LAURENS LAGESCHAAR: DUURZAAMHEID CENTRAAL

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

17 OKTOBER 2014

308

42

LAURENS LAGESCHAAR: ‘DUURZAAMHEID CENTRAAL’ 10

ONDERNEMERS HELPEN ONDERNEMERS

12

INVESTEREN IN BODEMLEVEN LOONT

16

20

AFZET CENTRAAL OP GROOTGROENPLUS

SAMENWERKING MET SECTOR ESSENTIEEL

24

HOPMAN LELIE BV HOUDT OPEN DAG

PEONYSHOP.COM Uw adres voor Kwaliteit & Exclusiviteit

Pioenrozen Kwekerij Paionia V.O.F. Scholten-Keeman KWEKERIJ VAN DE NIEUWSTE SOORTEN o.a. Etched Salmon, Lemon Chiffon en Old Faithfull

EEN GOEDE START

Van Narcis tot Pioen en Astilbe. Helmus Spoelbedrijf ‘kookt’ de meest uiteenlopende soorten plantgoed, zodat aaltjes geen kans hebben. Neem contact op met Helmus Spoelbedrijf voor meer informatie over spoelen, behandelen en ontsmetten. 0252 - 22 25 80 • [email protected] • www.helmus.nl

Kadijkweg 51 – 1614 MA Lutjebroek – NL Mobiel: 0623 236 056 / Fax 0228 523 792 Email: [email protected] Website: www.peonyshop.com

Postbus 21, 2215 ZG Voorhout, www.gmnbv.nl

Tulpen- en Hyacintenpapier (halve manen) Leverbaar: blanco of bedrukt Vestigingen: Bovenkarspel T 0228 - 51 65 50 . Breezand T 0223 - 52 17 52 .

Horst T 077 - 399 91 11 Julianadorp T 0223 - 69 01 11 .

Voorhout T 0252 - 21 10 63 . Limmen

BV

LUCHTVRACHT IN VERTROUWDE HANDEN

Lucht- en zeetransport Douane afhandeling

50 jaar juridische ervaring op het gebied van agrarische bedrijfsvoering en bloembollen. Voor kwekers, telers, veredelaars, IVB’s, handelaren en exporteurs.

Import en export

Contactpersonen: Vincent Audiffred en Chris Hartsuiker.

Veiligheid en screening

Bel voor een afspraak 023-517 51 00 of kijk op www.swdv.nl.

Opslag en douane entrepot Bloemen en planten Bollen en zaden Huis-huis levering Fytosanitaire keuringslocatie Temperatuur gecontroleerd swdv advocaten

BV

Capronilaan 12-18 1119 NR Schiphol The Netherlands

Phone: +31(0)20-316 20 15 Fax: +31(0)20-316 20 21 Mobile: +31(0)6-310 143 02

www.iaa-airfreight.com

ADVOCATEN DIE ACHTER U STAAN.

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector • 17 oktober 2014 Nummer 308

INHOUD

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Actueel

8

Fors hoger resultaat CNB Goed verlopen seizoen CNB-dahliashowtuin

Visie

14 8

9

12

10

Ondernemers voor ondernemers

Bodem

12

Bodemleven koesteren

Bemiddeling

14

Aad Rood: ‘Bemiddelen doe je niet achter je bureau’

Boomkwekerij

10

16

Afzetcollectieven presenteren zich op GrootGroenPlus

Actueel

20

Buitenland bekijkt Nederlandse bol kritisch

Vakvenster

16

22

Winterklaar

Open dag

24

Open dag Hopman Lelie bv op 1 november

Nauwkeurig

26

Vroege kerst

14

20

Onderzoek en Praktijk

27

Bolontsmetting

Laatste nieuws

30

Product en Show

32

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB

CNB Actueel

24

26

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

22

32

33

33

CNB Lelieweek

Service

34

Grondbank

36

Vraag en aanbod

37

42

Vaste planten

44

Concepten bepalen teeltplan Lageschaar Vaste Planten

44

46

Toeleveranciers Agrozone vertaalt natuurlijke eigenschappen van ozon naar bollensector

46

Branchenieuws Ethyleenanalyser must voor elk bedrijf met bewaarcellen

51

54

Actueel Nieuwe wetgeving haalt streep door nu nog veel gekozen koudemiddelen Nieuwe speler bij luchttransport bloembollen Ontwerp entree Keukenhof ingediend

54

Boomkwekerij Nieuwkomers geven Sambucus hedendaagse uitstraling

55

55

52

Tien vragen aan Lex Groot

58

Advies Testamenten en huwelijkse voorwaarden: haal ze uit de kast

59

Vasteplantenvaria Bijna rooitijd voor vasteplantensector

60

Teeltadvies

64

Laatste nieuws / agenda

65

Service

53

Lawaai Glad IJs

66

58

Hobaho Vertegenwoordigers voorzien redelijk tot goede lelieoogst

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Teeltadvies Hobaho KAVB

66

70

Fotografie omslag: René Faas

70

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Foto: PR

Tulpenbollen voor Stede Broec

Beheerovereenkomst Poldertuin ANNA PAULOWNA - De beheerovereenkomst tussen de gemeente Hollands Kroon en de Stichting Poldertuin is officieel een feit. Stichtingsvoorzitter André Duivenvoorden, bestuurslid Leo Huiberts en wethouder Theo Groot hebben op 29 september hun handtekening gezet onder een tweejarig contract. Aan de basis van de overeenkomst ligt een eerdere bezuinigingsronde, waarbij vooral de eigen personele inzet van de gemeente in de Poldertuin fors is verminderd. Na diverse opties is uiteindelijk gekozen voor een overeenkomst met de nieuw opgerichte Stichting Poldertuin. Alles wat met de bloembollen te maken heeft, is voortaan een taak van de Stichting Poldertuin. Overige zaken, zoals onderhoud aan de paden, bomen en watergangen, blijft een taak van de gemeente. Na twee jaar wordt bepaald of de overeenkomst wordt gecontinueerd. De gemeente en de Stichting Poldertuin hebben er alle vertrouwen in dat het een succes wordt en hopen dat ook andere partijen kunnen worden betrokken bij het onderhoud en inrichting van deze toeristische trekpleister in Anna Paulowna.

STEDE BROEC - LTO Stede Broec heeft ieder kerkdorp van Stede Broec 6.500 tulpenbollen in het kader van 650 jaar Stede Broec geschonken. De bollen werden op 1 oktober overhandigd aan burgemeester Goldsmeding en dhr Kunne op het gemeentehuis. Landbouw en Stede Broec zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wonen en werken op het land was 650 jaar heel gewoon. Alles was groen, pas na de Tweede Wereldoorlog begon het stedelijke gebied te verrijzen in en rondom de dorpen Bovenkarspel, Grootebroek en Lutjebroek. Gelijktijdig zijn de bedrijven flink gegroeid met als resultaat veel tulpenbroeierijbedrijven die toonaangevend zijn in de wereld. Stede Broec is een tulpendorp. Juist daarom heeft LTO gemeend om in het kader van 650 jaar de gemeente en burgers een passend cadeau aan te bieden door elk kerkdorp 6.500 tulpenbollen te schenken. Het betreft overwegend de roodgele cultivar ‘Leen van de Mark’, aangevuld met soorten als ‘Dynasty’ en ‘Negrita’. Om de bollen te planten werd een bollenschopje bij het cadeau gedaan.

Nieuw promotieplan Simply Calla AALSMEER - De FPC (FloraHolland Productcommissie) Calla heeft de nieuwe promotieplannen voor Simply Calla goedgekeurd. Maar liefst 85 procent van de deelnemers stemde voor. Dit betekent dat Simply Calla sowieso nog drie jaar vooruit kan. Tijdens de bijeenkomst werden kwekers geïnformeerd over de activiteiten van de FPC Calla. Aan het woord kwam onder andere Peter Edelaar over de productontwikkelingen. Edelaar trad op als ad-interim productcoördinator. Zijn verhaal zette menig kweker aan het denken. De presentatie is terug te vinden op de Community van FloraHolland. Marcel Jansen van Ström Creative Marketing lichtte de resultaten toe van de afgelopen twee jaar callapromotie en presenteerde de nieuwe plannen en verdere uitrol.

HAAREN - Negen Brabantse boomkwekers hebben zich verenigd in een nieuwe afzetcoöperatie dat zich volledig richt op de export. Door deze krachtenbundeling, die de naam ABCoop UA draagt, kunnen afnemers een completer pakket bij een adres bestellen. Daarnaast wordt de logistieke afhandeling eenvoudiger. ABCoop, een afkorting van Arbustum Brabant Coöperatief, hoopt op deze manier het afzetgebied van de deelnemende bedrijven te vergroten, met name richting Duitsland, Frankrijk en Zwitserland. De coöperatie wordt geleid door Harm Horlings. De deelnemende bedrijven zijn: Kwekerij Aad Vermeer (Haaren), Boomkwekerij De Spankert (Boxtel), Tricolor Plant (Haaren), Boomkwekerij Gebr. Van Overbeek (Haaren), Johan van der Mee Boomkwekerij (Haaren), Plantenkwekerij Joost Sterke (Haaren), Lodders Boomkwekerijen (Wernhout), Boomkwekerij P. Heijms (Oirschot) en P.M. de Jong Boomkwekerijen (Haaren).

Najaarschouw Hoogheemraadschap HEERHUGOWAARD - De najaarschouw staat voor de deur. Vanaf 20 oktober gaan 110 schouwmeesters van het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier gedurende twee weken het gebied in om te controleren of de sloten schoon, voldoende breed en diep genoeg zijn. Ook controleren zij of duikers, bruggen en dammen schoon en in goede staat zijn. De schouw is vanaf dit jaar volledig digitaal. Schouwmeesters gaan voor het eerst op pad met een tablet. Daarop voeren zij hun bevindingen in. Dat scheelt tijd, ruimte, verkleint de kans op fouten en is uiteindelijk goedkoper. De onderhoudsplichtige van een sloot moet zijn sloot het hele jaar door schoon houden. Tijdens de schouw controleert het schap of dat goed of voldoende gebeurt. Zo niet, dan volgt een aanschrijving om het alsnog in orde te maken. Op de website van het schap staat precies aangegeven wat de onderhoudsrichtlijnen voor een schone sloot zijn. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

Foto: PR

Brabantse kwekers starten ABCoop

Eerste winkel sierteeltmerk KAS ROTTERDAM - Koningin Maxima heeft op 1 oktober de splinternieuwe Markthal in Rotterdam geopend, de eerste overdekte versmarkt in Nederland. Ook verse bloemen en planten zijn hier dagelijks te koop. Het sierteeltmerk KAS, mede mogelijk gemaakt door Innovatiemotor Greenport Aalsmeer, opent haar eerste winkel. KAS staat voor producten vers van de producent. Achter het merk staan enthousiaste kwekers die hun krachten en producten bundelen om met het eigen consumentenmerk voor bloemen- en planten te starten. Ze zijn zelf eigenaar van het merk en de shop in de Markthal Rotterdam, en zorgen er met elkaar voor dat er dagelijks topkwaliteit bloemen en planten rechtsreeks uit de kas in de shop staan. Door deze korte lijnen zijn zij in staat snel in te spelen op de wensen van de klant en horen ze meteen wat de consument vindt van hun producten. Na de start in de Markthal Rotterdam wil KAS snel doorgroeien. Er zijn plannen voor meer eigen winkels, een webshop én shop-in-shop en verkooppunten bij bijvoorbeeld tuincentra of op stations.

Jonge Landbouwersregeling uitgesteld

Hbo-studies Clusius College

UTRECHT - De Jonge Landbouwersregeling wordt deze maand niet opengesteld. Reden is dat de inhoudelijke invulling van de regeling nog niet compleet is en dat deze nog ter goedkeuring moet worden voorgelegd aan de Europese Unie. Het NAJK streeft naar een openstelling in het eerste kwartaal van 2015. Het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid gaat per 1 januari 2015 van start en loopt tot 2020. Dankzij de inzet van de provinciale AJK’s en NAJK is het gelukt om de Jonge Landbouwersregeling ook in dit nieuwe GLB te behouden. De Jonge Landbouwersregeling zal echter anders ingevuld worden. De regeling is bijvoorbeeld niet meer alleen voor jonge boeren en tuinders na bedrijfsovername, maar is nu ook toegankelijk voor leden in maatschap. Het eigen vermogen van de jonge boer of tuinder in het bedrijf is voor de hoogte van het subsidiebedrag mede bepalend. Op basis van het percentage eigen vermogen krijg je eenzelfde percentage van de aangevraagde subsidie. Bij volledige bedrijfsovername is het subsidiebedrag dus 100 procent.

HOORN - In september 2015 starten op het Clusius College in Hoorn twee deeltijdstudies voor jonge en toekomstige agrarische ondernemers. Het gaat om de tweejarige hbo-studie Bedrijfskunde en agribusiness met de richtingen ‘Ondernemerschap’ en ‘Management, Beleid & Buitenruimte’. De deeltijdstudie richt zich op mbo’ers (niveau 4) met minimaal twee jaar werkervaring. Het zijn beide Ad-opleidingen, Associate degree. Het eindniveau van de Ad staat tussen het mbo-niveau 4 en een hbo-bachelor in. Na afronding van de studies kan, met nog twee jaar deeltijdstudie, een hbo-bachelordiploma bedrijfskunde en agribusiness of Management, Beleid & Buitenruimte behaald worden. Het Clusius College heeft met de Hogeschool CAH Vilentum in Dronten de handen ineen geslagen om deze deeltijdstudies te kunnen aanbieden. De studies worden uitgevoerd met als partners de gemeente Hoorn en de AgriTech Campus, onderdeel van Greenport Noord-Holland Noord. De studies worden elders in het land goed gewaardeerd en zijn nu bereikbaar voor iedereen in Noord-Holland Noord.

Foto: René Faas

Vernieuwde gids Plantentop 500

Plasbokaal 2014 tijdens Horti Week NAALDWIJK - Zoals eerder aangekondigd in BloembollenVisie kent de jaarlijkse Plasbokaal dit jaar een nieuwe datum en een nieuw onderkomen. De broeiwedstrijd annex lelieshow, georganiseerd door Leliekwekerij De Plas, wordt van 4 tot en met 7 november gehouden in de Watertuin in Naaldwijk. De Plasbokaal is dit jaar verschoven van september naar november, zodat het evenement gelijktijdig is met de zogenaamde Horti Week waarin de FloraHolland Trade Fair en IFTF Expo plaatsvinden. Op vrijdagmiddag 7 november 2014 zal om 16.00 uur de Plasbokaal 2014 worden uitgereikt. Vanwege de verhuizing van Leliekwekerij De Plas, is de organisatie op zoek gegaan naar een nieuwe locatie voor de Plasbokaal met als resultaat de Watertuin in Naaldwijk. Een breed leliesortiment zal geshowd worden te midden van uitgestrekte koikarpervijvers, ruime volières, weelderige bomen en enorme rotsblokken. Een spectaculaire setting voor een lelieshow.

LEERSUM - Boomkwekerij Darthuizer brengt deze maand de vijfde editie van de gids ‘De 500 beste planten voor het functioneel groen’ uit. De nuttige groengids in handzaam binnenzakformaat bevat 286 pagina’s en is speciaal samengesteld voor professionals in het groen en gepassioneerde tuiniers. De beknopte basisinformatie met foto per plant geeft snel en optimaal inzicht in de praktische toepasbaarheid. De laatste editie van de gids verscheen in het najaar van 2011. De vernieuwde groengids is ingedeeld in de rubrieken heesters, klimplanten, rozen, coniferen en vaste planten. Alle 500 planten zijn geselecteerd op onder meer sierwaarde, mate van onderhoud, ziekteresistentie en vorstbestendigheid. Ook diverse nieuwe soorten zijn opgenomen, waaronder de lage vlinderstruiken ‘Purple Chip’ en ‘White Chip’ en de struikroos ‘Sexy Lady’. Daarnaast is er deze editie extra aandacht voor vaste planten die onderhoudsextensief zijn. Het vijfde editie van de gids ‘De 500 beste planten voor het functioneel groen’ is exclusief verkrijgbaar via de website van Darthuizer voor € 19,95.

WESTLAND – Op 6 oktober hebben medewerkers van de Nederlandse ambassades in Bulgarije, Roemenië en Polen een bezoek gebracht aan Westland. Zij worden opgeleid om mensen in hun thuisland te informeren over het werken en wonen in Nederland. Het bezoek vloeit voort uit de toezegging van minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de Tweede Kamer om meer in te zetten op voorlichting in het land van herkomst, zodat arbeidsmigranten die in Nederland komen wonen en werken goed beslagen ten ijs komen. Bij Looije Tomaten en Greenpack gingen de nieuw aangenomen ambassademedewerkers en arbeidsmigranten met elkaar in gesprek over de inhoud van het werk en het wonen in Westland. Uit de gesprekken bleek dat de (voor)oordelen en verwachtingen die beide partijen over en weer hebben, afwijken van de realiteit. Zo zijn de arbeidsomstandigheden in de glastuinbouw veel beter dan het ambassadepersoneel had verwacht.

Foto: PR

Nederlandse ambassades bezoeken Westland Calla zomerbol van het jaar HILLEGOM - In 2015 mag calla zich zomerbol van het jaar noemen. Dat is niet voor niets want calla betekent letterlijk ‘mooi’ in het Grieks. Met haar vele kleuren en elegante vormen straalt ze zowel in de tuin als op het terras. Vanuit promotieorganisatie iBulb is vorige week een persbericht verstuurd waarin de zomerbol van het jaar wordt aangekondigd. Het bericht bevat informatie over de herkomst van de calla (of Zantedeschia), productinformatie, planttips en vooral veel beeldmateriaal. 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

CNB ACTUEEL

Goede uitgangssituatie voor de toekomst CNB heeft in het boekjaar 20132014 een resultaat voor belasting van 575.000 euro geboekt. Dat is fors hoger dan het resultaat van vorig jaar. Een stijging van de bemiddelingsomzet en een lagere dotatie ‘voorziening voor dubieuze debiteuren’, legden hiervoor de basis. Tezamen met de afgeronde reorganisatie en de voortgezette kostenbeheersing, geeft dat een financieel stevige uitgangspositie voor de toekomst, stelt directeur Leo van Leeuwen.

Tekst: Gerrit Wildenbeest Fotografie: René Faas

H

et positieve resultaat van 575.000 euro (winst na belasting 434.000 euro) is 226.000 euro hoger dan in het vorige boekjaar. Zowel de hogere bemiddelingsomzet (plus 11 miljoen euro ) als de afname van de dotatie voor dubieuze debiteuren (van 525.000 euro naar 31.000 euro) leveren hier een bijdrage aan. “Na het topjaar 2010-2011 raakte de handelsomzet in een vlucht naar beneden. Die vrije val lijkt nu gestopt”, aldus directeur Van Leeuwen in een toelichting op het jaarverslag 20132014. De toegenomen bemiddelingsomzet is de resultante van een verbeterd prijsniveau in vooral de tulpen en lelies en meer bemiddelde stuks. “We hebben ons marktaandeel behouden dan wel vergroot.” De omzet bij het koelen preparatiebedrijf bleef met 4,4 miljoen euro op het peil van vorig jaar. De groene - en materialenveilingen leverden 1,3 miljoen euro aan omzet in, waardoor de totale handelsomzet is uitgekomen op 264 miljoen euro, tegenover 254 miljoen euro vorig boekjaar. Het geringe aantal af te waarderen vorderingen en meevallers op vorderingen die voorgaande jaren zijn afgewaardeerd, zorgden voor de sterke afname van de voorziening voor dubieuze debiteuren. 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

BETALINGSZEKERHEID Naast een toename van de afschrijvingen met 460.000 euro - als gevolg van de investering in CNB Online - is het resultaat gedrukt door de reorganisatiekosten ter grootte van 760.000 euro. Zonder deze eenmalige post zou het resultaat al aardig in de buurt zijn gekomen van de winstdoelstelling van anderhalf miljoen euro. Die doelstelling is geformuleerd om debiteurenrisico’s op te kunnen vangen, die een veelvoud zijn van de provisieopbrengsten uit de bemiddeling als CNB’s kernactiviteit. “Het garanderen van betalingszekerheid aan onze klanten is een groot goed. Als de risico’s die we lopen bij onze kernactiviteit uiteindelijk meevallen kan er worden gerestitueerd”, aldus Van Leeuwen. Het afgelopen boekjaar voldoet niet aan de doelstelling waardoor er geen restitutie plaatsvindt en de voorgestelde bestemming van de winst het toevoegen aan de algemene reserve is. Het eigen vermogen neemt hierdoor toe van 28,6 naar 29 miljoen euro, waardoor de solvabiliteit uitkomt op 67 procent, een verbetering van drie procent ten opzichte van vorig boekjaar. Daarmee wordt ruimschoots voldaan aan een andere financiële doelstelling, namelijk een solvabiliteit van tenminste veertig procent. De investeringen ter grootte van 1.458.000 euro zijn geheel uit eigen middelen gefinancierd, zonder dat dit ten koste ging van de liquiditeit.

CNB ONLINE Ruwweg de helft van de investeringen had betrekking op het project CNB Online, dat na enige kinderziektes nu naar tevredenheid draait. “Gebruikers moeten er aan wennen, dat vergt

tijd. En we blijven alert op verbetermogelijkheden”, zegt Van Leeuwen over dit ambitieuze project dat de komende jaren een belangrijke ondersteunende rol zal spelen voor zowel de klanten als de medewerkers van CNB. “Maar bij mogelijke verbeteringen past altijd een afweging tussen de kosten en de baten; we kunnen ons niet elk ambitieniveau veroorloven.”

VOORUITZICHTEN Voor boekjaar 2014-2015 ligt de handelsomzet zodanig op koers dat de winstdoelstelling van anderhalf miljoen euro binnen bereik ligt. Doorgevoerde kostenbesparing en lagere loonkosten zoals die mede voortvloeien uit de genoemde reorganisatie, zijn de andere pijlers onder het verwachte positieve resultaat. Kostenbesparingen zijn echter niet oneindig door te voeren. CNB blijft investeren in de dienstverlening teneinde de klanten te ondersteunen bij het vraaggericht ontwikkelen, introduceren en produceren van producten in velerlei vormen van samenwerking. ”We zullen meer moeten doen voor ons geld, daar is iedereen zich van bewust.” Het hiermee samenhangende vraagstuk van een tarifering die in de ogen van de klanten goed aansluit bij de diensten, is een onderwerp dat CNB de komende jaren kritisch en gedegen gaat oppakken, al gaat het natuurlijk primair om de dienstverlening zelf. Op de ledenvergadering van 23 oktober zal de CNB-directeur daarover al enige tegels lichten; ook op andere bepalende ontwikkelingen die in het jaarverslag worden aangestipt - zoals de internationaliserende bemiddeling en de toegenomen fytosanitaire eisen - zal dan nader worden ingegaan.

CNB ACTUEEL

VAN DE REDACTIE

Foto: René Faas

Ivoren toren

Goed verlopen seizoen CNB-dahliashowtuin

COLOFON

Begin deze maand zijn de ruim vierhonderd soorten die opgeplant stonden op de nieuwe CNB-dahliashowtuin aan de Spekkelaan in Lisse gerooid en afgevoerd. Die nieuwe locatie is het dahliateam van CNB overigens uitstekend bevallen. Volgens dahliaspecialist René Koordes is de belangstelling ondanks de nieuwe locatie en daarmee de onbekendheid niet minder geweest dan vorig jaar, al was het voor sommigen een beetje zoeken. Wat de gewasontwikkeling betreft kan gesteld worden dat de groei vlot op gang kwam, zodat het grootste deel van de tuin begin augustus al volop in bloei stond, hetgeen een unicum genoemd mag worden. Dankzij de lange bloeitijd hebben de professionele fotografen volop hun plaatjes kunnen schieten, zodat er weer vele nieuwe cultivars aan de beeldbanken toegevoegd konden worden en er vers fotomateriaal voor de exportcatalogi beschikbaar is gekomen. Opmerkelijk dit seizoen was het opvallend grote aantal bezoeken van vakgenoten uit het buitenland, al dan niet in gezelschap van Nederlandse exporteurs. Uit het totale aantal bezoekers valt overigens ook af te leiden dat de CNB-showtuin nog steeds in een behoefte voorziet en naast andere showtuinen haar bestaansrecht heeft bewezen. Weliswaar vindt er geen telling plaats van het aantal bezoekers, maar de afname van de showtuingidsen geeft een aardige indicatie van de getoonde belangstelling. Over de locatie van volgend jaar valt momenteel nog niets te zeggen. Die is mede afhankelijk van de vraag op welk perceel dahliakweker Ruud Mens volgend jaar zijn dahlia’s zal telen. Aan het CNB-dahliateam zal het in elk geval niet liggen.

