Lectoraat Taalgebruik & Leren NHL Hogeschool Leeuwarden Nederland
Leerzame interactie tijdens samen schrijven
Masterclass Wetenschap & Techniek April - mei 2015 Anke Herder |
[email protected]
Context
Lectoraat Taalgebruik & Leren, NHL Hogeschool Leeuwarden Projecten voor onderzoekend leren Basisscholen in Friesland
2
Zie Pulles, Hiddink & Herder (2014)
3
Samen schrijven tijdens het onderzoeksproject: twee contexten voor leren 4
Opdracht 1
Waarom schrijven?
expressieve functie
communicatieve functie cognitieve functie
Schrijven en leren Twee globale ideeën: Talige verwoording genereert nieuwe ideeën, wat leerprocessen stimuleert Een schrijver maakt op basis van overwegingen t.a.v. doel en publiek bewuste keuzes voor inhoud en structuur genre 7
Interactie en leren Sociocultureel perspectief op leren Kennis = het product van gezamenlijke kennisconstructie van de gespreksdeelnemers om betekenis te geven aan een gegeven situatie, waarbij ze verschillende communicatieve strategieën gebruiken om gezamenlijk begrip te construeren. (Mercer 2004; Rojas-Drummond, Mazón, Fernandéz, Wegerif 2006) 8
Drie manieren van samen praten (Mercer 1995)
Disputational
talk: voornamelijk onenigheid en individuele besluitvorming
Cumulative
talk: deelnemers bouwen positief maar kritiekloos voort op elkaars uitingen
Exploratory
talk: deelnemers reageren kritisch en opbouwend op elkaars ideeën
(Mercer 2004; Mercer & Littleton 2007)
9
Onderzoek naar gezamenlijke kennisconstructie (tijdens schrijven) ►Uitingen die duiden op kennis/ begrip (MacBeth 2009; Koole, 2010)
►Interactionele acties die duiden op gezamenlijk kennisconstructie
(Wegerif et al 1999; Fischer et al 2002; Rojas-Drummond et al 2006; Mercer & Littleton 2007)
►Argumentatieve acties en redeneren in conversationele setting (Coulter 1990; Van Eemeren & Grootendorst 1994; Weinberger & Fischer 2006; Sionti et al 2012)
10
Opdracht 2
11
Algemene observaties
Alle participanten zijn betrokken bij het gesprek. Inhoudelijke problemen worden besproken en opgelost. Voorbeelden van speech acts die gerelateerd zijn aan kennisopbouw: - Vragen stellen - Bediscussiëren - Uitleggen - Uitbreiden - Instemmen
- Verduidelijken - Hypothetiseren - Antwoorden - Vergelijken - Herhalen
12
Opdracht 3a
13
Wetenschap & Techniek
- Wanneer schrijven leerlingen?
- Waarom schrijven leerlingen? 14
Schrijven om te leren Schrijftaken als instrument om vakinhouden te verwerken. ‘vrij schrijven’ (focused freewriting) doel- en publiekgericht schrijven Werken vanuit genres
Vrij schrijven met het oog op conceptontwikkeling - voorbeelden Verplaats je in een rups en omschrijf hoe je langzaam een vlinder wordt. Gebruik deze woorden: .. Schrijf gedurende 2 minuten alles op wat je weet over drijven en zinken – stop niet met schrijven, let niet op formulering. (Denkschrijven) Schrijf een brief aan jezelf: hoe word ik een uitvinder?
Hoe dichter je bij de evenaar komt, hoe warmer het is. Waarom? Leg uit hoe dit kan door het te vergelijken met het oversteken van een straat: rechtdoor of schuin.
Genres basisonderwijs Verhalend
Ervaring/ vertelling Verhaal
Feitelijk
Verslag/ beschrijving Procedure Uiteenzetting Verklaring
Evaluerend
Beschouwing Betoog
Bron: Van Norden (2014)
Voorbeelden schrijftaken Verhalend
- brief van Napoleon - eigen observaties in de natuur
Feitelijk
-
Evaluerend
- voor- en nadelen van een robot - oproep: zuinig zijn met water
nieuwsbericht uit middeleeuwen uitleg: hoe werkt het hart situatiesom voor een ander handleiding bij een apparaat muurkrant over aardbevingen
Genredidactiek ‘Taaldidactiek waarbij leerlingen de kenmerken van vakteksten leren begrijpen teneinde zulke teksten zelf te leren produceren.’ (Van Dijk, 2011) Belangrijk in schrijftaken: bewust stimuleren van gebruik van schooltaal en vaktaal
Opdracht 3b
20
Lectoraat Taalgebruik & Leren NHL Hogeschool Leeuwarden
Contact
Anke Herder
[email protected]
