LICHT IN DE DUISTERNIS VAN DEMENTIE Veel ouderen met dementie zijn een groot deel van de dag passief. Ze staren wat voor zich uit en hebben weinig tot geen interactie met hun directe omgeving. Dit is zeer zorgelijk, omdat apathie de achteruitgang van hun fysieke, mentale en emotionele welbevinden versnelt. Hun spieren worden stijf, ze raken verveeld of zelfs depressief en ook hun cognitieve vermogen holt achteruit. De Active CuesTovertafel is een speels product dat ouderen in de midden tot late fasen van dementie stimuleert in fysieke activiteit en sociale interactie met minimale begeleiding.
INTERESSE? Heb je vragen, of willen jullie je eettafel ook omtoveren? Stuur ons een e-mail!
[email protected]
SPEELSE STIMULATIE MET LICHT
DEMENTIE & (IN)ACTIVITEIT
SPECIFIEK VOOR DEMENTIE
Uit onderzoek blijkt dat 90% van de ouderen met dementie zeer passief is. Zij hebben behoefte aan persoonlijke stimulatie, wat door de aanhoudende bezuinigingen in de zorg tegenwoordig helaas moeilijk kan worden aangeboden.
Het initiatief in de spellen ligt altijd bij de Tovertafel, omdat mensen met dementie daar vaak moeite mee hebben. De Tovertafel geeft regelmatig sensorische prikkels, zodat de aandacht steeds weer wordt teruggebracht naar het spel. Niet alleen zorgt de Tovertafel voor een nieuwe ervaring die de ouderen verbindt; ook waardevolle interacties met familieleden, mantelzorgers en zorgmedewerkers worden ondersteund.
DOORBREKEN VAN APATHIE De Tovertafel doorbreekt apathie door op een speelse manier fysieke beweging en gesprekken onderling te stimuleren. Door middel van interactieve lichtprojecties op eettafels kunnen bewoners samen ‘spelen met licht’. Bewoners in verschillende stadia van dementie kunnen deelnemen, ieder op zijn of haar eigen niveau.
EEN SPEELS PRODUCT De Tovertafel is een kastje dat aan het plafond hangt. Hierin bevinden zich een hoge kwaliteit beamer, infraroodsensoren, een luidspreker, een processor en het geheugen die samen de spellen aansturen en projecteren op de huidige eettafel. Een gunstige opstelling, want het wordt nauwelijks opgemerkt door de bewoners. Ook neemt het geen ruimte in beslag en staat het niet in de weg.
VOOR IEDERE TAFEL De Tovertafel is geschikt voor bijna ieder tafeloppervlak, zowel wat betreft kleur als materiaal. Tevens wordt de Tovertafel geleverd met vier ophangsystemen, zodat het in verschillende ruimtes van een zorginstelling kan worden gebruikt. De Tovertafel is gemakkelijk los te maken en te verplaatsen. “Onze missie is om met speelse interacties het plezier in bewegen en sociale interactie terug te brengen.”
ACHTERGROND & ONDERZOEK De Active Cues Tovertafel is ontwikkeld door ir. Hester Anderiesen tijdens haar promotieonderzoek aan de Technische Universiteit Delft en de Vrije Universiteit Amsterdam.
Sinds 2010 doet zij onderzoek naar de zorgomgeving en de fysieke (in)activiteit van ouderen met dementie. Ook deed zij onderzoek naar ontwikkelingsmethoden van spellen specifiek voor deze groep. Samen met ouderen in de midden tot late fasen van dementie ontwikkelde Hester de Tovertafel, aansluitend bij hun wensen en die van hun directe (zorg)omgeving.
Als onderdeel van het Creative Indrustry Scientific Programme (CRISP), waarin kennisinstellingen en bedrijfsleven samen maatschappelijke uitdagingen aangaan, waren de volgende wetenschappers betrokken bij de ontwikkeling van de Tovertafel: prof. dr. ir. Richard Goossens (TUDelft); prof. dr. Erik Scherder (VU Amsterdam); dr. ir. Marieke Sonneveld (TUDelft); dr. Valentijn Visch (TUDelft); dr. Laura Eggermont (VU Amsterdam). Daarnaast speelde gameontwikkelbureau Monobanda een belangrijke rol in de spelontwikkeling en hebben de bewoners, familieleden en zorgprofessionals van Careyn met veel passie en vertrouwen een actieve rol vervuld in de ontwikkeling en evaluatiestudie van de Tovertafel.