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Wim Ciggaar, Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIEADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW): Nederland € 265,-- per jaar, Europa € 285,-- per jaar, buiten Europa € 315,-- per jaar. Aanof afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJK HEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

FloraHolland heeft het lastig. Leden vinden dat bestuur en directie te ver van hen afstaat, handelaren voeren de ene na de andere rechtszaak tegen de huns inziens onrechtvaardige tarieven, menig personeelslid vreest ontslag, de cijfers kleuren rood. Logisch dus dat de op 1 januari aangetreden nieuwe algemeen directeur Lucas Vos en het bestuur inzetten op een strategie-aanpassing. De contouren daarvan zijn de afgelopen maand in besloten kring besproken met de leden. Als redactie van BloembollenVisie volgen we het reilen en zeilen van FloraHolland (FH) uiteraard met belangstelling. Veel van onze lezers zijn immers aanvoerder en lid van FH. De redactie zou geen knip voor de neus waard zijn als ze niet tijdig om een interview had verzocht met de nieuwe directeur met het verzoek de achtergronden van de nieuwe strategie uit de doeken te doen. De communicatieafdeling van FH hield dit echter af, met als argument dat de strategievoorstellen eerst met de leden besproken dienden te worden voordat er middels interviews mee naar buiten werd getreden. Begrijpelijk, maar tot onze verbazing deed Lucas Vos de nieuwe strategie begin oktober uitgebreid uit de doeken via interviews in Bloemisterij en het Financieele Dagblad (FD). Gevraagd naar het passeren van BloembollenVisie ondanks het tijdige interviewverzoek, deelde de persvoorlichter mee dat wegens ‘beperkte beschikbaarheid’ bewust is gekozen voor slechts twee externe interviews en wel in de genoemde bladen. Gezien de voorgeschiedenis niet bijster galant richting onze redactie, maar vooruit, wij hebben een harde huid. Wat ons echter meer bevreemdt is de mediakeuze. Dan doelen we niet op Bloemisterij, een logische keuze gezien de achterban. En chapeau voor de primeur van dit prachtige blad. Maar het FD? Is de haute-finance belangrijker dan de tulpenbroeier die smacht naar nadere uitleg? Tulpen- en andere bolbloemenbroeiers zijn zowel een belangrijke achterban van FloraHolland als van BloembollenVisie. Dat FloraHolland BloembollenVisie passeert voor een interview ten faveure van de beursanalisten van het FD geeft aan dat de leiding nog steeds in een ivoren toren zit. Gerrit Wildenbeest

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 99

VISIE

Ondernemers voor Ondernemen is uitdagend maar ook lastig. Heb je wel het juiste tulpenassortiment? Moet ik er misschien een tak bijnemen of juist afstoten? Hoe schrijf ik een goed ondernemingsplan dat vertrouwen wekt bij de bank? Wat zijn de valkuilen als startende ondernemer? Allemaal vragen waarmee je terecht kunt bij Ondernemersklankbord. Driehonderd door de wol geverfde voormalige ondernemers en specialisten uit het bedrijfsleven staan zonder winstoogmerk klaar voor advies.

FRANK VAN SANTEN, DIRECTEUR OKB

Tekst: Gerrit Wildenbeest Fotografie: René Faas

10 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

D

e wortels van Stichting Ondernemersklankbord (OKB) gaan zo’n 35 jaar terug, toen de economie net als nu in een crisis verkeerde, vertelt directeur Frank van Santen. ‘Groot voor klein’, dat was het motto waaronder een aantal grote bedrijven samen met VNO-NCW en de Kamers van Koophandel Stichting Kleinnood oprichtten. Zelfs de toenmalige premier Joop den Uyl zag wel wat in het idee. “Men zag in dat het midden- en kleinbedrijf ontzettend belangrijk is voor de Nederlandse economie.” De opzet was even simpel als doeltreffend: managers en ondernemers uit het grootbedrijf dienden uit welbegrepen eigenbelang hun collega’s uit het mkb te ondersteunen met hun kennis en ervaring. Een succesformule, zo bleek in de jaren daarna. Onder de in 1997 gewijzigde naam Ondernemersklankbord spreidde de stichting haar vleugels verder uit. Uit het ter ere van het dertigjarig jubileum uitgegeven boek blijkt dat de (particuliere) stichting aanvankelijk niet zoveel van de overheid moest hebben, maar tegenwoordig wordt OKB omarmd door de overheid. Zo wordt OKB naast partners als Univé, Rabobank, VNO-NCW en lokale spon-

sors, financieel gesteund door het Ministerie van Economische Zaken. Gebleven is de ideële doelstelling van ervaren gepensioneerde of ex-ondernemers die hun collega’s met raad en daad bij staan bij allerlei ondernemersvraagstukken. Het hoofdkantoor, met een kleine staf van vijf personen, zetelt in den Haag, maar de basis wordt gevormd door de driehonderd adviseurs, verdeeld over ruim twintig regio’s in heel Nederland. Tezamen staan ze jaarlijks zo’n drieduizend ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf bij. “Als oudondernemers en specialisten uit het bedrijfsleven - directeuren, registeraccountants, advocaten, notarissen - brengen ze een schat aan ervaring mee. Ze kunnen steun bieden bij onderwerpen als een dreigend faillissement, marketing, verkoop, subsidies, financiering of belastingwetgeving, noem maar op. Het gaat puur om klankborden, de adviseurs gaan nooit op de stoel van de ondernemer zitten. Voor een ondersteuningstraject van zes maanden wordt een onkostenvergoeding gevraagd van slechts honderd euro. Wat zijn de belangrijkste hulpvragen waarmee ondernemers bij jullie aankloppen? “Globaal kun je zeggen dat onge-

ondernemers veer 40 procent van de drieduizend adviseringstrajecten op jaarbasis betrekking hebben op faillissementspreventie. Het is bij wijze van spreken vijf voor twaalf, hoe kan je je bedrijf nog in leven houden? Ook zo’n 40 procent gaat over ‘going concern zaken’, zeg maar bedrijfsbegeleiding. Als we de bakens niet verzetten, zijn we er over een aantal jaren niet meer, vanuit die achtergrond komt dit type ondernemers bij ons. Het gaat dan vaak om vragen als personeelsopbouw, moet ik misschien van locatie verhuizen, hoe ga ik een online verkoopafdeling realiseren, is mijn assortiment nog wel bij de tijd? Startende bedrijven vormen rond de 15 procent van de aanvragen. De kleinste categorie van de hulpvragen betreft de bedrijfsopvolging.” Alleen al de faillissementspreventie moet de maatschappij veel opleveren. Zijn daar cijfers van? “Onze adviseurs krijgen jaarlijks met ongeveer 1200 gevallen van faillissementspreventie te maken. Dankzij het advies van onze OKBadviseurs valt ongeveer de helft niet om. Een gemiddeld faillissement van een mkb-onderneming kost al gauw 150.000 tot 200.000 euro. Vermenigvuldig dat met 600 en je komt op een financiële besparing voor de maatschappij van honderd miljoen euro per jaar door het vrijwilligerswerk OKB, waarbij het gaat om uitgespaarde uitkeringen en daarnaast loonheffing en omzetbelasting, die bij een faillissement niet meer zouden binnenkomen.” “Momenteel loopt er een onderzoek vanuit de Universiteit Groningen naar de financiële besparingen die onze inzet in totaliteit oplevert. Daartoe wordt nagegaan wat er van bedrijven die wij in 2010 hebben geholpen terecht is gekomen in relatie tot een controlegroep. In het voorjaar van 2015

worden de resultaten bekend, maar wij weten al vanuit de praktijk dat het werkt. Tachtig procent van de aanvragen heeft op een of andere manier met geld te maken. De ondernemer heeft nieuw krediet nodig of uitbreiding van een bestaand krediet, de bank gelooft een ondernemer niet zo snel en zegt vaak “bespreek het eerst maar eens met een adviseur en kom dan terug”. Een ervaren adviseur van OKB aan je zijde helpt dan echt. Die kan zeggen, geef ons nog een paar maanden de tijd voor een goed ondernemingsplan. Dat geeft vertrouwen, dat doet wonderen.” De kwaliteit van de dienstverlening staat of valt bij de kwaliteit van de adviseurs. Hoe recruteren jullie die? “Wij krijgen gelukkig meer aanmeldingen dan we nodig hebben. Veel ondernemers die klaar zijn met hun werkzame leven willen daarna graag nog als vrijwilliger bij OKB actieve ondernemers helpen. Van de tachtig aanmeldingen nemen we er jaarlijks zo’n veertig aan, afhankelijk van de expertise die nodig is en de vacatures die we vanuit de twintig regio’s binnenkrijgen. Op dit moment is er bijvoorbeeld veel vraag naar adviseurs met kennis van retail en horeca, in die sectoren hebben veel bedrijven het momenteel lastig. De leeftijd van de adviseurs varieert van vijftig tot in de zeventig. Adviseurs blijven gemiddeld vijf jaar bij OKB, soms vindt verlenging plaats. Het inbrengen van echte ondernemerservaring is veel belangrijker dan pure technische kennis, heeft de praktijk ons geleerd. De kleine ondernemer heeft vooral behoefte aan ervaren sparring partners voor algemene bedrijfsproblemen als omzet, financiën, organisatie, beleid.” Ook banken of accountantsbureaus leveren adviseurs en consultants. Ik kan me voorstellen

dat die niet blij zijn met jullie advieswerk. Valse concurrentie, jullie schieten onder hun duiven.. “Juist het tegendeel! Ze zijn heel blij met ons. Ze verwijzen hun klanten in nood vaak naar ons door, als ze bijvoorbeeld merken dat een ondernemer geen ondernemingsplan kan schrijven of zijn boekhouding een chaos is. De meeste adviestrajecten komen via warme doorverwijzing tot stand, waarbij dan vooraf de ondernemer toestemming geeft dat zijn naam en telefoonnummers worden doorgestuurd naar ons. Het is immers ook in hun belang dat zo’n ondernemer niet failliet gaat. En het geeft de bank vertrouwen als men weet dat een ondernemer gesteund wordt door een ervaren rot in het vak. Want zij weten dat wij onafhankelijk zijn, als een ondernemer beter kan stoppen, zeggen wij dat ook. Hetzelfde geldt voor een starter die niet voldoende ondernemerskwaliteiten heeft.” In de eerste helft van dit jaar startten ruim 94.000 ondernemers een eigen bedrijf, bijna tweeduizend meer dan een jaar eerder. Tegelijkertijd stopten ruim 58.000 bedrijven, waaronder ongetwijfeld vele starters. Dat kan niet anders als je weet dat de vijfjaar-overlevingskans

van een bedrijf ligt op 54 procent… “Je komt inderdaad starters uit nood tegen die er geen kaas van hebben gegeten, die geen notie hebben van het maken van een jaarrekening. Het kan voorkomen dat een OKB- adviseur dan zeggen moet, “jij bent geen ondernemer”. Maar liever geven onze adviseurs een bijna goede onderneming net dat duwtje dat leidt tot een echt vitale mkb-onderneming.” Uit welke sectoren krijgen jullie de meeste aanvragen? Hoe staat het met de interesse vanuit de agrarische sector? “Onze adviseurs begeleiden alle soorten bedrijven. Vanuit de agrarische sector krijgen we de meeste aanvragen uit agrarische streken zoals Noord-Nederland. We hebben relatief weinig aanvragen van bloembollenondernemers. Deels zal dat te maken hebben met onbekendheid met ons werk. Er lopen wel trajecten met boomkwekers en er is ook in de glastuinbouw een groepje specialistische OKB-adviseurs actief. Misschien dat bij agrariërs de drempel ook wat groter is, daarom werkt doorverwijzing, bijvoorbeeld via banken of instellingen of organisaties als ‘Zorg om boer en tuinder’ (waar agrariërs worden geholpen vanuit een sociale invalshoek gw) vaak beter.”

Kernpunten Stichting Ondernemersklankbord Landelijke organisatie bestaande uit driehonderd ex-ondernemers en specialisten uit het bedrijfsleven, die allen ‘klaar’ zijn met hun actieve loopbaan. Zij zetten zich vrijwillig in om actieve mkb-ondernemers te adviseren op het gebied van ondernemersvragen. OKB-adviseurs zijn ervaren ondernemers / specialisten met relevante kennis van ondernemerschap. De looptijd van een klankbordtraject bedraagt zes maanden; verlenging is mogelijk. Kosten (eenmalige donatie): minimaal (afhankelijk van de vraagstelling) 100 euro voor het hele traject van zes maanden. Ondernemers met hulpvragen kunnen zich bij de stichting aanmelden voor een klankbordtraject via de site www.ondernemersklankbord.nl of via het landelijk telefoonnummer: 070-3490600. Na aanmelding wordt binnen twee werkdagen contact opgenomen door een ervaren adviseur.

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 11

BODEM

‘Zorg dat de bodem voor jo De belangstelling voor de bodem neemt snel toe in de bloembollensector. Om die reden start BloembollenVisie een tweede serie artikelen over dit onderwerp. In deze vierde aflevering legt DLV-bedrijfsadviseur Jos van Hamont uit hoe belangrijk bodemleven is, en wat ondernemers kunnen doen om hier in te investeren.

de samenwerking met een collega die andere gewassen teelt. Of neem zelf een ander gewas op in je bouwplan, zoals gerst. Dat wortelt diep, waardoor het water goed en snel kan worden afgevoerd, en levert veel organische stof, wat de buffercapaciteit van de grond verbetert.”

‘Meer aaltjes betekende niet meer zieke planten,

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

E

ind september opende dierentuin Artis een nieuw paviljoen: Micropia. Geen traditionele uitstalling van allerlei exotische dieren, maar een heel paviljoen over de wereld die er wel is, maar wij met het blote oog niet kunnen zien. En die wereld bevindt zich niet alleen in en om ons heen, maar ook onder ons. Eén lepel grond bevat meer levende organismen dan dat er mensen op aarde zijn. Klein van stuk, maar groot in getal, dat is misschien nog wel de beste omschrijving van dat bodemleven (zie kader). En als we het wat meer uiteenrafelen, dan komen we in die microwereld weer grote en kleine wezens tegen. Wormen en mollen zijn enorm groot in vergelijking met protozoën en bacteriën. Zoals wij in een natuurlijk verband samenleven met andere dieren, planten en andere organismen, zo speelt zich onder onze voeten eenzelfde fijnmazig netwerk af, samengevat in de term bodemleven. En ondanks dat we dat bodemleven niet of nauwelijks kunnen zien, zijn we er wel heel afhankelijk van, zo stelt Jos van Hamont. Hij is senior adviseur aardbeien en vollegrondsgroenten, en is daarnaast actief in de biologische teelt. Bodem en bodemleven vormen daarbij zijn specialisme. Onderwerpen die vooral in de gangbare landbouw op steeds meer interesse kunnen rekenen, zo ervaart hij. “Wat ik zie is dat agrarische ondernemers anders gaan kijken naar bodemgebonden problemen. Heel lang werd er gereageerd met een stevige, vaak chemische aanpak van een bodemprobleem. Los van het feit dat dit bijna niet meer kan vanwege de huidige regelgeving, is het ook een ingrijpende aanpak. Heel veel bodemleven gaat dood door chemische grondontsmetting. En dus komen er steeds vaker vragen over het aanpakken van bodemgebonden ziekten door een goed bodemleven.”

bodemleven, stelt Van Hamont. “Hou de structuur goed op orde. Een goede structuur helpt het bodemleven te bevorderen. Dat begint al met de oogst. Vooral in het najaar gebeurt het nogal eens dat het product de grond uit moet, waardoor de structuur het zwaar te verduren krijgt. Dan bloedt mijn hart. Het duurt jaren voordat zoiets weer is hersteld. Dus als zich zoiets een keer heeft voorgedaan, ga dan snel aan de slag om het te herstellen.” Het tweede aspect dat essentieel is, is organische stof. Van Hamont werkt zelf in de kop van Limburg, waar de dekzandgronden niet veel meer dan 1,2% organische stof bevatten. Op veel duinzandgronden waar bloembollen staan is dat percentage niet veel anders. Om de structuur te optimaliseren kunnen telers in ieder geval hun bouwplan verruimen, is zijn advies. “Daar kunnen we echt wat leren van de biologische teelt die eerder 1:6 dan 1:4 teelt, en soms zelfs 1:8. Heb je zelf niet voldoende gewassen, zoek dan

integendeel’ Groenbemesters helpen ook, maar daar is wel het advies om goed na te gaan welk neveneffect die hebben op bepaalde bodemgebonden ziekten. Compost is een ander alternatief, maar ook daar wijst Van Hamont op de kwaliteit. Niet elke compost is even goed.

MINDER AALTJES Dat een actief en goed functionerend bodemleven ook daadwerkelijk kan helpen om de kans op ziektes te doen afnemen, heeft Jos van Hamont zelf ervaren. “Ik ben betrokken geweest bij een praktijkproef van het Louis Bolk Instituut. Daarbij werd vastgesteld hoeveel vrijlevende wortelaaltjes (Pratylenchus penetrans) er in de grond zaten, en hoeveel schade er in het geteelde gewas was van dat

STRUCTUUR Om welke grond het ook gaat, structuur is de basis als het gaat om het stimuleren van het 12 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

Jos van Hamont: ‘Als er geen bodemleven in de grond zit, vindt er ook geen productie plaats van CO2

u werkt’

aaltje. Dit gebeurde op een gangbare kwekerij en op een biologische kwekerij. Wat bleek? Het aantal aaltjes bij de biologische kweker lag vele malen hoger dan bij de gangbare kweker, terwijl de schade bij de biologische kweker veel kleiner was. De balans was bij de biologische teler zodanig veel beter, waardoor hij minder aantasting met wortellesieaaltje in zijn aardbeien had. Die balans is, net als de structuur, van groot belang. Door intensieve grondbewerking raakt die balans bijvoorbeeld verstoord. Dat verklaart de groeiende interesse in niet-kerende grondbewerking in binnen- en buitenland. Ook dat is overigens niet het ideaal, want hoe werk je in zo’n teelt je gewasresten goed onder?” Om het bodemleven niet chemisch te verstoren, maar specifieke aandoeningen toch aan te pakken, is er een langzaam maar zeker groeiend aantal bacterie-, aaltjes- en schimmelmiddelen op de markt. Van Hamont: “Onder andere een fabrikant als Bayer ziet dat de chemische weg niet de enige weg is. De afgelopen jaren zijn middelen op de markt gekomen van Bayer, zoals Bio 1020 en recent nog Serenade, die met schimmels of bacteriën werken. Dat aantal zal alleen maar toenemen, verwacht ik.”

ADEMHALING Het belang van bodemleven staat vast, maar hoe bepaal je als ondernemer de staat van dat bodemleven? Laboratoria genoeg en meettechnieken zijn er ook legio. Voor Jos van Hamont is de bepaling van het CO 2-gehalte een goede en betrouwbare waarde. “Als er geen bodemleven in een grond zit, vindt er ook geen

Bodemleven per gram grond en kg per ha Microflora Bacteriën Schimmels Algen

600.000 400.000 100.000

10.080 10.000 139

Microfauna Protozoën 1.551.000 Nematoden 50.000 Springstaarten 220 Mijten 150 Enchytraeen 20 Duizenpoten 20 Regenwormen 2 Mollen <1

379 50 6,5 4,4 15 67 4.000 1

productie plaats van CO2. Dus hoe meer CO2 je meet, hoe actiever het bodemleven is. Het is het beste om dit twee keer per jaar te meten op een vast moment. Dat levert gegevens op waarmee je wat kunt. Dit gehalte is relatief eenvoudig te meten.” Hij vindt deze techniek meer van nut dan bijvoorbeeld het maken van een DNA-profiel van de bodem. “Stel dat daar uitkomt dat een bepaald organisme heel veel voorkomt, wat kun je daar als teler dan mee? Krijg je meer schade, of juist niet? De proef met Pratylenchus penetrans in de aardbeien liet zien dat die informatie niet voldoende is om iets te zeggen over de kans op ziekten en plagen. Bovendien zie ik ook verschillende uitslagen van eenzelfde onderzoek door twee instanties.”

ZELF WERKEN Samenvattend stelt Jos van Hamont vast dat het voor de meeste ondernemers vooral een kwestie is van iets anders tegen de bodem aan kijken. “De bodem is geen probleem, maar een oplossing. Als je kunt zorgen voor een goede balans, dan gaat de bodem jou helpen. Zorg dat de bodem voor jou werkt en je krijgt het uitbetaald, ook al duurt dat iets langer dan we gewend zijn.” 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 13

BEMIDDELING

‘Bemiddelaar moet achter het product Je kunt een in- en verkoper in dienst nemen die vervolgens zaken doet met de bemiddelingsbureaus. Of je werkt rechtstreeks met een bemiddelaar die inzicht heeft in de markt, beschikt over goede relaties en je aan de juiste partijen bollen kan helpen. Zo ziet Arjan Rood het; hij is directeur van De Wit Bloembollen BV en kiest liever voor het laatste. Bij Hobaho is vertegenwoordiger Aad Rood zijn vaste contactpersoon. Overigens is Aad ook zijn vader. ‘Ik werk al met zoveel familieleden, dit kon er ook nog wel bij.’ Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

V

oor dit interview in de serie bemiddeling hebben we een afspraak met Aad Rood. Aad is 69, maar is als gepassioneerde bollenliefhebber nog elke dag met veel plezier aan het werk. Langetermijnrelaties opbouwen met klanten, focussen op kwaliteit, zorgen dat de klant krijgt wat hij verwacht en liefst nog meer, op de hoogte zijn van wat er in de markt speelt… het boeit hem nog net zozeer als toen hij als vertegenwoordiger begon. Over de vraag waarom koper en verkoper zaken zouden moeten doen met een bemiddelaar, hoeft hij dan ook niet lang na te denken. “Als je zaken doet met een in- en verkoopbureau heb je automatisch de garantie dat je betaald krijgt voor je bollen. En dat tegen een provisie van 2,5%; dat is de beste kredietgarantie die je jezelf kunt wensen. Mochten er problemen ontstaan tussen koper en verkoper, kun je als bemiddelaar een oplossing zoeken of de reclameman inschakelen; het probleem wordt hoe dan ook opgelost.” Daar komt bij dat een goe-

14 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

de bemiddelaar verstand heeft van veel aspecten van het vak, vindt Aad. “Of het nou gaat om de kwekerij, de broeierij, grondsoorten en het effect daarvan op de bol, de bollenprijzen, inzicht in de markt… als bemiddelaar ben je van alle markten thuis. Van die kennis kunnen je klanten profiteren.”

RELATIEPARTIJEN Aad richt zich specifiek op het werken met relatiepartijen. “Als je ervoor kiest om op de langere termijn met elkaar samen te werken, kun je sturend zijn in de kwaliteit, de aantallen, de kleuren en andere condities die voor de afnemer belangrijk zijn.” Zo is het voor Aad geen punt om regelmatig naar Zeeuws Vlaanderen te rijden, waar nogal wat bollen op contract worden geteeld voor zijn klanten, om te kijken hoe het er daar aan toe gaat en met de kwekers ter plaatse te overleggen. “De kwaliteit van het eindproduct wordt al aan de basis gelegd, dus die moet goed zijn. Daar heb ik graag wat voor over.” Aad heeft altijd zijn zakmesje bij de hand om de bol zelf aan een nader onderzoek te kunnen onderwerpen. “Even de

bol doorsnijden om te zien waar de spruit zit. Dan weet ik genoeg.” In het voorjaar neemt hij regelmatig kwekers mee naar Zeeuws Vlaanderen om hen in contact te brengen met de contractmogelijkheden in dit gebied. Aad benadrukt het nog maar eens: de beste match tussen vraag en aanbod maak je als bemiddelaar niet achter je bureau. “Je moet de boer op, in gesprek met kopers en verkopers en zo een gevoel voor de markt krijgen. Mijn auto is mijn kantoor.” Overigens vindt Aad niet dat hij elke bon persé zelf moet schrijven. “Als bemiddelaar moet je niet op de handel gaan zitten, daar is de klant niet bij gebaat. Als ik een partij onder handen krijg waar ik niet direct een goede koper voor heb en een collega wel, kan ik de verkoop beter naar hem doorschuiven en het briefje delen. Dan heb je in elk geval handel; als je op dat briefje blijft zitten, heb je niks. Daar moet je niet zo benauwd over doen. Heb ik ook nooit gedaan. Dat geldt ook voor het delen van kennis: op de een of andere manier komt dat altijd weer naar je toe. Al is het maar omdat je daarmee je netwerk uitbouwt.”

