33
Inhoud Introductie 1
2
3
4
Parcours 1.1
Tekening proloogparcours
1.2
Veiligheid proloogparcours
1.3
Kwaliteit proloogparcours
1.4
Tekening parcours eerste etappe
1.5
Veiligheid parcours eerste etappe
1.6
Kwaliteit parcours eerste etappe
Organisatie 2.1
Kwalitatieve en kwantitatieve organisatie
2.2
Reputatie grote evenementen
2.3
Historie wielerevenementen
2.4
Vergunningen
Financiën 3.1
Algemeen
3.2
Garantiebedrag KNWU
Verkeer en vervoer 4.1
Le Tour sous le Dom bidbook Gemeente Utrecht Tour de France 2008 technisch deel
5
6
7
8
Openbaar vervoer
4.3
Auto
4.4
Luchthaven
4.5
Parkeervoorzieningen
4.6
Ontsluiting stadsverkeer
4.7
Transport Tourkaravaan
Entertainment en fouragering van publiek 5.1
Entertainment
5.2
Fouragering
Accommodaties
pag. 48
pag. 49
pag. 51
pag. 52
Stadion Galgenwaard en omgeving
6.2
Persfaciliteiten
6.3
Antidoping
6.4
Kleedruimten
Marketing van evenement 7.1
Promotie en communicatie
7.2
Sponsorwerving
Hotels
pag. 46
Aan- en afvoer grote publieksaantallen
4.2
6.1
pag. 39
pag. 54
pag. 55
bidbook Gemeente Utrecht |
1
Inhoud
| Introductie
In dit deel wordt verder ingegaan op hoofdstuk 4 - ruim baan voor de Tour. Aan de hand van de waarderingslijst van de KNWU wordt globaal aangegeven op welke wijze aan de technische eisen voor dit evenement kan worden voldaan. Omdat ook de Amaury Sport Organisator (ASO) en de Société du Tour de France, de nodige eisen stellen aan de organisatie van dit grote wielerevenement is het in dit stadium nog niet mogelijk alle plannen voor een Utrechtse Tourstart tot in detail uit te werken. Toch heeft dit de stad Utrecht er niet van weerhouden alvast vooruit te kijken. Wij zijn er van overtuigd dat wij zowel kwalitatief als kwantitatief zeer goed in staat zijn dit evenement van formaat op succesvolle wijze te organiseren. Na steunverlening van de KNWU voor de Utrechtse kandidatuur voor een Tourstart, zal in overleg met de ASO/ Société du Tour de France het bidbook verder worden aangevuld. Leest u mee!
‘Een proloog in het centrum van een historische stad - dat is bijna nog nooit gebeurd in de Tour, behalve in Parijs natuurlijk. Geen rechttoe, rechtaan parcours. En ook nog in een voor rijders en publiek uitdagende cirkelvorm. Dwars door het hart van de oude binnenstad om daarbuiten weer in contact te komen met de moderniteit van het nieuwe Utrecht. Perfect passend in het beeld dat de organisatie van de Tour de France graag wil zien. En met een hoge mate van veiligheid voor zowel renner als publiek. Dat is uniek. Met recht een proloog waarop we trots kunnen zijn.’
Jan Janssen, Tourwinnaar 1968 en ambassadeur van de gemeente Utrecht
35 bidbook Gemeente Utrecht |
34
Introductie
36
1
2
3
| Parcours
4
1 Stadion Galgenwaard
5
2 Ledig Erf 3 Hoofdkantoor Rabobank 4 Beatrix theater en Hoofdkantoor Jaarbeurs Utrecht
6
5 Centraal Station
7
6 Muziekcentrum Vredenburg 7 Neude 8 Janskerkhof 9 Stadsschouwburg
8
10 Maliebaan
9
11 Berekuil 12 Provinciehuis Utrecht 13 Rijnsweerd 14 Universiteitscentrum De Uithof
11
10
12
13
14
De proloog
‘Het secondenspel rond de Dom’ Inhoud
39
Inhoud
BidBook Gemeente Utrecht |
11
8 9 6
12
7 10
13
5 4
3
14
2
N
1
•
Optimale veiligheid voor renners en publiek
•
Door het stadshart heen rondom de historische Dom
• •
De combinatie van de historische en moderne
•
Goed en ruim zicht voor publiek
•
Brengt de renner dicht bij het publiek
stad op een paar m2
•
Goed lopende bochten in combinatie met
•
Geen obstakels, tram/treinrails of drempels
Cirkelvormig parcours
lange, brede, rechte stukken
Tekening proloogparcours
De proloog ‘Het secondenspel rond de Dom’.
Veiligheid voor de renners De veiligheid voor de renner is optimaal. Het rennerskwartier - gesitueerd op het terrein van de Kromhout-
1.2
Veiligheid proloogparcours
kazerne - kan volledig worden afgesloten. De renners
Bij het uitzetten van het parcours voor de proloog heeft
kunnen zich vrij van het publiek in alle rust voorbereiden
veiligheid boven aan de lijst gestaan. Naast zeer veilig, is
op de koers. Renners en ploegleiding kunnen snel, veilig
het ook een attractief parcours geworden - voor de ren-
en goed afgeschermd naar de start en de finish rijden,
ners, voor het publiek en voor de organisatie.
vlak voor de entree van het Kromhoutkazerneterrein. Dus ook na afloop van de proloog zijn renners en volg-
Het is natuurlijk niet voor het eerst dat Utrecht een groot
auto’s optimaal gescheiden van pers en publiek.
evenement organiseert. We kunnen in dit verband wijzen op de jaarlijkse vrijmarkt op Koninginnedag. In het
Het parcours kan op eenvoudige wijze zonder obstakels
tijdsbestek van een etmaal bezoeken dan 250.000 men-
worden opgeleverd. Er zitten nagenoeg geen scherpe
sen onze stad. Maar ook de zeer succesvolle Leidsche
bochten in. Dit komt mede doordat het grootste gedeelte
Rijnmarathon die jaarlijks wordt georganiseerd en de
van de koers wordt verreden op vrije busbanen door en
deelnemers te voet door Utrecht en omgeving voert,
rond de stad en over brede wegen.
levert een schat aan ervaring op om een evenement als de start van de Tour de France optimaal te kunnen uit-
Veiligheid voor de toeschouwers
voeren.
