Lefort: kwaliteitsmachines made in Belgium. Wegen en registreren. 47e jaargang - februari nummer 1

47e

Hendrik Haverhoek: “Nog altijd groei bij RKR Recycling”

jaargang

-

februari

2015

-

nummer

1

FNOI en MRF starten 2015 met nieuwjaarsreceptie

Lefort: kwaliteitsmachines made in Belgium Wegen en registreren

01_Cover.indd 1

04-02-15 10:16

Troep of tuba?

Hoe u ook tegen schroot aankijkt... ...het gaat er altijd om dat u met een partij samenwerkt die solide en betrouwbaar is. Of het nu gaat om het ontvangen van een goede prijs voor uw schroot en een vlotte ontvangst van uw geld, of om betrouwbaar materiaal als basis voor bijvoorbeeld het maken van een tuba. Onze optimale service is er eentje die je moet ervaren. Neem de proef op de som en

Nijmegenstraat 3-17 3087 CD Rotterdam T. +31 (0)10 - 491 13 70 F. +31 (0)10 - 429 81 08 [email protected]

ondervind het zélf! Bel ons: 010 - 491 13 70.

www.jansengroup.com

Jansen-Recycling adv-meituba.indd 1

16-04-14 08:40

Directie Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur Gerbert Tiecken, uitgeefdirecteur Uitgever: Cobie te Nijenhuis

Recycling www.recyclingmagazine.nl

benelux

Recycling Magazine Benelux verschijnt acht keer per jaar en is een uitgave van Eisma Industrialmedia Informaticaweg 3 7007 CP Doetinchem

magazine

Salesmanager: Cobie te Nijenhuis Redactie: Henk Meinen, hoofdredacteur Postbus 361, 7000 AJ Doetinchem www.mrb-uitgevers.nl tel.: +31 (0)314 38 40 61 e-mail: [email protected] fax: +31 (0)314 38 44 04 Vormgeving: ZeeDesign, Witmarsum Redactiecommissie: Hans Koning (FNOI),Hans Brak (VHT), Manfred Beck, Nanne Fioole (Westwoude Holding) Goitzen Meindertsma Vaste medewerkers: Jan Oonk (metalen), mr. drs. W. van Eijk (Recht en Regel) Advertenties: Fred Balduk Tel: +31 (0)88 29 44 741 Mobiel: +31 (0)631 76 88 29 e-mail: [email protected] Lida Meyers Tel: +31 (0)88 29 44 738 Mobiel +31 (0) 642 75 95 22 e-mail: [email protected] Traffic: Tel. +31 (0) 517 53 16 72 / Fax +31 (0) 517 53 18 10 E-mail: [email protected] Marketing: Imke Hammerman Tel. +31 (0) 88 294 4760 E-mail: [email protected] Abonnementen: Abonneeservice Eisma Businessmedia Postbus 2238 5600 CE Eindhoven Tel: +31 (0) 88 226 6648 E-mail: [email protected] Abonnementsprijs 2015: Voor de Benelux: k 179,-- (excl. 6% btw). Overig buitenland: op aanvraag. Losse nummers: k 15 (excl. 6% btw) Er geldt een opzegtermijn van een maand voor het einde van de lopende abonnementsperiode. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Uitsluitend schriftelijke opzeggingen worden geaccepteerd. Leveringsvoorwaarden; zie www.eismamediagroep.nl

inhoud

20 Oud-voorzitter Kici Hans Markowski duidt de textielmarkt Tot 1 januari j.l. was Hans Markowski directeur bij kledinginzamelaar KICI. Vanuit die functie zat hij ook zes jaar lang in het VHT-bestuur. Nu KICI en Humana verder gaan als Sympany en de certificering een feit is, vindt Markowski het tijd voor een nieuwe uitdaging.

23 Open dagen bij Van der Spek weer als vanouds Als vanouds showt Van der Spek wat men in huis heeft en dat is niet kinderachtig. Het brede assortiment biedt diverse opties en sluit onderling vaak ook goed op elkaar aan. Van alles is er te zien: Fuchs, Hyundai, Lindner, Steinert en natuurlijk ook Powerscreen

36 E-crane

Galloo Recycling Group beschikt over 8 E-cranes. Door de aanschaf van de E-cranes is er veel tijdwinst behaald. Dit omdat het laden 50 procent sneller gaat dan met de oude kranen.

en verder

voorpagina

04 Korte berichten

Bankrelatie Voor Nederland: Rabobank IBAN: NL98RABO0365911100 Voor België: Postcheque Brussel 000-0007463-91

10 Agenda en Preview

Druk: Scholma Druk BV, Bedum

23 Nieuwe bandweger bij Precia Molen

10 Software meer bepalend voor wegen/doseren 14 Lefort, fabricage in eigen beheer 24 Mens & bedrijf bij RKR Recycling 29 Recycling technology tijdens Solids Antwerpen 32 Nieuwjaarsreceptie FNOI 34 Nieuwjaarsreceptie MRF

© Eisma Industrialmedia BV

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand, of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen of beslissingen die zijn gebaseerd op bedoelde informatie. Gebruikers van deze uitgave wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken om informatie te controleren. ISSN:0921-9773 www.recyclingmagazine.nl / nr. 1 - februari 2015

03_inhoud.indd 3

38 Attero

PRECIA-MOLEN bandweger type BT toegepast bij de recycling van plastic.

41 Column Ad Lansink/FHG-nieuws

PRECIA-MOLEN

42 Recht & Regel

Postbus 3246, 4800 DE Breda

44 Marktanalyse Schroot

T +31 76 5 24 25 13

45 Marktanalyse Non Ferro

F +31 76 5 22 80 39

46 Marktanalyse Oud Papier

www.preciamolen.nl

47 Marktanalyse Textiel 50 AkzoNobel haalt Canadese technologie

3 04-02-15 14:06

korte berichten

Van Gansewinkel start met afvalverwerking NS Regio Randstart Noord van de Nederlandse Spoorwegen is de eerste regio waar Van Gansewinkel start met afvalverwerking voor deze opdrachtgever. Met een omvangrijke bewustheidscampagne wil de afvalverwerker het restafvalpercentage in drie jaar tijd op de NS-divisies; NS Stations, NedTrain en NS Retail van 90 procent terugbrengen naar 37 procent. In de praktijk komt dit neer op een besparing van bijna drie miljoen kilo bedrijfsafval per jaar waarvan ruim 2,5 miljoen kilo een tweede leven krijgt als grondstof voor nieuwe producten. Een omvangrijke afvalbewustheidscampagne maakt onderdeel uit van het realiseren van de doelstelling.

Koos Kluivers overleden Op vrijdagavond 16 januari 2015 overleed Koos Kluivers 77 jaar oud. Koos Kluivers was de oprichter van Kluivers Recycling in Leiden en Leiderdorp. Zowel in de oud-papierbranche als in de metaalrecycling was hij een zeer geziene persoon. Een harde werker met het hart op de goede plaats. Zijn zoons Hans en Frank namen het bedrijf in 2002 van hun vader over. Koos kwam echter nog vrijwel elke dag naar de zaak, hoewel dat de laatste tijd vanwege gezondheidsklachten wat minder werd. Wij wensen zijn echtgenote Fien en de overige familie alles sterkte om dit grote verlies te kunnen dragen.

Hydraulische Dehaco sloophamers voor Lagemaat Dehaco leverde onlangs twee hydraulische sloophamers uit de vernieuwde Ibexhamerlijn aan Lagemaat Sloopwerken in Heerde. Het gaat daarbij om de krachtige Ibex 2200GS en de Ibex 3200GS sloophamer met een machinegewicht van respectievelijk 25 tot 32 ton en van 36 tot 45 ton. Sinds de introductie in 2013 zijn de hamers uit deze serie al in diverse Europese landen verkocht. De daarvoor aangepaste hamers worden ingezet voor totaalsloop en het slopen onder water.

België het best in recyclen? Volgens het team van Thrillist, een online magazine over food, drink & reizen, is België het best in recycling. Voor het onderzoek daarnaar baseerde Thrillist zich op verschillende onafhankelijke studies, statistieken van Eurostat en cijfers van de Wereldbank. Daaruit bleek dat België de beste leerling is in de Europese klas als het om recyclen gaat. Werner Annaert van Febem daarover: “We zeggen dat al jaren maar het is goed om het ook eens van iemand buiten de sector te horen.”

4 04-10.indd 4

www.recyclingmagazine.nl / nr. 1 - februari 2014

04-02-15 15:08

Sombreronevels Laatst hoorde ik op de radio iets over het kennelijke feit, dat de westerse mens zijn of haar vermogen om zich te verbazen of te verwonderen aan het verliezen is. We beginnen alles maar steeds meer heel gewoon en vanzelfsprekend te vinden. Dat we met een apparaatje in de hand via een paar bewegende vingertopjes zo ongeveer de hele wereld kunnen bereiken en binnen kunnen halen, is al niets bijzonders meer. Althans zo lijkt het, maar het is natuurlijk heel bijzonder. We nemen plaats voor de buis en al het wereldnieuws komt rechtstreeks onze huiskamer binnen. Of het Nederlands elftal speelt in Brazilië en we zien in slow motion elke voetbeweging en elke grimas van willekeurig welke speler. We pakken nog een kop koffie of wat anders, zakken weer op de bank en winden ons op over een niet gegeven overtreding tegen een van onze jongens. Of we ons nog verwonderen dat we dat allemaal zo haarscherp in onze huiskamer ontvangen? Denk het niet of nauwelijks. Het navigatiesysteem in onze auto weet op z’n minst in heel Europa de weg. Meestal feilloos en in elk geval veel beter dan wij zelf. We verbazen ons er nog amper over. Wat ik er van begreep – en dat lijkt niet onwaarschijnlijk – blokkeert de snelheid waarmee ons leven is gevuld het vermogen te verwonderen en te verdiepen. Voor verdieping is tijd nodig en die hebben we vaak niet. Dus razen we maar door en vinden alles heel gewoon. Volgens mensen die er voor hebben doorgeleerd schuilt in deze vervlakking een groot gevaar. Veel vervlakking ook op TV. Vooral geen verdieping, jaagt de kijkers weg. En de kijkcijfers zijn heilig. En dan is er eenmaal per jaar de wetenschapsquiz. Ik kijk er naar om te zien of ik er nog wat van snap. Valt soms een beetje mee en soms wat meer tegen. Maar het dwingt je wel om na te denken en je te verwonderen. Zoals met dat onderwerp over de sombreronevels, een spiraalstelsel dat zich ergens in het heelal bevindt. Ik had er nog nooit van gehoord. Het ging er om, dat wanneer je van de aarde een raket wegschiet met een snelheid van 15 kilometer per seconde!, wanneer die raket dan via een tussenstop op de planeet Pluto vervolgens de Sombreronevels bereikt. Pluto wordt met die snelheid in negen jaar bereikt, maar de Sombreronevels – van de aarde af ziet het eruit als de bekende Mexicaanse hoed – worden nooit bereikt.

De raket zou daarvoor met 15 kilometer per seconde meer dan duizend miljard jaar (1000.000.000.000 jaar!) nodig hebben. Dat is toch onwaarschijnlijk. Absoluut verbazend en verwonderlijk. En…..na die Sombrero’s gaat het heelal gewoon weer eindeloos verder. Nog een voorbeeld ter verwondering. Een koekoek groeit – bijvoorbeeld in ons land – op in het nest van een andere vogel. Moeder Natuur heeft het koekoeksjong een zodanige uitrusting meegegeven, dat hij – of zij – het wel redt tussen die vreemde vogels. En dan is het september en manifesteert zich een onhoudbare drang in de jonge vogel. Weg, hij moet weg, bijvoorbeeld helemaal naar Namibië of naar Zuid Afrika. Hij is er natuurlijk nog nooit geweest. Bovendien moet de jonge trekvogel helemaal alleen op pad, want hij heeft immers geen biologische ouders of andere ervaren soortgenoten in de buurt. Hij vliegt – net een paar maanden oud – moederziel alleen en vaak ‘s-nachts langs de verre kusten en….bereikt perfect zijn doel. Niet alleen bereikt hij Namibië, maar ook exact de locatie waar zijn soortgenoten c.q. familie zich bevinden. Zover ik weet is de koekoek de enige vogel die dit bijzondere kunstje helemaal in zijn uppie en zonder enige ervaring flikt. Er is zoveel wat wij niet weten…...Blijf u dus verwonderen, bijvoorbeeld komend voorjaar als de natuur zich weer aankleedt.

Steek die veren maar op de sombrero


04-10.indd 5

Gelderse Gedeputeerde Staten tooit zich met eigen veren

De provincie Gelderland beschikt over een enorme som geld, overgehouden aan de verkoop van Nuon, zo’n 4,4 miljard euro. Daar kun je mooie dingen mee doen. Gedeputeerde Staten beheert de geldbuidel en gaf ook een deel uit. Allemaal best, maar dan komt het. Gedeputeerde Staten evalueert vervolgens zelf de gedane uitgaven en is erg trots op zich zelf! Kortom, de slager die zijn eigen vlees keurt. Wat heet, in dit geval het vlees van alle inwoners van Gelderland. Lijkt mij geen goeie methode en zeker dat aanmatigende ‘wij zijn zelf zeer tevreden over ons zelf.’ Hou ik helemaal niet van en de meeste recyclers ook niet, zo weet ik. Bescheidenheid siert de mens. Trek die veren er maar weer rap uit, ook al schrijnt het een beetje. Verwonderlijk en verbazend die zelfingenomenheid.

Henk Meinen

5 04-02-15 15:08

MultiDocker CH74D voor Pouw Groep Bij de Theo Pouw Groep in de Eemshaven is eind vorige jaar een enorme MultiDocker CH74D afgeleverd. Deze machine, voor het grootste deel bestaand uit Caterpilar-componenten, is vanuit Zweden in zes transporten naar de Eemshaven gekomen en daar in een week opgebouwd en getest. De Theo Pouw Groep is al geruime tijd klant van Pon Equipment en heeft deze MultiDocker daar aangeschaft ter vervanging van een oude machine. Het bedrijf is actief in de recycling van bouwen slooppuin.

Kroonring houdt afvalzakken op hun plek Het bedrijf GBO in Helmond ontwikkelde de zogenaamde kroonring, een ring waarmee de plastic-heroes-afvalzakken aan lichtmasten kunnen worden opgehangen. Op die manier wordt wegwaaien van de zakken voorkomen. Deze kroonring wordt momenteel in 25 gemeenten toegepast. Het product van GBO behaalde eerder de hoogste innovatiescore in de MKB Innovatie Top 100.

De kroonring aan de zak voorkomt dat deze wegwaait terwijl hij op de ophaaldienst ligt te wachten

Elektromotorenrecyclingmachine Tiger 300 Met ingang van januari 2015 biedt Matech BV een oplossing voor het efficiënt terugwinnen van koper uit oude elektromotoren. De Tiger 300 is een elektromotorenrecyclingmachine voor het midden-en klein bedrijf. Het proces bestaat uit drie handelingen: eerst wordt met een hydraulische beitel de behuizing van de elektromotor gekraakt. Vervolgens kan er een sortering worden gemaakt van anker, stator en behuizing. De stator wordt vervolgens in een V-houder gelegd en in twee helften gesneden met een speciaal ontwikkeld mes. Het koper in deze twee statorhelften wordt vervolgens in een klemsysteem geplaatst. Terwijl het koper vastgeklemd zit, worden de ijzeren ringen daaromheen middels een duwsysteem verwijderd. Het resultaat is een zuivere scheiding van koper en ijzer! Dit hele proces neemt een aantal minuten in beslag en wordt uitgevoerd met een compact gebouwde, robuuste machine met een eigengewicht van ca. 1500 kg. Dankzij een aandrijving van 4 kW is de Tiger 300 volgens de leverancier uiterst zuinig in het stroomverbruik. www.matech.nl.

6 04-10.indd 6

Kinderboerderijen verzamelden ruim 13.000 kilogram gebruikt vet In 2014 werd door 49 deelnemende kinderboerderijen totaal 13.120 kilogram gebruikt vet ingezameld. Daarvan is 11.808 liter dieselolie gemaakt. Veel nuttigere toepassing dan doorspoelen door gootsteen of toilet met alle verstoppingen van dien. De in dit kader uitgeschreven wedstrijd werd gewonnen door Kinderboerderij De Punt in Zierikzee.


04-02-15 15:08

korte berichten

N+P en Dyckerhoff gaan meer samenwerken Half januari 2015 maakte N+P bekend dat het bedrijf meer gaat samenwerken met het Duitse Dyckerhoff. N+P levert Subcoal® pellets aan Dyckerhoff, een groot internationaal merk in de bouwmaterialenindustrie met 150 jaar ervaring. In Delfzijl produceert N+P Subcoal® pellets, een van afval gemaakte brandstof. Energiecentrales, kalksteenovens en cementovens gebruiken deze brandstof als substituut voor bruin- en steenkool. N+P is onderdeel van N+P Group en produceert circa 65.000 ton Subcoal® pellets per jaar. Dat is gelijk aan ongeveer 100.000 ton niet-recyclebare afvalfracties die anders op een stortplaats terecht zouden komen. Twee jaar geleden begon Dyckerhoff Subcoal® te gebruiken. Sindsdien werken N+P en Dyckerhoff samen om de alternatieve brandstof te verbeteren voor optimaal gebruik in de ovens. De samenwerking heeft geleid tot een nieuwe Subcoal® brandstof die gebruikt wordt in Dyckerhoff’s oven in Lengerich. Daarnaast blijft de oven in Geseke de standaard Subcoal® pellets gebruiken.

Helft afgedankte kerstverlichting in vuilnisbak Volgens NIPO-onderzoek heeft 84 procent van de Nederlanders kerstverlichting in huis. De totale lengte daarvan bedraagt circa 175.000 kilometer, ongeveer vier maal de omtrek van de aarde. Ook overige kerstdecoraties zijn populair. Maar de recyclingpercentages van al die sfeermakers ligt nog niet echt hoog. Want gaat er wat stuk, dan verdwijnt dat in 50 procent van de gevallen gewoon in de vuilnisbak. Zonde van al die grondstoffen als je bedenkt dat Wecycle aangeeft 80 procent van het wel ingeleverde ook daadwerkelijk te recyclen.

Uit onderzoek blijkt plastic tas prima keus Rockwool en Weelec zijn in december een partnerschap aangegaan Weelec is een jonge en innovatieve organisatie die zich richt op het destilleren van kennis uit de verwerking van ewaste. Het bedrijfsproces van Weelec is gestoeld op de drie P’s van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, namelijk: People, Planet en Profit. Passie voor duurzaamheid loopt als een rode draad door het bedrijfsmodel van Weelec. Datzelfde geldt voor Rockwool zeggen beide partijen, waar passie voor mensen, kwaliteit en omgeving onlosmakelijk verbonden zijn met de bedrijfsdoelstellingen. De samenwerking zal bestaan uit een diversiteit aan activiteiten. Weelec zal de reststroom e-waste duurzaam verwerken en draagt hierdoor zorg voor een optimale herwinning van grondstoffen. Weelec koppelt na verwerking van deze reststroom een CO2-emissiereductiecertificaat terug aan Rockwool. ‘Duurzaamheid is vooral doen ofwel DAADwerkelijk duurzaam.’