FAMILIE Arjan Rood is directeur van kwekerij, broeierij, export- en transportbedrijf De Wit, gevestigd aan de Geerling in Bovenkarspel. Voor de inkoop van de bollen die nodig zijn voor de kwekerij en het exportbedrijf, doet hij zaken met twee vaste bemiddelaars: Aad Rood bij Hobaho en Ronald Walkier bij CNB. “Toen ik hier begon, kwamen er per bemiddelingsbureau diverse vertegenwoordigers over de vloer. Dat vond ik niet prettig werken, veel te onoverzichtelijk. Dus hebben we meteen de afspraak gemaakt: per IVB een vast contactpersoon.” Bij Hobaho werd dat dus Aad, zijn vader. Opmerkelijk? Dat vindt Arjan wel meevallen. “Ik werk in dit bedrijf met allemaal leden uit mijn schoonfamilie, dus ik weet niet beter”,

durven staan’ grijnzend, met een schuin oog naar zijn vader: “Dan kon dit er ook nog wel bij.” Niet dat het uitmaakt in de samenwerking. “Ik verwacht van onze bemiddelaars dat ze achter het product kunnen staan wat ze verkopen. Als de kwaliteit niet in orde is, krijgt mijn vader dat net zo goed te horen als elke andere bemiddelaar.”

‘Je moet de boer op, in gesprek met kopers en verkopers en zo een gevoel voor de markt krijgen. Mijn auto is mijn kantoor’ Werken via de in- en verkoopbureaus (IVB’s) bevalt Arjan goed. “Anders moet ik een in- en verkoper in dienst nemen. Bovendien zijn de IVB’s goed georganiseerd, de bemiddelaars beschikken over veel kennis en ze kunnen ons aan goede partijen bollen helpen.” Waarom hij graag zaken doet met Aad: “Hij heeft contact met goede kwekers en werkt veel met relatiepartijen. Zo heeft hij contact met een aantal kwaliteitskwekers in de Noordoostpolder die hoogwaardige kwaliteit leveren en dan ook nog precies in ons kleurenpallet. Hij kent de achtergronden van partijen, weet waarover hij praat en staat achter zijn product. Dat geeft vertrouwen.” Ook over Ronald Walkier, zijn vaste bemiddelaar bij CNB, is hij tevreden. “Ronald helpt ons geld te verdienen; als zijn klant ben ik daar natuurlijk erg blij mee.”

INTERNET Zelf is hij geen ‘computerfreak’, maar Aad volgt de ontwikkelingen rond internet wel en ziet

Bemiddelaar Aad Rood (rechts) en zijn klant Arjan Rood: ‘Regelmatig om tafel om even de ontwikkelingen door te nemen’ wat de invloed daarvan op zijn vak is. “Toch is internet – hoe interactief ook – een statisch iets. Juist in deze tijd geloof ik in het persoonlijk contact met de klant. Even met elkaar aan tafel om de ontwikkelingen in de markt door te nemen, vooruit te blikken naar het volgende seizoen of even te evalueren.” Die rol als klankbord voor de kweker blijft heel waardevol, stelt Aad. Arjan gaat daarin mee, maar hij ziet ook de toegevoegde waarde van een instrument als Marktradar dat voor transparantie rond de prijsvorming zorgt. “Dat aspect wordt namelijk erg afgeschermd door de IVB’s. Ik ben voor meer transparantie in de markt.”

Hoe dan ook: Aad heeft er – op zijn 69e – alle vertrouwen in dat er voorlopig nog werk genoeg voor hem is als bemiddelaar in het bollenvak. “Zowel van Hobaho als van klanten krijg ik te horen dat ze me nog niet kwijt willen. Ik vind mijn werk nog veel te leuk, dus ik ga nog wel een tijdje door. Maar ook voor jongere collega’s geloof ik zeker dat er een mooie toekomst in zit. Voorwaarde is wel dat je er veel tijd en energie in steekt. Je moet echt serieus met je vak bezig zijn, alleen dan kun je je positie behouden. Als jij een goede relatie weet op te bouwen met je klant, kan daar geen internet tegenop.”

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 15

BOOMKWEKERIJ

Boomkwekers op zoek naar Met doen wat je altijd hebt gedaan red je het in de boomkwekerij niet meer. Meer dan ooit zijn boomkwekers op zoek naar nieuwe mogelijkheden om de toekomst van hun bedrijf veilig te stellen. Op de boomkwekerijbeurs GrootGroenPlus te Zundert is het nieuwgevormde afzetcollectief ABCoop daar een spraakmakend voorbeeld van. Tekst: Gerrit Wildenbeest Fotografie: René Faas

K

orte lijntjes, effectievere logistiek, dat is een van de doelstellingen van ABCoop. Onder deze naam, afkorting van Arbustum Brabant Coöperatief, willen negen Brabantse boomkwekers hun afzet een nieuwe impuls geven. Samen voert het negental een heel breed sortiment: van bamboe, twee of zelfs drie tot vier keer verplante bomen, haagplanten (coniferen, Prunus, Ilex), sierheesters, en dat alles zowel in container als uit de volle grond. “Natuurlijk overlapt het sortiment per bedrijf wel, maar we gaan proberen dat onderling af te stemmen”, zegt Joost Sterk, voorzitter van ABCoop en zelf met zijn bedrijven Tricolor Plant en Plantenkwekerij Joost Sterke bv (beide in Haaren) lid van het collectief. “Om te voorkomen dat we op bestaande markten

Joost Sterk, voorzitter ABCoop 16 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

in elkaars vaarwater zitten, gaat de coöperatie zich vooral richten op voor ons nieuwe markten in Zwitserland, Duitsland en Frankrijk.” Het totale boomkwekerijsortiment volgens het ‘one stop shopping’-principe aanbieden - een kanaal, een levering, een aanspreekpunt - dat is het basisprincipe om de export zo optimaal mogelijk te bedienen. Fysiek gebeurt dat vanuit de accommodatie van deelnemer P. M. de Jong met Harm Horlings als verkoper en aanspreekpunt.

WARM VOORJAAR Op de vakbeurs GrootGroenPlus, waarmee Zundert zich binnen een maand twee keer op de kaart zet, noemt collega-kweker Danny Dirven (Etten-Leur) het nieuwe afzetcollectief een goede zaak. “Krachtenbundeling is altijd goed.” Of hij voor zijn eigen bedrijf een rol ziet in zo’n soort collectief? “Ik denk dat het vooral

voordelen biedt voor bedrijven die zich specialiseren in een marktklaar, visueel aantrekkelijk product, voor ons als plantgoedkwekers zie ik het voordeel minder.” Danny en zijn vrouw Heidi zitten vooral in de toelevering van halffabrikaten aan collegakwekers met als zwaartepunt een enorm sortiment plantgoed Rhododendron en Pieris. Alleen Skimmia wordt als gereed product afgezet naar de eindverbruiker. Over het afgelopen jaar is Danny niet helemaal tevreden. Was voorjaar 2013 veel te koud, 2014 was weer aan de warme kant. Dat kwam de afzet niet ten goede. Gelukkig lopen de voorverkopen 2015 aardig: “Ik heb een groot deel van mijn plantgoed voor 2015, uit te leveren vanaf januari, al verkocht.” Ook Harm Poppelaars (Boomkwekerij Poppelaars bv, Sprundel) is niet helemaal tevreden over de voorjaarsverkopen. “Te koud of te

Vader en zoon Poppelaars: ‘Gemeenten bezuinigen het eerst op openbaar groen’

nieuwe afzetstructuren warm, het is niet gauw goed”, geeft hij grif toe. Poppelaars teelt een twintigtal verschillende haagplanten in kleine en grote maten (tot 2,5 meter) in zowel containers als de volle grond. Qua sortiment zijn Buxus, Carpinus betulus, Prunus, Taxus, Fagus en Ilex de specialiteiten. Zijn markt ligt vooral in de doorverkoop naar collegakwekers. Oost-Europa is een groeimarkt, maar de politieke woelingen aan de randen, hangen als een donkere wolk boven de markt. Ook de institutionele markt is krimpende. “Gemeenten bezuinigen het eerst op openbaar groen. Bekijk je de prospectus van projectontwikkelaars, dan kleurt alles groen, maar in de praktijk zie je daar heel weinig van terug.” Harms vrouw Jacqueline vindt dat de beplanting in veel stadstuinen wel wat variatie kan gebruiken. “Vervang die Hedera in de hagen eens door Carpinus betulus (haagbeuk – gw). Veel mooier en goed voor de vogels.” Om daar meteen een opdracht voor de hovenier aan toe te voegen: “Wij leveren de plant, de hovenier is de kapper van de tuin.”

ITALIAANS COLLECTIEF Dat ook in het buitenland kwekers steeds meer gaan samenwerken, illustreert FloraNord, een collectief van tien boomkwekerijen in het noorden van Italië (Emilia-Romagna, Lombardia, Piemonte en Veneto). Op de beurs worden ze vertegenwoordigd door Antonello Tagliabue, die samen met vader Pier Luigi de stand van het collectief bemant. Vader Pier Luigi kwam in 1963 naar Nederland, net als zoon Antonello spreekt hij vloeiend Italiaans en Nederlands. De boomkwekerij in Noord-Italië is een vertakking van het oude boomkwekerijcentrum rondom Pistoia (Toscane), het Boskoop van Italië. Zijn de kwekerijen rondom Pistoia tegenwoordig vooral gericht op industriële massaproducten met een korte looptijd, “wij hebben nog de tijd om echte bomen te laten groeien”, zegt Antonello. Noord-Italië heeft

Kwekerij Bert Cuijpers (Ospel) presenteert zich op GrootGroenPlus als de grootste siergrassenspecialist van de Benelux. Volgens medewerker Tim Deben (links) groeit de belangstelling voor siergrassen nog steeds. Een van hun toppers is Panicum viergatum ‘Northwind’: rechtopstaand, fraaie bloeiwijze en niet windgevoelig daarbij het voordeel dat het globaal in dezelfde klimaatzone ligt als West-Europa, maar met betere groeiomstandigheden. “Daardoor is onze groeitijd sneller.” Het Italiaanse collectief

bestormt met een breed sortiment de West-Europese markt, met Azalea, Acer, Betula, Sequoia ,maar ook bonsaibomen als belangrijkste wapenfeiten.

Beste nieuwigheid van GrootGroenPlus 2014: Leucothoe keiskei ‘Opstal16’ (Halloween) van Ron van Opstal bv uit Zundert

Een buitenlands bedrijf van net over de grens is het Belgische bedrijf Peltracom (Desteldonk, nabij Gent). Peltracom is gespecialiseerd in daksubstraten met bijbehorende beplanting. “Dat is een groeimarkt”, vertelt Hans Baekelmans. In de extensieve vorm - weinig onderhoud - is Sedum een uitstekende dakbedekker, maar desgewenst zijn ook vormen van intensievere beplanting – heesters – mogelijk. Dakbeplanting kan tot een hoek van 45 graden toegepast worden en is goed te combineren met zonnepanelen. De voordelen zijn legio: van waterbuffering bij overvloedige regenval, CO2-afvang, fijnstofabsorptie tot verhoogde isolering.

Antonello Tagliabue (met links vader Pier Luigi): ‘In Noord-Italië kunnen we nog echte bomen laten groeien’

Hans Baekelmans (Peltracom): ‘Dakbeplanting is groeimarkt’ 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 17

Wegens pensionering van een van de redactieleden is het team van BloembollenVisie per direct op zoek naar een

Vakredacteur BloembollenVisie (fulltime, locatie Lisse) BloembollenVisie is het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector met 3.000 abonnees die het blad tweewekelijks ontvangen. De redactie bestaat uit een hoofdredacteur/bladmanager, vier vakredacteuren, een fotograaf en twee vormgevers. Naast het vakblad beschikt BloembollenVisie over een digitale uitgave in de vorm van een website en dagelijkse nieuwsbrief. De functie Als vakredacteur schrijf je artikelen, columns en nieuwsberichten voor de printuitgave van BloembollenVisie. Je gaat op pad voor interviews, bezoekt beurzen, doet verslag van bijeenkomsten of gaat op (bedrijfs)reportage. Incidenteel reis je daarvoor af naar het buitenland. Je bent als vakredacteur in staat om nieuws te vergaren, ontwikkelingen in de branche te signaleren en dit te vertalen naar relevante content voor de lezer. Daarnaast denk je mee over de verdere ontwikkeling van BloembollenVisie crossmediaal. Het profiel Wij zijn op zoek naar een collega met een actieve inbreng. Je komt met ideeën voor nieuwe artikelen of series en denkt mee over de te kiezen invalshoek, de opmaak, de fotografie, enzovoort. Een breed netwerk is hierbij van belang, dus het leggen van (nieuwe) contacten en onderhouden daarvan vind je leuk en gaat je gemakkelijk af. Verder zijn onderstaande functie-eisen op jou van toepassing: -

Hbo werk- en denkniveau; Journalistieke achtergrond met minimaal vijf jaar werkervaring als redacteur of journalist; Goede kennis van de Nederlandse taal in woord en geschrift; Zowel mondeling als schriftelijk uitstekende communicatieve vaardigheden; Affiniteit met de tuinbouwsector; Inzicht in de economische, handels- en marktaspecten van deze branche; Accuraat, efficiënt en effectief, ook onder tijdsdruk; Representatief, zelfverzekerd en positief kritisch; Zelfstandig zonder de teamspeler in je te verliezen; Flexibel in werktijden, geen 9 tot 5 mentaliteit; In bezit van rijbewijs B

Wij bieden jou een afwisselende en creatieve functie met ruimte voor ideeën en eigen inbreng. Wij bieden tevens marktconforme arbeidsvoorwaarden, waarbij de inschaling van het maandsalaris afhankelijk is van werkervaring. Tevens behoort een auto van de zaak tot de mogelijkheden. Herken jij jezelf in bovenstaande omschrijving en zie jij het zitten om ons team te komen versterken? Neem dan zo snel mogelijk contact met ons op. Mail jouw cv met brief voorzien van motivatie naar [email protected] o.v.v. “Vakredacteur BloembollenVisie”. Neem voor meer informatie over deze functie contact op met Jeannet Pennings, hoofdredacteur ([email protected] of tel. 06-12662499). De sluitingsdatum voor deze vacature is 31 oktober 2014. Acquisitie n.a.v. deze advertentie begrijpen wij, maar wordt niet op prijs gesteld.

KASSENBOUW & KASSENSLOOP

WWW.DEBETSSCHALKE.COM

Bolwerk automatiseert de administratie van uw bloembollenkraam en vaste planten

Bel (0570) 644 115 www.agrovision.nl

Pioenen koken? Bel ons! Noordwijkerhout
Telefoon 0252-371111

ACTUEEL

MEEUWES BROUWER:

‘Marktbehoud belangrijk v

Meeuwes Brouwer: ‘In steeds meer derde landen leven in toenemende mate vragen over virus en de aanpak’

Ondernemers zijn niet altijd gelukkig met eisen die derde landen stellen aan onze bloembollen. Wie heeft het afgesproken, waarom en weten ze wel dat dit niet haalbaar is? Meeuwes Brouwer, bij het ministerie van Economische Zaken verantwoordelijk voor fytosanitaire zaken, legt uit. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

D

e Verenigde Staten stellen vragen over PlAMV in lelie. Geen plezierig nieuws voor de bloembollensector. Het is al lastig genoeg om dit relatief nieuwe virus onder controle te krijgen. Voor Meeuwes Brouwer is het nieuws al weer een paar weken oud. Hij is, zoals het visitekaartje vermeldt, Chief Phytosa-

20 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

nitary Officer bij het Directoraat Generaal Agro van het ministerie van Economische Zaken. In die functie staan ziek en zeer met grote regelmaat op de agenda. Met PlAMV en de VS als recent voorbeeld. “Meestal gaat het zo dat de NVWA door de partner in het buitenland met dezelfde status wordt geïnformeerd, waarna die informatie bij mij terechtkomt. In dit geval waren collega Johan Roman en ik in Washington op bezoek en kregen wij de vragen. We

nemen daarbij het land dat de melding doet altijd serieus, wachten een officiële notificatie met dit bericht af en vragen ook de tijd om dit verder uit te zoeken. Dat betekent nagaan in welke partij het organisme is gevonden, zelf testen of wij dat virus ook kunnen vinden en op basis van die informatie bepalen hoe we reageren. Als het om bloembollen gaat, is de Bloembollenkeuringsdienst vaak ook partij. Met zijn drieën gaan we na hoe we zo’n vraag zo goed mogelijk kunnen beantwoorden. Daarbij kijken we ook nadrukkelijk naar de vraag of een organisme in het land waar het is aangetroffen wel of niet voorkomt. Daarover zijn internationale afspraken gemaakt.” Dat is in een notendop een deel van het werk dat op deze afdeling plaatsvindt en waar Meeuwes Brouwer inhoudelijk leiding aan geeft.

MARKTBEHOUD Een deel, want het werk omvat veel meer dan

oor EZ’ alleen de vragen van derde landen beantwoorden. “De meeste tijd besteden we aan marktbehoud. Daar gaat zestig tot zeventig procent van onze tijd in zitten. Dat doen we voor de gehele plantaardige sector, te weten de (poot)aardappelen, zaaizaden, groente en fruit, bomen en vaste planten, snijbloemen en bloembollen. Dat betekent een enorm scala aan producten, aan ziekten, en aan landen waarmee we te maken hebben. Na de VS zijn we immers de grootste agrarisch exporteur ter wereld.” Dat marktbehoud betekent het afleggen van bezoeken aan derde landen of het ontvangen van delegaties uit die landen. “Bij die bezoeken willen delegaties vaak inzicht krijgen in de manier waarop wij de controle op ziekten en plagen hebben georganiseerd. En dus bezoeken we keuringsdiensten als de BKD. Dat maakt vaak veel indruk. Ook willen ze vaak weten of we een gedegen inspectie- en certificeringssysteem hebben, en hoe dat dan in elkaar steekt. Heb je zoiets niet, dan komt dat het imago van een product niet ten goede.”

‘Voor een notificatie van de VS over PlAMV kunnen we onze ogen niet sluiten’

eens de indruk dat landen per definitie onmogelijke eisen stellen. “Wat ondernemers zich goed moeten realiseren is dat bij derde landen de voorwaarden niet bij ons vandaan komen, maar bij de betreffende landen. Dat mogen zij doen, mits het past binnen de voorwaarden van de zogenoemde IPPC. In deze conventie staan de regels waar landen zich aan moeten houden als ze fytosanitaire eisen stellen. Een ervan is heel simpel: je kunt geen beperkingen stellen aan ziekten die in jouw land voorkomen. Dan heb je het zelf al en mag je het niet proberen buiten jouw grenzen te houden. Als land moet je dat ook echt kunnen aantonen.” Brouwer benadrukt verder dat de eisen die landen stellen vaak over veel meer producten gaan dan alleen bloembollen. Bovendien wegen deze landen ook hun eigen en andere sectorbelangen af en trachten zij insleep van ziekten en plagen te voorkomen die negatieve gevolgen hebben op de eigen teelt.

STROOPWAFELS Hoge eisen kunnen lastig zijn, tegelijkertijd maakt Meeuwes Brouwer ook duidelijk dat de bloembollensector een standaard heeft hoog te houden. “Wat de bloembollen betreft heeft Nederland een leidende positie. Keukenhof is echt wereldberoemd. Dat merkte ik al toen ik landbouwraad was in Oost-Europa. Iedereen kent Keukenhof. We mogen met elkaar trots

zijn op dat mooie product. Tegelijkertijd maak ik me ook zorgen. Het aantal derde landen waar bloembollen naar toe gaan, groeit nog steeds. En steeds vaker staan bloembollen in die landen op de agenda. Er leven in toenemende mate vragen over virus en de aanpak. Dat moet in de sector de volle aandacht hebben en daarbij moeten we echt met elkaar optrekken: teelt, handel, BKD, NVWA en EZ. Voor een notificatie van de VS over PlAMV kunnen we onze ogen niet sluiten. De tijd dat we zoiets konden oplossen met een pak stroopwafels ligt echt achter ons. Als wij met een topproduct de wereld in gaan, dan zal de sector echt aan de slag moeten. Je kunt ook niks doen, maar dat is in mijn ogen niet de oplossing. Natuurlijk is het belangrijk om naar de kosten en de haalbaarheid van eisen te kijken, maar een gezond eindproduct moet wel het uitgangspunt zijn. Het zou goed zijn als we daarvoor een systeem uitwerken dat dit garandeert. Dat kan voor lelie, maar in feite voor elk ander bolgewas. De opvatting dat wij de beste bollen van de wereld telen en die toch wel de hele wereld in kunnen is niet juist. We hebben een mooi product, maar willen we dat zo houden dan moeten we aan het werk. Daarbij zou ik de sector willen aanraden om vooral met de virusdruk aan de slag te gaan. Wat we zien is dat met name Aziatische landen op dat punt steeds strengere eisen gaan stellen, en daar hebben we nu eenmaal mee van doen als we op die landen willen blijven exporteren.”

Om goed te weten waar EZ de prioriteiten moet leggen, onderhoudt Brouwer contact met vijf handelsorganisaties, waaronder Anthos. “Aan het begin van het jaar overleggen we over de vraag waar wij mee aan de slag moeten gaan. Dat levert hele uiteenlopende reacties op: van pootaardappelen in Noord-Afrika tot lelies in China. We kunnen niet alles en stellen daarom een lijst van landen op waar we actief willen zijn. We betrekken daarbij vooral de handelsorganisaties, omdat zij vaak het eerste worden geconfronteerd met fytosanitaire beperkingen. Die informatie hebben wij nodig om de gesprekken op een zinvolle manier te voeren. Daarbij gaan wij er van uit dat de handelsorganisaties goed contact onderhouden met telersorganisaties in dezelfde sector. Tegelijkertijd hebben we in de bloembollensector direct contact met de KAVB, omdat de telers zelf ook steeds vaker met de gevolgen van fytosanitaire eisen uit derde landen worden geconfronteerd.”

EISEN STELLEN Markttoegang is vrijwel altijd synoniem met fytosanitaire eisen. In de praktijk bestaat nog wel 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 21

VAKVENSTER

Winterklaar Fotografie: René Faas Tekst: Wim Ciggaar Op het bedrijf van René Hommel in het Noord-Brabantse Lepelstraat waren twee medewerkers begin vorige maand al druk bezig met het rooien van een partij Iris ensata. De planten worden op de zandgronden rond Bergen op Zoom geteeld en na het rooien direct weer uitgeplant, zodat ze voor de winter weer op de wortel staan en een groeiseizoen wordt uitgespaard. René Hommel teelt Iris ensata al 25 jaar en heeft voor dit hoofdproduct uit zijn teeltprogramma een aantal vaste afnemers. De meeste irissen uit deze anderhalf jarige teelt zijn al een jaar van te voren verkocht.

OPEN DAG

1 NOVEMBER 2014

Open dag Hopman Lelie bv Op zaterdag 1 november houdt Hopman Lelie bv uit Petten open dag. Aanleiding is de officiële ingebruikname van de nieuwbouw waarin geïnvesteerd is met het oog op de toekomst. Belangstellenden zijn van 10.00 tot 17.00 uur van harte welkom.

Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

tachtig Poolse medewerkers plus verschillende zzp’ers.

OVERWEGINGEN

D

e basis voor het bedrijf werd in 1960 in Egmond door vader Siem Hopman en zijn echtgenote Riet gelegd samen met zijn broer Theo. Vier jaar later verhuisde het bedrijf naar de Belkmerweg in de Zijpe en in 1972 naar de Westerduinweg in Petten. Het teeltplan bestond aanvankelijk uit wortelen, later aangevuld met tulpen, narcissen et cetera. In 1975 werd ook de lelieteelt ter hand genomen met soorten als ‘Destiny’, ‘Sunray’, ‘Yellow Blaze’ en ‘Red Night’ en in 1979 als een van de eerste telers in Nederland met ‘Stargazer’. Anno 2014 bestaat het bedrijf uit drie delen, te weten Hopman Lelie (65 ha lelieteelt), fa. Hopman van Straten (tulp, narcis, krokus) en de fa. S. Hopman & Zn (125 ha eigen landbeheer). Firmanten zijn Jan Hopman (administratie, land), Siem Hopman (verkoop en teelt buitengebieden) en Engel Hopman (teelt plus landbeheer). Jan’s echtgenote Miranda van Straten verzorgt de personeelsadministratie. Vaste medewerker Ruud Bakker is fulltime in dienst voor alle voorkomende werkzaamheden en tijdens de lelieverwerking werken er op het bedrijf zeventig à

24 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

Belangrijkste reden voor de nieuwbouw was het gebrek aan voldoende koel- en verwerkingscapaciteit. In de praktijk betekende het dat er op een aantal plaatsen koelruimte gehuurd moest worden, terwijl de eigen bestaande cellen eveneens aan vervanging toe waren.

