Leskist THEMA-handleiding Oud papier wordt nieuw papier Groep 5 en 6

BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving

Leskist THEMA-handleiding

Oud papier wordt nieuw papier Groep 5 en 6

Dit is een NME – product van BuitenWijs. BuitenWijs is een samenwerkingverband, waarbij de gemeenten Houten, Lopik, Nieuwegein en IJsselstein samen sterk in NME zijn. BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving. BuitenWijs Houten NME Houten Postbus 30 3990 DA Houten [email protected] BuitenWijs IJsselstein Gemeente IJsselstein Postbus 21 3400 AA IJsselstein [email protected] BuitenWijs Lopik Gemeente Lopik 3411 CH Lopik [email protected] BuitenWijs Nieuwegein Gemeente Nieuwegein Postbus 1 3430 AA Nieuwegein [email protected] Colofon Copyrights Jaar van uitgave Eindredactie Illustraties Grafische vormgeving Met dank aan

BuitenWijs 2012 Erna Bod, Tjeerd Mijnster en Nicky Mertens Onbekend Maaike de Laat Eduniek / CED-groep

BuitenWijs – Oud papier wordt nieuw papier

2

Inhoudsopgave 1

In het kort

4

2

Overzicht van de lessen

6

3

Beschrijving van de lessen

7

4

Bijlagen


13

3

1

In het kort Inleiding Voor elke leerling in een groep zitten er ontdekkaarten en activiteiten in de leskist ‘Oud papier wordt nieuw papier’. Deze zullen deels gebruikt worden in de lessen en deels ter keuze zijn. De themahandleiding richt zich op herkomst, geschiedenis en hergebruik van papier. De handleiding beschrijft 5 lesactiviteiten.

Doelgroep Groep 5 en 6

Leerdoelen De leerlingen leren: » hoe papier gemaakt wordt. » wat vroeger een alternatief voor papier was. » waartoe de recycling dient. En de kinderen zijn zich bewust(er) geworden van papiergebruik.

Aansluiting kerndoelen 39 De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu. 44 De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik.

Duur van het thema De activiteiten zijn zo ontworpen dat ze gedurende een periode van 5 weken gelijkmatig verdeeld over de week aandacht vragen van de leerlingen. De leskist wordt gedurende drie weken uitgeleend. Hier is rekening mee gehouden in de planning. In de eerste en laatste week is de introductie en afsluiting van het thema gepland, dat zonder de leskist kan plaatsvinden.

Structuur Het thema is opgezet volgens een vaste structuur. 1. Introductie 2. Voorkennis ophalen en bijspijkeren (voor leerkracht is hierbij de achtergrondinfo van belang) 3. Vooruitblik met lesdoelen 4. Onderzoeken en verwerken volgens doe denk doe model 5. Afsluiten/ evalueren Overzicht van de geleverde materialen

Inhoud leskist Oud papier nieuw papier » » » » » » » » » »

1 Handleiding Oud papier nieuw papier met werkbladen 1 Brochure Plezier met papier, een uitgave:‘Informatiecentrum Papier en Karton’ 1 DVD ‘De reis van de kraanvogels’, een uitgave: ‘Informatiecentrum Papier en Karton’ 1 Poster Kringloop van papier, een uitgave: ‘Informatiecentrum Papier en Karton’ 9 Opdrachtkaarten 1 Opengemaakte envelop & 1 dichte envelop 1 Opengemaakte theedoos & 1 dichte theedoos Voorbeeldvel geschept papier 2 Geplastificeerde instructies: Zo maken we ons eigen papier 2 Papiermaaksets: 1 houten zeefraam, 1 houten schepraam en 2 houten persplankjes


4

» » » » » » » » » » »

10 Vlieseline vellen 1 Waslijn en 60 wasknijpers in zakje 1 Staafmixer en 1 verlengsnoer (5 meter) 2 Plastic bekers 15 Regenboogringen 5 Kroontjespennen (houders en kroontjes) in een zakje 1 Flesje citroensap 5 Pincetten in een doosje 30 Satéprikkers 1 Aardappelschilmesje Spelkaarten in bakje: 30 stuks van elke kaartsoort.

