Lijst van medewerkers. Biografie

Lijst van medewerkers

Huig (Hugh) Aart Maaskant 1907 Geboren op 17 augustus. ca. 1918–1922 Ambachtsschool. ca. 1923–1929 Rotterdamse Academie van Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen. 1926 Werkzaam bij bureau Jos. de Jonge. 1934 Werkzaam bij Wim van Tijen. 1937 Associatie met Van Tijen in juni. 1937 Maaskant trouwt in augustus met Marina (Marja) Josina Gerardine Frederique Wills. 1938 Carla Maaskant geboren op 11 oktober. 1940 Bombardement. Het gezin Maaskant en bureau Van Tijen en Maaskant verhuizen naar Kralingse Plaslaan 99. 1941 Opening van een dependance van bureau Van Tijen en Maaskant aan de Mauritsweg. 1944 Ronald Maaskant geboren op 1 december. 1944 Lid van OPRO samen met Van Tijen, Brinkman en Van den Broek, Kraaijvanger en Verhagen. 1945 Begin van het samenwerkingsverband met Karel Bouman van bureau K.C. Suyling en Zonen, Den Bosch. 1945–1960 Oprichting van het Bureau voor Industriebouw, samen met Frans Klein, Groningen. 1947–1963 Lid van de Welstandscommissie Rotterdam. 1948–1958 Docent aan de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. ca. 1950–1963 Lid van de Architectenkeuzecommissie Rotterdam. 1952 Bureau Van Tijen en Maaskant verhuist naar het Groothandelsgebouw. 1955 Associatie met Van Tijen verbroken per 1 januari, het bureau Maaskant verhuist naar Kipstraat 1. 1956 Maaskant wordt getroffen door een hersenbloeding. 1958–1966 Lid Dagelijks Bestuur BNA, vice-voorzitter. 1960 Officier in de orde van Oranje Nassau vanwege sociaal-architectonische werkzaamheden en verdiensten tijdens de wederopbouw van Rotterdam. 1960 Associatie met van P.W. (Piet) van Dommelen, J. (Han) Kroos en ir. H. (Herman) Senf. 1964–1972 Mede-oprichter Stichting Architecten Research (SAR) en bestuurslid. 1965–1977 Bestuurslid van de Academie van Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen, Rotterdam. 1965–1970 Lid van de Raad van Toezicht op de Academie van Bouwkunst, Rotterdam. 1969 Oprichting van de Maaskantstichting met twee jaarlijkse aanmoedigingsprijzen voor studenten van de Academie van Bouwkunst (Iktinosprijs) en de Academie van Beeldende Kunsten (reisbeurs), Rotterdam. 1970 Herman Senf overleden. 1974 Wim van Tijen overleden. 1976 Maaskant neemt afscheid van het bureau. 1976 Carla Maaskant overleden. 1976 Maaskant richt de Stichting Rotterdam-Maaskant op en stelt de bijbehorende prijs in. 1977 Maaskant overlijdt op 27 mei. 1977 Eerste Rotterdam-Maaskantprijs uitgereikt aan actiegroep het Oude Westen, Rotterdam.

Bureau Maaskant (1955–1960) Bureau Maaskant Van Dommelen Kroos ir. Senf, 1960–1977 A. Aardoom 1957–1968 N. Adema 1962 G.A. Addotey 1970–1976 J.A. Adriaanse 1970–1971 A. van Aken 1959 P.C. van Aken 1965–1966 C.P.M. Alberts 1963–1970 J.F.W. Ammerlaan 1957–1958, 1961–1963 J.G.M. Arts 1969–1971 A. van Asperen 1965–1966 K.J. Aumüller 1963 C.A. Baars 1957–1975 E. van de Baars-Molenaar 1960–1961 R. Baert 1965–1966 L. Bakker 1957–1964 A. Bardonauw 1959 H. Barelds 1965–1970 N.R. Bastiaans 1957–1973 R. Brielle 1959 F.R. van Beek 1959–1969 L.F. Beeker 1957–1958 S. Beer-Janssens 1966 A.C. van den Bemt 1958–1959 H. Bennink-Kuyper 1966 M.A.C. Benschop 1957–1974 J.C. van den Berg 1963–1973 J.M. van den Berg 1961–1965 W. van den Berg 1965 P.J.M. van de Berk 1960 E.M. van Berkel 1957 F. Berkenvelder 1960–1962 J. Beye 1960–1975 K.S. de Bie 1969/1970/71 J. Blazer- Van de Werken 1967–1971 W.F.J. Bley 1958–1963 J.J.Q. Blonk 1957–1977 V. Blumers 1970–1976 P.J. Boekhout 1960 H.J. Boelhouwers 1964–1965 J.E.J. Boer 1965–1966 van Bokhoven 1961–1962 J.W. van Bokhoven 1964–1967 B.J. Boogaard 1957 C.G. Boom 1965–1966 C.D. de Boon 1961–1966 Th. Boots 1965–1966 J.H.M. Bouley 1961–1973 R.Ch. Baumann 1969/1970 B. Braber 1958–1959 W. Brandse 1961–1969 P.H.M. Braun 1964–1967 H.F.A. van Bree 1962–1969 Breedveld-Rotmans 1957 G. Breur 1957 A. Bruinsma 1962 G.P. de Bruyn 1957–1968 C. Bulk 1961 J.C. Buurman 1968–1969 J.J.M. Cijffers 1963–1965 W. Coenraads 1965–1970 C.H. Cooyman-Van Baarlen 1971–1974 D. Cornelis 1968–1977 W. van Deelen 1969–1975 A.J.W. Dekking 1969 P. van Deurzen 1960–1962 B.H. van Dijk 1961/1962 E. Dijkhuizen 1961–1968 J.H. Dijkman 1957 P.W. van Dommelen 1957–1959, daarna directie J. van Dongen 1962–1965 A.G.R. van Doorn 1960 P.J. Doornbos 1957–1959. 1962–1973 R.C. Dorgelo 1964–1966 K. Drexhage 1957–1963 M.F. van Drie 1963–1964 C.Th. Dries 1960–1964. 1967–1970 V. Droog 1965 M.M. Dubbeld 1963–1964 J. van Duin 1957–1960 J.J.Th. Dijsselbloem 1961–1963 J.P. van Eeden 1959 F. Endenburg 1960–1961

A.C. van Esch 1957–1964 G.F. van Esch 1960 P.C.J. van Esch 1960 N. van Etten 1960 C. Euser 1963 G.J.H. Fukkink 1959–1961 J. van Gangelen 1969–1970 S.A. Gazan 1968–1970 L.P. van Gemert 1959–1960 N.H.M. Gerritsma 1961 P.J. Gerssen 1962–1970 W.F. Gimberg 1958–1960 G. Glúcker 1959–1963 C.D. Gommers 1960 W.P. van Gorcum 1962 H.J. de Graaff-Dubbeldam 1965–1966 P.J.M. Groenendijk 1968–1969 C. Groeneweg 1957–1960 G.J. de Groot 1969 A. de Haan 1965–1967 E. de Haan 1965–1967 F. ter Haar 1959–1960 R. Hagen 1968–1969 J.M. Harte 1965–1968 P.R. Hasper 1964 D.J. van Hees 1965–1969 H. Heesen 1961–1964 A. van Heeswijk 1969–1972 M. Heller 1960 H.H. van Herwerden 1968–1972 P. Hetjes 1959 J. van den Heuvel 1965–1971 J. van den Heuvel jr. 1969 W.H. Heynen 1969–1971 J.J. Hietbrink 1972 A.J. Hildering 1969 G.A. Hoenderkamp 1957–1971 J.A. Hoogenkamp 1967 K. Hoogerwerf 1975-77 J. Hogeboom 1960–1961 W.C.J. Hopmans 1957 L.H. Huising 1968/1969 R.J. Hulst 1965 G.W. Jacobs 1962–1964 F.J.G. de Jager 1968 J.A. Jansen 1965–1966 H.G.M. Jocker 1958–1967 D.C. Jong 1959–1960 G.G. de Jong 1964 W.S. de Jong 1957–1977 H. de Jonge 1972 J.J. de Joode 1957–1960, 1963–1968 H. Kaman 1957–1958 A.C.M. Kaulingfreks 1969–1971 W.A. Kayser 1964–1967 F.H.R. Kehlenbrink 1957–1973 E.M. Keller 1970 A.P. Kenters 1968 R. Kervezee 1960–1961 M. Kieffer 1958 W. Kip 1960 P. Klarenbeek 1961–1970 N. Knoller 1968 F.B. de Kock 1970 M.C. de Koning 1957–1971 D.J. Kool 1963–1970 A.M. Koolen 1959 N. Koomen 1964, 1966, 1970–1972 W. Koot 1958–1959 Kooyman 1961–1965 A.J.M. de Kort 1964–1965 M. Kraats-Kieffer 1962 J. Kranenveld 1957–1960 C. Kreuk 1961 A. Kreymborg-Kruis 1964–1977 K. Krom 1969 J. Kroos 1957–1959, daarna directie J. Kruithof 1959–1963 A.C.M. van der Kuil 1972-73 J.G.G. Kulik 1961–1966 H.L. Kuypers 1970 W.J. Kwekkeboom 1970–1972 H.D. van Laar 1966–1972 W.E. Lagerwey 1957–1961 P.A.M. Lamers 1968–1971 A. Lammers 1964–1965 L. Lammens 1960 M.C.H.F. Lammers 1962–1966

