Leesontwikkeling op de Casimirschool
Waarom veel aandacht voor leesontwikkeling? Als kinderen lezen worden allerlei onderdelen van ‘het brein’ aangesproken
Veel aandacht voor leesontwikkeling Als kinderen lezen worden allerlei onderdelen van ‘het brein’ aangesproken:
1. – – – – –
2.
de taal, het redeneren, het geheugen de aandacht het vermogen om te selecteren tussen hoofd- en bijzaken.
Goede leesontwikkeling heeft veel invloed op:
– – –
3.
de waarneming,
Schoolloopbaan Het sociaal-emotioneel functioneren (contacten/samenwerking met anderen) latere maatschappelijke positie
Een goed lezende bevolking is belangrijk voor onze samenleving (kenniseconomie)
Maar vooral belangrijk: Als kinderen leren lezen gaat er letterlijk een wereld voor ze open: Als een
sleutel voor de wereld van volwassenen Leestechniek ontwikkelt zich al vanaf de geboorte: Vanuit voorlezen babyboekjes ontdekken kinderen hoe klanken gekoppeld zijn aan een plaatje en zien dit terug in de werkelijkheid (v.b.: ‘boe’ en ‘koe’ /een plaatje wit beest met zwarte vlekken/koe in de wei) Lezen en voorlezen stimuleert het leervermogen: beter lezen en meer lezen betekent meer en makkelijker leren. Lezen = sleutel naar kennis. Lezen stimuleert luisteren, concentratie en fantasie. Boeken en lezen vormen een aanleiding tot gezelligheid, pret en interactie. Zien lezen stimuleert tot lezen. (ouders als model)
Wat kenmerkt een goede lezer? Vlot lezen Goede woordenschat Weten waar je op moet letten tijdens het lezen (gebruik van leesstrategieën)
Wat komt kijken bij het begrijpen van een tekst? Leesdoel
Vlot lezen
Denkproces Monitoren
Resultaat
Voorkennis/ woordenschat
Wat doet de Casimirschool?
Centraal hierbij: Het maximale (op het gebied van lezen) uit onze leerlingen halen
Zo zorgen we voor goede continuïteit in het leesonderwijs:
Lezen met begrip Leren toepassen van een beperkt aantal leesstrategieën
Aanvankelijk en voortgezet technisch lezen: correct > vlot > vloeiend Fonemisch bewustzijn
Letterkennis
9
Mondelinge taal
Woordenschat & kennis van de de wereld
Wat doet de Casimirschool? De lat adaptief, uitgaande van mogelijkheden van leerlingen Een goed leesaanbod Professionele leerkrachten, met op dit moment ook veel aandacht voor extra professionaliseren op leesontwikkeling
Voldoende tijd Vroegtijdig signaleren
Ondersteuning Monitoren
We willen vooral leesproblemen voorkomen • Kinderen geven al vroeg signalen af dat het niet goed zal gaan • Daarom reageren de leraren in de kleutergroepen proactief, maar wel op een manier die bij kleuters past (spelenderwijs leren)
Aandachtspunten voor ouders Het lidmaatschap van de bibliotheek: zelf kiezen brochures met tips over leuke boeken.
Veel volwassenen hebben de neiging voor te lezen zonder te stoppen. Maar ingaan op reacties van het kind op de inhoud van het verhaal (interactie) vergroot het plezier in lezen.
Probeer met uw kind boeken uit te zoeken die aansluiten bij de interesses, belevingswereld en het taalgebruik van uw kind. Kies ook wat u zélf leuk vindt, dan klinkt uw enthousiasme door in het voorlezen.
Lees liever dagelijks tien minuten met uw kind, bijvoorbeeld voor het naar bed gaan, dan één keer per week een uur. U stimuleert de leesontwikkeling van uw kind daardoor meer.
Accenten per leerjaar De leraren aan het woord: Caroline namens de groepen 1-2 Mirjam namens groep 3 Dien namens de middenbouw Fleur namens de bovenbouw (4-8)
De kleuterperiode
Lees uw kind dagelijks voor. Let erop of uw kind begrijpt wat het hoort en blijf letten op de reacties van uw kind op het verhaal of op de illustraties in het boek. Het is belangrijk daarop in te gaan.
Laat uw kind zien dat je met lezen iets kunt doen; lees een recept, een gebruiksaanwijzing van een huishoudelijk apparaat in aanwezigheid van uw kind.
Doe met uw kind activiteiten waar lezen en schrijven voor nodig is: koken, boodschappenlijstjes maken, verlanglijstjes schrijven, kaarten schrijven en versturen, gezelschapsspel spelen met spelregels.
Lees niet alleen boeken met verhalen voor, maar ook informatieve boeken over onderwerpen waarvoor uw kind interesse heeft.
Lees ook rijmpjes en versjes voor. Zing liedjes, doe taal en rijmspelletjes.
Lees eerder voorgelezen boeken nog eens, zeker als uw kind daarom vraagt. Herhaling leidt tot begrip en onthouden en tot ‘zelf voorlezen’.