Uiteraard is over de veiligheid van de toeschouwer ook
Talloze festivals, sportevenementen, congressen en beur-
goed nagedacht. Een ontsluitingsplan voor de gehele
zen zorgen jaarlijks voor een grote toestroom van bezoe-
binnenstad en de rondweg daaromheen moet ervoor
kers naar de stad. Alleen al de Jaarbeurs telt jaarlijks
zorgen dat de stad bereikbaar blijft tijdens de Tour.
3,7 miljoen bezoekers. Het publiek kan voor het oversteken van het parcours De stad is dus gewend met grote publieksstromen om
gebruikmaken van tijdelijke wandelbruggen. Met behulp
te gaan. Politie en andere bij de veiligheid en openbare
van pontons en watertaxi’s kan ook het water worden
orde betrokken diensten en instellingen zijn goed geë-
benut voor het transport van de bezoekersstromen.
quipeerd om een evenement als de start van de Tour de
Uitgebreide veiligheidsmaatregelen, onder andere de
France in goede banen te leiden. Uiteraard wordt ook
plaatsing van dranghekken langs het traject, moeten
voor dit evenement met alle betrokken hulpdiensten
ervoor zorgen dat het publiek niet in staat is het par-
een uitgebreid veiligheidsplan opgesteld.
cours te betreden. Veiligheid voor de ploegleiding De voordelen voor de renners gelden uiteraard ook voor de ploegleiding. De toegang tot de start en de route na de finish kan geheel worden vrijgemaakt. Ploegleiders kunnen gemakkelijk over afgesloten wegen naar de start rijden. De auto’s kunnen naast de renners worden opgesteld. Volgproblemen zullen zich niet voordoen, gelet op de breedte van het parcours. Vlak vóór de finish wordt de volgauto van de renner gescheiden. De ploegleiding kan dan het rennerskwartier inrijden en zich voorbereiden op de start van de volgende renner.
bidbook Gemeente Utrecht |
1.1
41
1 Parcours
| Parcours
Kwaliteit voor het publiek
ning gehouden. Er zijn veel plekken van waaruit het
Tijdens het evenement worden langs het parcours diver-
De proloog zal ongetwijfeld veel toeschouwers naar
publiek de koers kan volgen.
se EHBO-posten ingericht en ambulances geplaatst.
Utrecht trekken. De proloog van de Tour de France is
Ook de brandweer zal acte de présence geven. Binnen
immers een ultiem moment in de wielersport.
Mensen van buiten Utrecht die niet met het openbaar
het parcours bevindt zich het Diaconessen ziekenhuis. In
Kanshebbers, idolen, specialisten, iedereen wil de helden
vervoer komen, kunnen via de parkeervoorzieningen aan
de directe omgeving liggen nog drie ziekenhuizen, waar-
van het wielrennen als het ware aanraken. Zo hoort het
de rand van de stad met pendeldiensten de stad in. Een
onder het Universitair Medisch Centrum (UMC) dat de
ook, want wielrennen is van oudsher een sport van het
deel van het parcours loopt langs de Berekuil en het
beschikking heeft over een calamiteitenhospitaal.
volk. Aanraken kan natuurlijk niet, maar Utrecht wil de
moderne kantorencentrum Rijnsweerd. Ook dit zijn voor
Uiteraard zal de Gemeentelijke Geneeskundige en
toeschouwers zo dicht mogelijk bij dit gevoel brengen.
het publiek aantrekkelijke plekken omdat bochten en
Gezondheidsdienst worden betrokken bij de voorbereidingen van het evenement.
lange stukken elkaar hier afwisselen. De tijdrit voert de renners langs de voordeuren van Utrecht. Van het oude, historische centrum naar de
Langs het proloogparcours worden, vooral op plekken
moderniteit van de buitengebieden. Hangend over de
waar het publiek de renners langere tijd kan volgen, op
Mede dankzij de betrokkenheid van de heer
hekken of zittend op speciaal gecreëerde tribunes zal
diverse plaatsen tribunes neergezet, waarbij de veilig-
H.F. Brinkhoff - jarenlang verantwoordelijk voor het
het publiek kunnen genieten van mooie wielersport
heid van toeschouwers en renners vooropstaat.
parcours van de Eneco Tour - is er een proloog van for-
en daarbij de coureurs optimaal kunnen aanmoedigen.
1.3
Kwaliteit proloogparcours
maat uitgezet. Daarbij is niet alleen rekening gehouden
Het proloogparcours is zeer overzichtelijk. Het publiek
met de wensen en eisen van de KNWU, maar ook met
De startlocatie geeft de toeschouwers een mooi en
kan de renners op iedere meter van het parcours volgen.
de criteria van de ASO/Société du Tour de France op het
breed zicht op de weg waar de coureurs hun eerste
Dit impliceert dat de renners op geen enkele plek zon-
vlak van de veiligheid en hospitality.
meters maken in deze Tour. Op het Ledig Erf kunnen de
der publiek zullen rijden, wat de attractiviteit van het
wielerliefhebbers langs het parcours en op de tribunes
geheel alleen maar vergroot.
