Leefstijlcoaching RGF
Bewuste geplande gedragsverandering
Waarom inzetten op gedragsverandering? • Individueel belang cliënt • Maatschappelijk belang • Opvattingen over eigen regie gezondheid – Tijd voor gezond gedrag (RIVM) – Van Ziekte en Zorg naar Gezondheid en Gedrag (Zorg voor je gezondheid, Raad Volksgezondheid en Zorg) – Gezondheid 2.0 (Raad Volksgezondheid en Zorg) – Recept voor morgen (Rapport nationale denktank)
Leefstijl coaching door fysiotherapeuten • • • • •
Bewegen centrale factor Doelgroepen Samenwerking Competenties Methodiek
Veranderen is vaak lastig – Bewustwording, analyse, keuzes, planning, actie, nieuwe vaardigheden, duurzaamheid – Veel onbewuste invloeden – Los laten oude routines is tegennatuurlijk – Person Environment Fit
Methodiek Operis • Vraag gestuurd • Gericht op duurzame gedragsverandering • Ondersteund door e-health applicaties • Empowerment cliënt centraal
Vraag gestuurd model (perspectief cliënt en therapeut) Gedragsbehoud
Bewustwording Probleemverkenning
Van keuze naar gedrag
Probleemanalyse en Keuzes maken
Waarom komen mensen niet vanzelf in beweging op basis van feiten en logica?
Vraag gestuurd model Waarom komt deze cliënt niet in beweging op basis van feiten en logica? Gedragsbehoud
Bewustwording Probleemverkenning Joh, zo’n norm voor gezond bewegen is toch wel erg overdreven. Dat doet toch niemand! Die risico’s als je wat minder beweegt vallen volgens mij wel mee.
Van keuze naar gedrag
Probleemanalyse en Keuzes maken
Bewustwording probleem • Via informatie (cognitie, emotie) en inzicht naar persoonlijke duiding ,
• Awareness factors – – – – – –
Kennis Onrealistisch optimisme Cues to action Risicoperceptie Mal-adaptief en adaptief gedrag Response efficacy
Methodiek fase 1 Vraag 1
Kennis op orde?
Vraag 2
Hoe is je risicoperceptie?
Vraag 3ab
Heb je een cue to action?
Heb je een cue to action?
Vraag 4
Hoe zijn je illness beliefs?
Hoe zijn je illness risk representations?
thema
Welke Blauwdrukken?
thema
Hoe is je persoonlijkheid?
thema
Speelt stress een belangrijke rol?
Informatie, Inzicht en Duiding
Informatie, inzicht en duiding • Ik ervaar een probleem – Hier en nu – Toekomstgericht
• Ik snap de risico’s van mijn gedrag – Informatie – Samenhang met gezondheid – Duiding
• Ik ervaar daadwerkelijk een persoonlijk risico – Ernst – Kwetsbaarheid
• Motivatie tot bewuste geplande gedragsverandering is aan het ontstaan vanuit een veranderd bewustzijn
Fase 1, stap 2: Hoe is je risicoperceptie? • ernst x kwetsbaarheid • mensen hebben vaak de neiging om risico’s verkeerd in te schatten (onrealistisch optimisme)
• Het ervaren van een persoonlijk gezondheidsrisico
Beinvloeden risicoperceptie • Denk aan een bekende die wel de gevolgen van een ongezonde leefstijl heeft meegemaakt • Inzoomen op consequenties en gevoel van de ander • Projecteren van diezelfde consequenties en gevoelens op jezelf
• Biofeedback – – – –
BMI Bloedwaarden Longcapaciteit Etc.
Beinvloeden risicoperceptie • Oefening: schrijf een verhaal over uw eigen verwachtingen m.b.t. de (uiteindelijke) gevolgen van uw leefstijl • Welke gezondheidsrisico’s denkt u zelf te lopen? – Wat zijn volgens u de nadelige effecten voor uw gezondheid van de bewegingsarmoede? – Zijn deze nadelige effecten voor u net zo schadelijk als voor ieder ander? – Indien u denkt dat de nadelige effecten schadelijker zijn voor anderen dan voor u, waarom gelden deze nadelige effecten niet voor u?
De eerste puzzelstukjes zijn gelegd
Vraaggestuurd model Gedragsbehoud
Bewustwording Probleemverkenning
Wat die therapeut zegt dat ik moet doen, dan gaat me nooit lukken
Van keuze naar gedrag
Probleemanalyse en Keuzes maken
Waarom doet die patiënt zijn huiswerkoefening steeds niet?
Bewustwording probleem • Mijn huidige leefstijl vormt een risico voor mijn gezondheid – Hier en nu – In de (al dan niet nabije) toekomst
• Ik wil iets gaan doen, ik voel hierbij urgentie – Welke keuzes passen bij mijn probleem / bij mij – Welke strategieën passen bij mijn probleem / bij mij
Fase 2. Probleem analyse en keuze oplossingsrichting Je verantwoordelijk voelen en je daar naar gedragen
In kaart brengen welke aspecten van leefstijl je vooral wilt veranderen (M.I., S.D.M.)