‘Ons bedrijf is nu niet alleen qua assortiment, maar ook qua accommodatie klaar voor de toekomst’ Ook de verwerkingscapaciteit functioneerde niet meer optimaal, zodat in september 2013 het besluit tot nieuwbouw werd genomen. Een aannemer en vijf installatiebedrijven begonnen in week 16 van dit jaar aan het project, bestaande uit een nieuwe verwerkingshal van 2.200

m2 en 1.000 m2 celruimte waarin gedroogd, bewaard en gekoeld kan worden. Een verzendhal van 400 m2, een kantine, inclusief sanitaire voorzieningen, van 350 m2 maken het project compleet, terwijl daarnaast het bestaande complex is gerenoveerd. Jan Hopman over het besluit om nieuw te bouwen: “We hebben in het verleden geïnvesteerd in de toekomst qua assortiment en nu dus ook voor wat betreft de accommodatie.”

BOUWKUNDIG Waar mogelijk zijn bij de nieuwbouw de meest recente snufjes toegepast. In bouwkundig opzicht valt daarbij onder meer te denken aan het geperforeerde stalen dak, waardoor het geluid geabsorbeerd wordt. Verder is de nieuwe hal voorzien van vloerverwarming (nog altijd de goedkoopste manier van verwarmen) die gevoed wordt met afvalwarmte. Daarnaast is een deurenpakket aangebracht dat zich onderscheidt door snelheid, een zeer goede isolatie en een centraal geregelde deuraansturing, zodat volstaan kan worden met één knop op de heftruck voor alle zeven deuren. Op aandringen van de gemeente en de verzekeraar zijn op meerdere plaatsen zestig minuten brandwerende wanden aangebracht. Dat betekende extra kosten door de bouw van een dubbele staalconstructie, maar daar staat tegenover dat de wand bij brand blijft staan en het totale project verzekerbaar is.

INSTALLATIE Meest in het oog springend is hier de ammoniakkoeling waarvoor gekozen is. Volgens insiders is deze toepassing energetisch veel beter (15%) dan de synthetische koudemiddelen, al vergt het wel de aanleg van speciale

Het gebrek aan voldoende koel- en verwerkingscapaciteit was voor de drie firmanten de belangrijkste reden voor nieuwbouw

RVS-leidingen, inclusief een röntgencontrole van de lassen. Het betreft hier echter een duurzame investering die bovendien beter is voor het product, omdat er wat minder uitdroging plaatsvindt. Nog een voordeel van dit koelsysteem is dat bestaande cellen er in de toekomst makkelijker en goedkoper aan gekoppeld kunnen worden. Siem Hopman: “Het is een topinstallatie, maar wel een die duurder is met een geschatte terugverdientijd van elf jaar. Daarnaast hebben we nu de beschikking over 54 gelijkstroomventilatoren in combinatie met een Sercom-klimaatcomputer. Door de aanschaf van een eigen trafostation kunnen we nu over 1000 ampère beschikken, oftewel het viervoudige van de oude capaciteit.”

LOGISTIEK Ook in logistiek opzicht heeft de nieuwbouw de nodige verbeteringen opgeleverd. Door de nieuwe cellen in het hart van het bedrijf te realiseren (ook voor het plantgoed) zijn de verwerkingstrajecten uitermate kort. Engel Hopman: “In de nieuwe situatie komen de bollen in kuubkisten binnen, staan ter droging in de cellen en de verwerkingshal blijft dicht. Dat betekent dus geen tocht meer, een constante temperatuur in de verwerkingsruimte en prettiger arbeidsomstandigheden voor de medewerkers.”

ENERGIEBESPARING De gerealiseerde energiebesparing is vooral te vinden in de koeling en de ventilatoren. Zo wordt de overtollige restwarmte gebruikt voor de vloerverwarming en zijn de koelcellen voorzien van LED-verlichting, die bij lagere temperaturen energetisch beter presteert dan

de traditionele TL-verlichting en ook veel langer meegaat. Een andere innovatieve toepassing is de aanschaf van een lelieverwerkingslijn op hoogte, die de medewerkers in staat stelt op stahoogte te werken en die het niet langer noodzakelijk maakt om de kisten handmatig tien hoog te stapelen. Bijkomend voordeel is de ruimtewinst onder de verwerkingslijn. Jan Hopman: “Samen met de reeds bestaande verwerkingslijn kunnen we nu twee hectare bollen per dag verwerken. We streven ernaar om met het personeel normale werkdagen te maken zonder volop overuren te moeten draaien.” Een andere innovatie is de aanschaf van een kookketel die voorzien is van een polyester coating. Die stelt het bedrijf in staat om de Nontox van Watter in te schakelen ter bestrijding van PlAMV.

TEELTPLAN Naast de nieuwbouw heeft het bedrijf de afgelopen jaren ook geïnvesteerd in de aanschaf van nieuwe leliecultivars die het in de toekomst moeten gaan maken. Het betreft hier een aantal in potentie goede rassen, die het bedrijf exclusief heeft aangekocht, zoals de witte OT ‘Finion’, de witte pot-OT ‘Mafalda’, de witte Oriëntal ‘Aventura’, de rode Oriëntals ‘Peter Schenk’ en ‘Merapi’ en drie dubbele lelies onder nummer van Vletter & Den Haan. Siem Hopman: “Daarnaast hebben we een aantal nieuwe variëteiten aangeschaft die we niet exclusief telen zoals de OT’s ‘Maldano’, ‘Profundo’ en ‘Forever’, alsmede ‘Arlington’ en ‘Gracia’. Dit ter aanvulling op ons bestaande assortiment met cultivars als de OT’s ‘Robina’ en ‘Yelloween’ en de Oriëntals ‘Casa Blanca’, ‘Tiber’, ‘Siberia’, ‘Marco Polo’, ‘Alma Ata’, ‘Le

Reve’, ‘Mero Star’ en ‘Sorbonne’. Al het leverbaar van onze lelies staat in het buitengebied en wordt in Limburg geteeld door onze vaste contractnemer Mts Botden.”

ADVISEUR Het bouwkundig en technisch ontwerp van de nieuwbouw was in handen van agrarisch adviesbureau Agrofocus. Jan Hopman: “Die hebben ons heel wat denkwerk en onderzoek uit handen genomen, want daar heb je zelf geen verstand van. Bij nieuwbouw is ook de begeleiding erg belangrijk. Als je zoiets groots neerzet, kun je niet zonder. Het heeft zoveel meerwaarde, dat het zichzelf zonder meer terugbetaalt. Het schrijven van een bestek alleen al scheelt heel wat praatwerk bijvoorbeeld. Wij hebben te maken gehad met een aannemer en vijf installateurs en die aannemer had het prima voor elkaar. De communicatie was in één woord perfect.”

OPEN DAG Voor de bezoekers valt er op de open dag genoeg te beleven. Niet alleen worden er rondleidingen over het bedrijf verzorgd, ook de toeleveranciers zijn met een stand vertegenwoordigd en verder wordt het geheel aangekleed met een bloemenpresentatie van zoveel mogelijk cultivars uit het eigen teeltplan. Daarnaast is er een springkussen, zodat ook de kleintjes zich niet hoeven te vervelen en wordt er gezorgd voor een hapje en een drankje. Op het perceel direct naast het bedrijf zijn voldoende parkeerfaciliteiten voorhanden. Jan, Siem en Engel Hopman hopen dan ook dat velen van de uitnodiging gebruik zullen maken om de nieuwbouw met eigen ogen te aanschouwen. 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 25

NAUWKEURIG

Het hele jaar door is in de KAVB-keuringszaal een zeer gevarieerde hoeveelheid bol- en knolgewassen te zien. In de rubriek Nauwkeurig wordt op een van die gewassen ingegaan. Dit keer is dat Sandersonia aurantiaca.

Vroege kerst Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

H

et was de beste vaas van de Speciale keuring najaarsbloeiers, die maandag 22 september in de KAVB-keuringszaal plaatsvond, en ook een echte aandachttrekker: Sandersonia aurantiaca van René van Elderen uit Lijnden. Het glimmend groene blad en de frisoranje ballonvormige bloempjes roepen bij menig bezoeker het gevoel op van hebberigheid. Wie wil dit nou niet? Die vraag houdt de sierteeltwereld al minstens dertig jaar bezig, en het antwoord is minder positief dan verwacht. Een mooi maar moeilijk gewas, en dat ondanks die begeerte opwekkende uitstraling.

NATAL Heel lang dacht ik dat dit gewas uit Nieuw-Zeeland kwam. Dat klopt wel, en eigenlijk ook niet. De oorsprong ervan ligt in het Zuid-Afrikaanse KwaZulu Natal. Daar trof in 1851 John Sanderson dit knolgewas aan. Sanderson werd in 1851 secretaris van de Natal Times Company, dat in datzelfde jaar startte met het tijdschrift Weekly Times. Van november 1851 tot april 1852 trok hij door Natal, stak de Vaalrivier over en kwam langs plaatsen als Mooie Rivier Dorp en Rustenburg. Op 15 november 1851 trof hij bloeiende exemplaren aan van Sandersonia in de omgeving van Durban. Toentertijd was Sandersonia een veel voorkomend gewas, nu is het in Zuid-Afrika echt een zeldzame plant. De belangrijkste oorzaak van die zeldzaamheid ligt bij de natuurgenezers die denken dat Sandersonia helpt om boze geesten te verdrijven. In 1853 werd het voor het eerst beschreven en afgebeeld in het toen zeer toonaangevende Britse tijdschrift Curtis’ Botanical Magazine. De auteur is William Hooker, die het gewas ook zijn naam geeft. Twee bijzonderheden dienen zich al direct aan: dit is het enige lid van het geslacht Sandersonia en de naam is de afgelopen 160 jaar niet gewijzigd. Geen enke26 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

le taxonoom wist het beter. En dus verwijst elk artikel dat over Sandersonia gaat ook naar dit specifieke gewas. De KAVB-bibliotheek heeft alleen al bijna zestig publicaties die over dit gewas gaan. Sandersonia is verwant aan twee landgenoten, te weten Gloriosa en Littonia. Alle drie behoren ze tot de Colchicaceae, wat een beetje vreemd aandoet, omdat de bloemen helemaal niet lijken op de herfsttijlozen zoals wij die kennen. Een andere overeenkomst tussen deze drie gewassen is hun eigenschap dat ze kunnen klimmen.

NIEUWZEELAND Lange tijd leeft Sandersonia in de schaduw van heel veel andere bol- en knolgewassen. Dat verandert in de jaren tachtig van de twintigste eeuw, als Nieuw-Zeeland investeert in een positie in de internationale sierteelt. Diverse gewassen worden intensief onderzocht, getest en veredeld. Meest bekende voorbeeld is Zantedeschia, dat overigens ook uit Zuid-Afrika komt, maar ook Sandersonia behoort daartoe. De Nieuw-Zeelanders verschijnen op de bloembollencongressen van de International Society of Horticultural Science en leggen daar uit wat er zoal kan met dit mooie siergewas. Ze lopen al snel tegen een stevige beperking aan: er is maar een soort en meer variatie is er niet. Er zijn geen andere kleuren, laat staan vormen. Voor het Nieuw-Zeelandse onderzoek aanleiding om net buiten Sandersonia op zoek te gaan naar meer kleur. Dat wordt gevonden bij Littonia modesta, net als Sandersonia door John Sanderson ontdekt in Natal. Het lukt de onderzoekers om een kruising te maken tussen beide gewassen, met als resultaat Santonia ‘Golden Sun’. Het belangrijkste verschil is de kleur van de bloempjes. Die is niet helderoranje maar meer geeloranje. Bij dat resultaat blijft het ook.

HOUDBAAR Via Nieuw-Zeeland komt het knolgewas ook in Nederland terecht. De bewondering en het enthousiasme zijn groot. Een van de pluspun-

ten van het nieuwe gewas: de houdbaarheid. Het kan zo maar twee weken op de vaas staan. Diverse bloementelers gaan er mee aan de slag, maar anders dan Zantedeschia, blijft Sandersonia een nicheproduct. Blijft nog even de vraag over waarom de kop van het verhaal Vroege kerst luidt. De bloeitijd in Zuid-Afrika valt in de zomer, en op het Zuidelijk Halfrond is dat in december. Een van de volksnamen van Sandersonia is Christmas bells, oftewel kerstklokjes. Ze klinken al vroeg dit jaar en ze zijn echt heel mooi. De kenners zijn enthousiast. Het zou mooi zijn als dat enthousiasme voor deze kerstbloeier nog veel groter wordt. Dat verdient het.

ONDERZOEK EN PRAKTIJK

Bolontsmetting lang niet vanzelfsprekend De afgelopen eeuw is er veel onderzoek gedaan aan bloembollen. Praktische problemen werden opgelost. Nu de sector op een keerpunt staat waar het gaat om de collectieve financiering van onderzoek, is het goed om nog eens na te gaan wat het onderzoek de praktijk

om een besmet partij te behandelen met een ontsmettingsmiddel. Een jaar later onderzoekt hij met de middelen Formaline, Germisan en Uspulun wat goed werkt. Het eerste middel is nog steeds bekend, terwijl Uspulun en Germisan middelen op basis van kwik zijn. Formaline komt later vooral in de warmwaterbehandeling van narcissen terecht, omdat warm water niet alleen aaltjes doodt, maar ook de bolrot doet toenemen. Formaline voorkomt dit. Kwik blijft decennialang het geëigende middel in de bolontsmetting van tulpen. Tussen 1930 en 1975 is dat het belangrijkste middel. In de jaren zestig komen er wel nieuwe middelen bij, zoals Benlate (captafol) en Difolatan (benomyl).

heeft gebracht. In deze nieuwe serie staat die vraag centraal.

In de jaren ervoor was er maar weinig onderzoek gedaan door het LBO aan bolontsmetting. Eind jaren zestig was wel al eens gekeken naar de mogelijkheden van het douchen in plaats van dompelen, maar dat had toen een minder goed effect dan dompelen. Het douchen komt begin jaren tachtig weer terug, en eind jaren tachtig volgen de eerste bedrijven die het schuimen gaan toepassen. De jaren na het verbod op kwik concentreert het onderzoek zich vooral op nieuwe adviezen voor lelie en hyacint. De bolontsmetting krijgt begin jaren negentig een heel andere interesse vanuit het onderzoek: de omgeving kijkt veel kritischer naar de bloembollensector en het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen. Via de bolontsmetting komt er veel restmiddel in het oppervlaktewater. In het jaarverslag 1993 van het LBO schrijft toenmalig onderzoeker Chiel de Rooy daarover een helder overzichtsartikel. Daarin meldt hij dat onderzoek en voorlichting veel meer dan in het verleden inzetten op het verminderen van het gebruik van bolontsmettingsmiddelen door niet telkens baden aan te vullen. Ook de blootstelling is een aspect van belang.

In deze aflevering: de bolontsmetting. Tekst: Arie Dwarswaard Afbeelding: archief KAVB

T

erwijl de warmwaterbehandeling vanuit het onderzoek van Van Slogteren snel zijn weg vond naar de praktijk, deed de bolontsmetting er veel langer over om algemeen geaccepteerd te raken. De reden ligt waarschijnlijk vooral in het verschil in noodzaak. Stengelaaltjes beperkten de export, en dus was de warmwaterbehandeling nodig om de narcissen toch de hele wereld over te exporteren. Voor het uitvoeren van een bolontsmetting van het plantgoed was eigenlijk heel lang geen dwingende reden. De eerste aanwijzingen dat dit wel nodig kan zijn, komen van dr. E. van Slogteren, die in 1931 een mededeling schrijft over de behandeling van plantgoed van tulpen met verschillende desinfectantia. De aanleiding voor dit onderzoek ligt in de dan nog nieuwe ziekte smeul, veroorzaakt door de schimmel Sclerotium perniciosum. In 1930 beschrijft Van Slogteren deze ziekte uitgebreid en geeft dan al het advies om ongepelde bollen niet te planten als ze met deze schimmel zijn besmet, terwijl het aanbeveling kan verdienen

verscheen de brochure Advisering over de vervanging van kwik, waaraan het Lissese LBO meewerkte. De brochure vermeldt maar liefst zestien alternatieven die toen beschikbaar waren. In feite is het LBO bij dit onderwerp vooral de brenger van het slechte nieuws.

De oudere generatie zal zich nog herinneren dat de kwikbaden elke twee tot drie dagen werden ververst en dat de inhoud van het bad eenvoudigweg in de sloot werd gestort. Begin jaren zestig werd in Japan duidelijk dat kwikhoudende middelen ernstige neurologische problemen konden veroorzaken. Het zou tot midden jaren zeventig duren voordat er een definitief einde kwam aan het gebruik van kwikmiddelen. In 1974 gebruikte nog 23% van de telers in de Bloembollenstreek en de helft van alle telers in oostelijk West-Friesland kwik. In juli 1975

De jaren erna blijft bij LBO en later PPO de focus vooral liggen op schoon werken, zoals in het project Telen met toekomst, waar het gebruik van aanhangwagens met vloeistofopvanggoot wordt gepropageerd, en het project Schoon erf, schone sloot, dat afgelopen winter werd uitgevoerd. Duidelijk is dat bij het onderwerp bolontsmetting het vooral de producenten van gewasbeschermingsmiddelen en de ondernemers zijn geweest die hier het onderzoek en de praktijk hebben gedaan, zeker als we dit afzetten tegen het vele andere onderzoek dat in Lisse is uitgevoerd. Sinds 1975 is het onderzoek vooral gericht op veiligheid en milieu. Ook dat is een rol die het onderzoek overigens prima kan spelen, en in dit geval speelt en heeft gespeeld. 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 27

Organische stof Verwen uw bodemleven met

Champost Voor meer informatie en mogelijkheden omtrent het gebruik van Champost, kunt u contact opnemen met J. Vermeulen,

Trekkers te koop gevraagd

  





Voor export alle types • • • •

Massey Ferguson John Deere Same Universal / UTB

• • • •

Landini Ford Fiat Zetor

Schade, roest of mankementen geen bezwaar. U kunt alles aanbieden!

tel nr. 06 83 994 891 of per email: [email protected] H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

Champignoncultuur R. Peffer B.V.,

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

Postbus 55, 5330 AB Kerkdriel, 0418-637777

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

[email protected]

Dagelijks (op werkdagen) GRATIS in uw mailbox of kijk op www.bloembollenvisie.nl

BloembollenVisie Nieuwsbrief

GRATIS*

* aanmelden kan op: www.bloembollenvisie.nl/informatie/aanmelden

Voor degelijk fust

Tevens zijn wij producent/leverancier van de alom bekende hydrotray, NOVA krat(Hydro), PAREL-tray en de Germaco broeikrat.

KPI B.V. Wieringerwerf,

Tel

: +31 (0) 227 - 601644

Fax

: +31 (0) 227 - 603606

E-mail

: [email protected]

Internet

: www.kpi-spuitgieten.nl

Ons voorjaar zal nooit meer hetzelfde zijn....

Na het tragisch bedrijfsongeval en overlijden van Leon hebben wij helaas moeten besluiten om met de bloembollenkwekerij te stoppen. Wij willen alle zakelijke relaties danken voor de fijne samenwerking en het in ons gestelde vertrouwen. De steun en hulp vanuit het vak heeft ons goed gedaan. Dank u wel!

Aangeboden:

Tarwestro scherp geprijsd

Jenny, Esmee, Maureen en Chantal.

- zeer geschikt om bloembollen af te dekken - ook 2e soort stro verkrijgbaar

Tevens levering van:

Stapelblokken & betonplaten

Raadpleeg onze website voor meer aanbiedingen!

Tel Auto

: 0223-522135 : 06-53719915

Fax: 0223-521480 E-mail: [email protected]

Kijk nu op onze website www.fredsteenvoorden.nl Ook maken wij nieuwe spoelmachines! Afblaasunit t.b.v. spoelmachine 600mm breed met 5,5KW motor gereviseerd ABS AFP 0831.3 M13/6 Dompelpomp 10m3 bij 4 M//WK 50m3 bij 1 M//WK 1,8Kw ABS dompelpompen van 50 tot 90m3 per uur Afzuiger/exhauster 30kw in/afvoerpijp Ø500mm in zeer goede staat met schakelkast Agra zeefketting 2400mm breed, doorval 12mm, elektrische kloppers en onderband eventueel met verlengband 2000 x 4000mm bouwjaar 2007 Allround kluitenscheider type 450K rechtse uitvoer, nieuwe stroomkast, kettingen, motoren en lagers, geheel gestraald en gespoten Allround trommelspoeler 1650 x 5000mm dubbel portaal, zo uit het werk, gereviseerd of geheel gestraald en gespoten de keus is aan u. Allround combi trommelspoelmachine met kluitenscheider, trommel 3750 x 1650 zo uit het werk of geheel gereviseerd. Antha stortpit 1250 x 1450mm in hoogte verstelbaar Antha eindloze rollen zeef met afvoerband en er kan een spijlen zeef boven gemonteerd worden Band 650 x 3600mm los zonder pootstel Botman kluitenscheider type 450K geheel gereviseerd, linkse kluitenband. Botman kluitenscheider type 600K gescoopeerd, en in nette staat linkse uitvoer Botman rollenzeef onbalans verstelbaar lengte rollen 100cm, breedte 110cm met afvoerband 350 x 50cm, snelheid onbalans frequentiegeregeld nette prijs! Botman trommel spoeler 1650 x 3750mm, moet nog geheel opgeknapt worden Compas band 20cm x 480cm in goede staat. Compas afvoerband 30cm x 1100cm(kan korter) komt nieuwe band om Flygt dompelpomp 3085 70m3 per uur Flygt dompelpomp CS3140MT geeft 340m3 bij 4 M/WK aansluiting 150mm 9KW Palletstelling 5,30mtr. hoog, diepte 1,10mtr. breedte liggers 2,70mtr. draagvermogen 3 ton per set liggers scherp geprijsd bel voor meer info! Propak RVS wastrommel 1200 x 2500mm in nette staat Van Rooijen gegalvaniseerde vellenbak in nette staat 800mm breed uitloop rechts Schouten zware kieperbunker met overneemband, 2400mm bandbreedte, lengte 1e band 6 meter, 2e band met knik 2,25m uitstorthoogte 1,75m, met dwarsafvoerband alles in nette staat. Spijlenband RVS 80 x 170cm met motor, frame van RVS steek 32mm nieuwe ketting Steenvoorden gepoedercoate vellenbakken nieuw, 120cm breed met keuze uit links/rechts of achteruitloop Voor onderdelen zoals: pelrollen, pelnokken, onderhoud en service van uw Botman machines, en ook andere merken o.a Antha, Compas. Bel: 0223-522135 of 0653-719915 Fred Steenvoorden

Namens bloembollenkwekerij L.G.M. van der Poel, Korte Bosweg 43a 1756 CA ‘t Zand

Tekst: Redactie BloembollenVisie

Foto: PR

Lincolnshire plant bollenmozaïek

LINCOLNSHIRE - Eind september is in het Britse Lincolnshire een bloembollenmozaïek geplant dat herinnert aan Operation Manna. Deze luchtoperatie startte 29 april 1945 met als doel om het westen van Nederland van voedsel te voorzien vanuit de lucht. Na de Hongerwinter was er een grote behoefte aan eten in dit deel van Nederland. Het mozaïek is ontworpen door Jan Guldemond in opdracht van de Nederlandse regering. De bloembollen werden geleverd door Jac. Uittenbogaard en Zonen bv uit Noordwijkerhout. Namens de Nederlandse regering plantte ambassadeur Laetitia van den Assum een deel van de bollen. Het mozaïek is geplant nabij de Lincoln Cathedral.

Wandelnetwerk Bollenstreek geopend LISSE - Op 3 oktober is het Wandelnetwerk Bollenstreek geopend. Wandelaars kunnen de Bollenstreek nu ontdekken via in totaal 100 kilometer wandelroute. Het netwerk voert deels over onverharde paden, langs kleurige bollenvelden en groene weilanden. Tijdens een bijeenkomst op het agrarisch bedrijf van veehouder Mart Duineveld aan de Rooversbroekdijk in Lisse werd de routekaart van het wandelnetwerk onthuld door Han Weber, gedeputeerde Groen en Recreatie van de provincie Zuid-Holland. Hij overhandigde de wandelkaart vervolgens aan de wethouders van de samenwerkende Bollenstreekgemeenten en aan portefeuillehouder Kees den Ouden van Holland Rijnland. Vervolgens onthulde gedeputeerde Weber een naambord op het ‘Duineveld-bruggetje’. Dit staat symbool voor de medewerking van de agrariërs in de Bollenstreek, die wandelaars toelaten op hun bollenland of weiland. Het onderhoud van het Wandelnetwerk Bollenstreek wordt verzorgd door de gemeenten. Vrijwilligers gaan de paden en routes in de gaten houden.

Najaarseditie campagne lievelingsbloem HONSELERSDIJK - Sinds 9 oktober promoot Mooiwatbloemendoen.nl snijbloemen met de campagne ‘Vriendinnen kennen elkaars lievelingsbloem’. De najaarseditie van deze campagne loopt tot en met 2 november in Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. De campagne wordt tot eind 2016 gefinancierd met EU-steun. Op Tollwasblumenmachen.de, Mooiwatbloemendoen.nl en Funnyhowflowersdothat.co.uk wordt de bezoeker gevraagd de lievelingsbloem van een vriendin te voorspellen. Via Facebook wordt deze vriendin uitgenodigd mee te doen. Blijkt de juiste bloem te zijn voorspeld, dan maakt de vriendin kans op het winnen van een boeket van haar favoriete bloemen. De campagne wordt ondersteund door een online en offline mediacampagne, Social Media en een per land verschillend PR-offensief. Jaarlijks wordt de campagne in maart en oktober gevoerd. In 2014 wordt de campagne gevoerd in Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Frankrijk wordt hier in 2015 aan toegevoegd. Kijk voor meer informatie over de campagne op de website.

Saffraanteler geeft ruimte voor Saffraansymfonie NIEUW-BUINEN In het eerste weekend van oktober is op het akkerbouwen bloembollenbedrijf van de familie Schipper-Elberse in Nieuw-Buinen de Saffraansymfonie ten gehore gebracht door het Veenkoloniaal Symfonie Orkest. Schipper-Elberse is gespecialiseerd in de teelt van saffraankrokus. In de relatief nieuwe loods van Schipper-Elberse, die een bijzonder ijkpunt in het landschap vormt, vond 4 en 5 oktober de Saffraan Symfonie plaats. Deze is gecomponeerd en gearrangeerd op basis van door het publiek ingediende muziekstukken.

Foto: Sven van der Vlugt

LTO maakt afspraak met fiscus over startersregeling

30 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

DEN HAAG - De starterssubsidie voor jonge boeren en tuinders mag fiscaal over meerdere jaren worden gespreid. LTO Nederland heeft dat afgesproken met de Belastingdienst. De subsidie voor jonge landbouwers van het ministerie van Economische Zaken is bedoeld als tegemoetkoming in de rente die de beginnende ondernemer jaarlijks moet betalen over afgesloten leningen. Het bedrag wordt in één keer uitbetaald en er is belasting over verschuldigd. Normaal gesproken zou in het jaar van ontvangst over het hele bedrag fiscaal worden afgerekend. Overeengekomen is nu dat de te betalen belasting kan worden uitgesmeerd over de jaren waarin de betreffende boer of tuinder rente betaalt voor de lening.

Foto: PR

LAATSTE NIEUWS

LAATSTE NIEUWS

Tekst: Redactie BloembollenVisie

Genomineerden FloraHolland tulpen- en hyacintencompetitie

Foto: Jos Duin

AALSMEER - Bij FloraHolland is weer een tulpencompetitie gehouden, waarin houdbaarheid en sierwaarde getest zijn. Van de geteste bossen werden – na een transportsimulatie - zowel houdbaarheid als sierwaarde vastgesteld. De best scorende deelnemers worden genomineerd voor een prijs in de diverse cultivar- of broeicategorieën. Die kwekers zijn: Jan van der Salm, K. & W. Straathof, Ben Meijland, C.P. Zoontjes, C.M. van Duivenvoorde, VOF Kaagman-Schooneman, Polderpride C. Klaver, VOF Dolf de Wit en zonen, M.M. Duin, Bakker Westwoud, Gebr. de Groot, fa. Hageman, fa.P. de Groot & Zn, Verbruggen Bloembollen, C.V. van den Berg – de Groot, COTULIP, C. Buis, Van der Slot Lisse, XLTULIPS.com en Flevoflowers Zeewolde. Ook vond het afgelopen seizoen de hyacintencompetitie plaats (25 deelnemers). In totaal zijn hiervoor 132 testen uitgevoerd met 30 cultivars. De gemiddelde houdbaarheid kwam uit op 8.7 dagen. De genomineerde kwekers zijn: P.C.W. van Haaster, Van Haaster-vijfhuizen, A.T. Zeestraten, Hulst-Wiranda, P. en M. van der Poel, H. Geerlings, Fa. J.A. Schrama & Zn en Van Noort Hyacinten.

Proef toont grote verschillen in potgrondmengsels ZWAAGDIJK-OOST - Een groot aantal ijstulpenrelaties van het koelen preparatiebedrijf van CNB in Bovenkarspel is vorige week donderdag bij Proeftuin Zwaagdijk bijeen geweest om kennis te nemen van de proeven die door het KPB zijn opgezet met verschillende soorten potgrond. Volgens Nico Hof, hoofd Kwaliteit+ van het koel- en preparatiebedrijf, valt uit de proefresultaten af te leiden dat de onderlinge verschillen tussen de mengsels heel groot zijn. De potgrondproef bestond uit elf verschillende potgrondmengsels van drie potgrondfabrikanten. De tulpen op deze mengsels werden in twee cellen afgebroeid, één met ULO en ozon, de andere alleen met ULO. De verschillen waren opvallend. Sommige mengsels vertoonden veel uitval, veroorzaakt door wortelrot, andere mengsels daarentegen gaven een hele goede stand te zien. De bloemen uit de proef worden nu geoogst en vervolgens gemeten op gewicht, lengte en percentage uitval. De resultaten daarvan zullen te zijner tijd via een bijeenkomst van het koel- en preparatiebedrijf met de ijstulpenrelaties bekend worden gemaakt.

Fors meer veilingaanvoer september AALSMEER - September 2014 was met een gemiddelde temperatuur van 15,9°C een warme en zonnige maand. Na een koele en natte augustus, steeg de aanvoer met 6,3% ten opzichte van 2013. De totale aanvoer van snijbloemen steeg met 6%. De prijs bleef gelijk op € 0,22 ten opzichte van 2013. Sterke stijgers in de aanvoer waren rozen (11%)en geplozen chrysanten (9,1%). De gemiddelde rozenprijs daalde met 2,5 cent. Het mooie weer zorgde onder andere voor een aanvoerstijging van seizoen pluischrysanten. De gemiddelde prijs daalde met 2,2 eurocent. De aanvoer van kamerplanten steeg met 6,9%. De gemiddelde prijs kwam uit op € 1,68 (- 0,026). Bij de tuinplanten nam de aanvoer toe met 13%. De stijging resulteerde in een 5 cent lagere middenprijs. Het warme weer zorgde voor een forse toename in aanvoer bij Violen van 47,7%. Dit resulteerde in een 7,4 cent lagere middenprijs. Andere stijgers waren Calluna (25,6%) en Skimmia (37,2%). Buiten de top 5 was de tuin-Hortensia ook een sterke stijger met 62,8%.

Bestuur Keukenhof legt basis voor kleurrijke Van Gogh

Foto: PR

LISSE - Met het planten van de laatste bollen legde donderdag 9 oktober het bestuur van de Stichting Internationale Bloemententoonstelling Keukenhof de laatste hand aan het mozaïek dat naast het Oranje Nassau Paviljoen ligt. Het ontwerp laat een portret zien van Vincent van Gogh, die volgend jaar centraal staat in het lentepark. Behalve zijn portret zijn er ook zonnebloemen te zien. Voor de beplanting maakt Keukenhof vooral gebruik van diverse kleurmutanten van ‘Murillo’, waaronder ‘Mr. van den Hoef’, ‘Rembrandt’ en ‘David Teniers’. Blauwe lijnen zorgen voor de begrenzing van de kleurvlakken. Hiervoor gebruikt Keukenhof Muscari ‘Superstar’. Naar verwachting bloeit het mozaïek tussen midden en eind april.

Woman Innovation Award BRUSSEL - Agrarisch onderneemster Djûke van der Maat heeft de Innovation Prize for Women Farmers gewonnen. Dertien vrouwen uit diverse EU-landen waren genomineerd, waaronder ook Sandra Munster van de Tulpenexcursie. Van der Maat won samen met de Spaanse Maria Isabel Sanchez Vadillo. Voor de derde keer is de Innovatieprijs voor Agrarische Onderneemsters uitgereikt. De prijsuitreiking vond plaats tijdens het COPA-Cogeca congres in Brussel dat in het teken staat van het nieuwe Europese Gemeenschappelijke Landbouwbeleid en het Verenigde Naties thema

van 2014: Year of the Family Farming. De voorzitter van de COPA-commissie Vrouw en bedrijf, Willemien Koning, benadrukte de belangrijke rol die vrouwen spelen in de Europese landbouw. Uit recente cijfers blijkt dat vrouwen goed zijn voor 43 procent van het werk op de land- en tuinbouwbedrijven. Van hen is ruim 20 procent (mede)ondernemer. Koning: “De dertien genomineerden zijn ambassadeurs van de innovatieve kracht van vrouwelijke ondernemers. De rol die deze vrouwen op het boerenfamiliebedrijf innemen is cruciaal en het is goed dat dat wordt erkend.” 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 31

CNB PRODUCT & SHOW

Gentiana en dahlia centraal in showruimte van CNB De tweewekelijkse rubriek CNB Product & show is gelieerd aan de website cnbproduct-show.nl. Onder de naam Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in de showruimte van CNB te zien zijn. In BloembollenVisie worden de meest opvallende inzendingen nader belicht. Tekstbewerking: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

informatie kan contact worden opgenomen met Ron Hoogeveen via [email protected].

GENTIANA ‘SHOWTIME DIVA’® GENTIANA ‘LITTLE PINKIE’® Afgelopen week stond de mooie Gentiana ‘Little Pinkie’ in de showruimte van CNB. Het betreft hier een gentiana met paarsroze bloemen en fris, middengroen getint blad die specifiek bedoeld is voor de potcultuur. ‘Little Pinkie’ bereikt een hoogte van 15 à 20 cm. De plant is een doorbloeier en geeft bloei te zien van juli tot oktober. Deze gentiana wordt in de handel gebracht door Ron Hoogeveen (CNB) samen met John Moffat en Ed Morgan uit Nieuw Zeeland en werd ingezonden door kwekerij Jesper Mathot uit Reeuwijk. Voor meer

Gentiana ‘Little Pinkie’ 32 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

In week 42 maakte onder meer de nieuwe snij Gentiana ‘Showtime Diva’ haar opwachting in de showruimte van CNB. De gentiana is afkomstig van kwekerij Tonie uit Ter Aar en deze inzender toont zich erg enthousiast over de kwaliteit en kleur, maar ook zeker over de prijsvorming. De eerste snijtakken zijn afgelopen week namelijk geoogst en brachten goede prijzen op. ‘Showtime Diva’ onderscheidt zich door de mooie paarsrode kleur en de grote openstaande bloemen. De taklengte van deze gentiana is 80 cm en de aanwinst kent een vaasleven van twee weken. Ook deze mooie gentiana is afkomstig van de veredelaars John Moffat en Ed Morgan uit Nieuw Zeeland. Voor meer informatie kan men zich wenden tot Ron Hoogeveen via [email protected].

ARIE C. KOOT Het is inmiddels half oktober, maar dat neemt niet weg, dat er afgelopen maandag een mooie inzending dahlia’s in de showruimte van CNB zijn opwachting maakte. Veredelaar Arie C. Koot uit Voorhout presenteerde maar liefst 21 vazen dahlia’s van buiten waarvan de meeste onder nummer. De inzending werd gecompleteerd door een aantal cultivars uit het huidige handelssortiment, waaronder ‘Graaf Floris‘. Deze dahlia is een mutant van ‘Vrouwe Jacoba‘ en dat is weer een mutant van ‘Market Joy’. Al deze rassen hebben met elkaar gemeen dat ze uitermate geschikt zijn voor de snij. Ook stond er een aantal aanwinsten die men niet meer hoeft te dieven. De takken bevatten dus geen zijtakjes aan de bovenkant van de tak. Het betreft hier een nieuwe lijn waar Arie C. Koot mee bezig is. Meer informatie is verkrijgbaar bij de CNB-dahliavertegenwoordigers René Koordes en Hans Pater via [email protected].

Dahlia ‘Graaf Floris’

CNB PRODUCT & SHOW Meer en actuele informatie over Product & Show is zoals gezegd te vinden op de eigen webpagina www.cnbproduct-show.nl. Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount: @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

CNB ACTUEEL

CNB Lelieweek Van maandag 3 tot en met vrijdag 7 november vindt in het CNB-handelscentrum de jaarlijkse CNB Lelieweek plaats. Het evenement valt vrijwel gelijk met de IFTF in Vijfhuizen en de FloraHolland Trade Fair in Aalsmeer, ideaal dus voor een combinatiebezoek. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

T

ijdens de CNB Lelieweek toont een tiental inzenders wat er aan soorten beschikbaar is op het gebied van lelies. Door zowel het handelssortiment als het noviteitensortiment te showen, is de show interessant voor meerdere doelgroepen, variërend van bemiddeling en kwekerij tot broeierij en export.

en Van der Marel met een enkel soort vertegenwoordigd zullen zijn. Ook wordt aandacht besteed aan soorten die bij CNB in een kwekersvereniging zijn ondergebracht, zoals ‘Roselily’, ‘Tabledance’ en ‘Watch Up’. De tentoonstelling is elke dag gratis te bezoeken tussen 8.00 en 17.00 uur. Op 6 november is er ook weer een haringkar aanwezig voor de bezoekers. Alle lelierelaties van CNB hebben inmiddels een persoonlijke uitnodiging voor de show ontvangen in de vorm van een ansichtkaart.

KEURING Ter gelegenheid van de productweek organiseert de KAVB ook dit jaar weer een keuring met prijsvragen in diverse categorieën. Op maandag 3 november om 11.00 uur zullen de inzendingen beoordeeld worden door een deskundige, uit vakgenoten bestaande jury. Om mee te kunnen doen aan de prijsvraag, moeten de producten voor 10.00 uur deze dag worden aangevoerd. Ook is het mogelijk om de producten op de donderdag en vrijdag voorafgaand aan de keuring al aan te voeren. De inzendingen moeten van tentoonstellingskwaliteit zijn.

INZENDINGEN Diverse lelieveredelaars hebben hun medewerking toegezegd aan deze lelieweek. Bedrijven als Vletter & Den Haan, Marklily, De Jong Lelies, World Breeding bv, Royal van Zanten en nieuwkomer Qualily zullen ieder met meerdere soorten van de partij zijn, terwijl broeiers als Moerman

QUALILY Nieuwe inzender is het Westlandse Qualily, een leliebedrijf dat zich op vier locaties in het Westland bezighoudt met de bloemproductie van lelies en dat zich met 9 hectare glas met name richt op een totaalpakket aan LA-hybriden en Oriëntals met een verrassend scala aan kleuren en variëteiten. Qualily is een samenwerkingsverband van de broeiers Ruud v.d. Hoeven, John van Ruiven en Raymond Vijverberg. Op het bedrijf wordt bij de bloemproductie gefocust op kwaliteit, continuïteit en betrouwbaarheid. Alle lelies worden voorbehandeld met - zo laten testresultaten zien - een zeer positieve invloed op bloem en blad. De lelieverpakking van Qualily laat een open bloem zien, waardoor de sierwaarde op het moment van verkoop vergroot wordt, zodat de verkoop gemakkelijker verloopt. Gestreefd wordt om te komen tot een jaarrondproductie van de gebroeide cultivars, zodat de

continuïteit gewaarborgd kan worden. Volgens Ruud v.d. Hoeven is men er bij Qualily van overtuigd, dat de lelies die zij verkopen een beleving moeten zijn en de klanten van de groothandel/ bloemist een positief gevoel moeten geven. Het bedrijf staat er tevens voor open om via de webshopverkoop direct zaken te doen in het buitenland, maar dan wel in samenspraak met een exporteur die de betalingen regelt en de logistiek verzorgt. De directe verkoop van Qualily is een heel mooi instrument om de bloemen vers - het sleutelwoord van Qualily - bij de groothandel(bloemist) te krijgen. Op deze manier kunnen de lelies rijper geoogst worden, waardoor de uiteindelijke uitbloei(beleving) optimaal zal zijn. Op het moment van verkoop via de webshop van Qualily staan de lelies nog in de kwekerij te groeien. Om 6.00 uur worden alle orders verzameld en worden de bestellingen vers geoogst. De handel wordt om 11.00 uur geleverd bij de desbetreffende logistieke provider. Vervolgens gaan ze rond 14.00 uur op transport naar de desbetreffende klant. De andere dag om 6.00 uur staan de lelies op de plek van bestemming. Dit betekent dat de lelies binnen 24 uur na oogst worden geleverd op de plek van bestemming. Kwaliteitlelies broeien voor het hogere segment met een herkenbaar logo en website is dan ook het uitgangspunt voor Qualily. Een formule die aanslaat getuige de explosieve groei van de laatste jaren met als voorlopig hoogtepunt de productie van 12 à 13 miljoen stelen in 2014 met een daghandelaandeel van meer dan 50 procent via Connect. Bij die expansieve groei is ook het lelieteam van CNB nauw betrokken. Ruud v.d. Hoeven: “Om die reden is het voor ons belangrijk om er tijdens de CNB Lelieweek te staan en een aantal van onze soorten te laten zien, zoals de LA’s ‘Honesty’, ‘Nashville’, ‘Litouwen’, ‘Puma’, ‘Marianne Timmer’ en de Oriëntals ‘Universe’, ‘Santander’, ‘Dynamite’ en ‘Aranal’.” 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 33

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431128 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104

34 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, paeonia daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen, dahlia’s hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marlies Jager Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431495 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

E-MAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

E-MAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Hoofd CNB Koel- en preparatiebedrijf Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431128

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

COMMERCIËLE ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 35

GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL

VOORHOUT/LISSE • 1,6 ha zandgrond, snij-

BOLLENSTREEK • 6 ha zandgrond, worte-

bloemen, vanaf heden tot in overleg

len, vanaf mei tot december 2015, evt. afdek

VOORHOUT/RIJNSBURG • 1.000 rr zand-

BOLLENSTREEK en/of NOORD-HOLLAND

grond, wortelen, tulpen, geen hyacinten,

7 ha zandgrond, wortelen, teeltseizoen

vanaf heden tot in overleg

2015/2016

VOORHOUT • 1 ha zandgrond, zonnebloe-

BOLLENSTREEK • 7 ha zandgrond, Zante-

men of andere, vanaf heden tot in overleg

deschia, teeltseizoen 2015

VOORHOUT • 1 ha zandgrond, zonnebloe-

DEN HAAG • 8.000 m2 zandgrond/zavel-

BEUSICHEM BETUWE • 20 ha lichte klei-

men of andere, heden tot in overleg

grond, gras/weiland, in overleg

grond (uiterwaarden), diverse teelten, vanaf

VOORHOUT • 1.100 rr zandland, diverse,

HEM, VENHUIZEN e.o. • 5,5 ha kleigrond,

heden tot in overleg

vanaf heden tot in overleg

LISSE • 1,25 ha zwarte grond, vaste planten,

VOORHOUT • 450 rr zandland, vaste plan-

pioenen, vanaf heden, voor meerdere jaren

ten, bloemen, vanaf heden voor meerdere

HILLEGOM • 1.400 rr zandgrond, diverse

jaren

AANBOD

tulpen, teeltseizoen 2014-2015 HILLEGOM e.o. • 5 ha zandgrond, hyacinten, teeltseizoen 2014 JULIANADORP • 5 ha zandgrond, aardappelen, teeltseizoen 2014

teelten, vanaf heden tot in overleg

KOP VAN NOORD-HOLLAND • 10 ha

HILLEGOM • 400 rr zandgrond, diverse teel-

KASRUIMTE

ten, direct beschikbaar

WERVERSHOOF • 3.500 m² broeiruimte met

NOORDWIJK • 7.000 m2 zandgrond, diverse

schuur en cellen, broeierij, direct tot in overleg

zandland, aardappelen, teeltseizoen 2014 KOP VAN NOORD-HOLLAND • 15 ha

teelten, vanaf heden t/m in overleg

zandland, hyacinten, teeltseizoen 2014

DE ZILK • 700 rr zandgrond, diverse teelten,

NOORD HOLLAND • ± 7 ha grasland op

vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 700 rr zandgrond, tulpen, vanaf heden tot 15 juli 2015 NOORDWIJKERHOUT • 0,5 ha zandgrond, diverse teelten, heden t/m 15 januari 2015 NOORDWIJKERHOUT • 200 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 400 rr zandgrond, diverse teelten, heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 950 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden beschikbaar NOORDWIJKERHOUT • ca. 4.000 m2 zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg

klei, tulpen, vanaf heden t/m 1 augustus

CELRUIMTE RIJNSBURG • 3 cellen met dockshelters, voor diverse doeleinden, vanaf heden tot in overleg

2015 OMGEVING WEST-FRIESLAND • 10 ha kleigrond, tulpen, ovanaf heden t/m 15 aug. 2015

BEDRIJVEN

URSEM e.o. • 1 ha zwarte grond of lichte za-

LISSE • 1.500 m2 bedrijfsruimte, enkele cel-

vel, pioenen, heden voor meerdere jaren

len, kas, rolkassen en land, ook in gedeelten

VOORHOUT e.o. • 3,5 ha zandgrond, nanus-

te huur, in overleg

sen, in overleg

LISSE • 477 m2 moderne schuurruimte +

WEST-FRIESLAND e.o. • 15 ha kleigrond,

2 cellen en 100 m2 kantoor, voor meerdere

bloemkool, teeltseizoen 2015

jaren mogelijk LISSERBROEK • 100 m2 schuurruimte, voor VRAAG KASRUIMTE

opslag, in overleg NOORDWIJKERHOUT • 600 m schuur-

RIJNSBURG e.o. • 250 m² rolkas + 200 rr

diverse teelten, vanaf heden tot in overleg

ruimte, voor verwerking en opslag, in overleg

open grond, diverse, meerdere jaren

NOORDWIJKERHOUT • 2.000 rr zandgrond,

NOORDWIJKERHOUT • 600 m schuur-

BOLLENSTREEK 2.500 m2 kasruimte, diver-

dahlia’s of bloemen, heden tot in overleg

ruimte, voor verwerking en opslag, vanaf

se, in overleg

REESERVEEN/HARDENBERG • 6 ha akker-

heden tot in overleg

HILLEGOM e.o. • 3.000 m2 kasruimte, vaste

NOORDWIJKERHOUT • 1.400 rr zandgrond,

2

2

planten, 1 november t/m 1 mei 2015

bouwland/grasland, tulpenteelt, vanaf het najaar beschikbaar

VRAAG

VIJFHUIZEN • 6 tot 12 ha zandgrond, tul-

ALKMAAR • 20.000 m2 zandgrond, vaste

pen, teeltseizoen 2014-2015

planten, in overleg

Zie ook voor vraag en aanbod

VOORHOUT • 1.800 rr zandgrond, diverse

ANDIJK • 5 ha zandgrond, tulpen, huidige

www.agrogrondbank.nl

teelten, vanaf heden tot in overleg

teeltseizoen

36 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

BAS SCHOLTEN

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

5.000 4.000 6.000 4.000 10.000 2.000

VOOR ALLE

HYACINTEN KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

7.500

Paeonia Red Grace 3-5 n Paeonia Red Sarah Bernhardt 3-5 n Paeonia Red Sarah Bernhardt 2-3 n Paeonia Red Sarah Bernhardt 3-5 n Paeonia Sarah Bernhardt 3-5 n Paeonia The Fawn 3-5 n Astilbe op soort en kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road® 1e en 2e grootte Astrantia Rubby Wedding 1e grootte Astrantia op soort en kleur Dicentra spectabilis Alba alle maten Dicentra spectabilis alle maten Dicentra Aurora 1e grootte Dicentra King of Hearts 1e grootte Dicentra Luxeriant 1e grootte Dicentra Stuart Boothman 1e grootte Dicentra Valentine® 2-3, 4-op Epemedium diverse soorten 1e grootte Filipendula purp. Elegans 1e grootte Gentiana Blue Magic® pot plug/plg Gentiana Blue Star® pot plug/plg Gentiana Corona® snij plug/plg Gentiana Diva® snij plug/plg