Kwaliteit voor de renners
de renners volgen op hun zoektocht naar de ideale lijn.
Voor de renners is een uitdagend proloogparcours uitge-
Omdat het hier het summum van het wielrennen
Omdat de proloog door het centrum van Utrecht gaat,
stippeld. Stuurmanskunst, het aanzetten en het snelheid
betreft, is de organisatie erop gebrand de toeschouwers
zal het fourageren van het publiek geen problemen
maken, het zijn facetten die het secondenspel gaan
ruim zicht te verschaffen. Tribunes op het water bouwen
geven. In de Utrechtse binnenstad zijn meer dan drie-
bepalen.
is daarbij een reële optie. De openbare ruimte op deze
honderd horecagelegenheden gevestigd. Mobiele snack-
Vanaf de start bij het Utrechtse stadion Galgenwaard
locatie biedt voldoende mogelijkheden om de renners,
voorzieningen kunnen ter aanvulling worden aangebo-
wordt over brede wegen via de historische binnenstad
die na het bochtenwerk weer in de beugels zullen klim-
den.
gekoerst richting de moderne woon- en werkgebieden.
men, te volgen.
Wat het sanitair betreft, kan in de gehele stad gebruik
Eindpunt is de sportieve omgeving van Maarschalkerweerd. Tussen start en finish zitten diverse pittige stukken.
worden gemaakt van mobiele toiletten die waar mogeDe Catharijnesingel is een mooi lang traject dat veel publiek kan herbergen. Publiek dat houdt van snelheid,
Bij het Ledig Erf bijvoorbeeld wordt een beroep gedaan
van soepele beentechniek in hoog tempo. Aan beide
op de kunst van het bochtenwerk rijden. De renners
kanten van de weg is er plaats voor de toeschouwers.
moeten daar op zoek gaan naar ‘de ideale lijn’.
Aan het eind van de Catharijnesingel zal op de kop een
Langs de Catharijnesingel tot aan het Vredenburg, waar
tribune worden neergezet, waardoor lang zicht op de
richting binnenstad wordt gereden, kan opnieuw tempo
renners mogelijk is. Vanaf het moment van aankomst
worden gemaakt - langs het Muziekcentrum, het stand-
aldaar tot het punt waarop ze de oude binnenstad in
beeld van Willibrord en de stadsschouwburg.
racen. Reizigers die met het openbaar vervoer komen via Utrecht Centraal - kunnen hier direct een mooie plek
Voor en na de schitterende Maliebaan, met de grandeur
vinden, met veel ruimte om de proloog te volgen.
van een Franse boulevard, volgen mooie bochten waarin techniek en stuurmanskunst van de renners op de proef
In de oude binnenstad kan langs beide kanten van de
worden gesteld. Dan resteert nog het lange rechte eind
weg veel publiek staan. Ook met het winkelende
naar de finish.
publiek dat een glimp van de Tour wil opvangen, is reke-
lijk direct op het riool worden aangesloten.
bidbook Gemeente Utrecht |
43
42 Hulpverlening
44
| Parcours
Eerste etappe
‘Tocht langs Nederlandse natuurschatten’
Vreeland
Hilversum
Baarn
Mijdrecht Wilnis
Soest
Maarssen
Den Dolder Bilthoven
Vleuten Kamerik
UTRECHT Zeist
Harmelen De Meern
Doorn Houten Nieuwegein
Veenendaal
Amerongen
N
Wijk bij Duurstede Rhenen
• •
200 km door de meest veelzijdige provincie
•
Koersen door historisch waardevolle gebieden,
van Nederland
mooie stads- en dorpskernen en het Nationaal
Optimale veiligheid voor renners en publiek
Park de Utrechtse Heuvelrug
• •
Veel lange, rechte wegen, goed lopende bochten
Nederland, in het bijzonder van de stad en de
en een eerste etappe met speelse beklimming
provincie Utrecht
Optimale profilering en promotie van
•
Attractief voor renners en publiek
49
Tekening parcours eerste etappe
De eerste etappe ‘Tocht langs Nederlandse natuurschatten’.
1.6
Kwaliteit parcours eerste etappe
Kwaliteit voor de renners De start zal plaatsvinden op de Maliebaan, een van de
1.5
Veiligheid parcours eerste etappe
mooiste plekjes van Utrecht. Ook de Ronde van Midden-
Het parcours van de eerste etappe voldoet aan de hoog-
Nederland is al een keer op deze locatie van start
ste eisen van veiligheid en attractiviteit voor zowel ren-
gegaan - tot volle tevredenheid van renners en organisa-
ners als publiek. De etappe laat Nederland, in het bij-
toren.
zonder de provincie Utrecht, op zijn mooist zien. Vanaf de Maliebaan zal worden gekoerst richting het Het parcours is uitgezet in nauwe samenwerking met de
hart van Nieuwegein over lange en brede stukken snel-
zeer ervaren organisatoren van de Ronde van Midden-
weg, waarna via de historische kern van Schalkwijk de
Nederland. Ook bij deze etappe is rekening gehouden
rivier de Lek wordt bereikt. Over de dijk langs de Lek, de
met de eisen van de KNWU en met die van de
sluizen van Wijk bij Duurstede en het kasteel van
ASO/Société du Tour de France.
Amerongen gaat het dan naar het Nationaal Park de Utrechtse Heuvelrug. Hier kan de eerste bolletjestrui van
Veiligheid voor renners en publiek
deze Tour worden verdiend!