De school zorgt zelf voor » » » » » » » » » » » » » » » » »

2 Stapels boeken Blokjes Roller Klei + benodigdheden (schort, onderlegger) Leeg drinkpakje Schaar Oud papier 2 Emmers Kopjes + water Lijm Kleurpotloden Stevig papier / karton Aardappelen Aardappelschilmesje Verf en benodigdheden (kwasten, schort, onderlegger) Papier Schoteltje

N.B. De kunststof kist kan als schepbak worden gebruikt. Ter voorkoming van schimmelvorming s.v.p. de kist open laten staan tot aan het vervoer.


5

2

Overzicht van de lessen

WEEK 0 Voorbereiding voor de leerkracht

WEEK 1 1. Introductie 2. Voorkennis ophalen 3. Vooruitblik met doelen

WEEK 2 4. Activiteiten 4.1 Papier maak je zo 4.2 Geschiedenis van papier

WEEK 3 EN 4 4.3. Keuzeopdrachten 4.4. Recycling

WEEK 5 5. Afsluiting / reflectie: Wat heb ik geleerd?


6

3

Beschrijving van de lessen 1. Introductie Doel: Kinderen enthousiast maken voor het thema. Voorbereiding U verzamelt allerlei spullen van papier; veelsoortig en zo mogelijk ook onverwachte producten. Per groepstafel een A4, in de lengte doormidden en aan elkaar geplakt (de lijst). Activiteit Vertel de leerlingen het volgende: “We gaan het over oud en nieuw papier hebben en beginnen met een super lange lijst maken van spullen die van papier gemaakt zijn. Maak in je groepje een lijst, om en om en om schrijf je een papieren voorwerp op de teamlijst….zo veel mogelijk…!!” Na ongeveer 10 minuten Vertel de kinderen dat u ook nog spullen hebt meegenomen. U ‘pakt uit’ en vult een leeg tafeltje met al uw materialen. “wat hebben jullie nog wat ik niet heb? ,maken we hier er een lijst bij” en u noteert op een groot vel alles wat de groepjes (ook om en om) nog te melden hebben. Concludeer dat er heel veel van papier is gemaakt en dat we papier echt niet kunnen missen.

2. Voorkennis ophalen Doel: het doel van de voorkennis activeren is dat kinderen betrokken raken bij het onderwerp en voor de leerkracht is het doel dat de aanwezige voorkennis van de kinderen gepeild kan worden.

Deel voor ieder groepje een strook uit met de zin: We verzamelen papier, want___________________________________________________________________ en _____________________________________________________________________ Doen hoor!! Laat de kinderen eerst individueel bedenken en daarna overleggen met de tafelgroep. Laat daarna gezamenlijk (per tafelgroep) de strook invullen en plak ‘m op het bord. Vat samen welke overeenkomsten er zijn.


7

3. Vooruitblik met doelen Doel: De vooruitblik geeft kinderen overzicht over wat ze gaan leren. Het richt hen op wat belangrijk is om te onthouden en laat hen zien dat de opdrachten die ze gaan maken, de proeven die ze gaan doen, de onderzoeken allemaal gericht zijn op het bereiken van de leerdoelen. Kinderen worden zich bewust van wat ze gaan leren en hoe ze dat gaan doen. Ze zullen hierdoor de informatie beter verwerken en beter in staat zijn verbanden leggen. Vertel de kinderen dat wat ze allemaal gaan leren bij dit project. Laat ze de leerdoelen (bijlage 1) zien en bespreek de doelen. Hang de doelen goed zichtbaar op in de klas en reflecteer hier regelmatig op.