Doelen stellen en die koppelen aan het realiseren van levenswaarde
Voorstelling maken van de concrete gedragsverandering en de bijbehorende inspanningen die passen bij de gestelde doelen
Versterken van motivatie gekoppeld aan dit concrete gedrag, komen tot daadwerkelijke intenties
Motivation factors, efficacy (Bandura, 1986) •
Hoe veel vertrouwen heb je dat je specifiek gedrag kunt vertonen? – Magnitude (moeilijkheidsgraad vaardigheden) – Generality (kan ik het in iedere context) – Strength (kan ik het zelf)
•
Heeft het zin (response efficacy)
•
Voorbeelden van overwegingen – Kan ik bewegen in mijn dagelijkse routine inbouwen? – Kan ik het alleen? – Kan ik in specifieke risicosituaties het gewenste gedrag vertonen? – Ga ik me ook beter voelen? – Gaat mijn risico op …….omlaag?
March 11
Gedragsverandering en gespreksvoering powered by Operis
19
Aandachtspunten bij self-efficacy • Bespreken einddoelen – fasedoelen • Successive Aproximation
• Korte feedback loop succes en faalfactoren benoemen en attribueren • Evalueren efficacy op feiten maar ook gevoel • Regelmatig scoren efficacy via vas, bij wijziging doorvragen!
March 11
Gedragsverandering en gespreksvoering powered by Operis
20
Geloof in eigen kunnen!
Op naar de actie!
Vraaggestuurd model Gedragsbehoud
Bewustwording Probleemverkenning
Nu weet ik wel dat ik wat wil doen maar niet hoe ik dat moet doen.
Hoe kan ik de ander helpen daadwerkelijk te doen?
Van keuze naar gedrag
Probleemanalyse en Keuzes maken
I-Change
Fase 3. Van keuze naar gedrag Motivatie vaardigheden
Uitvoer vaardigheden
Actieplan Doelen, Acties, Planning, Uitvoering , omgaan met Barrières, Evaluatie, Bijstelling
Sociale vaardigheden
Stress management
Motivatievaardigheden • De vaardigheid om (met zelfkennis) jezelf te motiveren en de ideale omgeving vinden om je gedrag te bekrachtigen.
Self-control • het vermogen om controle uit te oefen op – Emotie – Gedrag – Verlangens
• met als doel – Later de beloning te ontvangen – Efficiënte en doelgerichte toekomst management
Self-control hangt sterk samen met “ego depletie” Ego depletion
Ego restoration
Stress Cognitieve inspanning Negatieve emoties Vermoeidheid
Relaxatie Positieve emotie
Self-control • Depletion – Afname emotionele weerbaarheid • • • •
Veerkracht Doorzettingsvermogen Uitgestelde beloning Frustratie tolerantie
– Uitputting
Self control en coaching •
Inzoomen / opzoeken positieve emoties – –
•
Cognitieve ontlasting – – – –
•
Implementatie intenties Vooraf plannen Taak trainen Beperken aantal / complexiteit taken
Ondersteuning bij relaxatie – – – –
•
Imaginatie Bewust plannen “leuke” activiteiten
Meditatie Yoga Hobby’s Siesta
Slaap regime – –
Verkennen eigen slaapcyclus Discipline en regelmaat
Vraaggestuurd model Gedragsbehoud
Waar komt dat jojo-effect toch vandaan?
Bewustwording Probleemverkenning
Waarom lukt het me niet om nou echt te veranderen?
Van keuze naar gedrag
Probleemanalyse en Keuzes maken
Gedragsbehoud • Gedragsbehoud vind plaats wanneer een gezonde leefstijl “normaal” moet worden, een “automatisme” en bij de “identiteit” gaat horen.
Identiteit en gedragsbehoud Kernzelf Ideale zelf Affectieve zelf Sociale zelf
Fase 4. Gedragsbehoud
Social liberation
Stimulus control
Reinforcement management Feedback
Probleem oplossende vaardigheden
Attributie
Bekrachtiging
Identiteit
Attributie • Het is essentieel dat mensen het succes aan hun eigen inspanningen koppelen • Ondersteuning van positieve interne attributies – De binnenkring van mensen kan mensen in dit idee bekrachtigen, dat geldt soms ook voor jou als coach! – Kan in actieplan verwerkt worden
Evidentie •
Gedrag verklaren en voorspellen – “common sense” – determinanten gedrag
•
Interventies – Goal setting, self-monitoring, problem solving en social support effectief (level 1)
•
Coaching – Cognitieve gedragstherapie samen met MI effectief (level 1) – Coaching bij Diabetes effectief (level 1)
•
E-health – Verdubbeling effect met e-coach (level 2) – Beter dan wachtlijst (level 1) – Verbeterd cliënt empowerment (level 1)
Toepassingen binnen fysiotherapie? • Face to face begeleiding – Reguliere fysiotherapie – Beweegprogramma’s – Beweegkuur – Zorggroepen CVRM, Diabetes, COPD, etc. – Gekoppeld aan (medical) fitness
Toepassingen binnen de fysiotherapie • Online begeleiding – Intake • Screening, Analyse, Decision aids, Doelen
– Actieplan • Doelen, Acties, Planning, Evaluatie, Bijstelling
– Gadgets • Feedback instrumenten (moodmeter, persoonlijke effectiviteits meter, hip to waist ratio, etc.)
Geïnteresseerd in deze ontwikkelingen?
www.operis.nl Presentatie en actieplan te vinden onder professionals in de zorg/documenten
www.scholingrandstadwest.nl Bedankt voor uw aandacht!
