Leidt de maatregel rechtsaf door rood (RADR) voor fietsers tot een toename van roodrijden elders?

Leidt de maatregel “rechtsaf door rood (RADR) voor fietsers” tot een toename van roodrijden elders?

Tim De Ceunynck Instituut voor Mobiliteit (IMOB) - Universiteit Hasselt [email protected]

Inleiding  Maatregel RADR ingevoerd in 2012  Mogelijke veiligheidseffecten:  Veel heisa in media  Nooit wetenschappelijk onderzocht

Inleiding  Twee types effecten:  Lokale effecten:  = effecten op kruispunten waar RADR werd ingevoerd  Conclusie BIVV: geen problemen

 Bovenlokale effecten:  = onbedoelde effecten op andere kruispunten waar RADR NIET werd ingevoerd (=spillover)  = onze focus: leidt RADR tot toename van roodrijden op andere plaatsen?

Inleiding  Twee types effecten:  Lokale effecten:  = effecten op kruispunten waar RADR werd ingevoerd  Conclusie BIVV: geen problemen

 Bovenlokale effecten:  = onbedoelde effecten op andere kruispunten waar RADR NIET werd ingevoerd (=spillover)  = onze focus: leidt RADR tot toename van roodrijden op andere plaatsen?

Studie-opzet  Online enquête ingevuld door 768 Vlaamse respondenten  ‘hoe groot is de kans dat u in deze situatie rechtsaf fietst door rood’

Studie-opzet  Online enquête ingevuld door 768 Vlaamse respondenten  ‘hoe groot is de kans dat u in deze situatie rechtsaf fietst door rood’

Studie-opzet Eén groep respondenten hogere bewustheid van het bestaan van RADR regel d.m.v. stimulus: experimentele groep

controle groep

1) ‘Kent u dit bord?’ + correcte uitleg

1) ‘Hoe groot is de kans dat u RADR rijdt?

2) ‘Hoe groot is de kans dat u RADR rijdt?’

2) ‘Kent u dit bord?’ + correcte uitleg

Studie-opzet Eén groep respondenten hogere bewustheid van het bestaan van RADR regel d.m.v. stimulus: experimentele groep

controle groep

1) ‘Kent u dit bord?’ + correcte uitleg

1) ‘Hoe groot is de kans dat u RADR rijdt?

2) ‘Hoe groot is de kans dat u RADR rijdt?’

2) ‘Kent u dit bord?’ + correcte uitleg

Resultaten  Controle 1: socio-demo variabelen  Beide groepen sterk vergelijkbaar

 Controle 2: voorkennis  Geen verschil in voorkennis tussen beide groepen  Slechts 37% kent de regel  Binnen controlegroep  Geen significant verschil in gedrag tussen personen die RADR regel kennen en degenen die deze niet kennen

Resultaten  Controle 1: socio-demo variabelen  Beide groepen sterk vergelijkbaar

 Controle 2: voorkennis  Geen verschil in voorkennis tussen beide groepen  Slechts 37% kent de regel  Binnen controlegroep  Geen significant verschil in gedrag tussen personen die RADR regel kennen en degenen die deze niet kennen

Aanname van algemeen lage bewustheid van regel bevestigd

Resultaten  Algemene test: Is er een verschil in kans om RADR te slaan waar dit niet is toegelaten tussen beide groepen?  MANOVA/ANOVA tests  Resultaat: experimentele groep significant meer geneigd om RADR te slaan waar het niet is toegelaten  Significant verschil voor 4 van de 5 kruispunten

Resultaten  Algemene test: Is er een verschil in kans om RADR te slaan waar dit niet is toegelaten tussen beide groepen?  MANOVA/ANOVA tests  Resultaat: experimentele groep significant meer geneigd om RADR te slaan waar het niet is toegelaten  Significant verschil voor 4 van de 5 kruispunten

Resultaten  ‘Kan dit verschil te wijten zijn aan andere kleine verschillen tussen beide groepen?’  MANCOVA test: neemt andere variabelen mee op in analyse  Significant hogere kans op door het rood rijden waar het niet mag voor:  Mannen  Jongere personen  Mensen die aangeven vaker bepaald risicogedrag te vertonen  Experimentele groep

Resultaten  ‘Kan dit verschil te wijten zijn aan andere kleine verschillen tussen beide groepen?’  MANCOVA test: neemt andere variabelen mee op in analyse  Significant hogere kans op door het rood rijden waar het niet mag voor:  Mannen  Jongere personen  Mensen die aangeven vaker bepaald risicogedrag te vertonen  Experimentele groep

Resultaten  ‘Het is een enquête. Beïnvloeden sociaal wenselijke antwoorden de resultaten?’  Sociaal wenselijk = ‘ik volg de regels’ Enkel afslaan wanneer RADR is toegestaan Sterker effect voor experimentele groep wegens herinnering aan regel op voorhand  Indien aanwezig: onderschatting van effect

Resultaten  ‘Bewijst dit dat mensen vaker door het rode licht gaan rijden door de regel?’  Spillover effect aangetoond voor 1 type beweging en 1 type locatie  “reikwijdte” moet echter aangetoond worden in verder onderzoek

Resultaten  ‘Bewijst dit dat mensen vaker door het rode licht gaan rijden door de regel?’  Spillover effect aangetoond voor 1 type beweging en 1 type locatie  “reikwijdte” moet echter aangetoond worden in verder onderzoek

Conclusie  ‘Bewijst deze studie dat RADR slecht is voor de verkeersveiligheid?’  Impact hangt af van mate waarin spillovers overvloeien naar situaties waar dit gevaarlijk kan zijn

Conclusie  ‘Bewijst deze studie dat RADR slecht is voor de verkeersveiligheid?’  Impact hangt af van mate waarin spillovers overvloeien naar situaties waar dit gevaarlijk kan zijn  Niet overal toelaten  ‘kan op sommige plaatsen leiden tot veiligheidsproblemen’  Aannemelijk dat deel van spillovers plaatsvinden waar het gevaarlijk kan zijn

Conclusie  ‘Bewijst deze studie dat RADR slecht is voor de verkeersveiligheid?’  Impact hangt af van mate waarin spillovers overvloeien naar situaties waar dit gevaarlijk kan zijn  Niet overal toelaten  ‘kan op sommige plaatsen leiden tot veiligheidsproblemen’  Aannemelijk dat deel van spillovers plaatsvinden waar het gevaarlijk kan zijn  Voorzichtigheidsprincipe: niet aangewezen regels in te voeren waarvan veiligheidsimpact onzeker is

Meer info? Contact: [email protected] Of raadpleeg de volledige studie (online beschikbaar): De Ceunynck, T., Daniels, S., Vanderspikken, B., Brijs, K., Hermans, E., Brijs, T., & Wets, G. (2013). Is there a spillover effect of a right turn on red permission for bicyclists? Proceedings of the International Cycling Safety Conference, Helmond, Nederland