04-10.indd 7

Draagtassen van plastic hebben de laagste milieu-impact. Althans dat is te concluderen uit het project ‘Vermindering draagtassen in het winkelkanaal’ waarvan het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (Kidv) onlangs een eindrapport publiceerde. De bevindingen liggen in lijn met eerder uitgevoerde levenscyclusanalyses, aldus het persbericht van NRK Verpakkingen. Ook daarin werd vastgesteld dat tassen van plastic de laagste milieu-impact hebben.

7 04-02-15 15:08

SmartAsfalt voor wegreparatie met recycleproduct SmartAsfalt is een kant-en-klaar product van de zogenaamde ‘next generation’ en bestaat praktisch geheel uit recyclet materiaal. Het wordt in Nederland op de markt gebracht door Roadwork Inc. Met dit product zijn gaten in wegdek en parkeerplaatsen ‘koud’ te herstellen. Snel, goedkoop en milieuvriendelijk. Toepassing is onder vrijwel alle temperaturen mogelijk, van + 40 graden C tot – 35 graden C. Het enige dat volgens de leverancier na het vullen van het gat nog moet gebeuren, is aanstampen. Het hoofdbestanddeel van SmartAsfalt bestaat uit recyclet asfalt van Europese herkomst.

Dehaco levert nieuwe grijper aan Bork Bork Sloopwerken uit Stuifzand beschikt sinds kort over een nieuwe sloop- en sorteergrijper van Dehaco. Het gaat om het type DSG 1402 met een machinegewicht van 20 – 28 ton. Deze Dehaco-grijpers zijn geschikt voor de meest uiteenlopende werkzaamheden met betrekking tot slopen, sorteren en opruimwerkzaamheden. De grijper is op verzoek van de klant uitgerust met een oil quick adapterplaat. De stilliggende cilinders zijn voorzien van einddemping en zorgen ervoor dat slijtage van de hydraulische slangen minimaal is. Bork bestelde verder bij Dehaco ook een Ibex 400GS sloophamer.

In 2013 minder afval gestort Illegale puinbrekers in Vlaanderen beter opsporen

Uit rapportage van de Werkgroep Afvalregistratie blijkt dat in 2013 in Nederland circa 26 procent minder netto afval is gestort. Verbrand werd een procent minder en er werd twee procent minder gft-afval verwerkt. Wel werd er aanzienlijk meer brandbaar afval geïmporteerd, namelijk volgens het rapport ongeveer 56 procent. Het Verenigd Koninkrijk is daarbij groot-leverancier. De AEC’s leverden mede daardoor 16 procent meer warmte aan de samenleving.

Het breken van puin gebeurt in Vlaanderen kennelijk nog te vaak door bedrijven die daarvoor niet de juiste certificaten hebben. Directeur Werner Annaert van de Febem wijst op de negatieve effecten daarvan voor het milieu en voor de bedrijven die wel correct werken. Voor deze breekwerkzaamheden gelden steeds strengere eisen. Annaert: “Illegale breekwerven moeten beter worden opgespoord.”

foto van een afvalenergiecentrale. Vereniging Afvalbedrijven / Norbert Bosman

8 04-10.indd 8


04-02-15 15:09

korte berichten

Natuurmonumenten zoekt afnemers biomassa In het vakblad Energie en Water van december stond een interessant artikel over de zoektocht van Natuurmonumenten naar afnemers van in haar gebieden vrijkomende biomassa. De organisatie werkt op dat gebied samen met DSM. De biomassa van Natuurmonumenten is zeer divers en biedt meerdere mogelijkheden. Het gaat om flinke volumes. Insteek van de natuurorganisatie daarbij is: ‘Hoe duurzamer en hoogwaardiger, hoe beter’.

Proef met Turkse vetrecyclemachine De gemeente Heemstede heeft vanaf eind december op haar milieustraat de Nederlandse primeur van de eerste vetrecyclingmachine. De naam van deze uit Turkije afkomstige machine is BayTom. De BayTom vangt gebruikte bakolie en frituurvet op en scheidt het vet van voedselresten en water. Wat overblijft is gereinigd vet waarmee biodiesel kan worden gemaakt. Inwoners kunnen hun gebruikte oliën en vet bij de milieustraat inleveren en ontvangen daarvoor 25 cent per liter. De proef duurt twee maanden.


04-10.indd 9

Progress zeeffabrikant in de Benelux De Progress Industry Group uit Polen, sinds 1930 actief in de productie en levering van zeefmedia, heeft haar activiteiten per 1 januari 2015 uitgebreid naar andere Europese landen, waaronder Nederland. De Benelux-activiteiten worden gecoordineerd door sales engineer Dirk Bal. Het leveringsprogramma van de Progress Industry Group omvat ‘wedge wire screens’ alsmede polyurethaan zeefbodems voor alle bekende zeefsystemen en bevestigingen. Daarnaast voert de onderneming een scala aan geweven zeefmedia in diverse staalsoorten, waaronder verenstaal en roestvast staal. www.progress-screens.com

Sympany is fusienaam Kici en Humana Textielinzamelaars Kici en Humana zijn gefuseerd tot Sympany. De nieuwe organisatie zamelt jaarlijks 20 miljoen kilogram textiel in. Bij Sympany in Utrecht werken 49 mensen. Voorlopig zijn in het straatbeeld nog containers met de oude logo’s te vinden maar deze worden zo spoedig mogelijk vervangen door het nieuwe logo. Volgens het persbericht ervaren zowel Kici als Humana al de voordelen van de fusie. Binnenkort meer in Recycling Magazine Benelux (RMB).

9 04-02-15 15:09

korte berichten 11 en 12 maart 2015

Solids Technology & Recycling Antwerpen Expo www.easyfairs.com 25- 27 maart 2015

Internationaal Automobiel Recyclingcongres Berlijn Info: www.icm.ch 9 april 2015

Branche- Event met juridischinhoudelijk onderwerp Van Iersel Luchtman Advocaten www.vil.nl 21 – 25 april 2015

ISRI Convention en Expo Vancouver (Canada) www.isri.org 23 april 2015

BVSE International Conference on Recovered Paper Berlijn www.bvse.de

In het volgende nummer van RMB…….

H

et volgende nummer van RMB verschijnt eind maart en kent een thema over scheidingstechnieken van metalen. Vanuit diverse invalshoeken zal door een deskundige redacteur naar dat onderwerp worden gekeken. Wat zijn de laatste ontwikkelingen, wie levert wat en wat zijn de mogelijke opties voor de betrokken verwerkers. Scheiden van/uit stromen is één van de belangrijkste en meest voorkomende bewerkingen in de recyclingbranche. Dit keer dus het accent vooral op metaalscheiding. Ook in het volgende nummer een zeer lezenswaardig artikel over Gunter Pauli, de bedenker van De Blauwe Economie. Pauli is volgens velen de Steve Jobs van de duurzaamheid en zijn visie is zeker de moeite waard. Natuurlijk daarbij extra

aandacht voor zijn mening over de mondiale recyclingindustrie nu en in de toekomst. Pauli bewerkstelligde naar eigen zeggen in tien jaar, 100 innovaties waarbij 100 miljoen banen zijn gecreëerd. In de categorie recyclingbedrijven in nummer 2 in elk geval aandacht voor Sympany, de door de fusie van KICI en Humana ontstane inzamelaar van gebruikt textiel. En – in een geheel ander segment van onze branche – de Van Berkel Groep met hoofdzetel in het Brabantse Schijndel. De Van Berkel Groep is onder meer specialist in bouwen sloopafval en in groenrecycling. Onlangs werd er weer stevig geïnvesteerd in materieel en verdere innovaties. Maar er is natuurlijk veel meer, zoals de marktanalyses, korte berichten, recht®el, branchenieuws, machines en andere zaken waarvan wij uw interesse verwachten.

(17) 18 – 20 mei 2015

BIR Voorjaarsmeeting Dubai www.bir.org 2 juni 2015

Congres Afval&Recycling Industrie Amsterdam www.managementproducties. com 15 – 17 september 2015

RWM Exhibition Birmigham (UK) www.rwmexhibition.com 23 – 25 september 2015

Internationaal congres batterijrecycling Montreux- Zwitserland Info: www.icm.ch

Hoewel wij de gegevens voor deze agenda uit door ons betrouwbaar geachte bronnen put ten, kunnen wij voor een onjuiste vermelding geen verantwoording aanvaarden.

10 04-10.indd 10

Gunter Pauli


04-02-15 15:09

18428 Cocon_Rotar_Advertentie_BMB_lettercontouren.indd 1

29-01-15 14:24

Niton Alloy Analyzers

? ? ? ?

#)5,33+()453(8'7-9-7)7>%00)562)067)%2%0<6)7-.( %&35%735-81/:%0-7)-7%2%0<6)6-26)'32()6 3&8867)2&)7538:&%%5>673*)264%7:%7)5(-',7 5)'-)=)',)1-6',)%2%0<6)9%264335737 3/+0!-=32()5)643)0-2+3*9%'881

#335-2*351%7-) #335-2*351%7-)3*))295-.&0-.9)2()()132675%7-) $"2%0<7-'%0# )2%8:)+

")0 1%-06%0)6;7%'20 :::7,)513'312-732

M E T A A L R E C Y C L I N G B . V. S C H R O O T E N N O N F E R R O M E TA L E N C O N TA I N E R V E R V O E R

:LMYHUNRSHQRRNJHEUXLNWH1LWRQ¶V

Beitel 74 | 6422 PB Heerlen | Tel 045-5422025 | E-mail [email protected]

Weeginformatie sneller, uitgebreider en overal beschikbaar

Software steeds meer bepalend voor wegen en registreren Mooie kop boven dit artikel, maar een beetje nuancering is op zijn plaats. Wegen doe je met een weegapparaat: een weegbrug of apart plateau, een bandweger of mobiel op de vrachtwagen. Dat is de basis. Alleen: dat is hardware en ontwikkelingen bij de hardware voor het wegen zijn er nauwelijks. De focus ligt op digitalisering en verwerking van de gegevens met de computer. Ing. Wil H.J. Wijnands

L

aten we toch maar eerst met de hardware beginnen. Het traditionele weegsysteem, zoals de weegbrug, of het nu een in de grond aangebracht systeem is of een oprijbrug, is gesneden koek. De belangrijkste onderdelen zijn de loadcells, want die bepalen de kwaliteit en de nauwkeurigheid van de weging. En daar gaat het tenslotte om. De informatieverwerking die erna komt is volledig afhankelijk van goede weegapparatuur en een goede weging. Je kunt je afvragen of de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van uw weegbrug nog wel voldoende is. Misschien lastig te bepalen, maar met de huidige internetmogelijkheden is hulp vaak dichtbij. Mettler Toledo heeft bijvoorbeeld een Quiz over weegbrugnauwkeurigheid op het internet staan, aan de hand waarvan u uw kennis kunt testen (zie Meer informatie aan het eind). De achterliggende gedachte is om niet de hele weegbrug of het weegsysteem te vervangen als de nauwkeurigheid te wensen

Weegterminal van BWT Weegtechniek met touchscreen

12 12-14_wegendoseren.indd 12

Weegbrugbeveiliging met sensoren op de hoeken van Duim Techniek

overlaat, maar het systeem te upgraden door slechts de loadcells te vervangen door digitale actieve loadcells. De gebruiker krijgt een betrouwbaarder systeem omdat junction boxes vervallen, en door toepassing van microprocessors is het weegsignaal te compenseren voor omgevingsveranderingen. En door gebruik te maken van informatie vanuit de weegcel zelf is het ook nog eens eenvoudiger om onderhoud te plannen of uit te voeren voordat het systeem plat gaat. ‘Fouten’ ontstaan ook wel als de vrachtwagen op de weegbrug met een wiel net iets op de rand staat. Duimtechniek heeft ook hiervoor een oplossing gevonden. Met sensoren worden de randen van de weegbrug in de gaten gehouden zodat een foutieve (lees valse) weging onmogelijk is.

Digitalisering Bij digitale loadcells is het signaal al digitaal beschikbaar en gemakkelijk in te voeren in de computer. En als het beschikbaar is in de computer kan er van alles mee worden gedaan. Uitlezing van het gewicht op monitors is natuurlijk standaard, maar ook het gebruik in datasystemen, en het presenteren van gegevens voor het bedrijf en management ligt voor de hand. Data kan worden gegroepeerd, gesorteerd, gefilterd en geanalyseerd zodat trends in de vorm van professionele grafieken beschikbaar komen. Geschikte software is beschikbaar om alle weeggegevens per klant, chauffeur of vrachtwagen op te slaan, eventueel voorzien van een digitaal beeld van de weging zelf, dus van voertuig en mogelijk de chauffeur. Zeker waar het gaat om gevoelig materi-


04-02-15 10:17

wegen en registreren

aal zoals koper kan dat handig en noodzakelijk zijn. Standaard worden systemen aangesloten via Ethernet of bussystemen zodat eenvoudige integratie van het weegsysteem in ERP en/of DCS systemen mogelijk is. Containers, maar ook vrachtwagens, kunnen worden voorzien van een RF-tag (of voluit RFID tag, een elektronisch label of etiket dat door middel van een radio frequentie gegevens uitleest) die automatisch worden gelezen, waardoor direct bekend is om wie en wat het gaat. Dat zorgt voor een betere beveiliging en snellere afhandeling.

Zelfbedieningspost, boordcomputer of PDA Een bemand weegbrughuisje wordt nog veel gebruikt, maar steeds vaker komen we de onbemande zelfbedieningspost tegen, en Precia Molen heeft die zelfs voorzien van een pinautomaat voor directe uitbetaling. De chauffeur kan binnen een paar seconden vanuit de wagen de eigen voertuigweging uitvoeren, krijgt de bon en kan direct afrekenen zonder hulp van een derde. Efficiënt en minder kosten. Maar wat als er meerdere vrachtwagens aankomen en meerdere weegbruggen beschikbaar zijn. Precia Molen heeft hiervoor bijvoorbeeld het Totaal Weeg Concept en installeert complete weegbruginstallaties. Het verkeer wordt hierbij met lichten, wegdeklussen en slagbomen geleid op basis van voorgeconfigureerde werkstromen of aangepast aan de eigen criteria. In zo een geval zal bekend moeten zijn welke vrachtwagen komt, waar hij is, wat voor materiaal hij vervoert en uiteraard de verwachte aankomsttijd. Een boordcomputer brengt hier uitkomst, maar dan wel één met Wifi of GSM en bij voorkeur met Bluetooth of RF tag zodat alles kan worden uitgelezen als hij in de nabijheid van een terminal is. En als het toch via GSM of Wifi gaat, dan is de PDA of smartphone eveneens een uitstekend bruikbaar apparaat. AE Weighing Systems gebruikt dergelijke apparatuur, AE 65 of 66, bijvoorbeeld voor inbouw in veel vuilophaalwagens, waarbij de wagens tevens voorzien zijn van een ingebouwd weegsysteem (bijvoorbeeld voor Diftar oplossingen).

Complete weegbruginstallatie van Precia Molen met meerdere weegbruggen en geleiding van vrachtwagens door middel van slagbomen en serviceposten

software waarmee we allerlei zaken kunnen regelen. Begrijpelijk dat ook de weegfabrikanten en leveranciers van weegsoftware er mee aan de slag zijn gegaan en Apps beschikbaar hebben gemaakt voor allerlei toepassingen. Zo heeft ConSystems, producent van NewTon software voor weegtoepassingen (vooral werkzaam in de recyclingwereld), een beladingsApp voor het bedienen van een weegplatform of de weegbrug. De App zorgt voor de begeleiding van de medewerker die realtime kan aflezen hoeveel er nog moet worden geladen. Overbelading wordt voorkomen en onnodige heen-en-weer bewegingen om een beetje extra te laden zijn niet meer nodig. Eén man kan de totale afhandeling doen vanaf de wiellader of heftruck.

Een andere App maakt een onbeheerde volledige weegregistratie mogelijk bij nacht en ontij op geactiveerde tablet of smartphone. Voor twintig voertuigen tegelijk. Ook heeft NewTon een speciale App beschikbaar voor orderplanning zodat iedereen binnen de organisatie realtime weet welke order wanneer gepland staat en welke veranderingen er eventueel gaan komen. De productiemensen op de werf weten wanneer welk materiaal op een bepaalde plek nodig is en de commerciële mensen weten exact wanneer een order gereed is. PieterBas Automatisering, dat zich volledig richt op toepassingen in de afvalverwerking en recycling, heeft eveneens een WeegApp ontwikkeld voor gebruik op de smartphone, tablet of boordcomputer.

Apparatuur voor DataBridge weegbrugmanagement (Foto: Mettler Toledo)

Apps Tegenwoordig werken we op onze smartphone allemaal met Apps, kleine stukjes


12-14_wegendoseren.indd 13

13 04-02-15 10:17

wegen en registreren

Hiermee kan de chauffeur vanuit zijn cabine de weging doen. Deze oplossing vervangt in veel gevallen de ‘oude’ weegautomaat/terminal met pasjes. In voorkomende gevallen kunnen beide systemen ook naast elkaar draaien. PieterBas heeft hiervoor een Webservice ontwikkeld op haar weegsysteem waarop je met een mobiel device kan wegen. Het betreft een open systeem waarop behalve met de speciaal ontwikkelde WeegApp van PieterBas ook met boordcomputers van onder meer GreenCAT en Prometheus gewogen kan worden. Behalve dat er geen weeghuisje en weegoperator meer nodig is, is ook een dure weegautomaat/ terminal niet meer nodig. Bovendien is een dergelijke softwareoplossing ook veel minder storingsgevoelig dan een weegautomaat/terminal die dag en nacht in weer en wind staat.