4. Activiteiten 4.1 Papier maak je zo Doel De leerlingen leren kennen hoe papier gemaakt wordt. Activiteit U laat de kinderen de dvd zien en horen. Dvd ‘De reis van de kraanvogels’ Op de dvd zien we dat Lea en Sebastiaan kraanvogels knutselen. Als ze opruimen, gooien ze de vogels weg in de ‘papierafvaldoos’. De doos legen ze in een papiercontainer Die wordt leeggegooid in een vrachtwagen en die brengt het oud papier naar de papierfabriek. Daar zien we het proces van papieren karton maken. Tenslotte zien we de beide kinderen weer aan tafel. Nu met opnieuw gemaakt papier. Zo zien ze hun kraanvogels weer in verpakkingen op tafel terug. Op de dvd is te zien hoe papier wordt gemaakt. In de papierfabriek wordt van oud papier nieuw papier gemaakt. Van de grote bergen papier worden hele kleine stukjes gemaakt, pulp heet dat. Voor echt stevig papier heb je ook hout nodig. Eerst moet de schors van de stammen af, met een speciale machine. Daarna maken ze er ook kleine stukjes van. De houtpulp gaat bij de papierpulp en dan op een zeef. Het water lekt weg. Daarna moet het drogen, er komt damp af. Uiteindelijk is er dan een dikke rol nieuw papier. (Ook op de beeldbank te zien: http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20030701_papier03 ) Letterlijke tekst uit de clip Wat heb je nou eigenlijk nodig om papier te maken. Kijk, oud papier, een bakje,een mixer,o,ja een, zeef en ja lapjes. Eerst doe je het oud papier in een bak met water, dan wordt het lekker zacht en kun je er goed stukjes afscheuren. Nou dat doen ze hier,o dat gaat prima en dan komt de mixer en met die mixer maak je er een lekker papje van. Net zo als in de fabriek, weet je nog wel. Dat heette papierpulp. De volgende stap kun je hier zien de pulp gaat in het water, even lekker roeren. Nou dat wordt ook zeer zorgvuldig gedaan. Dan schep je met een zeef de papierpulp uit de bak en laat het water er uit lekken. Precies zoals je hier kunt zien. Nu mag de rand eraf, maar er moet nog meer water uit. En daarom moet je het op een doek leggen, zodat het water uit het papier in de doek kan trekken. Het leuke is het lijkt al op een velletje papier. Zo nu nog een velletje papier scheppen. Ja, op dezelfde manier natuurlijk. Nou als dat velletje niet droog wordt dan weet ik het niet meer.


8

En als het meeste vocht er dan uit is, kun je hem heel voorzichtig los trekken. Ja en dan ophangen aan een waslijn, want zo kan het papier dan verder drogen. En na een paar uur is het eigen gemaakte tekenvel dan klaar! En dan kan je er dus een huisje, boompje, beestje op tekenen. Ook op de beeldbank te zien: http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20050115_papierfabriek01 Letterlijke tekst uit de clip Papier en karton horen in de papierbak. En hoe gaat dat dan verder? Het gaat naar de papierfabriek. Hier komt al dat oude papier bij elkaar om er nieuw papier van te maken. Eerst wordt het papier fijngemaakt tot papierpulp. Bomen? Zijn die ook nodig? Ja, voor het maken van stevig papier heb je wat hout nodig. Eerst moet het vuil van de stammen af. Ook het hout wordt tot pulp vermalen. De houtpulp en de papierpulp komen samen in een grote bak met veel water. De pap gaat op een grote zeef. Zo kan het water eruit stromen. Het papier wordt op maat gesneden met een straaltje water. En daarna gedroogd in de droogmachine. Je ziet de damp er zelfs vanaf komen. Het nieuwe papier is klaar! Voor het digibord( bron: Google)

Verwerking A. Laat de leerlingen een stripje maken. Voor elk van de volgende woorden een plaatje maken en in goeie volgorde opplakken. Woordje erbij zetten. Boom – pulp – schillen – scheppen – drogen – zeven – versnipperen - kappen – persen

B. Maak je eigen papier. Een activiteit die door de week heen door de kinderen gedaan kan worden, elke dag een paar kinderen. Zie bijlage. “zo maken we ons eigen papier”