MEER WETEN OVER ONS ONDERZOEK? • • • • •
Presentatie tijdens de Alzheimer Awareness Days in Zuid-Afrika: vimeo.com/108787882 ‘Wetenschapper aan het woord’ bij Alzheimer Nederland: www.alzheimer-nederland.nl AS Maandblad voor de Activiteitensector; nr. 12, december 2014 Lijst van wetenschappelijke en populaire publicaties op www.activecues.com Lees meer over CRISP op www.crispplatform.nl
HET HUIDIGE AANBOD AAN SPELLEN
GEZEGDEN & RIJMPJES Zwevende stippen nodigen uit tot aanraking. Zodra dat gebeurt, wordt de eerste helft van een gezegde geprojecteerd. De stippen verdwijnen even om de ouderen de tijd te geven om het gezegde voor te lezen en af te maken. Zodra de stippen weer verschijnen, kunnen de ouderen ook de tweede helft van het gezegde onthullen. Dit spel creëert een dynamische sfeer in de groep. Er wordt samengewerkt om de ‘opdracht’ te volbrengen; de één vindt het leuk om de stippen aan te raken, de ander leest de zinnen voor en weer een ander maakt het gezegde af. Het gezegden-spel was zo’n succes dat we een vergelijkbaar spel hebben toegevoegd met rijmpjes. Rijmpjes en gezegden zijn zo geschikt voor dit spel, omdat ze in ons langetermijngeheugen zijn opgeslagen. De spellen bestaan uit 20 rijmpjes of gezegden en worden in de toekomst vernieuwd en aangevuld.
weer terug. Als er een tijdje niks gebeurt, trekt een ‘zuchtje wind’ de aandacht weer terug naar het spel.
VISJES Tussen de waterlelies door zwemmen er visjes over de tafel. De natuur wordt bij dit spel naar binnen gebracht en het geeft een rustgevende, maar dynamische sfeer. Als de ouderen naar de visjes reiken, zwemmen ze snel weg! Het spel nodigt hen uit om grote armbewegingen te maken, maar het is geen vereiste; de Tovertafel reageert zelfs op vingerbewegingen.
VLINDERS De rondvliegende vinders creëren een prettige, ontspannen sfeer. Niet alleen vinden de ouderen ze prachtig, de vlinders hebben ook een sociaal effect. Zodra de ouderen naar hen reiken, fladderen ze naar iemand anders aan tafel.
BLADEREN
STRANDBAL
Door een windvlaag wordt de tafel bedekt met herfstbladeren. De ouderen kunnen deze bladeren wegvegen. Zelfstandig of samen met anderen, want vele handen maken licht werk! De verrassing dat de bladeren reageren op hun handbewegingen, stimuleert hen om het nog eens te proberen. Na verloop van tijd dwarrelen de bladeren
Een zowel fysiek als sociaal spel dat leuk is door zijn eenvoud. Vanaf kinds af aan gooien we over met ballen en het blijkt ook op latere leeftijd een zeer natuurlijke interactie te zijn. Het geven van een goede zwiep geeft de ouderen voldoening. Ook stimuleren ze elkaar om de bal terug te spelen. Het spel is zo ontwikkeld dat er
FYSIEK // SOCIAAL // MENTAAL
niks ‘fout’ kan gaan; de bal valt nooit van tafel, want bij de rand stuitert hij terug. Dit creëert niet alleen een veilige omgeving om te proberen de bal te raken, maar maakt het ook mogelijk om met een klein aantal mensen te spelen. Omdat de ouderen de bal naar verschillende medespelers ‘gooien’, maken ze verschillende armbewegingen. Dit draagt bij aan de bewegelijkheid van de armen en schouders. Omdat het spel maar één bal bevat, hebben alle spelers dezelfde focus. Dit versterkt de sociale interactie en het groepsgevoel.