3.000 3.000 10.000 5.000 3.500 1.500 8.000 8.000 2.000 10.000 5.000 400 8.000 10.000 7.500 15.000 4.500 op aanvraag

Paeonia Angel Cheeks 2-3, 3-5 n Paeonia Bowl of Cream 2-3, 3-5 n Paeonia Duchesse de Nemours 2-3, 3-5 n Paeonia Dr. Alex Feming 2-3, 3-5 n Paeonia Elsa Sass 2-3, 3-5 n Paeonia Elza Lundi 2-3, 3-5 n Paeonia Flame 2-3, 3-5 n Paeonia Gardenia 2-3, 3-5 n Paeonia Goldmine 2-3, 3-5 n Paeonia Henry Bockstoce 2-3, 3-5 n Paeonia Henry Sass 2-3, 3-5 n Paeonia Highlight 2-3, 3-5 n Paeonia Jan van Leeuwen 2-3, 3-5 n Paeonia Mary E. Nicholls 2-3, 3-5 n Paeonia Red Charm 2-3, 3-5 n Paeonia Sarah Bernhardt 2-3, 3-5 n Paeonia Snow Mountain 2-3, 3-5 n Paeonia andere soorten

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen HANS PATER

T: 0252431128 T: 0653299617

EMAIL: H.PATERCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD IRISSEN UIT 30°C

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB Nog een ruim sortiment in alle maten. Op afroep uit de 30°C te leveren t/m april mogelijk. Speciale aandacht voor de mooi geaderde iris Lion King, waarvan nog aanbod van: z 6-7 € 30,00 pm z 7-8 € 45,00 pm z 8-op € 60,00 pm

RON HOOGEVEEN T: 0653390229 EMAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL

VASTE PLANTEN Vraag en aanbod VRAAG 2014

Paeonia op kleur en soort, oude snijhoeken/ongedeeld Agapanthus blauw en wit, oude snijhoeken/ongedeeld Paeonia

Dr. Alex Fleming Duchesse de Nemours Festiva Maxima Kansas Mothers`Choice Shirley Temple

2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5

5.000 3.000 3.000 4.000 3.000

AANBOD 2014

450 950 1.840 4.100 1.000 5.000 5.000

Paeonia rood, roze, wit 1-2, 2-3, 3-5, 5-8 Paeonia snij- en potsoorten Paeonia Baronesse Schroder 2-3 n Paeonia Baronesse Schroder 2-3 n Paeonia Henry Bockstoce 3-5 n Paeonia Henry Bockstoce 3-5 n Paeonia Pink Giant 1-2, 2-3 n Paeonia Red Charm 3-5 n Paeonia Red Charm 2-3 n

2.000 1.500 2.500

Gentiana Little Pinkie® pot plug/plg Gentiana Marsha® snij en pot plug/plg Gentiana True Blue® pot plug/plg Gentiana Purple Sensation® snij plug/plg Gentiana White Magic® pot plug/plg Geranium Claridge Druce 1e grootte Hemerocallis Pardon Me 2 jarig Hemerocallis Strawberry Candy 2 jarig Hemerocallis Happy Return 2 jarig Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e Ligularia dent. Desdamona 1e Lysimachia 2 en 3-jarige ongedeeld Lirope Gold Banded tray 84 Ophiopogon Niger tray 84 + p9 Ophiopogon planiscapsis tray 84 Phlox Rembrandt ongedeeld Phlox Bright Eyes ongedeeld Solidago Strahlenkrone ongedeeld Rudbeckia diverse soorten Tradescantia Sweet Kate 1e grootte

AANBOD 2015

5.000

Paeonia Alba Plena

2-3, 3-5 n

Weer volop leverbaar het hele sortiment kleinbollige irissen in 6-7, 7-8 en 8-op. Van direct leverbaar t/m afroep in maart 2015, alles is mogelijk CNBDAHLIATEAM RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028 HANS PATER T: 0252431128 T: 0653299617 EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2014 1E GROOTTE

Diverse soorten beschikbaar van T’12 en T’13 weefselkweek, informeer naar de mogelijkheden VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIASTEKKEN OOGST 2014 IN VELE SOORTEN 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 37

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

T: 0252431304

Calla ‘Captain Fuego’®

KLEUR:

Oranje

BLAD:

Groen met spikkels

TOEPASSING:

Pot

VEREDELAAR:

Kapiteyn B.V.

OMSCHRIJVING:

Een volle pot met breed blad en veel stelen

[email protected] 38 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

ED WALKIER RONALD WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

T: 0653439349 T: 0653700630 T: 0622377259

AANBOD 2014

500 kg

Milkshake®

ong

1.000 kg

Time Out®

ong

Tresor®

ong

400 kg 4.000 kg

Antarctica®

0-11

3,00

1.000 kg

Bullit®

ong

18,00

2.500 kg

Circuit®

ong

5,00

1.500 kg

Expression®

ong

9,00 3,00

5.000 kg

Tom Pouce®

0-11

5.000 kg

Triple A®

0-12

4.000 kg

White Master®

ong

2.500 kg

Melrose®

5-10

5,00

4.000 kg

Allicante®

4-11

2,00

4.000 kg

Belicia®

ong

4,00

4.000 kg

Columbus®

5-11

4.000 kg

Crossfire®

4-11

5,00

4.000 kg

Irene Parrot®

3-12

5,00

Mascara®

2.000 kg

Smirnoff®

3-12

4,00

Viking

5-11

1,25

10.000 kg 1.600 kg 10.000 kg

Pr. Catharina Amalia®

VRAAG TULPEN 2015

porties 10.000 kg

Melrose®

10.000 kg 5.000 kg

5.000 kg

Carola

5-11

Jumbo Pink®

5-11

Pallada

5-11

10.000 kg

Sweet Rosy

5-11

Verandi

5-12

Jaap Groot

5-10

10.000 kg

Orca

4-11

10.000 kg

Strong Gold

5-11

AANBOD CONTRACTTEELT TULPEN

Hakuun

4-11

10.000 kg

Strong Love

5-11

In de Noordoostpolder en Zeeland

3,25

nettenteelt en traditioneel 3,75 ha land in Bant 3 ha bietenland in Espel PIET TAKKEN

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

FR. NEUVEL T: 0653268760 F: 0228517411 AANBOD VRIJBLIJVEND TULPEN

AANBOD TULPEN OOGST 2014

2.500 kg Synaeda Blue 3.800 kg Curly Sue

5.000 kg 5.000 kg 3.000 kg 3.000 kg

0-11 0-12

Friendship kl.I Dynasty kl.I Marco kl.I Negrita

3,75 ha bietenland in Tollebeek 6 ha grasland in Tollebeek

5-11 5-10 2-11 5-11

VRAAG TULPEN OOGST 2014

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 5.000 kg

Carola Denmark Pallada Pink Flag Strong Gold Strong Love® Verandi White Prince Yellow Flight® Yellow Flight®

0-11 0-11 0-11 5-11 0-11 0-12 0-11 0-11 0-11 5-11

AANGEBODEN

1,60 2,00 2,50

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u op contract wil telen voor oogst 2015. • Omgeving Julianadorp • Op goed zandland

3,75 Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204 1,80

Crocosmia &

Montbretia Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 39

VRAAG EN AANBOD

™

Omphalodes ‘Blue Eyes’®

Omphalodes ‘Blue Eyes’® Engish General information Cultivar US .............................................. Group / Family ........................................ Genus .................................................. Trade Name ......................................... Foliage Height ..................................... Flower Height ...................................... Foliage Color ........................................ Flower Color ......................................... Unique characteristics ......................... Flowering period ................................. Perpetually flowering .......................... Fragrant ............................................... Habitat ................................................. Suitable uses ........................................ Hardiness zone ..................................... Immersion ............................................ Decidious .............................................. Dry sales ............................................... Plant breeders’ rights ........................... Available ..............................................

Omphalodes ‘Blue Eyes’® Nederlands Algemene informatie Cultivar NL ............................................ Soort ..................................................... Geslacht ................................................ Handelsnaam ....................................... Bladhoogte ........................................... Bloemhoogte ........................................ Bladkleur .............................................. Bloemkleur ........................................... Bijzonderheden .................................... Bloeiperiode ......................................... Doorbloeiend ........................................ Geurend ................................................ Standplaats .......................................... Gebruikerswaarde ................................ Winterhard ........................................... Spoelen ................................................. Bladverliezend ...................................... Droogverkoop ....................................... Kwekersrecht ........................................ Beschikbaar ..........................................

‘Blue Eyes®’ runnemarkii Omphalodes Navelwort 8’’ 8’’ Green/Grey Blue Big flowers April/May No No Half shade/Sun Border 5-9 Yes Yes Yes PPAF ™ 2013

‘Blue Eyes®’ runnemarkii Omphalodes 15-20 cm 15-20 cm Groen/Grijs Blauw Grootbloemig April/Mei Nee Nee Half schaduw/Zon Border Ja Ja Ja Ja PPAF ™ 2013

Inlichtingen/information: e-mail

Henk de Jong 40 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

[email protected]

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Valdosta®

Bowmore®

INLICHTINGEN:

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

Dirk Bloothoofd

0252-431284

0223-769067

0223-769068

06-53 293161

[email protected]

Jurgen de Graaff

0252-431240

06-53 518289

[email protected]

Jan Gutter

0252-431255

06-51 209462

[email protected]

Martin Heemskerk

0252-431256

06-20669208

[email protected]

Siebren Mantel

0252-431259

06-53 690252

[email protected]

Dick de Mooy

0252-431361

071-4023313

071-4028342

06-51 587419

[email protected]

Erwin Vriend

0252-431367

0228-314981

0228-316869

06-53 396784

[email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB

0252-431254

Henri Omta

0252-431274

0224-291965

0252-431176

06-51 588053

[email protected]

Piet Zoutenbier

0252-431345

071-3611104

0252-431410

06-20 397884

[email protected] 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 41

VASTE PLANTEN

Concepten bepalen teeltplan Lageschaar De vasteplantensector heeft het nog steeds moeilijk. De economische crisis laat de sector niet ongemoeid, hetgeen zich uit in afnemende vraag, kleinere marges en een verschralend assortiment. In die context belichten een aantal vasteplantenkwekers in BloembollenVisie hun bedrijf. In deze achtste aflevering is dat Lageschaar Vaste Planten uit Barlo, een buurtschap in de Gelderse gemeente Aalten. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

L

ageschaar Vaste Planten werd op 1 juli 1977 als hoveniersbedrijf opgericht door huidig eigenaar Laurens Lageschaar. Dat was in de buurtschap Vragender op de boerderij van zijn broer. Omdat er in de wijde omgeving geen vasteplantenkweker te vinden was besloot hij twee jaar later ook zelf de vasteplantenteelt ter hand te nemen. In 1986 kwam de huidige locatie te koop en volgde de verhuizing naar Aalten, waar hij samen met zijn echtgenote de maatschap Lageschaar Vaste Planten vormt en waarvan binnenkort ook hun zoon deel zal uitmaken.

POTTEN EN LANDPLANTEN Begon het bedrijf in Aalten met 300.000 P9-potten, anno 2014 omvat het teeltplan ruim 1 miljoen vaste planten op pot in ongeveer duizend cultivars. Daarnaast worden er op het bedrijf circa 1 hectare aan moerplanten geteeld. Die staan op zwarte esgrond, een heel humusrijke grond voor moerplanten. Bij de potten wordt gewerkt met trays op antiworteldoek met als vulmedium een mengsel met onder andere veenmosveen. Laurens Lageschaar over de gekozen teeltcombinatie: “Aanvankelijk wilden we in de pottenteelt een wat beperkter sortiment telen, maar op

42 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

een gegeven moment hebben we er toch voor gekozen om klanten te benaderen die sortiment zochten en zijn we ons gaan richten op de hoveniers en de groenvoorziening. In het begin van de negentiger jaren sloten veel van onze klanten zich aan bij tuincentraketens en wij waren te klein om die te beleveren.

‘Juist die veelzijdigheid maakt het zo’n interessant product’ De landplanten zitten in het teeltplan omdat we steeds meer moerplanten in eigen beheer telen vanwege leverbetrouwbaarheid en de eigen arbeidsfilm. Bij ons gaat het niet om het visueel aantrekkelijke product, maar om een plant die een goede wortelkluit heeft met voldoende uitlopers/ogen in de pot. Als wij een vervangend soort moeten kiezen wordt er overlegd met de klant, het vervangende soort mag geen afbreuk doen aan het ontwerp dat de klant voor ogen heeft. De keuze voor P9 als potmaat ligt in ons geval voor de hand. Voor de aanlegsector is P9 de beste maat. De plant groeit het snelst weg, de kans op uitdroging is gering en het is het meest duurzaam.”

GROEISEIZOEN Over het verloop van het groeiseizoen is Laurens Lageschaar tevreden. “Bij de potten in augustus viel de start tegen door de kou en de regen. De beworteling op zich was wel goed, maar bovengronds wilde het met de gewasontwikkeling niet zo. De laatste weken zijn echter prima verlopen en die nazomerwarmte hadden we echt wel nodig. Wat dat betreft is het een nazomer waar je dankbaar voor kunt zijn.” Voor Lageschaar loopt het handelsseizoen van begin oktober tot eind mei. “De orders die op afroep staan worden gepakt, maar er komt niets op voorraad in de schuur te staan. Binnenkort maken we het plastic over de wandelkappen. We hebben nu overal vliesdoek en daar overheen Agro-cover voor als het vriest, terwijl de vorstgevoelige soorten bij +2 C° staan. De moerplanten rooien we alleen voor zover we die kunnen verwerken. In de periode mei/juni worden de velden opgeruimd. Ook starten we dan de vermeerdering op van de stekken, en eind juni gaan we weer oppotten. Zo’n 20 procent van de productie wordt in het voorjaar opgepot.”

DRIETAL CONCEPTEN Het noemen van de vijf belangrijkste gewassen uit het teeltplan is voor Laurens Lageschaar vrijwel niet te doen. “Wij kweken met name voor de professionele gebruikers van groen, dat wil zeggen hoveniers voor de groenvoorziening, gemeenten en een klein beetje recreatie- en attractieparken. Daarbij stemmen we het aanbod af op de vraag of we creëren vraag middels onze fleurige, onderhoudsarme beplantingsconcepten. Een daarvan is Fleur Robuste, eigenlijk de fleurige vervanger van het saaie groenblijvende groen. Een concept dat vanuit jarenlange ervaring een oplossing biedt voor het verantwoord gebruik van vaste planten in openbare ruimten, parken en grote tuinen. Eigenlijk planten die op een gegeven moment de bedden afsluiten en een gesloten beplanting vormen. In het assortiment worden jaarlijks zo’n tien cultivars vervangen, waarbij het accent steeds meer ligt op onderhoudsvrije

Vaste Planten planten die de bodem bedekken. Rotsplanten zijn sowieso helemaal uit. Bij het tweede concept, de Prairie Garden, is sprake van een onderhoudsarm beplantingssysteem waarbij een natuurlijk evenwicht is ontstaan tussen kleurrijke vaste planten en siergrassen. Een concept met maximale beleving en minimaal onderhoud en bestemd voor alle doelgroepen, variërend van particulieren tot gemeenten. We hebben zo’n 450 à 500 variëteiten aan echte prairieplanten staan en zijn begonnen met alleen de prairiesoorten. Op een gegeven moment hebben we een aantal vaste planten uit het Europese assortiment aan het concept toegevoegd, waardoor veel meer mogelijkheden zijn ontstaan om kleurstellingen en hoogten te maken. Het uitzetten van de beplanting op locatie is een wezenlijk onderdeel van het concept. Het Prairie-concept is enorm in opmars gekomen na de Floriade van 2012, waar we een eigen inzending hadden. Het derde concept heeft betrekking op Fleur Dansante, bestaande uit bodembedekkende vaste planten waartussen bloembollen en bloeiende solitaire vaste planten worden gezet. Hier streven we een onderhoudsarme beplanting met een grote beleving na. Dit concept is vooral bedoeld voor zichtlocaties, instellingen et cetera. In Zorgeloos Groen, een samenwerkingsverband tussen Buro Mien Ruys (ontwerp en beplantingsplan), De Enk Groen & Golf (aanleg en onderhoud), Boot & Co (leveren beplanting en beplantingsadvies) en Lageschaar Vaste Planten (leveren beplanting en beplantingsadvies) zorgen wij samen voor heesters, bomen, vaste planten en rozen in combinatie met een goed ontwerp en drie jaar nazorg. Het gaat ons om duurzaamheid en langstlevend. Dat is onze bedrijfsfilosofie en daarin passen ook Milieukeur en het vorige maand toegekende Groenkeur.”

SORTIMENTSVERNIEUWING Sortimentsvernieuwing is voor Lageschaar Vaste Planten niet direct een hot item, maar de ontwikkelingen op dat gebied hebben wel de aandacht. “De vraag naar schaduwplanten zal de komende jaren waarschijnlijk toenemen. Steeds meer bestaande tuinen zijn aan renovatie toe en daarvoor zoek je soorten die goed te vermeerderen zijn. Nieuwe soorten die op de markt komen, nemen we niet meteen op. Een nieuw soort moet duidelijk iets toevoegen, of een verbetering zijn. Aan de voorkant van ons bedrijf hebben we modeltuinen gesitueerd om klanten nieuwe ideeën aan te reiken. Bij dit alles valt wel te hopen dat de prijsvorming de komende jaren wat beter gaat worden. Juist het veelzijdige assortiment is het sterke punt bij vaste planten. Wil je echter sortiment kweken,

Laurens Lageschaar: ‘Het gaat bij ons om duurzaamheid en langstlevend. Dat is ons uitgangspunt’

dan heb je als vasteplantenkweker een bepaalde prijs nodig. Juist die veelzijdigheid maakt het zo’n interessant product.”

PROMOTIE Ook de promotie is voor een bedrijf als Lageschaar Vaste Planten van levensbelang. Dat beseft Laurens Lageschaar als geen ander. Niet alleen was hij een van de weinige vasteplantenkwekers die actief was met een eigen inzending op de Floriade en wordt er ook veel tijd gestoken in de eigen modeltuinen, ook andere uitingen van public relations worden niet geschuwd. Dat varieert van folders tot de eigen website (www.lageschaar.nl) die pas vernieuwd is. Ook presentaties en excursies staan op het programma, zoals twee winterpresentaties voor afdelingen van Groei & Bloei en gastcolleges voor scholen (Larenstein in Velp). Verder zijn er regelmatig beroepsfotografen bij het bedrijf te gast om opnamen te maken van de voorbeeldtuinen.

TOEKOMST Over de toekomst van de vasteplantenteelt is Laurens Lageschaar gematigd optimistisch gestemd. “In zijn algemeenheid denk ik dat de P9-potten uiteindelijk alleen nog maar voor de aanlegmarkt geteeld zullen worden, en voor plantencentra met een groot sortiment. Tuincentra zullen in de toekomst meer visuele planten in grotere potten omzetten. Ook denk ik dat de aanlegmarkt door de mindere nieuwbouw, en steeds kleinere tuinen steeds meer kleine orders gaat krijgen. Het gaat steeds vaker om renovaties van bestaande tuinen. Wat voor bedrijven als het onze steeds belangrijker wordt is kennisoverdracht. Ook sortimentsadvies – wat kan ik waar planten- en sortimentsontwikkeling c.q. –vernieuwing wordt steeds belangrijker. En wat ons eigen bedrijf betreft denk ik dat we geen behoefte hebben aan uitbreiding van de kwekerij, maar aan nog efficiënter werken, en een kwaliteit die gewoon goed moet zijn met zo min mogelijk inboet.”

Resumé Lageschaar Vaste Planten werd in 1977 opgericht als hoveniersbedrijf, maar voegde daar al snel de vasteplantenteelt aan toe. In 1984 werden de hoveniersactiviteiten beëindigd en richtte eigenaar Laurens Lageschaar zich volledig op de vasteplantenteelt. Twee jaar later verhuisde het bedrijf naar de huidige locatie aan de Groot Deunkweg, waar ruim 1,5 ha in gebruik werd genomen. Die teeltoppervlakte is inmiddels uitgebreid tot ruim 4 hectare waar meer dan 1 miljoen planten gekweekt worden in ruim duizend soorten. Een belangrijk deel daarvan is bestemd voor de drie beplantingsconcepten die het bedrijf ontwikkeld heeft. Deze concepten zijn bedacht vanuit de visie van het beheer en hebben zich inmiddels in de praktijk ruimschoots bewezen.

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 43

TOELEVERANCIERS

Milieu sparen en kwaliteit wi Ozon is een natuurlijk filter dat onze lucht zuivert. Daarnaast is het een milieuvriendelijk desinfectiemiddel dat chemie overbodig maakt. Die eigenschappen zijn bijzonder interessant voor de bloembollensector, die continu strijd voert tegen ziektes en virussen. Agrozone is specialist in ozontechnologie en mag zich verheugen in een groeiende belangstelling van het bollenvak.

Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

A

l tijdens zijn studie werd Cees de Haan gegrepen door de bijzondere eigenschappen van ozon als filter, natuurlijke zuiveraar en desinfectant. “Direct na mijn studie ben ik – eerst in het bedrijf van mijn vader – aan de slag gegaan met de ontwikkeling van apparatuur om ozon te kunnen inzetten voor industriële toepassingen. Denk aan afvalwaterzuivering, drinkwaterzuivering en zwembadwaterbehandeling. In 2006/2007 kwamen de eerste aanvragen uit de agrarische sector binnen, voor de bewaring van akkerbouwproducten.” In 2008 stapte hij uit het bedrijf van zijn vader om als zelfstandige verder te gaan en heeft toen Agrozone opgezet.

In 2010 kwam de eerste aanvraag vanuit de bollensector binnen. “Arjan Rood van De Wit Bloembollen zag onze resultaten in de bewaring van fruit en vroeg zich af of ozon ook iets zou kunnen zijn voor de bewaring van bloembollen in koelcellen.” Tot op dat moment was de bollensector onbekend voor De Haan. “Intussen is er een wereld voor mij open gegaan.” Wat begon met een bewaarcel voor bloembollen, is inmiddels opgelopen tot zo’n 340 cellen. “In vier jaar tijd zijn we in deze sector explosief gegroeid.”

‘Als je je bestaande ideeën en werkwijzen kunt loslaten, ontstaat er ruimte voor nieuwe mogelijkheden’

ZWAARDERE BOLLEN Dat heeft natuurlijk een reden. Agrozone richt zich met zijn ozontechnologie op het wegnemen van een aantal in het oog springende problemen in de bollensector. “Wij bouwen apparatuur die – op basis van UV-straling en

Cees de Haan (links): ‘Wij gaan niet voor pleistertechnologie’ 44 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

statische elektriciteit – ozon produceert. De toepassing van ozon in een koelcel waarin bollen worden bewaard, stopt de groei van schimmels zoals botrytis, fusarium en penicillium. Bollen blijven dus gezonder tijdens de bewaring. Omdat ozon bovendien het proces van sporulatie – de verspreiding van schimmels – stopzet, hoeft de bol geen energie meer te steken in de bestrijding ervan. Dat maakt dat de bol ook nog eens zwaarder blijft. Onderzoek door Proeftuin Zwaagdijk heeft dat ook aangetoond.” Ander bijkomend voordeel is dat – nu schimmels geen kans krijgen – de luchtvochtigheid in de cel omhoog kan. “Dat voorkomt uitdroging van bollen. Verder reageert ozon met ethyleen, een gas waarvoor bloembollen gevoelig zijn.