9

4.2 Geschiedenis van papier Doel De leerlingen weten wat er vroeger in de plaats van papier gebruikt werd. Introductie Vertel de kinderen “Het papier is op!! Je kunt geen nieuw krijgen of maken!! Hoe zou je een ander nu toch een briefje kunnen schrijven, waar zou je op kunnen schrijven, kijk eens om je heen, binnen en buiten.” Laat kinderen eerst zelf rondkijken, daarna in het groepje delen, wat vinden jullie samen een goed idee? Instructie Vertel en laat op het digibord zien over: Gebruik bij uw verhaal het werkblad ‘Geschiedenis van papier’ (google “geschiedenis van papier”). Prehistorie: steen (rotstekeningen), verbleekte botten, huiden, schelpen, boombast Romeinse tijd: kleitabletten, potscherven. Middeleeuwen: perkament (stevig, duurzaam, kostbaar), papyrus (goedkoper, minder stevig en duurzaam). Vertel hoe papier ontstaan is en in Nederland terecht kwam aan de hand van onderstaande informatie. 1. De papierwesp maakte als eerste papier, door plantenvezels te kauwen en te vermengen met speeksel. De Chinezen keken het proces af van de papierwesp en waren vanaf 200 voor Christus de enigen die papier konden maken. Omstreeks 740 na Chr. ontvoerden de Arabieren Chinese papiermakers tijdens een oorlog en keken de kunst van hen af. 2. In de 12e eeuw verspreidden kooplieden en kruisvaarders de uitvinding naar Europa. Ze ontdekten dat je in plaats van ruwe plantenvezels ook textiel kon gebruiken. Rond 1400 werden de eerste papiermolens in Nederland gebouwd. In de 17e eeuw (boekdrukkunst in opmars) kwamen er veel papiermolens op de Veluwe en ontstond een nieuw beroep: de voddenman. 3. Steeds meer mensen leerden lezen. Er waren daardoor ook meer boeken nodig. Zoveel, dat er niet genoeg vodden waren. Daarom ging men over op een nieuwe grondstof: hout. Sinds 1900 wordt papier in fabrieken gemaakt. De fabrieken gebruiken hout uit productiebossen in Scandinavië en Noord-Amerika. Deze bossen worden min of meer duurzaam beheerd. De papierindustrie gebruikt naast dunningshout en snoeihout ook hout van bomen. 4. Hout groeit niet zo snel. Het meeste papier wordt tegenwoordig van een mengsel van hout (25%) en afvalpapier (75%)gemaakt. Afvalpapier en hout zijn tegenwoordig dus de belangrijkste grondstoffen voor papier. Verwerking Een paar keuzeopdrachten die het alternatief voor papier doen ervaren. Zie bijlagen: » Kleitablet maken » Aardappelstempelen » Geheimschrift


10

4.3 Keuzeopdrachten In de bijlagen zijn opdrachten ‘ongebruikt’. Deze kunnen ter keuze gemaakt worden door de kinderen. Laat de variatie in tact zodat kinderen na afloop elkaar kunnen vertellen wat er ontdekt is.

4.4 Recycling Doel De leerlingen leren: » hoe recycling in zijn werk gaat. » dat scheiden van papier niet altijd even makkelijk is Introductie Laat de kinderen het werkblad maken. "Vergelijk met je buurman of je hetzelfde hebt gedaan?” Kern 1. Ga naar:< http://www.papierenkarton.org/ > en laat de kinderen zien en lezen hoe recycling in zijn werk gaat. 2. Papier is niet altijd wat het lijkt!. Opdracht “drinkpakje onderzoeken”. Maak als team een antwoordkaart op de 4 vragen. Bespreek de vragen na afloop met een ander tafelgroepje. 3. Kerninformatie op het bord: a. Recycling spaart grondstoffen (vooral hout) b. Recycling is voor iedereen makkelijk te doen c. Pas op ‘bijproducten’ (drinkpakje) Opdracht Maak met je groepje een rap over papierrecycling.

5. Afsluiting/reflectie Wat heb ik geleerd? Doel De leerlingen tonen wat zij ‘onthouden’ hebben door deze quiz te doen. 1

Waar wordt papier van gemaakt?

a b c

zand en hout papier en hout wol

2

Welk papier wordt niet opnieuw gebruikt?

a b c

Wc-papier pakpapier karton

3

Wat is pulp?

a b c

een soort modder vermalen klei vermalen papiersnippers

4

Wat is de goede volgorde van de papierkringloop?

a pulp

inzamelen - papier bedrukken en gebruiken –

b

c


scheppen, persen - papier drogen - pulp maken papier bedrukken en gebruiken - pulp scheppen, persen - pulp maken - papier drogen inzamelen inzamelen - pulp maken - pulp scheppen, persen papier drogen - papier bedrukken en gebruiken

11

5

Wat gebruik je bij het scheppen van pulp?

a b c

schepraam hengel schep

6

Waar is een drinkpakje van gemaakt?

a b c

papier plastic papier en plastic

7

Waar schreven ze vroeger op?

