Lichter werk(t) 10 tips. Draagfix Arbovriendelijk hulpmiddel getest. Bouwplaats of moeras. tegen stof! Hoe blijft de bouw begaanbaar?

Vakblad over. arbeidsomstandigheden.

Draagfix Arbovriendelijk hulpmiddel getest

10 tips tegen stof!

Lichter werk(t) Minder tillen, dragen, duwen en trekken

Bouwplaats of moeras Hoe blijft de bouw begaanbaar?

herfst 2010

Wat? De restauratie van Kasteel Amerongen (1680), voorheen bewoond door de adellijke families Van Reede en Bentinck. Na het einde van de Eerste Wereldoorlog verbleef de Duitse keizer Wilhelm II er anderhalf jaar.

‘Dit is de tweede grote restauratie van het kasteel in twintig jaar. In 1990 zijn de body en de kap aangepakt. Nu zit het meeste werk binnen. We vernieuwen de balkkoppen, herstellen de scheuren in de muren en leggen vloerverwarming aan. Buiten worden de brugbogen gestuukt. Het is een mooi project op een prachtige plek met veel historie. Geen dag is hetzelfde, dat maakt het werk zo aantrekkelijk.’ Ook een bijzonder project gezien? Mail naar: [email protected]

Wie? Bennie den Biezen (55),. restaurateur/leermeester bij. Jurriëns Monumentenonderhoud. uit Utrecht.

2

→ mijn project

herfst 2010

magazine

20

10 Tips tegen stof De longen van een mens zijn geen stofzakken. Lees de tips en werk stofvrij! Vakblad over. arbeidsomstandigheden.

14

17

Bouwplaats of moeras?

Test

Kurkdroog of zompig, de aannemer heeft het grotendeels in eigen hand.

Is de Draagfix oké? Tegelzetter Marco van Doesburg nam de proef op de som.

inhoud ←

3

6

thema:

Met dit blad informeert Arbouw werkgevers en werknemers over gezond en veilig werken. Wil je meer lezen over de arbeidsomstandigheden in de bouwnijverheid, neem dan een kijkje op www.arbouw.nl. Hier vind je zeer uitgebreide informatie over arborisico’s en maatregelen. Ook kun je er brochures bestellen of downloaden. Met specifieke vragen kunnen werkgevers en werknemers elke werkdag van negen tot vijf bij de Arbouw Infolijn terecht. Bel 0341-466222 of mail naar: [email protected]

en verder 4 Kort 11 Mijn lijf 12 Panel 16 Gadgets 18 Medisch onderzoek 22 agenda 23 Stelling 24 Sterk verhaal

Lichter werk(t)

Werken in de bouw leidt dikwijls tot lichamelijke klachten. Arbouw en de sociale partners willen dit helpen voorkomen. Deze maand start Lichter werk(t). Arbouw Magazine wijdt alvast vijf pagina’s aan de campagne die twee jaar zal duren.

ARBOUW MAGAZINE • herfst 2010

Overkapping van een project in de wegenbouw.

Handschoenen aan of uit? Handschoenen áán bij schilderwerk, zeggen de deskundigen. Zes redenen (en een paar dooddoeners) om dat niet, of juist wel te doen.

Ja Verreweg de belangrijkste reden om hand-

schoenen te dragen: in veel verfproducten zitten schadelijke bestanddelen. Er bestaat een reële kans dat je hiervoor allergisch wordt. Een klein beetje verf is dan al voldoende voor een nare reactie.

Nee Veel handschoenen zitten niet lekker. Ze

verminderen de grip op het gereedschap. Dat is vervelend, zeker wanneer een stukje secuur werk moet worden geleverd.

4

Ja Goede handschoenen zijn net zo flexibel als de → kort

huid van je handen.

Ja Zeker ’s winters is het belangrijk om je lichaam op temperatuur te houden. Via de handen gaat veel warmte verloren.

Nee Ook bedrijven moeten op de kleintjes letten.

De benodigde setjes handschoenen zijn niet goedkoop. En in deze economisch barre tijden is elke euro er één.

Afgeschermd werkt beter Afschermen is een goede manier om door te werken, ook al zit het weer tegen. De afscherming beschermt de mens en het materiaal. Lees er meer over in het Arbouw-advies op www.arbouw.nl (bij Brochures en Klimaat). Download bij Tools de toolboxmeeting over het onderwerp.

Goed idee? Bioscoopbon! Arbouw is op zoek naar unieke bouwprojecten. Het mooiste schittert elk kwartaal op pagina 2 van dit blad. Plaatsing wordt beloond! De lezer met het winnende idee ontvangt een bioscoopbon t.w.v. twintig euro! Stuur je mail vóór 10 november naar: [email protected]


Ja In het algemeen geldt dat investeren in mensen loont. Bij goede arbeidsomstandigheden is iedereen gebaat. Werkgever, werknemer en ja, vooruit dan maar, óók de leverancier…

De werknemer staat centraal in de Bedrijfstakatlas van Arbouw.

Wie hoort het best? Jongeren overkomt vaker een ongeval dan hun oudere collega’s. Veel uitvoerders vinden hun werk geestelijk zwaar. En de werknemers in de sector afbouw en onderhoud scoren relatief laag op het aantal gehoorklachten. Deze en veel meer nuttige informatie staat in de Bedrijfs takatlas van Arbouw met de cijfers over 2009. Op basis hiervan kunnen gericht maatregelen worden genomen om de gezondheid en veiligheid te verbeteren. Raadpleeg de Bedrijfstak atlas op www.arbouw.nl bij Brochures.