Software

WeegApp van PieterBas op smartphone

Software is onmisbaar en iedere leverancier van weegmachines en -systemen kan de benodigde software leveren, of dat nu eigen ontwerp is of geleverd door derden. Zo levert bijvoorbeeld Smits & Co uit Brummen haar weegbruggen en weegsystemen bijvoorbeeld met NewTon software. En net als PieterBas Automatisering treden zij op als consulent om het hele weegtraject van weging tot (digitale) begeleidingsbrieven te implementeren. Volgens NewTon heeft het gebruik van software veel voordelen en mogelijkheden, maar de bedoeling is om de software voor de gebruiker te laten werken. Implementatie door de ontwikkelaar van de software zal meestal nodig zijn om het pakket optimaal te kunnen gebruiken en een helpdesk voor latere vragen zal eveneens beschikbaar moeten zijn. Mogelijkheden van Newton zijn onder andere: het gebruik van een adres/postcode-server, bijvoorbeeld voor persoonsregistratie met scanmogelijkheid voor ID-kaart en/of rijbewijs; het gebruik van een elektronische begeleidingsbrief op de tablet van de chauffeur, door de ontvanger afgetekend en realtime beschikbaar op

14 12-14_wegendoseren.indd 14

Schema voor weegsystematiek bij belading (Foto: NewTon)

kantoor zodat de afhandeling direct plaats kan hebben (al dan niet automatisch); realtime ordercommunicatie met gegevens over locatie, werktijden, orderstatus, gewichten enzovoorts; het automatisch opnemen van open afrijbewegingen over de weegbrug, wat discussies achteraf voorkomt; en meerdere webservices voor transporteurs en handelsrelaties. Ook bij PieterBas is digitalisering van communicatie en formulieren nu een standaard werkwijze. Via de Open Standaard Elektronische Begeleidingsbrieven (EBA) worden transporteurs met een digitale begeleidingsbrief nu vooraangemeld op een weegbrug door middel van een digitaal berichtje. Zo kan er sneller en foutloos worden gewogen, omdat de weegoperator of het weegsysteem al over alle juiste informatie beschikt. Na weging wordt ook weer via het EBA-protocol het gewicht digitaal teruggestuurd. Het aloude geleidebiljet is hiermee verleden tijd. Daarnaast wordt de terreinbon waarmee de acceptant aan het stortfront wordt geïnformeerd over de aard van de vracht vervangen door PDA’s, waarop hij zijn bevindingen en eventuele afkeur met spraak en foto’s kan vastleggen. En ook de uiteindelijke weegbon wordt digitaal vastgelegd en indien gewenst direct na weging naar de klant gemailed, al dan niet vergezeld van de bevindingen van de acceptant. BWT Weegtechniek heeft zelf het ijkwaardige WB-2000 pakket ontwikkeld. Voor

Tata Steel is een systeem ontworpen waarbij alle voertuigen vanuit de cabine kunnen worden bediend zonder dat de chauffeur zich hoeft aan te melden. Het weegsysteem is gekoppeld aan het ERP-systeem van de klant, van waaruit externe partijen direct kunnen worden geïnformeerd. Mettler Toledo biedt het Databridge pakket, een weegbrugmanagementsysteem waarmee de inzet van de weegbrug(gen) kan worden geoptimaliseerd. Met het systeem is data-analyse mogelijk, en worden waarschuwingen gegenereerd en emails gestuurd bij fouten van het weegbrugsysteem die directe aandacht vereisen. Gebruikersprofielen zijn eenvoudig aan te passen en alle personeel heeft realtime toegang tot de informatie. Precia Molen heeft de UniWin weegsoftware verder ontwikkeld voor toepassing op IPad of tablet, digitalisering van weegdocumenten en opslag in The Cloud. ■ meer informatie: ae van de vliet: www.aevandevliet.be bWt Weegtechniek: www.bwt-weegtechniek.nl duim techniek: www.duimtechniek.nl mettler toledo: www.mt.com; Quiz Weegbrugkennis: ga naar http://nl.mt.com/nl/nl/ home/microsites/veh_accuracy.html newton software: www.weegsoftware.nl Pieterbas: www.pieterbas.nl; Weegapp http://www.pieterbas.nl/weegapp-pieterbas-flexibel-engoedkoop-onbemand-wegen; http://www.pieterbas.nl/ de-digitale-begeleidingsbrief-in-6-stappen/ Precia molen: www.preciamolen.com


04-02-15 10:17

INBOUW WEEGBRUG Havervelden 8 5281 PT Boxtel The Netherlands Tel: +31 (0)411 67 77 88 Fax: +31 (0)847 46 31 64 [email protected] www.bwt-weegtechniek.nl

DETECTIE RADIOACTIVITEIT HYDRAULIC SCRAP SHEARS

Handmeters • Meten van het stralingsniveau • Opsporing van radioactief materiaal • Nuclide identificatie Detectiepoorten • Volautomatische werking • Meer dan 2.000 systemen in Europa, ± 100 in Benelux • Bij alarm duidelijke bronlokalisering • Nederlandstalige software en handleidingen • West-Europees fabricaat

SPECIALPRICE EXHIBITION MODEL TAURUS 650 TONS Typ CH762.EH7L

Main motor 1 x 160 kW , Auxiliary motors 16.1 kW Capacity 10 - 18 t/h , Box size 6.1 x 2.4 m Options: Feeder box 6.0 x 2.5 m, Remote control Generator, Resistance heating 2 x 3 kW

IUT Beyeler

CH-3700 Spiez

www.iutbeyeler.com [email protected]

Tel. ++41 33 437 47 44 Fax ++41 33 437 70 73

XRF ANALYZERS

Voor snelle en nauwkeurige elementenanalyse • Handmeters & laboratorium apparatuur • Snelle en nauwkeurige analyse • Robuust en betrouwbaar M.C. TEC biedt u • Deskundig advies en jarenlange ervaring • Systemen geheel volgens geldende richtlijnen • Installatie, inbedrijfstelling, training, onderhoud en certificering • Zeer scherpe prijs!

▲ +31 (0)183-445050 ▲ [email protected]

W W W. MC TEC. N L CL TYRES: De bandenspecialist voor de Recycling branche!

Paniswijerstraat 5 — 3600 Genk 0032 89 75 34 43 — www.cltyres.com

Lefort: kwaliteitsmachines made in Belgium

Totale fabricage in eigen beheer Lefort behoort wereldwijd ongetwijfeld tot de gerenommeerde producenten van schrootscharen en van schrootpersen. Dat geldt zeker ook voor België en Nederland. Al diverse keren hebben wij Lefort machines en hun toepassingen in uw vakblad RMB besproken. Maar in dit artikel staat toch vooral het bedrijf en hun visie en dergelijke centraal. Op naar Gosselies, in de omgeving van het Waalse Charleroi.

Henk Meinen

Lefort Groep nog altijd volledig familiebedrijf Het bedrijf werd in 1947 opgericht door Nestor Lefort en was een soort atelier gespecialiseerd in de productie en het onderhoud van hydraulische pompen. Dat was al in Gosselies en die plaats is het bedrijf altijd trouw gebleven. Al snel daarna begon het bedrijf hydraulische persen te produceren; ingezet om het volume van metaalschroot te verkleinen. Het begin

van wat uit zou groeien tot de core-business van het bedrijf. Na Nestor volgde diens zoon Yvon en vanaf 1998 is de volgende generatie in de persoon van Christian Lefort de directeur/eigenaar. De onderneming is in die ruim 65 jaar van haar bestaan enorm gegroeid. De machines zijn technisch en qua prestatie gigantisch onderscheidend van de machines in de beginjaren en ook de markten en de afnemers zijn meegegroeid met de stormach-

tige recyclingontwikkeling. Maar een paar dingen zijn altijd gebleven: De Lefort Groep is nog altijd een strikt familiebedrijf, het ontwerpen, construeren en de productie van de machines wordt nog altijd in volledig eigen beheer uitgevoerd. En het bedrijf staat volop open voor innovaties, productaanpassingen en wat dies meer zij. Korte lijnen vanuit de markt en afnemerswensen direct naar de technici van het bedrijf helpen die innovaties en

Schone, ruime en overzichtelijke productiehallen

16 16-18_lefort.indd 16


04-02-15 10:20

machines

Verdonk:

“Vooral goed luisteren naar de klant is essentieel”

aanpassingen vlot te realiseren. Standaardisatie die de kosten beperken, maar met ruime gelegenheid voor flexibiliteit en klantwensen. Verder is er in die jaren enorm in het bedrijf geïnvesteerd. En dat gebeurt nog steeds. Lefort wil daarmee een betrouwbare, efficiënte en doeltreffende dienstverlener en leider zijn in de metaal- en schrootverwerking.

Alles in eigen productie, ook cilinders

Alles onder controle We worden in Gosselies – toch ruim 300 kilometer sturen van huis – ontvangen door Michel Monostori, trade marketing manager bij Lefort en al tien jaar daar werkzaam. Ook aanwezig is Mart Verdonk van Recuperma, al 22 jaar daar werkzaam. Recuperma verkoopt al ruim 30 jaar machines van Lefort en die samenwerking mag je gerust heel hecht noemen. Monostori neemt ons mee voor een rondleiding door het bedrijf en dat is absoluut indrukwekkend. Komt de spreekwoordelijke ‘Gründlichkeit’ kennelijk uit Duitsland, dan kunnen ze daar hier ook wel van. Je ziet en merkt aan alles dat hier degelijk vakwerk wordt geleverd. Monostori daarover: “Wij ontwerpen met eigen geavanceerde ontwerpengineering en maken hier vervolgens nagenoeg alles zelf en hebben daarmee dus de totale controle op het gehele ontwerpen productieproces in eigen hand. Niets wordt aan het toeval overgelaten en met alle respect voor derden willen we zelf absolute zekerheid over de machines die hier worden gebouwd en worden uitgeleverd.” Die uitlevering – zo wordt ons duidelijk – gebeurt nooit zonder een uitgebreide praktijktest en een finishing control voor de machine naar de afnemer wordt vervoerd. Ook bij de installatie van de machine en het operationeel maken daarvan bij de klant, is het specialistenteam van


16-18_lefort.indd 17

Altijd grondige eindcontrole

Lefort/Recuperma volop betrokken. En dat geldt voor waar ook ter wereld. De hele productielijn in Gosselies en alles wat daar verder bij hoort is up-to-date. Monostori: “De familie Lefort heeft altijd veel in het bedrijf geïnvesteerd. En dat gebeurt nog steeds. Door zo te kunnen werken produceren wij hier tussen de 65 en de 85 machines – persen en scharen – per jaar met ongeveer 100 medewerkers. Dat aantal machines komt ongeveer – exacte cijfers zijn er niet – op een mondiaal marktaandeel van rond de 40%. Lefort is daarmee een wereldspeler van belang.

Wij leveren op zes continenten en beschikken over een wereldwijd netwerk

Ruim 30 verschillende modellen schrootscharen- en persen van agenten en importeurs. In Frankrijk, Engeland en de USA beschikken wij over eigen vestigingen. De wereld is onze

17 04-02-15 10:20

machines

Afdeling Retrofit

Mondiale speler met een marktaandeel van circa 40%

markt, maar onze thuismarkt is de Benelux. Vandaar uit zijn we gegroeid en dat zullen we nooit vergeten.”

Ruim dertig modellen Het productiegamma van Lefort bestaat uit ruim 30 verschillende modellen. En dan hebben we het uitsluitend over schrootpersen en schrootscharen. Monostori: “Lefort heeft altijd heel bewust voor deze twee soorten machines gekozen. Die keuze voor specialisatie leidt de aandacht niet af naar andere zaken en wij kunnen ons dus 100% concentreren op de machines waar we gewoon erg goed in zijn.” De ruimte in dit artikel is veel te beperkt om alle machines aan u voor te stellen en dat is ook niet de opzet. Maar de range loopt van kleinere vaak mobiele machines tot en met de echt grote giganten met een knipkracht van 1800 ton. Mart Verdonk van Recuperma vult aan: “Het brede gamma van Lefort sluit perfect aan bij de behoeften van de doel-

18 16-18_lefort.indd 18

groep. De één wil een kleinere mobiele machine, terwijl de ander juist behoefte heeft aan een grote stationaire machine. In feite is er – om het populair te zeggen – voor elk wat wils. Daarbij zijn altijd specifieke klantenwensen bespreekbaar en ook heel vaak goed in te passen.”Op de website: www.lefort.com en www.recuperma.be vindt u meer informatie.

Service, onderhoud en Lefort Retrofit Voor service en onderhoud beschikt de onderneming over eigen specialisten en kunnen geselecteerde partners all over the world worden ingeschakeld. In Gosselies heeft men in een hypermodern magazijn maar liefst 30.000 verschillende wisselstukken op voorraad, die voor directe levering gereed zijn. Ook levert men nog onderdelen voor machines die niet meer

in productie zijn. Tegen het einde van onze rondleiding belanden wij in de afdeling Retrofit. Door de stijgende vraag heeft het bedrijf Lefort Retrofit in het leven geroepen. Dit betreft een volledig nieuwe afdeling om afnemers desgewenst van hoogkwalitatieve tweede hands machines te voorzien. Verbouwings- en reparatieproducten, zoals ze dat hier noemen. Na de reparaties en/of aanpassingen worden deze machines gecontroleerd, vervolgens getest en dan pas van het Lefort-label voorzien. Persoonlijk vind ik deze gebruikte machines altijd interessant om te bekijken. Ze tonen de geschiedenis van hun werkzame leven in de metaalrecycling. Een hard bestaan waar het er stevig aan toe gaat en daar moet je als machine dus wel tegen kunnen. Iets dat ze bij Lefort al lang wisten…… n

Monostori:

“Altijd investeren in machinekwaliteit en productiefaciliteit”


04-02-15 10:20

USED SCRAP SHEARS LEFORT 420 TONS Typ C 420TE , Year 1992

SALE

incl. radio remote control

The machine is in a excellent condition, and can be seen in germany in use.The machine is built on a iron-frame,so you _Van Zandwijk:basis adds RMB 2009 17-03-10 16:00 1 dont need anyPagina foundation.

IUT Beyeler

CH-3700 Spiez

www.iutbeyeler.com [email protected]

Tel. ++41 33 437 47 44 Fax ++41 33 437 70 73

VAN DE WEIJER

DROGERIJ

Gespecialiseerd in het

verwerken, scheiden en drogen

van diverse producten Zowel inname als loonopdrachten. Industrieterrein Panningen 125 5981 NC Panningen ( Venlo ) Tel: 0031-(0)77-820 02 06 [email protected] – www.vdwdrogerij.nl

Recyclen is een vak apart. Dat weten wij als geen ander. Onze transportproducten en onze transportoplossingen zijn altijd gericht op snellere en betere belading. Voorbeelden? De HTS Van Hool 40ft en onze ISO trailers hebben gezorgd voor een evolutie binnen het recyclingvervoer. Efficiënt, technisch hoogwaardig en een laag eigen gewicht zijn onze sleutelwoorden.

Effectieve transportoplossingen voor de recycling sector Uilecotenweg 47 - 5324 JT Ammerzoden Toldijk 21 - 7901 TA Hoogeveen Tel: 073 5997281 – [email protected] – www.van-zandwijk.nl Leverancier van de Van Hool-opleggers en containeraanhangwagens. Met de Verti 40 ft laadt u elke 40 ft container verticaal. Tel: 0528 750200 – [email protected] – www.htshoogeveen.nl Producent en kenniscentrum van innovatieve containersystemen voor alle vormen van transport. Tel: 073 5991832 – [email protected] – www.dejonghs.nl Leverancier en betrouwbare servicepartner van elk containersysteem, containeraanhangwagen en ISO systeem. Servicedienst op zaterdagochtend aanwezig.

HANS MARKOWSKI (63) OVER VERLEDEN EN TOEKOMST VAN TEXTIELHERGEBRUIK

‘De branche kan zelf nog veel winst behalen’ Tot 1 januari j.l. was Hans Markowski directeur bij charitatieve kledinginzamelaar KICI. Vanuit die functie zat hij ook zes jaar lang in het VHT-bestuur. Nu KICI en Humana Nederland verder gaan als Sympany en de certificering binnen VHT (Vereniging Herwinning Textiel) een feit is, vindt Markowski het tijd voor een nieuwe uitdaging. We vroegen hem naar zijn ervaringen en de kansen die hij ziet voor de branche.

CHRISTIEN NUBOER

I

n het VHT-bestuur zitten vertegenwoordigers van alle ‘bloed’groepen: inzamelaars, sorteerders, handelaren in poetslappen en grondstoffen voor de textielrecycling. Aan het hoofd staat een onafhankelijke voorzitter. Hans Mar-

20 20-22_markowski.indd 20

kowski zat zes jaar lang namens inzamelaar KICI in het bestuur. “Een van mijn stokpaardjes daar was professionalisering van de branche. Naast duurzaamheid overigens. Maar om de overheid voor te zijn en het verplicht opgelegd te krijgen en omdat


04-02-15 10:21

textiel

ik een kans zag te laten zien hoe professioneel de branche is, maakte ik mij sterk voor certificering van bedrijven/instellingen die actief zijn bij textielhergebruik. Mede doordat de wetgeving over textiel niet zo expliciet is, leverde dat binnen het VHT-bestuur, de speciale certificeringcommissie en onder de leden menige discussie op. Want wat is bijvoorbeeld sorteren? Hoe ver ga je daarin? Ook Evoa bracht geen absolute verlichting over het begrip sorteren en daarnaast is de handhaving door de overheid al helemaal bedroevend. Als we voorbeelden bij de handhavers zoals douane, politie en milieudiensten aandroegen, spraken ze elkaar zelfs tegen. Het toppunt was wel een lezing voor de VHT-leden over het onderwerp waarin een expliciete definitie werd geponeerd die precies de redenering volgde waarop Humana menige jaren daarvoor een rechtszaak bij de Hoge Raad rond het onderwerp verloor.”

Handmatig De moeilijkheid zit hem in sorteren waar volgens de ‘strengste’ interpretatie van de regelgeving elk kledingstuk afzonderlijk en handmatig moet worden geselecteerd op draagbaar en nietdraagbaar. Kostentechnisch meer en meer een onhaalbare zaak.

Hans Markowski (foto: John Middelkoop)


20-22_markowski.indd 21

Markowski: “Bovendien staat die wetgeving zo ver van de Nederlandse praktijk waar we veel te maken hebben met export. Daar wordt heel vaak bij export weliswaar grof (zichtbaar vuil) er meteen uit geselecteerd maar de rest wordt direct omgepakt om te vervoeren naar landen zoals het Oostblok bijvoorbeeld waar fijnsorteren nu eenmaal veel goedkoper is.” Dus besloot de VHT het heft in eigen hand te nemen. En omdat een aantal sorteerders al goede ervaringen hadden met TÜV op dat gebied, besloot ook VHT met die certificeringinstantie te werken. Het was een lang traject en door uiteindelijk de sorteereisen iets te versoepelen, textiel mag draagbaar en niet-draagbaar binnen Oeso en Europa worden verhandeld, kon het keurmerk half december 2014 worden gelanceerd en startte inmiddels de overgangsperiode al. Markowski: “Buiten Oeso en Europa gelden andere sorteereisen maar omdat vanuit Nederland toch voornamelijk in eerste instantie naar België en Oostblok wordt geëxporteerd, konden we die gemakshalve buiten beschouwing laten.”