BLOEMEN Het bloemenspel speelt sterk in op het magische karakter van de lichtprojecties. Mooie bloemen zweven over tafel, allemaal verschillend in kleur en vorm. De beweging nodigt de ouderen uit om ze aan te raken en zodra dat gebeurt, staat hen een verrassing te wachten. Deze wonderlijke verrassingen zetten de ouderen aan om met elkaar
te delen wat ‘hun’ bloem net deed. Ook ontstaan er onderlinge gesprekken over welke bloemen ze mooi vinden en welke vroeger in hun tuin stonden. In de toekomst willen we onderscheid in seizoenen maken, zodat de bloemen bijdragen aan het lente- of herfstgevoel.
NIEUWE SPELLEN De Tovertafel is zodanig ontwikkeld dat we nieuwe spellen kunnen toevoegen. We streven naar een goed gebalanceerd assortiment dat uitstekend aansluit bij de doelgroep. De Tovertafel is continu in ontwikkeling om de kwaliteit te verbeteren en de ervaring te verrijken. We zijn benieuwd naar ieders feedback en suggesties! “de spellen zijn zorgvuldig ontwikkeld om fysieke beweging, sociale interactie én mentale activiteit te stimuleren.”
SERVICE & GARANTIE
UITDAGING
UPDATES & NIEUWE SPELLEN
Zorgpersoneel heeft – mede vanwege bezuinigingen – een zeer druk werkschema en we zijn ons bewust van de uitdaging om daar nieuwe elementen in op te nemen. Vanuit Active Cues bieden wij een service aan om het zorgmanagement en haar personeel hierbij te ondersteunen.
Zodra er updates zijn, worden deze op afstand op uw Tovertafel geïnstalleerd. Nieuwe spellen worden aangeboden via onze website.
Daarnaast kunnen ook familieleden, vrijwilligers en activiteitenbegeleiders de Tovertafel inzetten. Onze service richt zich dan ook op iedereen in de directe omgeving van de ouderen met dementie; we dragen tenslotte met z’n allen de verantwoordelijkheid voor hun welzijn!
GARANTIE Er geldt een garantietermijn van twee jaar voor de apparatuur en voor de beamerlamp geldt een garantie van 4000 branduren. stroom wifi
plafondbevestiging
TRAINING & MONITORING Als de Tovertafel bij uw instelling wordt geïnstalleerd, organiseren wij voor de medewerkers en mantelzorgers kosteloos een bijeenkomst die het belang en de mogelijkheden van de Tovertafel laat zien. Daarnaast monitoren we de Tovertafel op afstand en kunnen we feedback geven over het gebruik. Via onze social media kanalen leveren we continue tips en ideeën over het gebruik van de Tovertafel; middels deze community willen we al onze gebruikers enthousiasmeren en blijven motiveren.
oppervlakte voor zowel detectie van beweging als projectieveld voor de spellen eettafel
ERVARINGEN UIT DE PRAKTIJK
Marja Dijkwel, verpleegkundig specialist van Careyn Centrum voor Revalidatiezorg: “De Tovertafel biedt mensen met dementie de mogelijkheid om met elkaar in contact te komen. Als medewerker van Careyn heb ik het als heel leerzaam ervaren om het proces van ontwerp tot kant en klaar product van de zijlijn mee te maken.” en Carian Klaverkamp, woonzorgbegeleidster: “Wat is het leuk om de bewoners zo enthousiast bezig te zien met het wegvegen van de bladeren en het herkennen van bloemen. Gesprekken komen op gang over hoe het vroeger was. Mooi dat er in het digitale tijdperk aandacht wordt geschonken aan dementie en dat er ontwikkelingen zijn voor een zinvolle dagbesteding.” Marc Petit, directeur Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek: “Als ik directeur van een zorginstelling zou zijn, zou ik geen enkel argument kunnen bedenken om niet zo’n kastje aan het plafond te hangen.” Laurent De Vries, voorzitter raad van bestuur, Viattence: “Door dit spel worden de ouderen geactiveerd en gestimuleerd, zowel qua lichaam als geest. Dat is goed voor hun ontwikkeling, maar het allerbelangrijkst: het is goed voor hun welbevinden en welzijn.” Wilma Dolmans, activiteitenbegeleidster van de Kiekendief “Met recht een tovertafel! De bewoners hadden al snel in de gaten dat als ze actief meedoen er van alles op tafel gebeurt. Ze praatten hierover en ze moedigden elkaar aan om mee te doen. Ze stonden zelfs op om bij de afbeeldingen op de tafel te kunnen komen. Zo mooi om te zien!”
WORDT ONDERSTEUND DOOR:
