College van Burgemeester en wethouders van de gemeente Helmond Postbus 232 5700 AE HELMOND
Helmond, 20 januari 2012
Onderwerp: Advies betreffende evaluatie Seniorenraad 2009-2011 nota Seniorenbeleid 2012 e.v. evaluatie Mantelzorgondersteuning 2009-2011 nota Mantelzorgbeleid 2012 e.v.
Ons kenmerk: 2012.01.284135
Geacht College,
De Seniorenraad heeft kennis genomen van de documenten betreffende het senioren- en mantelzorgbeleid. De Seniorenraad wil allereerst zijn waardering uitspreken over de gedegen uitvoering van de evaluatie van de nota Seniorenbeleid en de nota Mantelzorgondersteuning.
De Seniorenraad heeft de documenten in relatie tot elkaar besproken. Dit heeft allereerst geleid tot algemene opmerkingen die van toepassing zijn op beide onderwerpen: •
In de aanhaling van het Coalitieprogramma 2010-2013 is het niet duidelijk dat de rode draad is: het kunnen blijven participeren in de maatschappij, als uitgangspunt voor alle burgers, met ondersteuning van de kwetsbare groeperingen.
•
De Seniorenraad erkent dat, met het oog op komende nieuwe ontwikkelingen in de Wmo en AWBZ, en de economische crisis met de daarbij komende bezuinigingen, het verstandig is om even pas op de plaats te maken. Het formuleren van nieuw beleid is niet zinvol als de kaders niet bekend zijn.
•
De Seniorenraad van mening dat het uitstellen van nieuw beleid tot 2015 op onderdelen niet verstandig is. De Seniorenraad denkt daarbij aan: respijtzorg, wonen-welzijn-zorg, alle vormen van geweld tegen burgers, ed.
•
Daarnaast zijn de consequenties van de koppeling van gezinsinkomen in relatie tot uitkeringen nog niet te voorzien. De Seniorenraad maakt zich daarover ernstig zorgen.
Daarnaast merkt de Seniorenraad nog op: •
Betaald werk is het verkrijgen van een inkomen om in het levensonderhoud te kunnen voorzien. Mantelzorg is een verplichting die men als burger “overkomt”. Vrijwilligerswerk is een taak die een burger vrijwillig, maar niet vrijblijvend, op zich neemt.
•
Het is voor de Seniorenraad niet duidelijk wat het beleid van de gemeente is betreffende mensen met een uitkering in relatie tot:
•
-
het bieden van mantelzorg.
-
het doen van vrijwilligerswerk ter ontlasting van een mantelzorger.
Er wordt gesproken over de verwachting dat het recht op respijtzorg eerder verdiend moet worden. Hier wordt uitgegaan van wederkerigheid, die naar de mening van de Seniorenraad niet terecht is.
•
Het is geen burgerplicht om “zorg” of “vrijwilligerswerk” te verlenen, dat is een individuele keuze van burgers. De Seniorenraad onderschrijft wel het belang van de inzet van burgers vanuit het solidariteitsbeginsel.
Advies: De Seniorenraad adviseert het College van Burgemeester en Wethouders: In beide nota’s moet het belang van het blijven participeren van alle burgers voorop staan, met aanvullend beleid voor de kwetsbare ouderen. Het ontwikkelen van nieuw beleid op onderdelen niet uit te stellen tot 2015, maar in te blijven spelen op nieuwe en nog bestaande knelpunten.
Beleidsevaluatie Seniorenraad 2009-2011 Nota Seniorenbeleid 2012 ev. In de beleidsevaluatie en de nota wordt gesproken over het versterken van de eigen kracht van vitale ouderen als een taak van de gemeente. De Seniorenraad ziet het versterken van de eigen kracht niet als het middel om te komen tot de inzet van meer senioren in het vrijwilligers werk. Evenmin is het een middel om de ouderen langer deel te laten nemen aan het maatschappelijk leven. De Seniorenraad ziet het als een gemeentelijke taak om de voorwaarden te scheppen die het voor senioren aantrekkelijk en mogelijk maken om te blijven participeren in de samenleving, o.a. door het stimuleren en ondersteunen van het verrichten van vrijwilligerswerk. Voor vitale senioren gelden dezelfde spelregels als voor andere burgers, zoals benoemd in de nota Vrijwilligerswerkbeleid en de nota Mantelzorgondersteuning. Met het verstrijken van de jaren moeten de ouderen niet bij de pakken neer gaan zitten als bv. de gezondheid minder wordt. Het is goed om te zoeken naar de eigen grenzen: wat kan allemaal nog wel, waar is ondersteuning of hulp echt nodig, waar kan die gevraagd worden? Voor de kwetsbare ouderen zijn ondersteunende maatregelen nodig conform het Wmo-beleid en de AWBZ.
Daarnaast moet iedere burger, indachtig de Kanteling, de verantwoordelijkheid voor de regie over zijn leven nemen. Dit houdt in dat ook senioren energie en tijd moeten steken in het opbouwen en onderhouden van een maatschappelijk netwerk. Dat wordt in de nota ook genoemd bij de beleidskeuze: Eigen inbreng en omgeving, realisatie. In de nota wordt gesproken over de zorg voor allochtone ouderen en die met een lage opleiding en maatschappelijke positie. De seniorenraad spreekt zijn vertrouwen uit dat deze kwetsbare groepen burgers nadrukkelijk gevolgd blijft worden. Advies: De Seniorenraad adviseert het College van Burgemeester en Wethouders: De gemeente mag niet uitgaan van het inzetten van senioren in het vrijwilligerswerk en mantelzorgondersteuning als een vanzelfsprekendheid. De Seniorenraad vraagt van de gemeente extra inspanningen in het informeren aan en het ondersteunen van potentiële vrijwilligers, ook onder de vitale senioren.
Beleidsevaluatie Nota Mantelzorgondersteuning 2009-2011 Notitie Mantelzorgbeleid 2012 ev. De Seniorenraad maakt zich ernstige zorgen over: •
de mantelzorg door de partner of huisgenoot van dementerende ouderen. De sluipende ontwikkeling van het ziekteproces maakt het risico voor overbelasting van de fysieke en emotionele draagkracht heel groot. In het kader van onderzoek naar ouderenmishandeling is dit ook vastgesteld.
•
mantelzorg is voor mensen met een baan bijna niet te combineren omdat die taak niet in uren te plannen is. Onverwachte gebeurtenissen verhogen de druk, zoals bv. als de professionele of informele hulp het af laat weten.
•
respijtzorg, zowel formeel als informeel, wordt te eenzijdig benoemd. Het is veel meer dan een tijdelijke logeerplaats. Veel mantelzorgers weten onvoldoende over mogelijkheden voor respijtzorg, bv. in de vorm van dagbesteding of het inzetten van een betrouwbare vrijwilliger.
De Seniorenraad pleit voor het inzetten van vrijwilligers, afhankelijk van de situatie van de mantelzorger. Aan vrijwilligers moeten eisen gesteld worden, rekening houdend met de zorgzwaarte in individuele gevallen. Pas als dat goed geregeld is, kan de mantelzorger de zorgvrager met een gerust hart aan een ander overlaten. Advies: De Seniorenraad adviseert het College van Burgemeester en Wethouders: Extra aandacht te besteden aan mantelzorgers met specifieke problemen zoals het hebben van een baan, nog studerend zijn of waar extra medische aspecten spelen. Extra aandacht te besteden aan de verschillende vormen van respijtzorg. Extra (aanvullende) maatregelen zijn nodig om mantelzorgers structureel te blijven ontlasten.
Tot slot: De gemeenteraad heeft destijds een beleidskeuze gemaakt: geen inclusief of facet beleid. Integraal beleid betekent dat de Seniorenraad ieder beleidsvoornemen wil toetsen aan de vraag wat het betekent voor de positie van ouderen (en andere mensen) met beperking(en). De Seniorenraad is van mening dat een aparte Nota Seniorenbeleid niet noodzakelijk is, mits nieuw beleid steeds getoetst wordt aan de consequenties voor senioren en ouderen. STICHTING SENIORENRAAD HELMOND
Namens het bestuur, M. van der Neut voorzitter