Vele handen… Het moet 25 jaar geleden zijn dat ik Volkert leerde kennen. Ik had een bovenwoning gekocht. Vrienden konden hem voor de verbouwing aanbevelen. Als hij kwam klussen, nam ik een paar dagen vrij om mee te helpen. Ik stak veel van hem op. Ook bij mijn volgende woning hebben we regelmatig mooi werk geleverd. Tot ongeveer tien jaar geleden. Volkert vertelde dat hij ermee ophield. Hij had nog eens over zijn loopbaan nagedacht. Inmiddels had hij een baan als docent technisch onderwijs. Kon hij tot zijn pensioen volhouden, zei hij. Een verstandig besluit, dacht ik toen. En nog steeds, want Volkert is voor de bedrijfstak behouden gebleven. Gezond je pensioen halen en ook daarna volop van het leven genieten. Net zoals Volkert. Dat is heel belangrijk. Toch lukt dit niet iedercolumn ← een. Het is bekend dat het werk in de bouw zwaar kan zijn. Dat mensen ziek worden en zelfs arbeidsongeschikt. Dat zouden we het liefst willen voorkomen. Arbouw wil de werkgevers en werknemers hierin ondersteunen door oplossingen aan te dragen. Zoals voor het zware werk. Nog altijd hebben veel bouwvakkers te kampen met lichamelijke klachten. Met de campagne Lichter werk(t) willen we daar iets aan doen. We willen meehelpen het werk te verlichten. Dat doen we niet alleen, maar samen met de sociale partners. En daarbij rekenen we ook op de lezers van dit blad. Sámen de schouders eronder, dat is waar het om draait. Want vele handen maken licht werk!

5

Jan Warning, directeur Arbouw [email protected]


Lichter werk(t)

6

→ thema

Gezond oud worden. Dat wil toch iedereen? Het kan, ook in de bouw. Als je er maar niet te zwaar aan tilt. Op dit onderwerp richten Arbouw en de sociale partners zich de komende twee jaar. Werken in de bouw kan lichter, daar zetten we samen de schouders onder. Doe je mee?


7

Oef! ARBOUW MAGAZINE • herfst 2010

Metselaars Gerwin Kiewiet (links) en Roelof Smit.

“

Het werk is goed te doen,

8

Arbouw en de sociale partners gaan campagne voeren. Onder de noemer Lichter werk(t) wordt een groot aantal beroepen belicht. De metselaar is de eerste in een reeks van tien. De oplossingen voor dit beroep zijn niet ingewikkeld. Het metselen kan veel lichter door opgehoogd te werken. Hierbij bukt de metselaar aanzienlijk minder. 920 keer per dag om precies te zijn. Opperen gebeurt idealiter met een verreiker of lift. Dan bukt de opperman per dag 474 keer minder.

je moet je gewoon niet over de kop werken

4

Een hele opsteker En zelfs de metseltroffel is voor verbetering vatbaar. Nog niet zo lang geleden was daar ineens de Smart. Arbouw stuurde er maar eens wat rond om de meningen te peilen. Roelof Smit (51) en Gerwin Kiewiet (19), metselaars van Van Dijk Bouw uit Hardenberg, werken er sinds een paar weken mee. ‘De nieuwe troffel went snel’, zegt Kiewiet. ‘Wel wordt het handvat wat sneller vies omdat het zo dicht bij het blad zit. Maar je hoeft bij het opsteken minder kracht te zetten.’

3

Smart troffel

Het blad van de Smart is iets smaller. Inclusief de specie scheelt dat in gewicht. Eén zijde is afgevlakt. Daardoor kan de metselaar linksom en rechtsom afstrijken. Smit: ‘Dat is vooral handig bij de bovenste rij stenen. Je beweging is dan soepeler, natuurlijker eigenlijk.’ Is het nodig om het werk van de metselaar te verlichten? De twee denken van wel. Toch is er in hun ploeg nauwelijks sprake van klachten. Smit: ‘Of hier dus de die hards van de branche rondlopen? Dat zou best kunnen. In het verleden zijn er wel wat jongens vanwege rugklachten uitgevallen. Het werk is goed te doen, je moet je gewoon niet over de kop werken. We opperen met kranen en liften. Dankzij systeemsteigers kunnen we tussen knie- en schouderhoogte werken. Dat scheelt dagelijks heel wat keertjes bukken.’ ARBOUW MAGAZINE • herfst 2010

”

2

1

Gewone troffel

1. Eén zijde is

2. Blad is

3. Handvat is iets

4. Een zacht

afgevlakt

iets smaller

dichter bij het blad

kunststof

Metselaar

Scheelt

geplaatst

handvat

kan linksom

inclusief

Daardoor minder

Geeft meer

en rechtsom

specie in

kracht nodig bij het

steun aan de

afstrijken

gewicht

opsteken

vingers

De campagne Maak je werk lichter, dat is de boodschap van de voorlichtingscampagne over fysieke belasting. De campagne is een initiatief van Arbouw en de organisaties van werkgevers en werknemers: Bouwend Nederland, FOSAG, FNV Bouw, CNV Vakmensen, NOA, Aannemersfederatie Nederland, OBN en Centrum Natuursteen. Tijdens de campagne zal Arbouw elk kwartaal een specifiek beroep belichten. Dit zijn achtereenvolgens de metselaars, steigerbouwers, (beton) timmerlieden, wand- en plafondmonteurs, straatmakers, betonstaalwerkers, glaszetters, schilders, stukadoors en natuursteenbewerkers. Bedrijven krijgen informatie toegestuurd en kunnen zich aanmelden voor een gratis advies op maat door een deskundige. Dit kan via de campagnewebsite www.lichterwerkt.nl

Goed slapen Een goede nachtrust is het halve werk. Tijdens de slaap herstelt het lichaam zich. En dat lukt het best op een goed bed. Ooit wakker geworden met rugpijn? Grote kans dat je bed of matras niet meer voldoet!

