premier Bos zaken regelen zonder hem er onmiddellijk bij te betrekken. ‘Rouvoet accepteert de rol van tweede viool niet. Maar helaas voor hem: het is niet anders.’ De ChristenUnie staat als enige van de drie regeringspartijen al maanden op winst in de peilingen. De ‘kleine christenen’ gaan zowel volgens de Politieke Barometer als volgens Maurice de Hond van zes naar zeven zetels. Veel is het natuurlijk niet, maar voor een partij die tot 2006 nog maar drie zetels had een oase. Zeker vergeleken bij de vrije val waarin de PvdA en inmiddels ook het CDA zich bevinden. Op papier verliest de PvdA bijna een derde van haar zetels; het CDA ruim een kwart. Slechts 13 procent van de kiezers heeft vertrouwen in dit kabinet; het laagste percentage sinds ze in 1971 begonnen met meten. Slechter dan Lubbers/Kok – de opmaat voor Paars met een groot D66 in 1994 – en het teleurstellende Paars-II – voedingsbodem voor de onstuitbare opmars van de Lijst Pim Fortuyn.

Als PvdAers een vlek zien, beginnen ze erin te wrijven waardoorie groter wordt

Tandeloze minister De ChristenUnie handhaaft zich verbazingwekkend goed, hoor je in de coalitie. Opmerkelijk, want vijf van de zes Kamerleden hebben amper ervaring. De ministers André Rouvoet (Jeugd en Gezin) en Eimert van Middelkoop (Defensie) en staatssecretaris Tineke Huizinga (Verkeer en Waterstaat) troffen geen gespreid bedje. Sterker: Rouvoet moest als projectminister van een nog niet bestaand departement dat bed eerst zelf in elkaar sleutelen. ‘Dan heb je al gauw twee jaar verloren voor je op stoom bent’, zegt een betrokkene. Om iets voor elkaar te krijgen, moet Rouvoet onderhandelen met acht collega’s. ‘André is de facto een tandeloze minister’, schamperen ze achter zijn rug. Het had voor de ChristenUnie nog veel erger kunnen zijn. Het CDA paaide Rouvoet in de kabinetsformatie met een veel groter ministerie. Zou hij het niet interessant vinden om het sociaal-christelijke profiel van zijn partij uit te dragen als minister van Soci-

ale Zaken? Jeugd en Gezin mocht hij er dan natuurlijk ook bij doen, klonk het geruststellend. Zolang het maar geen PvdA’er wordt, dachten ze bij het CDA. Nee, een tweede minister zat er dan natuurlijk niet in. Wel twee staatssecretarissen in plaats van één. Zo naïef waren ze bij de ChristenUnie nu ook weer niet. Twee ministers is het minimum, hadden ze van D66 geleerd.

Veel bombarie Onlangs stonden alle media stil bij ‘een jaar Balkenende-IV’, maar eigenlijk is het kabinet amper een half jaar echt bezig. De regeringsverklaring klonk weliswaar op 1 maart 2007, maar het kabinet werd pas echt zichtbaar op Prinsjesdag, 18 september 2007. Het kort voor de zomervakantie met veel bombarie gepresenteerde ‘Beleidsprogramma 2007-2011’ was niet veel meer dan een glossy uitvoering van het regeerakkoord. De eerste maanden werden benut om de puntjes op de i te zetten, en dat lukte niet in alle opzichten. PvdAminister Ella Vogelaar (Wonen, Wijken en Integratie) dacht een prima akkoord te hebben gesloten met de woningcorporaties over de financiering van haar plannen voor ‘prachtwijken’, maar PvdA-leider Wouter Bos stuurde haar terug. Financiën – zeggen ingewijden – had verkeerde berekeningen gemaakt. Bos moet nu als minister de corporaties – die vaak bestuurd worden door PvdAers – bestoken met heffingen. Het was niet bevorderlijk voor de sfeer. Daarnaast clashten Bos en Vogelaar een aantal keren over haar softe aanpak van ‘het multiculurele probleem’. ‘Vogelaar is pre-Fortuyn’, klonk het klaaglijk in de PvdA. Er moest vanuit de partij zelfs bemiddeld worden tussen de twee. CDA-collega’s staken geen poot uit. Van de andere twee vrouwelijke PvdA-excellenties is alleen de wat koele Guusje ter Horst (Binnenlandse Zaken) een succes. Hoewel? Zo eigenzinnig als zij hoeft het van de fractie nu ook weer niet… Jacqueline Cramer (Milieubeheer) wordt als warrig beschouwd. Haar professorale gedrag wekt wrevel. ‘PvdA’ers zijn kampioen in het verprutsen van dingen’, zeggen – onafhankelijk van elkaar – twee coalitiegenoten. ‘Als ze een vlek zien, beginnen ze erin te wrijven waardoor-ie groter wordt.’

Botsen op de apenrots

Om iets voor elkaar te krijgen, moet Rouvoet onderhandelen met 8 collega’s

Ook de samenwerking op de departementen is niet overal fantastisch. Tussen CDA en PvdA botst het op Buitenlandse Zaken, niet voor niets sinds jaar en dag ‘de apenrots’ genoemd. Sinds Paars de aparte ambtenaren voor Ontwikkelingssamenwerking afschafte (integraal denken!) moet PvdA’er Bert Koenders bij elk nieuw initiatief om mensen bedelen bij Maxime Verhagen, die als minister van Buitenlandse Zaken écht de baas is op het ministerie. Zodra Koenders zich ook maar een milimeter begeeft op het algemene terrein van Verhagen, krijgt hij een por. ‘Ach, als fractielid maakte Bert ook altijd ruzie met Frans’, relativeert een PvdA’er. Frans is Frans Timmermans, de goedlachse staatssecretaris voor Europese Zaken. Hij is vaak op stap met premier Balkenende

en dient tussen CDA en PvdA soms als smeerolie. Verhagen is geen gemakkelijke. Toen hij nog de CDAfractie leidde, wist hij bij voorbaat al wat de uitkomst van het fractieberaad moest zijn. Hij perste het erdoor. Regelmatig kafferde hij een fractiegenoot uit. Naar het donderdagavondoverleg met de bewindslieden nam hij – anders dan zijn opvolger Pieter van Geel – geen secondanten mee. De fractie heeft nu veel meer lucht. Al blijft het CDA natuurlijk wel een geolied apparaat. ‘Een machtsmachine. Dat merken wij nu pas echt’, zegt een betrokkene van de ChristenUnie. ‘Je denkt met het CDA een afspraak te hebben, maar dan stellen ze die toch weer ter discussie’, zegt een PvdA’er.

Boze buitenwereld Het loopt nog niet echt lekker in het kabinet, maar de boze buitenwereld zorgt ervoor dat de coalitie geen dag te vroeg uiteen zal vallen. De opkomst van de flanken (Wilders! Verdonk! Marijnissen!) en het radicale midden (Pechtold! Halsema!) vergroot de kleefkracht. Ook helpt dat de fractievoorzitters elkaar goed weten te vinden. De afwezigheid van de zieke PvdA’er Jacques Tichelaar verandert daar niets aan. Mariëtte Hamer vervangt hem in het wekelijkse fractievoorzittersberaad op dinsdagmiddag in de kamer van Van Geel – de ruimte waarin vroeger ministers van Justitie huisden, met doodskoppen in de plafondlambrisering. De bestuurlijk ingestelde, concensus zoekende Van Geel ziet als belangrijkste taak ‘de CDA-fractie uit de publiciteit te houden’. Alles ten dienste van de eenheid. Zoals altijd neigt het CDA in een coalitie met de PvdA naar rechts, wat niet gemakkelijk is in een Tweede Kamer met een linkse meerderheid van 76 zetels (als je de ChristenUnie meetelt – CDA’ers verbazen zich nog dagelijks ‘hoe links die partij wel is’). Het CDA ziet erop toe dat Bos op Financiën de hand op de knip houdt en, zeggen ze, ‘de VVD is niet de enige autopartij’. De ChristenUnie mag iets groeien, ‘maar niet ten koste van het CDA’. ‘Wij zullen regelmatig tonen dat waarden en normen bij ons in goede handen blijven’, zegt een CDA’er. Op 31 mei – voordat Rouvoet met zijn gezinsnota komt – congresseert het CDA over het thema ‘respect’ en jeugd en gezin.

Bleek profiel Met een CDA’er als premier kan Van Geel zich een bleek profiel veroorloven. PvdA en ChristenUnie hebben die luxe niet. Van Geels collega van de ChristenUnie, Arie Slob, komt steeds beter uit de verf. Noodgedwongen, want André Rouvoet dreigt te verzuipen in zijn portefeuille Jeugd en Gezin en zijn rol als vice-premier. ‘Ze doen het redelijk in de peilingen, maar als André fractievoorzitter was gebleven, waren ze pas écht een grote groeier geworden’, zegt een CDA’er. Had Rouvoet maar geluisterd naar partijvoorzitter Thijs van Daalen, die tijdens de kabinetsformatie zei: de politiek leider hoort in de Kamer te zitten. Rouvoet wilde te graag. De ChristenUnie-leider heeft heel wat te stellen met



   

Achtergrond

9

Belastingen), Frank Heemskerk (PvdA, Economische Zaken) en Ank Bijleveld (CDA, Binnenlandse Zaken) om ernst te maken met administratieve lastenverlichting voor burgers en bedrijven. Balkenende-II had als doel de lasten met 25 procent te verminderen, wat grotendeels gelukt is. Nu de taaiere regels aan bod komen, huiveren de ‘regelneven’ Donner en Hirsch Ballin. De bureaucratiebestrijding dreigt nu het loodje te leggen. De onafhankelijke toezichthouder voor administratieve lastenverlichting, VVD’er Robin Linschoten, overweegt ermee op te houden.

Gemengd beeld

HOLLANDSE HOOGTE

staatssecretaris Tineke Huizinga (Verkeer en Waterstaat). Als Kamerlid trad ze ethisch bevlogen in het strijdperk tegen Rita Verdonk. Nu wordt ze algemeen beschouwd als de zwakste schakel in het kabinet. De OV-chipkaart, het taxibeleid – niets gaat goed. Een brekebeen met ‘koninginnengedrag’; ze duldt geen tegenspraak. ‘En dan is ze ook nog anderhalve dag per week afwezig om bij haar gezin in Heerenveen te zijn’, mort een coalitiegenoot. De tweede minister van de ChristenUnie begon ongemakkelijk. Minister van Defensie Eimert van Middelkoop stond jarenlang te boek als een van de beste Kamerleden. Het probleem was dat hij zich ook achter de ministerstafel bleef gedragen als een Kamerlid. Venijnige plaagstootjes richting vroegere collega’s in de plenaire zaal passen een dienaar van de Kroon niet. Eimert genoot, maar besefte niet onmiddellijk dat het ambt extra waardigheid vergt. Te veel openheid over ‘Uruzgan’ werd ook niet op prijs gesteld. Een slip of the tongue noemde hij achteraf zijn uitspraak in een veel te vroeg stadium – op vrijdagmiddag achter ‘het touwtje’ bij de uitgang van de ministerraad – dat Nederland ‘de politieke intentie’ had om langer in Afghanistan te blijven. Op Balkenendes wekelijkse persconferentie werden die woorden subiet afgezwakt. Inmiddels krijgt Van Middelkoop veel lof. In de ministerraad voert hij vaak het woord, hij oogt minder gestresst dan Rouvoet. Wel moet hij uitkijken dat hij zich de kaas niet van het brood laat eten door de nieuwe CDA-staatssecretaris Jack de Vries, de voormalige spindoctor van Balkenende. Die was al meteen one of the boys met de soldaten in Uruzgan. Onmiddellijk ter plekke nadat twee Nederlandse militairen sneuvelden. Weliswaar was hij er in het kader van zijn kennismaking met het defensiebedrijf, maar toch.

Verstandshuwelijk Als het cliché ‘verstandshuwelijk’ ergens van toepassing is, dan tussen Balkenende en Bos. Ze onderhouden een zakelijke relatie. Bos besefte beter dan Rouvoet dat een politiek leider in de Kamer het best tot zijn recht komt. Maar ja, Bos is misschien wel liever minister van Financiën dan PvdA-leider. Hij wil het spoor volgen van Wim Kok: eerst succesvol als minister, vervolgens premier. De oud-staatssecretaris van Financiën is thuisgekomen. Ook voelt hij zich zichtbaar op zijn gemak als hij bij afwezigheid van Balkenende de ministerraad heeft voorgezeten en de pers te woord mag staan. Beperkt Balkenende zich vaak tot het herhalen van een basistekst, Bos laat graag blijken hoeveel details hij kent van een kwestie. Het zit allemaal in zijn hoofd en het zou zonde zijn die informatie niet te spuien. Intussen beginnen steeds meer PvdA’ers zich af te vragen of Bos wel de juiste lijsttrekker is voor 2011. Het is vaak onduidelijk wat Bos als PvdA-leider nu precies wil. Interviews – en die geeft Bos steeds vaker – roepen meer vragen op dan ze beantwoorden. ‘Wouter is superintelligent; zo slim dat niet iedereen hem meteen kan vol-

gen’, zegt een vriend van hem. Toch maar Job Cohen bij de volgende verkiezingen, verluidt het in het voormalige Ministerie van Koloniën, waar de PvdA-fractie kantoor houdt. De Amsterdamse burgemeester werd in 2003 al eens naar voren geschoven als kandidaat-premier. Er zijn zelfs PvdA’ers die stilletjes hopen dat Balkenende plotseling naar Europa gaat, bijvoorbeeld om president te worden, een nieuwe functie die om de tweeënhalf jaar vacant komt. ‘Hoe sneller Balkenende weg is, hoe beter. Van hem kunnen we toch nooit winnen’, zegt een bron in de top van de PvdA. ‘De PvdA is onzeker, zoekend, tastend’, weet een vooraanstaand CDA’er. In de ministerraad kunnen Balkenende als voorzitter en Bos als schatkistbewaarder lang niet altijd de rol van partijleider spelen. Hun schaduwleiders zijn Ernst Hirsch Ballin (CDA, Justitie) en Ronald Plasterk (PvdA, Onderwijs). Die laatste heeft zelfs een plaatsje gekregen in de financieel-economische ‘zeshoek’ en extra bestaffing. Hirsch Ballin zit niet in die zeshoek, maar dat hindert niet. Hij is de senior die alles al een keer heeft meegemaakt. De enige die ook minister was in het kabinet-Lubbers/Kok. ‘Daarin waren de verhoudingen veel slechter’, liet hij zich onlangs in kleine kring ontvallen.

Tikkende tijdbom Hirsch Ballin en Plasterk verwoorden op vrijdag het partijstandpunt zoals dat donderdagavond is afgesproken in het bewindsliedenoverleg in het Catshuis en op Financiën. Als het nodig is, vervullen zij ook de tegenovergestelde rol: die van demper als het uit de hand dreigt te lopen. ‘Soms is Ernst zelfs veel te compromisbereid’, klaagt een CDA’er. Maxime Verhagen zit al weken op een tijdbom – de film van Wilders. Elke dag moet hij collega’s uit vreemde landen uitleggen hoe dat nu precies zit in Nederland met de film van die moslimvreter. Toen hij er lucht van kreeg dat Hirsch Ballin op een donderdagavond bij Nova op tv zou komen met een ‘kool en geit’verhaal, werd een Nova-verslaggever uitgenodigd om naar de ingang van het bewindsliedenoverleg te komen. Daar hield Verhagen een stevig verhaal waar ze in de PvdA zo van schrokken dat de volgende ochtend al vóór de ministerraad een crisisvergadering plaatsvond met de meest betrokken ministers. In de persconferentie na de ministerraad kwam Balkenende met een live op tv uitgezonden statement. ‘De minister-president heeft een buitengewoon afgewogen verklaring afgelegd waar precies al het goede in zat’, zei Bos later bij Pauw & Witteman. Precies al het goede. Logisch, want Bos was de auteur van Balkenendes verklaring, samen met Hirsch Ballin. Als grijze eminentie en CDA-geweten heeft de ‘briljante’ Hirsch Ballin de rol over genomen van Piet Hein Donner, die het op Sociale Zaken niet naar zijn zin lijkt te hebben. Pas wanneer in ‘de raad’ juridische kwesties aan de orde zijn, is Donner in zijn element. Een enkele keer drukt hij zijn stempel. Zo maaide hij – in samenwerking met Hirsch Ballin – een uitgebreid plan van tafel van de staatssecretarissen Jan Kees de Jager (CDA,

De persoonlijke verhoudingen in de coalitie laten een gemengd beeld zien. Enkele weken geleden maakten de drie fractievoorzitters en hun vervangers tijdens een etentje in een Haags restaurant de voorlopige balans op. ‘Tussen ons gaat het goed’, was de eensluidende conclusie. Dat Tichelaar in september tegen de fractieafspraken in plotseling extra geld voor de middengroepen eiste, is met de mantel der liefde bedekt. Grote zorg is er over de zichtbaarheid van het kabinet. ‘Een niksig kabinet’, zei Slob onlangs in een interview – tot grote woede van Rouvoet. Dat slechts 13 procent van de kiezers er iets in ziet, is omineus. En dat het nieuw in gang gezette beleid op veel fronten dreigt vast te lopen, maakt het er niet beter op. De prachtwijken, de ‘Bosbelasting’ en de ‘Balkenendebonus’, het ‘kastje van Camiel’ (rekeningrijden), de ‘gratis’ schoolboeken, de OV-chipkaart – het is maar een kleine greep uit de technisch en financieel moeilijk uitvoerbare plannen. Zelfs succesvolle beeldvorming – het kabinet is onder leiding van Rouvoet nu echt bezig voor jeugd en gezin! – heeft negatieve gevolgen: de wachtlijsten in de jeugdzorg groeien. Het is misschien nog wat vroeg om over het lijsttrekkerschap te beginnen – wie het weet mag het zeggen, hoor je in de PvdA. In het CDA denken ze daar heel anders over. Voor Balkenende zijn de christendemocratische strategen bezig met ‘een agenda tot 2015’. Pardon? Balkenende wil met zijn vierde kabinet nu eindelijk wel eens een periode helemaal volmaken. Dat betekent dat hij in 2011 weer op het affiche staat en dan in principe premier blijft tot 2015. Hij zou dan Ruud Lubbers overvleugelen als langstzittende minister-president. Voorlopig dus geen promotie voor de jonge minister Camiel Eurlings, die zich in de ministerraad volledig concentreert op zijn portefeuille Verkeer en Waterstaat en zich niet bemoeit met de algemene politieke discussie (‘het is al heel wat als hij deze vier jaar succesvol voltooit op dat zware departement’). En vooralsnog geen onverwachte glansrol voor de nieuwe staatssecretaris Jack de Vries – door een CDA’er die hem de afgelopen tijd scherp volgde getipt als toekomstig premier. ‘Jack de Vries? Die gaat Balkenende opvolgen’, zegt ook een PvdA-Kamerlid spontaan. Het zou kunnen, maar dat speelt dus pas over zeven jaar. Jan Peter Balkenende is nog niet eens halverwege. Het is de nachtmerrie van de PvdA. P

Interview

10



 



Cabaretier

Eric van Sauers

‘Vrouwen willen altijd meteen’ Eric van Sauers mag graag liegen. Maar de verhalen over lekkere wijven en zijn onhandelbare jeugd zijn allemaal waar. Nee echt. Robert Vuijsje

D

e komiek zegt: ‘Soms lul ik maar wat. Bij interviews lieg ik altijd een paar keer. Dat vind ik leuk.’ Eric van Sauers heeft net opgetreden in theater Spant! in Bussum. Het was een goed optreden. Het publiek was ‘erbij’, ze kwamen voor het verhaal, niet alleen voor de lach. In de kleedkamer zegt hij: ‘Ik ga zo nog even de stad in.’ Met de stad bedoelt hij niet Bussum, maar Amsterdam. Daar woont hij op de eilanden, al noemt hij het zelf Oost. De voorstelling heet Smulpapen en gaat gedeeltelijk over het milieu. ‘Eerst werden we even bang gemaakt, daarna bedachten we allemaal honderd redenen waarom wíj ons leven niet hoefden te veranderen. Ik had het al bedacht voor die Al Gore-shit begon. Nu komt het iedereen de neus uit.’ Verder gaat het over de belevingswereld van Eric van Sauers. ‘Snelle auto’s, grote bekken en lekkere wijven. Theo van Gogh zei altijd over mij: “Als je die Sauers ziet, je weet dat die gozer neukt, hij weet waar hij het over heeft.”’

Ik geloof dat ik als een blaaskaak kan overkomen

Op welke plaats staat u zelf? ‘Ik kan aardig meekomen. Zonder dat ik mezelf heb moeten uitverkopen. Ik werd vaak uitgenodigd, maar ik ben nooit bij Barend & Van Dorp of De Wereld Draait Door gaan zitten. Bij Jack Spijkerman heb ik een keer op tv gekopspijkerd. Het duurde kort, maar het had invloed op de kaartverkoop van mijn show. Het werkt. Ik wil niet dat ze komen voor die gozer van de televisie, van dat tv-spotje, ik wil dat ze voor mijn programma komen. Niet dat ze me zien vanuit hun stoel voor de tv, waar ze kunnen zappen. Als Freek de Jonge zich weer ergens over opwindt, is hij lang in het nieuws. Iedereen weet dat hij een nieuwe show heeft. Mijn zalen zijn al redelijk vol.’

Voor zijn achttiende woonde hij in Utrecht, Eindhoven, Rotterdam, Haarlem, Breda, Amsterdam, Oosterhout en op de Antillen. ‘Mijn moeder was een rusteloos type, net als ik. Ze had geneeskunde gestudeerd, ze werkte bij het Rode Kruis, organiseerde neprampen en zo.’ Bent u nu aan het liegen? ‘Ze noemden haar wel de Hollandse Florence Nightingale. Met Kerst krijgt ze kaarten van alle mensen die ze heeft gered.’

Wat is een goede grap? ‘Als je eerst een beeld schetst en dan iets onverwachts laat gebeuren. Dat het plaatje in je hoofd verandert. Daar moet het iets mee te maken maken. Mijn eigen beste grap kreeg geen grote lach. Toch vind ik ’m goed. Het ging erover: toeval bestaat niet. Mannen worden eerder dover dan vrouwen, vooral voor hoge tonen. En vrouwen krijgen als ze ouder worden een steeds lagere stem. Alsof het zich aan elkaar aanpast.’

Hij zegt: ‘Als ik een berg zie, wil ik weten wat er op die berg is. Als ik boven ben, wil ik weten wat er achter de berg is. Ik wil altijd verder, net als mijn moeder. Als ik op vakantie ergens twee weken geboekt heb en ik vind het niet leuk, denk ik niet: het is al betaald, ik blijf maar. Ik ga meteen weg.’ Bent u een aantrekkelijke man? ‘Ik denk het wel. Vrouwen willen altijd meteen neuken, er wordt niet eens naar mijn karakter gekeken. Ik geloof dat ik voor sommige mensen ook als een blaaskaak kan overkomen.’

Bent u miljonair? ‘In guldens misschien wel. Ik ben een spender. Ik heb niet belegd, dat is het probleem. Mijn rendement zit in vakanties en eten met vrienden. Ik spaar mooie herinneringen.’ Wat is uw duistere kant? ‘De meest duistere dingen ga ik niet vertellen, daar ben ik

Bent u een allochtone komiek? ‘In het begin had iedereen het erover: een cabaretier van Surinaamse afkomst. Ik wil niet in een hokje zitten. Dan worden dingen van me verwacht. Jörgen Raymann profileert zich zo, maar hij komt uit Suriname. Ik ben in Nederland geboren, ik hoor nergens bij. Mijn broer is in Suriname geboren, als hij het over Hollanders heeft, zegt hij: jullie. Als Hollanders het over Surinamers hebben zeggen ze ook jullie tegen me. In mijn eerste show heb ik alle grappen gemaakt over dat we lui zijn en altijd te laat komen. Dat was het, ik ben er klaar mee. Het universele vind ik belangrijker dan mijn afkomst.’ Wie is de beste cabaretier van Nederland? ‘Daar kan ik geen antwoord op geven. Ik ken ze te goed, ik heb ze allemaal gevolgd in hun strijd, het zoeken naar hun vorm.’

Had hij gelijk? ‘Dat weet ik niet, maar ik vond het een mooie observatie. Als een andere cabaretier, Kees Torn bijvoorbeeld, over lekkere wijven begint, geloof je het niet. Bij mij wel.’

Bent u een player? ‘Ik ben het wel geweest. Het was een leuk tijdverdrijf, maar ik heb mijn interesse verloren. Een lekker wijf krijgen is het makkelijkste dat er bestaat. Een leuke vrouw vinden, dat is moeilijk.’

te trots op. Anders gaat iedereen ze doen. Ik heb aanleg om verslaafd te raken. Een tijdje hield ik van gokken. Van die vage casino’s, het wereldje. Als ik een keer kreeft eet en ik vind het lekker, moet ik drie keer per week kreeft eten. Het is allemaal de beloning, de serotine die in je hersens wordt aangemaakt. De een krijgt een kick van aquarellen maken, de ander wil grote lijnen coke op tafel leggen. En ik hou niet van schilderen.’

Soms is de waarheid leuker, soms vind ik een leugen aardiger

Wanneer wist u dat u grappig was? ‘Ik was nooit de grappigste jongen van de klas, het was niet zo dat ze allemaal stil werden als ik mijn mond open deed. Ik kon wel grappige verhalen schrijven. De meeste mensen denken dat ze grappig zijn. Een vriend van me, die nu overleden is, was zo grappig – ik kwam er niet aan te pas. Ik heb vaak gezegd dat hij standup comedy moest doen. Maar het zijn twee verschillende dingen. Ongedwongen grappig zijn of op een toneel staan terwijl mensen zijn gekomen om te lachen. Op de toneelschool merkte ik dat ik serieuze verhalen op een grappige manier kon vertellen.’ Is diepgang nodig? ‘Ja. Het duurt anderhalf uur, daar moet een spanningsboog in zitten. Dat ze niet achterover leunen om alleen naar grappen te luisteren. Anders moeten ze maar een moppenboekje kopen. Hoe leuk de grappen ook zijn, na twintig minuten ben je uitgelachen.’