Wie zet de eerste stap Dat de textielrecycling geen gemakkelijke periode beleeft, is evident. Ook Hans Markowski spreekt zijn zorgen uit. “Was de verhouding draagbaar: niet-draagbaar bij de ingezamelde kleding een aantal jaar geleden nog 70:30, inmiddels ligt de verhouding al op 50:50 en het wordt al maar slechter. Allereerst natuurlijk het feit dat de consument steeds meer genoegen neemt met goedkope kleding van textielsupers die vaak maar een seizoen meegaat dus bijna niet voor hergebruik in aanmerking komt. Maar ook omdat er middels de Green Deal door diverse marktpartijen en het Ministerie een algemene oproep is gedaan om ook kapotte kleding zoals bijvoorbeeld spijkerbroeken in te leveren. We willen proberen alle textiel te recyclen maar daarmee daalt de gemiddelde kwaliteit van het ingezamelde natuurlijk. Er verdwijnt nog steeds ieder jaar nog zo’n 140 miljoen kilo gedragen textiel in de grijze container, bijna de dubbele hoeveelheid van hetgeen er gescheiden wordt ingezameld!

Daarnaast wordt de betere kleding sneller via internet verkocht en is de business case van kleding naar derdewereldlanden brengen door de almaar stijgende transportkosten steeds moeilijker.” Omdat hij de consument niet snel ziet veranderen in haar aankoopgedrag voor duurzame kleding, zeker niet als er al dan niet vanuit overheidswege een stimulans komt, en de overheid zich zelfs steeds meer terugtrekt, weet Hans Markowski wie er aan zet is.

Innovatieve ontwikkelingen KICI was al jaren druk met innovatie. Markowski laat voorbeelden zien van diverse producten. “Je kunt textielvezels heel makkelijk met composiet binden, bijvoorbeeld tot tafelbladen, aanwijsborden, kleerhangers en noem maar op. Voor dat laatste product heb ik ook retailers proberen te interesseren omdat zij een belangrijke schakel vormen in het terugkrijgen van gedragen textiel. Het model voldeed helaas kostentechnisch niet maar ik hoop ze nog eens te kunnen wijzen op mogelijkheden als wanden voor pashokjes of toonbanken.” Hij vertelt dat voor dat composiet nonwoven met biohars werd gemengd en in een mal werd gevormd. “Dat is natuurlijk een nichemarkt, de kostprijs was te hoog en ondanks dat duurzaamheid ‘mode’ werd, wilde de consument er nog steeds niets meer voor betalen. We waren toen, nu zo’n vijf jaar geleden, gewoon te vroeg, denk ik.” Nu er initiatieven zijn als de Green Deal en Sustainable Apparel Coalition en alle partijen beetje bij beetje ‘verplicht’ worden mee te doen, verwacht Markowski dat het weer wat harder zal gaan met innovatieve ontwikkelingen.

Duurzaamheid Terugkijkend constateert Markowski: “De tijd bij KICI en VHT was leerzaam en leuk. De textielrecycling is een hardwerkende branche. Bij KICI sprak vooral de diversiteit aan mensen waar ik mee te maken had, mij aan. Bovendien konden we in de goede tijd vaak minimaal een miljoen euro per jaar overmaken aan de goede doelen, de insteek van de stichting. Ik

21 04-02-15 10:21

textiel

vind dat we als KICI duurzaamheid op de kaart hebben gezet. Bij de VHT vond ik mezelf nog wel eens te ongeduldig. Dat botste dan met de soms behoedzame partijen die niet gewoon waren om samen te werken en krachten te bundelen.” Hij beaamt dat de markt ook wel enorm is geëvolueerd de laatste decennia. Maar benadrukt dat daar wel kansen liggen. Als voorbeeld noemt hij het succesvolle Toronto-protocol (uitbannen van CFK’s) en stelt hij: “Ook Kyoto werkt stap voor stap steeds beter. Maar de consument loopt voorlopig nog niet warm om de ongeveer drie euro per T-shirt aan milieukosten bij te betalen. Ik ben wel een voorstander van de verwijderingsbijdrage voor consumenten, zoals ze die in Frankrijk hanteren, op verkoop van nieuwe kleding maar ben voorzichtig naar de bureaucratie en de rol van de overheid daarin. Ik vind dat we ons wel moeten realiseren dat de textielindustrie een van de meest vervuilende ter wereld is. Denk alleen maar eens aan het water-, pesticiden- en landverbruik.” Een duidelijk appél aan alle partijen.

Onder Sympany Sinds begin dit jaar zijn KICI en Humana Nederland samengegaan en omgevormd tot Sympany. De directeur van Humana is algemeen directeur geworden van de

nieuwe onderneming en Hans is gevraagd om binnen Sympany de innovatieve mogelijkheden van textielhergebruik verder uit te werken. Hij ziet daarvoor verschillende aanvliegroutes. “Je zou kunnen denken aan een spray of iets anders op nieuw geproduceerd textiel dat altijd traceerbaar blijft om de retailers te overtuigen dat ze hun eigen producten na gebruik weer terug kunnen nemen als basis voor recycling. Dat is erg belangrijk in het licht van hergebruik van recyclede vezels door retailers die zaken als kinderarbeid en dergelijke willen uitsluiten. Verder is bijvoorbeeld onderscheid tussen gewoon regulier katoen versus biokatoen belangrijk bij recycling voor een aantal grote retailers.” Met een sorteermachine gebaseerd op NIR(NearInfraRed)-technologie en de garantie van een continue stroom zijn ook de retailers te overtuigen van het opnemen in hun productie van nieuw textiel van vezels afkomstig uit recycling en dus zo’n ‘monostroom binnen een monostroom’ verwacht Markowski. En als zij vanwege een zuivere monostroom van recyclet materiaal in vergelijk met nieuwe grondstoffen minder kosten maken, dan kunnen voorafgaande partners in de keten ook meer opbrengsten genereren. Zeker als de milieukosten (deels) zouden worden ‘ingeprijsd’ bij nieuw textiel.

De structuur van lamp en tafel geven duidelijk de herkomst weer, deze 2 producten zijn uit vezels en composiet vervaardigd

22 20-22_markowski.indd 22

Als voorbeeld van een producent die zich verzekert van inname van zijn eigen al gebruikte producten, noemt Markowski de tapijtenfabrikant die zijn business model zo heeft aangepast dat hij zijn producten in een leaseconstructie aanbiedt en dus niet zo maar verkoopt. Ook op technisch vlak valt er nog wat te halen denkt hij. “Sommige monostromen zijn we nog niet goed in waar wel vraag naar is. Denk aan zuiver katoen waar vraag naar is doch niet vervuild met lycra, veel gebruikt in stretchbroeken. Hoe technisch dit gedragen katoen van lycra op een duurzame manier te ontdoen?” Markowski ziet ook kansen bij het beter op elkaar aan laten sluiten van mechanische en chemische recycling. Deze processen zijn zeer complementair. We moeten deze kennis ontwikkelen in Nederland en zien te exporteren naar de productielanen voor textiel. “De textielindustrie mag dan verdwenen zijn uit Nederland, er is nog erg veel kennis waar we gebruik van moeten maken!” Hij besluit: “Kortom, de branche in brede zin kan zelf nog zo veel meer winst behalen.” De eerste maand van het jaar ging op aan het afhandelen van lopende zaken en vast lijntjes uitzetten voor de toekomst. Nu gaat Markowski vier maanden het hoofd leeg maken zoals hij dat zelf noemt, zodat hij tegen de zomer de nieuwe uitdaging volledig kan oppakken. n

In april 2012 ontving Hans Markowski de onderscheiding van Ridder in de Orde van Oranje Nassau


04-02-15 10:21

materieel

Open dagen Van der Spek weer als vanouds Henk Meinen

H

et is maandag 29 december. Bij ons in de Achterhoek heeft het de afgelopen nacht gesneeuwd en de temperatuur wijst circa drie graden onder nul. Waarom stap ik dan toch om zeven uur uit bed, terwijl daar geen echte noodzaak voor aanwezig is? Mijn vrouw draait zich nog eens om en sluimert weer door. Nog wel na een: “Kijk je wel goed uit? Het kan wel eens glad zijn.” Wat drijft mij de wel buitengewoon rustige snelwegen op? De jaarlijks open dagen bij Van der Spek in Vianen……, een traditie die ik niet oversla. Kijken hoe het met Jan, Bert, Peter, Fred en al die andere v.d. Spek mannen is. Ik ben er bepaald niet alleen! De parkeerterreinen staan helemaal vol en ook langs de weg staan rijen auto’s. Vrijwel allemaal mensen uit het grondverzet en de recyclingbranche. Als vanouds showt Van der Spek wat men in huis heeft en dat is niet kinderachtig. Ik zie in elk geval Fuchs, Hyundai, Lindner, Steinert en natuurlijk ook Powerscreen. Diverse machines zijn getooid met ‘verkocht aan’ bordjes. Toch maar eens even vragen hoe men in 2014 heeft gedraaid. Het antwoord daarop is duidelijk ‘goed.’ Peter Voolstra: “Ons brede assortiment biedt diverse opties en sluit onderling vaak ook goed op elkaar aan. Dat levert ook de nodige synergie op. Natuurlijk moet je er heel wat voor doen, maar dat is juist een uitdaging. Het jaar 2014 was beter dan 2013, hoewel ook dat nog niet eens zo’n beroerd jaar was. Voor 2015 zijn we hoopvol gestemd.” Dat is mooi om te horen. Mijn collega Fred Balduk is er natuurlijk ook. We beslissen om ook nog even door te lopen naar buurman Beco, die ook open dagen houdt. Belangrijke vraag is dan wel of we een hamburger eten bij Van der Spek of bij Beco? Of bij beide? Och, afvallen doen we wel in januari….. n


23_vanderspek.indd 23

23 04-02-15 10:22

RKR Recycling: groei zet door

Specialist in katalysatoren, computerhardware en kabelverwerking In Nederland en België zijn wel meer bedrijven te vinden, die katalysatoren en gebruikte computerhardware inzamelen, maar er zijn er niet veel die het ook volledig zelf verwerken. Maar dat gebeurt wel en heel professioneel bij RKR Recycling in Zwolle. Bovendien is daar recent weer sterk uitgebreid en barst het er van de plannen. Meer dan voldoende aanleiding om een bezoek te brengen aan dit bedrijf in de Overijsselse hoofdstad. Henk Meinen

Start met bestelauto’s in 2007 Met de aangeboren nieuwsgierigheid van een journalist, is eigenlijk de eerste logische vraag: “waar staat nou eigenlijk RKR voor?” Mijn gesprekspartner ter plekke Hendrik Haverhoek legt uit: “RKR staat voor Roosssien Katalysatoren Recycling,

maar we spreken altijd over RKR. Hendrik Roossien is de oprichter en tevens mijn schoonvader. In 2007 werd het bedrijf opgericht en mijn schoonvader en ik reden in die tijd rond met bestelbusjes om katalysatoren in te zamelen. Zelf verwerken deden we toen nog helemaal niet. Wel

hadden we het idee dat er in deze business groei voor ons te behalen zou zijn. Als locatie hadden we een pandje gehuurd, maar dat was allemaal maar heel beperkt. Al snel bestond behoefte aan veel meer ruimte voor opslag en verwerking. En in 2011 zijn we toen verhuisd

RMB op bezoek bij….

24 24-26_rkr.indd 24

RKR Recycling in Zwolle


04-02-15 10:23

mens & bedrijf

hier naar de Graham Bellstraat. En toen konden we pas echt doorgroeien.”

Van 50 naar 10.000 katalysatoren per week RKR groeide als kool. In de beginjaren werden 50 katalysatoren per week ingezameld, een paar jaar later wekelijks 500 stuks en nu het enorme aantal van 10.000 katalysatoren per week inclusief eigen verwerking. Een onwaarschijnlijke groei, die ook is af te leiden uit de beschikbare m2 grondoppervlak. In 2011 besloeg dat oppervlak 1.800 m2, een jaar later 3.800 m2 en met een verdubbeling in 2013 en uitbreiding in 2015, bedraagt dat oppervlak nu 10.000 m2. Hendrik Haverhoek doet er bescheiden over. “Dat hadden we eerlijk gezegd zelf destijds ook helemaal niet verwacht. Maar het is inderdaad wel zo gegaan,” zegt hij. Naast katalysatoren is RKR ook gespecialiseerd in de inzameling en verwerking van gebruikte computerhardware en het strippen van kabels. De output van deze processen wordt veelal rechtsreeks geleverd aan de verwerkende fabrieken in binnen- en buitenland. Verder is het bedrijf ook actief als metaalrecycler op het gebied van ferro en van non-ferro materialen. Hendrik voorziet de komende tien jaar nog groei in de katalysatorenmarkt en daarna langzame afname, mede in verband met de opkomst van elektrische auto’s. Voor de computermarkt en andere elektronica verwacht hij een nog veel sterkere groei.

Vanwaar die sterke groei? Haverhoek noemt in dit verband eerlijke, betrouwbare prijzen en na analyse directe betaling als sterke punten. “Boter bij de vis en eerlijke dagprijzen ook voor edelmetalen wordt door onze klanten buitengewoon gewaardeerd. Wie dat wenst kan bij ons overigens ook edelmetalen en dergelijke laten vóór fixeren en pas later leveren. De prijs staat dan voor de leverancier al vast en dat geeft vaak zekerheid. Verder werken we al geruime tijd behoorlijk internationaal en dat verruimt natuurlijk de mogelijkheden ook enorm. Wij doen zaken met partners in diverse Europese landen, zoals Duitsland, België, Frankrijk,


24-26_rkr.indd 25

De unieke molen

Door Bronneberg geleverde machines in de nieuwe hal

Spanje en Italië. Maar sinds kort ook buiten Europa, zoals in Pakistan. Veel van die contacten lopen via onze bedrijfsleider Danni Boogerd. Die beheerst de materie, weet van de hoed en van de rand en spreekt zijn talen. De groei komt echter ook door onze manier van verwerken. Heden ten dage behoort RKR tot de top 10 katalysatorenrecyclers ter wereld.”

Speciale molen RKK beschikt voor het kraken en verwerken van katalysatoren over twee molens. Molen 1 is wat je zou kunnen noemen een min of meer standaardmachine voor dit soort werk. Maar dat geldt zeker niet voor molen 2, zoals dat hier heet. Molen 2 is namelijk speciaal gebouwd met op de

praktijk gebaseerde speciale wensen en specificaties van Hendrik zelf. “De bestaande molens kenden naar mijn mening een productieconcept, dat op on-

Hendrik Haverhoek:

“Altijd direct boter bij de vis. Dat waarderen onze klanten” derdelen kon worden verbeterd. Die heb ik met de fabrikant doorgenomen en die heeft daarmee onze molen 2 gebouwd,

25 04-02-15 10:23

mens & bedrijf

wat dus eigenlijk een unieke molen is. Naast de verbeteringen in de productieflow zelf kent deze bijzondere molen nog twee grote positieve punten. Het hele proces is namelijk nagenoeg stofvrij en dat verbetert de kwaliteit en de zuiverheid van de output aanmerkelijk.” Danni Boogerd – ook even aangeschoven – vult aan: “Voorheen leverden wij bijvoorbeeld katalysatoren aan Duitse bedrijven, die dan zelf de verwerking daarvan uitvoerden. Nu komen die Duitse bedrijven met hun eigen katalysatoren naar ons om die hier te laten verwerken. Een groter compliment kun je eigenlijk niet krijgen.”

telijk voor de klant en die rekenen we dan ook direct na analyse af. Wij ontvangen een commissie op die prijs. En vooral die openheid en directe afrekening vinden veel van onze klanten erg belangrijk. En eerlijk gezegd, dat is het natuurlijk ook.” Overigens wordt ook het niet metalische deel van de verwerkte keramiek – voornamelijk steenachtige materie – ook weer hergebruikt in bijvoorbeeld de infrastructuur en dergelijke.

Nieuwe hal Op het terrein van RKR Recycling is recentelijk een prachtige, ruime nieuwe hal

verrezen. Hierin zullen diverse activiteiten van het bedrijf worden ondergebracht, waaronder shredderen en verder verwerken van computerhardware en kabels strippen. Voor beide activiteiten zijn nieuwe machines geïnstalleerd, geleverd door Bronneberg uit Helmond. Op het moment van ons bezoek was men nog volop bezig met het inrichten van de functionele hal. Als alles straks draait komen we zeker nog eens terug bij dit bijzondere bedrijf in Zwolle. n

Info: www.rkrrecycling.nl

Edelmetalen uit keramiek herwinnen Het in de katalysatoren aanwezige keramiek is op zich natuurlijk geen metaal, maar ook geen polymeer. Keramiek ontstaat door verhitting, waarbij minimaal twee elementen aanwezig moeten zijn. Eén van die elementen is non-metalisch, het andere kan metalisch zijn. Bij RKR worden de katalysatoren eerst gekraakt (de kast knakken, zeggen ze hier) en wordt het keramiek tot stof – poeder – vermalen. In dat stof zitten dus over het algemeen ook metalen, waaronder de edelmetalen platina, palladium en rhodium. Het zijn vanzelfsprekend juist deze edelmetalen die de waarde bepalen. Maar de samenstelling en daarmee de waarde – katalysatoren zijn er in zeer vele varianten – is natuurlijk telkens wisselend. Daartoe beschikt het bedrijf zelf over een laboratorium, waar de analyses met een rapportage uitrollen. Op basis van die zuivere analyse wordt vervolgens de prijs bepaald. Hendrik Haverhoek: “Aan de analyse en de totstandkoming van de prijs is niets geheims. Die is heel inzich-

Naast katalysatoren ook computer hardware en kabel

26 24-26_rkr.indd 26


04-02-15 10:23

The Grab Specialist B.V. \Draaibrugweg 1 - 1332 AA Almere

Uw specialist voor fabricage, verhuur en reparatie van grijpers

Tel Mob. (24h) Fax Email Website

: 036-532 88 22 : 065-321 01 30 : 036-549 99 22 : [email protected] : www.tgs-grabs.nl

L.R. Beijnenlaan 8, 6971 LE Brummen Tel: (0575) 561208, Fax: (0575) 561250 E-mail: [email protected]

WEEGBRUGGEN & WEEGPLATEAU’S

www.weegbruggen.nl

bandwegers

Precia-Molen ontwikkelde nieuwe bandweger

Eind 2013 is PRECIA-MOLEN benaderd door de Engelse firma Cynar Plc met de vraag om bandwegers te leveren waarmee afval gewogen kan worden. Cynar Plc ontwerpt wereldwijd fabrieken voor de recycling van afval.