a b c

klei-tablet plastic glas

8

Waarom is het belangrijk om a papier in te zamelen? b c

het zorgt voor minder afval het papier wordt dan niet verbrand, dit is beter voor het milieu papier kan opnieuw gebruikt worden

Daarnaast maken de tafelgroepjes voor elkaar een drietal vragen. Maak van elk een kaart met het antwoord achterop een daag een ander groepje uit. (‘breng een probleem’)


12

4

Bijlagen


13

4.1

Bijlage 1: Leerdoelen


14

4.2

Bijlage 2: Achtergrondinformatie Een Europeaan verbruikt per jaar 200 kg papier. Een Europeaan gebruikt 4 maal meer papier dan het wereldgemiddelde. Als iedereen wereldwijd evenveel papier zou verbruiken als Europeanen zou dit de volgende gevolgen hebben: » een verviervoudiging van de huidige papierconsumptie en » een verdubbeling van de huidige volumes van commerciële houtkap (voor zowel hout als papiertoepassingen) enkel voor papierproductie. Wereldwijd wordt 42% van al het hout dat commercieel gekapt wordt, verwerkt tot pulp voor papierproductie. Dergelijke volumes zijn uiteraard niet enkel afkomstig uit dunningshout of afval van zagerijen. Een deel van dit hout komt uit goed beheerde bossen, maar veel van het gebruikte hout is afkomstig uit illegale houtkap en onverantwoorde exploitatie van waardevolle bosgebieden. Naast het kappen van bossen is een nog ander probleem: de onvoldoende bescherming van die waardevolle bossen. Dit resulteert in habitatverlies voor o.a. de grizzly beren, de poema’s en wolven in Canada en andere bosdieren in Finland, Zweden en Rusland.


15

4.3

Bijlage 3: Zo maken we ons eigen papier Wat heb ik nodig? • grote bak met 30 cm. water

• zeefraam

• pulp

• schepraam

• twee persplankjes

• onderleggers • staafmixer

1 Maak zo’n 300 gram oud papier doornat onder de kraan of in een bak met water.

2 Snipper het doornatte papier klein in een schaal en klop deze massa tot er een smeuïge 3 Giet nu in een ruime bak ongeveer 30 cm. brei ontstaat waarin geen stukjes papier meer water (de zeef met het raam moet er met te herkennen zijn: PULP.

beide handen in ondergedompeld kunnen worden!).

5 Schep 5 kopjes pulp in de bak water en 4 Leg een persplankje klaar met daarop een

roer goed door tot alle pulp gelijk verspreid

kletsnatte onderlegger.

is.

6 Neem nu de zeef, met het gaas naar boven, 7 Haal de zeef met het raam er stevig op (nog en leg daar het schepraam bovenop. Pak dit

steeds met beide handen), horizontaal

met beide handen vast en schuif het met een omhoog en laat het water er even rustig rustige glijbeweging diep in de bak.

uitzakken. 9 Door nu heel licht met de vingertoppen


16

over het gaas te drukken (vooral langs de kanten) laat de pulp van de zeef los en kan deze eraf getild worden zonder het natte pulpvelletje te beschadigen. De nieuwe onderlegger kan hier droog opgelegd 8 Nu kunt u het schepraam van de zeef

worden omdat ze vanzelf nat wordt. U

aftillen en de zeef met het natte pulplaagje

schept een half kopje pulp in de bak erbij en

erop, omdraaien op de natte, vooraf

begint opnieuw. Als de laatste onderlegger

klaargelegde, onderlegger op het persplankje. op de stapel ligt, moet het andere persplankje De zeef ligt nu dus op z’n kop bovenop het

erop gelegd worden en kan het water er

natte pulplaagje.

zoveel mogelijk met de handen uitgedrukt worden. Daarna kunt u zelf voorzichtig op de stapel gaan staan bv. in een douchebak, buiten of met een dweil eronder tot er geen water meer uitkomt.

10 Als het uitpersen goed gebeurt is, kunt u

11 Als het papier droog is kan het

de onderleggers voorzichtig van elkaar

gemakkelijk van de onderleggers afgehaald

afhalen terwijl er op elk een vochtig velletje

worden en dan is uw eigen product voor

papier blijft zitten. Deze kunnen nu zo te

gebruik gereed.

drogen worden gelegd of gehangen.

