LID VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORIGERS (2008-2014)
BURGEMEESTER VAN DE GEMEENTE ZWALM (2007-2012) BRUNO TUYBENS In oktober 2005 was het aanbod en de keuze voor het ambt van Staatssecretaris in de regering Verhofstadt II het startschot van een boeiende carrièreswitch richting politieke arena. Zonder enige politieke voorgeschiedenis heb ik op het kabinet Overheidsbedrijven tal van politieke thema’s uitgewerkt, zoals de prijszetting van treinabonnementen voor studenten en scholieren tot 20% van het gewone tarief, de variabele verloning van de topmanagers op basis van o.m. stiptheid van dienstverlening, milieuaspecten en klantentevredenheid, de bescherming van de tewerkstelling bij De Post en Belgacom, de gratis vrijwilligersverzekering via de provincies, de aandacht voor armoedebestrijding in het subsidiebeleid van de Nationale Loterij, enz… Het was een hele eer om deel uit te maken van een groep bekwame ministers en staatssecretarissen, die instaan voor het beleid van dit land. Over deze periode werd door het kabinet aan het eind van 2007 een tekst van realisaties opgesteld onder de titel ‘realisaties van weinig maar gedreven handen’. Na het staatssecretariaat (van 17 oktober 2005 tot 21 december 2007) was ik twee beleidsperiodes lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers en één bestuursperiode van zes jaar burgemeester van de gemeente Zwalm. Als rechtstreeks verkozen Kamerlid (in 2007 en 2010) voor sp.a in Oost-Vlaanderen kon ik in het federaal Parlement werk leveren rond thema’s die al heel mijn leven een belangrijk engagement vormen. In de Kamer was ik sterk betrokken bij mensenrechtenthema’s, o.m. de houding van ons land tegenover landen die folteren, die holebi’s discrimineren, die oneerlijke processen toelaten.
Maar ook de mensenrechtenthema’s binnen ons eigen land werden ontwikkeld, zeker versterkt wanneer situaties de aandacht krijgen van internationale instellingen als de VN of de Raad van Europa. Anderzijds was ik parlementair actief in het domein van deugdelijk bestuur, o.m. tegen de zelfverrijking aan de top van grote ondernemingen en voor de maatschappelijke verantwoording van het bedrijfsleven op het vlak van milieubeheer, klantenbehandeling, personeelsbeleid, enz. Ten slotte was ik ook permanent lid van het Federaal Adviescomité Europese Zaken, dat de eerste minister ondervraagt voor en na elke EU-top van staatshoofden en regeringsleiders. Op 8 oktober 2006 verkoos de Zwalmse bevolking mij in een rechtstreeks duel tot burgemeester. Het werd van bij het begin erg duidelijk: het roer moest omgegooid worden in de gemeente, en wel drastisch. Er was anno 2006 vooral een gebrek aan emancipatie. Adviesraden werden opgericht, verenigingen ondersteund, kwalitatief personeel werd aangetrokken, het cultuurbeleid werd opgestart, mensen werden bij elkaar gebracht, bovenlokale subsidies werden opgezocht, de bevolking werd geïnformeerd, enz. Er werd ook serieus komaf gemaakt met het gunstenbeleid. Alles samen werd het de start van een dynamisch en sociaalvoelend bestuur. Sindsdien is iedereen een beetje meer fier geworden Zwalmenaar te zijn.
In deze nota krijgt u kort meer informatie over mijn werk als lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers en binnen het gemeentebestuur in Zwalm, waaraan ik als burgemeester vorm kon geven.