D

e oorspronkelijke vraag was om een door derden geleverde bandweger in bedrijf te stellen. Deze bandweger was lastig te kalibreren en bovendien liet de nauwkeurigheid van het te wegen product, plastic (folie) en (shredded) papier afval met een bulkdichtheid van 30 tot max. 100 kg/ m3, zeer te wensen over. De conclusie was dat deze bandweger nooit nauwkeurig genoeg zou gaan werken om binnen de contractueel vastgestelde toleranties te blijven.

• Hoge mate van nauwkeurigheid, beter dan 1%. • Verwerking van producten met een zeer lage bulkdichtheid. • Bediening op afstand. • Voldoen aan internationale regelgeving.

Waaraan moest de bandweger voor Cynar Plc en hun partners voldoen?

Naast bovengenoemde specificaties

28 28_preciamolen.indd 28

De uitdaging voor PRECIA-MOLEN was om binnen 12 weken een bandweger te ontwikkelen, inclusief alle bijbehorende documentatie, die wel aan deze eisen kon voldoen. En dat is gelukt…

kan door het modulaire ontwerp deze bandweger op eenvoudige wijze in bestaande lijnen worden ingebouwd en vergt de bandweger verder weinig onderhoud. Bovendien is het mogelijk de bandweger te koppelen aan het automatisering systeem van de fabriek. In dit specifieke geval worden de BT bandwegers toegepast in fabrieken waar plastic afval verwerkt wordt tot vloeibare brandstoffen die in vele verschillende industrieën gebruikt kunnen worden. http://www.cynarplc.com/ ■


04-02-15 10:24

beurs

11 en 12 maart 2015 in Antwerpen Expo

Recycling technology tijdens vakbeurs Solids Antwerpen in maart 2015

R

ecycling en duurzaamheid staan steeds meer op de agenda. De vakbeurs Solids in Antwerpen wil in haar maarteditie van 2015 meer inspelen op dat thema en daarin ook de aandacht voor recyclingtechnieken betrekken. De vakbeurs, van oudsher gericht op poeder-, korrel- en bulktechnologieën, biedt daartoe nu ook de recyclingbranche een platform om kennis en informatie met elkaar te delen. Het beursconcept is al toegepast tijdens Solids & Recycling Technik 2014 in Dortmund. De helft van de bezoekers van die beurs gaf aan interesse te


29_solidsrecbeurs.indd 29

hebben in toepassingen rond recycling. In 2015 wordt daarom in Dortmund een volledige hal toebedeeld aan Recycling. Solids Antwerpen gaat van start met het ‘Recycling Technology Pavilion,’ een toegewezen zone voor gespecialiseerde aanbieders. Daarnaast kunnen standhouders op Solids Antwerpen deelnemen aan de ‘Recycling Technology Track’ indien recycling niet hun core business is maar zij wel een bepaalde recyclingtechniek in de kijker willen plaatsen. Ook in het de bedoeling in het conferentieprogramma ruimte te bieden aan het onderwerp recycling. Op de site van Easy-

fairs kunt u bij voorinschrijving een toegangskaart reserveren. Easyfairs is een zeer gerenommeerde organisator van diverse – onder meer technische – vakbeurzen. De Nederlandse vestiging van deze onderneming is gevestigd in Oosterhout, Noord-Brabant. n Solids Antwerpen vindt plaats op 11 en 12 maart 2015 in Antwerpen Expo. Alle info: www.easyfairs.com/solids-be

29 04-02-15 10:25

¤ AA D VO O RR O P ¤

“Onze E-Crane is de beste investering ooit gemaakt door American Shredder.”

REIKWIJDTE 29m HIJSCAPACITEIT 5,5 Ton TOEPASSING Voeden van shredder AANDRIJVING 400 VOLT-110 kW elektrische motor

Richard Kennedy, American Shredder, USA

voor een meer rationeel energieverbruik ELEKTRISCH AANGEDREVEN – GEEN DIESEL MEER BIJVULLEN! Laat de zwaartekracht het werk verrichten en bespaar zo meer dan 50% op uw energiefactuur.

1

KOSTPRIJS

Per behandelde ton zorgt voor een unieke groene oplossing.

2

ONGEËVENAARDE REIKWIJDTE

zorgt voor vervanging van meerdere mobiele machines.

3

ONGEKENDE LEVENSDUUR

Lage onderhoudskosten gedurende meer als 40.000 uur.

www.e-crane.com

papier

En u dacht echt dat digitaal duurzaam was….?

Sterke troeven voor duurzaam en recyclebaar papier Het bedrijf Decos biedt digitale, paperless bedrijfsoplossingen. In het eigen bedrijf is papier helemaal taboe. Eind november kreeg Decos van NRC en van de Stentor en kennelijk ook op TV de mogelijkheid hun papierloze visie onder de titel: ‘Papier? Niet hier’ uitgebreid te komen vertellen. Van enige kritische reactie op hun zeer eenzijdige verhaal leek amper sprake. Maar gelukkig kwam Papierkarton.nl direct met een to-the-point reactie, die in elk geval – lof voor die redactie – in de Stentor werd geplaatst. Wij nemen de reactie van Papierkarton.nl met toestemming van de auteur – Erik Timmermans directeur Papierenkarton – graag volledig over.

Henk Meinen

Digitaal niet altijd duurzamer Decos – het bedrijf van Paul Veger – werkt papierloos. ‘Tot het gaatje’ gaat Veger om zijn product, Digitaal Werken, te verkopen. Op het papier van de Stentor krijgt en neemt hij de ruimte daartoe. Zoals een recent gepresenteerd IPCC-rapport laat zien is verduurzaming noodzaak en heeft Veger groot gelijk als hij verspilling wil aanpakken. Maar of dat gebeurt met papierloos werken is maar de vraag. Want Veger vervangt papier door iets dat vervuilt. Eenzijdigheid wordt uiteindelijk een karikatuur van zichzelf. Dit wordt in het artikel mooi verduidelijkt met de keuze van Veger voor douches en drogers in plaats van toiletpapier. Dat papier bestaat veelal uit houtvezels die al zeven keer of meer zijn hergebruikt. De footprint van vijf minuten warm watergebruik komt overeen met die van een glossy magazine. Hier is geen sprake meer van verduurzaming, maar van een rabiate kruistocht tegen een product. Natuurlijk, het maken en distribueren van printproducten heeft een klimaatimpact. Maar is digitaal communiceren duurzamer? Zeker niet altijd. Niet papierloos, maar duurzaam communiceren moet het doel zijn. Dat betekent dat ook de milieu-impact van digitale media eerlijk moeten worden beoordeeld. De CO2-uitstoot van de ict-sec-

‘E-Waste is een majeur probleem’


31_papier-digitaal.indd 31

tor is de luchtvaart ruim voorbij gestreefd. Ieder e-mailbericht levert CO2-uitstoot op, net als een opdracht via zoekmachines en de opslag van data op servers. E-mails kunnen zeer contraproductief zijn. Werknemers krijgen tientallen stress veroorzakende mails per dag, waaraan iets mankeert (te lang, te vaag of vol ‘noninformatie’). Dat deze volstrekt ineffectieve communicatie een footprint heeft is bekend. Echter, bij het onderwerp milieu lijkt de aandacht vooral uit te gaan naar tastbare zaken die kosten met zich meebrengen. De milieukosten van ‘digitaal’ (grondstoffen die opraken, vervuiling door verbranding fossiele brandstoffen voor elektriciteit, gebrekkige recycling) worden bij de komende generaties geparkeerd. Elektriciteit is in tegenstelling tot hout (nog) geen duurzame bron. De digitale middelen worden gemaakt van grondstoffen die binnen afzienbare termijn opraken. De recycling van digitale middelen is laag. E-waste is een majeur probleem. Papier is een hernieuwbaar en recyclebaar natuurproduct. De primaire bron van papier is hout. Deze grondstof neemt CO2 op en draagt bij aan de neutralisering van het broeikaseffect. Wordt gekozen voor duurzaam geproduceerd papier uit verantwoord beheerd bos, dan is print een ecologisch duurzaam communicatiemiddel. Het Europese bosoppervlak is in de afgelopen 60 jaar met maar liefst 30% gegroeid. Dat betekent een aangroei van 1,5 miljoen voetbalvelden aan bos per jaar. De oorzaak daarvan is voor een belangrijk deel te zoeken bij de papierindustrie met haar productiebossen. De inter-

‘De CO2 uitstoot van de ict-sector is die van de luchtvaart al ruim voorbij gestreefd’

nationale papierindustrie is koploper in de biobased economy, een in de nabije toekomst noodzakelijke circulaire economie, waarin afval niet bestaat. Na gebruik is papier een waardevolle grondstof. Papier en karton kennen in Nederland een recycling van 85 procent. 82 procent van het in Nederland gemaakte papier en karton bestaat uit oudpapier. Het stimuleren van milieubewustwording bij bedrijf en klant is een goede, noodzakelijke stap voorwaarts in een tijd waarin natuurlijke hulpbronnen onder druk staan. Maar dan dient dat wel op basis van eerlijke afwegingen te gebeuren, met een juiste onderbouwing. n (de auteur raadpleegde diverse bronnen. Op verzoek bij de redactie van RMB meer informatie)

31 04-02-15 10:26

FNOI nieuwjaarsreceptie

Cats spreekt in de Salentein….. Voor haar traditionele nieuwjaarsreceptie was de FNOI – Federatie Oud Papier Industrie – dit jaar weer teruggekeerd naar de Salentein in Nijkerk. Dat voelde eigenlijk wel direct weer vertrouwd, hoewel de gebeurtenis zich dit maal in een andere zaal voltrok. Datum van handeling was 7 januari en de organisatie kon een behoorlijke opkomst van leden, ereleden en geassocieerden begroeten. Veel bekenden en een over het algemeen geanimeerde stemming. Voorzitter Cats sprak de aanwezigen toe en die speech vindt u hier op deze pagina’s. Alvorens aan zijn speech te beginnen maakte Cats zijn aftreden per 1 januari 2016 bekend. Hoewel herkiesbaar zal Cats zich geen kandidaat stellen voor nog een volgende periode van vier jaar. “Tussentijds aftreden vind ik geen optie en daarom stop ik nu eind van het jaar. Dan ben ik acht jaar voorzitter geweest en dat is mooi zo,” aldus de voorzitter. Henk Meinen

Nieuwjaarsspeech FNOI 2015 Dames en heren, Mede namens mijn collega bestuursleden heet ik u van harte welkom hier in de Salntein voor onze FNOI Nieuwjaarsreceptie! Een speciaal welkom natuurlijk voor onze Leden van Verdienste en genodigden. We kijken weer terug op een pittig jaar, waar we als collectief toch veel bereikt hebben. De markt worden we niet vrolijk van. Dalende val, dalende kwaliteit en minimale marges. Omdat ik jullie met deze speech een vrolijk gevoel wil geven, laat ik het daarbij. Elkaar vertellen hoe erg het allemaal wel niet is, brengt ons niets. Ik sta liever met jullie stil bij gebeurtenissen dit jaar die mij met trots vervullen en die mij hoop geven voor de toekomst: •E r wordt steeds meer geluisterd in Den Haag naar ons verhaal. Staatssecretaris Mansveld heeft met haar beleidsnota

32 32-33_fnoinieuwjaarsreceptie.indd 32

“Van Afval Naar Grondstof” een goede stip op de horizon gezet en is voor de uitvoering ervan met de recyclingbranche in gesprek gegaan hoe het beter kan. Het wegnemen van belemmeringen voor de recyclingsector is daarbij onze insteek. Tweede Kamerlid Remco Dijkstra is een voorbeeld van een politicus die deze boodschap begrijpt en uitdraagt. Zelfs de Inspectie Leefomgeving en Transport is in 2014 met ons het gesprek hierover aangegaan; • We hebben onze certificeringsregelingen OPK en CA+ geactualiseerd. Met name de CA+ regeling is flink omgegooid en verbeterd. We mogen er best een beetje trots op zijn dat die CA+regeling in zo’n beetje elke aanbesteding verplicht wordt gesteld als het gaat om het vernietigen van vertrouwelijk materiaal; • Trots ben ik natuurlijk ook op het geweldige FNOI-feest dat we in mei vorig jaar

samen met jullie konden optuigen in de Amsterdamse Harbour Club; •S amen met PRN hebben we ervoor gezorgd dat het Eindrapport over de inzameling van Drankenkartons niet zodanig is geschreven dat elke gemeente zijn drankenkartons samen met het oudpapier gaat inzamelen. Het eerste concept was namelijk wel zo opgesteld. Ik had nu graag gezegd dat we dit gevaar volledig hebben afgewend, en tot voor kort leek dit ook zo te zijn. Helaas verscheen kort vóór Kerst een ledenbrief van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, waarin letterlijk staat dat gemeenten drankenkartons ook met het oudpapier kunnen in zamelen. In diezelfde brief staat overigens ook dat hier dan mogelijk een lagere vergoeding voor het oudpapier tegenover staat. Wij zullen voor hoogwaardige brongescheiden inzameling blijven strijden…. Zo blijven er nog genoeg uitdagingen voor het komende jaar. Naast de dranken-


04-02-15 10:27

nieuwjaarsreceptie

kartons en gescheiden inzameling hebben we dit jaar nog de volgende zaken te regelen: • De controles van de Arbeidsinspectie en hun uitspraken over de risico’s van stof en transportbanden worden momenteel door ons pro-actief opgepakt; • EVOA blijft een probleem. Het feit dat steeds meer oudpapierbedrijven in andere lidstaten merken wat een vreselijke regeling dit is biedt hopelijk mogelijkheid voor meer Europese samenwerking om deze regeling te verbeteren en een level-playing field te creëren; • End-of-Waste is op Europees niveau afgeketst, maar het invoeren van een Endof-Waste regeling, desnoods op nationaal niveau, blijft van belang voor onze branche; Die uitdagingen gaan we graag samen met u aan. We zijn een relatief kleine ver-


32-33_fnoinieuwjaarsreceptie.indd 33

eniging. Zonder de inzet van vrijwilligers gebeurt er niets. Uw inbreng is van groot belang. We hebben dit jaar stappen gezet om de betrokkenheid van de leden verder te vergroten. Dat blijft een speerpunt voor 2015. Andere speerpunten zijn belangenbehartiging, de nadruk op kwaliteit en het vergroten van de samenwerking met stakeholders.

van de FNOI – bedanken voor uw steun en het in ons gestelde vertrouwen. Ik hef nu graag samen met u het glas op een voorspoedig 2015! ■ PROOST

Onder druk van een krapper budget moeten wij ons richten op deze speerpunten en proberen de toegevoegde waarde voor u te vergroten. Heeft u ideeën hoe het beter kan en moet, laat het ons dan weten. We moeten het immers samen doen…. Graag wil ik nu mijn collega FNOI bestuurs- en commissieleden bedanken voor hun inzet en inspanningen in het afgelopen jaar. En ook de dames en heren van secretariaat. Tot slot wil ik U – leden

33 04-02-15 10:27

MRF nieuwjaarsreceptie

Van Seumeren spreekt in de Landgoederij…… Ook de MRF organiseert een traditionele nieuwjaarsreceptie. Altijd een mooi moment om collega’s en anderen uit de branche de hand te schudden en het beste te wensen. Zo dachten er kennelijk veel over, want de receptie was zeer behoorlijk bezocht. De Landgoederij in Bunnik was dit keer uitverkoren als gastlocatie. Mooi centraal gelegen en met ruime faciliteiten. Op de betreffende dag- 8 januari- stormde en regende het de hele dag en in het hele land. En niet zo’n klein beetje. Toch waren ze er en wel uit alle windstreken. Toen voorzitter Gabriel van Seumeren aan zijn speech begon, was de zaal vrijwel helemaal volgestroomd. De integrale speech van de voorzitter vindt u op deze pagina’s. Henk Meinen

Speech nieuwjaarsreceptie voorzitter MRF 2015 Beste Collega’s, Van harte welkom in Bunnik en in 2015. Fijn dat jullie wederom in groten getale deze nieuwjaarsreceptie bezoeken. Voor mij een teken dat onze MRF ook een platform is, waar leden elkaar ontmoeten. In de jaaroverzichten van 2014 viel me op dat het afgelopen jaar over het algemeen als een moeizaam jaar werd gezien. Dat gold ook voor onze branche. De crisis veranderde voor onze bedrijven in een slijtageslag, waarbij onderbezetting van ons machinepark veelal het grootste probleem vormde. De MRF heeft een druk jaar achter de rug. Vooral de nieuwe regelgeving rond WEEE, het afval met een stekker, hield de gemoederen behoorlijk bezig. Resultaten waren er ook: we hebben nu een erkende branche-Ri&E en ook kwam er een vernieuwde versie van ons keurmerk, aangepast aan de eisen van de toezichthouders in het kader van Vernieuwing Toezicht. De economische verwachtingen voor 2015 zijn beter. De crisis zou voorbij zijn. Toch wordt voor onze branche wederom een lastig jaar verwacht. We zullen moeten werken met de huidige situatie. De uitdaging ligt voor onze bedrijven erin, om de zo efficiënt mogelijk te werken teneinde met de beperkte marges toch de kost te kunnen verdienen.

34 34-35_mrfnieuwjaarsreceptie.indd 34

Ook in het nieuwe jaar staat de MRF achter u. We zullen waken over uw belangen en in het geweer komen waar nodig. WEEE blijft op de agenda, dat proces volgen we kritisch. Ook blijven we alert op de ontwikkelingen rond het Digitaal Opkopersregister, een ontwikkeling waar we fel tegen zijn. De MRF is direct betrokken bij het overheidsprogramma “Van Afval naar Grondstof”. Daar gaan we inzetten op de aanpak van de belemmeringen en lasten die we nog ondervinden vanuit de achterhaalde afvalstoffenregeling. Positief punt is, dat we in gesprek zijn over de ontwikkeling van een duurzaamheidsmodule voor ons keurmerk. Hiermee zult u aan de buitenwereld aan kunnen tonen hoe duurzaam ons werk in feite is.