390 Hugh Maaskant, architect van de vooruitgang

Biografie

P.H. Stulemeijer 1965–1966 F.A.P.M. Taminiau 1963 G. Tanka 1964 A. Tas 1960–1966 J.H. ter Smitte 1962–1964 S. van Thijn 1960–1963 A. Thijsen 1962 H.P.M. Tonies 1962–1963 Tonnon-Ouwerkerk 1967 J.M. Vaessen 1960–1962 P.A.M. van der Veeken 1960 J.W. Veenendaal 1967–1972 H.J. Verheyden-Overman 1967–1968 G. Verhoeff 1957–1977 J.A. Verlegh-Snoek 1959–1963 W.J.J. Vermeer 1967–1969 J. Vermij 1975 J. Verschuure 1959–1977 M.E.W. Vierhout-Van der Ven 1961–1974 E.H. Visch 1957–1968 A. Visser 1961, 1964–1975 L.G.C. Visser 1957–1961 J. Vogels 1961–1965 L.A. van de Vooren 1962–1966 J. de Vries 1959 A.L. Waarts 1962 J.I. van Waning 1964 J.A.C.J. Waskowsky 1963–1964 W.A. van der Water 1970 P.D. Weeda 1967–1968 W.G.S.J. van der Weerd 1957–1977 L. van Werkhoven 1957–1959 J. Wieriks 1959–1962 A.J. Willemse 1970 A. Willemstein 1969–1970 G.D.J.L. Willink 1957 B.J. Winterman 1962–1973 H.J. Wolbert 1964–1965 H.P.M. Wondergem 1967–1968 D.Th. Wouters 1964–1967 J. van Wouwe 1958–1961 J.A. van ’t Zand 1968 F. Zinsmeister 1964 G.L. de Zwart 1963–1964 Directie vanaf 1960: H.A. Maaskant –1975 P.W. van Dommelen –1977 J. Kroos –1977 H.G. Senf –1970

Literatuur Publicaties van Maaskant ‘Feestversiering’, de 8 en Opbouw 1937 nr. 3, p. 11-13 ‘Naar aanleiding van de huisjes afgebeeld in dit nummer’, de 8 en Opbouw 1937 nr. 13, p. 121-122 ‘Woonhuis Hillebrand van architect Rietveld’, de 8 en Opbouw 1937 nr. 23, p. 218-220 ‘Technisch Amerika’, de 8 en Opbouw 1938 nr. 21, p. 208 ‘Vliegtuigbouw’, de 8 en Opbouw 1938 nr. 23, p. 222-223 (met W. van Tijen) ‘Verbouwing passagekantoor te Rotterdam’, de 8 en Opbouw 1938 nr. 9, p. 86 (met W. van Tijen) [reisverslag], de 8 en Opbouw 1938 nr. 21, p. 199-202 (met W. van Tijen) ‘De Nederlandsche Vliegtuigenfabriek Fokker; een bouwkundige reorganisatie 1936–1938’, de 8 en Opbouw 1938 nr. 26, p. 250-253 ‘Noodwinkels te Rotterdam (Dijkzicht)’, de 8 en Opbouw 1940 nr. 17/18, p. 163-164 (met W. van Tijen) ‘Stichting ‘Agathahuis’’, de 8 en Opbouw 1940 nr. 3, p. 21-23 (met W. van Tijen) ‘Kamphuizen te Gilze-Rijen’, de 8 en Opbouw 1940 nr. 3, p. 28 (met W. van Tijen) ‘Stichting Agathahuis’, Bouwkundig Weekblad 1940 nr. 48, p. 384-386 ‘Noodwinkelcomplex Dijkzicht’, de 8 en Opbouw 1941, nr. 1, p. 6 ‘Verbouwing van den schouwburg ‘Kunstmin’ te Dordrecht, de 8 en Opbouw 1941 nr. 5, p. 66-68 (met W. van Tijen) ‘Het nieuwe gebouw van het “Nationaal Luchtvaart Laboratorium”’, de 8 en Opbouw 1941 nr. 10, p. 134-139 W. van Tijen, Brinkman & Van den Broek, Woonmogelijkheden in het nieuwe Rotterdam, Rotterdam 1941 (met W. van Tijen) ‘Verbouwing zolder in Rotterdam en Dordrecht’, de 8 en Opbouw 1942 nr. 4, p. 53 (met W. van Tijen) ‘Isolatie plat of hellend dak’, de 8 en Opbouw 1942 nr. 7/8, p. 87 ‘Eenige gedachten bij een nieuwe Engelsche fabriek’, Forum 1946 nr. 7, p. 211-212 (met W. van Tijen) ‘Het nieuwe gebouw van het Nationaal Luchtvaart Laboratorium’, Bouwkundig Weekblad 1946 nr. 6, p. 64-68 ‘Steunbetuiging A et A.’, Forum 1947 nr. 7, p. 190 ‘Rotterdams Beursgebouw’, Forum 1947 nr. 9/10, p. 275-304 (met W. van Tijen) ‘Loods met cantine voor de Fa. Burger aan de IJsselhaven te Rotterdam’, Forum 1947 nr. 1, p. 11-12 (met A.G. van der Veen) ‘Collectieve bedrijfsvestiging. De voordelen ener gemeenschappelijke exploitatie’, Bouw 2 augustus 1947, p. 253-254 (met A.G. van der Veen) ‘Moderne vormen van industriehuisvesting. Industriepark en industrieflat’, Bouw 2 augustus 1947, p. 254-259 (met A.G. van der Veen) ‘Collectieve Huisvesting van de Industrie. Industrieparken en industrieflats’, De Ingenieur 1947 nr. 28, p. T31-T38 ‘Vluchtige reisindrukken’, Bouw 1948 nr. 33, p. 256-258 (met W. van Tijen) ‘Industrie-flat te Rotterdam’, Forum 1949 nr. 2/3, p. 64-65 (met W. van Tijen) ‘Woongebouw te Rotterdam’, Forum 1949 nr. 2/3, p. 72-73 ‘Groothandelsgebouw te Rotterdam’, Bouwkundig Weekblad 1950 nr. 28, p. 433-437 ‘Groothandelsgebouw Rotterdam’, Bouw 1951 nr. 13, p. 217-221 ‘Het Groothandelsgebouw te Rotterdam’, Cement 1951 nr. 3/4, p. 77-80 ‘Groothandelsgebouw Rotterdam’, De Ingenieur 1951 nr. 9, p. 17–19 (met W. van Tijen) ‘Industriegebouw aan de Goudsesingel te Rotterdam’, Bouwkundig Weekblad 1951 nr. 47/48, p. 405-410 (met W. van Tijen) ‘Gebouw N.V. van Stolk’s Koninklijke Commissiehandel bij Haagse Veer te Rotterdam’, Bouwkundig Weekblad 1952 nr. 31/21, p. 242-243 ‘Architectonische verantwoording’, Bouw 1953 nr. 9, p. 150-153 ‘Nieuwbouw voor de Lettergieterij “Amsterdam”’, Forum 1953 nr. 2, p. 62-69 ‘Verzamelgebouwen’, Forum 1953 nr. 4/5, p. 130-138 ‘Intern transport in een groothandelsgebouw’, in: De praktijk van het intern transport,verslag van het congres op de jaarbeurs van 1953 van de Algemene Verladers- en Eigen Vervoerders organisatie, p. 17-20 (met W. van Tijen) ‘Het wezen der industriële productie. Een moderne democratische maatschappij is alleen bestaanbaar wanneer de stoffelijke behoeften van allen op redelijke wijze worden bevredigd’, Bouw 1953 nr. 24, p. 462 (met W. van Tijen & J.J.P. Oud) ‘Genormaliseerde scholenbouw en industriële produktie. Een gedachtenwisseling tussen de architecten J.J.P. Oud en ir. W. van Tijen/H.A. Maaskant’, Bouw 1953 nr. 24, p. 461-464 ‘Voorgespannen schaaldaken. Nog eens het oude probleem: ijzer of beton?’, Bouw 1954 nr. 19, p. 370-375 ‘Magazijn Nederland-Kattenburg te Utrecht’, Bouwkundig Weekblad 1954 nr. 9/10, p. 74-76 ‘Transport in gebouwen’, in: A. Korevaar, A. Bijls, M. Gout, Stijnen, Bouwkundige encyclopedie, Amsterdam 1954, deel 2, p. 36-42 ‘Werkomgeving en mens’, Forum 1954 nr. 3, p. 138-142 (met K.L.C. Bouman) ‘Fabriek Remington Rand te ’s-Hertogenbosch’, Bouwkundig Weekblad 1954 nr. 21/22, p. 185-187 (met L. van Herwijnen) ‘Tomado fabriek Etten-Leur’, Bouwkundig Weekblad 1955 nr. 49/50, p. 557-565 ‘Schooltypes voor seriebouw’, Bouw 1956 nr. 7, p. 137 ‘Galerijbouw aan het Groenendaal te Rotterdam’, Bouwkundig Weekblad 1956 nr. 1, p. 1-2 ‘N.V. Gerfa Gereedschappenfabriek te Vlaardingen’, Bouwkundig Weekblad 1956 nr. 45, p. 487-489 ‘Dr.-Neher Laboratorium van de P.T.T. te Leidschendam’, Forum 1956 nr. 6, p. 210-222 ‘Drie fabrieken’, Bouw 1957 nr. 32, p. 778-789 ‘Tomado-kantoor te Dordrecht’, Bouw 1958 nr. 36, p. 926-928 ‘Naschrift van architect Maaskant’, Bouw 1958 nr. 43, 1119 ‘Bungalow op de Coehoornbastion te Klundert’, Bouwkundig Weekblad 1958 nr. 32, p. 395-397 ‘Euromast, uitzichttoren van Rotterdam’, Bouw 1959 nr. 11, p. 288-289 ‘Winkelpaviljoens te Rotterdam’, Bouw 1959 nr. 18, p. 503 ‘Langlopende contracten verlagen de bouwkosten’, Bouw 1959 nr. 27, p. 766-767 ‘Fabriek van suikerwerken’, Bouw 1959 nr. 36, p. 1010-1011 (met D.J. Dijk & D.C. Apon) ‘De nieuwe Scheveningse pier’, Bouw 1959 nr. 44, p. 1262-1263 (met F. Klein) ‘Magazijn met showroom en kantoren te Groningen’, Bouw 1959 nr. 36, p. 1018-1020 (met F.W. de Vlaming en H. Salm) ‘Hilton-hotels in Nederland’, Bouw 1959 nr. 3, p. 68-71 ‘Kunnen wij tegenwoordig nog organiseren?’, Bouw 1960 nr. 7, p. 179 ‘Scholencomplex aan het Hofplein te Rotterdam’, Bouw 1960 nr. 9, p. 262-264 ‘Kleuterschool “de Duiventil” te Meppel’, Bouw 1960 nr. 20, p. 584-585