ALS LID VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
Deugdelijk Bestuur In de Kamercommissie Handelsrecht was het wetsontwerp Deugdelijk bestuur vele weken lang het onderwerp van discussie. Na de ervaringen tijdens de financiële crisis waren de verwachtingen hooggespannen, maar helaas eindigde de wet in mineur. Zo werd er aan de royale variabele vergoedingen en gouden parachuteregelingen in wezen niet geraakt. Zelfs onafhankelijke bestuurders kunnen nog steeds vergoed worden met aandelenkoersgebonden beloningen, ondanks de Corporate Governance Code en de aanbevelingen van de Europese Commissie. De ruim 20 amendementen werden door de toenmalige meerderheid stuk voor stuk weggestemd, ook al kregen er enkele veel sympathie van de meerderheidsparlementsleden... maar enkel in de wandelgangen. Ontoereikend Dat de nieuwe Wet Deugdelijk Bestuur van 6 april 2010 te vrijblijvend is, en niet leidt tot de gewenste resultaten kwam ook naar voor in de publicatie van het CBFA-rapport over ‘de naleving van de Corporate Governance Code en de wet ter versterking van het deugdelijk bestuur’. Het rapport toont aan dat vele bedrijven de geest van het ‘comply or explain’-principe aan hun laars lappen. Indien een aanvaard principe niet wordt uitgevoerd, moet men zeggen waarom. Maar dat laatste eindigt meestal in een juridisch uitgewerkte lege-doos-verklaring. Vermits de nieuwe wetgeving betreffende deugdelijk bestuur ontoereikend is, diende ik de maanden daaropvolgend diverse wetsvoorstellen in. Twee wetsvoorstellen handelden over de aandelengerelateerde vergoeding voor nietuitvoerende bestuurders. Deze bestuurders hebben immers als taak de directie van een onderneming bij te staan en te controleren op hun langetermijndoelstellingen. Het ontvangen van aandelengerelateerde vergoeding, en dan vooral aandelenopties, staan in schril contrast
met het helikopterzicht dat van hen verwacht wordt. Daarnaast diende ik, opnieuw, een wetsvoorstel in om de raden van bestuur van beursgenoteerde bedrijven te vervrouwelijken door middel van quota. Zonder deze verplichte maatregelen zouden de raden van bestuur in ons land ook in de toekomst een ouderemannenaangelegenheid blijven. In mei 2011 was er plots opschudding omdat ik in mijn vorige loopbaan bij KBC zelf een hoge bonus zou hebben opgestreken. Ook al was de realiteit anders (het ging absoluut niet om zelfverrijking, maar om werknemersparticipatie onder de vorm van een CBFA-goedgekeurd warrantenplan, waarin kadermedewerkers van de beursvennootschap zelf investeerden, en dat na 4 jaar een hoge meerwaarde had verworven), toch werd alles onder de noemer ‘bonus’ verkocht, en mede door een chronisch gebrek aan journalistiek inzicht is de negatieve perceptie hierrond nooit verdwenen.
De gevolgen van de bankencrisis Het is ongehoord torenhoge variabele lonen uit te keren aan bestuurders, op het ogenblik dat banken de overheidssteun die hen heeft gered van de bankencrisis nog niet hebben terugbetaald. Tegelijk met toenmalig parlementslid John Crombez in het Vlaams Parlement diende ik een resolutie in die stelde dat banken geen buitensporige bonussen mogen toekennen aan uitvoerende bestuurders en topmanagers, zolang de overheidssteun niet volledig is terugbetaald. Verder zouden nietuitvoerende bestuurders geen aandelen of aandelenopties mogen krijgen.
De resolutie is van toepassing op financiële instellingen die mee door de Vlaamse overheid zijn gered tijdens de financiële crisis. Het was ongezien dat een resolutie van een oppositielid unaniem door de meerderheid mee werd goedgekeurd.
