DAFTAR ISI Hal LEMBAR PENGESAHAN ................................................................................... i LEMBAR PERNYATAAN .................................................................................. ii ABSTRAK ............................................................................................................ iii KATA PENGANTAR .......................................................................................... iv UCAPAN TERIMA KASIH..................................................................................v DAFTAR ISI ........................................................................................................ vii DAFTAR TABEL...................................................................................................x DAFTAR GAMBAR ........................................................................................... xii DAFTAR GRAFIK ............................................................................................ xiii DAFTAR LAMPIRAN ...................................................................................... xiv BAB I
PENDAHULUAN ..................................................................................1 A. Latar Belakang Masalah ....................................................................1 B. Perumusan dan Pemecahan Masalah .................................................5 1. Perumusan Masalah .......................................................................5 2. Pemecahan Masalah .......................................................................6 C. Tujuan Penelitian ...............................................................................9 1. Tujuan Penelitian ...........................................................................9 D. Manfaat Penelitian ............................................................................10 E. Batasan Istilah. .................................................................................11
BAB II
KAJIAN TEORITIS .............................................................................13 A. Kajian Pustaka .................................................................................13 1. Pengertian Pendidikan Jasmani ....................................................13 2. Pengertian Pembelajaran Pendidikan Jasmani di SD ...................14 3. Tujuan Pembelajaran Penjas di SD ...............................................15 4. Manfaat Pendidikan Jasmani ........................................................16 5. Ruang Lingkup Penjas di SD ........................................................18 6. Hakikat Permainan Sepak Bola. ...................................................19 7. Sejarah Sepak Bola. ......................................................................20 8. Peraturan Permainan Sepak Bola. .................................................20 9. Tujuan Permainan. ........................................................................29 10. Teknik Dasar Permainan Sepak Bola. ...........................................29 11. Teknik Dasar Passing dengan Kaki Bagian Dalam. .....................30 12. Metode Pembelajaran Media Tali. ................................................30 B. Temuan Hasil yang Relevan .............................................................32 C. Hipotesis Tindakan ..........................................................................33
i
BAB III METODE PENELITIAN .....................................................................34 A. Lokasi dan Lokasi Penelitian ............................................................34 1. Lokasi Penelitian ..........................................................................34 a. Tempat Penelitian ....................................................................34 2. Waktu Penelitian. ..........................................................................35 B. Subjek Penelitian .............................................................................36 C. Metode dan Desain Penelitian .........................................................36 1. Metode Penelitian ........................................................................36 2. Desain Penelitian .........................................................................37 D. Prosedur penelitian ..........................................................................39 1. Tahapan Perencanaan Tindakan ..................................................39 2. Tahapan Pelaksanaan Tindakan ...................................................40 3. Tahapan Observasi .......................................................................42 4. Tahapan Analisis dan Refleksi ....................................................43 E. Instrumen Penelitian .........................................................................43 F. Teknik Pengolahan dan Analisis Data ..............................................50 1. Teknik Pengolahan Data ..............................................................50 a. Kualitatif ..................................................................................50 b. Kuantitatif ................................................................................50 2. Analisis Data ................................................................................51 G. Validasi Data ...................................................................................52 1. Triangulasi ...................................................................................52 2. Member Chek ..............................................................................52 3. Expert Opinion .............................................................................53 4. Audit Trail ....................................................................................53 BAB IV PAPARAN DATA DAN PEMBAHASAN .........................................54 A. Paparan Data Awal ..........................................................................54 1. Hasil Observasi Perencanaan Pembelajaran ................................54 2. Data Awal Hasil Observasi Kinerja Guru ...................................56 3. Data Awal Hasil Aktivitas Siswa ................................................57 4. Data Awal Hasil Belajar Siswa ...................................................57 B. Paparan Data Tindakan Siklus I........................................................59 a. Perencanaan Pelaksanaan Siklus I ...............................................59 1) Paparan Data Perencanaan Siklus I .........................................59 2) Paparan Data Kinerja Guru Siklus I ........................................60 3) Paparan Data Aktivitas Siswa Siklus I ....................................63 4) Paparan Data Hasil Belajar Siswa Siklus I. .............................64 b. Analisis dan Refleksi Siklus I .......................................................66 1) Analisis Refleksi Perencanaan Siklus I. ..................................66 2) Analisis Refleksi Kinerja Guru Siklus I. .................................67 3) Analisis Refleksi Hasil Belajar Siswa Siklus I. .......................68 4) Analisis Refleksi Aktivitas Siswa Siklus I. .............................69
ii
C. Paparan Data Tindakan Siklus II ......................................................71 a. Papara Data Perencanaan Siklus II ..............................................71 b. Paparan Data Tindakan Siklus II. .................................................72 1. Paparan Observasi Kinerja Guru Siklus II ...............................72 2. Paparan Data aktivitas Siswa Siklus II.....................................74 3. Paparan Data Hasil Beljar Siswa Siklus II ...............................75 c. Analisis dan Refleksi Siklus II ......................................................77 1) Analisis Refleksi Perencanaan Pembelajaran Siklus II. ..........77 2) Analisis Refleksi Kinerja Guru Siklus II. ................................78 3) Analisis Refleksi Hasil Belajar Siswa Siklus II. ......................79 4) Analisis Refleksi Aktivitas Siswa Siklus II. ............................80 D. Paparan Data Tindakan III ...............................................................80 a. Paparan Data Perencanaan Siklus III ...........................................80 b. Paparan Data Tindakan Siklus III. ................................................81 1) Paparan Data Observasi Kinerja Guru Siklus III .....................81 2) Paparan Data Observasi Aktivitas Siswa Siklus III .................83 3) Paparan Data Hasil Belajar Siswa Siklus III ...........................85 c. Pembahasan...................................................................................86 BAB V