391 Literatuur

G. Lans 1959 A.E.J. van Leeuwen 1958–1960 I.M. van Leeuwen 1973 T.J.E. Lensen-Leenen 1964–1965 J.J. van Lieshout 1957–1972 H.J.H. Lieve 1958–1960 M.G. Limburg 1966 A. van Lith 1969–1971 G.G. van der Logt 1962–1964 P. van Loon 1961–1963 D.J. Lucas 1958–1962 C. Maaskant 1961–1962 Ch. Mabels 1975 F. de Man 1957–1960, 1964–1973 C.W. Manger 1970 J.P. Manhave 1960 P.J.A.L. Maris 1961 H.G.J.M. Marisael 1968–1973 M. Markus 1961–1977 C. Mast-Pil 1971 D. Mayer 1962–1975 R. Mayer 1965 A. Meyaard 1957–1975 J.Th.M. Minderop 1957–1964 H.T.J. Minke 1966 J. Molenaar 1957–1958 J. van Mourik 1965–1966 F.A. Mulder 1969–1977 A. Mulders 1970 A. van Muyden 1968–1969 H.F. van Muyden-Fister 1968–1969 E. Nelson 1962–1963 J.H.C. Nikken 1966 F. Noordhuizen-ter Haar 1961 L. de Nooyer 1959–1960 M. Odijk-Leeuwenstein 1962–1963 F.M.I. van Oers 1964–1965 A.J. van den Oetelaar 1969 M. Ogier 1959–1969 A.J. Oostveen 1973–1975 A.J.W. den Ouden 1965–1970 A.H.R. Parmentier 1961–1962 G. Passchier 1958–1966 A.A.M. Penders 1961–1973 J.H.H. Peters 1964 P.H. Pijpers 1968/1969 W. van der Plaat 1965–1971 P. Plaisier 1960 1964–1966 J. Plomp 1969–1970 P.C. Pol 1961 G.M. Polm-Verlegh 1959–1963 A. van Poppel 1961–1963 J.W. Praat 1967–1976 G.C. Rademakers 1964–1966 A.C. Ravesteyn-Penning 1957–1963 J.W. Reedijk 1964–1966 F. Reynen 1957–1977 H.J.B. Rombach 1963–1968 M. de Roos 1965–1967 A.P. Roovers 1965–1974 H.B.M. Roovers 1960–1964 H. van Rossum 1959–1960 A. de Ruiter 1969–1970 H.J.J. Ruizendaal 1961–1962 P.J. Ruyters 1963 D.H. Schacht 1969 W. van Schaick 1966 A.M.J. van der Schans 1961–1962 L.F.P.J.A. Schapendonk 1969–1971 P. Schipper 1970–1972 R. Sêket 1963 H.G. Senf 1957–1959, daarna directie J.A. Servaas 1965–1970 A. van Seventer 1957–1958 D. Sierig 1957–1962 C.J.M. Siermans-Tonnon 1967 A. Slappendel 1964–1965 V. van Slooten-Droog 1966 A. Smit 1965–1967 J.G. Smit 1964–1965 H. Smits 1967–1968 J.W. Steenman 1958–1961 R.P. Sterenberg 1959. 1963–1973 Th. Sterkman 1957–1960. 1963 J. Stikvoort 1959 J.H.C. Stilting 1969–1976 H. Stoffelen 1958–1962 W.T.A. Stootman 1965–1966

Interviews met Maaskant ‘Architect Maaskant: Hier kan alles! De mensen staan altijd open voor nieuwe ideeën’, Algemeen Dagblad 18 mei 1960 ‘H.A. Maaskant: Rotterdam kreeg wat het waard is’, Rotterdams Nieuwsblad 19 mei 1960 ‘Hilton door een Nederlandse bril. Gesprek met architect Maaskant’, Journal d’Hotel 1962 nr. 4, p. 27-28 ‘In gesprek met architekt H.A. Maaskant. “De maatschappij specialiseert je”, IBB Nieuws 1967 nr. 4, p. 6-7 ‘“Ik ben een rustig mens.” Interview met Maaskant, Van Dommelen en De Koning’, Bouw 1971 nr. 52, p. 1889-1898 M. Floor, ‘Ontwerper van Pier en Euromast: Architecten bouwen decors voor volgende honderd jaar’, Elseviers Weekblad 21 maart 1970 M. van Rooy, ‘H.A. Maaskant schepper voor principalen’, NRC Handelsblad 19 juli 1974 Algemene literatuur de 8 en Opbouw (1938), de 8 en Opbouw nr. 23 (themanummer ‘Vliegen’) 75 Years of Aerospace Research in The Netherlands. A sketch of the National Aerospace Laboratory NLR 1919–1994, Amsterdam 1994 Aarts, M. (1995) Vijftig jaar wederopbouw Rotterdam. Een geschiedenis van toekomstvisies, Rotterdam Albrecht, D. (red.) (1995), World War II and the American Dream. How Wartime Building Changed a Nation, Washington Aloi, G. (1966), Architetture Industriali Contemporanee, Milaan Andela, G. & C. Wagenaar (red.) (1995), Een stad voor het leven. Wederopbouw Rotterdam 19401965, Rotterdam Angenot, L.H.J. (1944), ‘Het stedebouwkundig ontwerpen van een industriewijk’, Tijdschrift voor Volkshuisvesting en Stedebouw nr. 3, p. 34-43 de Architect (1975), ‘Amsterdamse stadhuisprijsvraag opnieuw in opspraak’, de Architect 1975 nr.10, p. 29 de Architect (1978), ‘Rotterdam-Maaskantprijs’, de Architect nr. 1, p. 17 Arnhem (1971), Sonsbeek 71, tent.cat. ‘Sonsbeek buiten de perken’, Arnhem/Deventer Atelier 5 (1994), Atelier 5. Siedlungen und städtebauliche Projekte, Braunschweig/Wiesbaden Bak, P. e.a. (red.) (1982), J. Duiker, bouwkundig ingenieur. Constructeur in stuc en staal, Delft Bakker, G. (1942), ‘Toekomstmogelijkheden van het gewapende beton in de architectuur’, de 8 en Opbouw nr. 10, p. 114