 



Interview 11

Zijn ouders ontmoetten elkaar op de universiteit, zijn vader studeerde economie en rechten. Ze kwamen allebei uit nette families. ‘Ze zijn getrouwd geweest, maar niet lang. Mijn moeder werkte veel, er was een losse familiesituatie.’ Zijn vader kwam uit Suriname. ‘Hij was nog van de generatie met veel vrouwen en veel kinderen.’ Hoeveel kinderen? ‘Er wordt gezegd zeventien. Hij laat zich niet verleiden tot het noemen van aantallen. Ik denk niet dat hij er gelukkig van is geworden. Toen ik een zoon kreeg, heb ik expliciet gezegd: dit ga ik goed doen. Mijn ouders kwamen nooit kijken als ik ging sporten. Ik sportte best op hoog niveau. Ze zijn niet één keer komen kijken, nooit geïnformeerd: hoe ging het, heb je gewonnen? Ik ben niet meer met de moeder van mijn zoon, maar hij woont bij mij.’ Hoe was uw jeugd? ‘Ik had een tomeloze energie, ik geloof dat ze het nu ADHD noemen. Ik keek: kan dit stuk, kan dat stuk? Driftaanvallen had ik ook veel. Zo’n kind was ik. Onhandelbaar. Mijn omgeving reageerde er niet organisch op. Omdat mijn moeder zo vaak verhuisde, werd ik na een jaar op één school ongedurig. Ik hield een hele klas bezig.’ ‘Toen ik zeven was, ontspoorde ik voor het eerst. Je komt terecht in het circuit van jeugdwerkers en jeugdpsychiaters. Toen ik dertien was, moest ik naar een internaat, een orthopedagogisch instituut noemden ze het. Ze kenden me op alle scholen, daar kon ik niet meer terecht. Ik moest ergens heen waar ik geen schade kon aanrichten. Op dat internaat was ik een object, dat bestudeerd moest worden. Het was de beslissing van een kinderrechter. Dat is Nederland. Een rechter die jou niet kent, je moeder niet, de geschiedenis niet – en die neemt de ouderlijke macht af.’ ‘Mijn moeder was opgelucht, denk ik. We hebben het er nooit over gehad. Ik herinner me niet meer hoe het ging. Er zal wel een gesprek zijn geweest met een gezinsvoogd, die alles opschreef in een blauwe multomap en ons vertelde hoe we ons moesten voelen.’

CV Eric van Sauers GEBOREN:

16 september 1964 te Utrecht VADERS- OF MOEDERSKIND:

Vaderskind. Nee, moederskind. Geen van beiden. Of eigenlijk: beiden. Ik ga op een andere manier met ze om. Als ik mijn moeder bel om iets af te spreken, moet ze in haar agenda kijken. Ze kan bijna nooit. Mijn vader wel, die verplaatst zich niet meer. HAD GEDAAN IN DE OORLOG:

Het liefst zie je jezelf als een held. Dat is makkelijk gezegd. Als ik de verhalen moet geloven, wonen er in Nederland 16 miljoen helden. Ik ben een gemiddeld mens, eerst zou ik denken aan mijn eigen hachie en het hachie van mijn familie. KIJKT EERST BIJ EEN VROUW:

De ogen, net als bij een man. Hoe kijkt iemand uit z’n ogen? Levendig, slim, dom, introvert, extravert? LAATSTE KEER ZIEK GEMELD:

Verleden seizoen. Dan ben ik ook echt ziek.

Vond u het erg? ‘Ik had er niet veel moeite mee. Voor mij was het een nieuw avontuur, ik was niets anders gewend. Weer een nieuw huis. Het was alleen een huis waar ik niet uit weg kon. Ik had snel mijn positie veroverd. Mijn kamer was klein en het eten was heel vies. Dat vond ik minder. Toen ik achttien was, mocht ik weg. Ik ben opgestaan en het was klaar. Ik ben niet mensenschuw geworden, of boos op de wereld.’ Is alles voor u een grap? ‘Ik kan makkelijk denken: hé, fok it. Misschien is dat een gave. Ik ga er anders mee om. Sommige mensen hebben een psychiater nodig. Ik gil één keer hard, ik gooi iets kapot en het is klaar.’ Ligt u weleens ergens wakker van? ‘Zelden. Soms gebeurt het. Als ik een domme fout heb gemaakt waarmee ik een ander heb gekwetst. Dat ik er wel overheen kon stappen, maar zij niet. Dan wil ik het ook meteen uitpraten. Ik bel ’s nachts op, maar dat gaat niet, heb ik begrepen.’ Hij zegt: ‘Het was een bewuste omslag. Ik was een jaar of 21, ik heb gezegd: Van Sauers, even zitten, hier kun je niet mee doorgaan. Je bent nu een grote jongen, je kunt je niet meer verschuilen. Ik wilde acteren, laat ik dat proberen. Het was niet moeilijk om te veranderen, daarvoor ben ik te dwangmatig. Als ik iets wil, moet en zal het gebeuren.’ ‘Ik keek op tegen iedereen die op de toneelschool zat. Ik was gewend om dingen op mijn eigen manier te regelen, ik was niet gewend om me bloot te geven. De jongens met wie ik omging, waren vrijbuiterachtige types, die hun eigen kansen creëerden, niet via school. Op de toneelschool moest ik op grond liggen kronkelen met andere studenten. Dat was dan een oefening. Ik heb lichte smetvrees, dan kun je alleen denken aan die vieze zweetvoeten waar je tussen ligt.’ Hoe voelt het dat het is gelukt? ‘Ik heb momenten van tevredenheid. In mijn werkkamer hangen posters van al mijn shows, en van Othello, waar ik in heb gespeeld. Een vriendje van mijn zoontje zei: “Je houdt wel van jezelf hè?” Dat kan ik niet over mijn kant laten gaan, ook niet van een jochie van negen. Ik zeg: “Als ik niet eens trots op mezelf mag zijn in mijn eigen huis, waar mag het dan wel?”’ Hoe vaak heeft u gelogen? ‘Ik heb het niet geteld. Soms is de waarheid leuker, soms vind ik een leugen aardiger.’ p

MARCO HOFSTE

12

Respons



 



Your last stop before the top BRAND MANAGER

P&O PROFESSIONAL

Attractive remuneration - Leiderdorp Harley-Davidson Motor Company, established in 1903, is the largest US-based manufacturer of heavyweight motorcycles. Harley-Davidson Benelux is the subsidiary responsible for the Sales, Marketing and After Sales of Harley-Davidson and Buell motorcycles as well as Parts, Accessories, Motorclothes and merchandise through a network of authorized dealers in the Benelux. The Brand Manager is primarily responsible for defining, developing, implementing and managing the Benelux marketing and communications strategy for the upcoming Buell brand and for Parts, Accessories and Motorclothes. Increases brand awareness and demand. Manages relationships with dealers, advertising & PR agencies and European colleagues. Organises trade shows and brand relevant events. Responsible for handling press materials, websites, Buell E-newsletter and other operational marketing issues. Has a Bachelor’s Degree in Business Administration and a few years experience in a similar marketing role, including communication, event management and PR. Experience in automotive sector or FMCG. Passion for motorcycles and lifestyle. Hands-on and accurate. Good knowledge of Dutch and English language (oral and excellent writing skills), preferably French. Consultant (Amsterdam): Paul de Fouw, mobile 06 - 54 90 79 77

€ 57.000,= - € 80.000,= (inclusief bonus) - Bergen op Zoom Royal Nedalco, onderdeel van Royal Cosun, produceert ruim 100 jaar neutrale alcohol voor met name de Europese alcoholische drankenindustrie. Daarnaast vormt deze alcohol een belangrijk bestanddeel voor de farmaceutische, chemische, cosmetische en bio-brandstof industrieën. Nedalco is de afgelopen eeuw uitgegroeid tot de absolute marktleider in haar sector. Vanuit het hoofdkantoor Bergen op Zoom vindt de productie, verkoop en distributie plaats voor heel Europa. Binnen deze prestigieuze onderneming bestaat thans ruimte voor een bekwaam en gedreven P&O deskundige. In deze uitdagende rol ondersteunt u de directie bij de vormgeving van het P&O beleid, voorts bent u verantwoordelijk voor werving en selectie, beheersing van personeelsinformatie en personeelskosten. U draagt zorg voor dagelijkse zaken als verzuimbegeleiding, bezetting, functiewaardering, arbeidsvoorwaarden/CAO en coaching/opleidingen/trainingen. U rapporteert aan de Administratief Directeur. Profiel: minimaal een afgeronde HBO-opleiding, bijvoorbeeld Personeel & Arbeid. Een aantal jaren ervaring op HRM gebied. Team player, inlevingsvermogen en tact. Tevens bent u in staat zelfstandig te werken in een operationeel gerichte rol. Ervaring binnen de (proces)industrie is een pre. Consultant (Eindhoven): Guido Klaassen, mobiel 06 - 55 38 40 24

ACCOUNT EXECUTIVE NEDERLAND

TECHNISCH COMMERCIEEL MANAGER

Uitstekende voorwaarden - Nederland STaR Plus is een resultaatgerichte, internationale management consultancy organisatie. STaR Plus begeleidt organisaties bij hun veranderingsprocessen en bereikt meetbare resultaten door gedragsen cultuurveranderingen, ondersteund door verbeterde managementsystemen en op maat gesneden coaching- en trainingsprogramma’s. STaR Plus heeft een internationale klantenkring opgebouwd in de Industrie en Gezondheidszorg en komt graag in contact met een Account Executive Nederland. De Account Executive rapporteert direct aan de Algemeen Directeur en is verantwoordelijk voor zelfstandige acquisitie en professionele ontwikkeling van de markt, het onderhouden en initiëren van bestaande en potentiële relaties gebaseerd op partnerschap en het nauwgezet volgen van ontwikkelingen in de markt. De ideale kandidaat is een salesman/vrouw in hart en nieren, is sterk in het initiëren en onderhouden van klantcontacten op niveau van Raad van Bestuur, is een netwerker en een stevige gesprekspartner. Tevens is de kandidaat ambitieus, gedreven, resultaatgericht en een zelfstandig ondernemer. STaR Plus biedt een uitdagende positie in een professionele en resultaat georiënteerde organisatie met uitzicht op zeer aantrekkelijke prestatiegerichte financiële beloningen. Consultant (Breda): Florez de Leeuw, mobiel 06 - 29 23 90 06

Uitstekende arbeidsvoorwaarden - Amstelveen B.V. Nedeximpo is sinds 1917 leverancier op het gebied van staal. Het bedrijf is onderdeel van de Services Divisie van ThyssenKrupp AG (omzet € ruim 50 miljard, 190.000 werknemers). B.V. Nedeximpo verhandelt staal producten als damwanden, verankeringen, transportleidingen, rails, betonstaal en draadproducten. Is intermediair tussen fabriek en klant en levert toegevoegde waarde op het gebied van projectmanagement, logistiek, en expertise voor vele toepassingen in grote projecten binnen sectoren als de natte waterbouw, bouw algemeen, aannemerij en transportleidingen. De Technisch Commercieel Manager is verantwoordelijk voor een cluster productgroepen en stuurt een klein team aan. Weet door intensief netwerken precies wat er speelt en verwerft opdrachten bij bestaande en nieuwe klanten. Koopt zelf in bij staalfabrikanten. Regelt logistieke aspecten. Adviseert en levert technische oplossingen. Profiel: HBO werk- en denkniveau (HTS of HEAO met commerciële ervaring in technische producten). Ervaring met staalproducten geniet de voorkeur. Enige jaren buitendienst- en/of projectmanagement ervaring. Sterke commerciële drive. Affiniteit met leidinggeven. Netwerker met hands-on mentaliteit. Bij voorkeur kennis van de Duitse taal. Consultant (Amsterdam): Paul de Fouw, mobiel 06 - 54 90 79 77

(SENIOR) P&O ADVISEUR

EUROPEAN DISTRIBUTION MANAGER

Uitstekende arbeidsvoorwaarden - Hoevelaken De Unica Installatiegroep is een zelfstandige installateur met ruim 1.600 medewerkers verdeeld over 15 vestigingen. In een hardgroeiende en ontwikkelende omgeving komen wij graag voor zowel het westen van het land als voor de noordoostelijke regio in contact met (Senior) P&O Adviseurs. Je onderhoudt contacten met het vestigingsmanagement en ondersteunt en adviseert hen op het gebied van in-, door- en uitstroom. Je neemt deel aan diverse projecten op het gebied van personeels- en organisatieontwikkeling, draagt inhoudelijk bij aan vernieuwing, ontwikkeling en implementatie van personeelsinstrumenten. Je weet vanuit jouw expertise invulling te geven aan thema’s die met “binden en boeien” te maken hebben en bent in staat om in de uitvoering hiervan vernieuwend en daadkrachtig te zijn. Je kent de hedendaagse ontwikkelingen op juridisch, sociaal en maatschappelijk gebied en opereert vanuit deze expertise. Je bent klantgericht, zelfstandig, resultaatgericht, ondernemend en creatief. HBO-opleiding, minimaal 4 jaar ervaring als allround P&O Adviseur en aantoonbare kennis van P&O gerelateerde processen, actuele P&O thema’s, sociale wetgeving en arbeidsrecht. Vindt het een uitdaging om op creatieve wijze het personeelsbeleid gestalte te geven en de vestigingen te ondersteunen. Consultant (Arnhem): Rik van Kooten, mobiel 06 - 23 36 33 56

Uitstekend salaris + bonus + auto - Delden Elementis is een chemische specialiteiten multinational met drie activiteiten; Specialties, Pigments en Chromium. Elke activiteit heeft een leidende marktpositie in de gekozen sectoren. Elementis Specialties is producent van surfactants, colorants en coatings, met wereldwijde vertegenwoordiging en productie. De Europese organisatie bestaat uit een plant en warehouse in Livingston; een plant en warehouse in Delden en een groot warehouse in Gent. Tussen de diverse plants, warehouses en de wereldwijde klanten vind een complexe distributie plaats. De European Distribution Manager stuurt de Customer Service in zowel Delden als Gent (totaal 14 mw.) en een deel van de planning en transport (8 mw.) aan. De belangrijkste opdracht is de leveringsbetrouwbaarheid en efficiency te vergroten, door een effectieve inzet van middelen. Rapportage aan de Global Director Supply Chain en een overlegstructuur met de Operations Director in Delden en Europese collega Managers op het gebied van Purchasing en Planning. Minimaal HBO supply chain. Minimaal 5 jaar logistieke managementervaring bij voorkeur in de chemie of in een qua proces vergelijkbare industrie. Dynamiek en analytisch vermogen zijn onontbeerlijk. Kennis van ERP systemen. Uitstekend Engels. Consultant (Zwolle): Erik Bakker, mobiel 06 - 46 37 79 25

ANALYST € 50,000 - € 60,000 - Amsterdam New World Resources is a Coal Group operating the CEE region, with the majority of assets located in the Czech Republic and in Poland. The Group was established in 2006 and stands ready to identify and pursue industrial Investments in Central and Eastern Europe. It continues on restructuring or divesting non-core businesses, looking for new investment opportunities, leveraging on the existing resource base and getting access to new capital. In 2007 the Holding has been moved to Amsterdam and now consists of 10 persons. The Holding is responsible for amongst others holding activities, research, compliance, bond and equity issues and investment activities. The Analyst is responsible for the preparation of reports on behalf of the Board and Group Members. He/she assists on all aspects relating to the capital raising and new investments. These aspects are for instance financial modeling, negotiations with banks and writing prospectuses. The ideal candidate has a master in economics or the like, minimal 3 years working experience, preferably in corporate finance or as a business analyst. He/she has good industry knowledge, accounting knowledge and a strong analytical mind. Has an entrepreneurial spirit. Consultant (Amsterdam): Annelies Pruik, mobile 06 - 11 00 46 55

MANAGER LOGISTICS € 60.000,= - € 70.000,= - Centraal Nederland Trouw Nutrition International BV is een dochteronderneming van het beursgenoteerde en toonaangevende Nutreco en een wereldwijde speler in de diervoederindustrie. Trouw Nutrition is leidend in innovatieve en veilige ‘feed-to-food’ oplossingen, heeft vestigingen in meer dan 30 landen en ruim 3.000 werknemers. Sedert de oprichting in 1931 investeert zij op solide wijze in een tweetal pijlers: sterke betrokkenheid bij R&D en kwaliteit van medewerkers. Binnen het Operations Team van Trouw Nutrition Nederland BV is ruimte voor een Manager Logistics. Deze zal zich richten op de optimalisatie van de logistieke processen van leverancier tot en met volledig klantconcept. Geeft tevens leiding aan een team van 15 mensen via 3 direct reports, verantwoordelijk voor het logistieke beleid en zorgt voor een juiste uitvoering daarvan door middel van KPI’s en SLA’s. Speerpunten: klant, voorraad, werkkapitaal en planning. Rapporteert aan de Operations Manager. Profiel: HBO-opleiding met relevante werkervaring inzake management en logistiek. People manager, heldere visie, inlevingsvermogen, overtuigingskracht en contactueel vaardig. Voorts hands-on mentaliteit, verantwoordelijkheidsgevoel en managementvaardigheden. Affiniteit met B2B is een pre. Consultant (Eindhoven): Guido Klaassen, mobiel 06 - 55 38 40 24

SENIOR IMPLEMENTATION MANAGER PAYMENTS & CASH MANAGEMENT

€ 75.000,= - € 90.000,= - Amsterdam ING is een grote internationale financiële dienstverlener met alleen al in Nederland zo’n 35.000 medewerkers. ING is één van de meest favoriete werkgevers van Nederland vanwege het uitstekende salaris en de prima secundaire arbeidsvoorwaarden. Daarnaast biedt ING een informele sfeer en de ruimte om te ontwikkelen. ING is een internationale topspeler in Payments & Cash Management (PCM) met een uitstekend dienstenpakket. Binnen PCM is de afdeling Implementation Services verantwoordelijk voor de implementatie van afgesloten PCM transacties door middel van een project aanpak. Het doel is om de cashmanagement oplossing van de cliënt zo snel en accuraat mogelijk te implementeren. De Senior Implementation Manager leidt als Project Manager complexe implementaties voor met name multinationals. Onderhoudt daartoe contacten met de cliënt en met relevante interne afdelingen. Is daarnaast verantwoordelijk voor een team ondermeer bestaande uit Implementation Managers. De ideale kandidaat heeft academisch denk- en werkniveau, gecombineerd met ruime kennis van de cashmanagement producten. Heeft ervaring in het managen van projecten. Is een organisatorisch talent. Heeft uitstekende communicatieve vaardigheden en is klantgericht. Consultant (Amsterdam): Annelies Pruik, mobiel 06 - 11 0046 55

CORPORATE ACCOUNT MANAGERS

Informatie Bel de consultant op het nummer van de vestiging (’s avonds en in het weekend op het mobiele nummer) of kijk op www.yer.nl Reageren Ga naar onze website, registreer en reageer via uw persoonlijke pagina. Vestigingen Amsterdam 020 - 697 50 11 Arnhem 026 - 353 91 30 Breda 076 - 799 98 00 Den Haag 070 - 799 03 00 Eindhoven 040 - 246 86 68 Groningen 050 - 799 91 00 Heerenveen 0513 - 79 90 10 Laren 035 - 799 04 00 Maastricht 043 - 750 17 10 Rotterdam 010 - 798 01 00 Zwolle 038 - 457 21 00 YER biedt Recruitment Solutions Campus Recruitment Young Executive Recruitment Interim Solutions Interim Professionals Interim Management Development Solutions Assessment Center Coaching & Talent management

Goede arbeidsvoorwaarden - Utrecht Zesko is ontstaan uit de fusie van @Home, Casema en Multikabel en is in Nederland de grootste aanbieder van media en communicatiediensten via de kabel, met 6,3 miljoen abonnees op kabel- en digitale televisie, breedband-internet en telefonie, een zeer dynamische markt. Momenteel integreert de organisatie tot één centrale organisatie die wordt gevestigd in Utrecht. Zesko wil haar sales team versterken met meerdere Corporate Account Managers die deel willen uitmaken van een groeiende organisatie met veel potentie. Een eerste focus zal liggen op het genereren van new business, het uitbrengen van offertes, de opvolging hiervan en after sales. In complexe omgevingen worden oplossingen verkocht richting verschillende segmenten, waaronder overheid, zorg, callcenters, financiële instellingen en system integrators. Heeft minimaal 4 jaar bewezen verkoopervaring in een ICT-omgeving. Heeft het vermogen om op meerdere niveaus in een organisatie te acteren, kan projectmatig werken en heeft interesse in de moderne communicatietechniek. Is in staat om proactief te zijn. Weet door ondernemerschap, commercieel handelen en overredingskracht klinkende resultaten te bereiken. Hunter, hands-on, creatief en kwaliteitsgericht. Consultant (Laren): Susan Abbink-Rempt, mobiel 06 - 47 76 00 37

SALES MANAGER BENELUX Uitst. arbeidsvoorwaarden (incl. ruime bonus on target) - Capelle a/d IJssel Het snelgroeiende en het door innovatie gekenmerkte Innotec (250 mw.) is een wereldwijd opererende software solution leverancier voor een geintegreerde Life Cycle Engineering totaaloplossing. Het Life Cycle Asset Information Management systeem Comos vormt de basis om engineering processen te standaardiseren en biedt een platform voor het genereren van strategische managementinformatie. Voor de Benelux vestiging is de vacature Sales Manager Benelux ontstaan. De hoofdtaak is om het Benelux kantoor te leiden. De Sales Manager is verantwoordelijk voor groei, commercie, business development, acquisitie, relatiebeheer, contractmanagement, marktkennis en -analyse, kwaliteit en budget.Kandidaten hebben een technische opleiding/achtergrond op min. HBO-niveau, >5 jaar saleservaring in ICT (gerelateerde) business en ervaring met het managen van een afdeling en/of vestiging. Hij/zij heeft een omvangrijk netwerk en is in staat om naast business te genereren en de vestiging te leiden de complexiteit van de producten van Innotec te begrijpen. Gevraagde eigenschappen zijn: zelfstandig, salesbloed, target driven, ondernemend, overtuigingskracht, flexibiliteit, people manager en willen werken in een internationale omgeving. Engels in woord en geschrift is een must, Duits is een pre. Consultant (Rotterdam): Michael van den Berg, mobiel 06 - 29 24 46 90

TEAM LEAD BUSINESS SUPPORT CENTER HR-NL

Up to market standards remuneration package - Geleen DSM creates innovative products and services in Life Sciences and Materials Sciences, contributing to the quality of life. The Business Support Center Human Resources-Netherlands (BSC HR-NL) is an organizational entity that provides transactional and operational services for standardized HR processes to the DSM Business Groups in The Netherlands. The BSC HR-NL has the aim to serve about 7,000 employees, 70 HR Business Partners/HR experts and more then 200 line-managers. The BSC HR-NL (47 fte) is live as from May 1, 2007 and is currently servicing three social entities (5,500 fte). Four other social entities will be on boarded in the future. The Team Lead is responsible for managing a team of Service Agents and Case Workers (15 fte), translating key performance indicators to operational objectives and standards, supporting and implementing a service and customer minded culture and creating accountability for a customer oriented service delivery. You have a bachelors degree in HR or economics, preferably with CPS education. Management experience (> 4 yrs) preferably in a shared service center or pay roll administration environment. You have affinity with SAP HR, are eager to learn and have strong communication skills. Consultant (Eindhoven): Babette Stolzenbach, mobile 06 - 46 37 26 37

The Netherlands | Belgium | Germany | Spain | USA | www.yer.com



 



Economie 13

Zegeltjesland Zegels, wuppies en nu de smurfen. In het buitenland verklaren ze ons voor gek, maar in Nederland zijn spaaracties populairder dan ooit. Bij jong en oud, al bijna honderd jaar.

COLLECTIE TAMMO SCHURINGA

Jerry Huinder

‘W

ilt u er een smurf bij?’ Het was de afgelopen weken de meest uitgesproken zin van de caissières bij supermarktketen Albert Heijn. Volledig onnodig uiteraard, want iedereen, maar dan ook echt ie-der-een wilde smurfen bij zijn boodschappen. Sterker nog, mensen die normaal gesproken nooit een voet binnen zetten bij de grootste kruidenier van Nederland, kwamen de afgelopen weken langs. Al in de eerste week van de nieuwste spaarrage deden er maar liefst 70.000 extra families boodschappen bij de Albert Heijn. De klanten rekenden bovendien meer af. Per kassabon gemiddeld een bedrag van 21,55 euro, tegen 20,25 euro een jaar eerder. Dat is een toename van 6,4 procent. En dat allemaal voor die kleine blauwe poppetjes, waarvan er 29 miljoen werden uitgedeeld. Omdat de kinderen het zo leuk vinden, was een veel gehoord excuus, maar stiekem vonden de ouders het zelf – ze kennen het natuurlijk uit hun eigen jeugd – minstens net zo leuk. En de omzetstijging kwam echt niet alleen van de families met kinderen. Ook de twintigers en dertigers stonden in de rij bij de Albert Heijn voor de smurfen. De supermarktketen sprong met deze actie perfect in op nostalgiegevoelens en het feit dat Nederlanders het heerlijk vinden om te sparen. In Nederland gaan er miljarden om in de verschillende spaarsystemen van supermarkten, benzinestations en andere winkels. Alle benzinestations werken met een spaarsysteem voor hun klanten, 80 procent van de drogisterijen en 65 procent van alle supermarkten. Waar-

Als de kaart vol raakt, worden mensen enthousiast. Het is pure emotie

om? Nederlanders hebben een ongekende spaardrang. Ongeacht de leeftijd. We zijn ermee opgegroeid, het zit in ons en het hoort bij ons. En bedrijven weten dat, dus doen ze er massaal aan mee. Op het moment dat Albert Heijn met smurfen komt, ligt er bij de concurrerende supermarkt al een plan klaar voor een tegenaanval, want de weggelopen klanten moeten worden teruggewonnen. Het gaat om keiharde knaken.