Belangrijk uitgangspunt bij het uitzetten van het parcours voor de eerste etappe was dat obstakels zoals
Na de Grebbeberg wordt er over provinciale wegen,
drempels, vluchtheuvels en trein- en tramrails moesten
via Rhenen en Doorn, richting Zeist en Hilversum
worden vermeden.
geracet. Op de mooie, brede wegen kan volop tempo
In overleg met de betrokken steden en dorpen wordt
worden gemaakt en kan een langgerekt peloton ont-
maximale aandacht besteed aan de veiligheid van zowel
staan.
renners als publiek. De route zal gedurende de gehele dag worden afgezet. In een gezamenlijk te ontwikkelen
De eerste etappe gaat vervolgens over de wegen rondom
veiligheidsplan zal een en ander nader worden uitge-
de Vinkeveense Plassen en door het gebied Mijdrecht/-
werkt.
Wilnis. Met veel kans op een stevig windje - een prima uitdaging voor de renners in deze eerste etappe.
In het laatste juryrapport van de KNWU over de Ronde van Midden-Nederland is de veiligheid van het parcours
Kwaliteit voor het publiek
als uitzonderlijk goed beoordeeld. De betrokkenheid van
Voor het publiek is de eerste etappe zeer aantrekkelijk.
de organisatoren van de Ronde van Midden-Nederland
Vanaf de start tot aan de finish, langs de brede wegen
en van de Eneco Tour bij de totstandkoming van de eer-
en in de stads- en dorpskernen, zal het publiek de ren-
ste etappe garandeert maximale kennis en ervaring op
ners van zeer nabij kunnen aanmoedigen. Op de te
het terrein van de veiligheid.
plaatsen tribunes of staand langs het parcours.
Samen met de andere betrokken overheden zal even-
Omdat het langgerekte parcours veel locaties met goed
tueel noodzakelijke hulpverlening tijdens de eerste
zicht kent, zal de te verwachten stroom toeschouwers
etappe op eenzelfde wijze worden georganiseerd als bij
gemakkelijk over het gebied kunnen worden verdeeld.
de proloog. Het fourageren van het publiek bij de eerste etappe vraagt bijzondere aandacht. Dit zal verder worden uitgewerkt in samenwerking met de aan het parcours gelegen steden en dorpen.
bidbook Gemeente Utrecht |
1.4
Organisatie
2.1 tie
Kwalitatieve en kwantitatieve organisa-
| Organisatie
Al in 2001 zijn enkele Utrechters begonnen met te kij-
projectmanagementbureau beschikt over veel expertise
Ook in het verleden heeft Utrecht meermalen laten zien
van Nederland aangedaan in 1952, 1954, 1956, 1961,
met betrekking tot het organiseren van grootschalige
een uitstekend gastheer te zijn voor bijzondere evene-
1999, 2000 en 2002.
publieksevenementen.
menten. Diverse festivals, waaronder het Nederlandse
ken naar de mogelijkheid de Tourstart in Utrecht te laten
Filmfestival en een aantal grote beurzen en markten,
In 2006 bestaat de Ronde van Midden-Nederland - de
worden jaarlijks in de stad georganiseerd.
oudste wielerklassieker van Nederland - vijftig jaar.
plaatsvinden. In 2002 hebben zij de stichting ‘Tour sous
Organisatie
le Dom’ opgericht, daarmee het initiatief nemend om te
De start van de Tour in Utrecht zal worden onderge-
onderzoeken of Utrecht in aanmerking kon komen voor
bracht in een projectorganisatie, afgestemd op de
Wat de sportieve evenementen betreft, moet het WK
provincie. Het juryrapport, dat aan het eind van elke
een Grand Départ van de Tour de France.
wensen van de ASO. De gemeente en andere beoogde
Hockey van 1998 worden vermeld. Dat was één van de
ronde door de KNWU wordt gemaakt, bevatte de laatste
partners, zoals de Jaarbeurs zullen gezamenlijk een
meest geslaagde internationale sportevenementen die
keer de expliciete opmerking: ‘veiligheid van renners,
Haalbaarheidsonderzoek
projectorganisatie opzetten. Bestuurders van de
de afgelopen jaren in Nederland zijn georganiseerd. De
publiek en verkeer uitzonderlijk goed geregeld, vooral
Er is zeer uitgebreid gesproken met de organisatoren
gemeente en de partners zullen plaatsnemen in de
stad heeft veel waardering ontvangen voor de uitsteken-
door de goede samenwerking tussen burger- en politie-
van de start van de Ronde van Italië in Groningen
stuurgroep. De projectdirecteur heeft een directe lijn
de organisatie van het evenement.
motorrijders’. Een extra compliment aan het adres van
(mei 2002) en de Tourstart in Den Bosch (juli 1996).
met de stuurgroep en is verantwoordelijk voor de dage-
Cap Gemini Ernst & Young heeft – in opdracht van de
lijkse aansturing van de projectgroep die is belast met
Maar er is meer. Jaarlijks trekt de nabij het station in het
waarvan een stimulans uitgaat die ook voor de organi-
gemeente Utrecht en de stichting Tour sous le Dom -
de feitelijke organisatie.
stadscentrum gelegen Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs
satie van de Grand Départ van de Tour France
3,7 miljoen bezoekers. Op grote publieksbeurzen als de
in 2008 van belang is.
een onderzoek ingesteld naar de haalbaarheid van de Tourstart in Utrecht. Van financiën tot veiligheid, van
2.2
Reputatie grote evenementen
acquisitie tot communicatie en van voorbereiding tot en
Utrecht is de komende jaren zeer ambitieus waar het
met samenstelling van het organisatieteam - al deze
gaat om het organiseren van grootschalige, internationale
onderwerpen hebben in het haalbaarheidsonderzoek
culturele en topsportevenementen.
de revue gepasseerd. Vooral de informatie over de werk-
Het is bijna een sportief erfgoed geworden van de
de verder al perfecte organisatie. Een compliment ook
Vakantiebeurs en de HCC-dagen komen jaarlijks massa’s mensen af.