Door de lucht te injecteren met ozon die door de kisten heen gaat, wordt het ethyleengehalte in de kisten afgebroken. Daardoor hoeft er minder te worden geventileerd, dat leidt tot elektriciteits- en daarmee kostenbesparing. Komt nog bij dat je minder problemen hebt met mijt, die door ethyleen wordt aangetrokken. Al met al heb je dus een betere kwaliteit, zwaardere bollen en minder uitval in de broeierij. Veel exporteurs hebben deze voordelen inmiddels ontdekt en werken nu ook met ozon. Broeiers gebruiken de ozontechniek ook bij de bewaring van plantgoed, pioenen en ijstulpen.” Een bekend probleem bij eb- en vloedsystemen in de broeierij is verslijming door fenolen. “Dat leidt tot ziektes en bruine wortels. Bert Karel benaderde ons met de vraag of wij daar iets aan zouden kunnen doen. Waterzuivering is namelijk onze achtergrond. Ozon gaat een reactie aan met de fenolen, het oxideert ze uit. We deden een proefje en binnen een paar minuten was het water kraakhelder. Ozon verhoogt bovendien het zuurstofgehalte in het water en dat vinden de planten fijn: ze kunnen voedingsstoffen goed opnemen waardoor ze beter groeien.” De toepassing is zo succesvol dat binnen een jaar meer dan de helft van alle eb- en vloedbroeiers het ozonsysteem heeft laten installeren.”

nnen met ozontechnologie Met het oog op wetgeving die in 2017/2018 van kracht wordt, is het ook interessant om te kijken naar de mogelijkheid van een gesloten systeem voor de broeierij met stilstaand water. “Straks mogen broeiers geen water meer lozen dat resten van gewasbeschermingsmiddelen zoals Admire bevat. Ook dat kunnen we oplossen met ozon door de resten van gewasbeschermingsmiddelen in het water weg te oxideren.” Daar zijn de nodige tests en onderzoeken aan voorafgegaan – in samenwerking met de Wageningen Universiteit – en inmiddels is het eerste systeem voor stilstaand water geïnstalleerd, bij De Wit Bloembollen in Bovenkarspel. “Al het water dat in het totale broeierijproces omgaat, wordt opgevangen, gereinigd en hergebruikt. Bij elke ronde wordt zo’n 25 procent vers water toegevoegd: daarmee vullen we de hoeveelheid water aan die verdampt en door de planten wordt opgenomen.”

BETERE HYGIËNE Ook voor het desinfecteren van oppervlakken – denk aan fust, pelmachines en transportsystemen – heeft Agrozone een systeem ontwikkeld genaamd NOW. “Dat is een machine die vanuit de combinatie van elektriciteit, water en zout een natuurlijke desinfectant maakt (elektrolyse water) die een milieuvriendelijke vervanger is van allerlei chemische producten. Bovendien is het ook voor de medewerkers vriendelijk om mee te werken. Met name lelietelers kiezen voor een dergelijke investering om – in het kader van het

PlAMV-virus wat zeer goed wordt afgedood door de NOW – zo schoon mogelijk te kunnen werken. Deze toepassing levert een grote bijdrage aan de verbetering van de hygiëne en het tegengaan van ziektes en virussen.” Het vierde product van Agrozone dat met name interessant is voor de bollensector, is de luchtbehandeling in de kas. “Simpel gezegd, kun je stellen dat we ‘het kunstje’ voor de luchtbehandeling in koelcellen hebben vertaald naar luchtbehandeling in de kas, waar botrytis vaak een probleem is. Ook dat kun je tegengaan met de juiste concentratie ozon, waarmee de chemie achterwege kan blijven. De benodigde hoeveelheid kun je exact sturen door continu te meten in de kas. Het resultaat is een betere kwaliteit bloemen.”

ter te gebruiken. Hierdoor lopen spoelbassins niet meer over en wordt het milieu gespaard. Zo’n filter en ozontechniek kunnen overigens ook alle gewasbeschermingsmiddelen uit het water filteren voordat een spoelbassin wordt leeggepompt. Dat kost minder en is vriendelijker voor het milieu. Maar, als je iets al jaren op een bepaalde manier doet, stap je daar niet zomaar vanaf; er moet een knop om. Als je je bestaande ideeën en werkwijzen kunt loslaten, ontstaat er ruimte voor nieuwe mogelijkheden. Dat is een groeiproces.” Agrozone staat in elk geval klaar om mee te groeien.

Kijkend naar de toekomst gaat De Haan er vanuit dat de weg van de gesloten systemen die Agrozone nu is ingeslagen, een nog grotere vlucht zal nemen. “Er mogen geen schadelijke middelen in het milieu terechtkomen, dus daar spelen wij met ons aanbod op in.” Bij het zoeken naar oplossingen voor de problemen van zijn klanten, kiest De Haan nooit voor – wat hij noemt – ‘pleistertechnologie’. “Daarmee bedoel ik: een kortetermijnoplossing die eigenlijk geen oplossing is, maar alleen de gevolgen van een probleem tijdelijk wegneemt. Op de lange termijn schiet je daar niks mee op. Wij richten ons met onze oplossingen dan ook op de dieper liggende oorzaak.” Overigens betekent dat niet automatisch dat afnemers elke oplossing onmiddellijk overnemen. “Zo is het technisch al mogelijk om het naspoelen van bollen met bronwater te vervangen door het filteren van het water met ozon en dat als naspoelwa17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 45

BRANCHENIEUWS

Ethyleenanalyser must voor Ethyleenanalysers zijn er in verschillende uitvoeringen en toepassingen. Ze kunnen als stand alone geplaatst worden, maar ook in combinatie met een klimaatcomputer. Op dit moment zijn er in de tulpenbollensector meer dan 400 analysers functioneel. Ontwikkelaar en producent van deze analysers is EMS uit het Zeeuwse Sint Annaland. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: PR

E

MS is gespecialiseerd in de ontwikkeling en fabricage van gasmeetapparatuur en staat onder leiding van directeur/eigenaar Jan-Kees Boerman. Een jaar of tien terug kregen EMS en andere bedrijven vanuit de praktijk de vraag voorgelegd of zij kans zagen apparatuur te ontwikkelen die het mogelijk maakte om op ppb-niveau (parts per billion) ethyleen te meten. Door de weergave van de gemeten waarden in een nauwkeuriger aantal

46 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

dat in 2007 - na uitgebreid onderzoek door PPO in Lisse (Jeroen Wildschut) - op de markt werd gebracht en met Sercom (verantwoordelijk voor de sturing) verder ontwikkeld en in de loop der jaren verfijnd werd. De analyser is door EMS samen met Hatech speciaal voor de bloembollenmarkt ontwikkeld. De MACView-ethyleenanalyser is tijdens PPO-onderzoek veelvuldig toegepast.

METEN IS WETEN ppb’s kunnen deze namelijk direct vergeleken worden met de maximale ethyleenwaarden die tulpenbollen mogen verdragen.

IN BERAAD Van de benaderde bedrijven was Jan-Kees Boerman de enige die de vraag niet bij voorbaat met nee beantwoordde. Als tijd en geld beschikbaar waren, wilde hij erover nadenken. Dat leidde tot de vraag of hij kon laten zien of het in principe mogelijk was. Boerman wist aan te tonen dat metingen op ppb-niveau mogelijk waren en ontwikkelde een systeem

Volgens productspecialist Gertjan Bosman zorgde het kunnen meten op ppb-niveau voor een doorbraak in de ethyleenmeting. “Het betekent dat we nu op een miljardste deeltje ethyleen kunnen traceren, monitoren en daar op sturen. Als je op 100 ppb stuurt kun je zowel ethyleenschade voorkomen als fors energie besparen. Door te sturen voorkom je verklistering en heb je gewoon minder zuur in de cel. Dat wordt nu ook wel gedaan door te ventileren en circuleren, maar doordat er niet gemeten wordt, weet men ook niet wat het ethyleenniveau is en is de kans groot dat er overbodig geventileerd wordt of juist te weinig. Beide zijn schadelijk. Ventileer je teveel, dan heb je meer

elk bedrijf met bewaarcellen uitdroging (dus minder kilo per kuubkist) en heb je een hogere energierekening. Het gaat dus twee kanten op: de kwaliteit van de bol en de energiebesparing. Door ethyleen weg te ventileren heb je bovendien minder gommen. Het is een kwestie van meten is weten, de ethyleenvorming een stuk inzichtelijker maken.”

ANGST REGEERT Overigens is het niet alleen een kwestie van bewustwording, maar ook van efficiënt sturen en regelen. Een probleem dat zich daarbij voordoet, is dat veel telers nog steeds ventileren uit angst voor ethyleen en er veel te veel geventileerd wordt omdat men geen inzage heeft in de daadwerkelijk aanwezige ethyleenwaarden. Er zijn ook kwekers die monitoren met de analyser, maar zelf de ventilatie en klepstanden regelen omdat ze het (nog) niet aandurven om op deze techniek over te gaan. Dan is er daarnaast ook nog een groep kwekers die het aandurft om zelf de klepstand te knijpen en het risico neemt dat er toch teveel etheen aanwezig is in de bewaarcel doordat er niet gemeten wordt. Kwekers die wel het systeem op basis van meetwaarden laten regelen, hebben de meest optimale energiebesparing. Het gebruik van een analyser hoeft niet per definitie altijd gekoppeld te zijn aan een klimaatcomputer. Gertjan Bosman: “Wij maken analysers voor stand alone gebruik, waarbij we meten, de resultaten vervolgens weergeven op een display en kunnen loggen. We kunnen het verloop zien en terugkijken wat er geweest is zonder per definitie gekoppeld te zijn aan een klimaatcomputer. Dat is dus geen vereiste, maar een klimaatcomputer wordt wel aanbevolen omdat het rendement wat daarmee gehaald wordt niet te evenaren is door zelf je klepstand te bepalen. Bijkomend voordeel is dat de data in de klimaatcomputer allemaal overzichtelijk onder elkaar staat, en invloeden van klepstanden en etheenconcentraties eenvoudig zichtbaar en makkelijk af te lezen zijn. De MACView-ethyleenanalyser is aan elke klimaatcomputer in de bloembollen te koppelen.”

VOORDELEN Naar de overtuiging van Gertjan Bosman doet een bedrijf zichzelf tekort door geen ethyleenanalyser aan te schaffen. “Of je nu bollenkweker bent of broeier, voor beiden geldt dat ze met bewaarcellen werken en dat bollen ethyleen produceren en elkaar ook aansteken. In de eerste plaats komt de sturing op de bol de kwaliteit ten goede. Minder ethyleen betekent minder verklistering en dus meer kilo per kuubkist. Daarnaast levert een analyser een forse ener-

giebesparing op door het regelen met kleppen. Er wordt alleen geventileerd als het nodig is. Gaat de ethyleen omhoog, dan gaat ook de ventilatie omhoog. Dat levert de meest ideale energiebesparing op en bovendien kan door deze energiebesparing ook gebruik gemaakt worden van het fiscaal aantrekkelijke voordeel van de EIA-regeling. Bij de aanschaf van een analyser kan men kiezen uit een enkele of een dubbele uitvoering. Het dubbele type wordt op de scheiding van twee cellen geplaatst en zuigt uit beide cellen de lucht vandaan en is efficiënter in relatie tot de kostprijs.”

SAMENVATTEND De belangstelling voor de ethyleenanalyser neemt nog steeds toe. Gertjan Bosman: “Energie is onverminderd een belangrijke kostenpost en daar valt voor de teler echt wel winst te behalen. Andere voordelen zijn - kort samengevat - een aanzienlijke kwaliteitsverhoging, sterk verminderde uitdroging, hogere opbrengst per bol, prachtige bloem en tijdbesparing. Als een teler de ethyleenanalyser aan de klimaatcom-

Aanzienlijke besparing Uit onderzoek naar het combineren van energiebesparende maatregelen in het kader van het State-of-theArt bewaarsysteem van tulpenbollen (waar ook de EMS-analyser deel van uitmaakt) is vastgesteld dat er aanzienlijke energiebesparingen gerealiseerd werden, namelijk 41 tot 66% op gas, 48 tot 65% op elektra en 54 tot 56% op het totale energieverbruik. Het percentage zure bollen was laag en varieerde van 0,5 tot 1,6%. Het desbetreffende onderzoek werd begeleid door Jeroen Wildschut (PPO) en Maurice Kok/Theo van der Gulik (DLV Plant). In het bewaarseizoen van 2007 werd het systeem gevolgd op de bollenbedrijven Karel Bolbloemen BV, fa. W. Meskers, Ebbers-Creil v.o.f. en Gebr. van Ruiten bv en werd samengewerkt met de installatiebedrijven Polytechniek, Kaandorp-Wijnker, Omnivent en Eval. Aan dit project werd ook bijgedragen door Sercom, Hatech, Environmental Monitoring Systems (EMS) bv, OmniVent en OminHout. Meer informatie is te vinden in de informatiebrochure Kennismarkt Energie Bloembollen 2014.

puter overlaat, levert het hem daarnaast ook nog eens een flinke tijdsbesparing op. Naar onze overtuiging betaalt de MACView-etyleenanalyser zichzelf dan ook binnen enkele jaren terug, alleen al door de behaalde energiebesparing. Daarbij komt nog het financiële voordeel van een gegarandeerde bewaring met veilige ethyleengehaltes en een minimaal gewichtsverlies.”

PRAKTIJKERVARINGEN Directeur Gerard de Wit van Germaco BV in Bovenkarspel - waar niet minder dan twintig analysers de ethyleenmeting in de bewaarcellen verzorgen - is goed te spreken over de aangeschafte analysers. “De eerste dateert van een jaar of acht terug en vorig jaar hebben we alle cellen waarin bollen bewaard worden van een meter voorzien. Grootste pluspunt vind ik dat je precies weet wat het ethyleengehalte is. Vaak zie je dat men de luchtklep openzet en denkt dat dat wel genoeg is. Eigenlijk is het raar, dat als je kijkt naar de waarde die je in de cellen aan bollen hebt liggen, dat je die meters niet veel eerder aangeschaft hebt. Natuurlijk moet je er wel even mee leren werken en zelf ook heel goed opletten door regelmatig op je scherm te kijken en meermalen per dag op je alarmen te kijken.”

CNB KWALITEIT+ Nico Hof, adviseur Teelt en Broei van bloembollen en hoofd kwaliteitzorg KPB en CNB Kwaliteit+, heeft ook alleen maar lovende woorden voor de ethyleenanalyser. “Onze ervaringen met de ethyleenanalyser zijn zeer goed, er is bij ons (en ook bij andere bedrijven) ook getest of de ethyleenwaarde binnen een cel sterk varieerde door meerdere ethyleenmeters in een cel te leggen. Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat één ethyleenmeter per cel voldoende is omdat de ethyleengas-samenstelling zich homogeen verdeelt in de cel. Na de proefopstelling in 2004 bij ons koel- en preparatiebedrijf is de ethyleenmeter geoptimaliseerd en zijn wij overgegaan tot aanschaf van deze meter. In al onze tulpencellen hangt bij ons een ethyleenmeter. Voor een goede sturing van de bewaring van tulpen is een ethyleenmeter onontbeerlijk omdat je meet waar de grenzen zijn, waardoor je altijd voldoende ventileert en ook weer niet te veel ventileert waardoor uitdroging van de bollen ontstaat.”

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 47

zaterdag 1 november 2014

Open dag

U bent van harte welkom vanaf 10.00 tot 17.00 uur op het adres Westerduinweg 10b te Petten

Onderstaande bedrijven wensen

Hopman Lelie B.V. veel succes met haar toekomstgerichte project!

TOTAL

Systems

Engineering, development, logistics and service

Hopman Lelie B.V.

T: 0224 531841 [email protected]

DESIGNS

Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES

VLAMING Agri 6/,-7'(/(1

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

7  ,QWHUQHWHQZHEVKRS ZZZYODPLQJ VOLMWGHOHQQO 

Specialist in groen veilen! Bij verwerkingslijnen voor de zomerproducten wel eens gedacht aan Total Systems?

U overweegt groen te gaan veilen? Een succesvolle groene veiling vraagt een goede voorbereiding! Het veilingteam van Hobaho is expert in deze specifieke manier van veilen en is gaarne bereidt u vrijblijvend vakkundig advies te geven! Neem voor informatie contact op met: Patrick Blijleven - 06 2021 8999 | Kees Hopman - 06 1502 0994. Of uw eigen intermediair.

Total Systems - Industrieweg 31 - 1775 PV Middenmeer - Tel. 0227-501211 Fax 0227-501853 [email protected] Total Systems-BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer tel. +31(227) 501211 www.totalsystems.nl Ton Zuidema: 0653224915

Frank Warnaar: 0610924242

www.hobaho.nl • [email protected]

ACTUEEL

Broeikaseffect doet middelen de das om Al jaren is er Europees beleid om de negatieve invloed van synthetische koudemiddelen op het milieu terug te dringen. Ging het aanvankelijk om het terugdringen van koudemiddelen die de ozonlaag aantasten, nu wordt ook gekeken naar het broeikaseffect van deze middelen. Tekst: Johan Nijssen (adviesbureau Agro Focus)

K

oudemiddelen horen in een koelinstallatie. Als ze om wat voor reden dan ook in het milieu terechtkomen, kan dat flinke consequenties hebben. Een erg vervelende is de directe bijdrage aan het broeikaseffect. De sterkte van het broeikaseffect van een (koude)middel wordt uitgedrukt in een getal, dat het GWP (global warming potential) genoemd wordt. Dit getal geeft aan hoe veel krachtiger het middel bijdraagt aan de opwarming van de aarde ten opzichte van koolzuurgas (CO2). Voor koelmiddel R404A is dat bijvoorbeeld 3.780. Dat wil zeggen dat 1 kg R404A een net zo groot broeikaseffect heeft als 3.780 kg CO2. Dat is aanzienlijk. Een middelgrote tot grote benzineauto heeft een uitstoot van 85 tot 100 gram CO2/ km. De uitstoot naar het milieu van 1 kg R404A staat gelijk aan 37.800 km tot 44.500 km rijden met dergelijke auto’s.

Koudemiddelen hebben daarnaast een indirect milieueffect: door de CO2-uitstoot bij de opwekking van elektriciteit voor de koelinstallatie. De grootte daarvan hangt af van het type koelmiddel en van het ontwerp en gebruik van de koelinstallatie. Kijk je naar het aandeel van de beide bijdragen aan het broeikasprobleem, dan blijkt die van de elektriciteitsproductie veruit het grootst: het directe effect van het koudemiddel is vaak minder dan 10 procent van het totaal van beide bijdragen. Niettemin is de wetgeving nu toch aangepast, en vanaf komend jaar van kracht in alle 28 EU-lidstaten.

VERBIEDEN OF BEPERKEN Er worden twee sporen bewandeld: bepaalde koudemiddelen worden verboden en de beschikbaarheid van de fluorkoolwaterstoffen wordt beperkt door een quota-systeem voor fabrikanten.

Figuur: verplicht gestelde afname in het verbruik van koudemiddelen op basis van fluorkoolwaterstoffen (HFC)

Vanaf 1 januari 2020 mogen in nieuwe installaties geen koelmiddelen meer worden gebruikt met een GWP boven 2.500. Bijvullen van bestaande installaties met deze koudemiddelen is nog toegestaan tot 1 januari 2030, maar alleen met gerecyclede koudemiddelen. Bekende middelen uit deze groep zijn R404A en R507A. Per 1 januari 2022 geldt een verbod op nieuwbouw van installaties met een GWP boven de 150. Daar vallen zo’n beetje alle nu beschikbare synthetische koudemiddelen - dus ook het nu veel gekozen R134a - onder. Mogelijke alternatieven worden nog op praktische bruikbaarheid onderzocht. Het verbruik van de hoeveelheid koudemiddelen op basis van fluorkoolwaterstoffen moet aanzienlijk verminderen; ten opzichte van het verbruik tussen 2009 en 2012 moet het verbruik in vijftien jaar terug naar 21 procent, een vermindering van bijna 80 procent dus (zie figuur).

GEVOLGEN Het is de vraag of de afbouw van het gebruik alleen maar lukt met het verbod op bepaalde middelen. Zo niet, dan zal met quota hierin verder gestuurd moeten worden. De beschikbaarheid van koudemiddelen kan dan een probleem worden. Sowieso zal de prijs hiervan flink oplopen. Dit is voor adviesbureau Agrofocus vanaf de tweede helft van 2013 reden om de middelen R404A en R507A niet meer te kiezen bij het ontwerp van nieuwe installaties. Vooralsnog kan R134a worden ingezet. Allereerst omdat een verbod daarop later komt, maar ook omdat de GWP met 1.300 een stuk lager ligt dan die van R404A en R507A. Dat heeft ook invloed op de beschikbare quota. De ontwikkelingen geven echter aan dat het verstandig is waar mogelijk nu al voor natuurlijke koudemiddelen te kiezen als ammoniak, propaan en in sommige gevallen CO2. Installaties met deze middelen zijn vaak duurder, maar ze vallen nu nog onder de energie investeringsaftrek (EIA). Tel daar het betere rendement bij op en het voorkomen van kosten voor ombouw tijdens de levensduur van de installatie, dan worden zulke installaties economisch eerder haalbaar. Het bepalen van het juiste koudemiddel en het juiste koelsysteem is met het oog op de veranderende wetgeving zeer belangrijk, zorg voor goed advies daarover. 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 51

ACTUEEL

Op Schiphol-Rijk is het bedrijf gevestigd van International Airfreight Associates bv (IAA). Een luchtvrachtagent die zich bezighoudt met het verzorgen van luchtvrachtzendingen. Nieuw voor IAA is het transport van bederfelijke goederen, waaronder bloembollen. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

Het Fresh-team van IAA met van links naar rechts Loes Beelen, Simone de Graaf en Edwin van Saarloos. Projectleider Norbert Kessens ontbreekt op de foto

ij IAA zijn vijftien mensen werkzaam met stuk voor stuk een lange staat van dienst in de luchtvrachtexpeditie en logistieke dienstverlening. Het bedrijf tracht zich op de markt te onderscheiden door het belang van de klant voorop te stellen. IAA-manager Edwin van Saarloos over de nieuwe activiteit: “Dankzij onze kennis en de ouderwets Nederlandse dienstverlening die ons voor ogen staat, merkten we dat er een categorie klanten is die op zoek is naar een dienstverlener die aansluit bij hun specifieke wensen. Zij hebben een product te vervoeren dat aan bederf onderhevig is. Een goed transport onder het juiste temperatuurregime is daarbij essentieel en zeker bij bederfelijke goederen als laatste schakel in dat hele proces van leverancier naar afnemer. Juist dat laatste stukje - het transport kan veel tenietdoen. Vandaar dat wij een sterke voorkeur geven aan het werken met vaste plaatselijke agenten die de lokale situatie door en door kennen.”

Nieuwe speler bij luchttransport bloembollen

B

OP TIJD LEVEREN Volgens projectmanager Norbert Kessens richt IAA-Fresh, zoals de nieuwe afdeling genoemd wordt, zich met name op planten, stekken, bloembollen, bomen (de zogenaamde rootstocks) en zaden. “Op dit moment zijn dat vooral veel orchideeën en anthuriums en de afgelopen twee maanden waren het met name bloembollen. In die sector mogen wij een aantal gerenommeerde exportbedrijven tot onze opdrachtgevers rekenen. Luchttransport is vrij prijzig, maar voor bederfelijke goederen is zeevracht niet altijd de gewenste oplossing. Met name voor planten en stekken duurt zeevracht te lang. Om de kwaliteit toch te waarborgen kiest men dan in veel gevallen voor luchtvracht. Bij bloembollen speelt bovendien de factor tijd een rol. Bloembollenexporteurs hebben vaak afspraken met winkelketens, die ze op tijd moeten beleveren om boetes te voorkomen. 52 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

In Amerika wil men de bollen voor Labor Day in de grond hebben en dat is goed te merken, want in de aanloop naar die feestdag worden relatief veel bollen per luchtvracht verstuurd. Ook zijn sommige bolsoorten - denk aan Zantedeschia - zo temperatuurgevoelig, dat ze met de boot teveel risico lopen. Luchtvracht is dan de aangewezen oplossing. Overigens worden er ook de nodige bollen verzonden naar het Verre Oosten met China als een zich herstellende markt en planten naar Zuid-Amerika.”

KETENBREED Ook salesmanager Loes Beelen is ervan overtuigd dat de nieuwe dienstverlening zal aanslaan. “Als team hebben we meer dan honderd jaar ervaring in huis en we merken nog steeds dat er een hoop vraag is naar persoonlijk advies en wat extra service. Als de klant dat wenst, regelen we alles van A tot Z. We halen het product op bij de klant en leveren het desgewenst af op het huisadres van de ontvanger. Alle schakels die daarbij om de hoek komen kijken, regelen we, inclusief douaneafhandeling, veiligheid en screening en fytosanitaire zaken. Het enige wat wij van de klant moeten weten is het gewicht van de zending, waar de zending uit bestaat, wanneer het klaar staat en onder welke temperatuur de verzending moet plaatsvinden. Daarbij werken we met vaste vervoerders en geconditioneerd transport. Ook bij de keuze van de airlines proberen we zoveel mogelijk maatschappijen in te schakelen die het product gedurende de vlucht temperatuurgecontroleerd kunnen vervoeren. Het veilig-

heidsaspect speelt in het hele proces eveneens een belangrijke rol. In het kader van de luchtvaartveiligheid moet het hele traject tegenwoordig bestaan uit een volledig gesloten, veilig circuit. Ook zelf moeten we aan bepaalde veiligheidseisen voldoen, evenals onze klanten en de transportbedrijven die we inschakelen. Bij de screening van luchtvrachtzendingen maakt IAA-Fresh uitsluitend gebruik van detectiehonden.”