De quota voor vrouwen in bestuursraden in ondernemingen Tijdens de regeringsformatie in 2010-2011 zat ons land maar liefst 541 dagen zonder regering. In die periode werd de felbesproken genderquotawet voor raden van bestuur in het Federaal Parlement goedgekeurd. De ondernemerswereld wilde wel meer diversiteit in de samenstelling van bestuursraden, maar haalde door de vrijwilligheid niet de gewenste resultaten. Dankzij de wet maken vrouwen voortaan voor minstens een derde deel uit van de bestuursraad in grote bedrijven, zonder overgangsperiode voor de overheidsbedrijven, met overgangsperiode voor de beursgenoteerde private ondernemingen. Een belangrijke stap naar de vervrouwelijking en dus hogere diversiteit in de raden van bestuur. Ik was een van de drijvende krachten achter deze wet, omdat ik ervan overtuigd ben dat een onderneming het best zo divers is als de samenleving zelf. Vrouwen bekijken problemen soms vanuit een andere invalshoek. Een bedrijf neemt betere beslissingen als het met verschillende visies rekening houdt. Met deze quotawet sloegen we eindelijk de eerste barsten in ‘het glazen plafond’. Namens vijf politieke partijen (PS, sp.a, Cdh, Groen en Ecolo) leidde ik, ver weg van de camera’s, de laatste cruciale onderhandelingen met de CD&V-fractie, om daarna eensgezind de wet door Kamer en Senaat te loodsen, zeer tegen de zin van de collega’s van N-VA, Open VLD en Vlaams Belang.
Onafhankelijke bestuurders Maar ook diversiteit in leeftijd en achtergrond is belangrijk. Onafhankelijke bestuurders zorgen voor nieuwe, frisse ideeën en voor een groter draagvlak van de genomen beslissingen. Daarom diende ik een wetsvoorstel in dat garandeert dat in de raden van bestuur van de overheidsbedrijven ook echte onafhankelijke bestuurders worden opgenomen. Per zes bestuurders wordt telkens één onafhankelijke bestuurder aangeduid. Die hebben geen partijpolitieke banden, worden gezocht via jobadvertenties en worden volgens objectieve criteria beoordeeld door een jury. Als we aan beursgenoteerde ondernemingen vragen om hun raden van bestuur zo divers mogelijk samen te stellen, moet de overheid zelf het goede voorbeeld geven.
De geesten rijpen… … en dat heeft tijd nodig. De commissie Corporate Governance communiceerde in 2012 dat deugdelijk bestuur transparanter moest worden. 'We doen dit door bedrijven te verplichten om beter te verduidelijken waarom ze bepaalde regels van de code inzake deugdelijk bestuur niet toepassen. Comply or explain moet verduidelijkt worden’, zei Herman Daems, voorzitter van de Commissie. Dit betekende eindelijk het einde van de lege-doos-verklaring, iets waar ik al vele jaren op hamerde.
MENSENRECHTEN Opvolging mensenrechten in België De diverse regeringen van ons land werken aan de uitvoering van de 88 door ons land aanvaarde UPR-aanbevelingen. Deze aanbevelingen zijn het resultaat van het unieke Universal Periodic Review (UPR)-proces van de VN, waarbij om de vier à vijf jaar de mensenrechtensituatie en aanpak in elk van de 193 VN-lidstaten door andere lidstaten geëvalueerd wordt. Het ultieme doel van UPR is het verbeteren van de mensenrechten overal ter wereld. België aanvaardde in 2011 tijdens het eerste UPRrapport in totaal 88 aanbevelingen. Die gaan over thema’s als de oprichting van een onafhankelijk mensenrechteninstituut, ratificaties van
internationale verdragen, de leefomstandigheden van onze gevangenen, de asiel- en vreemdelingenproblematiek, het huiselijk geweld, de strijd tegen racisme, enz… Met de website www.geneva2016.be wilde ik de uitvoering van de aanbevelingen transparant maken met een voortgangsscore, die op basis van nieuwe informatie en actualiteitsgegevens wijzigt. De mensenrechtenorganen van de VN en Raad van Europa brachten in 2013 een rapport uit over de mensenrechtensituatie in ons land. België kreeg een stevige tik op de vingers voor o.a. de schrijnende overbevolking in onze gevangenissen en het uitstel van de oprichting van een onafhankelijk orgaan dat de mensenrechten bewaakt. Op basis van deze rapporten stelde ik talloze vragen aan de bevoegde ministers.