Tips:

Gekleurd papier De kleur en druk van het oude papier bepaald de

Glad papier

tint van het nieuwe, maar u kunt ook kleurstoffen

Als u glad papier wilt, kunt u er met een hete

(bv. wolverf) toevoegen aan de pulp.

strijkbout overgaan als het nog net niet helemaal

Uniek papier

kurkdroog is. U krijgt het ook gladder als u het

Als u iets aparts wilt maken kunt u met bloemen

helemaal droge papier door een gelatinebad haalt of takjes in de natte pulp gaan werken. U kunt dit en daarna op een glad vlak laat drogen.

erop leggen en gewoon verder werken zoals

Enveloppen e.d.

aangegeven, maar u kunt er ook direct een tweede

Als u de vorm van een envelop of kaart uit ‘n

laagje pulp over aanbrengen zodat de versiering

plankje (37 x 28 cm) watervast verlijmde triplex

ertussen blijft zitten.

zaagt en zo’n plaatje onder tegen het raam

Papier met watermerk

bevestigd, kunt u op dezelfde zeef enveloppen of Als u op de bovenkant van de zeef met dun kaarten scheppen.

ijzerdraad een figuur aanbrengt en dan gaat scheppen, krijgt u papier met een watermerk


17

4.4

Bijlage 4: Opdrachtkaarten

Wat heb ik nodig? • grote bak met 30 cm. water

• zeefraam

• pulp

Afval scheiden

Opdracht Scheid het afval, wat mag in de papierdoos?

• onderleggers

Wat heb ik nodig? • een rood kleurpotlood • een blauw kleurpotlood

• werkblad ‘Afval scheiden

Werkwijze Stap 1 Bekijk de plaatjes op het werkblad. Stap 2 Wat mag er in de oud papierbak? Trek een lijn met rood kleurpotlood naar de oud papierdoos.

Stap 3 Wat mag er in de afvalbak? Trek een lijn met blauw kleurpotlood naar de afvalbak


18

Opdracht Sterk papier Opdracht Test de sterkte van papier.

Wat heb je nodig? • 2 stapels boeken • blokjes • vel papier

Werkwijze Stap 1:Maak twee stapels van boeken. Zorg dat er 15 cm ruimte tussen de stapels zit. Leg een vel papier op de stapels. Test hoeveel blokjes jij op het platte papier kunt leggen. Stap 2: Vouw van het vel papier de zijkanten omhoog en leg het weer op de stapels. Nu is het een gootje. Test hoeveel blokjes jij op het gootje kunt leggen. Zijn het er meer? Stap 3: Vouw van het vel papier een harmonica en leg het opnieuw op de stapels. Test hoeveel blokjes je op de harmonica kunt leggen. Hoeveel blokjes passen er nu op? Kun jij nog meer vormen bedenken? Probeer ze uit! Papier kun je sterk maken door het te vouwen! Papier is sterk!

Architect Shigeru Ban heeft een brug van karton gebouwd. Papier is sterk! Architect Shigeru Ban heeft een brug van karton gebouwd.


19

Opdracht Klei - tablet Als er geen papier is… Vroeger was er geen papier. Mensen schreven op alles wat lang mee ging: botten, schelpen of klei. Een klei tablet is een plat stuk klei. Als het nat is kun je er letters in maken. Als het droog is kun je het meenemen.

Wat heb je nodig? • klei• roller • satéprikker

Opdracht Schrijf een verhaal op een klei – tablet.

Werkwijze Stap 1 Neem een klomp klei en rol dit plat . Stap 2 Teken in de klei jouw verhaal met een satéprikker. Wat vind jij makkelijker: een verhaal op papier of op klei ?


20

Opdracht Drinkpakje onderzoeken Test onderzoek een drinkpakje. Mag een drinkpakje in de papierbak?

Wat heb je nodig? • leeg drinkpakje • schaar • pincet

Werkwijze Stap 1 Bekijk een drinkpakje. Waar denk je dat het van gemaakt is? Stap 2 Maak het drinkpakje open met een schaar. Zie je verschillen tussen de buitenkant en de binnenkant? Stap 3 Scheur een stukje van het open drinkpakje af. Wat valt je op bij het scheuren? Stap 4 Zie je laagjes? Probeer ze met het pincet uit elkaar te halen. Waar zijn de verschillende laagjes van gemaakt?