In de provincie Utrecht wordt jaarlijks de profwielerklassieker Veenendaal-Veenendaal gehouden, waar interna-
Het merendeel komt van buiten de stad en reist per
tionale wielerprofs zich met elkaar meten. Opgestart in
openbaar vervoer of eigen auto. De stad heeft niet
1985 en uitgegroeid tot een succesvolle internationale
wijze in Den Bosch, die hogelijk werd gewaardeerd
In 2013 zal in de stad uitbundig het feit worden gevierd
alleen een reputatie hoog te houden als het gaat om de
eendagswedstrijd. Uitwaaiers over de Posbank bij
door de Société du Tour de France, is belangrijk
dat driehonderd jaar geleden de Vrede van Utrecht werd
organisatie van grote evenementen, maar ook als het de
Arnhem, van de voet van de Utrechtse Heuvelrug tot aan
geweest bij de totstandkoming van de Utrechtse plan-
gesloten. Als opmaat tot deze grote herdenking zet
afwikkeling betreft van massale bezoekersstromen.
de Grebbeberg maken van deze koers een uniek
nen voor de Tourstart.
Utrecht samen met de provincie ieder jaar een bijzonder
schouwspel.
2.3
evenement op poten. Ervaring met grootschalige evenementen
Historie wielerevenementen
Utrecht heeft ook de nodige ervaring met de organisatie
De organisatie van aankomst en vertrek van de Eneco
Zoals al eerder vermeld, heeft Utrecht veel ervaring met
Zo is in 2004 een replica gebouwd van het verwoeste
van wielerevenementen. In 1895 was er al een wieler-
Tour, in combinatie met de jarenlange ervaring in de
de organisatie van evenementen. De talloze festivals,
schip van de Domkerk. Voor volgend jaar staan het
baan aan de Stadhouderslaan. In 1936 werd stadion
Ronde van Midden-Nederland, hebben ons ervan over-
(inter)nationale sportevenementen, markten en grote
FIFA WK voetbal tot 20 en de EuroGames op het
Galgenwaard gebouwd, met daarin de beroemde wieler-
tuigd dat wij in staat zijn de Grand Départ perfect te
bezoekersstromen voor het beurs- en vergadercomplex
programma. En in 2006 (her)openen vier musea hun
baan. Deze baan vormde jarenlang de aankomstplaats
laten verlopen.
De Jaarbeurs zijn daarvan voorbeelden. Het gemeentelijke
deuren - de aanleiding voor een bijzonder themajaar.
van de Ronde van Midden-Nederland. De huldiging van
Stuurgroep
Projectdirecteur
de Nederlandse Tour de France-ploegen vond hier even-
2.4
eens plaats, in de jaren 1950. Het Nederlands kam-
Het soepel afleggen van het vergunningentraject is een
pioenschap baanwielrennen is er menigmaal verreden.
van de prioriteiten van de projectorganisatie. Tijdens het
In 1974 deed Cees Stam een succesvolle aanval op het
haalbaarheidsonderzoek is ook aan dit onderdeel aan-
werelduurrecord achter grote motoren in stadion
dacht besteed. Er zijn gesprekken gevoerd met mensen
Galgenwaard (82,984 km/uur).
die waren betrokken bij de organisatie van de Tourstart
Projectgroep
Accommodaties
Logistiek
Veiligheid
in Den Bosch in 1996. Daarnaast heeft Utrecht natuurlijk
Vergunningen & infrastructuur
Communicatie
Vergunningen
Cultuur, sport & educatie
In 1999, 2000 en 2002 vonden in Utrecht de start en
zelf veel ervaring met het organiseren van grote evene-
finish plaats van de Eneco Tour - de grootste profronde
menten. De combinatie van beide levert veel knowhow
van Nederland. De organisatie van de Eneco Tour is
op dit vlak op. Verwacht mag worden dat er zich hier
steeds zeer tevreden geweest over de ontvangst door de
geen verrassingen zullen voordoen en dat de verlening
organisatie. Als etappeplaats werd Utrecht in de Ronde
van de benodigde vergunningen soepel verloopt.
bidbook Gemeente Utrecht |
51
50
2
Financiën
4
Verkeer en vervoer
3.1
Algemeen
4.1
Aan- en afvoer grote publieksaantallen
| Financiën
4.5
Parkeervoorzieningen
Het gemeentebestuur heeft in het voorjaar van 2004 -
Oriënterende gesprekken met commerciële en niet-
Utrecht heeft een pre door haar centrale ligging in
Rondom de stad, maar ook daarbinnen is volop parkeer-
onder andere op basis van het haalbaarheidsonderzoek -
commerciële organisaties uit Utrecht en de regio heb-
Nederland. Als knooppunt van spoorwegen en autowe-
gelegenheid voor touringcars en auto’s.
al een bedrag van één miljoen euro gereserveerd voor de
ben geleerd dat er sprake is van een breed draagvlak
gen is Utrecht prima bereikbaar vanuit alle hoeken van
organisatie van de Grand Départ van de Tour de France
voor de Tourstart. Van die zijde mag zonder meer ook
het land, met alle mogelijke vervoermiddelen.