Handdoek met je naam Terwijl er in de wereld geen enkel land is waar mensen zegeltjes sparen om een cadeautje te verdienen, kunnen bedrijven er hier niet onderuit. Shell probeerde dit een keer in de jaren negentig, met desastreuze gevolgen. Klanten bleven massaal weg en de omzetverliezen waren ongekend. In het buitenland verklaren ze ons compleet voor gek. Zegeltjes sparen voor een koffiekopje dat je goedkoper kunt kopen bij een andere winkel? Naar een duurdere supermarkt, omdat je daar een piepklein blauw poppetje krijgt? Het is alleen aan Nederlanders besteed. Supermarktspecialist Gerard Rutte: ‘Ik bezoek regelmatig andere Europese landen en de VS om te kijken wat daar speelt op supermarktgebied, maar dit zie je echt nergens. Collega’s in Amerika vertellen me dat hun klanten gelijk resultaat willen, nu, meteen. Sparen is aan hen niet besteed.’ Aan ons Nederlanders wel, want wie kent het niet uit zijn jeugd? Het servies dat je meekrijgt als je uit huis gaat, is door je oma bij elkaar gespaard bij de plaatselijke middenstander. De handdoeken met je eigen naam erop hebben een grote emotionele waarde, want ze zijn bij elkaar gespaard door je vader en moeder met de zegeltjes van Shell. Wie denkt dat het sparen bij supermarkten verleden tijd of oubollig is, heeft het goed mis. De smurfen zijn namelijk niet het enige voorbeeld. Terwijl de actie bij Albert Heijn op zijn eind loopt – de

smurfen zijn op – is concurrent C1000 al met de volgende actie begonnen: zegels sparen voor een mooie messenset. En dus stormt half Nederland de komende weken massaal bij de volgende supermarkt binnen. Ook jongeren doen volop mee. Hele voetbalteams geven zich op de site van de Amstel Pingels op. Als je maar genoeg doppen van het biermerk spaart, kun je een echte Amstellovitch worden. De naam is ontleend aan de zeer vermogende Russische eigenaar van de Engelse voetbalclub Chelsea. De winnaars mogen in ‘miljardair stijl’ topvoetbalwedstrijden bezoeken. De actie loopt als een trein. ‘Het is een vreemd verschijnsel, maar het werkt hartstikke goed’, vertelt Rutte. Waarom gaan mensen in vredesnaam voor een dubbeltje naar een andere supermarkt? ‘Het is ons meegegeven door onze ouders en grootouders. De factor geluk speelt zeker mee. Je hebt kans op iets leuks, zonder daar veel geld aan uit te geven of veel moeite voor te doen. Ik heb het nog nergens anders gezien. In Amerika kennen ze dit systeem niet.’ Volgens Rutte komt dat doordat supermarkten in Nederland geen directe korting op producten accepteren. In Amerika is de coupon bijvoorbeeld enorm populair. Via internet kun je zo’n coupon binnenhalen en daarmee krijg je direct korting op een bepaald product. ‘In Nederland werkt dat niet.’ Dus sparen we lustig door. En zo kan het dat als de Dekamarkt een actie start met gratis kaartjes voor Artis, dat mensen dezelfde dag nog voor de ingang staan met de benodigde zegels. ‘Daar moet je dan wel vijftien keer hetzelfde product voor kopen! Ongekend.’ En toch doen we het. Volgens Tammo Bijmolt, hoogleraar marketing aan de Rijksuniversiteit Groningen en LEES VERDER OP PAGINA 15

14

Respons



 



%#$!"

#'$('$"
(

+)*'()
+%%'
,)$(&&" !
&'(%$"
$



%$)()$
"(
/#$" !
+)*'()
+$

*$+'())$
#(
/!$*/$
$
%$'/%!($()""$$
$
*)'%
)%)
$
$()
+%%'
#'
$

,'!+'(
#)
%$'/%!(
$
'('
"$$
#'$('
)
)%)
%"
)
!*$$$
")$
-""'$
+$
,)$(&&'(
%%'
#%$"
+'
$
$%
+$
,)$(&&" !
*$)(

"!'
)
'$$
$
%$'
()*$$
)
$

)
#!$
+$

*()
#)

#$!"#

"#


!'!


%!"#!
#


"#

%&!(&
")%&''
#''%! '+)') 0&'4
#0&'4'
8'4#069114&'.+,-'
8114
&'
,74+&+5%*'
$')'.'+&+0)
8#0
7412'5'
##0$'56'&+0)'0
*'6
12 4+%*6+0)
8#0
24+8#6'
4'%*652'4510'0
*'6
$'114&'.'0
8#0
'0
#&8+5'4'0
18'4
+06'06+'8'4-.#4+0)'0
/'/14#0 &#
1(
70&'456#0&+0)
4##/%1064#%6'0

5#/'09'4-+0)518'4''0-1/56'0 
  


+
+..
$'
4'52105+$.'
(14
5'66+0)
72
#
+
5.''2
(
#0&

24161 %1.
9+6*
#&8#0%'&
#0#.;5'5
/'6*1&5
6*#6
#4'
+06'4'56+0)
(14
5.''2
'8#.7# 6+10

$#6%*
#0#.;5+5
241%'&74'
5*17.&
$'
/#&'
(14
57$5'37'06
/'&+7/6*417)*276
5%#00+0)
1(
@



2'12.'
#46
1(
6*'
 
5722146'&
+06')4#6'&
241,'%6
=;+0)
#9#-'
1(
+051/0+#?

 

$"
")%&''
% " *#$
)%'(
$
*)*'
'
'0

$#$) 0'
1(
6*'
/#+0
#+/5
1(
6*'
4'5'#4%*
241)4#/
+5
61
)#+0
+05+)*6
+0
*19
%*#0)'5
+0
6'%*01.1)+'5
12'4#6+10#.
%10%'265
#0&
6*'
%114&+0#6+10
1(
6*'
#8+#6+10
%*#+0
#(('%6
%1/2'6'0%'5
4' 37+4'&
#6
6*'
14)#0+<#6+10#.
#0&
+0&+ 8+&7#.
.'8'.
1(
#+4
64#(>
%
/#0#)'
 /'06

 

&(")%&''
%#"""
)"$(
))'!*$
$
*")**' 5
+0
56##6
12
$#5+5
8#0
8'49148'0
-'00+5
'0
'48#4+0)
$+,
6'
&4#)'0
##0
*'6
10&'49+,5
'0
10&'4<1'-5 241)4#//#
'8'05
+0
56##6
'0
$' 4'+&
+5
1/
$+,
6'
&4#)'0
##0
*'6
6##.8##4&+)*'+&5241)4#//#
6#.+ ##05
'6
10&'4<1'-
/##-6
&''.
7+6
8#0
*'6
10&'4<1'-+056+6776
 
  


"&''('
#%
'#!
"
# ( %
*&& %,
()
%
,
" *'
#+/
1(
6*+5
4'5'#4%*
+5
61
&1
24' %+5'.;
6*#6
61
/10+614
+0
4'#.6+/'
6*'
%10(14/#6+10#.
%*#0)'5
+0
#
9'..%*#4#%6'4+<'&
/'%*#015'05+6+8'
+10
%*#00'.
61
4'8'#.
+65
12'4#6+10
/'%*#0+5/
#0&
6*'
6+/'5%#.'
10
9*+%*
+6
12'4#6'5 


!#$


"#


&
%"!

!!!

"""##
"!!

"&
")%&''
"#)" *").
(%$
$'
$%"%
$#$)
'4<14)6
10&'4*17&6
'0
8'40+'796
9##4
01&+)
&'
5647%674'.'
%106#%6'0
/'6
&'
(#%7.6'+6
'%*01.1)+'
#0#)'/'06
/'6
$'64'--+0)
616
&'
&+'0568'4.'0+0)
&114
*'6

'4 <14)6
&'
#&8+5'4+0)
'0
+0(14/#6+'8'4 564'--+0)
8#0
%1/2.':'
84#)'0
8#0
)'$47+-'45


 

"
")%&'* *").
'%"%. '5'#4%*
(1%75'5
#5
/7%*
10
"*19
6*+0)5
/#-'
2'12.'
#5
10
"*19
2'1 2.'
/#-'
6*+0)5
0
6*'
%#5'
1(
51%+#.
8#.7#$.'5
#
*+)*.;
+06'4'56+0)
&; 0#/+%
%#0
$'
1$5'48'&
+0
6*'
/767#.
%1056+676+10
1(
6*'
+&'06+6;
1(
6*'
190'4
10
6*'
10'
*#0&
#0&
6*#6
1(
6*'
1$,'%6
10
6*'
16*'4 
 

")%&''
&'%' *)%$ 10+614+0)
5+)0#.+0)
#0&
#0#.;<+0)
&'8'.12/'065
+0
*+)*'4
'&7%#6+10
#0&
'52'%+#..;
+0
0#6+10#.
#0&
+06'4 0#6+10#.
$75+0'55
5%*11.5
1(
'%101/ +%5
%6+8+6+'5
#
%1..'%6+10
5+6'
8+5+65
%7561/+<+0)
$#%-611(>
%'
#0&
$'0%*/#4-
4'21465
94+6+0)
#&8+514;
016'5
#0&
21.+%;
+/2.'/'06#6+10 
 

")%&'*
#
!&'%! 14-5
+0
6*'
 
241,'%6
#
741 2'#0
%1..#$14#6+10
9+6*
6*'
#+/
61
+08'56+)#6'
6'%*0+37'5
61
#0#.;<'
6*'
/7.6+/1&#.
$'*#8+14
1(
*7/#05
9+6*+0
6*'
%106':6
1(
4'#.
#22.+%# 6+105
'.25
#/10)56
16*'45
61
+/2.' /'06
51(69#4'
611.5
(14
*'#&
215'
'56+/#6+10
(#%'
#0&
';'
64#%-+0)
#0&
'/16+10
4'%1)0+6+10 
 


%#'"# #*

##
"&
%#($
'%%"%. '%"
'%((
$%"%.

)41
4#9
/#6'4+#.5
$'%1/'
#0
+0 %4'#5+0).;
+06'4'56+0)
(''&561%-
(14
6*'
241&7%6+10
1(
(7'.
#0&
%*'/+%#.5
&7'
61
&'2.'6+10
1(
(155+.
(''&561%-5
'
#4'
.11-+0)
(14
#0
'06*75+#56+%
4'5'#4%*
#55+56#06
9*1
9+..
&'8'.12
0'9
+0018#6+8'
('4/'06#6+10
241
%'55'5

 

!!
(
!

!%$"
  

$"""
% #


$!
"!!

"




0&'456'70'0
'0
#&8+5'4'0
8#0
*'6
#01'&$'56774
70)'4'0
#.5
##0 524''-2706
8#0
10&'4<1'-'45
241 ,'%6.'+&'45
'0
241)4#//#.'+&'45
$+00'0
#01'&
')'.'+&'0
'0
%1 14&+0'4'0
8#0
&'
10&'4<1'-5241,'% 6'0
6'4
$'814&'4+0)
8#0
5#/'09'4-+0)
$+00'0
*'6
%105146+7/
'0
6'4
$'814 &'4+0)
8#0
&'
'%101/+5%*'
9##4&' %4'#6+'

 

!&
&
"'%(! 17&6
7
<+%*
$'<+)
/'6
*'6
12<'66'0
8#0
*'6
10&'4<1'-
*'6
8'4<#/'.'0
8'49'4-'0
'0
#0#.;5'4'0
8#0
&'
#
'4&'4
10&'4*17&6
7
4')'./# 6+)'
%106#%6'0
/'6
&'
5
'0
#0 &'4'
2#460'45
'6
241,'%6
1/8#6
69''
##0
'.-##4
)'.+''4&'
10&'4<1' -'0
12
*'6
)'$+'&
8#0
6$%$'564+,&+0)
+0
'&'4.#0& 
 

 
*'
$75+0'55
&'8'.12/'06
#&8+514
+5
4'52105+$.'
(14
6*'
6'%*01.1);
64#05 ('4
#%6+8+6+'5
#0&
#55+56#0%'
+0
'.' /'065
1(
%1064#%6
4'5'#4%*
+..
#55+56
+0
6*'
64#05('4
1(
0'9
6'%*01.1 )+'5
9+..
$'
+081.8'&
+0
6*'
'8#.7# 6+10
1(
0'9
+&'#5
#4+'5
176
6*'
/#4-'6
#0#.;5+5
#0&
2418+&'5
+0276
(14
8#4+175
':2.1+6#6+10
564#6')+'5

  

 
'
#( *'
,70+14
4'5'#4%*'4
9+6*
*
216'06+#.
2#46+%+2#6'5
+0
691
!109
(70&'&
567&+'5
#
'#.6*
'%*01.1);


55'55/'06
/'6*1&1.1);
567&;
#0&
#0
+/2.'/'06#6+10
567&;
14-5
61 )'6*'4
9+6*
8#4+175
&+5%+2.+0'5
10
6*'5'
241,'%65
1.&5
#
)4#&7#6'
&' )4''
+0
*'#.6*
5%+'0%'5
'%101/+%5
 
14
#016*'4
4'.'8#06
'&7%#6+10 
 

!%"&%
$"

%#&")
+)*'
/$
'%*65
10&'4##0
'.-'
8#%#674'
56##6
''0
50'.%1&'
7.
&'
%1&'
+0
12
&'
56#462#)+0#
8#0
&'
8#%#674'5+6'
999#%#&'/+%64#05('40.
'0
,'
-4+,)6
&+4'%6
&'
81..'&+)'
8#%#674'6'-56
6'
<+'0



#!"!

#!"!!
+%%'
/
$
'*#

$'
,)$(&&" !
+)*'(

%'
)(
$
%+'

%)'
($)0

+$(


 

AcademicTransfer, your next step in excellence



 



Economie 15

« Eén procent van de Bruto Nationale

Bestedingen gaat naar de spaarsystemen. Dat betekent per jaar ruim 5 miljard euro. VERVOLG VAN PAGINA 13

onderzoeker bij het Customer Insights Center, op extreem grote schaal. ‘Dan moet je denken aan 1 procent van de Bruto Nationale Bestedingen.’ Deze zijn ruim 500 miljard op jaarbasis, dus dat betekent dat er ruim 5 miljard euro per jaar omgaat in spaarsystemen. Dat spaaracties het fantastisch goed doen in ons land verbaast Jan Willem van Geenen niks. Volgens de eigenaar van het bedrijf Je Eigen Zegel, dat spaarzegels en boekjes voor middenstanders maakt, zit de spaarzin simpelweg in de psyche van Nederlanders. Zijn bedrijf, dat al vijftig jaar bestaat, krijgt nog dagelijks nieuwe opdrachten voor spaarkaarten en zegels. Het enige dat terugloopt, is het aantal winkels. ‘Ik verbaas me er soms ook over, maar het zijn gewoon pure reclamefolders. Dan hoor ik verhalen dat volwassen mensen bellen naar de slager, omdat ze net iets hebben gekocht, maar vergeten waren om hun zegeltjes in te leveren. Of dat alsnog kan? Dit soort voorbeelden is er nog steeds.’ Volgens Van Geenen is het de kracht van het systeem. ‘Logischerwijs zou er iets nieuws moeten komen, maar waarom zou je iets dat goed loopt veranderen? Als de kaart vol raakt, worden mensen steeds enthousiaster. Het is pure emotie.’

Boerenleenbank Volgens dr. Joost Dankers is sparen een diep gewortelde traditie. De historicus, verbonden aan de Universiteit Utrecht, denkt dat het allemaal begonnen is aan het eind van de negentiende eeuw. Door propaganda van de spaarbanken en later de boerenleenbanken sloeg ons land aan het sparen. De mensen waren door de industriele revolutie angstig geworden voor de toekomst. Bestaande sociale netwerken vervielen, de gemeenschap was in verval en de verzorgingsstaat bestond nog niet. Om het verval tegen te gaan, moest ons land volgens de vertegenwoordigers van de spaarbanken terug naar de burgerdeugden. Sparen moest men om toekomstige rampen het hoofd te bieden. Hard werken, sober leven was het devies. ‘Het was een burgerlijk beschavingsoffensief. Sparen was een deugd. Onze voorouders waren er groot mee geworden.’ Het sparen van geld bij een bank sloeg in de twintigste eeuw over op het sparen door het kopen van producten. In 1906 waren de eerste zegeltjes in Nederland te zien op producten van Verkade. Met de zegeltjes kon worden gespaard voor plaatjesboeken. Het doel was de klant merktrouw te maken. De zegels sloegen aan. In totaal gingen maar liefst 3,2 miljoen Verkade-albums over de toonbank waarmee de reeks een van de succesvolste marketingacties werd van de twintigste eeuw. Andere merken volgden. In 1924 werd het geschenkensysteem van Douwe Egberts geïntroduceerd. ‘Wij hopen u steeds onder de geregelde gebruikers van onze producten te mogen rekenen’, waren de woorden van de directie waarmee het spaarsysteem werd aangekondigd. Het werd een enorm succesvolle poging om de klant aan de producten te binden, want het systeem bestaat nog steeds en is daarmee het oudste nog actieve spaarsysteem van Nederland. Volgens de koffieproducent spaart bijna 70 procent van alle huishoudens vandaag de dag Douwe Egberts waardepunten. 70 procent! Jaarlijks gaan ruim 2,5 miljoen bij elkaar gespaarde geschenken over de toonbank. In tijden van armoede is de spaardrang bij de mensen het grootst. Het is dus niet verwonderlijk dat de supermarkten vlak na de oorlog het zegelspaarsysteem ontdekten. De klant moest toch blijven komen en kopen. Het verschijnsel nam ongekende vormen aan. ‘Albert Heijn introduceerde in 1955 zelfs spaarobligaties waarop een ware toeloop ontstond’, vertellen Joost Dankers, Jos van der Linden en Jozef Vos in hun boek Spaarbanken in Nederland. ‘Punten uitknippen, aluminium doppen speuren en zegels verzamelen werd een dusdanige rage dat de regering de verzamelwoede in 1955 door de Wet Beperking Cadeaustelsel probeerde in te dammen.’ De wet was bedacht ter bescherming van de consument. Zo mocht bijvoorbeeld de waarde van het cadeau niet meer dan 4 procent bedragen van de verkoopprijs van het te promoten artikel. Het bleek allemaal tevergeefs. Zegeltjes plakken voor cadeautjes werd een nationaal tijdverdrijf. Tot op de dag van vandaag. Dankers vindt het niet vreemd. Volgens hem appelleert het sparen aan de simpele behoefte om iets te krijgen. ‘In tijden van schaarste is het nodig om iets te hebben om op terug te vallen, maar in het algemeen vinden mensen sparen gewoon leuk.’

DIGITALE RUILHANDEL Heeft u nog niet alle smurfen? Of mist u nog een paar zegels voor het perfecte koffiekopje, maar heeft u wel zegels waar u verder niks mee doet? Internet biedt uitkomst. Op de volgende sites kunt u terecht voor ruilhandel in zegels. www.ikspaarzegeltjes.nl Een handige site om de ontbrekende zegels op te sporen en te ruilen. De spelregels zijn simpel: u plaatst een advertentie met daarin wat u zoekt

Inmiddels zijn de spaarsystemen ook voor bedrijven niet meer weg te denken. In 1993 dacht Shell zijn zegeltjes af te schaffen. Foute keuze. Ongeveer 2 procent van de klandizie viel weg vanaf het moment dat het bedrijf besloot de spaaractie af te schaffen. Het olieconcern had niet gedacht dat het afschaffen van de gratis zegels zo’n effect zou hebben. Shell merkte het maandenlang diep in de portemonnee. Uiteindelijk gingen ze diep door het stof. Begin april van hetzelfde jaar besloten de tankstations van Shell weer gratis spaarzegels weg te geven. In paginagrote advertenties gaf de oliemaatschappij in de kranten toe dat ze de zegels niet had moeten afschaffen. Een op zichzelf staand fenomeen? Zeker niet. Bedrijven komen er niet van af. Tammo Bijmolt heeft berekend dat een harde kern van 10 procent van de klanten overweegt om niet meer bij een bedrijf te kopen als een loyaliteitsprogramma, zoals een zegelspaarsysteem, wordt afgeschaft. ‘Dat klinkt heel weinig, maar is heel veel. 10 procent van 500.000 klanten, dat zijn er 50.000 minder.’ Daarentegen kan een succesvolle actie juist weer veel opleveren voor bedrijven. Tijdens de actie creëren bedrijven een grotere klantengroep en hebben ze ettelijke procenten meer omzet. Albert Heijn beleefde zijn meeste succesvolle week qua klantentrouw in 2007 tijdens de actie met de fabeltjeskrantpoppen. Normaal besteedt een klant van Albert Heijn de helft van zijn supermarkteuro bij de marktleider, maar die week was dat maar liefst 0,55 eurocent. Joop Holla, directeur van onderzoeksbureau GfK dat de cijfers van de supermarktbranche berekent, vindt dit effect enorm. ‘Zo’n succesvolle actie betekent veel meer omzet én tevreden klanten.’ Helaas is dat effect na de actie meestal meteen weer weg. Klanten hoppen van actie naar actie en blijven zelden hangen. Volgens Holla is het dan ook logisch dat supermarkten steeds meer acties op touw zetten. Na een aantal jaren van relatieve stilte op het actiefront zijn de supermarkten weer helemaal terug. ‘Het is een tegenreactie op de prijzenoorlog. Nu dat voorbij lijkt te zijn, gaan ze over op een andere manier om klanten te trekken.’ Het valt Holla op dat retro helemaal in lijkt te zijn. ‘De familie staat hierin centraal en daar zit het meeste geld. Ouders vinden het leuk, jonge dertigers vinden het leuk en kinderen vinden het ook leuk. En het slaat aan.’ Hoewel de zegelspaarprogramma’s nog volop in Nederland worden gebruikt, beginnen andere spaarvormen steeds meer voet aan de grond te krijgen. Naast de ouderwetse spaarprogramma’s zijn de elektronische klantenspaarkaarten in ons land in opkomst. Airmiles, de Albert Heijn bonuskaart: ze zijn al niet meer weg te denken. Tussen de 80 en 90 procent van alle mensen in ons land heeft één of meer klantenkaarten. De reden is logisch. Het is toch zonde als je korting kunt krijgen en die niet pakt. Sterker nog, het is tegen de natuur van de zuinige mens. De voordelen van de spaarkaarten voor bedrijven zijn overduidelijk. Met de elektronische kaart weten ze wie hun klanten zijn. Daarnaast krijgen ze inzicht in het koopgedrag. De klantenkaart is in tegenstelling tot het zegels sparen wel een bekend fenomeen in het buitenland. In Amerika is er bijna geen supermarkt zonder

en wat u in de aanbieding heeft. Handig is dat rechts op de pagina alle producten en bedrijven alfabetisch zijn gecategoriseerd. De advertenties vindt u binnen de deelrubrieken. www.misiknog.nl Zelfde principe als de vorige site. Leuk aan deze pagina is dat het visueel veel beter in elkaar steekt. Zo kun je clicken op de zegels, voetbalplaatjes of smurfen die je nog zoekt. De beheerders van de site hebben ook de moeite genomen om een poll te

organiseren waar je kunt stemmen op de leukste spaaractie. Nadeel is dat je eerst moet inloggen en je registreren. www.keukenla.nl Goede overzichtelijke site om uw zegels te ruilen. Je kunt direct naar de ruilshop, maar handiger is om eerst even de tijd te nemen om de ruilwaarde van je aanbieding te berekenen. Dat kan allemaal op de site zelf. Het beste onderdeel van de site is het laatste nieuws met acties en handige tips.

zo’n kaart. En in Engeland heeft supermarktketen Tesco een zeer uitgebreid systeem.

Zegels sparen met je gsm

Douwe Egberts biedt al sinds 1924 spaarzegels aan

De toekomst gaat de bezoeker van de kruidenierswinkels nog meer technologie brengen. De papieren zegeltjes, flessenbonnen en betaalkaarten worden misschien wel vervangen door een mobiele telefoon. Bij C1000 is vorig jaar het idee geopperd om een proef te starten met zegeltjes sparen met je mobieltje. Als het mogelijk is om te betalen met je mobiel, waarom dan geen zegeltjes sparen met je telefoon? De pilot is nooit van de grond gekomen, maar in de toekomst is dit niet ondenkbaar. De vraag is of de nieuwe spaarvormen het einde kunnen betekenen van het geliefde en unieke Nederlandse zegeltjes plakken? Jan Willem van Geenen van Je Eigen Zegel gelooft er niks van. ‘Zegels horen bij onze cultuur. Het is laagdrempelig, de zegels gaan makkelijk in de portemonnee en de klanten vinden het gewoon leuk. Dat zal altijd zo blijven.’ Het heden geeft Van Geenen gelijk. Ondanks de opkomst van de gratis cadeaus zoals de smurfen, het mobiel zegeltjes sparen en de klantenkaarten zijn de zegels niet weg te denken. C1000 heeft naast de mobiele actie ook een ouderwetse zegelactie lopen. En bij de smurfen? Ja hoor, daar zitten ook gewoon zegels bij. Even sparen, likken en plakken en je verdient zo een grote pluchen smurf. In het buitenland kijken ze raar op als ze hiervan horen en willen ze er niks van weten, maar Nederland blijft er gewoon mee door gaan. Supermarktspecialist Rutte: ‘De politie kan beter naar een andere supermarkt gaan en op de zegeltjes letten, in plaats van onderhandelen over een nieuwe CAO. Veel efficiënter.’ p

Comfort Rent

De meest flexibele oplossing voor uw zakelijke autobehoefte

Bel 088 - 2847100 of kijk op www.avis.nl/comfortrent

16

Respons



 



Is scoren uw eerste natuur? Bent u op zoek naar ondernemerschap, vrijheid en uitdaging zonder de nadelen en rompslomp van een eigen bedrijf? Word dan Verkoopleider Nederland bij Murprotec! Murprotec is Europees marktleider op het gebied van vochtbestrijding op maat voor particulieren. Door wetenschappelijk bewezen methodes, geavanceerde technologieën en deskundig personeel is Murpotec al jaren een begrip in de markt. Murprotec biedt als enige speler in de markt 30 jaar garantie. Voor het verder uitbouwen van de Nederlandse markt is Murprotec op zoek naar een

Verkoopleider Nederland die verkoopsucces behaalt in de particuliere markt In deze functie bent u met uw team verantwoordelijk voor het commerciële succes van Murprotec in Nederland. U bezoekt particulieren die hun vochtproblemen bij Murprotec hebben aangemeld en u verkoopt oplossingen op maat. U bent het voorbeeld voor uw teamleden. U bezoekt gezamenlijk klanten en stimuleert uw team tot het behalen van succesvolle verkoopresultaten. U rapporteert aan de directie Benelux.

U bent een succesvolle, energieke verkoper met minimaal vijf jaar verkoopervaring in de particuliere markt. U beschikt over een mbo werk- en denkniveau. Leidinggevende ervaring en affiniteit met de bouwbranche is een pre. U beheerst de Engelse of Franse taal. Uw drijfveer is scoren, zowel voor uzelf als met uw team. U bent ondernemend, recht door zee en weet van aanpakken. U bent bereid een dag per week op het kantoor te Waalwijk te werken.