Bakkum, P. (1949), ‘Moderne scholenbouw’, Forum nr. 5/6, p. 172 Banham, R. (1966), The New Brutalism. Ethic or Aesthetic?, Stuttgart Banham, R. (1974), Megastructure. Urban Futures of the Recent Past, Londen Banham, R. (1986), A Concrete Atlantis. U.S. Industrial Building and European Modern Architecture 1920–1925, Cambridge (Mass.) Barbieri, S.U. (1977), ‘H.A. Maaskant en de traditie van het ‘Nieuwe Bouwen’. De systematische aanpak van hoogwonen’, Vrij Nederland 3 september Barbieri, S.U. (red.) (1983), Architectuur en Planning. Nederland 1940–1980, Rotterdam Beckers, Th. (1983), Planning voor vrijheid. Een historisch-sociologische studie van de overheidsinterventie in rekreatie en vrije tijd, Wageningen Belluzzi, A. & Cl. Conforti (1985), Architettura Italiana 1944/1984, Milaan, p. 123-129 Bergh, B.V. van den (1960), ‘Via standaardisatie naar systeembouw van scholen’, Bouw nr. 15, p. 442-447 Bill, M. (red.) (1939), Le Corbusier. Oeuvre complete. Volume 3 1934–1938, Bazel/Boston/Berlijn 1939 Birksted, J.K. (2002), ‘Wilderness, Time, Space and Architecture’, in: H.-J. Henket & H. Heynen (red.), Back from Utopia. The Challenge of the Modern Movement, Rotterdam, p. 72-79 Blijstra, R. (1957), Nederlandse bouwkunst na 1900, Amsterdam Blijstra, R. (1964) ’s-Gravenhage stad om de vijver, Amsterdam Blijstra, R. (1965), Rotterdam, stad in beweging, Amsterdam [etc.] Bock, M. (1983), ‘Epiloog’, in: M. Bock e.a., Van het Nieuwe Bouwen naar een Nieuwe Architectuur, Groep ’32: Ontwerpen, gebouwen, stedebouwkundige plannen 1925–1945, Den Haag, p. 157 Bock, M. (red.) (1989), de 8 en Opbouw 1932–1943. Tijdschrift van het Nieuwe Bouwen, Amsterdam Bock, M. e.a. (1983), Van het Nieuwe Bouwen naar een Nieuwe Architectuur. Groep ’32. Ontwerpen, gebouwen, stedebouwkundige plannen 1925–1945, Den Haag Boer N. de & D. Lambert (1987), Woonwijken. Nederlandse stedebouw 1945–1985, Rotterdam Boersma, Tj. & T. Verstegen (red.) (1996), Nederland naar school. Twee eeuwen bouwen voor een veranderend onderwijs, Rotterdam Bommer, J. (1956), ‘Woningbouw in de U.S.A.’, Bouw nr. 9, p. 180 Bontekoe, H.R. (1985), ‘Een veranderde kijk op schoolgebouwen’, Trends 1985, p. 51-61 Bosma, K. (1995), ‘De wederopbouw van Noord-Brabant. Een regio tussen industrie en nostalgie’, in: K. Bosma & C. Wagenaar (red.), Een geruisloze doorbraak. De geschiedenis van architectuur en stedebouw tijdens de bezetting en de wederopbouw van Nederland, Rotterdam, p. 410-415 Bosma, K., D. van Hoogstraten & M. Vos ((2000), Housing for the Millions. John Habraken and the SAR (1960-2000), Rotterdam Bosma, K. & C. Wagenaar (red.) (1995), Een geruisloze doorbraak. De geschiedenis van architectuur en stedebouw tijdens de bezetting en de wederopbouw van Nederland, Rotterdam Bouw (1950), ‘Architectuur of industriële vormgeving. Ronde-tafelconferentie in het Bouwcentrum’, Bouw nr. 27, p. 430 Bouw (1952A), ‘Woningbouw in vierkwartsmaat’, Bouw nr. 38, p. 683 Bouw (1952B), ‘Seriebouw bij scholen’, Bouw nr. 40, p. 716-718 Bouw (1953A), ‘Standaardtype arbeiderswoningen’, Bouw nr. 15, p. 270-271 Bouw (1953B), ‘Genormaliseerde scholenbouw en industriële productie. Een gedachtenwisseling tussen de architecten J.J.P. Oud en ir. W. van Tijen/H.A. Maaskant’, Bouw nr. 24, p. 461-464 Bouw (1971A), ‘Gebruikers aan het woord’, Bouw nr. 49, p. 1772-1775 Bouw (1971B), ‘Van der Ploeg: Ik kan niet eens een spijker in de muur slaan’, Bouw nr. 49, p. 1776-1781 Bouw (1976), ‘Een miljoen voor de bouwkunst en de beleving der gebouwde omgeving (Stichting Rotterdam-Maaskant)’, Bouw, p. VII Bouwkundig Weekblad (1929), ‘Een brief van Le Corbusier’, Bouwkundig Weekblad nr. 14 p. 105-111 Bouwkundig Weekblad (1952A), ‘De architect en de industrialisatie van het bouwen’, Bouwkundig Weekblad nr. 47/48, p. 370-374 Bouwkundig Weekblad (1952B), ‘Rapport van de UIA’, Bouwkundig Weekblad nr. 47/48, p. 374 Bouwwereld (1957), ‘Doel en werkzaamheden der N.V. Bouwfonds Nederlandse Gemeenten’, Bouwwereld, p. 708-713, 795, 799 Bouwwereld (1959), ‘De technische organisatie van N.V. Bouwfonds Nederlandse Gemeenten’, Bouwwereld 3 maart, p. 209-215 Bouwwereld (1967), ‘Stadhuis-prijsvraag Amsterdam 1967’, Bouwwereld nr. 11, p. 1237 Breuer, M. (1955), Sun and Shadow: The philosophy of an Architect, New York Breuer, M. (1970), New buildings and projects, Londen Brockman, H.A.N. (1974), The British Architect in Industry 1841–1940, Londen Broek, J.H. van den (1947A), ‘De architectonische verzorging van industriewijken’, Bouw 2 augustus, p. 259-260. Broek, J.H. van den (1947B), ‘Mogelijkheden en grenzen van normalisatie in het bijzonder voor scholenbouw’, in: Scholenbouw (Bouw monografie), Den Haag/Antwerpen,1947, p. 27 Broek, J.H. van den (1964), ‘Algemene inleiding tot de analyse’, Bouwkundig Weekblad nr. 11, p. 1 Bromberg, P. (1947), Bouwen in nieuwe banen, Amsterdam Brouwers, R., H. Ibelings & A. Oosterman (red.) (1993), Architectuur in Nederland, Utrecht Bruggeman, J. (1993), Onderwijs in meervoud. De voorgangers van de Hogeschool Rotterdam & Omstreken in historisch perspectief, Rotterdam Bucci, F. (1993), Albert Kahn, Architect of Ford, New York Buch, J. (1993), Een eeuw Nederlandse architectuur 1880-1990, Rotterdam Buildings for Industry (1957), (Architectural Record), s.l. Camp, D.L. & M. Provoost (red.) (1990), Stadstimmeren. 650 jaar Rotterdam stad, Rotterdam Caro, R.A. (1975), The Power Broker. Robert Moses and the Fall of New York, New York Carter, B. (red.) (2001), Albert Kahn, inspiration for the modern, Michigan Casciato, M., F. Panzini & S. Polano (1980), Architectuur en volkshuisvesting. Nederland 1878-1940, Nijmegen/Delft Chung, Ch.J. e.a. (red.) (2001), Harvard Design School Guide to Shopping, Keulen Cohen, J.-L. (1998), ‘Das Monumentale: latent oder offenkundig’, in: Moderne Architektur in Deutschland 1900-2000. Macht und Monument, Ostfildern-Ruit Colenbrander, B. (red.) (1993), Stijl. Norm en handschrift in de Nederlandse architectuur van de negentiende en twintigste eeuw, Rotterdam Comstock, W.P. & C.E. Schermerhorn (1915), Bungalows, Camps and Mountain Houses, New York Contactgroep Opvoering Productiviteit (1954), Recepten uit de Amerikaanse industriële keuken. Een uittreksel uit de rapporten van Nederlandse studieteams (rapport 66), Den Haag Crimson, Re-Arch. Nieuwe ontwerpen voor oude gebouwen, Rotterdam 1995 Crimson, Re-urb. Nieuwe plannen voor oude steden, Rotterdam 1997

