Lijst publicaties en output lectoraat Rechten Output professionele praktijk Rendement In opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is er een groot onderzoek uitgevoerd naar het rendement van schuldpreventie. Er zijn acht preventieprojecten geëvalueerd om in kaart te brengen wat deze opleveren. Voorbeelden van onderzochte projecten zijn: - een toneelstuk voor ROC leerlingen - een budgetspreekuur voor ROC leerlingen - een vrijwilligersproject - de Nibud/NVVK website www.zelfjeschuldenregelen.nl - de Nibud budgetcursus Omgaan met Geld - een project bij een SW bedrijf waar personeelszaken medewerkers met loonbeslag begeleidt De resultaten van deze acht onderzoeken worden verwerkt in een uitgebreide publicatie waarin niet alleen de resultaten per project worden uitgewerkt maar ook een antwoord wordt gegeven op de vraag: wat zijn de kenmerken van een effectief programma van schuldpreventie? De publicatie wordt in het eerste kwartaal van 2013 opgeleverd. Naast bovengenoemd onderzoek heeft de onderzoekslijn Schulden en Incasso samen met de hogescholen van Amsterdam en Utrecht een groot congres over schuldpreventie georganiseerd. De organisatie is mede gefinancierd door de Delta Lloyd Foundation. Er waren ruim 250 deelnemers aan het congres. Een tweede project in deze lijn is onderzoek dat wordt uitgevoerd in opdracht van de verslavingsreclassering (SVG) in samenwerking met het lectoraat ‘werken in gedwongen kader’. Doel van dit onderzoek is om in kaart te brengen welke ondersteuning er beschikbaar is voor (ex)delinquenten met schulden. Dit project leidt medio 2013 tot een publicatie met aanbevelingen. Zorgvuldige regelgeving De pijler zorgvuldige regelgeving heeft betrekking op de vraag hoe wetgeving en beleid in de praktijk uitwerkt. Binnen deze pijler is onder meer onderzoek uitgevoerd naar de toename van verschillende incassobevoegdheden van crediteuren en de gevolgen daarvan. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de beroepsgroep van de gerechtsdeurwaarders, de KBvG. De belangrijkste conclusie van het onderzoek luidt dat de toename van incassobevoegdheden zoals die gaande is ertoe leidt dat zowel schuldenaren als crediteuren in de knel komen. Het onderzoek heeft veel aandacht gekregen. Er zijn diverse kamervragen over gesteld en er zijn in de Tweede Kamer moties over ingediend. Ook heeft de nationale ombudsman naar aanleiding van dit onderzoek vervolgonderzoek ingesteld en wordt er momenteel gewerkt aan een formele kabinetsreactie. Het eindrapport wordt zowel op de hogeschool utrecht als op andere hogescholen integraal ingezet in het onderwijs. Een tweede project heeft betrekking op de gevolgen van de inwerkingtreding van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening. Binnen de opleiding rechten zijn er vier studenten geweest die hun afstudeerscriptie hebben geschreven over de vraag wat het voor gemeenten betekent dat de uitvoering van schuldhulpverlening door de inwerkingtreding van voornoemde wet onder de Algemene Wet Bestuursrecht valt.
Een derde project had betrekking op het thema privacy en vroegsignalering van schulden. In het kader van het vak ethiek is er door een docent een ethische beschouwing geschreven over de vraag hoe de belangen van privacy en vroegsignalering van schulden zich tot elkaar verhouden. Deze verhandeling is specifiek geschreven om te gebruiken in vakken binnen de opleiding SJD en Rechten. Promotieonderzoek Naast onderzoek binnen de drie genoemde pijlers wordt er binnen de onderzoekslijn schulden en incasso ook gewerkt aan promotie-onderzoek. De lector is co-promotor bij drie promovendi (twee HUpromovendi en een buitenpromovendus). De proefschriften gaan respectievelijk over: - de ontwikkelingen in het beroep van de gerechtsdeurwaarder en de eisen die de ontwikkelingen stellen aan de opleiding GDW - de rol die toegankelijke taal in schriftelijke communicatie speelt bij incasso - de kenmerken van gezond financieel gedrag en daarbinnen specifiek het belang van het beschikken over de juiste vaardigheden Verbinden van beroepenvelden Binnen de onderzoekslijn schulden en incasso wordt grote waarde toegekend aan het verbinden van de beroepenvelden die betrokken zijn bij huishoudens met schulden. In dit kader zijn er vanuit het lectoraat diverse activiteiten ontplooit. Er wordt gewerkt aan lesboek dat binnen de verschillende opleidingen gebruikt kan worden om de studenten vertrouwd te maken met de (on)mogelijkheden en werkwijzen van de andere beroepen die zij tegenkomen bij het ondersteunen van huishoudens met schulden. Daarnaast heeft het lectoraat ruimte geboden of gecreëerd om vertegenwoordigers uit verschillende beroepen met elkaar in gesprek te brengen. In dit kader zijn er diverse bijeenkomsten geweest waar docenten en professionals (schuldhulpverleners, gerechtsdeurwaarders etc) met elkaar in gesprek gingen. Publicaties Jungmann, N (2012) Schuldpreventie 2.0, Focus op achterliggende problemen en goed doordachte interventies, Hogeschool Utrecht, Utrecht (Whitepaper i.o.v. ministerie SZW) Jungmann, N (2012) Customer Profiles: towards a more efficient and effective implementation of debt counselling, paper ten behoeve van Law & Society congres Jungmann, N & Van Geuns, R. (2012) Vakmanschap is de sleutel van de kanteling. In: Wmo magazine, november Jungmann, N. (2012) Schuldenproblematiek, een vraagstuk in transitie. Hogeschool Utrecht, Utrecht (openbare rede) Jungmann, N. Moerman, A. J., Schruer, H.D.L.M., Van den Berg, I (2012) Paritas passe? Debiteuren en crediteuren in de knel door ongelijke incassobevoegdheden, SDU Jungmann, N. & Van Geuns, R. (2012) Kennisgestuurd methodisch handelen is de sleutel voor effectiviteit en efficiency. In: Sociaal Bestek, maart pp17-19 Jungmann, N. & Schruer, H.D.L.M. (2012) Basale bescherming van wonen, energie en zorg is voor
iedereen noodzakelijk. In: TVS, nr 1 Jungmann, N & Otter, P (2012) Samen sterker, over de toegevoegde waarde van gestructureerde communicatie tussen gerechtsdeurwaarders en schuldhulpverlening Logister, L (2012) De overheid en informationele privacy (stuk dat wordt ingezet in de opleidingen GDW, Rechten en SJD) A.J.Moerman & C. van den Berg, Ongelijke incassobevoegdheden en de gevolgen daarvan voor schuldeisers en schuldenaren, Tijdschrift voor Beslag en Executie in de Rechtspraktijk 2012/3, p. 13-17. (Tevens gepubliceerd in Tijdschrift voor schuldhulpverlening en wettelijke schuldsanering 2012/2, p. 1014) C. van den Berg, In het nauw door incassobevoegdheden van schuldeisers (specifiek bij relatiebreuken), Tijdschrift voor Relatierecht en Praktijk 2012/7, p. 286-290.
Output onderwijs/scholing Bijdrage aan het onderwijs Vanuit het lectoraat zijn in 2012 diverse lessen verzorgd voor de opleidingen GDW, Rechten en SJD. Ook heeft een lid van de kenniskring die niet in dienst is bij een van de opleidingen bij GDW in een compententievak de rol van acteur vervult om aankomende deurwaarders een trainingsomgeving in gesprekstechnieken te bieden. Naast het verzorgen van lessen worden relevante onderzoeken en artikelen pro-actief door het lectoraat onder de aandacht gebracht van docenten voor wie dat relevant kan zijn. Ook de door het lectoraat geproduceerde stukken worden actief aangeboden aan het onderwijs. Het integrale gebruik van het onderzoek Paritas Passe? is een mooi voorbeeld hoe een lectoraatsproject direct bijdraagt aan de doorontwikkeling van het onderwijs. Vanuit het lectoraat zijn er ook internationale contacten. In samenwerking met de Universiteit Utrecht heeft het lectoraat in februari bijvoorbeeld een individueel lesprogramma verzorgd voor een advocaat uit Rwanda die in zijn eigen land een deurwaardersopleiding aan het opzetten is. Naast ondersteuning aan docenten en een plek voor kenniskringleden/docenten om onderzoek te verrichten, biedt het lectoraat ook studenten de mogelijkheid om af te studeren of op een andere wijze betrokken te zijn. Bij de pijler zorgvuldige regelgeving is al gemeld dat er in 2012 een project liep waarbij studenten in een groepje afstudeerden op het onderwerp Wet gemeentelijke schuldhulpverlening/AWB. Bij de opleiding GDW is in september een project gestart waarbij een aantal studenten in het kader van hun afstuderen aan de slag zijn met twee lectoraatsthema’s: 1) verder uitwerken vraagstukken die in het onderzoek Paritas Passe? zijn behandeld of 2) incasso als verdienmodel.
2.1 Programmalijn ‘werken met recht’, de projecten Deze projecten die onder de vlag van deze programmalijn zijn uitgevoerd staan alle in het teken van (de innovatie van) de opleiding tot, en de positionering van de juridische bachelor. 2.1.1. De HBO-jurist in de arbeidsorganisatie
In het jaarverslag 2011 is aangegeven dat het voorbereidend onderzoek ten behoeve van een aanvrage voor een RAAK-subsidie heeft geleid tot de opdracht vanuit de lectoraten Rechten, de beroepspraktijk en Organisatieconfiguraties & Arbeidsrelaties tot een intern gefinancierd project. Dit project (“Tevredenheid en welbevinden van HBO-juristen in arbeidsorganisaties”) is uitgevoerd door onderzoekers van de opleiding Rechten en van Personeel en Arbeid in opdracht van beide lectoraten en het opleidingsmanagement van de opleiding HBO Rechten (voltijd en deeltijd). Het is afgerond met een eindrapport en aanbevelingen voor vervolgonderzoek. Producten, publicaties J. Janssen en M. Keesen, Nieuwe professionals in organisaties, onderzoeken bij HBO juristen en werkgevers. Utrecht, 10 april 2012 2.1.2
De post-initiële HBO-master Recht
Ten behoeve van dit project is in 2011 en wederom in 2012 een aantal gesprekken gevoerd en er is bronnenonderzoek uitgevoerd. De eerste gesprekken en het bronnenonderzoek betroffen de ontstaansgeschiedenis van de opleiding en de zienswijzen op de identiteit van de opleiding en haar alumni. De latere gesprekken hebben in het teken gestaan van mogelijke samenwerking. Het project is afgerond met een notitie met een analyse en aanbevelingen die is aangeboden aan de decaan en de onderwijsdirecteur van de FMR. Producten, publicaties M. Westerveld, Notitie advisering Post HBO Master Recht, 27 september 2012. Bijdrage aan het onderwijs Ervan uitgaand dat de aanbevelingen in de notitie worden overgenomen zal de beoogde master geheel of gedeeltelijk worden verzorgd door docenten van de opleiding recht van de FMR. Bovendien zal daarbij de samenwerking worden gezocht met (docenten van) Avans/Fontys en de Open Universiteit. Een dergelijke samenwerking draagt bij aan de kwaliteitsverbetering van het docentencorps en daarmee ook aan het door hen te verzorgen onderwijs. Maar ook in een eerder stadium kan al sprake zijn van een inhoudelijke spin-off, namelijk wanneer men het docentencorps betrekt bij de vormgeving van het curriculum. Behalve dat dit het draagvlak onder de docenten versterkt, stimuleert een dergelijke exercitie tot bezinning op de identiteit van de eigen opleiding en op de relatie van deze opleiding met de universitaire opleiding(en) recht.
2.1.3
Afkomst en toekomst van HBO-recht
Dit project verenigt elementen van het project De HBO jurist in de arbeidsorganisatie (1) met de openbare les (2) die op 8 mei 2012 is uitgesproken. In deze les is de ontstaansgeschiedenis van de opleiding HBR geschetst en is ingegaan op het toekomstperspectief van de academische en hoger beroepsopleiding recht. Twee maanden na het uitspreken van deze les verscheen het rapport van het Landelijk
Opleidingsoverleg HBO-Rechten over het beroeps- en opleidingsprofief van deze opleiding. Vanuit het lectoraat is hierop een kritische reflectie geschreven. Deze is niet gepubliceerd, maar ter gedachtevorming beschikbaar gesteld aan de onderwijsdirecteur van de FMR. Producten, publicaties M. Westerveld. De droom van elke ouder is een intellectueel. Herkomst en toekomst van de opleiding HBO-recht. Openbare les uitgesproken ter aanvaarding van het lectoraat Rechten de beroepspraktijk op 8 mei 2012 M. Westerveld. Het landelijk beroeps- en opleidingsprofiel. Notitie naar aanleiding van het rapport “Het landelijk beroeps- en opleidingsprofiel HBO-Rechten 2012”. (CROHO: 39205 HBO-Rechten, juli 2012), november 2012.