Met de hand glaszetten zit meestal ver boven de tilnorm.

Til je geen breuk In de bouw mag je niet meer tillen dan 25 kilo. Toch zijn er lieden die veel meer aanpakken. Niet slim. Want daardoor neemt de kans op blessures toe. Bijna de helft van het ziekteverzuim in de bouwnijverheid wordt veroorzaakt door lichamelijk ongemak, zoals nek-, schouder- en rugklachten. De klachten helemaal uitsluiten kan niet. Maar het is verstandig om (1) niet te veel, (2) niet te vaak en (3) het liefst sámen te tillen. Tenslotte weten, eh… tillen twee meer dan één.

Hoe zit het wettelijk? Volgens de Beleidsregel 5.3-1 (Tillen op bouwplaatsen) moet je tillen met de hand zo veel mogelijk voorkomen. Met zijn tweeën mag je maximaal 50 kilo tillen. Wel moet de ruimte dan groot genoeg zijn. Naast de beleidsregel zijn er verschillende bepalingen in de cao’s opgenomen.

Rug is koploper

Klachten bouwplaatspersoneel

Sector: bouw

Sector: afbouw en onderhoud

Sector: infra

73,8% vindt het werk zwaar Grootste pijnpunt: rug (42,1%), daarna de benen (39,6%)

69,4% vindt het werk zwaar Grootste pijnpunt: armen (45,9%), daarna de rug (45,8%)

61,4% vindt het werk zwaar Grootste pijnpunt: rug (39,3%), daarna de armen (35,9%) (Bron: Bedrijfstakatlas Arbouw)


9

Doe dit wel...

En dit niet...

1

1 2 3 4 5 6 7

2 3 4 10 Tillen, doe het samen met je maat.

5 6 7

Gebruik mechanische hulpmiddelen

Til maximaal 25 kilo per keer il zo veel mogelijk T tussen heup- en ellebooghoogte Loop met zware materialen beperkte afstanden Wissel het werk af

Blijf in goede conditie

Werken boven schouderhoogte Zo veel mogelijk alleen sjouwen Met een ruk tillen

Met een gedraaide rug tillen Langdurig geknield werken Niet naar het PAGO (de keuring) gaan e instructies van je D werkgever in de wind slaan

Bespreek de fysieke belasting

Tilcursus helpt niet

Wat kan de werkgever doen?

Goed leren tillen. Je zou verwachten dat de kans op rugpijn dan kleiner wordt. Britse onderzoekers menen van niet. Zij zagen geen verschil in rugklachten tussen mensen die getraind zijn om goed te tillen, en mensen die de training nooit hebben gehad. Een tilcursus dus zonde van de tijd? Misschien niet. Het is namelijk best mogelijk dat cursisten wat overmoedig worden. Weegt dat wel zestig kilo? Laat mij maar even, ik heb een cursus gevolgd. Tja… zó moet het dus niet.

Een luchtig praatje tijdens de toolboxmeeting? Nuttig, maar daarmee ben je er nog niet. Het bedrijf is namelijk verplicht om het werk te verlichten. De wettelijke bepalingen zijn bedoeld om het personeel te beschermen. Om te beginnen moet het bedrijf zwaar werk zo veel mogelijk voorkomen. Met bijvoorbeeld lichte bouw materialen in goed hanteerbare afmetingen, of minder belastende werkmethoden. Takels, hefplateaus, kruiwagens, liften en lieren verlichten het transport. Ook de inrichting van de werkplek, de staat van de transportwegen en de opslag verdienen de aandacht. Er zijn geen specifieke persoonlijke beschermingsmiddelen tegen lichamelijke belasting. Wel kunnen bijvoorbeeld kniebeschermers en schoudervulling verlichting bieden. Ergonomisch handgereedschap is beter voor de armen en polsen. Voor veel taken geldt dat een arbovriendelijk hulpmiddel een groot deel van het zware werk overneemt. De hulpmiddelen voor de bouw staan op de website www.arbovriendelijkehulpmiddelen.nl. In de diverse arbocatalogi voor de bouw zijn de bepalingen uit de Arbowet in praktische maatregelen uitgewerkt. Er zijn dus talloze mogelijkheden om het werk minder zwaar te maken. Een goede uitvoering is doorslaggevend; naast de aanschaf, moet het bedrijf toezien op het juiste gebruik van de voorzieningen.

Wat werkt in elk geval? Je gezonde verstand gebruiken. Goed uitgerust aan het werk gaan. Niet te lang in gebogen houding werken. Niet te veel en te vaak tillen. Hulpmiddelen inzetten en het werk afwisselen. Bedrijven doen er goed aan rekening te houden met hun iets minder sterke werknemers. Tenslotte is de ene mens de andere niet.


11

mijn lijf ←

Lex Hoefnagel (35).

“

uit Gendt,.