21

Opdracht Pulp maken Het maken van pulp is een hele klus. Kies een makkelijk schoon te maken plek uit om pulp te maken. Vraag hulp van een volwassene.

Opdracht: Maak een bak met pulp voor het maken van papier.

Wat heb je nodig? • 10 vellen oud papier • twee kopjes water •bak met warm water* • bak om in te mixen* • staafmixer

Werkwijze Stap 1 Sorteer het oud papier op kleur. Stap 2 Leg het papier (van dezelfde kleur) in een bak met warm water. Laat het even weken. Stap 3 Scheur het oud papier in kleine stukjes van 2 cm. Stap 4 Leg de snippers in een bak waarin je kunt mixen en voeg twee kopjes water toe. Stap 5 Maak de snippers klein met de mixer.

* De bakken waarin je de papiersnippers kunt weken en mixen zit niet in de papierkist

Vraag hulp van een volwassene.

De pulp is klaar!


22

Opdracht Papier scheppen, persen en drogen Papier maken van pulp is een hele klus. Kies een makkelijk schoon te maken plek uit om het papier te maken. Vraag hulp van een volwassene.

Opdracht Maak papier van de pulp door scheppen, persen en drogen.

Wat heb je nodig? • instructiekaart van papier gemaakt • grote bak met 30 cm water (gebruik de leskist) •onderleggers •twee persplankjes •5 kopjes pulp • zeef • schepraam • waslijn met wasknijpers*

Werkwijze Stap 1 Verzamel alle materialen. Stap 2 Volg de stappen 2 t/m 10 op de instructiekaart “Papier maken”. Vraag hulp van een volwassene. * Waslijn en wasknijpers Stap 3 Laat je papier drogen aan een waslijn of plat op tafel.


zitten niet in de papierkist.

23

Opdracht Enveloppen vouwen Opdracht Maak zelf een papieren envelop.

Wat heb je nodig? • envelop • uit elkaar gehaalde envelop • vel papier • schaar • lijm • kleurpotloden

Werkwijze Stap 1 Bekijk de envelop. Hoe zit de envelop in elkaar? Stap 2 Bekijk de uit elkaar gehaalde envelop. Kun je er weer een envelop van maken? Stap 3 Leg de uit elkaar gehaalde envelop op een vel oud papier. Trek hem om en knip het uit. Stap 4 Versier jouw envelop met leuke kleuren. Stap 5 Vouw en plak er een envelop van.


24

Opdracht Doosje vouwen Opdracht Bouw zelf een doosje

Wat heb je nodig? • theedoosje • uit elkaar gehaald theedoosje • vel papier • potlood • schaar • lijm • kleurpotloden

Werkwijze Stap 1 Bekijk het doosje. Hoe zit het in elkaar? Stap 2 Bekijk het uit elkaar gehaalde doosje. Kun je het weer in elkaar zetten? Stap 3 Leg het open doosje op een vel oud papier. Trek het om en knip het uit. Stap 4 Versier je doosje met leuke kleuren. Stap 5 Vouw en plak er een doosje van.


25

Opdracht Stempelen met aardappelen Opdracht Stempel met een aardappel op papier

Wat heb je nodig? • aardappelstempels • verf en kwast • papier

Werkwijze Stap 1 Smeer met een kwast verf aan de stempel. Stap 2 Oefen het stempelen op een kladblaadje Stap 3 Versier je papier met de stempel.


26

Opdracht Geheimschrift op papier Opdracht. Schrijf met citroensap op papier.

Wat heb je nodig? • flesje citroensap • schoteltje • 1 vel wit papier • kroontjespen

Werkwijze Stap 1 Druppel een beetje citroensap op een schoteltje. Stap 2 Doop de punt van de kroontjespen in het sap. Stap 3 Schrijf een boodschap op een vel wit papier. Stap 4 De boodschap wordt onzichtbaar als de ‘inkt’ opdroogt ! Stap 5 Wil je de boodschap weer lezen? Verwarm dan het papier, bijvoorbeeld bij een gloeilamp, op de verwarming of in de zon.


27


28

Leskist THEMA-handleiding Oud papier wordt nieuw papier Groep 5 en 6

Recommend Documents