392 Hugh Maaskant, architect van de vooruitgang

‘Kantorenflat te Utrecht’, Bouw 1960 nr. 42, p. 1267 ‘Apparatenfabriek Duiker te Rijswijk’, Bouwkundig Weekblad 1960 nr. 4, p. 82-84 ‘L.O.-School te Rhoon’, Bouwkundig Weekblad 1960 nr. 5, p. 110-111 (met K.L.C. Bouman), ‘Fabriek Nicholson File te ’s-Hertogenbosch’, Bouwkundig Weekblad 1960 nr. 4, p. 85-88 (met K.L.C. Bouman) ‘Fabriek V.S.M. te ’s-Hertogenbosch’, Bouwkundig Weekblad 1960 nr. 11, p. 250-252 ‘Kantoorgebouw te Amsterdam’, Bouw 1961 nr. 23, p. 733 ‘De Euromast en de Scheveningse Pier’, Bouwkundig Weekblad 1961 nr. 19, p. 375-379 ‘Bermtoerisme’, Bouwkundig Weekblad 1961 nr. 19, p. 380-382 ‘Drukkerij Samsom te Alphen aan de Rijn’, Bouwkundig Weekblad 1961 nr. 20, p. 406-408 ‘Winkelcentrum Kanaleneiland te Utrecht’, Bouw 1962 nr. 14, p. 500-501 ‘Het Tomadohuis te Dordrecht’, Bouw 1962 nr. 24, p. 847-848 ‘Hilton Hotel te Amsterdam’, Bouw 1962 nr. 40, p. 1414-1425 ‘Tozindo te Dordrecht’, Bouwkundig Weekblad 1962 nr. 8, p. 172-176 ‘Het Tomadohuis te Dordrecht’, Bouwkundig Weekblad 1962 nr. 12, p. 245 (met H. Salm) ‘Hilton Hotel te Amsterdam’, Bouwkundig Weekblad 1962 nr. 20, p. 402-411 ‘Wasfabriek te Mijdrecht’, Bouw 1963 nr. 27, p. 886 ‘Hotel te Naarden’, Bouw 1963 nr. 49, p. 1697 ‘A Hotel Architect’s Vision’, Hilton Magazine 1963 nr. 1, p. 42 ‘Provinciehuis te ’s-Hertogenbosch’, Bouw 1964 nr. 3, p. 75 ‘Het Rotterdamse Hiltonhotel’, Bouw 1964 nr. 4, p. 98-102 ‘L.T.S. te Gorinchem’, Bouw 1964 nr. 38, p. 1311 ‘Falende architectuur?’, Bouw 1964 nr. 39, p. 1383 ‘Ir. W. van Tijen’, Bouwkundig Weekblad 1964 nr. 2, p. 33-36 ‘Europahuis te Amsterdam’, Bouw 1965 nr. 12, p. 412-414 ‘Sportcentrum K.N.V.B. te Zeist’, Bouwkundig Weekblad 1965 nr. 24, p. 434-439 ‘Sportcentrum van de KNVB te Zeist’, Bouw 1966 nr. 14, p. 482-487 ‘Winkelcentrum te Waalwijk’, Bouw 1966 nr. 33, p. 1255 ‘Verzamelgebouw te Rotterdam’, Bouw 1966 nr. 49, p. 2001 ‘Europahuis te Amsterdam’, Bouwkundig Weekblad 1966 nr. 4, p. 50-53 ‘Gemeentelijk lyceum te Vlaardingen’, Bouwkundig Weekblad 1966 nr. 6, p. 86-89 ‘Nederlandse fabriek van Johnson Wax’, Polytechnisch Tijdschrift 1967, p. 254b-257b ‘Johnson Wax, Mijdrecht’, Bouw 1968 nr. 8, p. 278-280 ‘Kantoorgebouw en winkelcentrum te Utrecht’, Bouw 1968 nr. 24, p. 965 ‘Confectiecentrum te Amsterdam’, Bouw 1968 nr. 49, p. 1978–1981 ‘Kantoren voor P.T.T., Belastingen en Spaarbank te Schiedam’, Bouwkundig Weekblad 1968 nr. 15, p. 224-227 ‘Bedrijfsgebouw te Amstelveen’, Bouwkundig Weekblad 1968 nr. 15, p. 228-232 ‘Confectiecentrum te Amsterdam’, Bouwkundig Weekblad 1968 nr. 24, p. 404-408 ‘Sports Centre K.N.V.B. at Zeist’, Sportstättenbau + Bäderanlagen 1968, p. 163-168 ‘Kantoorgebouw met parkeergarage en winkels te Rotterdam’, Bouw 1969 nr. 33/34, p. 1294-1296 ‘“Space Tower” op Euromast’, Bouw 1969 nr. 51, p. 2079 ‘Raadhuis Amstelveen’, Bouw 1969 nr. 51, p. 2084 ‘Amsterdam en haar prijsvraag’, Bouwkundig Weekblad 1969 nr. 5, p. 68-69 ‘Kantoorgebouw te Amsterdam’, Bouw 1970 nr. 38, 1448 ‘Het centrum voor beroepsonderwijs “Technikon” te Rotterdam’, Bouw 1971 nr. 52, p. 1882-1888 ‘Brabants Provinciehuis’, Bouw 1972 nr. 18, p. 634 ‘Academie te Tilburg’, Bouw 1973 nr. 25, p. 833 ‘Gebouw Rivierstaete te Amsterdam’, Bouw 1973 nr. 43, p. 1298-1300 ‘Adriaan Volkerhuis te Rotterdam’, Bouw 1974 nr. 45, p. 991-994

Hoogstraten, D. van (2002), Villa’s in Nederland. Onder architectuur gebouwde huizen 1900-2000, Alphen aan de Rijn Hooykaas, F. (2000), ‘Het bureau. De gang van zaken’, in: H. Ibelings (red.), Van den Broek en Bakema 1948–1988. Architectuur en stedebouw. De functie van de vorm, Rotterdam, p. 20-30 Ibelings, H. (1996), De moderne jaren vijftig en zestig. De verspreiding van een eigentijdse architectuur over Nederland, Rotterdam Ibelings, H. (red.) (2000), Van den Broek en Bakema 1948–1988. Architectuur en stedebouw. De functie van de vorm, Rotterdam Idsinga, T. & J. Schilt (1987), Architect Van Tijen 1894–1974. ‘Ik ben een rationalist, maar er is meer op de wereld...’, Den Haag Inklaar, F. (1997), Van Amerika geleerd. Marshall-hulp en kennisimport in Nederland, Den Haag Jansen, W. (1995), Kunstopdrachten van de Rijksgebouwendienst na 1945, Rotterdam, p. 56-64 Jencks, Ch. (1972), Modern Movements in Architecture, New York Jencks, Ch. (1987), Le Corbusier and the Tragic View of Architecture, Londen Joedicke, J. (1963), Architektur und Städtebau. Das Werk van den Broek und Bakema, Stuttgart Joedicke, J. (1969), Architecture since 1945, New York Joedicke, J. (1976), Architektur-Urbanismus. Architectengemeenschap van den Broek en Bakema, Stuttgart 1976 Jones, E. (1985), Industrial Architecture in Britain 1750–1939, Londen Jonge, D. de (1978), ‘Een eerste verkenning. Maatstaven en methoden van architectuurkritiek’, de Architect nr. 5, p. 61-65 Jonker, G. (1977), ‘Herinneringen aan een gigant onder onze architecten’, Bouw nr. 12, p. II Kauffmann, F. (1993), ‘Kees van der Leeuw, Principal in search of Synthesis’, in: Wiederhall nr. 14, p. 4-6 (themanummer ‘Leen van der Vlugt’) Kennedy, J.C. (1995), Nieuw Babylon in aanbouw. Nederland in de jaren zestig, Amsterdam King, A. (1984), The Bungalow: The production of a Global Culture, Londen Klooster, I. van ’t (1994), ‘Ontwikkelingen in de utiliteitsbouw’, in: B. Rebel e.a., Ben Merkelbach. Architect en stadsbouwmeester, Amsterdam Koolhaas, R. (1986), ‘Maaskantprijs voor Koolhaas. “De wereld is rijp voor de architect als visionair”’, Archis nr. 6, p. 45-47 Koomans, N.Th. (1942), ‘Het werk van de Industriestichting Rotterdam’, De Maastunnel, p. 145-153 Koten, C. van (1962), ‘Bouwsysteem BG’, Bouw nr. 5, p. 134-139 Kraaijvanger, H.M. (1951), Hoe zal Rotterdam bouwen?, Rotterdam 1946 Laar, P. van de (2000), Stad van formaat. Geschiedenis van Rotterdam in de negentiende en twintigste eeuw, Zwolle Lambert, Ph. (2001), Mies van der Rohe: the difficult art of the simple, Montreal Lange, E. de (1995), Sober en Solide. De wederopbouw van Nederland 1940-1965, Rotterdam Lapidus, M. (1996), Too Much is Never Enough. An Autobiography, New York Le Corbusier (1999), Le Corbusier, Oeuvre Complete, Vol. 1, 1910–1929, Bazel 1999 (oorspronkelijk 1929) Leijerzapf, I.Th. & H. Botman (2001), Henri Berssenbrugge. Passie, energie en fotografie, Zutphen Levine, N. (1996), The architecture of Frank Lloyd Wright, Princeton Licht (1962), ‘Integrated ceilings in USA’, Licht, nr. 70, p. 3 Limperg, K. & G.J. Meyers (1938), ‘Een gebouw voor kleine en middelgroote Confectiebedrijven in Amsterdam’, Ons Maandbericht nr. 2, p. 10-12 Lipman, J. (1986), Frank Lloyd Wright and the Johnson Wax buildings, Londen Loghem, J.B. van (1937), ‘Rotterdamse werk van Van Tijen’, de 8 en Opbouw nr. 25, p. 237 Loos, A. (1982), ‘Architektur (1909)’, in: A. Loos, Trotzdem 1900–1930, Wenen 1982, p. 90-104 Martin, R. (2000), ‘Computer Architectures: Saarinen’s Patterns, IBM’s Brains’, in: S. Williams Goldhagen & R. Legault, Anxious Modernisms, Experimentation in Postwar Architectural Culture, Cambridge (Mass.) McCarter, R. (1997), Frank Lloyd Wright, Londen McKean, Ch. (1987), The Scottish Thirties. An Architectural Introduction, Edinburgh Mens, N. (2000), Rob Ligtvoet architect, Rotterdam Mens, R. (1985), ‘Documenten rondom Le Corbusier, 1920–1965’, in: R. Mens, B. Lootsma & J. Bosman, Le Corbusier en Nederland, Utrecht, p. 9-84 Mens, R., B. Lootsma & J. Bosman (red.) (1985), Le Corbusier en Nederland, Utrecht Merkelbach, B. (1942A), ‘Industriebouw als architectonisch-stedebouwkundig probleem’, de 8 en Opbouw nr. 3, p. 29-32 Merkelbach, B. (1942B), ‘A.R.E.V.I.-fabriek te Amsterdam’, de 8 en Opbouw nr. 11, p. 127-129 Meurs, R. van (1977) De Zwolsman Connection, [Amsterdam 1977] Meuwissen, J. (1993), ‘Veel | zijdige architectuur’, in: E. Taverne & I. Visser (red.), Stedebouw. De geschiedenis van de stad in de Nederlanden van 1500 tot heden, Nijmegen, p. 291-292 Meyer, H. (1996), De stad en de haven. Stedebouw als culturele opgave in Londen, Barcelona, New York, Rotterdam: veranderende relaties tussen stedelijke openbare ruimte en grootschalige infrastructuur, Utrecht Meyer, P. (1937), ‘Ornament in de zin van abstracte kunst’, de 8 en Opbouw nr. 23, p. 217 Miehls, G.H. (1946), ‘Trends in Industrial Plant Design’, Architectural Record december Mieras, J.P. (1954), Na-oorlogse bouwkunst in Nederland, Amsterdam/Antwerpen Mock, E. (red.) (1945), Built in U.S.A. since 1932, New York Molenaar, J. (1993), ‘Van Nelle. Van Nelle’s New factories, American Inspiration and cooperation’, in: Wiederhall nr. 14, p. 7-17 (themanummer ‘Leen van der Vlugt’) Moos, S. von (1987), Venturi, Rauch & Scott Brown. Buildings and Projects, New York Mulder, S. & J. Schilt (red.) (1993), Jonge architecten in de wederopbouw 1940-1960, Bussum Mumford, L. (1949A), ‘Monumentalism, Symbolism and Style’, Architectural Review nr. 628, p. 173-180 Mumford, L. (1949B), ‘Monumentaliteit, symboliek en stijl. De functie van de expressie’, Forum nr. 8, p. 277-287 Nagel, S. & S. Linke (1969), Industriebauten, Deutsche Bauzeitschrift, Gütersloh Nelson, G. (1939), Industrial Architecture of Albert Kahn Inc., New York Nerdinger, W. (1985), Walter Gropius. The architect Walter Gropius. Drawings, Prints, Photographs, Complete Project Catalog, Berlijn Het nieuwe schoolgebouw voor Kind en Gemeenschap (1950), Amsterdam 1950 Nervi, P.L. (1965), Aesthetics and technology in Building, Cambridge (Mass.) Oldenziel, R. & M. Berendsen m.m.v. C.J.M. van Dorst (2001), ‘De uitbouw van technische systemen en het huishouden: een kwestie van onderhandelen, 1919–1940’, in: J.W. Schot e.a., Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel IV: Huishoudtechnologie, medische techniek, Zutphen 2001, p. 37-81