En we gaan een feestje vieren: dit jaar bestaat de MRF 25 jaar en we zullen dit op gepaste wijze met u vieren. U ziet er is en er was genoeg werk aan de winkel voor de MRF. Dat werk wordt gedaan door mensen: profs en vrijwilligers en zonder hen is er geen MRF. Daarom wil ik graag de mensen die voor de MRF werken bedanken voor hun geweldige inzet. Dat zijn de bemanning van het MRF secretariaat en de adviseurs die voor ons werken. In het bijzonder dank ik de leden van het bestuur, de Consuls en de leden van de commissies: de KAM-, de PR- en de Feestcommissie. Zij steken belangeloos erg veel tijd in onze vereniging. Tot slot wens ik jullie zakelijk en privé een fantastisch 2015 toe. n PROOST


04-02-15 10:27

nieuwjaarsreceptie


34-35_mrfnieuwjaarsreceptie.indd 35

35 04-02-15 10:28

50 procent vlugger laden dan met de oude kranen

Schrootterminal Galloo Gent super snel met E-Crane

I

n november 2009 werd bij Galloo Recycling Group in Gent (België) een eerste E-crane geïnstalleerd. Met de installatie van die kraan schoot de overslagcapaciteit van de exportterminal meteen de hoogte in. Dankzij deze eerste E-crane kon Galloo de stijgende hoeveelheid schroot probleemloos blijven verwerken en zijn belangrijke positie in de sector van de recycling van ferro en non-ferrometalen behouden. Ook in Europa behoort Galloo Recycling Group immers tot de absolute top. In de Gentse schrootterminal passeert dagelijks 15 a 20.000 ton schroot van de groep. Op de verschillende werven van dit bedrijf

36 36-37_gallooe-crane.indd 36

wordt jaarlijks meer dan één miljoen ton ferrometaal verwerkt. Al dat recyclingmetaal gaat integraal naar de staalindustrie.

Laadtijd van minder dan 48 uur Op de werf van Galloo Recycling Group kreeg men steeds meer schroot te verwerken en het management overwoog om nog een E-crane te kopen. Tegen het einde van 2012 liep er bij E-crane, het gelijknamige Belgische bedrijf, dat deze kranen bouwt, een order binnen voor een tweede E-crane. Opnieuw koos Galloo Recycling Group voor een kraan van het type 2000 series. De aanschaf van een extra E-crane resulteerde opnieuw in tijd-

winst, de overslag op de Gentse site ging weer wat vlugger. Met de flexibele Ecrane kan het schroot netjes op 25 meter hoge stapels worden gelegd. Op het moment dat een handymax schip aanmeert aan de kade van Galloo Recycling Group Gent kan er meteen worden begonnen met laden. Met een E-crane kan dat naar verluid in minder dan 48 uur. “Met onze oude kabelkranen konden we onmogelijk in de hoeken van het ruim komen wat het laden en ontladen bemoeilijkte,” vertelt Rik Debaere, CEO van de Galloo Recycling Group. “Met de E-crane kan het schroot veel beter verspreid worden en hebben we veel minder trimwerk, wat ui-


04-02-15 10:28

materieel

teraard resulteert in tijdwinst. Het had wat voeten in de aarde om de mensen van het lokale management te overtuigen om nog een E-crane aan te schaffen,” gaat Debaere verder. “Er werd immers lange tijd met huurkranen gewerkt. Ik beloofde hen een tijdswinst van 25 procent. Ik was dan ook aangenaam verbaasd dat we met de E-crane 50 procent vlugger konden laden dan met de oude huurkranen.” In België is Gent de haven die het meeste schroot overslaat. Van de 1,5 miljoen ton schroot die de Gentse haven nu passeert neemt Galloo vandaag de dag 850.000 ton voor zijn rekening.

Acht E-cranes Bij Galloo Recycling Group lossen de twee E-cranes van het type 2000 series zo’n drie schepen per week. Een keer per maand werken de twee reuzenkranen broederlijk samen en laden ze een diepzeeschip van 30 à 40.000 ton. In totaal beschikt de Galloo Recycling Group over 8 E-cranes. Een machine met bouwjaar 2003, die gebruikt wordt om de schrootschaar te vullen, heeft al 48.000 uren op de teller en draait nog steeds heel goed. De oudste E-crane van de Galloo Recycling Group is actief op de site van de hoofdzetel in Menen. Die E-crane wordt al 25 jaar gebruikt om schroot in te voeren in de schrootvermaler.

Vlaamse knowhow In 1998 kwam de eerste zelfgemaakte Ecrane® op de markt. Vanaf het begin scheerde E-crane® hoge toppen met deze balansarmkraan voor de overslag van schroot, bulkgoederen, kolen, grind en zand. E-crane® is wereldwijd actief, zowel in kleinere binnenhavens als grote havens waar Panamax- schepen tot 80.000 ton met hun populaire kranen worden geladen. Het bedrijf beschikt over dochterondernemingen in Nederland en Amerika en realiseert tot 20 kraanprojecten per jaar. “Onze sterkte is dat we heel organisch gegroeid zijn, heel geleidelijk en voorzichtig, zonder grote groeipijnen,” aldus managing director Lieven Bauwens. “Ons succes bestaat uit drie pijlers: flexibiliteit, sterke specialisatie en het feit dat we aan de top staan in een nichemarkt. Het is aangenaam om vast te stellen dat we dat allemaal bereikt hebben met Vlaamse knowhow.” In 2012 nam E-crane het Poolse staalconstructiebedrijf Famaba over. Vanaf dan wordt de staal-


36-37_gallooe-crane.indd 37

bouw voor de kranen in eigen beheer uitgevoerd.

Logistieke optimalisatie en opleidingscentrum Wereldwijd worden de kranen van Ecrane® als zoete broodjes verkocht, dit resulteert in een gemiddelde omzet van 20 miljoen euro. Dergelijk succes vergt een degelijke logistieke aanpak. “De laatste twee jaar hebben we ons warehouse in Adegem logistiek geoptimaliseerd. Dit resulteerde zelfs in een nieuwe entiteit: Ecrane Parts & Service,” aldus een enthousiaste Bauwens. “Met ons nieuwe ware-

house-platform optimaliseren we onze dienst na verkoop en beschikken we wereldwijd steeds over de nodige stukken. Bovendien wordt E-crane Parts & Services aangestuurd door een softwareprogramma dat we zelf ontwikkeld hebben.” Naast een nieuw warehouse-platform beschikken ze bij E-crane sinds kort ook over een nieuw opleidingscentrum. “Onze E-crane Academy stelt ons in staat om nieuwe medewerkers de knepen van het vak te leren, de kennis van onze mensen up-to-date te houden en opleidingen te organiseren voor onze klanten,” besluit Lieven Bauwens. n

37 04-02-15 10:29

Betere scheiding van vijf deelstromen door sturing van afval

Attero over van trommelzeef op afvalsorteerzeef Attero verwerkt vooral afval. Op de locatie in Wijster voert men een aantal kerntaken uit, zoals scheiding van afval, energieproductie uit afval, compostering en stort. In de verwerkingshal staan drie sorteerlijnen voor het automatisch scheiden van bruikbaar materiaal uit huishoudelijk, industrieel en bouwafval. De eerste lijn daarvan is vorig jaar aangepast voor een betere scheiding, waartoe twee trommelzeven zijn vervangen door een afvalsorteerzeef van IFE. De resultaten zijn meer dan bevredigend. Ing. Wil H.J. Wijnands

C

irca twaalf jaar geleden kwam de vraag ook al aan de orde – aanpassing van de trommelzeef door een nieuw type schudzeef – maar kennelijk was die zeef nog te nieuw en wenste Attero, toen nog Essent, niet als proeftuin te dienen voor een ogenschijnlijk nieuwe techniek. Inmiddels is de praktijk dat steeds meer bruikbaar afval moet worden afgescheiden en met een trommelzeef was dat in de huidige installatie niet meer te realiseren. Het werd dus zoeken naar een alternatief, waarbij de afvalzeef van IFE weer in beeld kwam.

lueerd en is men na een positieve beslissing met de installatiebouwer Banzo naar de fabriek in Oostenrijk gegaan waar de IFE zeven worden geproduceerd. Voordeel is dat alle bedenkingen en opmerkingen van vooral de werkvloer zijn meegenomen in de uiteindelijke constructie. Volgens Raimond Bos, operator van Attero, zijn er wel trucjes om de diverse stromen te regelen, maar voorkomen is beter dan tijdens de productie steeds aanpassen.

Cascadezeef De toegepaste afvalsorteerzeef is een zogenaamde cascadezeef van 3 meter breed en 8 meter lang met acht zeefdekken van een meter lengte. De zeefdekken zijn voorzien van speciale gaten om verstoppingen en het doorvallen van lange delen te voorkomen. De zeef is feitelijk een trilzeef met een ronddraaiende onbalansas die zorgt voor een bepaald arbeidsmoment dat de machine in beweging zet. Door de zeef onder een hoek van dertig

Hoge beschikbaarheid Belangrijk voor de productie is een hoge beschikbaarheid van de zeef, en onderhoudsvriendelijkheid is dan van groot belang. Ook het feit dat foliemateriaal in een trommelzeef in elkaar draait en als een slang van materiaal eruit komt werkt niet bevorderend. Bovendien moet het restmateriaal met behulp van ballistische scheiders, infraroodtechnologie en andere scheidingsmethoden worden verwerkt en dan is een open structuur van het aangeboden materiaal noodzakelijk. Wijnand van de Vendel, directeur van IFE Bulk Benelux, vond de aanvraag wel veel overeenkomsten hebben en stuurde Martin Oosting van Attero direct de vragen én de antwoorden van twaalf jaar geleden. Vervolgens werd het traject opgepakt en is men met de procestechnoloog, productiemensen en een onderhoudsman in Duitsland naar vergelijkbare systemen gaan kijken. Vervolgens zijn alle meningen geëva-

38 38-39_attero.indd 38

Inwendige van de IFE cascadezeef met per meter een ander zeefdek. Duidelijk zijn ook de aangebouwde stangen zichtbaar voor het kantelen van zwaar materiaal


04-02-15 10:30

zeven

Overzicht van de plaatsing van de afvalsorteerzeef (geel) in de installatie. Door de schuine opstelling krijgt men een automatisch transport en een opener structuur van de afvalstroom (Foto’s: IFE Bulk Nederland)

graden te zetten komen de dekken vlak te liggen in ontstaat een goed transporteffect bij een langzame rotatie van 16 Hz en een open neergaande beweging van 18 mm van de dekken. Het materiaal loopt als een waterval naar beneden, waarbij de zwaardere en grotere delen omrollen en al het fijne materiaal dat erop ligt al direct in de juiste fractie terechtkomt. In feite kan met de dekken de zeeffractie per meter worden ingesteld door de maat van de gaten van de zeef aan te passen. De hoge dynamische krachten van de machine werpen al het materiaal dat eventueel een gat zou kunnen blokkeren met grote kracht weer omhoog zodat het verder kan worden getransporteerd. Een nadeel zou kunnen zijn, dat de ondersteunende constructie door de hoge dynamische krachten nogal op zijn donder krijgt en het zou kunnen begeven. IFE zou geen machinebouwer zijn als daar geen oplossing voor is bedacht. De machine is opgebouwd uit stalen platen en tussenbalken voor de zeefdekken. Omdat de contactvlakken van plaat en tussenbalken de energie over moeten brengen zijn de tussenbalken niet alleen met behulp van flenzen en boutverbindingen vastgezet, maar ook nog eens met industriële lijm zoals bij vliegtuigonderdelen wordt gebruikt. Daarmee zijn alle naden geseald, zodat er geen vocht tussen komt en spleetcorrosie, oorzaak van hoge spanningen, geen kans krijgt. De zeef is met veerstoelen opgehangen in een zwaar frame. En dit frame is vervolgens op rubbers gemonteerd op de stalen


38-39_attero.indd 39

en betonnen constructie van de installatie. Volgens Van de Vendel wordt op die manier de dynamische belasting op de ondersteunende constructie gereduceerd tot bijna nul.

Praktijk In Wijster verwerkt Attero huishoudelijk en industrieel afval. Afhankelijk van het soort product verwerkt de installatie circa 45 ton per uur. Bos: ‘’Daar kan van alles in zitten: van betonblokken tot vuilniszakken en van halve pallets tot complete laadkleppen van vrachtwagens. In principe gaat momenteel alles door een shredder voordat het op de afvalsorteerzeef komt, maar in geval van nood kunnen we de shredder omzeilen. De shredder verkleint het materiaal uit de grote bunker tot een maat van 300 à 400 mm. Uit de zeef komen vier stromen die zijdelings worden afgevoerd. De doorgaande stroom met overmaat gaat direct naar de AEC (Afval Energie Centrale). De 0-70 mm fractie met hoog organisch gehalte gaat direct naar de vergister. Drie stromen komen in ballistische scheiders voor fracties van 70-110, 110220 en 220-500 mm grootte. Voor ons was van belang dat we een goede verdeling zouden verkrijgen zodat elke ballistische scheider ongeveer hetzelfde volume toegevoerd zou krijgen.’’ Vanaf augustus 2014 is de afvalsorteerzeef in gebruik, waarbij nog wel wat aanpassingen dienden te worden uitgevoerd. Door in het eerste zeefdek een polyurethaan mat toe te passen is die dynamischer geworden, waardoor verkleving van

organisch materiaal achterwege blijft. Ook zijn de dekken voorzien van stangen om grotere stukken gemakkelijker te laten kantelen bij het vallen op het volgende dek. Van de Vendel: ‘’We hebben een zeer open materiaalstroom kunnen realiseren wat noodzakelijk is voor de navolgende scheidingsbewerkingen. Onderhoud is nauwelijks nodig. Eens in de 1500 uur een paar liter olie en dat is het. De zeef hoeft feitelijk niet te worden schoongemaakt, want die reinigt zichzelf.’’

Toekomst Attero beschikt over drie locaties met een afvalenergiecentrale. Naast Wijster zijn dat Groningen en Moerdijk. Volgens Bos is men ook in Moerdijk al bezig met plannen voor aanpassingen. Daar wordt momenteel het huisvuil integraal verbrand, maar er is een wens voor een identieke situatie als in Wijster. De bedoeling is om daar nog meer kunststof te scheiden. Van de Vendel: ‘’Dat kan ook bijna niet anders. Het is niet meer van deze tijd om alles maar te verbranden, terwijl er hele waardevolle stoffen in zitten die je beter op een andere manier kunt gebruiken of om efficiënter energie op te wekken, bijvoorbeeld in een cementoven.’’ En efficiënter kan het overal, ook in Wijster, waar al het organische materiaal naar een vergister gaat voor omzetting in biogas dat direct het gasnet in kan.

Meer informatie: www.ife-bulk.nl

39 04-02-15 10:30

WESTINGHOUSE

MLD medium duty doorvalsluis • ML versies tot 400 mm inlaat • Compact ontwerp en solide constructie • Drukstootvast tot 10 bar g • ATEX 94/9/EC versies

voor het doseren en pneumatisch transporteren van papier, plastic en rubber recycling materiaal

DL cycloon- of stofsluis

AL doorvalsluis • AL versies tot 500 mm inlaat • Robuuste uitvoering • Explosievaste versies tot 10 bar g • ATEX 94/9/EC versies

• DL versies met 200, 250 of 300 mm inlaat • Aansluiting op ronde en vierkante flenzen • ATEX 94/9/EC versies t/m Groep II Cat 1D • Levering uit voorraad

t s a l o t t l i u B

BTD bal wisselklep • Bal wissel voor abrasieve producten • Gemaakt van nodulair gietijzer • Voor hoge werkdruk en temperatuur • ATEX 94/9/EC versies DMN WESTINGHOUSE T +31 252 361 800 [email protected]

www.dmnwestinghouse.com

Grondkabelpelmachine KAB-W Geschikt voor het strippen van zware PVC en gewapende grondkabel Hydraulische verstelling t.b.v. verschillende kabeldiameters Trekwielen eenvoudig schoon te maken Voorzien van optimale veiligheidseisen Lage onderhoudskosten Eenvoudig te bedienen www.bronneberg.nl

|

[email protected]

|

+31 (0)492 59 19 00

COMPONENTS FOR BULK SOLIDS HANDLING

Doseersluizen en wisselkleppen

Ambitieus Het besef dat de ene ambitie de andere niet is, dringt meestal niet meteen door tot ambitieuze mensen, van welke komaf ook. Frans Timmermans, de vicevoorzitter van de Europese Commissie, die enige ambitie niet ontzegd kan worden, besefte kennelijk niet waar hij aan begon toen hij met verve zijn forse dereguleringsprogramma bekendmaakte. Intrekking van 80 oude wetsvoorstellen en publicatie van 20 nieuwe: dat mag met recht ambitieus genoemd worden. Althans, wanneer de inhoud van de hele operatie de toets der kritiek kan doorstaan. De regeldrift moet worden beteugeld, zo vond en vindt zelfs menig volger van het Europese wel en wee. Intrekken van voorstellen die door voorgangers op tafel waren gelegd, is een voor de hand liggende weg. Succes verzekerd, zo leek op het eerste gezicht. Afkeer van bureaucratie en regelgeving kent een behoorlijk draagvlak, zelfs onder mensen die Europa een goed hart toedragen. De rechterzijde van het Europees Parlement steunt het werkprogramma ‘Betere regelgeving’ van Timmermans dan ook voluit. Intrekking van nog meer voorstellen kan ook op instemming rekenen van de vrije-markt-beluste partijen. Dat een volledig vrije markt niet voor alle thema’s de hoogste wijsheid is, wordt gemakshalve en dus te snel vergeten. Het Europees Parlement is – hoe kan het anders – verdeeld. De partijen op de linkerzijde van het politieke spectrum zagen in het nieuwe werkplan van de Europese Commissie een regelrechte aanval op en afbraak van milieubescherming. Vooral het voornemen om de eerder ingediende regels voor schonere lucht te schrappen kreeg veel kritiek. Ook de intrekking van wetsvoorstellen die in Europa de circulaire economie op gang moeten brengen, waaronder preventie, hergebruik en recycling, riep veel weerstand op. Het waren trouwens niet alleen de ‘linkse’ partijen die vraagtekens zetten bij de ook in politiek opzicht discutabele ambities van

Timmermans en Juncker, zijn Brusselse bovenbaas. Elf lidstaten lieten de stoere ‘ontregelaars’ schriftelijk weten dat zij het dereguleringsprogramma veel te ver vonden gaan. Minder bemoeizucht van Brussel en Straatsburg mag dan breed geuit worden, dat wil inderdaad niet zeggen dat Europa en haar lidstaten met vergaande deregulering gediend zijn. Het wegnemen of verminderen van de spanning tussen economie en ecologie vergt nu eenmaal transparante en verantwoorde regulering. De Wet milieubeheer in Nederland en ook de Europese Kaderrichtlijn Afval hebben dat afdoende bewezen. De discussie in het Europees Parlement leidde er toe dat de aanscherping van luchtnormen voorlopig overeind blijft. De voorstellen ter bevordering van recycling en circulaire economie werden wel ingetrokken. Commissaris Timmermans zegde de kritische Europarlementariërs wel toe met een minstens zo ambitieus alternatief terug te zullen komen. Worden die woorden werkelijkheid dan blijft het een raadsel waarom de zinnige voorstellen van kundige voorgangers moesten worden ingetrokken. Zou Timmermans zich verschuilen achter technische argumenten, zoals enkele parlementariërs dachten, om politieke keuzes aan het begin van zijn Europese loopbaan te ontlopen, dan verdient het woord ‘ambitieus’ een meervoudige vertaling. De circulaire economie verdient intussen een beter lot dan een taalkundige discussie. Bevordering van de circulaire economie heeft meer om het lijf dan menig politicus beseft.