organisaties er terecht op aan dat we ook in ons land een onafhankelijk mensenrechteninstituut zouden oprichten, zoals al onze buurlanden ons voordeden. De oprichting ervan haalde het regeerakkoord van Verhofstadt II (2003) en van Di Rupo (2011), maar de wagen rolt helaas niet. Om eindelijk uit de startblokken te kunnen schieten ontwikkelde ik zelf een wetsvoorstel, medeondertekend door Cdh en MR, met een eigen visie over het op te richten mensenrechteninstituut. Beter dan via ingewikkelde politieke onderhandelingen zouden deskundigen een vergelijkende studie kunnen aanvatten en de mogelijke basisstructuur kunnen onderzoeken. Om zo op een organische wijze en in overleg, de verhoudingen met bestaande instellingen in ons land te kunnen uittekenen, de betrokkenheid van het middenveld te kunnen benoemen en organiseren, en nagaan welke adviserende rol zo'n instituut zou kunnen spelen ten aanzien van de overheden.
Holebi-rechten zijn mensenrechten Discriminatie en zelfs criminalisering van LGBTI (een internationaal erkende term voor mensen met een minder courante seksuele geaardheid), is een wijdverspreid probleem. Er is recent nieuwe anti-holebi-wetgeving gestemd in Oeganda en Rusland, maar ook in ons land was er sprake van geweldplegingen en zelfs brutale moorden. Ratificatie mensenrechtenverdragen Het parlement keurde op mijn verzoek enkele resoluties goed, die de regering verzochten om spoedig enkele belangrijke mensenrechtenverdragen te ratificeren, nl. het Optioneel Protocol bij het VN-Verdrag tegen Foltering en Andere Wrede, Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing, het Optioneel Protocol bij het VN-Verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten en het Protocol nr. 12 bij het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden. De twee laatste zijn inmiddels geratificeerd en de vele parlementaire vragen over de ratificatie van het eerste houden dit alvast in de actualiteit. Immers, al vele jaren dringen middenveld-
Met mijn laatste wapenfeit in de Kamer veroordeelde het Parlement, via een unaniem goedgekeurde resolutie, de nieuwe antiholebiwetgeving in Oeganda. De Oegandese president Yoweri Museveni ondertekende februari l.l. de verstrengde anti-holebiwet. In de resolutie wordt de federale regering verzocht om bij een nieuw samenwerkingsprogramma een clausule op te nemen waarbij de Oegandese regering verplicht wordt duidelijke stappen te zetten in de richting van de LGBTI-gemeenschap. Voor het eerst is er sprake van de uitvoering van een mensenrechtenvoorwaarde bij ontwikkelingssamenwerking. Deze resolutie betekent bovendien een grote steun voor de LGBTI-gemeenschap in Oeganda en andere landen waar zij vandaag de dag als criminelen behandeld worden, louter om wie ze zijn.
ALS BURGEMEESTER VAN ZWALM MET BEVOEGDHEDEN ALG EMENE COÖRDINATIE, VEILIGHEID, PERSONEE L, FINANCIËN, SPORTBELEID EN LOKALE O NDERNEMERS
Er was het wereldrecord fietsbelrinkelen dat zo’n 3.500 mensen samenbracht, ‘Zwalm Koerse’ met mountain-bikes voor de kinderen, een poëziewedstrijd, een eigen biertje, … een nooit eerder gezien evenement van diverse weken in de gemeente.
Openheid Cultuur Transparantie en communicatie vormden een rode draad doorheen ons beleid. We investeerden fors in communicatie en zorgden voor inspraak. We informeerden de inwoners van Zwalm via de gemeentelijke website en de Zwalmse Post, een bewust goedkoop gehouden, gratis maandelijks informatiekrantje. Alle adviesraden die we opstartten zorgen voor meer dynamiek en inspraak.