393 Literatuur

Curtis, W.J. (1986), Le Corbusier: Ideas and Forms, Oxford Curtis, W.J.R. & D. Lasdun (1994), Architecture, City, Landscape, Londen Dabrowski, A. (1995), ‘Uit nood geboren: de binnenstad als winkelcentrum’, in: G. Andela & C. Wagenaar (red.), Een stad voor het leven. Wederopbouw Rotterdam 1940–1965, Rotterdam Damen, H. & A.-M. Devolder (red.) (1993), Lotte Stam-Beese 1903–1988. Dessau, Brno, Charkow, Moskou, Amsterdam, Rotterdam, Rotterdam Davidts, W. (2001), ‘Messy Minimalism’, De Witte Raaf nr. 93, september/oktober Dettingmeijer, R. & A. Oosterman (2000), ‘Monumentaliteit gebaseerd op een dynamisch ruimteprincipe. Minder bekende ontwerpthema’s in het werk van Van den Broek en Bakema’, in: H. Ibelings (red.) (2000), Van den Broek en Bakema 1948–1988. Architectuur en stedebouw. De functie van de vorm, Rotterdam, p. 58-67 Dettingmeijer, R. (1988), ‘Van Fockema Andreae tot renovatie van HC’, in: K. Jacobs & L. Smit (red.), De ideale stad. Ideaalplannen voor de stad Utrecht 1664–1988, Utrecht, p. 75-114 Devolder, A.-M. & H. Damen (red.) (1991), Architectuur Rotterdam 1895–1945, Rotterdam Devolder, A.-M. & H. Damen (red.) (1992), Architectuur Rotterdam 1945–1970, Rotterdam Dijk, H. van (1983), ‘H.A. Maaskant bouwde groots en meeslepend’, Wonen-TA/BK nr. 19, p. 4-5 Dijk, H. van (1999), Architectuur in de twintigste eeuw in Nederland, Rotterdam Dommelen, B. van (1983), ‘Portret van H.A. Maaskant’, in: Fluks, M., M. Vink & S.U. Barbieri (red.), Architect H.A. Maaskant (1907–1977), Amsterdam, p. 70-76 Driller, J. (2000), Breuer Houses, Londen Economisch Technologisch Instituut voor Noord-Brabant (1948), Rapport inzake de sociaaleconomische toestand en hare ontwikkelingtendenties in de gemeente ’s-Hertogenbosch, z.p. Edwards, B. (1995), Basil Spence 1907–1976, Edinburgh Elk, R.S.F.J. van & H. Priemus (1970), Niet-traditionele woningbouwmethoden, Alphen aan de Rijn Elsevier (1995), De Nederlanders in woord en beeld, Elsevier 27 oktober (themanummer) Elzas, A. (1940), ‘Fabrieken’, de 8 en Opbouw 1940 nr. 5, p. 41-50 Embden, S.J. van (1964), ‘Vorm. Inaugurele rede’, Bouw nr. 16, p. 544-547 Fanelli, G. (1978), Moderne architectuur in Nederland 1900-1940, Den Haag Fledderus, R.H. (1954), ‘Wandelen door Rotterdam’, Bouwkundig Weekblad nr. 19/20, p. 166-181 Fluks, M., M. Vink & S.U. Barbieri (red.) (1983), Architect H.A. Maaskant (1907–1977), Amsterdam Forum (1949) ‘Moderne scholenbouw’, Forum nr. 5/6 (themanummer scholen) Forum (1956), ‘Alexanderpolder. Groep “Opbouw” Rotterdam’, Forum 1956 nr. 4, p. 103-108 Frampton, K (1988), Moderne architectuur. Een kritische geschiedenis, Nijmegen (oorspronkelijke versie: 1980) Frampton, K. (1986), ‘The Johnson Wax Buildings and the Angel of History’, in: J. Lipman, Frank Lloyd Wright and the Johnson Wax Buildings, Londen, p. xi-xiv Frampton, K. (1995), Studies in Tectonic Culture, The Poetics of Construction in Nineteenth and Twentieth Century Architecture, Cambridge/Londen Fulton Rau, D. (1993), ‘The making of the Merchandise Mart, 1927–1931: Air Rights and the Plan of Chicago’, in: J. Zukowsky (red.), Chicago Architecture and Design 1923–1993. Reconfiguration of an American Metropolis, Chicago/München, p. 99-117 Gatje, R.F. (2000), Marcel Breuer. A Memoir, New York Geest, J. van (1996), S.J. van Embden, Rotterdam Gerretsen, W.J. (1947), ‘Scholen in Denemarken. De centrale hal het beheersende element’, in: Scholenbouw (Bouw monografie), Den Haag/Antwerpen, p. 28-29 Geuze, A. (1995), ‘Onze flat’, in: Jaarverslag 1994 Stimuleringsfonds voor Architectuur, Rotterdam, p. 9-116 Gevers, D. & G. Arts, (red.), Architectuurgids ’s-Hertogenbosch, Den Bosch z.j. Gool R. van e.a. (2000), Das niederländische Reihenhaus. Serie und Vielvalt, Stuttgart/München Graaf, J. de (1992), Architectuur en stedebouw in Rotterdam 1850-1940, Zwolle Groenendijk, P. & P. Vollaard (1987), Gids voor moderne architectuur in Nederland, Rotterdam Groosman, E.F. (1983), ‘Herinneringen aan Hugh Maaskant’, Bouw nr. 19, p. 16-18 Haan, H. de & I. Haagsma (1981), Wie is er bang voor nieuwbouw... Confrontatie met Nederlandse architecten, Amsterdam Haaren, H. van, R. Oxenaar & A. Volten (2000), André Volten. Beelden voor de eigen ruimte, Rotterdam Halbertsma, M. & P. van Ulzen (red.) (2001), Interbellum Rotterdam. Kunst en cultuur 1918–1940, Rotterdam Hartsuyker, H. (1951), ‘Merkmale holländischer Architektur’, Werk nr. 11, p. 348 Heer, J. de (1983), ‘Architectuur en serie. Stroken, Stempels, Plekken’, in: S.U. Barbieri (red.), Architectuur en Planning. Nederland 1940–1980, Rotterdam, p. 48-91 Heer, J. de (1986), ‘Aarde en Zon, Kleurgebruik in de architectuur van Le Corbusier’, in: J. de Heer (red.), Kleur en architectuur, Rotterdam, p. 10-23 Heijnen, H. (2002), ‘Engaging Modernism’, in: H.J. Henket & H. Heijnen, Back from Utopia, The Challenge of the Modern Movement, Rotterdam p. 378-398 Hellinga, H., D. van Hoogstraten & A. van der Velden (2001), Ernest Groosman. Bouwer met grenzenloze ambities, Rotterdam Hendriks A., e.a. (1984), De veranderende bouwopgave, Weesp Henket, H.-J. & H. Heynen (red.) (2002), Back from Utopia. The Challenge of the Modern Movement, Rotterdam Henn, W. (1955), Bauten der Industrie, München Henn, W. (1962), Industriebau. Internationale Beispiele (Industriebau Band 3), München Herbert, G. (1984), The dream of the Factory-Made House. Walter Gropius and Konrad Wachsmann, Cambridge (Mass.) Heusdens, J. (1978), ‘Hugh Aart Maaskant, 1907-1977’, Rotterdams Jaarboekje, p. 159-163 Hilton, C. (1957), Be my Guest, New Jersey Hitchcock, H.-R. (1947), ‘The architecture of bureaucracy and the architecture of genius’, Architectural Review november, p. 3-6 Hitchcock, H.-R. & Ph. Johnson (1932), The International Style, MoMA, New York Hoeven, E. van der (1992), ‘Royaal en trefzeker: De architectuur van H.A. Maaskant’, de Architect nr. 11, p. 45-61 Hoeven, E. van der (1995), ‘De verloren droom. De wederopbouw van de badplaatsen’, in: K. Bosma & C. Wagenaar (red.), Een geruisloze doorbraak. De geschiedenis van architectuur en stedebouw tijdens de bezetting en de wederopbouw van Nederland, Rotterdam, p. 462-477 Hohl, R. (1968), Office Buildings. An International Survey, New York/Washington Holme, C.G. (red.) (1935), Industrial Architecture, Londen/New York Hollander, J. den (1983), ‘H.A. Maaskant’, de Architect nr. 11, p. 55 Hooff, D. van, J. Van der Werf & G. Goethals (1994), Langs moderne architectuur (1945-heden). Architectuurroutes in Nederland en België, Utrecht/Antwerpen