Dr. Ad Lansink

attract business together Meer business met een Bovenband Magneetsysteem De Bakker Magnetics totaaloplossingen op het gebied van scheidingstechnologie staan garant voor: • Optimaal scheidingsrendement • Bedrijfszekerheid bij zeer grote capaciteiten Bakker Magnetics bv Sciencepark Eindhoven, Nederland


41_fhglansink.indd 41

T +31 40 2 678 840

E [email protected]

Attracting business met Perry van Gompel www.bakkermagnetics.com

W bakkermagnetics.com

41 04-02-15 15:18

Melden van ongewone voorvallen: hoe zit het ook alweer

Bij klein of groot incident hulpdiensten én bevoegd gezag inschakelen? In deze bijdrage laat de auteur zijn licht schijnen op de verplichting van een exploitant van een bedrijf om ongewone voorvallen zo spoedig mogelijk te melden bij het bevoegd gezag. Wat is een ongewoon voorval en wat wordt verstaan onder het zo spoedig mogelijk melden? Hij besteedt tevens aandacht aan de regeling die het mogelijk maakt dat kleine incidenten onder een lichter meld- of registratieregiem worden gebracht. Mr. drs W.J.W (Wilbert) van Eijk

E

en ongeluk zit in een klein hoekje. Ook op de werkvloer gaat het wel eens mis. Bepaalde incidenten die (kunnen) leiden tot milieuschade dienen bij het bevoegd gezag gemeld te worden. De Wet milieubeheer (Wm) bevat in titel 17.1 een regeling voor het zo spoedig mogelijk melden van zogenaamde ‘ongewone voorvallen.’ Onder een ongewoon voorval wordt verstaan: ‘elke gebeurtenis in een inrichting, ongeacht de oorzaak van die gebeurtenis, die afwijkt van de normale bedrijfsactiviteiten en waardoor nadelige gevolgen voor het milieu ontstaan of dreigen te ontstaan.’ Het kan gaan om allerlei soorten incidenten. Van kleine voorvallen, zoals lichte storingen in het productieproces of de voorzieningen van de inrichting met verwaarloosbare milieugevolgen, tot grote calamiteiten en ongelukken zoals ontploffingen en branden met grote milieugevolgen. Melden alleen volstaat overigens niet. De exploitant dient tevens onmiddellijk de maatregelen te treffen die redelijkerwijs van hem kunnen worden verlangd. Enerzijds om herhaling te voorkomen, anderzijds om de gevolgen van het voorval te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken en ongedaan te maken (artikel 17.1 Wm).

Zo spoedig mogelijk melden De Wet milieubeheer schrijft in artikel 17.2 voor dat ongewone voorvallen zo spoedig mogelijk door de drijver van de inrichting (de exploitant van het bedrijf ) aan het bevoegde bestuursorgaan moeten worden gemeld. De melding strekt ertoe om het bevoegd gezag zo snel mogelijk te informeren over zo’n gebeurte-

42 42-43_rechtregel.indd 42

nis, zodat het actie kan (laten) ondernemen om de nadelige gevolgen voor het milieu te beperken en om herhaling te voorkomen. Wat is zo spoedig mogelijk? Door de rechter is bepaald dat dit betekent: zodra dat (feitelijk) mogelijk is. De omstandigheden van het geval spelen daarbij een rol. Uit rechtspraak blijkt dat het na enkele dagen melden van een ongewoon voorval, niet zo spoedig mogelijk is. De hoogste bestuursrechter, de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, heeft in een zaak geoordeeld dat het na twee uur melden van een incident niet zo spoedig mogelijk was. De hulpdiensten waren in die zaak wel snel verwittigd. De Afdeling zag niet in waarom ook niet een telefoontje met het bevoegd gezag gepleegd had kunnen worden.

Geen (dreigende) milieugevolgen Uit de van toepassing zijnde bepalingen uit de Wet milieubeheer blijkt dat enkel de verplichting bestaat om een ongewoon voorval te melden, wanneer nadelige gevolgen voor het milieu ontstaan of dreigen te ontstaan. Is daarvan geen sprake, dan geldt geen meldingsplicht. In de praktijk levert dit vaak vragen en discussies op. Soms wordt pas later geconstateerd dat toch sprake is van milieuschade, terwijl het aanvankelijk wel los leek te lopen. Wanneer het incident dan niet gemeld is, is sprake van een overtreding van artikel 17.2 Wm. De praktijk leert dat het bevoegd gezag of het Openbaar Ministerie daar streng tegen optreedt.

Geen significante milieugevolgen Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Sommige kleine incidenten hebben nau-

welijks (potentiële) milieugevolgen. Maar ook voor die situaties geldt de zo-even besproken meldplicht, met veel administratieve rompslomp tot gevolg. De wetgever heeft zich dit probleem een aantal jaren geleden aangetrokken. Door zowel bedrijven als het bevoegd gezag wordt het niet noodzakelijk en wenselijk gevonden dat allerlei kleine incidenten, zonder enig nadelig gevolg buiten de inrichting, onmiddellijk worden gemeld. In tegenstelling tot wat zonet is besproken, is in die situatie dus wel sprake van milieugevolgen maar deze zijn gering en blijven binnen het bedrijfsterrein. Met de regeling voor een andersoortige wijze van melden van lichte incidenten, wordt voorkomen dat bedrijven vrijwel elke verstoring in hun bedrijfsproces moeten melden. Dat leidde tot nogal hoge administratieve en ook bestuurlijke lasten Die lasten werden in veel gevallen als onnodig ervaren omdat de toegevoegde waarde van al die meldingen zeer beperkt was. De effecten van een voorval waren vaak niet waarneembaar buiten de grenzen van het bedrijfsterrein. Bovendien hebben de meeste bedrijven vaak goed werkende (milieuzorg)systemen die een adequate, interne afhandeling van ongewone voorvallen waarborgen.

Speciale meld-/registratieregeling Om een halt toe te roepen aan administratieve en bestuurlijke lasten kwam er een speciale regeling in artikel 17.2 Wm. Het bevoegd gezag kan voor categorieën van ongewone voorvallen waarvan de nadelige gevolgen voor het milieu niet significant zijn, voorschriften stellen die afwijken van de verplichting deze zo spoedig


04-02-15 10:50

recht & regel

mogelijk te melden. In deze voorschriften kan worden bepaald dat de daarbij aangegeven categorieën van voorvallen binnen een bepaalde termijn worden gemeld of alleen worden geregistreerd. De voorschriften worden gesteld in een omgevingsvergunning of, wanneer het bedrijf volledig onder de algemene milieuregels uit het Activiteitenbesluit valt, bij maatwerkvoorschrift. De regeling maakt het mogelijk dat voor de lichtere gevallen (qua aard en frequentie) wordt afgeweken van de eis dat er zo spoedig mogelijk dient te worden gemeld. In geval van registratie zal het veelal wel wenselijk zijn dat het voorval nog dezelfde dag wordt geregistreerd. Dan kan een toezichthouder zo nodig de dag na het incident in de boeken nakijken wat er aan de hand is geweest. Indien de registratie niet dezelfde dag plaatsvindt, is de kans groter dat bepaalde aspecten van het voorval worden vergeten. Bij vergunningplichtige bedrijven dient de afspraak van het bevoegd gezag met het bedrijf om periodiek te melden duidelijk in de vergunning te worden vastgelegd. Dat voorkomt discussies.

den van een vrachtwagen; ▪het afblazen van een stoomketel omdat een installatie niet in bedrijf komt, met als gevolg een in de omgeving goed hoorbare fluittoon; ▪een lekkend vat met mogelijke stankklachten; een lek vat met een mogelijke invloed op de lozing op het oppervlaktewater. Als situaties die geen significante gevolgen hebben en waarbij slechts periodiek gemeld hoeft te worden, kan worden gedacht aan storingen aan meetsystemen of situaties waarbij aangebrachte voorzieningen het voorval beheersen. Als voorbeelden kunnen worden genoemd: een storing aan een continu meetsysteem waardoor geen meetgegevens beschik-

advocaat en partner bij Van Iersel

Wat onder (niet-)significante gevolgen moet worden verstaan, blijkt uit de wetgeschiedenis die is gebaseerd op het Europese milieurecht. Als voorbeelden van gevolgen die significant zijn en die dus zo spoedig mogelijk moeten worden gemeld, zijn door de wetgever genoemd: ▪een storing aan een stoffilter waardoor stof zich ongereinigd verspreidt; ▪het verwaaien van stuifgevoelig materiaal buiten het bedrijfsterrein bij het bela-

Luchtman Advocaten en werkzaam op

42-43_rechtregel.indd 43

Tot slot Heeft u nog vragen over dit onderwerp? Neem dan contact op met de auteur. n

Mr. drs. W.J.W. (Wilbert) van Eijk is

Voorbeelden uit Europees milieurecht


baar zijn en voor zover op basis van dit meetsysteem geen sturing plaatsvindt; een kleine brand in een papiermachine, waarbij in de installatie een snelblussysteem aanwezig is en geen of nauwelijks rook wordt veroorzaakt buiten het terrein van het bedrijf; een aanrijding op het bedrijfsterrein, waarbij een brandstoftank van een vrachtauto scheurt met als gevolg dat een hoeveelheid dieselolie over een vloeistofdichte vloer uitstroomt maar ter plaatse wordt opgevangen, zodat geen bodemverontreiniging plaatsvindt.

de vestiging in ’s-Hertogenbosch. Hij is gespecialiseerd in het Omgevingsrecht en het Economisch en milieustrafrecht. Wilbert maakt deel uit van het Brancheteam Afval&Recycling. Tel.: 088-90 80 800. E-mail: [email protected]. Website: www.vil.nl.

43 04-02-15 10:50

Marktanalyse schroot

Staal- en schrootmarkt onder zware druk Het zijn moeizame tijden. In Europa is de economische groei vrijwel tot stilstand gekomen, in China ligt deze beduidend lager dan voorheen en in Rusland is zelfs sprake van een regelrechte krimp. Alleen Amerika onttrekt zich momenteel aan de malaise. Door de magere marktcondities en de sterk gestegen dollarkoers staan de prijzen op de staal- en schrootmarkt (uitgedrukt in dollars) dan ook aanhoudend onder druk. Afsluitdatum: 23 januari 2015

S

inds de vorige editie van RMB (met als afsluitdatum 24 november 2014) zijn de prijzen op de staalmarkt over de hele linie met zo’n 10 procent gedaald. Dat is een bijzonder forse aderlating en mede een gevolg van de dure dollar. Zonder een prijscorrectie zouden de Amerikanen zich volledig uit de mark prijzen. In Europa zorgt de lage koers van de euro tegelijkertijd voor nieuwe kansen op de exportmarkt en dat is broodnodig om de kwakkelende economie nieuw leven in te blazen. Dat is ook het streven van de Europese Centrale Bank, die 1100 miljard euro gaat investeren om de economie in Europa weer enige impulsen te geven. De gewijzigde koersverhoudingen zullen in 2015 ongetwijfeld hun invloed doen gelden op de handelsstromen. Even terugblikkend zien we dat in 2014 de mondiale staalproductie is gegroeid met 1,2 procent tot circa 1665 miljoen ton. De fluctuaties tussen de belangrijkste spelers (China, Amerika, Japan, de EU) waren daarbij verassend klein, voor alle regio’s lag het groeicijfer tussen 0,5 en 2 procent. Met name het bescheiden groeitempo in China is nogal opzienbarend, tot nog maar amper een jaar geleden lag dit eigenlijk als vanzelfsprekend boven 10 procent. Het is echter een onvermijdelijke ontwikkeling, want door de economische afkoeling is de vraag naar staal in China sterk geslonken. Eigenlijk lag het productieniveau nog te hoog, want de Chinese export van staal is vorig jaar met zo’n 40 procent toegenomen tot meer dan 85 miljoen ton. Het vormt momenteel ontegenzeggelijk een van de meest ontwrichtende

44 44-45_mametalen.indd 44

factoren op de staalmarkt, al moet gezegd dat de Chinezen volgens de laatste indicaties de productie nog verder terugschroeven. Voor 2015 verwachten de meeste analisten net als afgelopen jaar een groeicijfer tussen 1 en 1,5 procent. Niet echt royaal, maar ook niet al te dramatisch. Het grootste probleem is eigenlijk dat iedereen binnen de staalsector, de producenten voorop, op meer hadden gerekend. Gevolg is een hardnekkige overcapaciteit die het prijsniveau onder druk houdt. De verwachting is dat ook daarin in 2015 maar langzaam enige verlichting zal komen.

Schroot blijft kwakkelen Op de schrootmarkt was het prijsverval iets dragelijker dan op de staalmarkt, maar in 2014 waren de schrootprijzen dan ook al met zo’n $120 per ton gekelderd, ofwel zo’n 30 procent. Wat ook meespeelt is dat de Amerikanen hier de opbloeiende eigen thuismarkt als alternatief hebben en minder prijsconcessies hoeven te doen. Op 23 januari lag de exportprijs van shredderschroot in Rotterdam rond $265270, van 80/20 HMS I/II rond $260-265 en van 60/40 HMS I/II rond $250-255, alles per ton fob. Dat is weliswaar zo’n $10 beneden het niveau van medio november, maar in verhouding tot de staalmarkt een redelijk milde aderlating. Desondanks is het huidige prijsniveau, na alle dalingen van het afgelopen jaar, afgegleden tot het niveau van 2009 toen de bankencrisis diepe sporen trok in het economisch landschap. Dat zegt wel iets over de belabberde situatie op de schrootmarkt van

dit moment. En het is de vraag of het daarbij blijft, want de laatste indicaties wezen nog steeds in neerwaartse richting. De hoop is wel dat het lage prijsniveau, samen met economische stimuleringsmaatregelen in China en de EU, op termijn de vraag weer wat impulsen zal geven. Maar dat kan nog even duren. De prijs van ijzererts biedt ondertussen weinig ruggensteun, want die heeft ook de afgelopen periode de dalende trend voortgezet. Ook hier geldt dat het prijsniveau niet meer zo laag is geweest sinds het hoogtepunt van de bankencrisis in 2009 en dat mag gerust een dramatische situatie worden genoemd. Het aanbod blijft nog altijd veel te hoog in relatie tot de behoefte en de vraag is wanneer daar verandering in komt. De meeste analisten verwachten in ieder geval dat het prijsniveau van ijzererts voorlopig nog laag zal blijven.

Ook RVS in mineur Op de RVS-markt eveneens het beeld van een dalend prijsniveau, wat naast de koersstijging van de dollar uiteraard ook te maken heeft met de prijsdaling van nikkel met bijna 10 procent. Ook de RVSmarkt blijft in de greep van overcapaciteit en gezien de magere groeicijfers lijkt daar voorlopig weinig verandering in te komen. De enige regio waar sprake is van een enigszins substantiële groei van de vraag (naar schatting tussen de 8 en 9 procent) is Amerika. De prijs van RVSschroot is onder invloed van genoemde factoren eveneens weer gedaald, de eerdere opleving was wat dat betreft van korte duur. n


04-02-15 10:51

metalen

Marktanalyse non-ferro

Sterke prijsval non-ferro metalen Sinds de vorige editie van RMB, met als afsluitdatum 24 november, zijn de non-ferro metalen over de hele linie met 10 tot zelfs 17 procent gekelderd. Vooral koper en nikkel vormden de zwakke broeders en hier leek aan de prijsdaling nog geen einde gekomen. Bij de overige metalen begon het tij zich in positieve zin te keren, al lijken de prijsniveaus van weleer mede door de dure dollar voorlopig buiten beeld. Afsluitdatum: 23 januari 2015

Aluminium Op 23 januari lag de driemaandsprijs van aluminium op $1831 per ton. Dat is een prijsdaling met 11 procent in vergelijking met eind november, al was het wel weer een positieve wending in vergelijking met het dieptepunt van $1760 kort daarvoor. Positief is ook dat de LME-voorraden hun dalende trend hebben voortgezet. Op 23 januari lagen deze op 4,1 miljoen ton, een daling met 6 procent. De driemaandsprijs van aluminiumlegering daalde met iets meer dan 8 procent tot $1855 per ton, terwijl de LME-voorraden daalden hier marginaal met één procent tot 26.500 ton. Ondanks de recente prijsinzinking zijn de meeste analisten optimistisch gestemd over de vooruitzichten op de aluminiummarkt. Met name de transportsector in brede zin blijft voor positieve impulsen zorgen. Afgelopen jaar groeide de consumptie volgens voorlopige schattingen wereldwijd met zo’n 6 procent tot om en nabij de 55 miljoen ton (China + 12 procent, de rest + 3,5 procent). Voor dit jaar wordt in dat beeld weinig verandering verwacht, hoewel China een onzekere factor is geworden.

Koper De driemaandsprijs van koper was op 23 januari gezakt met maar liefst 17 procent tot $5581 per ton en aan de dalende trend leek op dat moment nog geen einde gekomen. De LME-voorraden stegen tegelijkertijd onrustbarend met een gigantische 45 procent tot 235.000 ton, een heel slecht teken. De laatste maanden is de situatie op de kopermarkt aanzienlijk verslechterd. Volgens de inschatting van de International Copper Study Group (ICSG) groeide de vraag in 2014


44-45_mametalen.indd 45

met iets meer dan 10 procent tot omstreeks 23,5 miljoen ton, maar van dat positieve beeld is weinig over. Groeide de Chinese koperconsumptie begin 2014 nog met 20 procent, nu is dat nog maar een fractie. Met als gevolg dat ook de importen van koper sterk zijn teruggevallen en de kopermarkt te kampen heeft met een fors surplus. Het is maar de vraag of er op korte termijn ruimte is voor herstel. Zo rond 2018 dreigt er volgens BHP Billiton een chronisch tekort te ontstaan aan koper, onder andere door de afnemende concentraties van ertslagen. Mogelijk dat de vlag er dan weer anders bijhangt.

Zink Na een dieptepunt rond $2025 per ton was de driemaandsprijs van zink op 23 januari weer iets opgekrabbeld tot $2107, al is dat nog wel 8 procent beneden het niveau van afgelopen november. De LME-voorraden lieten in dezelfde periode een lichte daling zien met 4 procent tot 646.000 ton. Het fundament onder de zinkmarkt nog dus nog vrij solide. Volgens de International Lead & Zinc Study Group (ILZSG) nam het mondiale verbruik van zink in 2014 toe met 7 procent tot 14,1 miljoen ton. Vooral dankzij China (+ 13 procent) en Amerika (+9 procent), de EU moest genoegen nemen met een schamel procentje. Omdat de productiestijging beperkt bleef tot 4,5 procent was een zinktekort van 350.000 ton het resultaat. Of dit in 2015 ook haalbaar is moet worden afgewacht, want de Chinese zinkimporten vertonen ook hier al enige tijd een dalende trend.