Toerisme en uitstraling Zwalm, ook wel het twaalfdorpenparadijs genoemd, is een gemeente met veel toeristische troeven. Water- en windmolens, pittoreske dorpsgezichten, oude Scheldearmen en natuurschoon maken van Zwalm een dorp waar het aangenaam vertoeven is voor inwoners én toeristen. Via het opmaken van infobrochures zorgde ons gemeentebestuur ervoor dat deze troeven ook echt kenbaar gemaakt werden. Met het herstelproject Trage Wegen brachten we, samen met vele vrijwilligers, verdwenen en in vergetelheid geraakte veldwegels in kaart. In 2011 mochten we Zwalm van de organisatoren van de ‘Ronde van Vlaanderen’ ook één jaar lang het ‘Dorp van de Ronde’ noemen.
De gedaanteverwisseling die Zwalm ondergaan heeft, van slaapdorp naar een echt leefdorp, heeft heel wat te maken met de aandacht die werd besteed aan cultuur en verenigingsleven. Onder de naam Zwalm Kluistert bracht ons gemeentebestuur een volwaardige cultuurprogrammering tot stand. De verenigingen zijn een onmisbare partner van het bestuur, daarom ontwikkelden we een uitleendienst waar verenigingen gratis of tegen zeer voordelig tarief materiaal kunnen huren. Via de gemeentelijke cultuuraffiche en de Zwalmse Post kunnen zij hun activiteiten gratis kenbaar. Ook was er een jaarlijks bedankings-‘event’ voor alle vrijwilligers van de gemeente. Uniek voor een landelijke gemeente was de buurtwerker, gesubsidieerd door de hogere overheid. Onder de noemer ‘Toer d’Amour’ zette de gemeentelijke buurtwerker, samen met bewoners, artistieke initiatieven op die een brug slaan tussen jong en oud, tussen oorspronkelijke Zwalmenaren en inwijkeling-Zwalmenaren. De warmte en positiviteit die dit teweegbracht is nog altijd voelbaar. Een bottom-up aanpak, ongezien voor een landelijke gemeente (zie LOCUS-brochure ‘Stroomversnelling : sociale cohesie in landelijke gemeenten’, 80 p., 2013).
Sociale dienstverlening Een sociaalvoelend bestuur zet natuurlijk sterk in op sociale dienstverlening. Het OCMW-beleid werd quasi heruitgevonden. Via een samenwerking tussen OCMW en Huize Roborst is het seniorenrestaurant ontstaan. Er werd gestart met de mantelzorgpremie en personen die extra afval hebben om medische redenen (bijv. dialysemateriaal) krijgen een extra korting op hun DifTar-afrekening. Als laatste gemeente van de regio traden we toe tot de regionale Kringwinkel.
Daarnaast… … was ook in andere beleidsdomeinen, zoals het milieu- en afvalbeleid, sport, ten aanzien van de kinderen, jongeren en senioren, de dynamiek de rode draad van het beield. Dat was ook zo in het kader van de basismobiliteit, veiligheid en noodplanning, met bv. de succesvolle uitbouw van een PSH-netwerk (Psycho-Sociaal Hulpverlenings Netwerk) vanuit onze gemeentelijke vrijwilligers in de politiezone.
laagste gemiddelde cijfer. Aan het eind van de beleidsperiode waren de financiële reserves gestegen ten aanzien van de beleidsperiode ervoor.
Een gemeente moet ook op het moeilijkste incident voorzien zijn. In november 2010 verkeerde onze gemeente gedurende 36 uur in een reële noodsituatie door wateroverlast. Dankzij het goed voorbereid gemeentelijk rampenplan kon er perfect ingespeeld worden op deze noodsituatie. Ondertussen werkten we hard aan de nodige professionalisering van de gemeentediensten. Elk jaar vergeleken we de gemeentebelastingen met de ons omringende steden en gemeenten en met Zwalm vergelijkbare kleine agrarische gemeenten met een gelijkaardig aantal inwoners. Steeds bleven we met de belastingschalen onder het
Met het officiële bezoek van het toenmalige Prinsenpaar Filip en Mathilde in september 2011 werd de hele nieuwe aanpak in onze gemeente extra in de verf gezet.