Gewoon doorwerken, zegt mijn therapeut ‘Jarenlang heb ik tegels uit badkamers staan weghakken. Daardoor heb ik nu last van een tennis elleboog. In goed overleg met mijn baas doe ik het wat rustiger aan. Dat hakken is verleden tijd. Opperen doe ik nog wel. Maar ook dat is zwaar. Daarom blijf ik onder behandeling. Dat gebeurt bij een soort ellebogeninstituut. De behandeling werkt altijd maar kort. Ondertussen werk ik gewoon door. Dat is belangrijk, zegt mijn therapeut. Want van stilzitten wordt niemand beter. Soms vraag ik me af of dat goed voor me is. Laatst begon het ook in mijn andere arm pijn te doen. Omscholen naar een andere baan? Nee, daar vind ik de bouw te leuk voor. En ik ben blij dat ik werk héb…’

bouwvakhelper.

”


Jim Steenkamp,

1

projectmanager Arbouw

12

→ panel

Om zeker te onthouden Werkgever Bij controle op de naleving houdt de arbeidsinspectie rekening met de arbocatalogi. Deze zijn echter geen wet op zich. Zorgen voor goede arbeidsomstandigheden mag ook op een andere manier. Het bedrijf moet dan wel kunnen aantonen dat de gekozen aanpak net zo gezond en veilig is. Bij de maatregelen uit de arbocatalogi hoeft dat niet. Deze zijn namelijk vooraf uitvoerig getest. Werknemer Veel moeite om informatie over gezond en veilig werken te vinden? Nu niet meer. Met de arbocatalogi is het er veel gemakkelijker op geworden. Je moet natuurlijk nog wel even naar de catalogus voor jouw werk. Je vindt alle versies via www.arbocatalogi-bouwnijverheid.nl

De arbocatalogus is er voor werkgevers, daar heb ik als werknemer toch niets aan? ‘Dat is absoluut niet zo. De arbocatalogus is er wel degelijk ook voor werknemers. Natuurlijk is het bedrijf in eerste instantie verantwoordelijk voor de arbeidsomstandigheden. Maar de leidinggevende kijkt niet constant met iedereen mee. Elke werknemer draagt eigen verantwoordelijkheid. Het is dus heel belangrijk om zelf de bouwplaats te beoordelen. Je komt een heel eind door je gezonde boerenverstand te gebruiken. Maar mocht je twijfelen, dan biedt de arbocatalogus uitkomst. Hierin staan alle risico’s en maatregelen. Bijvoorbeeld ten aanzien van stof, lawaai en valgevaar. Er zijn verschillende catalogi, één voor elke sector of branche. Ze staan op internet waar je met een paar muisklikken vindt wat je zoekt. Bekijk ze gewoon eens. Want kennis hebben over de risico’s van het vak is heel belangrijk. Je werk bestaat tenslotte niet alleen uit bouwen. De echte professional werkt ook gezond en veilig.’

Ton Spee, arbeidshygiënist Arbouw

Hoe gaan we als bedrijf veilig om met asbest? ‘Hiervoor zijn diverse mogelijkheden die officieel in de regelgeving zijn vastgelegd. Als er werkzaamheden aan asbesthoudend materiaal worden uitgevoerd, dan geldt een meldingsplicht bij de arbeidsinspectie. Bij het verwijderen van asbest moet het risico vooraf worden bepaald door een deskundige van een erkend asbest-inventarisatiebedrijf. Als er kans is op blootstelling, dan moet een dergelijk bedrijf ook voor de uitvoering worden ingeschakeld. In elk geval moet iedereen die met asbest te maken krijgt, zijn voorgelicht en opgeleid aangaande de risico’s, de werkwijze en de maatregelen. De opleiding wordt met een diploma afgesloten en met regelmaat herhaald. In een apart register houdt het bedrijf enkele belangrijke gegevens bij. Het maakt van de betrokken werknemers een aantekening van de aard en de duur van de werkzaamheden en de gemeten of geschatte asbestconcentraties. Daarnaast worden de gebruikte beschermingsmiddelen beschreven. De genoemde maatregelen zorgen ervoor dat het personeel voldoende wordt beschermd. En dat is van groot belang. Als iemand eenmaal asbestvezels heeft ingeademd, is daar niets meer aan te doen.’

Om zeker te onthouden Werkgever Schildersbedrijven opgelet. Werken aan asbesthoudend materiaal mag alleen volgens het Protocol Voorbehandelen en schilderen van asbestcement materialen (zie www.arbouw.nl). De betrokken werknemers moeten een opleiding volgen. Bijvoorbeeld de cursus ‘Verantwoord onderhoud aan asbesthoudende ondergronden’ van Savantis.

Iedereen is blij met de arbocatalogus voor zijn werk.


2

3

Angenieta Garcia y Draijer,. communicatieadviseur Arbouw.

Waarom zou de werkgever A-bladen moeten hebben? ‘Iedereen weet dat werken in de bouw lichamelijk zwaar kan zijn. Door zwaar werk krijgt jaarlijks een flink aantal werknemers klachten. Er liggen ook andere risico’s op de loer, zoals valgevaar en gevaarlijke stoffen. Om al deze risico’s beheersbaar te maken en ongevallen op de werkvloer te voorkomen, maken de vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties afspraken. Deze worden vastgelegd in de A-bladen. Dit zijn dus belangrijke documenten. Ze bieden een overzicht van de risico’s, de vele oplossingen en uiteenlopende maatregelen om de arbeidsomstandigheden te verbeteren. Inmiddels zijn er zo’n 35 verschillende. In een A-blad wordt meestal een concrete bouwactiviteit behandeld, zoals glaszetten of kozijnen stellen. Daarnaast wordt regelmatig op een specifiek product ingegaan, zoals ontkistingsmiddelen of epoxy’s. Een A-blad is dus de leidraad bij het creëren van de juiste randvoorwaarden. Elke werkgever zou de uitgave voor zijn sector of product in huis moeten hebben.’