Lood De driemaandsprijs van lood had zich na een dieptepunt rond $1750 op 23 januari

hersteld tot $1831 per ton, maar dat is nog altijd een daling met 10,5 procent. De LMEvoorraden bleven vrijwel onveranderd op 215.000 ton (-1 procent). Volgens voorlopige cijfers van de ILZSG is de vraag naar lood vorig jaar wereldwijd gestegen met een schamele 1,2 procent tot op een haar na 11 miljoen ton. Verrassend was daarbij de toename met 4,5 procent in de EU. De productie steeg iets royaler met 1,8 procent, wat leidde tot een klein overschot op de markt. In dit gezapige beeld wordt door analisten niet zoveel verandering gezien voor 2015.

Nikkel Ook nikkel moest een flinke veer laten en de driemaandsprijs was op 23 januari teruggevallen tot $14.405 per ton, een forse daling met 12 procent. Het negatieve beeld wordt nog versterkt door de stijging van de LME-voorraden met 6,5 procent tot 423.000 ton. Vooralsnog lijkt de nikkelmarkt nog weinig hinder te ondervinden van het exportverbod op onbewerkt nikkelerts in Indonesië. De Chinezen wisten hun productie zelfs nog op te voeren (dankzij de Filipijnen als alternatief), met als gevolg een stijgende exportdruk vanuit China. Als de RVS-markt niet aantrekt gaat nikkel weer een moeizaam jaar tegemoet.

Tin De driemaandsprijs lag op 23 januari op $19.510 per ton, een relatief bescheiden daling met 5 procent. Rond de jaarwisseling werd nog een dieptepunt bereikt van $18.550, dus dat gaat weer de goede kant op. De LME-voorraden stegen licht met 2 procent tot 12.000 ton. Vrij stabiele marktcondities dus. n

45 04-02-15 10:51

Marktberichten Oudpapier

Dollar steunt markt Qua markt is het oude jaar vrijwel rimpelloos overgegaan in het nieuwe jaar. En er is in de eerste weken van januari ook nog niet echt veel veranderd. Als positieve zaak is te melden, de aanzienlijk lagere olieprijs. Een zeer welkome reductie op de energieprijzen, met name voor transport. Maar ook een factor die op wat langere termijn een goede invloed op de wereldeconomie zou moeten hebben. Behalve dan voor de veel olie- en gas?- exporterende landen..…. Henk Meinen

O

ok positief is dat er volgens insiders meer en meer waardering komt voor kwalitatief goed materiaal. ‘Kwaliteit kent weer een prijs. En dat is een heel goede zaak. Bij kwalitatief slecht bont zie je de sorteringkosten oplopen en de verkoopprijs dalen. Je hoeft geen profetische gaven te hebben om te weten hoe dat afloopt…,’ aldus een van die insiders. Maar wellicht de belangrijkste positieve factoor is de dalende euro ten opzichte van de sterkere US-dollar. Op dit moment noteert die euro circa 1.12 ten opzichte van de dollar. Gevolg is dat de prijzen in de export in euro’s vrijwel gelijk zijn gebleven. Nou is zo’n valutaverhouding wel zoiets als een blad aan de boom. Het kan zomaar weer omdraaien. Maar op dit moment zit het wat dat betreft even mee in de export en voor velen mag die euro nog wel wat naar beneden. De mix in bontpapier tendeert nog steeds naar meer bruinkwaliteiten, vooral als gevolg van internetbestellingen. Maar natuurlijk ook door minder gebruikt papier van kranten en van magazines. Ook deze ontwikkeling zal niet meer worden teruggedraaid. Meer karton uit bont en minder ontinktingspapier. Voor die laatste kwaliteit geldt natuurlijk de oude wet: ‘wat niet wordt gemaakt, kan ook niet worden ingezameld.’ Overigens kom ik nog geregeld gewoon in zo’n lekkere ouderwetse boekhandel hier ter stede en verbaas mij dan toch telkens wel weer over de enorme rijen tijdschriften. En behoorlijk dikke exemplaren ook. Over van alles en nog wat en eerlijk gezegd zeker 80% is mij onbekend. Daaraan af te leiden is er wel degelijk nog behoefte aan print. Als redacteur/uitgever ligt mijn hart ook meer bij print dan bij digitaal, maar dat kan ook de leeftijd zijn. Hoewel digitale media voor

46 46-47_mapapier-textiel.indd 46

snelle communicatie natuurlijk fantastisch zijn. Ik herinner mij als de dag van gisteren, dat ik mijn eerste berichtje op onze website plaatste en binnen een minuut daarop reacties kreeg. Een verrassende beleving.

Zuckerberg en de krulsnor…. Overigens meldden de Nederlandse boekhandelaren fenomenale verkopen in de Sinterklaasweek; gewoon papieren boeken dus. Het Boekenweekgeschenk van de Vlaamse schrijver Dimitri Verhulst ging maar liefst 723.000 keer over de toonbank en overtrof daarmee 2013. Nederlanders kochten al met al toch in 2014 weer minder boeken, maar wel tegen een wat hogere prijs. Steun in de rug voor deze branche komt van internetgoeroe (oprichter Facebook) Mark Zuckerberg. Deze Zuckerberg heeft namelijk gemeld, minder tijd op sociale media te willen doorbrengen en meer tijd te willen beste-

den aan het lezen van echte boeken. Als zo’n man dat zegt is dat toch een stimulans voor het lezen van gedrukte boeken. Ik heb het al wel eerder geroepen – maar veel ontkenning ondervonden –, ook sociale media verliezen aan aandacht als het nieuwe er wat af is. Natuurlijk fantastisch allemaal, ik doe er zelf ook aan mee. Maar het slijt enigszins en kan ook weer wat saai worden. En dan is er de trend, de niet te vangen mode en tendensen. Een krant en een boek – en een sigaar plus een glas goede wijn – kunnen zomaar weer populair worden. Net als de al jaren verbannen krulsnor weer nieuwe glorietijden kent. Het duidt op meer behoefte aan rustpunten, snorretje draaien en met de krant mijmerend in de luie stoel. Want niet alles is rationeel en door technologie gedreven. Hoe dan ook; internetpionier Zuckerberg heeft inmiddels een (ouderwetse) discussiërende leesclub opgericht. Oké, op Facebook, maar toch…. n


04-02-15 10:52

papier/textiel

MARKTBERICHTEN TEXTIEL

Een onzekere wereld Ondanks dat de afnemers nog geen last hebben van winterweer, belanden zij toch in zwaar weer. Zeker nu op bijna alle afzetfronten problemen de prijzen doen kelderen. Als er al vraag is dan stellen de afnemers onmogelijke eisen.

AFSLUITDATUM: 26 januari 2015

Inzameling De aanvoer van uit onder andere Duitsland is minder maar constant. Oorzaak is het redelijk goede weer. Normaal gesproken stopt de aanvoer al snel als het sneeuwt in met name het midden van Duitsland. Nu worden de containers toch regelmatig gevuld met textiel en de inzamelaar heeft door het redelijke weer geen moeite om ze te legen en de inhoud te verkopen aan afnemers. Over het algemeen dienen de inzamelaars wel rekening te houden met lagere prijzen bij de afnemers. De sorteerbedrijven draaien een basisproductie die moet worden verwerkt, maar meer ook niet. Hierdoor is er voldoende voorraad aan ongesorteerd aanwezig. En afnemers die aan alle kanten knel zitten in een meer dan beroerde afzet van textiel en producten voor de textielrecycling.

Gedragen kleding Na de Oekraïne zit nu Rusland volledig op slot. De problemen met de roebel doen de deur geheel dicht. De afzet van de betere-kledingkwaliteiten, oorspronkelijk voor Rusland bestemd, moet nu elders zijn weg vinden. Frankrijk komt weer in beeld en eveneens landen rond de Middellandse Zee, maar met verkoopprijzen die absoluut niet kunnen tippen aan die in Rusland. Meteen nemen ook de risico’s op non-betaling weer toe. West-Afrika neemt na een gigantische inname van kleding voor de Kerst wat gas terug. Alleen containers met een compositie zoals de klant het wil, worden nog afgenomen. Hapert hier iets aan, dan staat de container in de haven en wordt niet uitgehaald voordat er een regeling is getroffen, lees korting.


46-47_mapapier-textiel.indd 47

Midden en Oost-Afrika waren in december al gestopt met inname. De val van de olieprijs en dus de afname van olie, doet het continent geen goed. Minder dollarinkomsten in die landen impliceert minder te besteden aan de inkoop van onder andere gedragen kleding. De sorteerders hebben geen keus: voorraden kleding moeten weg, tegen elke prijs en bewaren is geen issue.

Ondersoorten Ook hier alles moet maar de deur uit tegen elke prijs. Maar “ER IS GEEN VRAAG!” De laatste weken zijn de poetslappenprijzen wederom met 50 procent gedaald. Een bulkartikel als bonte tricot poetslappen bereikt binnenkort misschien wel het nulpunt. Op 50 procent van de ondersoorten moet geld worden bijbetaald. India zit vol, Pakistan heeft alles het liefst met bijbetaling.

Quo Vadis (Waarheen gaat gij) zei iemand, maar het is wérkelijk zo in de textielrecyclingwereld: onzekerheid troef. n

Fusie In het vorige nummer van Recycling Magazine Benelux, december 2014 op de pagina marktberichten textiel meldden we de fusie van de nummer twee en drie van textielinzamelend Nederland. Daarbij kan in een bijzin een onbedoelde indruk zijn gewekt, namelijk dat het resultaat van de fusie Nederlandse sorteerbedrijven voortaan mijdt om aan te leveren. De fusiepartners wezen ons er op dat dit beeld onjuist is. Onze excuses voor een eventueel verkeerd geschetst beeld.

47 04-02-15 10:52

Bekijk Recyclingmagazine.nl nu op uw smartphone of tablet Omdat u ook onder weg of op locatie op de hoogte wilt blijven van het laatste nieuws en ontwikkelingen heeft Recycling Magazine de website geoptimaliseerd voor uw smartphone of tablet. Zodat u altijd op de hoogte bent, ook onderweg en op locatie!

Ga naar www.recyclingmagazine.nl/nieuwsbrief en meld u aan voor de gratis nieuwsbrief

2014-0089 Recycling devices 230x300 mm.indd 1

08-05-14 15:49

Topvermelders op www.recyclingmagazine.nl

Jansen Recycling Group www.jansengroup.com

ANDRIN Magnetic Systems www.andrin-magnets.com

Number 1 in magnet systems www.kwsupply.com

Aquaco BV www.aquaco.nl

Adbulco Trading www.adbulco.com

MaTech BV www.matech.nl

TBK Equipment - TBK Group www.tbkgroup.com

MBH Bronneberg&Jegerings bv www.bronneberg.nl

Nihot Recycling Technology B.V. www.nihot.nl

Jansen Recycling BV www.ajansenbv.com

www.ovurecycling.nl

Rigter Handelsonderneming Kinshofer Nederland www.kinshofer.nl

Den Ouden Groep www.denoudengroep.com

Bollegraaf Recycling Solutions www.bollegraaf.nl

LoTraCo www.lotraco.nl

Goudsmit Magnetic Systems BV www.goudsmit-magnetics.nl/ recycling.html

XTAC Analytical B.V. www.xtac.nl

Arvi Demolition Tools www.arvi-demolitiontools.com

Bakker Magnetics BV www.bakkermagnetics.nl

www.consystems.nl

Renes Oud Papier BV www.renes.nl

BSF Expeditie B.V. www.bsf.nl

Geveke Technical Solutions www.geveke-technicalsolutions.nl

Wilt u meer informatie over deze bedrijven? Kijk op www.recyclingmagazine.nl.

Ook uw logo op deze pagina? Neem contact op met Lida Meyers tel. 088 2944 738 [email protected] Fred Balduk tel. 088 2944 741 [email protected]

afvalverwerking

Van restafval naar chemicaliën

AkzoNobel haalt Canadese technologie naar Nederland Afval scheiden. Iedereen is er druk mee: glas, papier en kunststof verpakkingen worden onder meer apart ingezameld en verwerkt tot nieuwe grondstoffen. Een tweede leven voor gemeentelijk restafval is er niet. Dat wordt verbrand; een methode die onderaan de Ladder van Lansink bungelt. Het Canadese Enerkem ziet echter licht aan het einde van de restafvalketen. Susanne Hellendoorn

P

roducent Enerkem heeft een thermochemisch proces ontwikkeld, waarbij gemeentelijk restafval wordt omgezet in biobrandstoffen en chemicaliën. “Het betreft een vergassingsproces,” vertelt Errit Bekkering, Business Development Manager van de investerings- en ontwikkelingsmaatschappij voor NoordNederland (NOM). Het Canadese bedrijf opende onlangs een fabriek in Edmonton, de hoofdstad van de Canadese provincie Alberta. AkzoNobel heeft het vooruitstrevende idee nu opgepakt. De Nederlandse multinational wil de technologie samen met Enerkem naar Europa halen. Naar Nederland welteverstaan.

Samenwerkingsverband De nieuwe afvalverwerkingsmethode vormt een aanvulling op de al bestaande technologieën, zoals recycling en anaerobe afbraak. “Enerkem zet gemengd afval en residuen om in een zuiver synthesegas dat geschikt is voor de productie van biobrandstoffen en chemicaliën,” legt CEO Vincent Chornet van het Canadese bedrijf uit. “De chemische bouwstenen hebben in potentie talloze toepassingen. Met onze gezamenlijke inspanning voor de bouw van faciliteiten voor het omwerken van afval tot chemicaliën in Europa, lijkt de verschuiving naar een kringloopeconomie daadwerkelijk binnen bereik te komen.” Om in Nederland de mogelijkheden te verkennen voor het opzetten van faciliteiten om afval om te zetten in chemicaliën, is een samenwerkingsverband opgezet. De partners AkzoNobel, Enerkem, de NOM, Groningen Seaports, Rotterdam Partners en Innovation Quarter willen

50 50_akzo.indd 50

meewerken om de afvalketen te sluiten. Naast het gebruik van gemeentelijk restafval worden overigens ook testen gedaan met diverse lokale afvalstromen en agrarisch afval.

Duurzame productie AkzoNobel wil het door Enerkem ontwikkelde thermochemische proces gaan gebruiken om belangrijke chemische grondstoffen te verkrijgen, zoals methanol en ammoniak. “Het doel is om binnen twee tot drie jaar een nieuwe fabriek te bouwen in Rotterdam en/of Delfzijl om grondstoffen te leveren voor ons daar gevestigde productiebedrijf Industrial Chemicals,” legt Paul Thomas, woordvoerder duurzaamheid van AkzoNobel uit. “De chemische grondstoffen worden gebruikt in verschillende producten die wij produceren. Methanol wordt bijvoorbeeld gebruikt om Demeon® D of dimethyl ether te creëren, een veel gebruikt drijfgas voor spuitbussen.” Thomas vertelt verder: “Door het maken van synthesegas uit afval, streven wij naar een duurzame en rendabele grondstof die volledig in lijn is met AkzoNobels Planet Possible-beleid voor duurzame fabricage. De duurzame productie helpt ons onze ecologische voetafdruk en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen.”

Consortium Het doel voor komend jaar is om een groep partners te creëren die allemaal een bijdrage leveren, zodat de fabriek werkelijk gebouwd kan worden. De NOM houdt zich hier onder meer mee bezig. “Je hebt natuurlijk al snel te maken met regionale partijen. En dan komt de NOM om de hoek kijken. Er moet een consortium

gevormd worden van onder meer afvalverwerkers, financiële partijen en overheden,” aldus Bekkering. Hij lacht: “En het mag duidelijk zijn dat onze voorkeur uitgaat naar een fabriek in Delfzijl. Dat zou voor het noorden heel mooi zijn.”

Enerkem Het cleantech bedrijf Enerkem is opgericht in 2000. Het bedrijf zet met een eigen technologie nietrecyclebaar afval om in producten als schone transportbrandstoffen en chemicaliën. Enerkem heeft twee fabrieken in Quebec: een demonstratie-installatie in Westbury en een proeffabriek in Sherbrooke. In Edmonton is onlangs de eerste grootschalige fabriek geopend. De fabriek in Alberta kan 350 ton RDF per dag verwerken en per jaar 38 miljoen liter ethanol produceren.


04-02-15 10:52

Detectie Radioactiviteit in schroot en af val Stratec Ser vices!

We Secure the Future

Geldautomaat voor Metaalrecycling

Stratec Services levert poortdetectoren, kraandetectoren en handmeters. Onze fabrikanten (ThermoFisher Scientific en FLIR Radiation) zijn marktleiders op het gebied van stralingsdetectie. Wij hebben jarenlange ervaring met stralingsdetectieapparatuur en kunnen deze niet alleen leveren, maar ook op uw locatie installeren. Daarnaast verzorgen wij het onderhoud en de service op deze apparatuur. Onze apparatuur voldoet aan de Regeling detectie radioactief schroot van het Ministerie VROM en kenmerken zich door een lange levensduur en hoge betrouwbaarheid. Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen op 030 6369592.

Stratec Services bv

Stratec Services

Postbus 232, 3990 GA Houten Dorpsstraat 136, 3991 BZ Houten 5t' [email protected] www.stratecservices.nl

•

Veilig contant uitbetalen aan uw klanten

•

Gesloten en geautomatiseerd betaalsysteem voor biljetten en munten

•

Volwaardige nachtkluis

•

tand-alone gebruik of via koppeling met S gangbare weegsoftware

•

Risico, tijd en kosten besparend

•

Geldautomaat op uw terrein, kiosk optioneel

•

Referenties in België, Frankrijk en Nederland

Contact: Glory Global Solutions Netherlands BV Sportlaan 14 www.gloryglobalsolutions.com 4131 NN Vianen [email protected] Tel. +31 347 327 444

KNIPPEN Hydraulische Alligatorscharen • Diverse meslengtes voorzien van alle veiligheidseisen • Standaard inclusief stalen veiligheidskorf • Leverbaar met mechanische of hydraulische tegenhouder • wij demonstreren op uw werf • Alle modelen uit voorraad leverbaar MATECH BV • Ambachtweg 39 - 41 • 5731 AE Mierlo • The Netherlands T +31 (0) 492 477488 • [email protected] • www.matech.nl

.Mobile

meer dan machines alleen

.Contact Lefort SA RUE TAHON, 1A 6041 GOssEliEs BElGiUM T. +32 71 35 16 09 @: [email protected] www.Lefort.com

Pub_Humain_NL_A4.indd 1

28/01/2015 13:07:32

Lefort: kwaliteitsmachines made in Belgium. Wegen en registreren. 47e jaargang - februari nummer 1

Recommend Documents