Murprotec biedt u een functie met veel vrijheid in een markt met groeipotentie. Een uniek kwaliteitsproduct. Ondernemerschap gecombineerd met de voordelen van een organisatie met een uitstekende naamsbekendheid. Leads aangeleverd door het hoofdkantoor. Een zeer aantrekkelijke bonusregeling en doorgroeimogelijkheden.

Zet u met uw team Murprotec op de kaart in Nederland? Solliciteer direct via de website www.mercuriurval.com. De vacature staat vermeld onder ref.nr. 83869 of de zoekterm ‘Verkoopleider Nederland’. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Natascha Visser, Recruiter Mercuri Urval, tel. (033) 453 89 15. Zie ook www.murprotec.nl.

Leroy Somer is een toonaangevend specialist in aandrijftechniek en generatoren. Wereldwijd werken 8.800 medewerkers aan de ontwikkeling, productie, verkoop en service van innovatieve elektrische en mechanische aandrijvingen en generatoren. Leroy Somer levert een breed assortiment van standaard en klantspecifieke oplossingen aan klanten in verschillende industriële sectoren, zoals de procesindustrie, scheeps- en machinebouw. Leroy Somer maakt deel uit van de Emerson-groep, een multinational met een omzet van meer dan $22 miljard. Vanuit het kantoor in Soesterberg verzorgen 13 medewerkers de commerciële activiteiten en de support voor de Nederlandse markt. Wegens de sterke groei van de onderneming zijn wij op zoek naar een (m/v)

Technisch Commercieel Medewerker Binnendienst schakel tussen klantwens, engineering en productie De functie Je ondersteunt de accountmanager in het totale proces van klantwens tot aan de uiteindelijke levering. Je hebt intensief klantcontact en levert als (technisch) adviseur een bijdrage aan een langdurige klantrelatie. De projecten zijn vaak langlopend en technisch uitdagend. Binnen deze projecten ben je aanspreekpunt voor de klant en zorg je voor een adequate verwerking van offertes en opdrachten. Intern schakel je met engineering en productie in Frankrijk en begeleid je afname(testen) van de producten. Je rapporteert aan de directeur. Leroy Somer vraagt Een teamspeler met goede communicatieve vaardigheden en een nononsense mentaliteit. Je bent zelfstandig en enthousiast en ambieert een coördinerende binnendienstfunctie op het snijvlak van commercie en techniek. Je hebt een afgeronde mtsopleiding, bijvoorbeeld werktuigbouwkunde of elektrotechniek en een aantal jaren werkervaring in een technische omgeving. Verder heb je een goede beheersing van de Engelse taal.

Carrier Holland Heating (CHH) in Waalwijk is een zelfstandige business unit van Carrier Corporation en is gespecialiseerd in de ontwikkeling, productie en verkoop van luchtbehandelingcentrales. Deze centrales conditioneren luchtstromen (verwarmen, koelen, bevochtigen etc.) en worden in verschillende omgevingen ingezet. Denk hierbij aan kantoren, ziekenhuizen, cruiseschepen et cetera. Deze centrales worden zowel in standaardvorm als “fully customized” geleverd. Dat stelt niet alleen hoge eisen aan de afdelingen ontwikkeling en productie, maar ook aan de wijze waarop de inkoopfunctie is georganiseerd en waarop de inkoopprocessen worden uitgevoerd. Om een substantiële bijdrage te leveren aan de verdere professionele ontwikkeling en uitvoering van de inkoopfunctie binnen CHH zoeken we

Senior Inkopers zelfstandige inkoopfuncties binnen een internationaal georiënteerde productieomgeving De functie Samen met een collega wordt u verantwoordelijk voor de strategische, tactische en operationele inkoop van alle productgerelateerde (technische) componenten. Aan de hand van strikte eisen ten aanzien van prijs, kwaliteit, flexibiliteit en leverbetrouwbaarheid beoordeelt u bestaande contracten en sluit u nieuwe leveringsovereenkomsten. In dat verband volgt u internationale marktontwikkelingen, analyseert en beoordeelt u potentiële leveranciers, vergelijkt u offertes, voert u scherpe onderhandelingen en stelt u raamcontracten op. Daarnaast wordt u betrokken bij de verdere professionalisering van de inkoopprocessen en de integratie daarvan in het totale planningsproces (ERP SAP). U rapporteert direct aan de Manager Inkoop. Gevraagd Een opleiding op hbo-niveau, bij voorkeur aangevuld met NEVI 1 en 2. U beheerst de Engelse taal goed en hebt de nodige technische affiniteit. U beschikt over aantoonbaar succesvolle ervaring in een - qua inhoud - vergelijkbare inkoopfunctie binnen een internationaal georiënteerde productieomgeving, bij voorkeur gelieerd aan de automotive industrie. Praktisch bekend met “Global Sourcing” en “Supplier Performance Management”. U bent een sterke, zakelijke persoonlijkheid. Scherp in analyse, rationeel in het maken van keuzes en zeer kostenen kwaliteitsbewust in het voeren van onderhandelingen en het bereiken van eindresultaten.

Leroy Somer biedt Een informeel en hecht team waarin je een intensieve relatie met een aantal klanten onderhoudt. Je leert veel over de producten en toepassingen en begeleidt grotere projecten. Ruime opleidingsmogelijkheden. De mogelijkheid om met de klant de definitieve oplevering van de producten in Frankrijk bij te wonen. Leroy Somer is een financieel kerngezond bedrijf met wereldwijde naamsbekendheid. Prima arbeidsvoorwaarden, waaronder winstdeling en een premievrij pensioen maken het aanbod compleet.

Geboden Een innovatieve onderneming met internationale reputatie. Een onderneming bovendien, die verder wil groeien en daarom nadrukkelijk investeert in de ontwikkeling van haar mensen, organisatie, producten en processen. Het bedrijf bevindt zich in een veranderingsfase - gericht op bedrijfsbrede professionalisering - met alle dynamiek en hectiek die daarbij hoort. Als senior inkoper wacht u dan ook geen “gespreid bed”, maar wel een omgeving die volop ruimte biedt aan uw vakinhoudelijke en persoonlijke ontwikkeling. Marktconforme beloning, zowel primair als secundair.

Geïnteresseerd? Via onze website www.mercuriurval.com kun je direct solliciteren. De vacature staat vermeld onder referentienummer 792357 of zoek met de term ‘Technisch Commercieel Medewerker Binnendienst’. Voor meer informatie bel Rik Willemsen, tel. (033) 453 89 12 of kijk op www.leroysomer.nl.

Interesse? Solliciteer direct via de website www.mercuriurval.com. De vacature staat vermeld onder ref.nr. 83979 of de zoekterm ‘Senior Inkoper’. Voor meer informatie bel Willy van Middelaar, Mercuri Urval, tel. (033) 453 89 19. Zie ook: www.carrier.nl.



 



Economie 17

Levenswerk Jong en hard op weg

Gek op grote prints

Werklust Judith (33) HUISARTS

Nog maar net 27 en sinds twee jaar is ze zelfstandig ondernemer. Carolien Ruijs startte 2Finish, voor de afwerking van grote afdrukken.

CAROLYN RIDSDALE ILLUSTRATION

Feestbeesten Heidi Zandbergen

...

Negen jaar geleden liep ik een half jaar stage in het Britse Edinburgh, een stad waar ik gek op ben. Ik werkte daar op de couveuseafdeling van het ziekenhuis en werd al snel mee uit gevraagd door een Schotse arts in wording. Die trok veel op met een vaste vriendengroep van drie jongens - die gay waren net als hijzelf - en Emma, een Brits meisje dat hetero was net als ik. Vanaf het eerste moment klikte het tussen Emma en mij, we zijn allebei feestbeesten en houden ervan om in de pub te zitten en te drinken en we zijn beiden gek op reizen. De allereerste avond dat we elkaar tegenkwamen maakten we al plannen om samen naar Parijs, Dublin, New York en Toscane te gaan. Het leek alsof we elkaar al jaren kenden. Emma en ik waren vanaf de allereerste dag vriendinnen met elkaar. De maanden erna kwam Emma – die ook geneeskunde studeerde - coschappen lopen in hetzelfde ziekenhuis waar ik stage liep. Ze zag er dan altijd formeel uit met een rok en keurige blouse, zoals dat gebruikelijk is in Schotland waar de werkcultuur veel afstandelijker en officiëler is dan in Nederland. Ik vond die nette outfit van Emma in het ziekenhuis wel wat hebben. Na het werk ging Emma los in de pub, wat normaal is in Schotland. In de kroeg mag je lallen, zingen en je liederlijk gedragen zolang je de volgende dag op het werk je gezicht maar weer in de plooi hebt. Emma dronk in de pub alle mannen eruit. Ze was zo stoer, grappig en lief dat ik langzamerhand merkte dat ik verliefd op haar aan het worden was. Het was een verwarrende ervaring om op een vrouw te vallen. Tot dan toe had ik alleen maar vriendjes gehad, net als Emma. Ik vond het eng omdat ik niet wist of het wederzijds zou zijn, maar op één van onze drankovergoten feestavonden in de pub hebben we met elkaar gezoend. De volgende dag was ik bang dat Emma het zich niet kon herinneren, zoveel hadden we gedronken. Maar Emma wist het nog wél. Ze zegt zelfs dat zij het initiatief heeft genomen om mij te kussen, terwijl ik toch zou zweren dat ik degene was die de stoute schoenen had aangetrokken. In elk geval hadden we vanaf toen een hartstochtelijke liefdesrelatie en toen ik terug naar Amsterdam ging, reisde Emma me achterna, ze had geregeld dat ze stage kon lopen in een Nederlands ziekenhuis. Zo bivakkeerden Emma en ik plotseling samen op mijn studentenkamer en moesten we familie en vrienden vertellen dat we een relatie hadden. Ik had moeite met die ‘coming out’ omdat ik onbewust toch een traditioneel beeld van een mannetje en een vrouwetje in mijn hoofd had en dat toekomstbeeld moest ik bijstellen. Het viel me ook zwaar om als lesbisch stel te maken te hebben met scheve gezichten, bijvoorbeeld als ik Emma in het openbaar kus. Emma op haar beurt had er veel minder moeite mee om te accepteren dat ze haar leven met een vrouw zou delen. Inmiddels is het negen jaar later en is Emma gespecialiseerd tot anesthesist en ik vond mijn bestemming als huisarts. Voor haar dertigste verjaardag heb ik Emma ten huwelijk gevraagd en zijn we te midden van al onze vrienden en familie getrouwd, dat gaf een heel warm gevoel. Het kan me ondertussen niet meer schelen of ik lesbisch of biseksueel ben, want zolang ik elke morgen het lieve gezicht van Emma op het kussen naast me zie, ben ik gelukkig. Zij is mijn grote liefde.

Het was verwarrend om op een vrouw te vallen

Ruijs levert alle denkbare producten voor het afwerken van grote prints. Van ophangsystemen tot snijapparatuur.

Hafida Aabbad

‘H

et ondernemerschap wordt vaak geromantiseerd, maar in de praktijk is het echt geen rozengeur en maneschijn’, vertelt Carolien tijdens een kop koffie in een Utrechts café. Ruijs is een jonge frisse meid die de ins en outs van het ondernemerschap aan den lijve heeft ondervonden. ‘Begrijp me niet verkeerd, het is ontzettend leuk om voor jezelf te werken, maar er komt héél véél bij kijken en het is keihard werken.’ Ruijs levert alle denkbare producten die op de markt te krijgen zijn voor het afwerken van grote prints. Haar bedrijf verkoopt brochurehouders en postersystemen, van presentatiesystemen voor binnen en buiten en van snijapparatuur tot ophangsystemen aan de printbedrijven.

Eerste fullcolourkrant Na haar studie Grafisch Management aan het Grafisch Lyceum, liep ze stage bij de drukkerij van PCM. ‘Ik heb meegewerkt aan de allereerste fullcolourkrant. Dat was echt leuk.’ Het viel haar direct op dat de printwereld een echte mannenwereld is. ‘We hadden maar één vrou-

welijke leverancier.’ Deze dame leverde watertoevoegingsmiddelen voor drukpersen. Ruijs wilde de wereld van printleveranciers beter leren kennen. ‘Ik vroeg haar of ik een dagje met haar mee mocht lopen.’ Dat dagje werd uiteindelijk een week, omdat de reisafstand te groot was om één dag op en neer te reizen. ‘Ik sliep op een camping vlakbij, en liep overdag mee met haar en ’s avond bakte ik mijn hamburger tussen de kampeerders.’ Ze besloot na haar opleiding meer facetten van de printwereld te onderzoeken. Ze ging aan de slag bij Océ Nederland, een van de marktleiders in deze branche.

We hebben met 2Finish een gat in de markt gevuld

Finishing Na ervaring binnen het bedrijf te hebben opgedaan, kreeg Ruijs de mogelijkheid aan een nieuw project te werken: productmanagement voor afwerking, oftewel ‘finishing’ zoals dat in vaktermen heet. ‘Het gaat er dan uiteindelijk om hoe je van je print een mooi eindproduct maakt.’ De productlijn die hiervoor werd opgezet varieerde van presentatiemateriaal tot plaatmaterialen zoals foamboard, laminaten en laminatoren (voor het lamineren/ plastificeren van bijvoorbeeld posters). Kortom, benodigdheden die een printproduct afmaken. ‘We hebben een productlijn opgezet en daarmee nieuwe producten binnen

In de rubriek Levenswerk portretteert De Pers op Zaterdag startende ondernemers en jong talent in het Nederlandse bedrijfsleven.

GUIDO BENSCHOP

Océ.’ Maar omdat deze afdeling meer met printers bezig was en niet zozeer met de afwerking, waren de mogelijkheden beperkt.

Passie ‘Ik wilde meer. Ik had nog zoveel ideeën op het gebied van finishing, maar dat kreeg ik er helaas niet doorheen bij Océ.’ Met haar nieuw verworven kennis en de kersverse passie begon ze voor zichzelf. In februari 2006 schreef ze zich in bij de Kamer van Koophandel met 2Finish. ‘Ik zat op een kleine zolder en had alleen maar een paar visitekaartjes.’ Al snel zette ze een website op, realiseerde ze een nieuw assortiment aan producten en nam ze contact op met potentiële klanten die ze tijdens haar jaren in de printwereld had leren kennen. ‘Het balletje begon te rollen, en werd al snel een sneeuwbal.’ Waar Ruijs bij Océ mee begon heeft ze voortgezet met 2Finish.Je kunt het zo gek niet bedenken of het is bij 2Finish te vinden. ‘We hebben een gat in de markt gevuld. Voorheen moesten onze klanten naar allerlei verschillende leveranciers, nu kunnen ze bijna alles bij ons vinden.’ p Aantal Medewerkers: 5 Opgericht: 2006 Omzet: Verviervoudigd t.o.v. het eerste jaar www.2finish.nl

De namen zijn om privacyredenen gefingeerd

SMACHTEN OP JE BUREAUSTOEL, STIEKEME DATES IN DE LUNCHPAUZE: IEDEREEN DOET HET, HET LIEFST IN STILTE. In de rubriek ‘Werklust’ staan portretten van mensen die het laatste taboe op kantoor overschrijden. MEEDOEN? MAIL AAN [email protected]

18

Respons



 



Professionele partner voor advies, begeleiding en bemiddeling voor de invulling van managementondersteunende functies.

>

NA VIJF JAAR IS PRO ASSISTANCE NIET MEER WEG TE DENKEN ALS HÈT BUREAU, GESPECIALISEERD IN DE WERVING EN SELECTIE VAN MANAGEMENTONDERSTEUNEND PERSONEEL VOOR GROTERE EN KLEINERE BEDRIJVEN EN ORGANISATIES EN ALS BEMIDDELAAR VOOR INTERIMPROFESSIONALS BIJ UITDAGENDE OPDRACHTEN. DAT DOEN WIJ MET ENTHOUSIASME EN AANDACHT VOOR KANDIDATEN EN OPDRACHTGEVERS VANUIT EEN GROTE PASSIE VOOR HET SECRETARESSEVAK. WE ZIJN PAS TEVREDEN ALS ER SPRAKE IS VAN EEN PERFECTE MATCH.

>

IN DE AFGELOPEN 5 JAAR HEBBEN WE VELE (INTERIM) KANDIDATEN MOGEN PLAATSEN DIE TEVREDEN WAREN EN ZIJN MET HUN KEUZE. BIJ OPDRACHTGEVERS MET UITDAGENDE FUNCTIES EN PROJECTEN.

Pro Assistance B.V.

>

KIJK OP ONZE VERNIEUWDE WEBSITE EN ONTDEK HET VERSCHIL.

>

REGISTREER JE NU ZELF BIJ PRO ASSISTANCE. BIJ VOLDOENDE AANKNOPINGSPUNTEN NODIGEN WIJ

Van Leijenberghlaan 197a 1082 GG Amsterdam

JE UIT VOOR EEN KENNISMAKINGSGESPREK EN BESPREKEN JE WENSEN EN CARRIÈREMOGELIJKHEDEN.

t 020 301 67 80

NIET ALLEEN OP BASIS VAN DE OPENSTAANDE VACATURES, MAAR OOK ALS START VAN EEN MOGELIJKE

f 020 301 67 89

NIEUWE STAP IN JE LOOPBAAN OP EEN LATER MOMENT. VIA ONS ZIT JE TENSLOTTE METEEN AAN TAFEL

[email protected] www.pro-assistance.nl

MET MEERDERE POTENTIËLE WERKGEVERS.

>

WWW.PRO-ASSISTANCE.NL

Respons 19



 



VACATUREOVERZICHT Bekijk deze en meer vacatures op www.depers.nl/carriere BEDRIJF

FUNCTIE

KORTE OMSCHRIJVING

PLAATS

JOB-CODE

LOCATIE

BONUS

Vormgever

De vormgever krijgt een hoge mate van eigen verantwoordelijkheid en vrijheid in een dynamisch en snelgroeiend bedrijf.

Amsterdam

PHDB14QZ

pag. 29

n.v.t.

Analyst Senior Implementation Manager Team Lead Business Support

The ideal candidate has a master in economics or the like, minimal 3 years working experience. De ideale kandidaat heeft academisch denk- en werkniveau, gecombineerd met ruime kennis van de cash management producten. You have a bachelors degree in HR or economics, preferably with CPS education.

Amsterdam Amsterdam Geleen

PNYH5NGY PQSB86AG PGA7DYQE

pag. 12 pag. 12 pag. 12

n.v.t. n.v.t. n.v.t.

European Distribution Manager Manager Logistics Senior Inkopers

Minimaal HBO supply chain en 5 jaar logistieke managementervaring bij voorkeur in de chemie of in een qua proces vergelijkbare industrie. Delden Profiel: HBO-opleiding met relevante werkervaring inzake management en logistiek. Centraal Nederland zelfstandige inkoopfuncties binnen een internationaal georiënteerde productieomgeving Waalw k

P8JZTQK1 PKRGYY5J P6978N1V

pag. 12 pag. 12 pag. 16

n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Vestiging Manager .NET Ontwikkelaar Oracle ontwikkelaar Oracle ontwikkelaar

De vestigingsmanager runt zijn “eigen bedrijf” en is daarom in staat zelfstandig te opereren en leiding te geven. Je hebt een afgeronde HBO of WO opleiding en hebt 1 of meerdere jaren ervaring. Minimaal 2 jaar Oracle ontwikkelaar ervaring met de developer Suite 6i Minimaal 2 jaar ervaring met Oracle eBS, versies 11,03 t/m 11,5,10 CU2

Randstad Den Haag Rijswijk Rijswijk

PR2A5S1R PH9JD3ND PDVGH5AZ PBR7VGHJ

online online online online

€ 2.000 € 1.500 € 2.500 € 2.500

Stafjurist(e) Privaatrecht

Onder andere verantwoordelijke voor de juridische begeleiding van Europese aanbestedingen

Rotterdam

P7AC5HJ5

pag. 14

n.v.t.

Brand Manager

Has a Bachelor’s Degree in Business Administration and a few years experience in a similar marketing role.

Leiderdorp

PKT9DRNR

pag. 12

n.v.t.

(Senior) P&O Adviseur P&O Professional

HBO- opleiding, minimaal 4 jaar ervaring als allround P&O Adviseur en aantoonbare kennis van P&O gerelateerde processen. Minimaal een afgeronde HBO-opleiding, bijvoorbeeld Personeel & Arbeid.

Hoevelaken Bergen op Zoom

PQNST56T PE2GEHVV

pag. 12 pag. 12

n.v.t. n.v.t.

Programmer

Helps amongst others to implement software tools for head pose estimation, face and eye tracking, and emotion recognition.

Amsterdam

PYXJ5FC1

pag. 14

n.v.t.

Policy Advisor Education Program Officer

Monitoring, signaling and analyzing developments in higher education and especially in business schools of economics. Ondersteunen en adviseren van het NanoNed-bestuur. Aanspreekpunt van onderzoekers, projectleiders en programmaleiders.

Maastricht Den Haag

PDVS7AAH P7HEBX46

pag. 14 pag. 14

n.v.t. n.v.t.

Account Executive Nederland Technisch Commercieel Manager Corporate Account Managers Sales Manager Benelux Verkoopleider Nederland Tech. Commercieel Medewerker Binnend. Business Development Advisor

De ideale kandidaat is een salesman/vrouw in hart en nieren, is sterk in het initiëren en onderhouden van klantcontacten op RvB niveau. HBO werk- en denkniveau (HTS of HEAO met commerciële ervaring in technische producten). Heeft minimaal 4 jaar bewezen verkoopervaring in een ICT-omgeving. Gevraagde eigenschappen zijn: zelfstandig, salesbloed, target driven, ondernemend, overtuigingskracht, fl exibiliteit, people manager die verkoopsucces behaalt in de particuliere markt schakel tussen klantwens, engineering en productie Responsible for the technology transfer activities and assistance in elements of contract research.

Nederland Amstelveen Utrecht Capelle a/d IJssel Waalwijk Soesterberg Leiden

P99ST389 PEF43AAE PNYRBT5G PYQ2FRCX PNBKJ9JF PGJ74JJ7 PAXQVHD9

pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 16 pag. 16 pag. 14

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

For the project “Lying awake of insomnia”. Will be responsible for setting up a HiD sleep-EEG, fMRI and TMS protocol. Human Factors in future Air Traffic Management In staat op basis van verworven kennis en ervaring bij te dragen aan het onderwijs- en onderzoeksprogramma. How fast do we feel? Verzorgt de advisering en informatieverstrekking van complexe vragen van gebruikers Research focuses as much on ‘how things make people’ as on ‘how people make things’. We are looking for an enthusiastic research assistant who will develop new, innovative fermentation processes. Het project omvat twee aan elkaar gelieerde onderzoeken op het gebied van tbc-bestrijding in Nederland. Holds a graduate degree in health sciences, economics, HTA, or another relevant education

Amsterdam Heerlen Groningen Amsterdam Eindhoven Den Haag Wageningen Amsterdam Nijmegen

PDV9R38C PR2B1XVT P22RV4JN PJC8QTD2 PDEEXHC6 PHZ219KG P5D417JD PCQV53QZ PNA37NHH

pag. 14 pag. 14 pag. 14 pag. 14 pag. 14 pag. 14 pag. 14 pag. 14 pag. 14

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Design IEX Media Groep

Financieel/Economisch New World Resources - YER ING - YER DSM - YER

Inkoop/Logistiek Elementis - YER Trouw Nutrition Int. - YER Carrier Holland Heating - Mercuri Urval

IT Services Senet Peak-IT SQL Integrator SQL Integrator

Juridisch EUR - AcademicTransfer

Marketing Harley-Davidson Motor Company - YER

Personeel/Organisatie De Unica Installatiegroep - YER Royal Nedalco - YER

Software UvA - AcademicTransfer

Staf/Beleid/Bestuur Universiteit Maastricht - AcademicTransfer NWO STW - AcademicTransfer

Verkoop STaR Plus - YER B.V. Nedeximpo - YER Zesko - YER Innotec - YER Murprotec - Mercuri Urval Leroy Somer - Mercuri Urval LUMC - AcademicTransfer

Wetenschap/Onderzoek KNAW - AcademicTransfer OU Nederland - AcademicTransfer RUG - AcademicTransfer FOM - AcademicTransfer TU Eindhoven - AcademicTransfer Leiden University - AcademicTransfer WUR - AcademicTransfer AMC - AcademicTransfer UMC St. Radboud - AcademicTransfer

Postdoc Onderzoeker Universitair Docent PhD Position Informatiekundige Phd Position Assistent Researcher Promovendus (OIO) Junior researcher

Vacatures direct in je mailbox? 1. Zelf interesse Wil je een link naar de vacature in je mailbox ontvangen? SMS dan JOB gevolgd door de job-code van de gewenste vacature en je e-mailadres naar 5566. 2. Tip een vriend Wil je iemand anders op de hoogte brengen van een vacature? SMS dan TIP gevolgd door de job-code van de gewenste vacature en het e-mailadres van degene die je wilt tippen naar 5566.

Kijk voor meer vacatures op www.depers.nl /carriere Ons bonussysteem In exclusieve samenwerking met Spotajob bieden we u nu de mogelijkheid om niet alleen voor uzelf op zoek te gaan naar een baan. Spotajob gaat op innovatieve wijze om met het aloude gegeven dat mensen meestal vanuit hun netwerk op nieuwe carrièremogelijkheden worden gewezen. Door de kracht van dit netwerk te benutten kunt u vrienden, oud collega’s en andere contacten op interessante banen wijzen. Worden zij aangenomen, dan ontvangt u daarvoor de vermelde bonus. Spotajob – Targeting Talent

Zwemmen geeft je nieuwe energie. E.ON is Official Partner van het EK Zwemmen 2008 en hoofdsponsor van de KNZB.

www.eon-benelux.com

ZATERDAG 22 MAART 2008

Per Se

opzaterdag

Op de horens Protest in de arena >> P22 JEROEN VAN LOON

Kattenshow Poezen op hun paasbest

Tweede huis Jonge beleggers met geld en lef

Pagina 37

Pagina 28

22

Zijn



 



STIERENVECHTEN

Met een bloedrode lap Het stierenvechtseizoen is weer begonnen. Protesten van dierenactivisten worden almaar luider, tientallen Europarlementariërs steunen het verzet. Maar voor veel Spanjaarden blijft het een prachtige vorm van kunst.

David Luguillano

Andrea Dijkstra

H

Joaquín Perez ‘El Chispa’

José Expósito Bautista

et is 5 uur ’s middags en trompetgeschal vult de arena in Madrid. Verkopers klauteren met bier en broodjes over de tribune, kinderen rennen rond en vaders nemen een trekje van hun sigaar. Op de maat van de muziek trekt een stoet van paarden en stierenvechters door de ring. Vervolgens wordt een bord getoond met de naam en het gewicht van de stier die als eerste aan de beurt is. Toeschouwers kijken afwachtend rond en kletsen wat met elkaar. Plotseling gaat een luik open en stormt een bruine stier de arena in. In het midden van de ring blijft hij staan; knipperend met zijn ogen kijkt hij verdwaasd naar de honderden mensen op de tribune. Dan beginnen stierenvechters het dier uit te dagen. Mannen op geblinddoekte paarden, de zogeheten picadores, laten de stier op zich afkomen waarna ze een speer in de nekspieren van het dier steken. Dit zorgt ervoor dat de stier zijn hoofd niet meer goed omhoog kan doen. Daarna steken de zogeheten banderilleros versierde stokken in de nek van de stier die door weerhaakjes blijven hangen. Komt het dier gevaarlijk dichtbij, dan gaan de mannen er als een haas vandoor en springen achter schotten aan de zijkanten van de arena. Dit heeft bijna iets weg van een circusact. Het bloed gutst intussen uit de hals van de stier. De spanning stijgt. Toeschouwers gaan rechtop zitten en beginnen te klappen. De matador, de stierenvechter

Elk jaar sterven ruim 40.000 stieren in de arena’s van Spanje, Frankrijk en Portugal

Vicente Yangüez ‘El Chano’

die de stier uiteindelijk zal doden, betreedt statig de arena. Met in zijn handen een rode doek, loopt hij op de stier af en maakt oogcontact. Dan begint hij aan zijn gevecht. Zo sierlijk mogelijk laat hij de stier om zich heen draaien. Mooie bewegingen worden beloond met applaus en olé-geroep. Maar als de stier met zijn horens in het zand steekt en bijna over de kop vliegt, roept een man ‘idioot!’ De spanning in de arena is bijna voelbaar. Iedereen weet dat het ook fout kan gaan; regelmatig wordt een matador door een stier op de horens genomen.

Verwensingen Na enkele minuten geeft een trompetsignaal de laatste fase van het gevecht aan: de matador moet de stier nu doden. Hij heft een licht gekromd zwaard de lucht in en op het moment dat de stier weer op hem afkomt, steekt hij het tussen de schouderbladen van het dier. Het publiek houdt zijn adem in. Bij het steken zou het hart moeten worden geraakt, waardoor de stier vrijwel onmiddellijk sterft. Maar deze stier lijkt er nog niet van onder de indruk en rent verder met het zwaard dwars door zijn lichaam. Enkele toeschouwers roepen een verwensing naar de matador. Pas na enkele minuten zakt de viervoeter door zijn hoeven waarna hij op zijn zij glijdt. De matador heft zijn handen waarop het publiek enigszins aarzelend begint

Romualdo Almodóvar

te applaudisseren. Jaarlijks sterven ruim veertigduizend stieren bij stierengevechten in Spanje, Frankrijk en Portugal. Dierenwelzijnsorganisaties strijden steeds actiever tegen de gevechten. Zo houdt het Comité Anti Stierenvechten (CAS) regelmatig acties en organiseert de internationale organisatie People for the Ethical Treatment of Animals (PETA) dit jaar in Europese hoofdsteden ‘naakte persconferenties’. Vorige maand was Amsterdam aan de beurt. In hun ondergoed en met rood besmeurde handen riepen mooie dames van PETA op de Dam toeristen en Nederlanders op, niet langer naar stierengevechten in Spanje en Frankrijk te gaan. ‘De naakte waarheid: stierenvechten is wreed’, stond er op hun spandoeken. Volgens de dierenwelzijnsorganisatie is een stierengevecht een ‘laffe vertoning’. ‘De matador komt uit vrije wil in de arena, maar de stier niet.’ Ook worden volgens PETA de stieren voorafgaand aan de gevechten verzwakt met drugs, laxeermiddelen of stokslagen. Ook een aantal Europarlementariërs heeft zich tegen de stierengevechten gekeerd. Zo



 



Zijn 23

JEROEN VAN LOON

pleitte de Britse Europarlementariër Robert Evans vorig jaar voor een EU-breed verbod op stierenvechten, maar hij kreeg hiervoor geen meerderheid in het Europees Parlement. Ruim tweehonderd Europarlementariërs (van de 785) steunden het voorstel wel. Bovendien blijkt uit verschillende enquêtes dat een meerderheid van de bevolking in Spanje, Frankrijk en Portugal tegen de gevechten is.

Gruwelijke kunst Voor de stierenvechters zelf is een verbod op stierengevechten ondenkbaar. ‘De gevechten hebben een ontzettend belangrijke plaats in de Spaanse cultuur. Ik verwacht dan ook niet dat die ooit zullen worden verboden’, stelt de 38-jarige matador David Luguillano. Hij begon op 15-jarige leeftijd met stierenvechten en ziet het niet als iets gruwelijks, maar als kunst. ‘De stieren hebben een fenomenaal leven achter de rug, zijn van een bijzonder ras en worden op het platteland speciaal gefokt voor stierengevechten. Ze zijn dapper en zeer intelligent, en daarom is het een kunst om met ze te vechten, net als schilderen een kunst was voor Michelangelo.’ Luguillano is niet de enige die hier zo over denkt. Daarom wordt een stierengevecht, waarbij het een kunst is om de stier in één keer te doden, ook wel een ‘ballet des doods’ genoemd. Sommige stierenvechters schijnen aan stieren zelfs mythische krachten toe te dichten. Ook zou een matador via een stierengevecht zijn mannelijke superioriteit over het dier en de dood tonen en zo een grote aantrekkingskracht op vrouwen hebben.

Volgens stierenvechter Ricardo Cendejas zou een verbod ‘een ramp’ zijn. ‘Dit zou een ongelooflijk verlies betekenen van cultuur, vele banen en de honderden feesten.’ De 36-jarige banderillero die luistert naar de bijnaam ‘El Dandy’ geniet van het stierenvechten. ‘Het is mijn beroep maar ook een vorm van leven.’ Ook de 51-jarige picador Chano Garrido verwacht niet dat het stierenvechten in Spanje ooit zal verdwijnen. ‘Wij Spanjaarden houden ervan en hebben dit als traditie. Amerikanen hebben bijvoorbeeld de rodeo.’

De scherpzinnige Picador Joaquín Perez begint helemaal te stralen als hij over het stierenvechten vertelt. ‘Het is de mooiste baan die ik kan hebben. Als klein jongetje was ik al gek van stieren.’ De 51-jarige stierenvechter luistert naar de bijnaam ‘El Chispa’, de scherpzinnige. Open vertelt hij wat er door hem heengaat als hij zijn speer in de hals van de stier steekt. ‘Ik denk er vooral aan dat ik het dier moet overmeesteren. De stier voert een gevecht tegen de mens.’ In de arena heeft in de laatste stralen van de avondzon de zesde stier net zijn laatste adem uitgeblazen. Het publiek klapt en sommige mensen zwaaien met een witte zakdoek uit waardering voor de matador. Die toont aan het publiek een afgesneden stierenoor dat hij zich als trofee heeft toegeëigend. Drie paarden slepen de stier naar buiten, waar hij in de slagerij van de arena direct van zijn huid wordt ontdaan. Buiten is het ondertussen feest. Stierenvechters glimlachen als ze met kinderen op de foto gaan en delen als filmsterren handtekeningen uit. p

Vechten met stieren is een kunst, net als schilderen een kunst was voor Michelangelo

Waar te zien Spanje: Plaza de Toros de las Ventas in Madrid Geopend in 1931 Capaciteit: 24.000 toeschouwers, grootste arena van Europa Plaza de Toros de La Maestranza in Sevilla Geopend in 1761 en daarmee de oudste arena van Spanje Capaciteit: 12.500 toeschouwers Plaza de Toros los Califas in Cordoba Geopend in 1965 Capaciteit: 16.900 toeschouwers Plaza de toros de Valencia Geopend in 1851 Capaciteit: 13.000 toeschouwers Frankrijk: Les Arènes de Nîmes Geopend in 27 voor Christus, in 1863 verbouwd tot arena Capaciteit: 24.000 toeschouwers Portugal: Campo Pequeno in Lissabon Geopend in 1892 Capaciteit: 9.000 toeschouwers Mexico: Plaza Mexico in Mexico City Geopend in 1946 Capaciteit: 55.000 toeschouwers, grootste arena ter wereld

Gezocht:

TESTKIJKERS

Ook testkijker worden? be

Digitenne. Digitaal tv kijken voor maar `6,95 per maand

l 030-27

25798 (tijdens ka ntooruren )

Dit is jouw moment om Digitenne van KPN GRATIS te testen! Digitenne van KPN is het goedkope alternatief voor kabeltelevisie. Wat is Digitenne? • Overal draadloos TV kijken • 23 meest populaire TV zenders en 19 radiozenders • Gratis erotiekzender • Digitale kwaliteit • Eenvoudig aan te sluiten • Optie: Live Tele2 Eredivisievoetbal • Vaste lage prijs:` 6,95 per maand

Hoe word je testkijker? Nu 1 maand geheel gratis. Meld je aan als testkijker op TestDigitenne.nl of via 030-2725798 tijdens kantooruren.

Actie Maak gratis kans op een LCD TV Meld je nu aan als gratis testkijker voor Digitenne, en maak kans op een fantastische LCD TV van Samsung.

Meld je aan! Ga naar TestDigitenne.nl of SMS gratis ‘TEST’ naar 7585. Telefonisch bestellen kan ook tijdens kantooruren: 030-2725798



 



Zijn 25

Kosten Koper Woerden Dorps en toch stedelijk wonen. Dat kan in Woerden. En bij deze stadswoning zijn bijna al je buren winkeliers.

Winkelen bij de buren

SIMONE BEST

Hafida Aabbad

A

an de rand van het Groene Hart van Holland. Zo wordt de omgeving van Woerden, vlakbij Utrecht, vaak omschreven. Maar verder blinkt deze stad niet echt uit, behalve als de meest gemiddelde stad van Nederland. Wat wel opvallend is, is dat er hier nauwelijks criminaliteit voorkomt. ‘Tja, er wonen dan ook erg weinig... hmm. Laat ik het zo zeggen, de allochtone bevolking van Woerden is goed verdeeld’, vertelt de verkopende makelaar. Op loopafstand van het station ligt de bekendste winkelstraat van Woerden, de Voorstraat. Het heeft iets gemoedelijks. Het is rustig, maar wel levendig. Groot, maar toch niet enorm. Het zou net zo goed een winkelstraat kunnen zijn in een dorp. Op nummer 9 vinden we een echte stadswoning. Om het appartement in te komen, moet je naar de achterkant van het gebouw.

Aan de andere kant van de voordeur is een open ruimte, een soort binnenplaats met een klein schuurtje en wat fietsenrekken. Dit is een gemeenschappelijke ruimte die gedeeld wordt met de apotheek die zich onder het appartement bevindt en de buren die in het tweede appartement van dit gebouw wonen.

Dakterras Het trappenhuis leidt naar de volgende verdieping en dan staan we op het dakterras. Dit terras is in tweeën gedeeld, hoewel je dit nergens aan kunt zien. De ene kant is van de buren, en de andere kant hoort bij de woning die te koop staat. En vanaf dit riante dakterras kun je het stulpje betreden. De keuken is modern en strak met alles erop en eraan. Door een enorme glazen wand tussen deze ruimte en de woonkamer is er een half-open keuken. Een ander leuk aspect van de keuken is dat deze iets lager ligt dan de woonkamer. Om vanuit de gang de living in te lopen, moet je eerst een paar traptreden op. Zo kijk je op naar de woonka-

De afhaalhap: op z’n Spaans Tapas Sevilla ‘Neem jij dan dat andere gerecht, dan kunnen we van elkaar proeven.’ Deze uitspraak hoor je regelmatig wanneer mensen ergens een hapje eten en eigenlijk geen keuze kunnen maken. Soms zien gerechten op een menu er zo lekker uit, dat je het liefst drie of vier verschillende wilt proeven. In dit geval zijn tapas een goed alternatief voor een maaltijd. Je kunt kiezen tussen verschillende warme en koude hapjes, salades en toetjes. Heb je geen zin om buiten de deur te eten, haal je ze af of laat je ze lekker thuis bezorgen. Bij Tapas

Sevilla kan dit allemaal. Via de site www.thuisbezorgd.nl kun je je tapas online bestellen en zelfs aangeven hoe laat je ze thuis wilt laten bezorgen. Laten we maar van alles wat doen. Bij de bezorgtijd vul ik acht uur in. Nu maar hopen dat het ook op tijd bezorgd wordt. En ja hoor, om acht uur stipt gaat mijn deurbel. Het begint goed. In een soort taartdoos zitten allemaal kleine bakjes met de verschillende tapas. De koude hapjes zijn gescheiden van de warme gerechten in andere bakjes bijgevoegd. Het openen van alle verschillende bakjes heeft een soort verrassingseffect. We maken ze allemaal open. We beginnen met de pinientos (gegrilde paprika’s) met salade en een

frisse dressing. Een paar schepjes pisto manchecho erbij, een Spaanse groenteschotel en je hebt een prima voorgerecht. De groenten smaken heerlijk. De aubergine, paprika, uien en courgette zijn prima op smaak gebracht met Spaanse kruiden. De warme tapas zijn door de goede verpakking nog heerlijk warm. De Spaanse gehaktballetjes, oftewel de albondigas hebben een goede kruidige smaak. De paella valt helaas een beetje tegen. Qua ingrediënten is het prima in orde. De gele rijst met verschillende zeevruchten oogt smakelijk. Je proeft

mer. De goed afgewerkte muren, de nieuwe kozijnen en de houten vloer laten weinig werk over voor de klusser. Je kunt hier zo intrekken.

Rommelzoldertje Op de tweede verdieping is de badkamer (met ligbad) en twee slaapkamers. Vanuit de slaapkamer aan de voorkant kun je een balkonnetje betreden dat uitkijkt op de winkelstraat. Ook deze verdieping ziet er erg netjes en helemaal afgewerkt uit. In de hal op deze verdieping zit een verborgen luikje aan het plafond, dat naar de zolder leidt. Deze bovenste verdieping heeft iets charmants met haar schuine daken, maar is qua ruimte erg klein. Veel meer dan een rommelzoldertje kun je er nauwelijks van maken. Al met al is dit appartement een strakke, stijlvolle woning voor wie centraal wil wonen, maar ook rustig en gemoedelijk. p Voorstraat 9, Woerden Woonoppervlak: 110 m2 Vraagprijs: 319.00 euro

Hafida Aabbad

alleen vrij weinig omdat het allemaal wat flauwtjes is. De patatas zijn gelukkig een stuk smaakvoller en heerlijk te combineren met de kippenvleugels (pollo al cadiz). De aardappels die in de oven bereid zijn, zijn gegratineerd met wat kaas en de kip is licht pikant.

Nu rest nog de pollo kerrie. Grappig gerecht, want echt Spaans klinkt het niet. Je zou denken dat de flauwe smaak van de paella minder opvalt wanneer je het combineert met de kip kerrie. Niet doen! De enige twee tapas die erg tegenvallen, doen dat om dezelfde reden: ze zijn beide nogal flauw. Het nagerecht, soesjes gevuld met slagroom en besprenkeld met chocoladesaus, smaakt heerlijk. Je moet wel eerst even uitbuiken voor je hieraan begint, want al lijken de tapas bescheiden in hoeveelheid, ze vullen goed. p

Tapas Sevilla Amazonenstraat 69, Amsterdam www.thuisbezorgd.nl Oordeel: 7

Weg 27



 



Lastminute Florence Zoutloos brood en een tram op batterijen, in de voormalige hoofdstad van Italië wijkt alles voor historie en kunst.

Brood met geschiedenis Hanne Reus

H

istorie gaat boven alles in Florence. Zelfs het Florentijnse brood heeft geschiedenis, maar geen zout. Toen Italië nog uit onafhankelijke staatjes bestond, haalde Florence zijn neus op voor Pisa, waarop deze havenstad de toevoer van het zout stopzette. Gevolg: zoutloos brood. ‘Ook al vinden we het brood in Napels of Rome lekkerder, toch blijven we het zo maken’, vertelt mijn Florentijnse gids trots. Zie hier het lot van Florence in een zoutpotje. Aan dit lot ontkomt niemand in deze bakermat van de Renaissance, oorsprong van de Italiaanse taal en ooit hoofdstad van Italië. Historische paleizen, wereldmusea en beelden van mythologische figuren doemen hier achter elkaar op, en zelfs in de smoezeligste steegjes schuifelen we nog langs fijne fresco’s. Vooral de overweldigende schoonheid van de

Onverklaarbare fysieke klachten na een overdosis kunst: het komt vaker voor in Florence De Ponte Vecchio over de rivier de Arno, met aan de ene kant de overdaad aan kunst en aan de andere kant de wijk San Frediano.

verzameling kunstwerken in het Uffizi museum doet bezoekers op hun benen wankelen. Zo werd mijn reisgenoot na een dag slenteren door dit middeleeuwse pretpark met hartkloppingen opgenomen in een Italiaans ziekenhuis, om dezelfde dag weer ontslagen te worden zonder duidelijke diagnose. ‘Een geval van Stendhal’, zei de arts.

Door kunst overmand Het Stendhal-syndroom, onverklaarbare fysieke klachten na overrompeling door kunst, is geen vreemd verschijnsel in Florence. Dus doe je er goed aan net als de Fi-

orentini de imposante Duomo (Dom) te mijden: blijf er minstens honderd meter vandaan. Beter nog, steek de rivier De Arno over, (vooruit, dan wel slalommend tussen de toeristen op de Ponte Vecchio om te weten waar je het voor doet) en begeef je in de eigengereide wijk San Frediano, een dorpje in de stad volgens mijn gidsen Domenico (34) en Stefania (34). ‘De inwoners zien zichzelf niet als Florentijn, maar noemen zich Frediaan.’ Hier haal je wijn bij San Frediavino, net buiten de stadspoort van de wijk en eet je volgens de locals het goedkoopst bij het eettentje er direct naast.

Waar is... George

M

ijn stage bij Witteveen+Bos is al een maand op weg, en de tijd vliegt voorbij. De dagvergoeding die ik krijg maakt het mogelijk om zowat dagelijks buiten de deur te eten. Er zijn hier verschillende soorten restaurants. Van patat tot Chinees en van Kazachs tot pizza. Ik vind vooral de Kazachse restaurants leuk, waar hoofdzakelijk de

lokale bevolking komt. Het enige nadeel daarvan is dat ze vaak alleen een Russische menukaart hebben. Maar met een aantal basiswoordjes kom je al een heel eind. Typisch Kazachs is een uitgebreide salade vooraf met als hoofdgerecht gegrild vlees met flink veel rauwe uien erover en brood erbij. Heerlijk! De Russische woordjes voor varken, rund, kip en schaap heb ik geleerd, dus daar kom ik al een heel eind mee. Een Griekse salade hebben ze

De wijk heeft iets bohémienachtigs en is dan ook geliefd bij creatievelingen en de intellectuele voorhoede. In La Cité, een bibliotheek annex bar aan het eind van de borgo San Frediano, drommen acteurs, kunstenaars en journalisten samen. Met een negroni (campari, gin en martini rosso) in de hand kijken we naar een orerende vrouw ingesnoerd in een knalrode jurk, omringd door mannen in ribjasjes waarbij witte kraagjes rommelig over hun revers vallen. Op de vliering discussiëren jonge wetenschappers geprikkeld door titels als ‘I Simpson e la filosofia’. De paffers staan voor de deur, want ook in Italië is het roken in de ban gedaan. Helemaal ontkomen aan het delirium van de historische schatten doe je in San Frediano echter ook niet. De kalkmuren van de Santo Spirito op de gelijknamige piazza steken verblindend wit af tegen een knalblauwe lucht. Rustig is het er wel. Op een in zichzelf pratende clochard en een groepje koffiedrinkende kunststudenten na, is het plein verlaten. Dat geldt ook voor de steegjes die om het plein kronkelen, waar woonhuizen afgewisseld worden door ambachtswinkeltjes. Verscholen in een portiekje tussen de bescheiden werkplaatsen stuiten we op galerie San Jacopo. De opeenvolging van leer en goud, producten waar de stad om bekend staat, wordt hier bruut onderbroken door felge-

ook bijna overal en dit kan ik ook in het Russisch vragen. Verder gebruik ik vaak de zin ‘ja ne panimai’. Athans: zo spreek je het ongeveer uit. Dit betekent ‘ik

kleurde etalagepoppen en gordijnen met kitscherig patroon. De schreeuwerige kleuren en kunststof objecten lijken in deze sobere stad als vloeken in de kerk en zijn tegelijkertijd een verademing. In welke tijd leven we nou helemaal, lijkt de goudomrande stoel met opdruk van een klok te vragen.

heid trekken maatpakken en grote Prada-zonnebrillen aan zoals de mierzoete taarten in de vitrines van deze pattisserie bijen lokken. De vingergrote sandwiches die overal in de stad te krijgen zijn, worden hier per dozijn verorberd. p

Tegenwerking Dat de vooruitgang in Florence met wat tegenwerking te kampen heeft, mag duidelijk zijn. Onlangs nog werd een referendum gehouden over het al dan niet aanleggen van een tramlijn langs de Duomo. ‘Iedereen wil wel openbaar vervoer’, vertelt Andrea (25), economiestudent, ‘maar geen rails of elektriciteitsdraden voor onze Duomo langs’. Een ondergrondse was helemaal uit den boze. ‘Overal waar je hier een schep in de grond steekt, stuit je wel op een of ander relikwie.’ Maar ja: dat geldt voor bijna heel Italië geldt, en toch heeft dat Milaan en Rome er niet van weerhouden een metro aan te leggen. Maar goed, Florence hield zijn referendum, en dat leidde tot een compromis: een tram op batterijen. Wie toch niet uit het centrum weet weg te komen – omdat het Uffizi ook weer niet mag ontbreken op de bucketlist en de drukte wel meevalt in de vroege ochtenduren – die ontbijt bij Rivoire. De hoge plafonds met kroonluchter, de smetteloos witte oberjasjes en de al even onberispelijke hoffelijk-

begrijp het niet’. Hierdoor weten ze ook gelijk dat je een buitenlander bent en proberen ze je te helpen. Ik denk dat ze het waarderen als je wat woordjes leert. De meesten

georgevesters.waarbenjij.nu NAAM: George (22) LAND/PLAATS: Kazachstan, Aktau DOEL: stage PERIODE: 3 maanden

WHAT TO DO Doen De treden beklimmen naar het piazzale Michelangelo en vanaf de Santo Miniato al Monte over Florence te kijken. Je een delirium lopen door het Uffizi museum en in de gangen het plafond bestuderen tot je nekkramp krijgt. Op de derde verdieping heb je het mooiste uitzicht op de Ponte Vecchio.

Eten en Uitgaan Nigroni’s drinken tussen de boeken in La Cité (Borgo San Frediano) en intellectuele gesprekken voeren op de vliering, dan wel buiten op de stoep tussen de rokers. Via internet de volgende guerillalocatie van SalottoLive opspeuren. De toegangsprijs voor deze huisconcerten op onverwachte plekken is een zelf meegebracht aperitief.

moeten ook lachen als ik dat zeg, dus het zal er wel ongeveer uitkomen als ‘ikke nie begrijpe’. Verder ben ik in contact gekomen met een stagiair van het baggerbedrijf Van Oord. Af en toe gaan we ergens wat eten/drinken of bijvoorbeeld even bowlen. Altijd lachen. Gisteren is hier officieel de lente begonnen. Het is inderdaad al een stuk warmer. Ik denk dat de nachttemperatuur rond het vriespunt ligt. En overdag een stuk erboven. Maar door de vele zon voelt het erg lekker aan. Mijn extra dikke winterjas begint al te warm te worden. Groeten uit Aktau! P

28

Doen



 



TWEEDE HUIS

Jonge beleggers met lef De Nederlandse vastgoedmarkt zit muurvast. Dus wat doen jonge mensen met lef en geld? Huizen kopen in het buitenland. ‘In een paar uur zit ik op mijn eigen stukje strand.’

Tisha Eetgerink

D

Onder: hotel The National in Montreux tijdens de hoogtijdagen. Daaronder een impressie van een appartement in het gerenoveerde pand.

agjesmensen schrikken op van een doffe klap, gevolgd door geratel. Wat is dat voor lawaai dat hun wandeling langs het pittoreske meer van Genève verstoort? Een hijskraan torent boven de boulevard uit. Een kabel zwiept heen en weer. In Montreux wordt gebouwd. De ooit zo mondaine badplaats, een dik uur rijden vanaf het vliegveld van Genève, is hard op weg jaren van verval weg te poetsen. Het oude geld zit er nog, maar de stad moet weer jong en happening worden, zoals ze dat was begin vorige eeuw met eindeloze avonden vol cocktails en jazz. Hét hotel van die tijd was The National. En laat nou net dit met klimop overwoekerde gebouw aan de baai na jaren leegstand door makelaar PURE International worden omgetoverd tot luxueuze appartementen. Geen sloop maar herstel. De gevel krijgt zijn klassieke uiterlijk terug, van binnen wordt alles modern. Want dat willen jonge mensen met geld: een traditionele façade met binnenin alle comfort van draadloos internet, sauna en jacuzzi. Vanaf het vliegveld kun je je huis zelfs sms’en dat de verwarming aan moet. Montreux is niet de enige plek in Zwitserland waar PURE International, van oorsprong een Brits bedrijf, actief is. Iets verderop in de bergen liggen uiteenlopende projecten. Van redelijk simpele verhuurappartementjes bij een natuurlijke warmwaterbron – lekker na het skiën – tot houten chalets van miljoenen euro’s. Ze verkopen steeds vaker vastgoed aan jonge mensen. ‘Mensen die een appartement in Londen niet kunnen betalen en dan een chalet in Zwitserland kopen bijvoorbeeld’, vertelt Paul Kleinekorte. Sinds afgelopen jaar runt hij de Benelux-tak van PURE vanuit Utrecht. Met de versoepelde regelgeving voor buitenlandse investeerders en de gunstige belastingen, wordt Zwitserland populairder. ‘Nederlanders willen met de auto naar hun huis toe of met een budgetvlucht en dan vanuit de deur direct op de piste staan. Ski-in, ski-

Het eerste dat ik van mijn salaris kocht, was een appartement van een half miljoen

We hebben een koraalrif voor de deur dat nog niet is verwoest

out heet dat.’ Zwitserland heeft het imago duur te zijn. Jonge skifanaten bedenken eigen oplossingen. ‘Ik heb nu een jongen uit Utrecht die samen met een stel vrienden iets zoekt.’