in 2008. Als Utrecht wordt voorgedragen als Nederlandse
een grote inbreng op financieel en organisatorisch ter-
afgevaardigde voor de Tourstart zal naar verwachting een
rein worden verwacht. Wij gaan in dit bidbook verder
4.2
subsidie uit het ‘Topsportaccommodaties- en
niet in detail
De bereikbaarheid per trein is optimaal. Utrecht is het
binnengeleid. Vanuit alle windrichtingen van Nederland
Topsportevenementenfonds’ worden toegekend van
op de financiën in, omdat we dat in deze fase nog te
landelijke knooppunt van treinverbindingen. De stad kan
is voorzien in een optimale ontsluiting van de stad en de
500.000 euro. Met het lokale bedrijfsleven en enkele
prematuur achten. In het verdere overleg met de
met recht het hart van Nederland worden genoemd als
beschikbaarheid van voldoende parkeergelegenheid.
grote (inter)nationaal opererende bedrijven hebben
ASO/Société du Tour de France zal de nadere inhoudelijke
het gaat om de bereikbaarheid per trein, touringcar, bus
verkennende gesprekken plaatsgevonden over materiële
vormgeving van de Grand Départ worden besproken,
of auto. Tussen Schiphol en Utrecht bestaat voorts een
De stad beschikt over een aantal grote transferia, maar
en financiële sponsoring van de Grand Départ. Het
inclusief bijbehorende financiële condities.
prima treinverbinding. De Nederlandse Spoorwegen
ook op locaties als de Uithof en het Jaarbeurscomplex
(NS) heeft de hoofdvestiging in Utrecht. De NS zal bij de
(6.000 auto’s) kan in overleg met de eigenaren naar
organisatie van de Grand Départ in Utrecht een belang-
behoefte extra parkeergelegenheid worden gecreëerd
rijke partner zijn.
voor dit wielerfestijn. Uiteraard zullen ook het vervoer
draagvlak voor de organisatie van de Tourstart is bij het bedrijfsleven in Utrecht bijzonder groot.
3.2
Garantiebedrag KNWU
De gemeente Utrecht verbindt zich tot uitbetaling van
Bezoekers die met de auto komen, zullen via een uitgekiend verkeersplan, dat in overleg met alle betrokken
Openbaar vervoer
partijen en de politie wordt ontwikkeld, de stad worden
binnen de proloog en de bewegwijzering onderdeel uit-
De gemeente zal, na de aanwijzing van Utrecht door de
het vastgestelde garantiebedrag aan de KNWU, ten
KNWU, een intensieve acquisitie voeren richting de
behoeve van administratieve en advieskosten.
Door de centrale ligging en de talloze evenementen en
ASO/Société du Tour de France. Dat zal in eendrachtige
Bovendien worden, indien de start van de Tour in
beurzen die in de stad plaatsvinden, is overigens alle
samenwerking met het bedrijfsleven gebeuren. De
Utrecht plaatsvindt, 250 vip-kaarten voor het evenement
deskundigheid aanwezig om voor een evenement als de
4.6
definitieve begroting zal in die fase worden opgesteld.
beschikbaar gesteld aan de KNWU.
Tour de France het mobiliteitsvraagstuk te organiseren.
Het stadsverkeer behoeft bijzondere aandacht. Dit zal
maken van het te zijner tijd te ontwikkelen verkeersplan.
Ontsluiting stadsverkeer
dan ook verder worden uitgewerkt in een verkeerscircu-
Garanties voor de inkomsten zullen dan definitief worden vastgelegd. Utrecht weet, op grond van het haal-
4.3
baarheidsonderzoek en de daarin gemaakte benches,
Utrecht kent een goede wegenstructuur, en is het
Auto
wat er financieel komt kijken bij de organisatie van een
knooppunt van snelwegen in Nederland. Schiphol ligt
Voor de verplaatsing van het publiek binnen het par-
Grand Départ. Bij de kandidaatstelling is hiermee reke-
op dertig minuten afstand. De gemeente en provincie
cours wordt gedacht aan het aanleggen van speciale
ning gehouden.
Utrecht gaan met het oog op de Grand Départ nauw
bruggen over het parcours en aan de inzet van rond-
samenwerken met Rijkswaterstaat en de ANWB, wat
vaartboten, watertaxi’s en interne shuttlediensten. De
Utrecht kan bogen op de organisatie van grote sporteve-
betreft het opstellen van een plan voor de afwikkeling
wandelende bezoeker wordt op zijn wenken bediend
nementen als het WK Hockey en het WK Jeugdvoetbal,
van de verkeersstromen naar en van Utrecht tijdens de
door een goede bewegwijzering en geleide routes langs
waarbij het belang van sponsorwerving aanzienlijk was.
Grand Départ in 2008.
het parcours en naar de publieksterreinen.
expertise van de organisatoren van de Tourstart van
4.4
De interne bereikbaarheid is een belangrijk facet van de
1996 in Den Bosch. Met hen zijn verkennende gesprek-
Naast de goede bereikbaarheid per auto en openbaar
aantrekkelijkheid van de stad. Vanaf het Centraal Station
ken gevoerd.
vervoer is voor een internationaal evenement als de Tour
en de parkeergarages in het centrum wordt de beweg-
de France de ligging van Utrecht ten opzichte van lucht-
wijzering geregeld waardoor de bezoeker op een over-
Voor de Grand Départ en de in het kader daarvan te
havens van belang. Alle grote Nederlandse vliegvelden
zichtelijke manier zijn weg kan vinden in de binnenstad
organiseren evenementen gaan we uit van een begro-
zijn prima bereikbaar vanuit Utrecht.
van Utrecht.
latieplan voor het evenement.
