Lesvoorbereiding: Bouw (tegelzetter, metselaar, schilder) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de sector Bouw Beginsituatie: Leerlingen hebben verschillende technische beroepen besproken of hebben een bezoek gebracht aan de interactieve tentoonstelling van Het Beroepenhuis over verschillende technische beroepen.
Vakoverschreidende eindtermen SO (vanaf 01-09-2010) Gemeenschappelijke stam (communicatief vermogen) 1 brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk (doorzettingsvermogen) 4 blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven (empathie) 5 houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen (esthetische bekwaamheid) 6 kunnen schoonheid ervaren 7 kunnen schoonheid creëren (exploreren) 8 benutten leerkansen in diverse situaties (flexibiliteit) 9 zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden (initiatief) 10 engageren zich spontaan
www.beroepenthuisindeklas.be
1
(respect) 18 gedragen zich respectvol; (samenwerken) 19 dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen (verantwoordelijkheid) 20 nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving (zelfbeeld) 21 verwerven inzicht in de eigen sterke en zwakke punten 22 ontwikkelen een eigen identiteit als authentiek individu, behorend tot verschillende groepen (zorgvuldigheid) 25 stellen kwaliteitseisen aan hun eigen werk en aan dat van anderen Leren leren Opvattingen over leren 1 werken ordelijk 2 weten dat kennis en vaardigheden via verschillende leerstrategieën kunnen verworven worden Problemen oplossen: 10 Bij het oplossen van een probleem: • herformuleren de leerlingen het probleem; • bedenken zij onder begeleiding een oplossingsweg en lichten die toe; • passen zij de gevonden oplossingsweg toe. Regulering van het leerproces: 11 De leerlingen selecteren en ordenen het nodige materiaal en plannen onder begeleiding hun werktijd 13 De leerlingen vergelijken de eigen werkwijze met die van anderen en geven vervolgens aan waarom iets fout gegaan is en hoe fouten vermeden kunnen worden. Studie – en beroepsgerichte keuzebekwaamheid: 15 De leerlingen zijn bereid alle studierichtingen en beroepen naar waarde te schatten. 16 De leerlingen kunnen hun interesses en mogelijkheden inschatten met het oog op een studiekeuze. Lichamelijke gezondheid en hygiëne
www.beroepenthuisindeklas.be
2
4 11
nemen een ergonomische en gevarieerde sta-, zit-, werk- en tilhouding aan passen veiligheidsvoorschriften toe en nemen voorzorgen voor een veilige leef- en werkomgeving
Mentale gezondheid 1 gaan adequaat om met taakbelasting en met stressvolle situaties 3 erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp Sociorelationele ontwikkeling 3 accepteren verschillen en hechten belang aan respect en zorgzaamheid binnen een relatie 4 kunnen ongelijk toegeven en zich verontschuldigen Omgeving en duurzame ontwikkeling 1 participeren aan milieubeleid en -zorg op school 3 zoeken naar mogelijkheden om zelf duurzaam gebruik te maken van ruimte, grondstoffen, goederen, energie en vervoermiddelen
Vakgebonden eindtermen techniek, A-stroom 1 2 3 4 6 7 10
(De leerlingen kunnen…)
Verschillende onderdelen en deelsystemen in een technisch systeem onderzoeken: de functies en de relaties ertussen toelichten Bij werkende of falende technische systemen onderzoeken hoe verbeteringen mogelijk zijn In concrete voorbeelden aangeven dat het bestuderen ven aanpassen van een technisch systeem leidt tot optimalisering, innovatie en/of nieuwe uitvindingen In concrete voorbeelden van technische systemen uitleggen welk onderhoud noodzakelijk is voor de goede en duurzame werking er van In concrete voorbeelden uit techniek het nut aantonen van de gebruikte hulpmiddelen zoals gereedschappen, machines, grondstoffen, materialen, energie, informatie, menselijke inzet, geldmiddelen, tijd In concrete voorbeelden van technische systemen uitleggen dat men voor de ontwikkeling en het gebruik keuzen maakt op basis van criteria technische systemen, het technisch proces, hulpmiddelen en keuzen herkennen in verschillende toepassingsgebieden uit de wereld van techniek (waaronder energie, informatie en communicatie, constructie,
www.beroepenthuisindeklas.be
3
12 13 14 17 19 21 26 27 28
transport en biochemie) Modellen, tests en evaluaties gebruiken om een eenvoudig technisch systeem te ontwerpen uitgaande van een gedefinieerd probleem en rekening houdend met vooropgestelde normen en criteria Een gegeven of eigen ontwerp planmatig uitvoeren met oog voor vereisten van kwaliteit, veiligheid, ergonomie en milieu Een technisch systeem in gebruik nemen Hulpmiddelen kiezen en inzetten in functie van het doel en het gebruik Technische systemen zorgzaam, doelgericht, veilig en ergonomisch gebruiken In concrete voorbeelden aantonen dat technische systemen ontworpen en gemaakt zijn om aan sociale en culturele behoeften te voldoen In concrete voorbeelden aangeven hoe men duurzaam kan handelen in de verschillende stappen van het technisch proces In concrete voorbeelden aangeven welke rol bepaalde technische beroepen vervullen in de verschillende stappen van het technisch proces Het belang erkennen van technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving en daarbij geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen
Ontwikkelingsdoelen Techniek, B-Stroom 2 3 5 6
7 8 9
(De leerlingen kunnen…)