Niet alleen pensionados De leeftijd waarop Nederlanders beleggen in buitenlands vastgoed daalt. Meer consumentenvertrouwen betekent meer jonge kopers. Inmiddels is een op de acht kopers van buitenlands vastgoed tussen de 25 en 35 jaar. Het appartementje in de zon of aan de piste is niet meer uitsluitend voor superrijken en pensionados. Jongeren kijken over de grens, want beleggen in Nederlands vastgoed is niet leuk meer. De woningmarkt zit vast. Prijzen in de Randstad zijn absurd, banken zijn minder scheutig met leningen en het is vol. Het bestaande vastgoed is verdeeld tussen de grote jongens. Een knap groentje dat daar tussenkomt. De lol die er begin jaren ‘90 nog afspatte bij het opkopen en renoveren van pandjes in Amsterdam Oud-West is weg. ‘Ook jonge mensen hebben geld te besteden, bijvoorbeeld uit de overwaarde op hun huis. Of omdat ze wel een goede baan hebben, maar hier in een prima huurhuis zitten. Beleggen in buitenlands onroerend goed is een goede optie, mits je oppast en niet te gretig bent’, zegt Rob Smulders (40), directeur van belangenorganisatie Mondi voor (toekomstige) eigenaren van woningen in het buitenland. ‘Handel met voorkennis in aandelen is verboden, maar bij buitenlands vastgoed is het een pre. Het leuke van vastgoed is dat het veel stabieler is ten opzichte van aandelen en op termijn zeker zoveel rendement behaalt.’ Een voorbeeld is Turkije, waar prijzen in een paar jaar tijd zijn verdubbeld of Dubai waar de huizen op de palmeilanden gemiddeld al drie, vier keer zijn doorverkocht vóór oplevering. Jonge beleggers doen hun huiswerk beter en durven meer risico te nemen. Zij kiezen eerder voor nieuwe gebieden dan voor het geijkte Frankrijk, Italië en Spanje. Deels omdat dat betaalbaarder is, deels vanwege het avontuur en het te behalen rendement. Iets in een zandbak is nou eenmaal goedkoper dan in een compleet ontwikkeld vakantieparadijs. ‘Noord-Marokko is sterk in op-



 



Doen 29 BEELD: PURE INTERNATIONAL

De Zwitserse chalets van PURE International zijn naar eigen smaak in te richten.

komst. Daar kun je met de boot heen vanuit Spanje.’ Ook Oost-Europa, Egypte en Dubai blijven nog wel even in trek volgens Smulders. ‘De huizenmarkt volgt het toerisme. Alles verschuift naar het Oosten, de Baltische staten, de Oekraïne. Uitzondering vormen populaire steden als Barcelona en Milaan. En ook in Amerika kun je nu goede deals sluiten.’

Dubieuze projecten Er zijn verschillende redenen om een woning te kopen. Een tweede huis, als belegging, of als combinatie van beide. Jonge mensen gaan vaak voor die laatste. Een paar keer per jaar zelf naar je appartementje en verder verhuren. Als het een beetje meezit met de rente en je kunt het goed verhuren, bedruipt het huis zichzelf. Je appartement wordt vanzelf meer waard, dat is het idee. Rob Smulders van Mondi pleit wel voor voorzichtigheid. Regelmatig komen er dubieuze projecten in het nieuws. ‘Informeer goed, vergelijk, vraag naar behaalde resultaten en schakel een deskundige

in. Denk niet dat je zelf de wijsheid in pacht hebt na het lezen van een boek. Zodra in de prospectus wordt gerept over ‘gegarandeerd rendement’ moeten de alarmbellen gaan rinkelen. En probeer altijd een deel te financieren met een hypotheek, ook al heb je die niet nodig. Een stukje extra zekerheid, de bank stopt zijn geld niet overal in.’ Jongeren zijn meer gewend geld uit te geven en durven meer risico te nemen. ‘Maar blijf alsjeblieft realistisch en reken jezelf niet rijk’, waarschuwt Smulders. Hij pleit voor een keurmerk voor makelaars en projectontwikkelaars. Komende vrijdag verzorgt hij in samenwerking met de Second Home-beurs het congres Beleggen in Vastgoed in de Jaarbeurs in Utrecht. ‘Zeker als je gaat voor een belegging moet je je niet laten leiden door emotie. Dat bergdorpje kan nog zo schattig zijn, als het niet verhuurt, heb je er geen klap aan.’ p www.mondi.nl www.beleggeninvastgoed.nl www.pureintl.com

Jeroen van der Geer (26) Palmeiland, Dubai $ 2.500.000 ‘Dubai is hét bekende Emiraatje. Als je er voor het eerst komt, weet je niet wat je ziet. Heel de stad is in aanbouw, overal staan kranen. Vraag in de taxi vanaf het vliegveld aan de chauffeur om je ergens af te zetten waar je geen kraan kunt zien en hij lacht je uit. Toen ik werd uitgeloot voor geneeskunde, deed ik een etiquetteopleiding en trok in 2002 met nog geen 2.000 euro op zak naar Dubai. Ik liep stage in het luxe Burj Al Arab hotel, netwerkte goed en kwam te werken bij een stel Engelse vastgoedjongens. Nu ben ik partner van AA Properties en verkoop ik huizen op de Palmeilanden. De vastgoedontwikkeling hier is nog maar net begonnen. Als we op een trap zitten van tien treden zitten we nu op twee. Het eerste dat ik hier van mijn salaris kocht was een appartement van een half miljoen. Ik verkocht het een paar weken later al met een rendement van 5 procent over het totaal, terwijl ik zelf maar 15 procent had aanbetaald. Toen ben ik het spelletje gaan snappen. Nu woon ik met vrouw en baby in een villa van 465 m2 op het eerste palmeiland maar we hebben ons oog al weer laten vallen op een nog grotere. Mijn toekomst ligt voorlopig in Dubai. Hier kan alles.’

Bas de Kuyer (40) Zillertal, Oostenrijk € 400.000 ‘We kochten ons chalet in Königsleiten in 2006. Mijn vrouw en ik zijn echte skifanaten dus onze buitenlandse investering moest een met de auto bereikbaar appartement aan de piste zijn. Voor de lift ski je naar beneden en aan het eind van de dag stap je zo vanuit het dal de achterdeur, en onze eigen sauna in. We richtten het modern in, dat Oostenrijkse grenenspul wilden we niet. Een goede keuken, goede zithoek en verder IKEA. We liepen er per toeval tegenaan; we zagen dat het werd gebouwd en namen meteen een optie. Een emotionele opwelling was het, maar zeker geen waar we spijt van hebben. Voor onze kinderen van 6 en 9 is het superleuk om naar dezelfde locatie te gaan. Ze kennen het nu goed, hebben Nederlandse skileraren en kunnen hier zeker tot een jaar of 16 skiën zonder verveeld te raken. Het seizoen loopt van december tot april. In het hoogseizoen verhuren we het voor 2.200 euro per week. Aflossen – we financierden de helft met een hypotheek – is tegengesteld sparen, zeg ik altijd. En zolang de huurinkomsten zodanig zijn dat wij er zelf drie weken gratis vakantie kunnen vieren, gaat het niet weg. Misschien kopen we er zelfs eentje bij.’ Naam is op verzoek gefingeerd

MONDI

Eric van Soest (29) Zilverkust, Portugal € 350.000 ‘Ik zocht een plek waar ik vaker heen kon want ik had een beetje genoeg van elke keer een nieuwe vakantiebestemming bedenken. Ik heb al veel gereisd, ben zelf in het buitenland opgegroeid. Mijn moderne townhouse, dat nu wordt gebouwd en in 2010 wordt opgeleverd, ligt een uurtje ten noorden van Lissabon. De Algarve was me wat te toeristisch. Hier zit ik ook in vijf minuten aan zee en het wordt ’s zomers niet zo loeiwarm. Het huis, en het hele Bom Sucesso-complex van PURE International, is ontworpen door bekende architecten. Geen typisch vakantiecomplex dus. En extra spannend omdat mijn vriendin architect is. Voor mij is het lekker dat ik direct aan de golfbaan zit. We mogen er zes á acht weken zelf zitten en de rest van het jaar wordt het verhuurd met een gegarandeerde opbrengst van 7 procent. Ik ben van plan het een jaar of vijf aan te houden totdat het terrein een beetje volwassen is en dan weer verder te kijken. Ik heb vertrouwen in buitenlands vastgoed, er zijn nog zat unieke plekjes. Zuid-Afrika lijkt me wel wat maar daar weet ik nu nog te weinig van. En een vriend van mij heeft een beleggingsobject in Buenos Aires, ook niet verkeerd.’ Naam is op verzoek gefingeerd

René Finke (31) Rode Zee, Egypte € 50.000 ‘Ik ben nog nooit in Egypte geweest. Half april gaan mijn vriendin en ik een rondreis maken door Egypte en dan stoppen we gelijk een dagje bij ons appartement. Onze omgeving snapt niet dat we er iets hebben gekocht. Mijn ouders verklaarden me voor gek. Maar ik was al tijden van plan een huisje te kopen in het buitenland als investering. Nederland is veel te duur. Eerst dacht ik aan Turkije maar toen ik daar ging kijken, was de boel zo volgebouwd dat je bij wijze van spreken je overbuurman een biertje kon aangeven via het balkon. Wat surfen op internet bracht me bij Zafarana in Egypte. Een vissersdorpje dat wordt omgetoverd tot een nieuw Sharm El Sheikh met luxe resorts. Een koraalrif voor de deur dat nog niet is verwoest door duiktoeristen zoals in Hurghada. In een paar uur zit ik op mijn eigen stukje strand. Op de beurs vorig jaar voelde dit project goed en een week later had ik het gekocht. We waren er vroeg bij, de appartementen zijn nu al duurder. Ik ben zelf geen resorttype, reis liever rond om wat te zien, maar de verhuuropbrengst is pure winst. 10 procent gemiddeld. Echt, ik heb de nadelen van een buitenlands huis nog niet ontdekt. Als je het geld hebt of je kunt het krijgen: doen! Dit is zeker niet het laatste stukje buitenlands onroerend goed dat ik koop.’

30

Lezen



 



Urban Book Shop Havana De roerige geschiedenis heeft in de hoofdstad van de revolutie en de communistische dictatuur vanaf 1959 hebben generaties schrijv

Een mojito en een

Het huis buiten Havana waar Ernest Hemingway van 1939 tot 1960 woonde, is nu een museum. Rechts: de teloorgang van Havana.

Auke Hulst

D

e beste plek om dronken te worden. Zo omschreef acteur en womanizer Errol Flynn de Cubaanse hoofdstad Havana. Dat was in de jaren vijftig. Batista was nog dictator en Amerikanen maakten geregeld de oversteek om zich te goed te doen aan vrouwen en drank. De gokpaleizen puilden uit en de mojito’s vloeiden rijkelijk – het leven was een dikke Cubaanse sigaar. Van Fidel Castro hadden nog maar weinigen gehoord. Wie aan Havana dacht, dacht aan Ernest Hemingway. Hemingway kwam naar Cuba in de tijd van Batista, al kwam hij vlak na de revolutie van ’59 op vriendschappelijke voet te staan met Castro. De schrijver is voor Havana een goudmijn gebleken – nog steeds komen van over de hele wereld literatuurliefhebbers naar de stad om Hemingway’s favoriete cafés te bezoeken, zijn huis te zien en iets op te snuiven van de mythe die de Nobelprijswinnaar rond zichzelf gecreeerd had. Hemingway kon volgens de geruchten elke alcoholist onder tafel drinken, en grotere vissen vangen dan een doorgewinterde marlijnvisser. Hij was de stoere jager die donker Afrika introk, de onverschrokken oorlogscorrespondent in Spanje, en overlevende van een vliegtuigongeluk dat wereldwijd tot premature overlijdensberichten had geleid. In Havana woonde hij enke-

le jaren in het hotel Ambos Mundos, waar ‘Papa’ For Whom The Bell Tolls voltooide, zijn roman over de Spaanse burgeroorlog. Zijn kamer is in oorspronkelijke staat gelaten en omgedoopt tot museum.

Toeristenval Volgens de gevleugelde uitdrukking dronk Hemingway zijn mojito’s in La Bodeguita en zijn daiquiri’s in La Floridita – een gegeven waar beide uitspanningen nog altijd mee te koop lopen. La Bodeguita is een ware toeristenval geworden, waar de drankjes duur en waterig zijn, en de wanden ‘authentieke’ graffiti van de hand van de schrijver bevatten. La Floridita is chiquer (en nóg duurder): een stukje precommunistisch Havana in de vervallen stad van Castro. In een brief omschreef Hemingway La Floridita als een menselijke Ark van Noach. Er kwamen ‘schoonheidskoninginnen, figuren die de week erop vermoord zouden worden, FBI-agenten, voormalige FBI-agenten, en soms je bankdirecteur, en niet te vergeten: je Cubaanse vrienden’. Het was de atmosfeer waarin Hemingway zijn larger than life-persona optimaal kon etaleren. Zo’n acht kilometer buiten de stad ligt het huis waar ‘Papa’ van 1939 tot 1960 woonde: Finca Vigia, wat zoveel betekent als ‘boerderij de uitkijktoren’. Het huis – waar de schrijver vier honden en 57 katten hield – is ook al een museum geworden; de weduwe van Hemingway deed het aan de Cubaanse overheid cadeau, nadat de schrijver zich in Ketchum, Idaho door het hoofd had geschoten. Het huis is

Net zoals de gezondheid van Castro begon te haperen, liet ook de Cubaanse economie het afweten

overladen met boeken en trofeeën van safari’s, maar ook kun je er de werkplek zien waar Hemingway The old man and the sea (1953) schreef, zijn klassieke novelle over een oude visser die voor de kust van Cuba een strijd op leven een dood voert met een marlijn die groter is dan zijn gammele schip. In 2009 moet de restauratie van het huis én Hemingways vissersboot voltooid zijn.

Stofzuigerverkoper De bekendste roman over Havana is gek genoeg niet van de hand van Hemingway. Het is Our Man From Havana (1958), van de Engelse schrijver Graham Greene. Het boek speelt in het Cuba van Batista – een hedonistisch paradijs voor buitenlanders, maar een nachtmerrie voor de bevolking. Greene gebruikte de locatie om de Britse geheime dienst belachelijk te maken. Het boek vertelt het verhaal van James Wormold, een stofzuigerverkoper die benaderd wordt om geheim agent te worden. Wormold heeft een veeleisende, dure dochter en ruikt een

centje. Probleem is echter dat hij helemaal geen connecties heeft die hem aan informatie kunnen helpen. Zo begint een spel waarbij Wormold de Britse geheime dienst nep-informatie toespeelt, waaronder een blauwdruk van een stofzuiger, die een ‘raketlanceerinstallatie’ moet voorstellen – een merkwaardig soort voorzienigheid, op de drempel van de Cuba Crisis. Na de revolutie veranderde er veel in Cuba. Lange tijd hing er een sfeer van romantiek rond het land – hier was socialisme op geslaagde wijze ingevoerd, aan de hand van iconen als Fidel en Che Guevara. Maar Cuba moest het vooral hebben van de Sovjet-Unie en vrienden in het Midden-Oosten. De economie – die afhankelijk was van rietsuiker – werd op poten gehouden met donaties en gunstige handelsvoorwaarden. De ineenstorting van de Sovjet-Unie en de oorlogen in de Golfregio maakten de kwetsbaarheid van het land duidelijk. Temeer daar de VS een rigide handelsboycot tegen Cuba had afgekondigd. Van

)PF
HPFE
JT
VX
OFVT 5FTU
V[FMG
NFU
EF
HFVSLBBSU
t
;P
WJOE
KF
UJKE
WPPS
KF[FMG
t
4DIPPONPFEFST
FO
TDIPPO EPDIUFST
t
0OMJOF
UIFSBQJF
XBBS
NPFU
KF
[JKO 1SJKT
ý
 
t
*O
QBLLFU
NFU
0Q[JK
ý
 



 



Cuba haar sporen nagelaten. De decadente jaren van voor vers beïnvloed.

Filoscoop

Lezen 31 22 - 29 maart

dikke sigaar RAM Klagen over je leeftijd is op z’n minst voorbarig,

Ram. Geniet nou maar van een zorgeloze verjaardag. Zolang je niet je gebit en je gehoorapparaat nodig hebt om te vragen waar je bril is, ben je niet oud.

STIER Een meningsverschil met je partner dreigt nogal

uit de hand te lopen. Blijf tactvol, Stier. En realiseer je wat tact is: de kunst anderen te beschrijven zoals ze zichzelf graag zouden zien.

TWEELINGEN Te veel van het goede kan verrukkelijk zijn, Tweelingen. Dus smoor dit weekeinde je geweten en slemp en schrok. Maandag: balansdag. KREEFT Vertrouw niet te veel op je koelbloedigheid, Kreeft. Als je deze week het hoofd koel kunt houden terwijl iedereen om je heen het zijne verliest, is het best mogelijk dat je geen snars van de situatie begrijpt. LEEUW Middelmatig? Jij? Geloof het maar niet, Leeuw. Iedereen kan nummer één zijn, dat is geen kunst. De kunst is uit te vinden waarin. MAAGD Niks mis mee om je grenzen eens te verleggen, Maagd. Maar als je al na het eerste trekje van een pretsigaret een lift probeert te kapen en ermee naar Cuba wilt vliegen, verkies dan liever wijn als stapmaatje. WEEGSCHAAL Houden van is nu eenmaal lijden, Weegschaal. En als je niet wilt lijden, moet je domweg niet liefhebben. Maar wie niet lief heeft, die lijdt. Dus zie je: houden van is lijden, niet houden van is lijden, lijden is lijden. Gelukkig zijn is houden van, maar gelukkig zijn is lijden, maar lijden maakt ongelukkig, dus om ongelukkig te zijn moet je liefhebben, of ervan houden om te lijden, of te lijden aan te veel geluk. SCHORPIOEN Woensdag: topdag. Of donderdag. Of woensdag én donderdag. Niets is zeker, Schorpioen, en misschien zelfs dat niet. Vrijdag: topdag. BOOGSCHUTTER Wegens nevel geen weekvoor-

spelling.

HOLLANDSE HOOGTE

de ene dag op de andere stond Cuba alleen. Net zoals de gezondheid van Castro begon te haperen, liet de economie het afweten.

Literaire inspiratie Een dergelijke geschiedenis – van decadentie en dictatuur, naar idealisme en ineenstorting – moet haast wel een bron van literaire inspiratie zijn. En hoewel Cuba ook cultureel lange tijd aan de leiband van de Partij liep, heeft Havana grote schrijvers voortgebracht, Alejo Carpentier en Guillermo Cabrera Infante voorop. Eerstgenoemde was zowel wegbereider van de avant-garde, als van het magisch realisme van de LatijnsAmerikaanse ‘boom’, getuige Los Pasos Perdidos, een onbetwiste klassieker. Infante steunde oorspronke-

De Boeken The Old Man and the Sea Ernest Hemingway (Scribners)

Our Man in Havana Graham Greene (Penguin Classics)

schillende disciplines beoefenen. Leonardo Padura schrijft rauwe detectives, in de stijl van Dashiel Hammett. Zijn politie-luitenant, Mario Conde, is een stevige drinker die het met de regels niet zo nauw neemt. Pedro Juan Guttiérrez brengt met zijn Dirty Havana-trilogie de stad op een literaire manier in kaart. Beide schrijvers nemen geen politieke standpunten in – daarvoor is het klimaat nog niet rijp – maar laten zonder opsmuk zien wat er van de communistische droom is geworden. En daar word je niet vrolijk van. ‘De beste plek om dronken te worden’, zei Errol Flynn. Tegenwoordig denk je: je moet er ook wel dronken worden, wil je het er uit kunnen houden. p

lijk de revolutie, maar kwam al snel in aanraking met de dwingelandij van de partijtop. In 1965 ging hij vrijwillig in ballingschap. Niettemin situeerde hij vrijwel al zijn romans – die hij zelf romans weigerde te noemen – in Havana, met als hoogtepunten zijn memoires La habana para un infante difunto (1979) en Tres Tristes Tigres (1967, vertaald als Drie trieste tijgers), een experimenteel boek, waarin een Cubaanse vluchteling herinneringen ophaalt aan het oude Havana en zijn kleurrijke theaterwereld. Het boek wordt – door de woordspelletjes en de stilistische flair – wel de Cubaanse Ulysses genoemd. De treurigheid en teloorgang van Havana is terug te vinden in recent werk van twee schrijvers die ver-

STEENBOK Na het zoveelste onnozele conflict met je baas, vallen de schellen eindelijk van je ogen. Durf je ook de volgende stap te zetten, Steenbok? Bedenk: als je voor een gek moet werken, kun je evengoed voor jezelf beginnen. WATERMAN Niemand vindt het makkelijk om keuzes te maken, Waterman. Maar je kunt domweg niet van twee walletjes blijven eten. De hoofdwet van dit aardse bestaan luidt: iets kan alleen plaatsvinden in de plaats van iets anders. Tijd is niet rekbaar, tijd is eindig. VISSEN Je veeleisendheid valt niet bij iedereen in goede aarde. Niks van aantrekken! Verlang het absurde, Vissen: dat het leven zin heeft. En vecht voor het onmogelijke: dat je leven zin krijgt.

Een aantal van deze boeken is ook te verkrijgen via www.bruna.nl Havana Red Leonardo Padura (Bitter Lemon Press)

Havana Black Leonardo Padura (Bitter Lemon Press)

Drie trieste tijgers Guillermo Cabrera Infante (Ambo)

Dirty Havana Pedro Juan Guttiérrez (Prometheus )

Heimwee naar de jungle Alejo Carpentier (Atlas)

Welke grote en kleine denkers raadpleegden deze week voor u de sterren? Mail uw antwoord aan fi[email protected] en maak kans op een boekenbon van 25 euro.

32

Doen



 



Buiten Spelen

Toneel

Zingend op Summer Kick-Off Zin in avontuur en niet wars van wat adrenaline? Dan moet je op zondag 30 maart in Bergschenhoek zijn, bij de Outdoor Valley. Deze outdoor ‘speeltuin’ organiseert die dag de zogeheten ‘Summer Kick-Off’, waarbij je kennis kunt maken met diverse outdoorsporten zoals kajakken, klimmen en mountainbiken. Maar ook met nieuwe rages zoals skiken en slackline. Alles uiteraard onder professionele begeleiding. Om mee te doen aan de activiteiten, betaal je eenmalig 7 euro. Naast zelf doen, kun je genieten van de skills van de mensen die het al wat langer doen tijdens spectaculaire demonstraties. Open van 11.00 tot 17.00 uur. Kijk op www.outdoorvalley.nl voor het complete programma.

‘Bergwandelen’ in Nederland Nederland plat? Dan moet je de ‘bergwandeling’ naar de Archemerberg in Overijssel maar eens lopen. Een serieuze beklimming en bovenop de berg krijg je het gevoel dat de wereld, Nederland in ieder geval, aan je voeten ligt. Bovenop de 78 meter hoge bult heb je een 360 graden uitzicht over het Sallandse landschap. De afdaling is briljant: via een zandpad op de hei, met zicht op de Twentse bergen, door het bos naar buurtschap Archem, via de hooilanden van de Regge en vervolgens over de graskade langs de rivier, kom je

terug op het landgoed Eerde waar de start is. De totale lengte van de route is 12,5 kilometer. Je kunt de route downloaden op www.routewerk.nl

Groene As-route Mooie stukken groen om doorheen te fietsen zijn dun gezaaid in de Randstad. Helemaal rond Amsterdam. Maar er is hoop, want De Groene As-route verbindt juist al het nog aanwezige groen met elkaar. Je fietst in een rondje door kleine en grote natuurgebieden tussen Amstelland en Spaarnwoude. De route loopt globaal gezien van de rand van Aalsmeer, door Amstelveen, Amsterdam Osdorp en Sloterdijk tot aan Spaarnwoude. De route is ideaal voor een heerlijke fietstocht op een zaterdag of zondag in het voorjaar, met of zonder kinderen. Geniet in de nabijheid van de stad van de heerlijke geuren en kleuren die juist in de lente op je af komen. De totale afstand van de route bedraagt 55 kilometer, maar je kunt her en der afsnijden om er een korter rondje van te maken. Voor een routebeschrijving moet je op google ‘fietsen groene as’ intikken.

Een toneelstuk begeleid door popmuziek. Dat wordt ‘169 huis’, de nieuwe productie van het Amsterdamse M-Lab.

Patricia Pos

T

oneel en muziek, dat klinkt als musical. Toch is het dat niet. Tekstschrijfster Eva Mathijssen: ‘Een groot deel van de gevestigde musicalwetten lappen wij aan onze laars.’ In 169 huis gaan vijf bewoners van een studentenhuis op zoek naar een nieuwe huisgenoot. Zo gezegd, zo gedaan, zou je denken.

Maar er is een probleem. De leegstaande kamer heeft namelijk zo zijn geschiedenis. De vorige bewoner is niet zomaar vertrokken, hij is overleden. Niet bepaald goed voor de populariteit van de kamer, en dat terwijl haast geboden is. Want zonder zesde huisgenoot is de huur niet op te brengen. Eva Mathijssen (30) begint met schrijven tijdens haar opleiding op de Toneelschool. Ze heeft 169 huis twee jaar geleden al geschreven. ‘Een student van de theaterschool vroeg of ik interesse had om een muziekvoorstelling te schrijven, en eigenlijk leek me dat direct erg gaaf. Ik wilde een stuk maken over de wereld van nu, maar dan zonder er de héle wereld bij te betrekken. En

Maria Noë

RUUD POS

www.getsalt.com Deze activiteiten zijn samengesteld door de redactie van Salt magazine, het blad voor mensen die op zoek zijn naar een smaakmaker voor een avontuurlijk leven. www.getsalt.com

Boodschappen

Sport Bonk Veemarktstraat 86, Breda

Liefhebbers van supermerken op het gebied van sneakers, kleding, skateboards en snowboards moeten deze winkel absoluut kennen! Hier houden ze de laatste mode en de vetste nieuwe dingen, in de gaten. Met merken als Carhartt, Stussy, Wesc en de zeer exclusieve selectie van bijzondere jonge merken als Altamont, WESC, On Tour Lab en Imaginary Foundation weet je zeker dat je hier slaagt.