13

Om zeker te onthouden Werkgever De A-bladen zijn gebaseerd op de laatste stand van de techniek. Ze maken integraal onderdeel uit van de arbocatalogi voor de bouwnijverheid. Download de A-bladen van www.arbouw.nl of bestel ze (gratis) bij Arbouw. Mail naar: [email protected] of bel 0341-466200.

Werknemer Door het inademen van asbestvezels kun je ernstig ziek worden. Veel voorkomende ziekten zijn asbestose, longkanker en mesothelioom. Roken versterkt het schadelijke effect. De Gezondheidsraad schat dat door asbest in Nederland jaarlijks ongeveer zeshonderd mensen overlijden. Wees dus verstandig. Volg de instructies van je werkgever altijd op.

Werknemer De A-bladen lezen bepaald niet als een jongensboek. Voor de ‘gewone man’ publiceert Arbouw folders en artikelen. Over hetzelfde onderwerp, maar dan een stuk luchtiger. Kijk op www.arbouw.nl bij Brochures.

Ook een vraag? Bel of mail de Arbouw Infolijn. Hier kunnen werkgevers en werknemers elke werkdag van negen tot vijf terecht. Bel 0341-466222 of mail naar [email protected]


Bouwplaats of moeras? Veel water leidt tot slecht begaanbare bouwplaatsen. Wat is de beste oplossing?

14

→ Begaanbaarheid

Zand erover! Goede oplossing: zand van ongeveer 50 centimeter hoog na het maken van de fundering. Dit biedt in combinatie met drainage een duurzame oplossing voor de begaanbaarheid. Zand strooien op natte plekken in het bouwterrein kan even helpen. Het is echter geen oplossing voor grote hoeveelheden water. Zand verandert de bouwplaats dan juist in een modderboel.


Ontwateren: samen goed geregeld De deskundigen zijn het erover eens: nog voordat een schep in de grond gaat, moet al over het waterprobleem worden nagedacht. Vooral omdat de bodemkwaliteit per locatie verschilt. Het afvoeren van het water via drains, kleine sloten of greppels vermindert de overlast aanzienlijk. Het waterpeil in de bodem kan door bemaling (tijdelijk) worden verlaagd. Deze maatregelen werken uitstekend. Toch ontbreekt het op bouwplaatsen vaak aan de nodige voorzieningen. Tip aan de betrokken partijen: maak vooraf goede afspraken. Bijvoorbeeld over de aansluiting van de drainage op het openbare ontwateringstelsel.

Check de bouwplaats Op www.arbouw.nl staat bij het onderdeel Risico’s een uitgebreide keuzewijzer voor de bouw. Hiermee krijgt de aannemer snel inzicht in de begaanbaarheid en de noodzakelijke maatregelen.

Werkpad: wie o wie? In theorie werkt dit metalen werkpad prima. Je legt het neer waar de transportroutes moeten komen, en lopen maar! In de praktijk is de vinding echter geen succes. Want er is geen één aannemer die de werkpaden gebruikt. ‘Terwijl we het toch voldoende hebben gepromoot’, verklaart een woordvoerder van de leverancier. ‘We waren zelfs ooit tweede in een competitie met hulpmiddelen.’ Een beetje extra promotie kan blijkbaar geen kwaad.

nette bouwplaats: goede basis Je rommel opruimen is natuurlijk altijd goed. Tenslotte vindt niemand het fijn om tussen materialen door te moeten slalommen. Niet onbelangrijk: het wegvoeren van overtollig water gaat beter als de bouwplaats netjes is.

15

Water slecht voor de arbeids omstandigheden

Prikken Menig verregend voetbalveld wordt bespeelbaar dankzij de terreinknecht en zijn prikstok. Na een flinke regenbui moet vooral het gebiedje onder de lat worden aangepakt. Simpelweg door een keer of vijftig in de grond te prikken. En wat ze op het voetbalveld kunnen, kunnen ze in de bouw ook. Kurkdroog wordt het terrein niet, maar wel minder drassig.

Tijdelijk verharden: prima begaanbaar Een tijdelijke verharding vraagt wat extra moeite, maar het plezier is er niet minder om. Een goed voorbeeld is het gebruik van restbeton voor de looppaden. Overigens kan het gebruikte materiaal tot extra risico’s leiden. Ooit is een dodelijk ongeval gebeurd doordat een draglineschot onder de wielen van een shovel wegschoot en iemand raakte. Daarnaast bestaat de kans dat de machines op deze schotten gaan glijden.

Door overtollig water is het veel lastiger werken. Er is een grotere kans op uitglijden, verdraaien en verstappen. Bij calamiteiten kunnen mensen zich moeilijker uit de voeten maken. Ook bestaat de kans dat machines gaan glijden of wegzakken.