KESIMPULAN DAN SARAN ............................................................93 A. Kesimpulan ......................................................................................93 B. Saran .................................................................................................94
DAFTAR PUSTAKA ............................................................................................97 LAMPIRAN-LAMPIRAN .....................................................................................98 RIWAYAT HIDUP ..............................................................................................149
iii
DAFTAR TABEL Tabel
Hal
1.1. Data Awal Hasil Belajar Siswa Kelas V. ..........................................................4 3.1. Waktu penelitian ............................................................................................35 3.2 Lembar Observasi Kinerja Guru .....................................................................45 3.3 Lembar Observasi Aktivitas Siswa .................................................................46 3.4 Format Penilaian Tes Hasil Belajar..................................................................47 3.5 Pedoman Wawancara Siswa ...........................................................................49 3.6 Pedoman Wawancara Guru .............................................................................49 4.1 Data Awal Hasil Observasi Perencanaan Pembelajaran ..................................55 4.2 Data Awal Hasil Observasi Kinerja Guru ........................................................56 4.3 Data Awal Hasil Observasi Aktivitas Siswa ....................................................57 4.4 Data Awal Hasil Belajar Passing Bawah Sepak Bola ......................................58 4.5 Data Obeservasi Perencanaan Pembelajaran Siklus I .....................................59 4.6 Data Kinerja Guru Siklus I...............................................................................61 4.7 Data Aktivitas Siswa Siklus I ...........................................................................63 4.8 Data Hasil Belajar Siswa Siklus I ....................................................................65 4.9 Rekapitulasi Perencanaan Pembelajaran Siklus I ...........................................66 4.10 Rekapitulasi Hasil Belajar Siswa Siklus I ......................................................68
iv
4.11 Rekapitulasi Aktivitas Siswa Siklus I ............................................................69 4.12 Data Hasil Observasi Perancanaan Pembelajaran Siklus II ..........................71 4.13 Data Kinerja Guru Siklus II ..........................................................................72 4.14 Data Aktivitas Siklus II ..................................................................................75 4.15 Data Hasil Belajar Siswa Siklus II ................................................................76 4.16 Rekapitulasi Perencanaan Pembelajaran Siklus II .........................................77 4.17 Rekapitulasi Hasil Belajar Siswa Siklus II.....................................................79 4.18 Rekapitulasi Aktivitas Siswa Siklus II ...........................................................80 4.19 Hasil Observasi Perencanaan Pembelajaran Siklus III ..................................80 4.20 Data Kinerja Guru Siklus III .........................................................................82 4.21 Data Aktivitas Siswa Siklus III ......................................................................84 4.22 Data Hasil Belajar Siswa Siklus III ................................................................85 4.23 Rekapitulasi Hasil Penelitian ........................................................................92
v
DAFTAR GAMBAR Gambar
Hal
2.1 Lapangan Permainan Tali Batas.......................................................................31 2.2 Bola Melewati Tali Batas .................................................................................32 3.1 Denah Lokasi SDN 2 Suranenggala Lor ..........................................................35 3.2 Modifikasi Model Spiral Kemmis dan Mc.Taggart .........................................38
vi
DAFTAR GRAFIK Grafik
Hal
4.1 Perbandingan Perencanaan Data Awal dan Siklus I ........................................60 4.2 Perbandingan Kinerja Guru pada Data Awal dan Siklus I ...............................62 4.3 Perbandingan Aktivitas Siswa pada Data Awal dan Siklus I ...........................64 4.4 Perbandingan Hasil Belajar Siswa pada Data Awal dan Siklus I ....................66 4.5 Hasil Observasi Kinerja Guru Siklus I .............................................................67 4.6 Perbandingan Kinerja Guru pada Siklus I dan Siklus II ..................................74 4.7 Perbandingan Aktivitas Siswa pada Siklus I dan Siklus II ..............................76 4.8 Perbandingan Hasil Belajar Siswa pada Siklus I dan Siklus II ........................77 4.9 Persentase Kinerja Guru Siklus II ....................................................................78 4.10 Perbandingan Hasil Kinerja Guru Siklus II dan Siklus III .............................83 4.11 Perbandingan Hasil Aktivitas Siswa Siklus II dan Siklus III .........................84 4.12 Perbandingan Hasil Belajar Siswa Siklus II dan Siklus III ............................86 4.13 Diagram Kinerja Guru (Perencanaan) SiklusI, II, III .....................................87 4.14 Diagram Kinerja Guru (Pelaksanaan) Siklus I, II, III. ...................................88 4.15 Diagram Aktivitas Siswa Siklus I, II, III........................................................90 4.16 Diagram Hasil Belajar Siswa Siklus I, II, III. ................................................91
vii
18 Hasil Belajar Siswa Siklus I ............................................................................136 19 Hasil Belajar Siswa Siklus II...........................................................................137 20 Hasil Belajar Siswa Siklus III .........................................................................138 21 Catatan Lapangan Siklus I ..............................................................................139 22 Catatan Lapangan Siklus II .............................................................................140 23 Catatan Lapangan siklus III ............................................................................141 24 Format Wawancara Guru ................................................................................142 25 Format Wawancara Siswa ...............................................................................143 26 Foto Kegiatan ..................................................................................................144 27 Surat Keputusan Bimbingan ...........................................................................145 28 Surat Izin penelitian ........................................................................................146 29 Surat Keterangan Penelitian dari Sekolah .......................................................147 30 Monitoring layanan Bimbingan ......................................................................148
viii
ix