Dekker Sport

Club Judge

Frederikstraat 82, Den Haag

Je zoekt de perfecte hockeystick, waar kun je dan beter terecht dan bij een ex-hockey-international? Maarten van Grimbergen is de drijvende kracht achter deze zaak, die naast hockey, tevens gespecialiseerd is in tennis en golf. Maar je vindt er ook loopschoenen en wintersportkleding. Het indrukwekkende assortiment en de professionele kennis maken dat je precies dat koopt wat jij nodig hebt.

Hét feest op zondag Dammie van ’t Zelfde Club Judge helpt je op weg naar al die underground feestjes waar je wel van hebt gehoord, maar die je nog nooit hebt bezocht. Van underground clubber tot flamboyant liefhebber; ieders smaak wordt bevredigd. Een ding is duidelijk: niet dansen is geen optie!

Revert Ladies Kleine Houtstraat 23, Haarlem

Hier vind je een mengelmoes van lekkere stijlen: sportief meets klassiek en fashion meets street. Schoenen, kleding en accessoires en let wel: voor vrouwen van 0 tot 100! Met wie je ook winkelt, iedereen kan hier iets vinden. Of je nou een paar sneakers of een mooie jurk afrekent. Revert is de enige zaak in Nederland die het ZuidAfrikaanse merk Native en het Australische merk Something verkoopt.

Meer informatie bij:

Er is er een jarig, hoera, hoera. In acht jaar tijd kreeg T-Dansant de status van ‘hét feest op zondag’ en verwierf door de jaren heen een unieke reputatie, dikwijls gevoed door de locaties waar het werd gehouden. Artis, de Beurs van Berla-

ge, het Amsterdamse Bos en Smits Koffiehuis waren enkele van de toonaangevende locaties voor een avondje decadentie op hoog niveau. Op zondag 23 maart viert Loveland het 8-jarig bestaan van T-Dansant. De feestelijke voorjaarseditie wordt gehouden in vijfsterrenhotel Krasnapolsky. Gelegen in het bruisende en karakteristieke hartje van Amsterdam en om de hoek van de Beurs van Berlage is deze locatie uitermate geschikt voor het ontvangen van de high class party crowd. Het concept T-Dansant bestaat al jaren en is gebouwd op vaste waarden waar het de muzikale invulling betreft. Waar dj’s Godard en Roog veelal de rode draad vormen in de main area, is het door-



 



Doen 33

Kids

de bank dus heb ik ingezoomd op hoe mensen met elkaar omgaan. In een studentenhuis komt dat mooi naar voren. Mensen die elkaar niet per se aardig vinden, zitten dicht op elkaars huid. Jammer genoeg is het stuk toen niet opgevoerd. Via via is het bij het M-Lab terechtgekomen.’

Nogal plat

Eva Mathijssen

ANDRÉ SJOUERMAN

‘169 huis nieuwe musical M-Lab’. Zo wordt de vierde productie van het Laboratorium voor Muziektheater aangekondigd. Maar een musical zoals we die kennen, wordt het niet, zegt Mathijssen, die naast tekstschrijfster ook regieassistente is. ‘We zitten nu middenin de repetities en de voorstelling krijgt wel aspecten van musical, maar is het toch niet helemaal. Eigenlijk heb ik het ook niet zo op de musical zoals die nu bekendstaat. Ik heb er niet veel bezocht, maar wat ik gezien heb, vind ik vaak nogal plat.’ Maria Noë is een van de vijf hoofdrolspelers. Ze studeerde in 2001 af aan de Academie voor Kleinkunst te Amsterdam. Net als Eva is ze geen groot fan van de musical zoals die nu bestaat. 169 huis wordt dus anders aangepakt. ‘In onze voorstelling ontstaan de liedjes vanuit de situaties. De nadruk ligt niet op zingen, wat in musicals wel zo is. Daar wordt Gezongen met een grote G, dat komt heel kunstmatig over.’ Mathijssen vult aan: ‘Zit je middenin een spelscène, loopt de acteur zomaar uit het niets naar het midden van het toneel om een lied

Warm Schaap Verantwoorde kleertjes, maar toch hip! Bij Warm Schaap hebben ze door dat we graag ‘de wereld mooi houden’ en er dan het liefst ook nog leuk uitzien. Hun babykleding is van natuurlijke materialen gemaakt, zoals biologische

te brengen. Zo onnatuurlijk! In 169 huis proberen we dat anders te doen. Zingen terwijl je een biertje pakt of op de bank hangt, dat idee.’ Omdat er weinig budget is, moet er met veel overtuigingskracht worden geacteerd. Noë: ‘Alle acteurs spelen een dubbelrol. We spelen natuurlijk allemaal een bewoner, maar er komen ook mensen hospiteren. Die mensen worden ook door ons gespeeld. En omdat er geen geld is voor kostuums en pruiken, moeten we echt overtuigend spelen om te laten zien dat we, hoewel we er hetzelfde uitzien, toch een ander personage zijn.’

weer geopend. Sprookjes komen tot leven en kinderdromen worden hier werkelijkheid. Deze 5 sterren familiecamping richt zich op gezinnen met kinderen tot 10 jaar. Op de Sprookjescamping is werkelijk aan alles gedacht; van het plezier voor de allerkleinste gasten tot het comfort en gemak voor de ouders. Lees er alles over op the Kids Daily.

Paashaas in Paleis Het Loo Op beide paasdagen kunnen kinderen (t/m 10 jaar) paaseieren zoeken bij Paleis het Loo. De paashaas vangt ze om 10.30 uur op bij de entree, waarna

katoen en wol. Hier geen ‘geitenwollensokken’-look, maar lekker hip. The Kids Daily geeft 1 paar slofjes (maat 22) van Én Gry & Sif weg . Kijk snel op de site hoe jij hier kans op kunt maken.

Tournee Dat 169 huis zo kort op de planken staat, vindt de actrice jammer. ‘Ja, zónde!’, roept ze uit. ‘Ik zou deze voorstelling zo zestig keer kunnen spelen. Maar helaas is dat niet de opzet van het M-Lab. Het is de bedoeling om het script, dat door het M-Lab is geselecteerd, uit te proberen. Producenten kunnen dan komen kijken om te zien of het ze bevalt. En is dat het geval, dan wordt het hopelijk een tournee door het hele land.’ p

Sprookjescamping De dagen worden weer langer, het buitenleven gaat weer van start. Ook de Sprookjescamping in Rheeze is

ze op zoek mogen gaan naar de verstopte eieren. In elk gevonden ei zit een kleine verrassing. Daarnaast is een aantal gouden eieren verstopt; de vinder van een gouden ei wint een kinderfeestje met vriendjes en vriendinnetjes op Paleis Het Loo. Op The Kids Daily lees je er meer over.

‘169 huis’ is van 26 t/m 29 maart te zien in het M-Lab te Amsterdam. Info: www.m-lab.nl

www.thekidsdaily.nl

Lekker live




Erik Luyten

Paaspop Schijndel 22 en 23 maart, Schijndel

zaterdag 29 maart 2008 
" !
&


!!
&
" !! 
"%
&
!
# 

www.hku.nl/opendag 
 
#!
$!
#



Traditiegetrouw vinden er met Pasen diverse Paaspop-optredens plaats door het hele land. Paaspop Schijndel is al jarenlang de grootste met de meeste bekende acts. Voor ieder is er wat wils dit jaar. Op zeven podia treden meer dan vijftig artiesten op in twee dagen. Headliners zijn het

MAAK KANS OP EEN GEHEEL VERZORGDE REIS VOOR 4 PERSONEN NAAR EDINBURGH IN SCHOTLAND. GA NAAR WWW.DEPERS.NL/SPIDERWICK EN DOE MEE AAN DE PRIJSVRAAG. BOB BRONSHOFF

Doornroosje staat Watson vanavond met zijn vierkoppige band. Het album ‘Close to Paradise’, dat in 2006 uitkwam, is een parel die niet gemist mag worden. www.podiuminfo.nl

The Wombats 23 maart, Melkweg, Amsterdam

Deense Saybia, Fiction Plane en Within Temptation. Voor de danceliefhebber is er een Extrema Stage met onder meer Joost van Bellen, Sebastian en Michel de Hey. Ook is er net als voorgaande jaren veel theater, met onder meer de door Paul de Leeuw groot gemaakte Adje. Maar Paaspop Schijndel staat niet alleen bekend om de goede acts, ook de gezelligheid op dit festival is groot. En dat is misschien wel de belangrijkste reden om te gaan. www.festivalinfo.nl

gaans Sander Hucke die de kleinere ruimte voorziet van zijn alom bekende sounds. Dit keer zullen de T-Dansant residents worden gecompleteerd door de Hollandse geestesvader van de mixtechnieken Ben Liebrand en Chicago House-legende Ron Carroll. Niet alleen Hotel Krasnapolsky is onlosmakelijk verbonden met TDansant. Ook Björn Borg en sinds kort fotografiemuseum Foam worden als vaste partners regelmatig in één adem genoemd. De Art-Club staat onder hun regie en toont het werk van jonge, getalenteerde kunstenaars. p Het evenement opent zijn deuren al om 17.00 uur; de kosten bedragen 28 euro in de voorverkoop. Mits er nog kaarten beschikbaar zijn.

Patrick Watson 23 maart, Doornroosje, Nijmegen OOK TE IMAX IN ZIEN IN PATH AMSTER É ARENA DAM!

IN DE ORIGINELE EN NEDERLANDS GESPROKEN VERSIE



NU IN DE BIOSCOOP

RAADPLEEG DE BIOSCOOPAGENDA VOOR DE JUISTE GEGEVENS WWW.FILM1.NL/SPIDERWICKCHRONICLES

Patrick Watson is ondertussen wel een bekend man in Nederland. Als voorprogramma van Lonely Dear werd de Canadees begin vorig jaar geïntroduceerd in ons land, een jaar later kan hij de grote zalen alleen aan. Ook Pinkpop staat al in het tourschema. De singer-songwriter wordt regelmatig vergeleken met wijlen Jeff Buckley. In

Wie kent ze niet? ‘Let’s Dance To Joy Division’ was het nummer waarmee The Wombats vorig jaar de Nederlandse hitlijsten veroverde, en dé radioplaat van dat jaar op 3FM. De vrolijke indierocknummers van de band uit Liverpool zijn zo goed als zeker niet meer uit het hoofd te krijgen na het beluisteren van de cd. Het eerste volwaardige album van het trio, ‘A Guide to Love, Loss & Desperation’ verscheen afgelopen jaar, en werd pas écht een succes toen het nummer ‘Let’s Dance To Joy Division’ door 3FM werd opgepikt tijdens de Serious Request week. Het nummer won niet voor niets de NME award voor ‘Best Dancefloor Filler’. Let’s dance to the Wombats! www.podiuminfo.nl

Respons



 



!,4)*$/0*%(/%

%$7ORDDONATEUR
WWWNELSONMANDELAKINDERFONDSNL

:WERFKIND3LAPENONDERDE BRUG LIJMSNUIVEN HONGER KWETSBAARVOORZIEKTES DOELWITVANDRUGSDEALERS CRIMINELEN FOUTEMANNEN STRAATBENDESVANKINDEREN .IEMANDTEVERTROUWEN %NJIJ

GRATIS PLAATSING

34

Je nieren. Van levensbelang.

Giro 88.000 www.nierstichting.nl

ZATERDAG 22 MAART 2008

Interview

Dvd

Kijkers opvoeden

Regisseur Ken Loach precies zoals ze het willen hebben. Want arbeid is goedkoop, en dat is het doel. Niet dat iemand het zo noemt. Ze zeggen: we moeten moderniseren, we moeten flexibeler werken, we moeten de arbeidsmarkt perfectioneren. Maar wat ze bedoelen is: we willen dat mensen voor heel weinig geld werken. De Europese Unie stimuleert grote bedrijven om het werk uit te besteden aan onderaannemers. Hoe krijgen die hun contracten? Door goedkoper te werken dan anderen. Goedkoper werk betekent goedkopere immigrantenarbeid, dus de overheid weet dat dit een consequentie is van hun beleid. Alleen noemt niemand het zo, en wij stemmen hier nooit op. Europa wordt gepromoot met blije spotjes vol Europese kinderen. Als je Europa de rug toekeert, keer je die kinderen de rug toe. Maar het idee achter die campagne is een gedereguleerde, neoliberale economie met als enig doel: de uitbuiting van arbeid.’

De grootmeester van het sociaal realisme Ken Loach stelt de exploitatie van illegale Poolse immigranten centraal in de film IT’S A FREE WORLD. Ken Loach: geboren socialist. Sjoerd Boonstra

E

en alleenstaande moeder wordt door haar werkgever - een in illegale vreemdelingen gespecialiseerd uitzendbureau - ontslagen omdat ze geen zin heeft om zich door haar mannelijke collega’s in de billen te laten knijpen. Ze begint haar eigen uitzendbureau waarmee ze zelf ook illegale (vooral Poolse) immigranten aan tijdelijk werk helpt. De kapitalistische free world waarin we leven is echter ook kil en meedogenloos en na enkele tegenslagen begint Angie haar eigen werknemers zelf ook steeds schaamtelozer te exploiteren. Ken Loach, bekend van films als AE FOND KISS en THE WIND THAT SHAKES THE BARLEY, laat de kijkers zijn eigen conclusies trekken, maar FilmValley voelde de cineast even aan de tand in een luxe hotel. Is de titel IT’S A FREE WORLD ironisch? ‘Natuurlijk. Het idee van vrijheid is gestolen door de vrije marktcultuur. Vrije markt betekent uitbuiting, hebzucht en genadeloze competitie. Dat is natuurlijk alles behalve vrijheid, het is alleen maar vrijheid van kapitaal. Tegelijk: we hebben allemaal de vrijheid van keuze, iedereen heeft de vrijheid om in dit vijfsterren hotel te verblijven, maar slechts weinigen kunnen zich dat veroorloven. Het is dus een papieren vrijheid, geen realistische vrijheid.’

Cinema zal nooit grote veranderingen in gang zetten Jouw heldin Angie lijkt zowel slachtoffer als dader. ‘Angie is een arbeidersmeisje. Ze heeft verschillende baantjes gehad in de laatste tien jaar. Ze heeft talent, is pittig, maar wordt onterecht ontslagen. Ze wordt misbruikt, is een alleenstaande moeder, dus ja: ze is een slachtoffer. Alleen heeft ze besloten dat ze geen slachtoffer wil zijn, ze wil haar eigen lot in handen nemen. Ze is goed in haar werk, ze kent haar vakgebied, en dus kan ze het alleen rooien. Maar de logica

Film 35

A-FILM

van haar situatie drijft haar naar wangedrag. Ze belazert de mensen met wie ze werkt, maar niet omdat ze een slecht mens is. Ze doet het omdat wanneer ze het niet doet, ze niet kan overleven in haar business. Het is een glijdende schaal.’ Waarom moest ze een vrouw zijn? ‘Het was niet zozeer een bewuste keus om haar vrouw te maken. Paul Laverty, met wie ik al mijn scripts schrijft, belde op een dag op omdat hij een idee voor een personage had. Hij beschreef haar: ze is dertig, is haar hele leven al bedonderd, maar ze is slim, sexy, grappig. En ze weet hoe ze moet functioneren. De film begon met dat gesprek wat we toen over haar voerde. Kierston Wareing (zie foto) is geen bekend gezicht… ‘Ik ben altijd op zoek naar acteurs waar het publiek in zal geloven,

waar ze naar willen kijken. Er zijn natuurlijk miljoenen kandidaten waar je uit kunt kiezen, dus wij zoeken heel wat af. Soms heb je iemand met veel ervaring nodig, en Kierston had die ervaring. Ze had gestudeerd bij Lee Strasberg, maar haar gezicht is niet echt bekend. Ze belichaamde de rol perfect. Het voordeel van geen dure films maken is dat we mensen kunnen casten waarvan wij vinden dat ze het best bij de rol passen. Dat is een grote luxe. Soms is het een meerwaarde om een gezicht te kunnen gebruiken dat mensen niet kennen, zodat het publiek alleen maar het personage ziet.’ De film toont misstanden onder gelukszoekers uit Oost-Europa. Zagen we dit niet aankomen? ‘Dat is een interessante vraag. Voor de mensen die de laatste paar decennia in de politiek zaten, is dit

Kan je film bijdragen aan een betere wereld? ‘Dat is een te hoge verwachting voor iets als een film. Cinema zal nooit grote veranderingen in gang zetten. Hooguit een kleine wetswijziging, maar nooit een radicale ommezwaai. We willen laten zien wat er gebeurt in de samenleving, met een ander perspectief dat mensen niet gewend zijn. Het beste wat je kunt doen is een vraag bij de mensen achterlaten. Of een ander gezichtspunt, het gevoel dat iets niet deugt. Met die kennis komt dan verantwoordelijkheid. Als je de wereld op die manier gaat bekijken, dan is de volgende vraag: wat ga je eraan doen?’ p It’s A Free World is te zien vanaf 10 april

Binnenkort op dvd Op de vlucht voor je pooier London to Brighton Met een budget waarvoor ze in Hollywood nog niet één scène opgenomen krijgen, filmde debuterend regisseur Paul Andrew Williams een complete speelfilm. Koen van Otterdijk Het werd een grimmig en indringend verhaal over hoeren en gangsters. Williams wist iets meer dan 100.000 euro bij elkaar te schrapen, maar dat was genoeg om een volwaardige én knappe film te maken die in GrootBrittannië door enkele critici werd binnengehaald als ‘de film van 2007’. Dat is wellicht wat overdreven, maar indrukwekkend is het alleszins. Kelly (Lorraine Stanley) is een goedkoop hoertje dat door haar pooier is gevraagd om een minderjarig meisje te vinden voor een van zijn goed betalende klanten. Van de straat pikt ze de 13-jarige Joanne (Georgia Groome) op, maar eenmaal bij de rijke klant gaat het mis en de twee moeten op de vlucht. Als Kelly’s pooier hier lucht van krijgt, zet hij de achtervolging in. Voor een debuut neemt Williams gewaagde keuzes, waaronder een jong meisje in de hoofdrol, een rauwe en onstuimige stijl en een weinig luchtig verhaal. Hij maakte er echter een waanzinnig spannend geheel van met ijzersterk spel van de nieuwkomer Georgia Groome die dit jaar in drie films te zien zal zijn waaronder de nieuwste van Williams: THE COTTAGE. p Te koop vanaf 27 maart Dus: Rauw, grimmig en spannend debuut met ijzersterk spel van jong en oud.

Cijfer:

7,7

A-FILM

Meetlat

Lawrence of Arabia

Films langs de historische meetlat: Wat is het ware verhaal?

Ondanks de vele boeken die over hem zijn verschenen en de boeken die hij zelf heeft geschreven blijft het beeld van de ware T.E. Lawrence complex. Magchiel de Haan

D

e Eerste Wereldoorlog vormt het decor voor LAWRENCE OF ARABIA (David Lean, 1962), een traag maar meeslepend epos over een van Engeland grootste oorlogshelden. Gedurende zijn leven was T.E. Lawrence al een legende, met dank aan de Amerikaanse journalist Lowell Thomas die in de jaren twintig de wereld overging met lezingen over zijn heldendaden. Van jongs af aan had Lawrence zijn grenzen opgezocht. Op zijn negentiende trok hij voor zijn studie archeologie in zijn eentje door Frankrijk en later door Syrië, in het spoor van de kruisvaarderkastelen. Tijdens deze reizen dwong hij zichzelf allerlei beperkingen op wat betreft eten, drinken en slapen. Zijn geschiedkundige achtergrond heeft hem ook in zijn rol als legeraanvoerder geholpen. Ho-

SONY ENTERTAINMENT

garth, zijn mentor, wees hem op de werken van de byzantijnse letterkundige Procopius. Deze beschreef de tactieken voor een hit and runmanier van vechten, kennis die Lawrence nuttig wist toe te passen tegen de Turken. Nadat hij erin was geslaagd de Arabische stammen te verenigen in hun strijd boekte hij een aantal overwinningen.

Lawrence de zachtaardige Maar Lawrence ontstijgt in de film

het clichébeeld van een klassieke held. Regisseur Lean hield ervan de duistere kanten van zijn personages niet te verbloemen. Het open en naïeve karakter van Lawrence uit het begin van de film maakt plaats voor een harde en genadeloze legerleider aan het eind. Directe aanleiding hiervoor is zijn gevangenneming door de vijand, waarbij hij gemarteld en verkracht wordt. Wat er ook gebeurt is, tot de grote verandering in het karakter

van Lawrence heeft het in het echt niet geleid. Hoewel moegestreden en ongemotiveerd werd Lawrence niet die meedogenloze officier die de film laat zien. Mensen in zijn omgeving noemden hem een zachtaardig en rationeel mens. Lawrence is niet het prototype held dat je zou verwachten. Rond zijn persoon heerste al lang een discussie over zijn seksuele geaardheid. Uit zijn boeken en de biografieën die over hem zijn verschenen komt geen eenduidig beeld naar voren. Het was bekend dat Lawrence meer dan een vriendschappelijke relatie onderhield met een van zijn jonge lokale helpers in het archeologisch kamp waar hij lange tijd verbleef. De broer van Lawrence noemde alle speculaties walgelijk en was woedend over de manier waarop O’Toole het titelpersonage had neergezet. Die laatste kreeg er in ieder geval een Oscarnominatie voor. p

Conclusie: Emotioneel en diepgaand maar langdradig en regelmatig inaccuraat portret van een complexe persoonlijkheid.

PARADISO

FILMVALLEY #50 NU OVERAL TE KOOP!

WWW.FILMVALLEY.NL

in de Jodenstraat, Venlo De stad als bron van inspiratie!

Bezoek onze 17 steden, 50 straten en ruim 760 winkels op nlstreets.nl

Uitgelicht

Niet te missen!

Zuidelijk genieten in Venlo

Jodenstraat |

Dat elke stad zijn ‘secret spot’ heeft, bewijst de Limburgse stad Venlo maar weer. De Jodenstraat verrast, verbaasd en omarmt zijn bezoekers. Dit is echt weer een straat waar het op en top genieten is. Het zal weinig verrassend zijn dat Venlo voor een buitenstaander buitenlands aandoet. Maar toch moet het gezegd worden. De buitenlandse invloeden van het buurland zijn te zien, en vooral te horen. Op straat wordt bijna overal Duits gesproken, de gevels van de huizen lijken ook niet oer-Hollands.

Maar toch doet het niets af aan de overweldigende charme van het straatje. Pittoresk, sfeervol en met een historische lading. Tijdens de opgravingen zijn er dan ook een aantal bijzondere vondsten gedaan. Hier vind je unieke winkels van zelfstandig ondernemers. De winkels zitten in panden met prachtige gevels. Stap eens naar binnen bij de romantische winkel De Lokeend Antiek, of bij de hapjes en tapaszaak Hapas. Voor overheerlijke chocolade is het dichtbij zijnde Visser Chocolade the place to be, of opzoek naar nostalgische meubels? Dan heeft ’t Zandmenke zonder twijfel wat u zoekt! Echt eens helemaal weg zijn? Dan is een uitstapje naar Venlo een absolute aanrader.

Naast het centrum wordt druk gebouwd aan de nieuwe Maasboulevard. Een gigantische bouwput, in 2010 moet alles klaar zijn. En laat dat nou net aan de Jodenstraat grenzen, iets waar de meeste ondernemers niet erg blij mee zijn. Het ziet er kortweg niet mooi uit. Tekst: Myrthe van der Wolf

DE LOKEEND ANTIEK Jodenstraat 35 De Lokeend is de plek om in één keer je hele huis in te richten, maar tegelijkertijd

HARYGO Jodenstraat 23 Bij Harygo vindt u een enorme diversiteit aan producten om de inrichting van uw huis iets bijzonders te geven. Van glas-

‘T ZANDMENKE Jodenstraat 14 Voor de allerliefste baby- en kinderkamers heeft ‘t Zandmenke oude, nostalgische meubeltjes en verder alles om deze aan te

kan je er ook een leuk verjaardagscadeautje kopen, en dat alles in een romantische, koloniale sfeer.

kleden in de mooiste stijlen. Zo uniek als je eigen kind, zo ook het kamertje. Had je zelf nog maar zo’n kamertje!

DONNA-DONNA Jodenstraat 14a Hip of klassiek, iedereen kan slagen in deze trendy winkel voor damesmode.

werk, tot mooie zeep en natuurlijke decoratie producten. Een ideale plek om een mooi cadeau te kopen. KAMERTON Jodenstraat 55 Hier vindt je een bijzondere collectie meubels, kunst en andere interieurproducten.

BASIC MODE & INTERIEUR Jodenstraat 9 Afgestemd op kleur biedt Basic een mooie combinatie van Franse meubels en diverse

Ondernemer aan het woord… Sticks ‘n Strings steeds drukker en drukker. Nog steeds doe ik er heel veel naast met geluid en techniek. Inmiddels bestaat de winkel alweer twaalf jaar, maar eerst zaten we hier recht tegenover. Sticks n Strings is een speciaalzaak waar we alles hebben voor gitaar, slagwerk en audio. Tegenwoordig zie je vaak dat het in winkels snel moet, en steeds groter. Mensen komen daar op terug, gaan liever naar een kleinere zaak. Hier krijg je goed advies, klanten worden echt gehoord en onze service is gewoon goed. Wij hoeven niet te schreeuwen dat we goede service bieden, dat is ongeloofwaardig. Mensen ervaren het bij ons vanzelf. De zaak is trouwens net helemaal verbouwd, sinds half februari. Daarvoor was het iets onoverzichtelijker. Alles is geschilderd, alles is nieuw. Zoals je ziet maakt de winkel een heel ruimtelijke indruk. Je ziet meteen wat we allemaal hebben, dat is lekker.”