Tijdschrift voor Architectuur en Beeldende Kunsten nr. 9, p. 1-3 Tijen, W. van & H.A. Maaskant, Brinkman & Van den Broek (1941), Woonmogelijkheden in het nieuwe Rotterdam, Rotterdam Tijen, W. van (1972), ‘Prof. Ir. M.J. Granpré Molière’, Plan nr. 6, p. 21-24 Tijen, W. van (1950), ‘De hoeden af! Le Corbusier in Marseille’, Forum nr. 9, p. 334-349 Tijen, W. van (1953A), ‘De architect als ontwerper voor het bouwbedrijf. Recente beslissing van de Architectenraad brengt het vraagstuk in een acuut stadium. De noodzaak van industriële productie’, Bouw nr. 3, p. 42-43 Tijen, W. van (1953B), ‘Een buitenbeentje’, Forum nr. 10, p. 373-379 Tijen, W. van (1954), ‘Woningbouw 1948-1953’, Forum nr. 8, p. 305-340 Tijen, W. van (1957), ‘Het bureau Van den Broek en Bakema’, Forum nr. 6, p. 167-189 Tijen, W. van (1958), ‘De Hoeden af!’, De Groene Amsterdammer 12 april Tijen, W. van (1970A), ‘Veertig jaar bouwen’, Plan nr. 9, p. 529-552 Tijen, W. van (1970B), ‘Ontwerpen als maatschappelijke en gezamenlijke verantwoordelijkheid’, Plan nr. 9, p. 565-616 Tijhuis, A. (1987), ‘Vergeten stadsbeelden’, in: G. Andela & C. Wagenaar (red.), Een stad voor het leven. Wederopbouw Rotterdam 1940–1965, Rotterdam Twijnstra, A. (1970), ‘De architect ook aannemer’, Bouw nr. 19, p. 815 Vanstiphout, W. (1993), ‘De schoolmeester en de dominee. Functie en vorm in het oeuvre van Van den Broek en Bakema 1948–1978’, de Architect nr. 2, p. 50-69 Vanstiphout, W. (1995), ‘Leegte. 1945–1965’, in: M. Aarts (red.), Vijftig jaar wederopbouw Rotterdam. Een geschiedenis van toekomstvisies, Rotterdam, p. 113-144 Ven, C.J.M. van de (1977), ‘De Rotterdamse bijdrage aan het Nieuwe Bouwen’, Plan nr. 2, p. 9-24 Verbrugge, B. & C. van Groningen (1986), De verbeelding van de macht. De bouw van raadhuizen, stadhuizen, provinciehuizen en ministeries beschreven en belicht, Delft Vercruysse, A.H.Th. (1967), ‘Begint de victorie in Amsterdam?’, Tijdschrift voor Architectuur en Beeldende Kunsten nr. 21, p. 473-488 Verstegen, T. (1996), ‘Van Type naar beeld 1. Scholen voor basisonderwijs 1946–1996’, in: Tj. Boersma & T. Verstegen (red.), Nederland naar school. Twee eeuwen bouwen voor een veranderend onderwijs, Rotterdam, p. 179-205 Vliet, J. van (1955), ‘Pronto-bouwsysteem’, Bouw nr. 3, p. 45-47 Vliet, J. van (1963), ‘Herhalingseffect is tempoversnelling’, Bouw nr. 45, p. 1512 Vollaard, P. (1995), Herman Haan, Rotterdam Vollemans, K. (1971), ‘Karel Appel van vragende kinderen tot Technikon’, Bouw nr. 52, p. 1906 Vooren, J. van de (2000), ‘Van oervoetbal naar volksvoetbal. Een sociale geschiedenis van de voetbalsport in Nederland 1879–1940’, in: W. van Buuren & P.-J. Mol (red.), In het spoor van de sport. Hoofdlijnen uit de Nederlandse sportgeschiedenis, Haarlem Vreeze, N. de (1993), ‘Overheidsbeleid met betrekking tot de woningbouw van 1945 tot 1968’, in: idem, Woningbouw, inspiratie & ambities. Kwalitatieve grondslagen van de sociale woningbouw in Nederland, Almere Vriend, J.J. (1956), Modern Country Houses in the Netherlands, Amsterdam Vriend, J.J. (1959), Architectuur van deze eeuw, Amsterdam Vriend, J.J. (1960), Bouwen en wonen, Amsterdam Wagenaar, C. (1991), Tussen Grandezza en schavot. De ontwerpen van Granpré Molière voor de wederopbouw van Groningen, Groningen Wagenaar, C. (1992), Welvaartsstad in wording. De wederopbouw van Rotterdam 1940–1952, Rotterdam Walsum, G.E. van (red.) (1972), Rotterdam Europoort 1945–1970, Rotterdam Wattjes, J.G. & W.Th.H. Ten Bosch (1941), Rotterdam en hoe het bouwde, Leiden Webster, H. (red.) (1997), Modernism without Rhetoric. Essays on the work of Alison and Peter Smithson, Londen Weisskamp, H. (1968), Hotels International, Teufen Werkman, G. (1965), ‘Gemeenten bevorderen eigen-woningbezit. Van Bouwkas tot Bouwfonds; een snelle groei’, Bouw nr. 13, p. 438-439 Wharton, A.J. (2001), Building the Cold War. Hilton International Hotels and Modern Architecture, Chicago/Londen Whiting, S. (1998), ‘Opening up Pandora’s Box: Postwar Modernism in the United States’, in: P. Bonifazio, S., Pace, M. Rosso & P. Serivano, Tra guerra e pace. Società, cultura e architettura nel secondo dopoguerra, Milaan, p. 290-300 Wiederhall (1993), Wiederhall nr. 14 (themanummer ‘Leen van der Vlugt’) Wiekart, K. (1977), ‘Bij de dood van een typisch Rotterdamse architect. Maaskant en het grote gebaar’, NRC Handelsblad (Cultureel Supplement), 3 juni Wiersema, J. (1956), ‘Nieuwe ontwikkelingen bij de Bouwkas; Technische hulpverlening aan kleine aannemers – Standaardisatie – Proefwoningen, Bouw nr. 21, p. 448-453 Williams Goldhagen, S. & R. Legault (red.) (2000), Anxious Modernisms. Experimentations in Postwar Architectural Culture, Cambridge Winkel, C. van (1999), Moderne Leegte. Over kunst en openbaarheid, Nijmegen Winter, P. de (1988), Ahoy’, E55, Floriade, C70. Evenementen in Rotterdam, Rotterdam Winter, P. de, J. de Jong & R. van der Lugt (1982), Havenarchitectuur. Een inventarisatie van industriële gebouwen in het Rotterdams havengebied, Rotterdam Wit, O. de & J. van den Ende m.m.v. H. Buiter & M. Put (1998), ‘Het gemechaniseerde kantoor 1914–1940’, in: J.W. Schot e.a., Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel I: Techniek in ontwikkeling, waterstaat, kantoor en informatietechnologie, Zutphen, p. 237-269 Wit, O. de & J. van den Ende m.m.v. H. Buiter (1998), ‘Het kantoor in een stroomversnelling na de Tweede Wereldoorlog’, in: J.W. Schot e.a., Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel I: Techniek in ontwikkeling, waterstaat, kantoor en informatietechnologie, Zutphen, p. 271-287 Woerkom, D. van (1977), ‘Bij de dood van H.A. Maaskant’, Cement nr. 7, p. 296-299 Woud A. van der (1989), Wim Quist, Rotterdam 1989 Zwinkels, C. (1978), ‘Over twee jaar de volgende? De rel rond de Rotterdam-Maaskantprijs’, de Architect nr. 4, p. 38-39