Stimuleer het (na)schrijven van woorden zoals de eigen naam, de namen van gezinsleden enzovoort.
Dit kunt u doen in de periode groep 3
Spreek de letters niet uit zoals u dat doet als u het alfabet opzeg. Voorbeelden: a Geen aa, maar als in tak aa Als in maan b Niet bee, maar bû, met een bijna onhoorbare u e Geen ee, maar als in zes ee Als in teen f Geen ef, maar fff h Geen haa, maar hu, met een bijna onhoorbare u ie Als in fiets z Geen zet, maar zzz Als uw kind moeite heeft met een bepaald woord, kunt u vragen om eerst de letters van dat woord afzonderlijk te lezen, bijvoorbeeld b-oe-k en daarna de letters aan elkaar te plakken en het hele woord vloeiend te lezen: boek De methode ‘Veilig leren lezen’ heeft ‘Overstap’ ontwikkeld, waarmee ouders speels kunnen herhalen wat het in de leeslessen is geleerd. Gebruik ook materiaal voor beginnende lezers zoals: samenleesboeken, spelletjes, voorleesboeken, groeiboeken, audio-cd’s, kleurboeken, spelleerbloks en cd-roms (op niveau van het kind) Op de boeken voor beginnende lezers staat vaak vermeld hoeveel weken leesonderwijs uw kind moet hebben gehad om het te kunnen lezen ‘geschikt voor na 3 weken, 6 weken, 9 weken leesonderwijs’. Ook vindt u niveau-aanduidingen op sommige boekjes zoals AVI-start, AVI-M3, AVI-E3, enzovoort.
Dit kunt u doen in de periode groep 4-8 Blijf zelf lezen, voorlezen en samen met uw kind genieten van boeken en verhalen, ook als uw kind zelf al goed kan
lezen. Kinderen genieten van voorlezen en het is goed voor de ontwikkeling van de luistervaardigheid en de woordenschat.
Stimuleer het zelf lezen van uw kind. Het lezen moet worden onderhouden zodat uw kind kan ‘lezen om te leren’. Bovendien leert uw kind steeds vlotter en beter lezen, want lezen leer je door te lezen.
In groep 4 kunnen de meeste kinderen teksten lezen van het moeilijkheidsniveau AVI-M4, AVI-E4 en AVI-M5. In groep 5 kunnen de kinderen zonder leesproblemen teksten lezen van AVI-niveau M5 tot en met AVI-niveau E7. Vanaf groep 6 moeten de kinderen boeken kunnen lezen met een moeilijkheidsniveau van AVI-E7 /Plus.
Vanaf groep 4 is niet alleen het begrijpen van een tekst belangrijk, maar ook er iets mee kunnen doen (samenvatten, reactie geven, ….)
U kunt samen met uw kind regelmatig informatieve teksten lezen uit kranten, tijdschriften of internet over onderwerpen waarvoor uw kind interesse heeft.
Tekstbegrip versterken door Voor het lezen Waar denk je dat de tekst over gaat als je kijkt naar de titel en de plaatjes? Wat weet je al van dit onderwerp? Wat wil je te weten komen? Tijdens het lezen Klopt je voorspelling over de inhoud van de tekst? Wat zijn hoofdzaken en wat zijn bijzaken? Hoe zal de tekst verder gaan? Na het lezen Ben je te weten gekomen wat je wilde weten? Kun je in het kort vertellen wat er in de tekst staat?
Een groepsgericht benadering voor de invulling van (extra) zorg Inhoud centraal:
Differentiatiemodel om inzichtelijk te maken:
Kwaliteit onderwijs aan de gehele groep
Wat gebeurt er extra/anders met de kinderen die opvallen door:
Goede lees/rekenontwikkeling?
Zwakke lees/rekenontwikkeling?
waarnemen
6) Uitvoeren groepsplan
1) Groepsoverzicht/evalueren
Groepsbespreking
2) Signaleren van
leerlingen
leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften
realiseren
begrijpen
5) Opstellen
OPP
groepsplan 4) Clusteren leerlingen met onderwijsbehoeften
plannen
vergelijkbare
3) Benoemen onderwijsbehoeften
Van volgen naar plannen
Leerling bespreking
Veel aandacht voor continuïteit
Overzicht van activiteiten gericht op behoud/versterken van de kwaliteit van het leesonderwijs Doelen voor leerlingen: goede leesresultaten
Doelen voor leerkrachten: uitvoering leesonderwijs
Groepsplan Monitoring:
Teambijeenkomsten Scholing / netwerken Coaching / klassenconsultatie
meten, observeren, gesprekken
Analyse en verklaring Interventies Groepsplan
Borging: leesverbeterplan, taalbeleidsplan
Cyclus 3-4 x per jaar op schoolniveau 22
Continue taal/lees – en rekenontwikkeling betekent ook goede samenwerking en afstemming
Vragen?