“Alles wat je hier ziet is eigenlijk begonnen door mijn enorme liefde voor muziek. Ik ben drummer, en ging op het gegeven moment werken als geluidstechnicus. Deze winkel begon ik 12 jaar geleden, het idee ervoor kwam op mijn pad. Oorspronkelijk eigenlijk als appeltje voor de dorst, maar gaandeweg liep het de spuigaten uit, op een positieve manier dan. Het werd Tekst en foto: Myrthe van der Wolf

We vonden bezoeker Anne-Christien Overmeer “Ik woon zelf niet meer in Venlo, omdat ik naar Amsterdam ben verhuisd. Maar ik kom hier regelmatig omdat mijn ouders hier nog wonen. Ik probeer dan ook altijd eventjes de stad in te duiken, en sla daarbij de Jodenstraat nooit over. Het is een hele fijne straat om lekker doorheen te lopen omdat het een heel schattige uitstraling heeft. Je vindt hier geen grote winkelketens, maar vooral particuliere winkeltjes waar je veel keuze hebt. De straat staat ook bekend om de unieke winkeltjes die hier zitten. Wat ik ook zo bijzonder vind hier, is dat het voelt alsof het een beetje een verborgen straatje is. Het is niet meteen de hoofdweg van het centrum, maar ligt een beetje afgelegen en zo krijg je misschien een beetje het idee dat je een geheimpje hebt ontdekt. Er hangt altijd een gezellige sfeer. Ik hou zelf heel erg

van sieraden en daarom is Beads ’n Bobbels absoluut mijn favoriete winkel. Zij hebben echt prachtige creaties van sieraden en daarnaast ook nog eens enorm veel kralen. Daar kun je zelf armbanden en kettingen van maken. Daarnaast loop ik graag binnen bij Basic. Daar kun je zowel kleding als meubels kopen. Ik kan eigenlijk alleen maar zeggen dat dit straatje echt de moeite waard is om te bezoeken als je een keer in Venlo komt.”

Tekst: Myrthe van der Wolf

Donna-Donna is een eerlijke winkel voor zowel jong als oud, ongeacht de dikte van de portemonnee. ENDLESS MODE Jodenstraat 33 dameskledingmerken. Door een subtiele combinatie van kleding en meubilair voel je, je gek genoeg direct op je gemak.

Endless biedt trendy dameskleding en schoenen in een maatje meer (44 t/m 60).

De stukken zijn allen naar eigen ontwerp en worden geproduceerd in Rusland. Men kan hier werkelijk terecht voor al zijn/haar wensen. STICKS ‘N STRINGS MUSICAL INSTRUMENTS Jodenstraat 11

BEADS ’N BOBBLES Jodenstraat 34 Alles op het gebied van sieraden, of je ze nou zelf wilt maken of kant-en-klaar van

Feel the rhytm! Alles klopt hier. Goede service en ongedwongen sfeer. Bij Sticks

Ondanks de ruime maten ligt de nadruk van het assortiment bij Endless echter niet op de maat maar op vlotte & jonge mode. bekende merken zoals Rodrigo Otazu, Beads ’n Bobbles heeft het allemaal voor je liggen.

HAPAS Jodenstraat 49 Hapjes en Tapas maakt samen ‘Hapas’. In mediterrane sfeer is het echt genieten van

‘n Strings kun je terecht met al je vragen over muziekinstrumenten. Ook als je alleen nog maar met het idee speelt. VISSER CHOCOLADE Wijngaardstraat 2 / Kwartelenmarkt

CAJA JUNIOR Jodenstraat 21 Kids van 0 tot 16 (en hun ouders natuurlijk…) die op zoek zijn naar trendy merk-

Visser Chocolade verkoopt chocolade van Frank Visser, en is in het zuiden van

de enorme variëteit aan lekkere gerechtjes. Naast het heerlijke eten heeft Hapas bovendien ook een mooie wijnkaart. kleding komen bij CaJa aan hun trekken. Kom hier voor merken als Imps & Elfs, IKKS & Diesel.

Win interessante prijzen en bekijk de laatste aanbiedingen van onze winkels op www.nlstreets.nl/NL/acties

Nederland een waar begrip. Alles op het gebied van Chocolade wordt hier gepresenteerd en is gemaakt uit de fijnste kwaliteit Callebaut Chocolade (gegarandeerd slaafvrij!).

Heeft u een van onze straten of winkels bezocht? Laat uw waardering of review achter www.nlstreets.nl



 



Beeldig 37

KATTENFOKKERS

Poezen op hun paasbest

Angelica van der Hoek uit Zoetermeer met haar Noorse boskat ‘Bowie’ (2 jaar) s ‘Ik heb negentien katten thuis, waarvan één huis-tuin-en-keukenkat en een Bengaal. Voor de rest alleen maar Noorse boskatten. Het zijn zulke lieve beesten. Ze zijn erg aanhankelijk, speels tot op late leeftijd en ze zullen nooit krabben of bijten. Ook zijn ze ontzettend stoïcijns. Als ze hun schouders op zouden kunnen halen, zouden ze dat doen. Het is een gewild ras, ze worden steeds populairder. Een kitten kost 550 euro.’

Een Noors langharig Boskatje voor 550 euro. Een kleine haarloze Sphynx voor 700 euro. Een mooie raskat is geliefd, maar lastig te fokken, dus daar moet je dik voor betalen. Op 23 en 24 maart organiseert Mundikat haar Paasshow in Arnhem en zijn alle raskatten van dichtbij te aanschouwen. De keurmeesters zijn streng. De katten moeten goed gewassen en netjes gekamd zijn. Het zijn lange dagen voor kattenfokkers die hun beestjes etaleren: ‘Het is een soort schoonheidswedstrijd en dat kost veel tijd en energie.’ TEKST: VEERLE SNIJDERS

Susanne Sprangers uit ’s-Gravenmoer met haar Brits korthaar ‘Ebony’ (8,5 maanden)

‘Dit zijn echte teddybeertjes, ze zijn heel lief en aanhankelijk. Daarom zijn ze zo populair. Ik ga af en toe met mijn katten naar shows. Daar maak ik dan reclame voor het ras. Je moet dat niet iedere week doen, want het zijn erg lange dagen. Het is lastig om een goede Brits korthaar te fokken en om de perfecte vacht en bouw te krijgen. Een kitten kost 500 euro, het is een van de goedkopere rassen.’

FOTO’S: JEROEN VAN LOON

Annemiek Gierveld uit Spijkenisse

Rinke Jakma uit Cuijk

met haar Maine Coone ‘Jack’ (1 jaar)

met haar Sphynx ‘Tyson’ (5 maanden)

‘Dit is een echte goedaardige reus. Hij is zo ontzettend lief. Maine Coone’s staan daar bekend om. Ik ben voor dit ras gevallen omdat ik graag een kat wilde waarbij je het gevoel hebt dat je iets in je handen hebt. Voor de show is hij gewassen, want hij moet wel voldoen aan de showkwaliteit. Dat kost veel tijd en energie. Het is een soort schoonheidswedstrijd. Ik doe maximaal eens per maand mee aan een kattenshow, absoluut niet meer.’

‘Ik heb 7,5 Sphynxen thuis. Zeven echte en één kruising tussen een Europese huiskat en een Sphynx. Ik wil er niet meer dan tien, dat is meer dan genoeg. Sphynxen worden vaak omschreven als kwart hond, kwart kat, kwart kind en kwart aap. Daar ben ik het wel mee eens. Ze zijn erg afhankelijk en dol op aandacht. Deze kater heeft net een prijs gewonnen in de categorie 3-5 maanden. Ik ben apetrots, want ik heb hem zelf gefokt.’

De katten en hun baasjes zijn gefotografeerd tijdens een show van ECF (European Cat Fanciers) in de Wilgering, Rotterdam.

Bertha Slagter uit Lelystad met haar Somali ‘Forest’ (8 maanden)

‘Een Somali is een langharige Abessijn. Het is een erg geliefd ras, maar zeker niet voor iedereen. Je moet wel tijd voor ze hebben. Ze zijn ontzettend actief, zelfs als ze dertien zijn, en ze hebben heel veel aandacht nodig. Ze zijn zeker niet zo zelfstandig als de Maine Coone’s. Somali’s zijn een soort vosjes door hun kleur en pluimstaart. Ze zijn pas in de jaren zeventig ontdekt, het is nog een vrij klein ras in Nederland.’

Op tv

38



 



Hanne Reus

ACHTER HET SCHERM

Birgit houdt wel van een spelletje Het belletje klinkt. ‘Een punt voor Birgit!’ Schuurman kijkt cool het publiek in. Het is haar debuut in Doe Maar Normaal, de muziekquiz van BNN, die vrijdag het seizoen opent met de eerste aflevering. Samen met Arie Koomen van Tequila vormt ze het team dat tegen Pepijn Lanen van De Jeugd Van Tegenwoordig en Ruben van der Meer van De Lama’s speelt. Meestal doet Birgit Schuurman niet mee aan tv-spelletjes zegt ze zelf. ‘Sommige BN’ers zie je in zoveel panels, dat je niet eens meer weet wat ze echt doen.’ Ze ziet zichzelf namelijk toch vooral als actrice en

zangeres. Daarnaast runt ze met haar vriend een online-galerie met onder andere streetart. Birgit is thuis in de urbancultuur, onlangs won ze nog het Nationale Straattaal Dictee. Maar Doe Maar Normaal is niet straat, ‘gewoon een satirisch spelprogramma, waar ik mijn muziekkennis in kwijt kan’. En die kennis heeft ze paraat. Geblinddoekt raadt Schuurman hits van nu en twintig jaar terug. Met Koomen vormt ze een goed duo. ‘Arie gooit een balletje op’ en ‘Birgit kopt het erin’, vult Arie haar aan. Dat bleek ook vooraf, toen Birgit auditeerde. ‘Het klikte meteen tussen

ons.’ En dat is belangrijk bij het programma, ‘het is een interactief spel, het moet een beetje snappy zijn’. Want het mag dan een quiz zijn, de grappen en rake opmerkingen van de panelleden voeren de boventoon. ‘Nou, uiteindelijk gaat het wel om het winnen hoor’, werpt Arie tegen. ‘Ja’, valt Birgit hem bij. ‘Ik hou van een spelletje, maar wil wel winnen, net als mijn zus.’ Die komt dan ook nog een keer meespelen in hun team. Dan staat Katja even niet tegenover de rest. Wat misschien ook niet verstandig zou zijn, Birgit won als enige van haar zus in diens

Doe Maar Normaal is vanaf 28 maart elke vrijdag te zien om 21:55 uur op Nederland 3 bij BNN

eigen spelprogramma. ‘We zijn alle twee competitief ingesteld.’ Maar voorlopig speelt Birgit nog zonder Katja en kan ze haar lol op met Arie en Pepijn. Na afloop van de opnames staan ze bij de kleedkamer van Birgit. Arie is blij met zijn nieuwe tafeldame. ‘Ze doet wat ze wil en is geen slappe ouwehoer.’ Samen gaan ze voor het belletje, het teken dat er weer een punt binnen is. ‘Hij moet toch wat vaker rinkelen’, vindt Arie. Daar weet Birgit wel wat op. ‘Ik neem volgende week gewoon zelf een bel mee.’ Dat vind Arie een goed idee, maar hij maant Birgit tot stilte. ‘Straks weet iedereen het.’ p

Zaterdag Nederland 1

17.00 17:25 17:50 17:59 18:00 18:20 18:25 18:55 19:30

20.00 20:00 20:25 21:25

22.00 22:25 23:15 00:15 01:05

Op de bon Socutera: Simavi EénVandaag NOS Journaal NOS Sportjournaal EénVandaag Kassa Kinderen geen bezwaar NOS Journaal Mooi! Weer De Leeuw Deadline

17:00 17:30 18:00 19:00 19:30

20.00 20:30

22.00 22:35 01:05

17.00 17:25 18:00

20.00 20:15 21:05

22.00 22:00 22:15 23:00 00:20 02:00 02:35

RTL Transportwereld Gek op wielen RTL Voetbal: Bundesliga AutoXperience De politie op je hielen! Air America We were soldiers Nachtprogramma

Eén 17:05 17:55 18:00 18:10 19:00 19:30 19:35

20.00 20:05 20:10 20:45 21:30 21:50

22.00 22:50 23:45 00:06

17:47 17:50 18:00 18:30 19:55

20.00 20:00 20:15 21:45

22.00 23:15 23:28 23:30 23:35 01:40 01:50

NOS Journaal Nova Paaswake NPS Wereldcinema: Madeinusa Nova Rondom 10

17.00 17:05 18:00 19:00

20.00 20:00 21:40

22.00 22:45 22:55 23:00 23:20

Sporza: WK Kunstschaatsen Kijk uit! Het journaal Vlaanderen vakantieland Het journaal Het weer Man bijt hond Joker- en lottotrekking Dieren in nesten F.C. de Kampioenen Adoptie Het mysterie van Avignon Studio 1 Het journaal laat Winstverdeling joker en lotto

17.00 17:00 17:25 18:00 18:10 18:25 18:40 19:05 19:15 19:25 19:50

20.00 20:00 20:00 20:10 20:40

22.00 22:15 00:00

De Tuinruimers Bouw je droom Lachen om home video’s Madagascar Dancing queen: De uitslag Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie SBS 6 Sport: It’s showtime met K-1 sterren Death train Nachtprogramma

Kim Possible in het Disney festival Go IV De week van Karrewiet Spring Spring 6tien KetnetPOP: De making-of De week van Karrewiet Lizzie McGuire Disney classic cartoons

Tagesschau Hindernisse des Herzens Der Fall Vera Brühne Tagesthemen Das Wetter im Ersten Das Wort zum Sonntag Der Clou Tagesschau Dead man walking - Sein letzter Gang

17.00 17:00 17:05 17:45 18:00 18:30 19:00 19:20 19:25

20.00 20:15 21:45 21:58

22.00 22:00 23:15 00:35

17.00 17:15 17:45 18:15 18:45 19:00 19:55

20.00 21:00 21:30

22.00 22:10 23:55 00:55

Z@ppSport compilatie De familie Knots Willem Wever NOS Jeugdjournaal RootZ Louis Theroux: Gambling in Las Vegas LLinke Soep Aanpakken en wegwezen The Sopranos Soul! NOS Hoogtepunten Studio Sport

17.00 17:45 19:35

20.00 20:30 21:25

22.00 22:20 23:15 00:15 01:55

Baby geniuses Law & Order Law & Order: Special Victims Unit Cold case Law & Order: Criminal intent Law & Order: Trial by jury A death in the family Nachtprogramma

20:00 20:45 21:10 21:35

22.00 22:25 23:00 23:45 01:30 02:00

17.00 17:00 17:30 18:00 18:05 18:55 19:30 19:55

20.00 20:00 21:30

22.00 22:30 23:50 00:00 00:05 00:55

Reaper South Park Cavemen Best of Saturday night live Da Ali G show Teachers That 70’s Show Da Ali G show Nachtprogramma

RTL Autowereld Yacht vision RTL Nieuws Eigen huis & tuin Campinglife RTL Nieuws RTL Weer Ik hou van Holland Lotto Weekend Miljonairs RTL Voetbal: Eredivisie RTL Nieuws RTL Weer 101 meest bizarre modemissers Nachtprogramma

Ein starkes Team: Freundinnen heute-journal Weerbericht das aktuelle sportstudio Hautnah - Die Methode Hill: Das tödliche Internet heute

17.00 17:05 18:00 19:00

20.00 20:00 21:00 21:30

22.00 22:00 23:00 00:00 01:00 01:55 02:50

20.00 20:00 21:00

22.00 22:00 23:55 00:25

17.00

17:30 18:00 19:00 19:30

20.00 22.00 22:05 23:55

Pokémon advanced battle Wegmisbruikers! Wegpiraten aan ‘t woord Oplichters ontmaskerd Major Payne Belly of the beast Heroes legend: The classic offroad to Dakar LD 50 Lethal Dose Nachtprogramma

BBC1

17.00 17:30 18:20 18:40

20.00 20:05 21:05 21:15

22.00

17:00 17:15 17:45 18:15

20.00 20:20

22.00 22:00 23:50 00:40

RTL Musicworld: Best of RTL Travel: Adrenaline America’s next top model De Gouden Kooi Crime Scene Investigation Crime Scene Investigation Killing me softly De Gouden Kooi Nachtprogramma

Astrotijd Vrienden houden huis House vision City slickers The Beverly Hillbillies Crocodile She spies Nachtprogramma

BBC2 Final score Nieuws, regionaal nieuws en weerbericht Toy Story 2 I’d do anything The National Lottery draws Casualty Love soup The vicar of Dibley Nieuws en weerbericht The National Lottery update Match of the day Road kill Friday night with Jonathan Ross Weerbericht

Dirty jobs: Wine maker Decoding disaster: Mudslides Mythbusters World’s toughest tribes: Gold miners 5th Gear 5th Gear Chop shop: London garage: Tiger car Die Ludolfs Brainiac Future weapons: No escape Dr G: Medical Examiner: Prescription for charge Nachtprogramma

17:00 17:30 18:30 19:30

17.00

Discovery Channel heute Länderspiegel Menschen - das Magazin hallo deutschland nina.ruge.mode heute Weerbericht Unser Charly

17.00

RTL 8

22:05 22:35 23:05 23:20 23:25 00:45 02:20 03:20

Het Sacrament Doorlopende herhaling Vranckx

RTL 5

Veronica

00:00 01:50

Comedy Central

20.00

RTL 4

20:10

Het journaal CANVAS Vranckx Lewis

ZDF Das Wetter im Ersten Tagesschau Sportschau Sportschau Ziehung der Lottozahlen

Nederland 3

Net 5

Canvas

ARD

17.00

Royalty quiz Rondom 10

SBS 6

00:35 02:30

17.00

Holi 2008 NOS: EK Zwemmen Eindhoven

Raymann is laat NOS Studio Sport De onderhandelaar NOS Journaal

RTL7

17.00

Nederland 2

NPS Wereldcinema: Madeinusa Nederland 2, 00.20 uur

17.00 17:00 17:30 18:00

20.00 20:05 21:05 21:15

22.00 22:05 22:35 23:05 23:20 23:25 00:45 02:20 03:20 03:25

Wild: Unknown Africa Wild: Unknown Africa Rugby Union I’d do anything The National Lottery draws Casualty Love soup The vicar of Dibley Nieuws en weerbericht The National Lottery update Match of the day Road kill Friday night with Jonathan Ross Weerbericht BBC News 24

Op tv 39



 



Tisha Eetgerink en Hafida Aabbad Fool’s Gold Je hebt van die films waarbij je denkt: hoe is het in godesnaam mogelijk dat deze sterrencast zo’n misbaksel produceert? Bij Fool’s Gold verwacht je dat Matthew McConaughey, Kate Hudson en Donald Sutherland je een paar uur vermaken. Geen diepzinnig meesterwerk maar toch een paar uur biosentertainment. Maar net zoals je als kleuter ondervond dat een boterham met én Nutella én pindakaas én fruithagel ook niet lekker is, geldt voor Fool’s Gold hetzelfde. Ex-geliefden McConaughey en Hudson gaan op jacht naar een schat en slepen miljonair Sutherland en diens oerdomme dochter mee op avontuur, onderwijl boze gangsters

ontwijkend. Zouden ze naast het goud ook elkaar weer vinden? Fool’s Gold moet het niet hebben van de verhaallijn, niet van het acteerwerk en niet van de dialogen. Ons advies: Bah. In de bioscoop: 1 mei 2008

VOORVERTONING The Bold & the Beautiful Mode, verhoudingen, geheimen, leugens, jaloezie. Dit zijn enkele ingrediënten van één van Amerika’s populairste soapseries. Alles draait hier om de familie Forrester en het gelijknamige modehuis. De vrouw van Ridge Forrester, Taylor, herrijst uit het hiernamaals en dit natuurlijk net wanneer Ridge zijn jeugdliefde Brooke heeft teruggevonden. Nick verklaart ondertussen de liefde aan Brooke, de moeder van zijn verloofde Bridget. Ridge en Taylor proberen hun huwelijk weer op de rails te krijgen en Brooke wordt buiten spel gezet. Maar dan komt een groot geheim boven water over het dubbelleven van Taylor, namelijk dat ze

Rigde een lange tijd heeft bedrogen met een ander. Dit doet Ridge besluiten om toch weer terug te gaan naar Brooke, maar dan wil zij hem niet meer. Het kindje van Bridget en Nick, Nicole, wordt doodgeboren en dat betekent het einde van hun relatie. Kortom genoeg ontwikkelingen die het komend seizoen weer

flink kunnen worden uitgemolken. Ons advies: Wil je even wegvluchten in fictieve situaties die steeds spannend blijven, kijk dan vooral naar de Bold! Op tv: Elke werkdag op SBS 6 om 16.00 uur.

Zondag Nederland 1

17.00 17:30 18:00

20.00 20:00 20:15 21:15 21:45

22.00 22:45 23:40 23:50 00:50 01:45

Op de bon NOS Studio Sport NOS Journaal De Italiaanse droom We gaan nog niet naar huis Mooi! Weer De Leeuw: The day after NOS Studio Voetbal NOS Journaal Deadline Rik Felderhof - Gentleman interviewer NOS Journaal

RTL7

17.00 17:00 17:30 18:00 18:30 19:00 19:30

20.00 20:00 20:30 21:30

22.00 22:45 23:15 00:00

17:15 18:00 18:10 18:30 19:00 19:50 19:55

20.00 20:25 21:20

22.00 22:10 22:50 23:35 23:55

PRAutotype RTL Autowereld Gek op wielen RTL Transportwereld Stom, stommer, stomst! RTL Nieuws en Weer

17:40 17:50 18:25 18:50 19:40

20.00 20:30 21:00

22.00 22:00 23:45 00:00 01:45 01:50 01:50 02:50 03:50 04:20

17:00 17:00 17:01 17:45 18:15 19:15 19:45

20.00 20:15 21:00 21:45

22.00 22:30 22:40 23:15 23:50 00:15 01:00

17.00 17:05 18:05 19:00

20.00 20:30

Mr. Bean Mijn tent is top RTL Voetbal Insite RTL Voetbal: Buitenlands voetbal RTL GP: Formule 1 - Maleisië (Samenvatting) Business class

Socutera: Simavi NPS Arena De kunst The choir AVRO Close Up: De schatten van het Egyptisch Museum Cultuurshake Het Derde Testament Keyzer & De Boer Advocaten Hof van Joosten Zembla NOS Journaal Kruispunt De leescoupé LUX: Verlicht de geest HelpDesk-live Buitenhof/Kruispunt/Zembla/De kunst

22.00 22:55 23:05 23:15 00:20

Nederland 3

17.00 17:20 18:15 18:45 19:00 19:01 19:55

20.00 20:45 21:30

22.00 22:00 22:35 23:30 00:05 00:45

Weekoverzicht SpangaS AVRO KunstQuest NOS Jeugdjournaal Socutera: Simavi De wereld draait door 3 op reis De Lama’s 3e klasse D Say no to the knife Spuiten en slikken URBNN Hotdog NOS Hoogtepunten Studio Sport

Net 5 Droomhuis in de zon De grote verhuizing De 25 leukste TV typetjes aller tijden National treasure Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Reportage: Hoeren en hoerenlopers Fear Factor

17.00 17:35 18:35 19:30

20.00 20:30 21:25

22.00 22:20 23:10 00:00 01:00

RTL 4

17.00 18:00 18:10 18:50 19:00

20.00 20:30 21:30

22.00 22:35 23:35 23:50 23:55

RTL 5 RTL Nieuws Life & cooking Sponsor Bingo Loterij: De winnaars RTL Voetbal: Eredivisie Voetbalvrouwen Postcode Loterij: Eén tegen 100 Gillend naar huis RTL Nieuws RTL Weer Airline

Veronica The taste of life Kitchen criminals Grenzeloos verliefd Ghost whisperer Medium Lost Law & order: Special Victims Unit Carnivàle Hart van Nederland & Shownieuws

17.00 17:05 17:30 18:00 18:25

20.00 20:30

22.00 22:35 00:15 00:30 01:00 04:00

Totally spies Horseland The Fresh Prince of Bel-Air Ghostbusters II The fast and the furious Knock off Heroes legend: The classic offroad to Dakar Punk’d Nachtprogrammering: Late night Hart van Nederland - Late editie

17.00 17:00 18:00 19:00 19:30

20.00 20:00 20:30

22.00 22:30 23:30 00:15

RTL Tuin magazine RTL Woon & klusmagazine House vision Huisdokter Vrienden houden huis Hostage Jensen! De Gouden Kooi deze week Huisdokter

RTL 8

17.00 17:00 17:30 18:00 19:30

20.00 20:00 20:30 21:30

22.00 22:30

DVD today Films & sterren Jouw vakantie, mijn vakantie De zwaan: Extreme makeover Je lijf, je leven Missing Boston legal Jagged edge

Canvas

Vlaanderen vakantieland Het journaal De rode loper Gentse waterzooi Het journaal - Sportweekend Het weer Alles voor de show De pappenheimers Flikken Het geslacht De Pauw Studio 1 Het journaal laat Het weer

BBC1

17.00

17.00

SBS 6

Eén

17.00

Nederland 2

17.00 18:00 18:00 19:40

20.00 20:00 20:00 20:10 20:51 20:55

22.00 23:15 23:40 00:15

KETNET High School Musical 2 Alexander CANVAS Het journaal Panorama Lux Samsara Het programma van de PRO Het programma van de IGU Doorlopende herhalingen

BBC2 Lifeline Songs of praise Nieuws en regionaal nieuws The weakest link Antiques roadshow The passion Lark Rise to Candleford The No.1 ladies’ detective agency Nieuws en weerbericht Bringing down the house Weerbericht Around the world in 80 gardens Sign zone Holby City Watchdog To buy or not to buy

17.00 18:10 18:40 19:10

20.00 20:00 21:00

22.00 22:00 23:00 00:00 00:55 02:30 03:00 03:50 04:30

Delia Delia My life with animals: Simon King Cooking in the danger zone Top gear Around the world in 80 gardens Match of the day 2 Last man standing American friends BBC News 24 Super League show Inside sport Kunstschaatsen

De Italiaanse droom Nederland 1, 20.15 uur

Topgear BBC 2, 21.00 uur

®

DRESS

LESS TO

IMPRESS

photo: torbenraun.com | art concept: rooduijn creatie

BH 29,95

SAPPHLINGERIE.COM DE NIEUWE SAPPH COLLECTIE IS NU VERKRIJGBAAR BIJ 190 LINGERIEWINKELS IN BELGIË EN NEDERLAND, 150 LIVERA SHOPS EN 61 V&D’S