394 Hugh Maaskant, architect van de vooruitgang

Oldenziel, R. e.a (2001), ‘Het huishouden tussen droom en werkelijkheid:oorlogseconomie in vredestijd, 1945–1963’, in: J.W. Schot e.a., Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel IV: Huishoudtechnologie, medische techniek, Zutphen, p. 103-131 Oost, E. van m.m.v. T. van Hoorn (1998), ‘De opkomst van de computer’, in: J.W. Schot e.a., Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel I: Techniek in ontwikkeling, waterstaat, kantoor en informatietechnologie, Zutphen, p. 289-303 Oppen, W.K. van (1952), ‘Seriebouw bij scholen’, Bouw nr. 40, p. 716-718 Ott, L. (1969), Van luchtkasteel tot koopmansburcht, Rotterdam/Den Haag Oud, J.J.P. (1938), ‘Saenredam en Le Corbusier’, de 8 en Opbouw nr. 21, p. 217-218 [Oud, J.J.P.] (1953), ‘Naschrift architect Oud, Bouw nr. 24, p. 464 Oud, J.J.P. (1958), ‘Le Corbusier’, De Groene Amsterdammer, 12 april Ours, J. C. van (1986), Gezinsconsumptie in Nederland, 1951–1980, Meppel Pasamonik, D. (red.) (1983), Expo 58 en de Atoomstijl, Marke-Kortrijk Praag, M.M. van (1966), Nederland bouwt, Alphen aan de Rijn Provoost, M. (1991), ‘De grenzen van de metropool. Den Haag in de jaren 1970–1980’, in: V. Freijser (red.), Het veranderend stadsbeeld van Den Haag. Plannen en processen in de Haagse stedebouw 1890–1990, Zwolle, p. 99-143 Provoost, M. (1995), ‘Massa en weerstand. 1920–1945’, in: M. Aarts (red.), Vijftig jaar wederopbouw Rotterdam. Een geschiedenis van toekomstvisies, Rotterdam, p. 65-96 Provoost, M. (1996), Asfalt. Automobiliteit in de Rotterdamse stedebouw, Rotterdam Provoost, M. (red.) (2000), Het stadion. De architectuur van massasport, Rotterdam Pullens, A.L.H. (1967), ‘Het raadhuis in beton’, Tijdschrift voor Architectuur en Beeldende Kunsten nr. 21, p. 489-492 Ravesteyn, L.J.C.J. van (1948), Rotterdam in de twintigste eeuw. De ontwikkeling van de stad vóór 1940, Rotterdam Rebel, B. (1983), Het Nieuwe Bouwen. Het functionalisme in Nederland 1918–1945, Assen Reed, P.S. (1995), ‘Enlisting Modernism’, in: D. Albrecht (red.), World War II and the American Dream. How wartime changed a nation, Washington, p. 2-41 Reid, K. (red.) (1951), Industrial Buildings. The Architectural Record of a Decade, New York Reinink, W. (1990), Herman Hertzberger, Rotterdam Reusche, E. (1952), ‘Die Innenstadt Rotterdams heute. Ein Zwischenbalanz’, Die Neue Stadt nr. 11, p. 488-490 Richards, J.M. (1961), Moderne Architectuur, Zeist Rietveld, G. (1951), ‘Die Nachkriegsarchitektur in Holland’, Werk nr. 11, p. 326-328 Rijk, T. de (1998), Het elektrische huis. Vormgeving en acceptatie van elektrische huishoudelijke apparaten in Nederland, Rotterdam Roegholt, R. (1979), Amsterdam in de 20e eeuw. 1945/1970, Utrecht/Antwerpen Roelofsz, E. (1989), De frustratie van een droom. De wederopbouw van Rotterdam 1940-1950, Rotterdam Rossem, V. van (1993), Het Algemeen Uitbreidingsplan van Amsterdam. Geschiedenis en ontwerp, Rotterdam/Den Haag Rotterdam (1941), Nederland bouwt in baksteen 1800–1940, tent.cat. Museum Boymans, Rotterdam Rotterdam (1962) Bouwen voor een open samenleving, tent.cat. Boymans-van Beuningen, Rotterdam Rouw, K. (1990), Metamorfosen. Dertig jaar stedelijke veranderingen in Dordrecht, Dordrecht Schilt, J. (1982), ‘1947-1957: tien jaar ‘Opbouw’’, in: W. Beeren e.a., Het Nieuwe Bouwen in Rotterdam 1920-1960, Delft, p. 139-157 Schilt, J. & J. van der Werf (1992), Genootschap Architectura et Amicitia 1855-1990, Rotterdam Scholenbouw (1947) (Bouw monografie), Den Haag/Antwerpen Scholenbouw in Den Haag 1945-1955 (1955), Den Haag Schot, J.W. e.a. (1998), Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel I: Techniek in ontwikkeling, waterstaat, kantoor en informatietechnologie, Zutphen Schot, J.W. e.a. (2001), Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel IV: Huishoudtechnologie, medische techniek, Zutphen Schot J.W. e.a., (2002), ‘Concurrentie en afstemming: water, rails, weg en lucht’, in: J.W. Schot e.a., Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel V: Transport en Communicatie, Zutphen, p. 18-43 Schot, J.W. e.a. (2002), Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel V: Transport en Communicatie, Zutphen Schot, J.W., H.W. Lintsen & A. Rip i.s.m. de redactie (1998), ‘Methode en opzet van het onderzoek’, in: J.W. Schot e.a., Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel I: Techniek in ontwikkeling, waterstaat, kantoor en informatietechnologie, Zutphen, p. 37-51 Schuyt, K. & E. Taverne (2000), 1950. Welvaart in zwart-wit, Den Haag Sert, J.L., F. Léger & S. Giedion (1993), ‘Nine points on monumentality’, in: J. Ockman, Architecture Culture 1943–1968. A Documentary Anthology, New York, p. 29-30 Sijmons, D. (1998), ‘Brabant, een voortzetting’, in: H+N+S architecten, =landschap, Amsterdam Siraa, H.T. (1989), Een miljoen nieuwe woningen. De rol van de rijksoverheid bij wederopbouw, volkshuisvesting, bouwnijverheid en ruimtelijke ordening (1940–1963), Den Haag Sluijs, F. van der (1989), Haagse stedebouw. Mijn ervaringen in de jaren 1946–1983, Utrecht Solà Morales, I. de (1985), ‘From contrast to analogy. Developments in the concept of architectural intervention’, Lotus International nr. 46, p. 37-45 Somermeijer, W.H. (1947), ‘Economische aspecten van de scholenbouw in Nederland’, in: Scholenbouw (Bouw monografie), Den Haag/Antwerpen Steffen, C. (1976), ‘Psychologische aspecten van de complexiteit’, Plan nr. 3, p. 18-28 Stenzel, R. (1959), ‘Aufbaureise Nr. 4: Rotterdam’, Der Aufbau nr. 4, p. 150-153 Stern, R.A.M., G. Gilmartin & Th. Mellins (1994), New York 1930. Architecture and Urbanism between the Two World Wars, New York Steur, A.J. van der (1947), ‘Scholenbouw in ons land en in het buitenland. Het schoolgebouw zij de uitdrukking van de gedachte der schoolgemeenschap’, in: Scholenbouw (Bouw monografie), Den Haag/Antwerpen, p. 3-7 Strauven, F. (1994), Aldo van Eyck. Relativiteit en verbeelding, Amsterdam Stroink, R. (red.) (1981), Ir. J.H. van den Broek, projekten uit de periode 1928–1948, Delft Szénássy, J.L. (1969), Architectuur in Nederland 1960-1967, Amsterdam Tafuri, M & F. Dal Co (1986), Modern Architecture/2, New York (oorspronkelijke versie 1976) Taverne, E. & D. Broekhuizen (1995), Het Shell-gebouw van J.J.P. Oud. Ontwerp en receptie, Rotterdam Taverne, E. & I. Visser (red.) (1993), Stedebouw. De geschiedenis van de stad in de Nederlanden van 1500 tot heden, Nijmegen Taverne, E. e.a. (2001), J.J.P. Oud. Poetic functionalist 1890–1963. The Complete Works, Rotterdam Thau, C. & Kj. Vindum (2001), Arne Jacobsen, Kopenhagen Tijdschrift voor Architectuur en Beeldende Kunsten (1974), ‘Internationalisering van de bouw I’,