Onderzoeken hoe het komt dat een zelf gebruikt technisch systeem niet of slecht functioneert Voor enkele zelf gebruikte technische systemen illustreren hoe ze in de loop van de tijd geoptimaliseerd zijn In concrete ervaringen uit techniek het nut aantonen van de gebruikte hulpmiddelen zoals gereedschappen, machines, grondstoffen, materialen, energie, informatie, menselijke inzet, geldmiddelen, tijd Technische systemen, het technisch proces, hulpmiddelen en keuzen herkennen in verschillende verkenningsgebieden uit de wereld van techniek: informatie- en communicatietechniek, verzorging, voeding, bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en grafische technieken, mode, tuinbouw De vereisten waaraan een technisch systeem moet voldoen onderzoeken in functie van het gebruik of de realisatie ervan Een eenvoudig ontwerp aanvullen uitgaande van de vooropgestelde vereisten Een eenvoudig constructieplan, een stuklijst, een receptuur, kwaliteitseisen en symbolen lezen in functie van een maakopdracht
www.beroepenthuisindeklas.be
4
10 11 12 13 16 17 18
19 23 24
Een logisch stappenplan raadplegen en de te gebruiken hulpmiddelen kiezen in functie van de maakopdracht Een maakopdracht uitvoeren met oog voor vereisten van kwaliteit, veiligheid, ergonomie en milieu Een gerealiseerd eindproduct toetsen aan de vooropgestelde vereisten Het eigen maakproces evalueren en voorstellen doen voor verbetering Technische systemen zorgzaam, doelgericht, veilig en ergonomisch gebruiken Bij het ontwerpen, maken en gebruiken in de klas gelijkenissen en verschillen aangeven met professionele technische werkwijzen Technische systemen realiseren in verschillende verkenningsgebieden uit de wereld van techniek: informatie- en communicatietechniek, verzorging, voeding, bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en grafische technieken, mode, tuinbouw Aan de hand van voorbeelden illustreren dat een technisch systeem ontworpen en gemaakt is om aan behoeften te voldoen Het belang erkennen van technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving en daarbij geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen Duidelijk maken in welke beroepen en sectoren de uitgevoerde technieken van belang zijn
Lesverloop (activiteit leerkracht en leerlingen)
Leerinhouden
1. Inleidende fase -
-
-
Leerlingen voeren een kringgesprek over verschillende technische beroepen en beroepskeuze. De leerkracht noteert alle genoemde beroepen op het bord. De leerlingen krijgen een blad (bijlage 1) met een overzicht van sectoren en de beroepen die daarbij horen. De leerlingen plaatsen de beroepen op het bord bij de juiste sector.
www.beroepenthuisindeklas.be
Bijlage 1 (overzicht sectoren en beroepen) Bijlage 2 (lijst met nuttige websites) Er zijn zodanig veel beroepen dat het handig is om ze in groepen te verdelen. Die groepen noemen we sectoren. Toch zijn er beroepen die in meer dan één sector te vinden zijn. Een lasser werkt bijvoorbeeld vooral in de sector Metaal en technologie, maar ook een bouwbedrijf zal meestal een lasser in dienst hebben voor het versmelten van metalen constructies in hun bouwwerk.
5
-
Leerlingen kunnen vooraf ook zelf op zoek gaan naar beroepssectoren, technische beroepen en opleidingen door de opgegeven websites te raadplegen. (bijlage 2)
2. Klassikale voorbereiding activiteit -
-
Leerlingen kunnen zelf op zoek gaan naar beroepen in de bouwsector via de website: www.debouw.be Leerlingen en leerkracht voeren een vraaggesprek over beroepen in de bouwsector. Leerlingen sommen op welke beroepen ze kennen. De leerkracht vult aan met minder bekende beroepen.
Welke mensen werken mee aan de opbouw van een woning of aan de opbouw van bruggen of wegen?
3. Activiteiten: GROEPSWERK 1. Groepswerken (totaal: 40 minuten) De klas is onderverdeeld in 4 groepen, elke groep voert 4 opdrachten uit. Er wordt elke 10 minuten doorgeschoven, zodat alle activiteiten op ongeveer 40 minuten kunnen afgerond zijn. Vooraf overloopt de leerkracht de 4 opdrachten en de daarbij horende beroepen. De leerlingen zullen in groep de instructies volgen van een leerlingenbundel.
www.beroepenthuisindeklas.be
Ervaringsgericht leren: de leerlingen verplaatsen zich in de huid van een tegelzetter (A+B), een metselaar (B+C) en een schilder (D). In een handleiding voor de leerkracht worden de opdrachten en de benodigdheden gedetailleerd beschreven.
6
Bijlage leerlingenbundel Bijlage handleiding leerkracht De 4 opdrachten: - A: Tegelzetter: werken met een luchtbelwaterpas - B: Tegelzetter/metselaar: werken met een slangwaterpas - C: Metselaar: werken met een schietlood - D: Schilder Als een groep sneller klaar is met een opdracht, kunnen de leerlingen rustig aan een kruiswoordraadsel werken.
Bijlage kruiswoordraadsel Bijlage oplossing kruiswoordraadsel
2. Evaluatie (maximaal 10 minuten) Kwaliteiten: a. Leerlingen en leerkracht bespreken de verschillende deelactiviteiten en gaan na welke kwaliteiten een persoon moet hebben om de beroepen tegelzetter, metselaar en schilder uit te voeren. b. Leerlingen gaan bij zichzelf na of ze die kwaliteiten bezitten en of de job van tegelzetter, metselaar of schilder bij hen zou passen.
www.beroepenthuisindeklas.be
Metselaar, tegelzetter, schilder: -
nauwkeurig werken zin voor esthetiek hebben (moet ‘mooi’ zijn) ordelijk zijn zelfstandig werken samenwerken kwaliteitsbewust werken veilig werken milieubewust zijn verstand hebben van meetkunde klantgericht zijn
7