Keurig door de bocht Makkelijk voor onderweg, dit matje met antislip. Op de Grippy Pad kun je bijna alles vastkleven. Ook al ga je door de bocht, je pen, telefoon, aansteker en zonnebril blijven keurig binnen bereik. Handig dus en veilig bovendien. In acht kleuren verkrijgbaar. www.megagadgets.nl € 7,95

16

→ gadgets

Waar zijn mijn sleutels!

Trillend wakker

Alleen als ‘ie ijskoud is

Paniekerig moment: een belangrijke afspraak buiten de deur, maar de autosleutels zijn onvindbaar. Er zijn wel tien ‘vaste plekjes’ waar ze zouden kunnen liggen. Door de sleutelbos in het vogelhuisje te steken, blijft deze netjes op zijn plaats. Ondertussen houdt het vogeltje de wacht!

De één staat na het alarm van zijn wekker direct naast zijn bed, de ander slaapt er heerlijk doorheen. Tijd voor wat meer actie. De Sonic Bom Wekker maakt niet alleen geluid, maar trilt je ook wakker. Een chagrijnig begin van de dag is verzekerd, maar je bent in elk geval uit de veren.

Drink met mate. En niet te snel. Maar wél koud. Kan dat? Ja, dat kan, met dit bevroren bierglas. De dubbele wand is namelijk gevuld met een gel die snel bevriest. Zet het vooraf even in de vriezer. Je geniet dan veel langer van je koude biertje. Proost!

www.gadgetfabriek.nl € 12,25

www.bestel.nl € 49,95

www.gadgethouse.nl € 19,95 (drie glazen)


“

Geen uitstraling misschien, maar wel rendabel

”

17

test ←

r e g a r d n e k Zak

Wat: Draagfix Wie: Marco van Doesburg (32) Functie: eigenaar Tegelzetbedrijf Proteg, Meteren

‘Als tegelzetter heb je altijd wel een paar zakken open staan. Die vallen nog wel eens om, of scheuren open tijdens het dragen. Het is me op de trap bij een particulier een keer gebeurd. De zak scheurde en viel uit mijn handen. Deze zakkendrager helpt dat voorkomen. Het ziet er eenvoudig uit, echt uitstraling heeft het niet. Maar rendabel is het wel. De prijs is ongeveer gelijk aan een halve zak tegellijm. Je sluit er de zak goed mee af. Openen en sluiten gaat in luttele seconden. Het is een sterk ding, volgens mij gaat het niet snel stuk. Doordat er een handvat aan zit, is het bovendien gemakkelijk tillen. Je polsen worden ontlast, want het gewicht is over de gehele breedte van de plastic strip verdeeld. Ik hecht

veel waarde aan mijn gezondheid. Hoe simpel ook, een vinding als deze helpt daarbij.’

Meer informatie Op de website www.arbovriendelijkehulpmiddelen.nl staan ruim driehonderd hulpmiddelen voor de bouwnijverheid. De in dit artikel besproken Draagfix vind je bij het onderdeel Tegelwerk.


Wie is er bang voor een prikje? Arbouw verstuurt jaarlijks zo’n 70.000 uitnodigingen voor het medische onderzoek. Ruim 40.000 werknemers geven gehoor aan de oproep. Dat is meer dan de helft, een prima resultaat. Of is het glas toch half léég?

18

→ Medisch onderzoek

Goed, je wordt flink door de mangel gehaald. Bloed gecontroleerd. De longinhoud en het gehoor getest. De rug onderzocht. Een uitgebreid onderzoek. Een beetje spannend ook. Maar: nuttig. Want je lichaam wordt weer eens goed bekeken. En dat kan nooit kwaad. Toch? Arbouw regelt het uitgebreide CAO-pakket Preventiezorg. Dit bestaat uit diverse voorzieningen voor de gezondheid van werknemers. Verreweg de bekendste is het PAGO (het reguliere medische onderzoek, ofwel keuring). Werknemers jonger dan veertig kunnen er elke vier jaar naartoe. Voor werknemers vanaf veertig jaar (UTA-personeel: 52) is dit elke twee jaar. Arbouw trekt alles uit de kast om zo veel mogelijk mensen naar het PAGO te krijgen. Nu nog geeft iets meer dan de helft gehoor aan de oproep. Vooral de jongeren

laten het afweten. ‘Dat kan beter’, zegt Jan Golsteijn, hoofd Bedrijfsgezondheidszorg van Arbouw. ‘We blijven hameren op het grote belang van de keuring. We hebben een promotiefilm gemaakt. Daarnaast blijven we de bedrijfsartsen bijscholen op het gebied van de bouw. Het PAGO is gewoon heel belangrijk om vroegtijdig klachten op te sporen. Vergelijk het met de APK voor je auto. Als je er niet vroeg genoeg bij bent, kun je wel eens voor verrassingen komen te staan.’

Repareren Een belangrijk verschil met de APK is er wel: je auto kan worden afgekeurd. De werknemer nadrukkelijk niet. Wel kan het zijn dat er iets moet worden ‘gerepareerd’. Golsteijn: ‘Het kan gaan om een vervolgafspraak met de bedrijfsarts. Daarnaast kan een arbeidshygiënist of werkplekadviseur worden ingeschakeld. Ook deelname

In de korte film Komt een bouwvakker bij de dokter (Arbouw, 2010) geeft een metselaar niet graag toe dat hij rugpijn heeft.

Uw hart is prima in orde. Doet u aan sport?


(Lachend) Ik kijk voetbal.

Nou ja, oké … uw werk is ook een soort van topsport. Ik moet nog wel even naar uw rug kijken.

Keuringsweetjes • De werkgever is verplicht om zijn mensen naar het PAGO te laten gaan. De verletregeling verschilt per cao. • De uitslag van het PAGO is alleen voor de werknemer. Deze ontvangt thuis een rapport. De arts geeft waar nodig adviezen over werk en leefstijl. Werkgevers kunnen een anoniem bedrijfsrapport opvragen. Hierin staat informatie over de gezondheid en werkbeleving van het personeel. Bloed afnemen is vaste prik tijdens het medische onderzoek.

aan een loopbaanproject biedt soms uitkomst. Meestal komt het echter niet zo ver. Dan is er niets aan de hand en krijg je alleen enkele adviezen mee naar huis.’

Film Wie is er bang voor een prikje? In de korte film 'Komt een bouwvakker bij de dokter' is een metselaar aanvankelijk doodsbenauwd voor het PAGO. De angst voor naalden is niet de hoofdreden. Hij loopt met rugklachten en is bang zijn baan te verliezen. En dat terwijl de bedrijfsarts er juist is om naar oplossingen te zoeken. Een collega overtuigt hem om wél te gaan. Hoe de film afloopt, kun je zien op www.arbouw.nl/pago.

Bedrijfsarts Hugo Metsers gelooft hem niet.

Dat is nergens voor nodig. Ik bedoel: waarom hè. Niets aan de hand…

U wilt dus niet dat ik naar uw rug kijk?

19

• De werknemer kan op eigen initiatief naar het arbospreekuur. Tijdens dit gesprek met de bedrijfsarts kunnen klachten over het werk worden besproken. Het kan ook gaan over het voor kómen van klachten. • Aan het PAGO en het arbospreekuur zijn voor de werkgever en werknemer geen kosten verbonden. De arbodiensten declareren de kosten van hun activiteiten bij Arbouw. Wel moet de betreffende arbodienst een overeenkomst met Arbouw hebben. Voor bepaalde onderzoeken moet soms worden betaald. Zie voor meer informatie: www.arbouw.nl bij het onderdeel Medische keuringen.


Hoe voorkom je stof Wie zei dat je van stof hooguit een vieze neus krijgt? Flauwekul natuurlijk. Jarenlang stofhappen kan heel vervelend uitpakken. De maatregelen zijn dan ook allesbehalve overdreven. Lees de onderstaande tips voor een stofvrije werkplek.

20

1

→

hoe? zo!

Gebruik gereedschap met stofafzuiging.

2

3

Pak de stofzuiger in plaats van de bezem om de vloer stofvrij te maken.

4

Voorkom stof door materiaal te knippen en niet te zagen.

Voeg bij zagen of boren water toe.

En verder > 7 Toch stof op de werkplek? Verblijf daar niet te lang. Wissel je werk af. Natuurlijk is het beter om het inademen van stof helemaal te voorkomen. Volg de tips die bij de foto’s staan. Zeker als je met ARBOUW MAGAZINE • herfst 2010

houtstof en kwartsstof te maken hebt.

genomen, voor anderen geldt dat misschien niet.

8 Blijf uit de buurt van mensen die stoffig werk doen. Je mag dan zelf voldoende maatregelen hebben

9 Bij het dragen van de persoonlijke bescherming gaat in de praktijk nog wel eens wat mis. Het type

op de werkplek? Stof wordt bij voorkeur bij de bron aangepakt. Op maat aangeleverd materiaal is een goed voorbeeld van deze bronaanpak. Vaak kan dit materiaal immers onbewerkt worden gebruikt. Ook is het raadzaam te kiezen voor materialen die zo min mogelijk schadelijke bestanddelen bevatten. Eventueel vrijgekomen stof is dan minder schadelijk voor de gezondheid.

5

Ventileer de ruimte door de ramen en deuren open te zetten.

6

Draag de persoonlijke beschermingsmiddelen.

masker en stoffilter en een goede aansluiting op het gezicht zijn belangrijke aandachtspunten. 10 Afzuigen van de totale ruimte is minder effectief dan plaatselijke

21

afzuiging op het gereedschap. Toch kan dit de stofconcentratie verminderen. Dat is nuttig bij hinderlijk, relatief ongevaarlijk stof. Maar niet afdoende bij kwartsstof en houtstof. Hierbij zijn

aanvullende maatregelen nood zakelijk. De toegestane concentratie van deze typen stof is namelijk heel klein.


Vakblad over. arbeidsomstandigheden.

DRAAGFIX

HERFST 2010

Arbovriendelijk hulpmiddel getest

10 TIPS tegen stof!

Lichter werk(t) Minder tillen, dragen, duwen en trekken

Bouwplaats of moeras Hoe blijft de bouw begaanbaar?

COLOFON Arbouw Magazine is een uitgave van Arbouw. In het bestuur van Arbouw zijn vertegenwoordigd: Bouwend Nederland, Stichting FOSAG-NOA, FNV Bouw en CNV Vakmensen.

Hoofdredactie Dennis Derksen

Medewerkers Angenieta Garcia y Draijer Cor van Duivenbooden Floor de Goede Jan Golsteijn Michiel Jansen Ellen Lakrone Edmondt Wijk Mario Witlox

Genoeg te zien tijdens de vele beurzen dit najaar.

22

→ agenda

Asbestpraktijkdag

12 oktober

Speciale dank aan Bouwbedrijf J. M. Deurwaarder uit Warmenhuizen.

Utrecht

Bijeenkomst voor werkgevers over veilig omgaan met asbest. Meer informatie: www.arbouw.nl bij Actueel

Bouw Relatiedagen

12-14 oktober

Fotografie Ton Borsboom Erik Buis Mirjam van der Hoek Hollandse Hoogte Arbouw

Vormgeving Verheul Communicatie, Alphen a/d Rijn

Hardenberg

Druk Weiss Druck, Monschau (Duitsland)

Beurs voor ondernemers en hun relaties in de bouw. Meer informatie: www.evenementenhal.nl

Distributie

Conferentie Veilig onderhoud

Redactieadres

25 oktober

Sandd, Apeldoorn

Bussum

Bijeenkomst in het kader van de Europese campagne rondom veilig onderhoudswerk. Met onder meer presentaties over beleidsontwikkelingen en de winnaars van de Goede Praktijkencompetitie. Meer informatie: www.arbouw.nl bij Actueel

SGA Vakdagen

26-28 oktober

Gorinchem

Beurs voor ondernemers en hun relaties op het gebied van verf, glas en afbouw. Meer informatie: www.evenementenhal.nl

Infra Relatiedagen

16-18 november

Beurs voor ondernemers en hun relaties in de infra. Meer informatie: www.evenementenhal.nl

Gorinchem

Postbus 213, 3840 AE Harderwijk Telefoon: 0341-466200 E-mail: [email protected]

Adreswijziging doorgeven? Op het adreslabel (los in de plastic seal van het blad) staat behalve uw (oude) adres een code: ARB, NAT, A&O of CDS. Uw wijziging kunt u doorgeven via: ARB: [email protected] / NAT: 030-2142485 (mail: [email protected]) / A&O: 070-3366240 (mail: [email protected]). Code CDS: schriftelijk aan Cordares, afd. Werkgeversdiensten, Postbus 637, 1000 EE Amsterdam. Wanneer u het adreslabel niet meer heeft, is in de meeste gevallen uw CAO bepalend. CAO voor de Bouwnijverheid: CDS, CAO voor de Afbouw: A&O en CAO voor het Natuursteenbedrijf: NAT.

Opzeggen? Bij voorkeur e-mailen naar: [email protected], of bel 0341-466222. ARB 2457


Scholing is een goed middel om aan de slag te blijven

stelling ←

Ronald Keijzer (42),

Vincent Lürsen (29),

Mark de Caluwé (29),

eigenaar renovatiebedrijf, Driemond

medewerker onderhoud, Velserbroek

uitvoerder infra, Middenmeer

‘Het is een kwestie van overleven. Sommige beroepen zijn zo zwaar dat je het werk onmogelijk tot je pensioen volhoudt. Dus wanneer je de kans krijgt het roer om te gooien, zou ik die maar aangrijpen. Je bent tenslotte nooit te oud om te leren. Scholing is belangrijk. Zelf heb ik eens een opleiding autogeen lassen gedaan. Daar heb ik nog steeds wat aan. Echte vakmensen, die heeft een bedrijf nodig.’

‘Dat denk ik wel. Scholing is een manier om je te onderscheiden en kwalitatief gezien een voorsprong te nemen. Dat geldt voor het bedrijf, maar ook voor het individu. Als er ontslagen vallen, heb je grotere kans om aan het werk te blijven. VCA wordt veel gevraagd, dat diploma heb ik dus ook. In de toekomst wil ik een studie HBO Bouwkunde gaan doen. Uiteindelijk wil ik de stap richting bouwmanagement maken.’

23

‘Scholing helpt je mee te komen in een maatschappij die steeds verder doorontwikkelt. Maar geschoold zijn, is nog geen garantie voor een goed resultaat. Als ik werkgever was, zou ik de mensen niet alleen op hun diploma’s beoordelen, maar ook op hun inzet en ervaring. Kom je niet aan de bak, dan is het een ander verhaal. Dan is omscholen een reële mogelijkheid. Gelukkig zijn hier in de bouw diverse voorzieningen voor.’


één met het werk Bart Ruyg (27), ijzervlechter uit Volendam: ‘Op de bouw sta ik als echte lolbroek bekend. Ik heb een keer de Dixie een halve meter omhoog laten takelen. Dat ding liet ik schommelen, dus dacht de jongen die erin zat dat hij maar blééf stijgen. Schitterend! Ik hou wel van een geintje. Ja, zélfs als ze mij een keer te grazen nemen. En dat is ze gelukt ook! Het gebeurde toen

24

“

→ sterk verhaal

Ik hou wel van een geintje, zélfs als ze mij een keer te grazen nemen

”

ik bezig was een staaf te vlechten, helemaal ónder een funderingsbalk. Dus daar lag ik op, heerlijk rustig te werken. Ineens voelde ik wat kriebelen aan mijn been. Nog voordat ik er erg in had, was ik aan de wapening vast gevlochten. Daarna volgde het andere been. En mijn armen. Een geintje van mijn vaste maat Necati hier. Ik kon natuurlijk geen kant op, want dat vlechtdraad is hartstikke sterk. En in een deuk dat die jongens lagen! Pas na vijf minuten ben ik losgeknipt. Ik kan je zeggen: ik voelde me behoorlijk in mijn hemd gezet…’

Lichter werk(t) 10 tips. Draagfix Arbovriendelijk hulpmiddel getest. Bouwplaats of moeras. tegen stof! Hoe blijft de bouw begaanbaar?

Recommend Documents