Deze ervaring zal zeker weer worden benut, net als de
Luchthaven
ting van ca. vijf miljoen euro. Daarbij zijn inbegrepen de inkoop van de Tour, de organisatiekosten, en het culture-
Met de auto of de trein kun je binnen dertig minuten op
le en sportieve festiviteitenprogramma dat Utrecht in de
de internationale luchthaven Schiphol Amsterdam zijn.
aanloop naar en tijdens het Tourfestijn wil presenteren.
Schiphol wordt al jaren uitgeroepen tot beste luchthaven van Europa. De verbindingen Schiphol - Utrecht zijn uitstekend.
bidbook Gemeente Utrecht |
53
52
3
Entertainment en fouragering van publiek
Veel inwoners van Utrecht komen met de fiets naar de
5.1
Entertainment
Utrechtse binnenstad. De stad beschikt over zeven
De Grand Départ in 2008 in Utrecht zal een knallend
bewaakte fietsenstallingen voor de opvang van het fiet-
feest worden. Voor iedereen. In de stad zullen tal van
sende publiek.
culturele en sportieve festiviteiten te bezoeken zijn. Met
| Verkeer en vervoer
de grote culturele partners is in de aanloop naar de kan-
4.7 Transport Tourkaravaan
didaatstelling al gesproken. Het enthousiasme voor het
Bijzonder punt van aandacht is het transport van de
evenement bij deze groep is hartverwarmend.
tourkaravaan naar de stadionomgeving, de start- en finishlocatie. Utrecht zal er alles aan doen om een vlek-
Met deze partners gaat Utrecht een cultureel program-
keloos vervoer van teams, begeleiding, officials en pers
ma op touw zetten dat recht doet aan een evenement
te realiseren. Middels een aantal specifieke verkeers-
als de Tour de France. Voorafgaand aan en tijdens de
maatregelen zal het tourverkeer in staat worden gesteld
Grand Départ zal in Utrecht een groot aantal sportieve,
om snel en zonder opstoppingen de start/finish locatie
culturele en ook andere evenementen worden georgani-
te bereiken dan wel te verlaten.
seerd. De vele theatergezelschappen, theaters en andere culturele instellingen gaan hiervoor de krachten bundelen. Het programma zal Utrecht internationaal op de kaart zetten!
5.2
Fouragering
In de stad Utrecht bevinden zich talloze horecagelegenheden binnen en buiten het parcours. Aangevuld met een breed assortiment mobiele snackvoorzieningen kan aan elke consumptiebehoefte worden voldaan. Voor de eerste etappe zal in overleg met de steden waardoor en waarlangs gekoerst gaat worden een uitgebreid fourageringsplan worden opgesteld, dat kan voldoen aan de eisen van de ASO/Société du Tour de France op dit terrein.
bidbook Gemeente Utrecht |
55
54
5
Accommodaties
6.1
Stadion Galgenwaard en omgeving
57
56
6
Persfaciliteiten
De zalen in Sportcentrum Galgenwaard zijn uitermate
ne stadion Galgenwaard - de thuisbasis van FC Utrecht -
geschikt om als perscentrum te worden ingericht. De
biedt meer dan voldoende faciliteiten om als epicentrum
meer dan duizend journalisten en fotografen kunnen
te fungeren voor de start van de Tour in Utrecht.
hier hun thuisbasis krijgen. De technische voorzieningen
bidbook Gemeente Utrecht |
| Accommodaties
6.2
Van dopingcontroles tot persaccommodatie: het moder-
in stadion Galgenwaard zijn optimaal. Dat tien wedstrijHet stadion ligt aan de snelweg, aan de rand van de
den van het FIFA WK voetbal tot 20 in 2005 in dit sta-
stad. Het is gemakkelijk te bereiken. Het beschikt over
dion worden gespeeld - met meer dan 450 miljoen tele-
1200 overdekte parkeerplaatsen, de ruimtelijke mogelijk-
visiekijkers tijdens de vorige editie! - zegt genoeg over
heden voor nog een paar duizend niet-overdekte par-
de technische voorzieningen waarover dit stadion
keerplaatsen, een modern gemeentelijk sportcentrum en
beschikt.
genoeg ruimte in de directe omgeving om te kunnen
De diverse ruimten van het stadion en de direct daaraan
voldoen aan de eisen die de ASO/Société du Tour de
gelegen sporthallen kunnen we conform de wensen van
France aan een Tourstart stelt.
de ASO/Société du Tour de France inrichten.
Het stadion en de directe omgeving voldoen ruim-
Alle technische voorzieningen om de audiovisuele en
schoots aan de eisen van de ASO/Société du Tour de
schrijvende pers hun werk naar behoren te laten doen,
France als het gaat om het onderbrengen van de jury,
zijn aanwezig. Op het grote terrein rondom het stadion -
secretariaat, commissariaat, vip-dorp, podium, ontvangst-
onder meer op de achter het stadion gelegen voetbal-
ruimten, village départ en dergelijke. Ook kan er op het
velden die minimaal acht hectare beslaan - kan een
omvangrijke terrein rondom het stadion een grote tv-
grote radio- en tv-stad worden gebouwd met voldoende
stad worden gebouwd, met voldoende mogelijkheden
mogelijkheden voor de opstelling van tv- en radioploe-
voor de opstelling van tv- en radioploegen en portocabi-
gen en portocabines. Deze locatie is eerder gebruikt bij
nes. Bij de start en finish zijn de standaardeisen van de
het WK Hockey.
ASO/Société du Tour de France opgevolgd: beide zijden staan ter beschikking van de organisatie.