2.1.4
Vernieuwing van het curriculum, ICT als tool voor de juridische dienstverlening
Project 4 bergt twee thema’s in zich: de vernieuwing van het curriculum en de verbetering van de doelmatigheid en de efficiëntie van juridische dienstverlening. Verbindende factor van beide is het instrumentarium ICT als middel tot communicatie en kennisdeling. Het project wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van mevrouw mr. R. Obers, docent Rechten deeltijd en (tijdelijk) lid van de kenniskring van het lectoraat. Producten, publicaties Bijeenkomst (d.d. 24 juni) over het gebruik van social media in het onderwijs Gastdocent: Kennisondernemer Erno Mijland (http://alleskanaltijdbeter.blogspot.nl/) Trekker: Rietje Obers. Meedenkers: Marieke Westerhof, Veysel Tan. Hierna is aansluiting gevonden bij het HU-brede ICT-platform van waaruit initiatieven worden ontplooid met betrekking tot het gebruik van ICT in het onderwijs. R. Obers, Toegang tot het recht via de nuldelijns juridische dienstverlening, het product Rechtwijzer (www.rechtwijzer.nl). Onderzoek naar de adviezen van de ICT-tool Rechtwijzer van de Raad voor Rechtsbijstand. Beoogd product (2013): rapport of artikel. Output voor wetenschap/onderzoek
Output voor wetenschap/onderzoek Binnen het lectoraat wordt grote waarde toegekend aan het volgen en beïnvloeden van het wetenschappelijke en publieke debat. De wijze waarop hier invulling aan wordt gegeven is divers. Kenniskringleden nemen deel aan (internationale) conferenties waar zij papers presenteren. Vanuit het lectoraat zijn in 2012 vier papers gepresenteerd op drie verschillende conferenties. Het lectoraat is internationaal verankerd in de onderzoeksgroep Overindebtedness van de Law and Society organisation. Dit is de internationale rechtssociologenvereniging. De lector is een van de drie wereldwijde coördinatoren van deze onderzoeksgroep die ongeveer 60 leden kent.
Ook worden er opiniestukken geschreven in kranten of op websites zoals www.socialevraagstukken.nl. In het lectoraat wordt veel aandacht besteed aan contact met de media. Deze inzet vertaald zich in veelvuldig optreden in radio- en televisieprogramma’s en interviews in diverse geschreven media. In het oog springende optredens vanuit het lectoraat zijn: -interviews of het genoemd worden op de (voorpagina) van diverse kranten (NRC, De Volkskrant, Trouw) -interviews in diverse vakbladen of bladen van specifieke organisaties zoals Humanitas - optredens bij de NOS (diverse radio-interviews en televisie-optredens, waaronder drie keer in het acht uur journaal) - optredens in diverse televisieprogramma’s zoals Kassa!, Meldpunt en Een vandaag - bijdrage aan verschillende soorten congressen waar vertegenwoordigers van het beroepenveld komen. In het totaal zijn er zeker 35 lezingen gegeven. Ook op andere wijzen wordt vanuit het lectoraat invulling gegeven aan deelname aan het publieke debat. Er wordt bijvoorbeeld contact onderhouden met diverse Tweede Kamerleden. Ook heeft de lector deelgenomen aan een diner met de minister en staatssecretaris van Veiligheid en Justitie over effectieve en efficiënte uitvoering van rechtspraak (waaronder specifiek het innen van vorderingen door het CJIb) Verder maakt de lector deel uit van de Raad van Advies van de branchevereniging voor schuldhulpverlening (NVVK) en heeft zij periodiek ovelreg met het Nibud, Wijzer in geldzaken, Divosa en de KBvG.