Ook overal langs het parcours zijn faciliteiten voor de
N
medewerkers van radio en tv. Langs het parcours kunDe ploegenpresentatie kan eveneens op deze locatie
nen vaste cameraposities worden ingenomen. Bij start
worden gehouden, maar in overleg kan ook worden uit-
en finish zal er voldoende ruimte zijn om de renners te
geweken naar de historische binnenstad. Aan de noord-
benaderen. In overleg met de ASO/ Société du Tour de
zijde ligt het terrein van de Kromhoutkazerne waar het
France zal dit onderdeel nader worden uitgewerkt.
rennerskwartier is gepland en waar de reclamekaravaan aan de achterzijde kan neerstrijken. De locatie is niet
6.3
openbaar toegankelijk en is voorzien van beveiliging.
In stadion Galgenwaard is voldoende plek voor de anti-
Antidoping
doping. In het hypermoderne stadion zijn verschillende vertrekken geschikt voor de medici van de ASO/Société du Tour de France. Deze grenzen aan het rennerskwar-
Start
tier en kunnen dus daarvandaan en vanaf de start en de finish snel en ongehinderd worden bereikt.
6.4
Promo-dorp Finish TV verslaggeving
Kleedruimten
Stadion Galgenwaard en het gemeentelijke sportcomplex beschikken over diverse kleedruimten en uitsteken-
Pers / verslaggeving
Rennerskwartier
Parkeren (ondergronds)
Société du Tour de France
Rijrichting
de sanitaire voorzieningen die door de coureurs kunnen worden gebruikt.
Marketing van evenement
7.1
Promotie en communicatie
8
Hotels
| Marketing van evenement
In de aanloop naar de Utrechtse Tourstart zal uiteraard een uitgebreid plan voor de marketing en promotie van
Het hotelaanbod in Utrecht laat niets te wensen over: alleen al in de stad zijn ruim 2.100 bedden. De totale hotelcapaciteit in de provincie beslaat 10.000 bedden. Overnachtingsmogelijkheden zijn er in alle prijs- en kwaliteitsklassen. Een aantal hotels ligt vlak bij het parcours.
het evenement worden voorgelegd. Een grootschalige publiekscampagne kan hiervan onderdeel uitmaken.
Een van de meest bijzondere hotels in Utrecht is de
Hotels in de stad Utrecht
7.2
Sponsorwerving
Klasse
Aantal kamers
Aantal bedden
De regie voor de sponsorwerving ligt bij de gemeente.
vijfsterren
91
182
Niet uitgesloten is dat wij ons op dit specifieke terrein
viersterren
618
1220
zullen laten ondersteunen door een deskundige externe
driesterren
160
334
partner.
tweesterren
140
276
één ster
29
59
geen ster
60
94
1.098
2.165
Tot nu toe zijn de ervaringen met sponsorwerving ten behoeve van grootschalige evenementen bijzonder positief geweest. Utrecht is een stad met veel werkgelegen-
Totaal
vijfsterrenaccommodatie Grand Hotel Karel V, in de oude binnenstad. Dit hotel is gelegen in de directe nabijheid van het proloogparcours en uitstekend geschikt voor het onderbrengen van officials.
Bron: Hotelnota Utrecht 2000 - 2004, gemeente Utrecht
heid, en kent een grote, vaste kern van bedrijven die zich betrokken voelen bij het ‘welvaren’ van de stad. Nogmaals, de herbouw van het in 1674 door een tornado verwoeste schip van de Domkerk staat symbool voor de samenwerking tussen stad, provincie en de partners in Utrecht en de regio. We hopen deze krachtige samenwerking met het onthaal van de Tour in 2008 wederom te mogen waarmaken.
Hotels in de provincie Utrecht (incl. stad
In de provincie Utrecht beschikken steden als Amersfoort, Zeist en Maarssen over uitstekende hotel-
Utrecht) Klasse
Aantal hotels
Aantal bedden
vijfsterren
1
180
viersterren
24
4616
driesterren
24
2232
tweesterren
16
652
één ster
6
135
geen ster
19
501
Totaal Bron: Utrecht 2004
90
8.316
Aantal hotels
Aantal bedden
vijfsterren
17
8146
viersterren
33
7747
driesterren
74
10.880
tweesterren, één ster, geen ster
207
10.137
Totaal
331
36.910
Bron: Amsterdam Tourist Board 2003
Utrecht is goed.
Voor extra hotelbedden kan nog worden uitgeweken
Hotels in Amsterdam 2002 Klasse
accommodaties. De bereikbaarheid ten opzichte van
naar Amsterdam dat slechts op 25 minuten rijden van Utrecht ligt. Amsterdam en Utrecht zijn in toeristisch opzicht belangrijke partners. Over en weer doen beide steden al jaren een beroep op elkaar, in geval van grote drukte.
bidbook Gemeente Utrecht |
59
58
7
60 | Utrecht à voix basse
Voyage: Utrecht à voix basse “Tout bouge, mais en silence dans cette ville soucieuse au plus haut point de sa quiétude autant que de celle des autres. Tolérance, élégance, discrétion. Un autre monde. D'abord, résister à l'attraction d'Amsterdam. De l'aéroport, faire comme si de rien n'était. Prendre le train mais, une fois à la gare centrale, se détourner de la Venise du Nord qui là, à deux pas, vous tend ses canaux. Résister une fois encore puis promener son regard sur les noms qui virevoltent sur le grand tableau des départs. Pour choisir, laisser remonter à la surface ses souvenirs d'écolier.”
Frances Patrick article publié le 23 Octobre 1993