PERSPECTIEF Behalve IAA zijn er meer luchtvrachtagenten op Schiphol die zich met luchttransport van bloembollen bezighouden. Toch ziet het bedrijf voldoende perspectief voor de nieuwe activiteit. Edwin van Saarloos: “De persoonlijke benadering staat bij ons voorop. Wij hebben als team in de loop der jaren een enorme kennis verzameld, maar bieden ook die extra service als toegevoegde waarde. Als de klant een aanvraag bij ons doet, moet hij binnen een uur van een antwoord voorzien zijn. Om slagvaardig te kunnen zijn, hebben we vaste ruimten ingeboekt staan bij airlines en afspraken met meerdere airlines. Loes is sinds 1980 in de luchtvracht werkzaam en kent het klappen van de zweep. Zij heeft heel veel ervaring en contacten opgedaan, ook aan de andere kant, de luchtvaartzijde. Samenvattend denk ik dat we over vijf jaar veel groter zullen zijn en we zowel de import als export en doorvoer voor onze klanten kunnen verzorgen. Dat moet haalbaar zijn met het team waarover we nu beschikken en de professionaliteit die we in huis hebben.”

Nieuwe entree Keukenhof geeft bezoeker wow-effect Met het indienen van de omgevingsvergunning voor het nieuwe entreegebouw zet Keukenhof een nieuwe stap in een proces, dat uiterlijk 2017 zijn beslag krijgt. Directeur Bart Siemerink licht het ontwerp toe. Tekst: Arie Dwarswaard Afbeelding: Keukenhof

W

e staan op Keukenhof tussen de Historische Tuin en het Oranje Nassau Paviljoen. Vanaf dit punt kan de bezoeker minstens vier paden inslaan. Over uiterlijk twee jaar is dit de plaats waar alle bezoekers Keukenhof binnenkomen. Directeur Bart Siemerink: “Als de bezoeker hier het park binnenkomt, kan hij heel veel kanten op het park in en ziet hij een indrukwekkende hoeveelheid tulpen en andere voorjaarsbloeiers. Dat zal echt een wow-effect geven.” Zover is het nu echter nog niet. Eind september heeft de internationale bloemententoonstelling Keukenhof bij de gemeente Lisse een aanvraag ingediend voor een omgevingsvergunning, zoals het officieel heet. In feite betreft het vooral het ontwerp voor het nieuwe entreegebouw.

De discussies maken nu plaats voor een beeld. Op kantoor laat Siemerink het ontwerp zien, dat architectenbureau Mecanoo uit Delft heeft gemaakt, en waar de Raad van Bestuur ja tegen heeft gezegd. Centraal ligt een breed, spantloos overdekt gedeelte, waar het daglicht door naar binnenvalt. Aan weerszijden komt een gebouw. Links van de centrale entree komt een ruimte met onder meer een restaurant aan de parkzijde, rechts de kassa’s, informatiebalie en een ruimte voor de parkwachters. Het rechterdeel krijgt ook een eerste verdieping, waar kantoren komen voor de medewerkers van Keukenhof die niet in de tuin werken. De gekozen materialen ogen rustig: licht hout, koper en een lichtgele baksteen geven het gebouw een tijdloze uitstraling. En dat was ook de bedoeling, aldus Siemerink. “We wilden een gebouw dat past bij Keukenhof en dat betekent geen sterk aandachttrekkend gebouw, maar wel een complex dat functioneel en stijlvol is. We willen daarnaast ook nog dat het duurzaam is en dus gaan we zonnepanelen op het dak plaatsen en een warmte-koude-opslag aanleggen.”

GROOT GENOEG De gekozen locatie is niet voor niets. Deze ligt aan de oostkant van het park, vrijwel in het midden. “We gaan het parkeren van de auto’s en van de bussen allemaal concentreren aan de oostkant van het park. Dit gebouw ligt voor beide parkeerplaatsen in het midden. De auto’s komen direct vanaf de rotonde bij Lisse-Noord op het parkeerterrein, de bussen rijden door tot

de volgende rotonde richting de Stationsweg. Het nieuwe parkeerterrein moet in principe groot genoeg zijn om alle verkeer op te vangen. Zelfs de drukste dag van afgelopen seizoen zou geen problemen moeten geven. Toch houden we nog wel onze extra parkeergelegenheid aan de westkant van het park achter de hand.”

KWALITEIT Nu de aanvraag is ingediend bij de gemeente Lisse kan Keukenhof ook gaan nadenken over het moment van ingebruikname. “Als de aanvraagprocedure normaal verloopt, krijgen we begin volgend jaar de vergunning en zouden we kunnen gaan bouwen. Dat doen we niet. We wachten totdat de poorten van het park weer sluiten. Wij willen onze bezoekers niet lastigvallen met welke bouwactiviteit dan ook. Stel dat we zomer 2015 kunnen beginnen, dan kan het gebouw misschien net voor opening 2016 klaar zijn. Dat zou mooi zijn, maar als dat niet lukt, dan wordt het 2017. In dit proces gaat kwaliteit voor snelheid. Je wilt niet een week voor opening nog gaan verhuizen met het kantoor. Dat kun je dan beter later doen.” Naast het ontwerp voor het entreegebouw door Mecanoo en het ontwerp voor het parkeerterrein door Advin neemt Keukenhof nog een landschapsarchitect in de arm om beide objecten in te passen in het totale ontwerp van Keukenhof. De Keukenhofdirecteur kijkt tevreden terug op het ontwerpproces. “We hebben zelf een programma van eisen opgesteld en daar is Mecanoo mee aan de slag gegaan. Het resultaat is een ontwerp dat Keukenhofwaardig is.” 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 53

BOOMKWEKERIJ

Sambucus was lange tijd een doodgewone heester voor het Nederlandse boerenerf en plantsoen. Goedkoop, sterk, makkelijk groeiend en met enige sierwaarde. Door de komst van nieuwe cultivars is het imago van de struik behoorlijk aan het veranderen. Tekst: Emiel van den Berg Foto: Bronislaw Szmit (Polen) & Breederplants

S

ambucus is lange tijd ingedeeld geweest bij de grote familie van de Caprifoliaceae, de familie van de kamperfoelie-achtigen. Lonicera, Viburnum, Weigelia en Symphoricarpos waren bekende familiegenoten. Inmiddels is de indeling veranderd en hebben botanici Sambucus ingedeeld bij de muskuskruidfamilie, de Adoxaceae. Samen met Viburnum. Andere familiegenoten zijn Adoxa (muskuskruid), Sinadoxa en Tetradoxa. Sambucus kent circa veertig soorten en een reeks cultivars. De soorten groeien verspreid over de gematigde en subtropische zones van zowel het noordelijke als het zuidelijke halfrond. Bijna allemaal zijn ze bladverliezend en groeien ze uit tot forse heesters, soms kleine bomen. Er zijn ook kruidachtige vertegenwoordigers zoals de kruidvlier, S. edulus, die veel in kruidentuinen te vinden is. Kenmerkend voor alle soorten zijn de met merg gevulde takken en de kruiswijs tegenoverstaande bladeren. De bladrand is gezaagd. Na de rijke bloei van talrijke kleine crèmewitte (soms lichtroze) bloemen in schermen volgt een overdaad aan besachtige steenvruchten. De vlier kent een rijke historie. Vanwege de vele gebruiksmogelijkheden zijn vlieren door de eeuwen heen te vinden geweest in en rond bewoonde gebieden. Uit de bloemen is thee te bereiden en de vitaminerijke bessen dienen als grondstof voor allerlei dranken. De bladeren, schors en wortels bezitten stoffen die gebruikt worden in de medicinale wereld. Tot slot leent het harde hout van oude stammen zich voor het maken van allerlei gebruiksvoorwerpen.

NATUURLIJKE TUIN Voor de hedendaagse tuin zijn S. nigra en S. racemosa de belangrijkste soorten. S. nigra, de gewone vlier, is inheems in vrijwel geheel Europa, tot ongeveer 1000 meter hoogte. De plant is 54 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

Sambucus nigra ‘Obelisk’

Nieuwkomers geven Sambucus hedendaagse uitstraling te vinden aan bosranden met voldoende zonlicht en voedselrijke grond. Daar groeit hij uit tot een kleine, vaak meerstammige boom. Na een zachte winter loopt de plant als een van de eersten uit en vroeg in het voorjaar verschijnen grote bloemschermen met kleine roomwitte bloemen. Een gezonde, goed uitgegroeide, gewone vlier produceert bloemschermen met een doorsnede tot 25 centimeter. De roodzwarte bessen in de herfst zorgen voor een waar sluitstuk van het seizoen. Niet alleen de mens denkt daar zo over, ook vogels zijn er blij mee. Vanwege zijn inheemse bekendheid ademt de gewone vlier de sfeer uit van een natuurlijk ogende plant. Met de stijgende belangstelling voor de natuurlijke tuinen zal de gewone vlier in de toekomst zeker meer aangeplant worden. Voor de grote particuliere tuinen zijn er diverse variëteiten te verkrijgen. Een goede variëteit met extra veel vruchten is ‘Haschberg’. Cultivars die opvallen vanwege bijzondere bladkleuren en/of bladvormen zijn bijvoorbeeld ‘Aurea’ met opvallend goudgeel blad dat naar lichtgroen verkleurt en ‘Laciniata’, de peterselievlier, met sterk ingesneden groen blad dat krult als het blad van peterselie. Een donkerbladige peterselievlier met lichtroze bloemen is ‘Black Lace’. ‘Guincho Purple’ (syn. ‘Purpurea’) is vergelijkbaar, maar het blad heeft dezelfde vorm als dat van de soort. Een nieuwkomer die tijdens afge-

lopen Plantarium werd gepresenteerd is de groenbladige zuilvorm ‘Obelisk’.

VUURROOD S. racemosa wordt trosvlier genoemd. Zijn andere Nederlandse naam, bergvlier, verwijst naar zijn natuurlijke groeiomgeving; de bergen van Zuid- en Midden-Europa. De soort is inheems tot in de lage bergen en heuvels van België en Zuid-Limburg en groeit eveneens aan voedselrijke bosranden, maar - anders dan S. nigra - liefst daar waar de grond zuur is. De geelgroene bloemen verschijnen ook hier in het voorjaar, maar vormen geen schermen. De vele kleine bloemen zitten gerangschikt in bolvormige trossen. Ander opvallend verschil is de vuurrode kleur van de bessen. Overigens zijn deze niet interessant voor consumptie. Net als de gewone vlier groeit de trosvlier vanuit een forse struik uit tot een kleine, meerstammige boom. Belangrijkste variëteit van de trosvlier is S. racemosa ‘Plumosa Aurea’. Deze heeft diep ingesneden blad dat bronskleurig uitloopt en later goudgeel verkleurd. In het najaar heeft deze cultivar een intense bladverkleuring. Nieuw op de markt, en ook recent tijdens Plantarium gepresenteerd, is ‘Lemon Lace’. Lemon verwijst naar de gele bladkleur en Lace (Engels voor kant) verwijst naar het diep ingesneden peterselieachtige blad.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1

HOE HEB JE DIT VAK GELEERD? IN DE PRAKTIJK EN/OF VIA STUDIE? “Het vak heb ik geleerd in de praktijk. Eind 1995 werd ik benaderd door Rob Brouwer voor een baan als commissionair in de tulpen bij bloembollenbureau Cebeco. Na een gesprek met zijn vader Jan Brouwer was ik aangenomen. De omslagregeling had net plaatsgevonden. Ik kreeg een kladblok en een pen en ze wensten mij veel succes.”

2

WAT GEEF JIJ JE KINDEREN MEE VANUIT HET VAK? “Dat als je denkt alles goed gepland te hebben, het toch weer anders kan lopen. En dat je dan niet moet kijken naar wat er niet kan, maar juist naar wat er wel kan.”

3

Lex Groot Lex Groot (47) begon zijn loopbaan in de sierteeltsector als bedrijfsleider bij Tesselaar freesia. Van 1996 tot en met 2010 werkte hij als zelfstandig commissionair en inmiddels is hij alweer vier jaar inkoper bij Florex in het West-Friese Grootebroek.

WAT LEVERT SAMENWER KING JE OP? “Samenwerking kan je veel opleveren en ontzorgen. Voorwaarde is wel dat beide partijen een win-winsituatie voor ogen hebben, anders moet je de samenwerking direct stopzetten. Er zijn jammer genoeg nog teveel mensen die dit niet willen of kunnen zien. Waar ik me ook aan kan storen, zijn mensen die ja zeggen en nee doen.”

4

HOE COMBINEER JE HOBBY EN WERK? “Ik loop met mijn telefoon over de golfbaan. En dat gaat eigenlijk heel goed.”

5

HOE ZIET HET BOLLENVAK ER OVER TIEN JAAR UIT? “Ik verwacht dat de schaalvergroting doorzet. Tegelijkertijd neemt de samenwerking tussen partijen in de keten toe. Hopelijk stemmen kwekers hun aanbod steeds meer af op de behoefte van de afnemers/de consument. Uiteindelijk heeft niemand er baat bij als zij onder de kostprijs moeten produceren.”

6

HOE ZIE JIJ DE ROL VAN HET BEMIDDELINGSBUREAU IN DE TOEKOMST? “Ik zie de toekomst voor de bemiddelingsbureaus somber in. De handel

en de wijze van verkopen veranderen. De directe contacten tussen verkoper en koper nemen alleen maar toe. Ik zie wel een toekomst voor een aantal commissionairs, maar dan in een meer adviserende rol. Nu krijg je bijvoorbeeld in een kwartier tijd vier keer het aanbod van kweker X binnen via de mail. Hier betalen koper en verkopen toch geen commissie voor?”

7

WAT IS JOUW FAVORIETE SPREEKWOORD? “Hadden is hetzelfde als niet hebben. Veel mensen zeggen: ‘Had ik maar dit of dat zus of zo gedaan dan…’ Van fouten die je maakt, kun je alleen maar leren. Het is ook jammer dat mensen die fouten maken, dit niet willen delen of toegeven. Terwijl je door die ervaring te delen een ander ergens voor kunt behoeden. Daar komt bij: fouten maken is menselijk.”

8

HOE STA JE TEGENOVER POLITIEK ? “Met politiek heb ik niet veel, vergaderen om het vergaderen. We moeten ons natuurlijk wel realiseren dat we in Nederland blij moeten zijn met onze democratie, dat we een mening mogen hebben en die mogen geven. Gelukkig hebben wij geen last van dictatoriale regimes en corruptie zoals in veel andere landen.”

9

ZULLEN BLOEMBOLLEN EN MILIEU OOIT VRIENDEN WORDEN? “Ja, door verdere professionalisering en transparantie zullen partijen sneller begrip voor elkaar hebben.”

10

HOE STEM JIJ VRAAG EN AANBOD OP ELKAAR AF? “Door te blijven communiceren met onze leveranciers, te blijven zoeken naar nieuwe variëteiten en te kijken waar behoefte aan is. Wat zijn of worden de trends? Als je zelf iets heel mooi vindt, wil dat nog niet zeggen dat de consument het koopt. Luisteren naar wat er speelt in de markt, kijken naar het aanbod en het volume dat in de markt aanwezig is… Ogen en oren open dus.”

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 55

Bezoek de grootste vraag- en aanbodsbank van machines en materialen in de bloembollensector De voordelen

Wat zegt de klant

Dagelijks 20 nieuwe items Bekijk ons ruime aanbod

• • • •

Persoonlijke service en begeleiding door gecertificeerde taxateurs Groot bereik midden in uw doelgroep: dagelijks 750 unieke bezoekers U kunt aanbod plaatsen zodra er daadwerkelijk vraag in de markt is Ook een goed alternatief voor een materialenveiling in verband met de juiste timing van de verkoop

Paul Houdijk van Mts. HC. Houdijk & zn heeft er voor gekozen om zijn machines en materialen via Hobaho te verkopen. “De verkoop gaat tot nu toe boven verwachting. Het moment van plaatsen is bepalend voor de verkoop”, aldus Paul Houdijk. “Ik heb voor Hobaho gekozen omdat de vraag- en aanbodsbank een grote bekendheid heeft in de bloembollensector en aanverwante sectoren.” Blijf op de hoogte van de nieuwste items door u in te schrijven voor de wekelijks nieuwsbrief op Hobaho.nl of volg ons op Twitter via @Hobahoveilen www.hobaho.nl/machines-materialen

Postbus 6 • 2160 AA Lisse • Telefoon (0252) 43 47 77 • Fax (0252) 43 46 77 • www.hobaho.nl • [email protected]

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

Een professionele aanpak. Molenvaart 226 0223 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

Bloembollen blijven in topconditie in de folies van Europak Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

(

(

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

T 0252 419027 F 0252 415273

I www.europak.nl E [email protected]

ADVIES

Testamenten en huwelijkse voorwaarden: haal ze uit de kast In een testament wordt geregeld wat er bij overlijden met het vermogen van de erflater moet gebeuren. In huwelijkse voorwaarden wordt geregeld wat de vermogensrechtelijke gevolgen van een huwelijk zijn. Mogen deze stukken jarenlang diep in een lade verscholen blijven liggen? Nee, integendeel: verouderde akten kunnen de bedrijfscontinuïteit in gevaar brengen. Tekst: Wim Overtoom, Flynth adviseurs, 0224 – 21 24 25, wim.overtoom@flynth.nl Foto: PR

E

r zijn twee soorten erfrecht: wettelijk erfrecht en testamentair erfrecht. Het wettelijk erfrecht geldt als de erflater geen testament gemaakt heeft. De echtgenoot (of echtgenote) en de kinderen vormen dan de eerste groep erfgenamen (en andere erfgenamen komen niet in beeld). Indien de erflater een echtgenote en kinderen achterlaat, erft de echtgenote alle goederen en krijgen de kinderen een vordering (in geld) op de langstlevende. Deze vordering is pas opeisbaar bij het overlijden van de langstlevende.

TESTAMENTAIR ERFRECHT Het testamentair erfrecht is van toepassing als er door de erflater een testament gemaakt is. Als de wettelijke verdeling uw voorkeur heeft, kan het toch verstandig zijn om een testament te maken. Zo kunt u in uw testament een regeling opnemen, waardoor uw echtgenote meer dan haar ‘normale’ deel krijgt en de kinderen wat minder: door de grote vrijstelling van de

58 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

echtgenote levert dit een besparing aan erfbelasting op. Als er kinderen zijn, die op termijn het bedrijf gaan overnemen, kunt u hiervoor testamentair al regelingen treffen. De kinderen krijgen hun erfdeel dan in de vorm van ondernemingsvermogen. Hierop is (onder voorwaarden) de bedrijfsopvolgingsfaciliteit (BOF) van toepassing: de kinderen zijn over dit vermogen (vrijwel) geen erfbelasting verschuldigd. De regelingen in de erfbelasting zijn wat betreft tarieven en vrijstellingen per 1 januari 2010 ingrijpend gewijzigd. Dit geldt ook voor de BOF. Het is daarom verstandig om te (laten) beoordelen of uw testament aangepast moet worden. Wellicht had u bij het opmaken van uw testament nog geen bedrijfsopvolgers en zijn die er nu wel.

HUWELIJKSE VOORWAARDEN Als u trouwt en u regelt verder niets, dan trouwt u in gemeenschap van goederen. Mocht u dit niet willen, dan moet u huwelijkse voorwaarden maken: huwelijkse voorwaarden regelen de vermogensrechtelijke gevolgen van een huwelijk. Huwelijkse voorwaarden regelen de scheiding van de vermogens van de echtgenoten: wat is gemeenschappelijk en wat niet?

In huwelijkse voorwaarden worden ook vaak verrekenbedingen opgenomen: periodiek of finaal. Bij sommige periodieke verrekenbedingen dient jaarlijks tussen de echtgenoten afgerekend te worden. Als dat desondanks niet gebeurt, kan dat bij het einde van het huwelijk onverwachte (en onaangename) gevolgen hebben die de continuïteit van uw onderneming in gevaar kunnen brengen.

FINAAL VERREKENBEDING Bij een finaal verrekenbeding wordt er aan het einde van het huwelijk tussen de echtgenoten afgerekend, alsof er gemeenschap van goederen was. Doorgaans wordt in een finaal verrekenbeding opgenomen dat het alleen van toepassing is bij het einde van het huwelijk door overlijden: bij echtscheiding of faillissement moeten de vermogens juist apart blijven. Het is mogelijk dat een finaal verrekenbeding later alsnog aan de huwelijkse voorwaarden wordt toegevoegd. Dat kan fiscaal interessant zijn als bekend is dat de echtgenoot met het grootste vermogen op korte termijn komt te overlijden. Het opnemen van een finaal verrekenbeding kan dan tot een aanzienlijke besparing van erfbelasting leiden. Het vermogen van de erflater wordt immers verlaagd en dus zijn nalatenschap. Stel de man heeft een vermogen van € 1.900.000 en de vrouw van € 100.000; de nalatenschap van de man is dan € 1.900.000; bij een finaal verrekenbeding is de nalatenschap echter maar € 1.000.000. Als het vermogen van de erflater uit bedrijfsvermogen bestaat, is daar weliswaar de BOF op van toepassing, maar dan moet de onderneming worden voortgezet: dat kan of wil de langstlevende niet altijd. Voorts worden de erfdelen van de niet-bedrijfsopvolgers verlaagd: dat bespaart ook erfbelasting. Die erfbelasting moet door de langstlevende voor de kinderen worden betaald. De middelen moeten vaak uit de onderneming komen en dat kan de continuïteit van de onderneming onder druk zetten. Een finaal verrekenbeding werkt wat betreft de erfbelasting alleen als het beding verplicht is (de langstlevende heeft geen keuze) en wederkerig is (het beding werkt ongeacht of de man of de vrouw overlijdt). In oude huwelijkse voorwaarden is soms nog een finaal verrekenbeding opgenomen dat niet verplicht en wederkerig is: de gewenste belastingbesparing blijft dan uit. Kortom, het is verstandig om te (laten) beoordelen of uw huwelijkse voorwaarden worden nageleefd, of er een finaal verrekenbeding is opgenomen en zo ja, of het verplicht en wederkerig is.

VASTEPLANTENVARIA

Bijna rooitijd voor vasteplantensector Tekst: Henk van den Berg teelt- en bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: René Faas

N

u de rooitijd voor de deur staat is het tijd voor een kritische blik op alles waar tijdens het rooien geen gelegenheid meer voor is. Denk hierbij aan de bedrijfszekerheid van de machines, opslag, maar zeker ook niet te vergeten het personeel. Denk ook aan de werkvolgorde in verband met levering, maar ook waar het gaat om de gezondheid. Er is erg veel voor te bereiden en daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen.

MECHANISATIE Bij de mechanisatie wordt vaak het eerst gedacht aan de rooimachine, maar ook heftrucks, schudzeven, spoelmachines en koelcellen moeten volledig zijn nagekeken en uitgetest voordat het seizoen begint. Hierbij komt dat deze machines ook tegelijkertijd moeten kunnen draaien. Als het een nat rooiseizoen wordt, moeten de planten direct na het rooien worden geschoond. Dit houdt in dat de schuurruimte gereed moet worden gemaakt voor vrij grote hoeveelheden vuil product, terwijl ook de leveranties gewoon door moeten gaan. Dit vergt speciale aandacht voor de indeling van de schuur en de productstromen die er doorheen moeten. Door hier van tevoren over na te denken, is meestal veel minder ruimte nodig dan wanneer er ter plaatse een oplossing moet worden verzonnen. Eigenlijk moeten er altijd een aantal werkplannen klaar liggen voor de ver-

schillende weertypen die mogelijk zijn tijdens de rooiperiode. Dit nu rustig op een rijtje zetten en de mogelijke scenario’s doorlopen, geeft over het algemeen erg veel rust in een periode die op het moment zelf verre van rustig verloopt. Er gaan vrijwel altijd dingen net even anders dan gepland. Als er dan nog moet worden nagedacht over de oplossing is dit verre van optimaal.

PERSONEEL Het aantrekken van personeel is op zich niet zo moeilijk, toch werkt dit in de regel niet zo eenvoudig. In de vasteplantenrooitijd is het druk en eigenlijk wil je wel weer diezelfde persoon die het vorig jaar zo goed deed, maar die wil iedereen. Verder wil je weten hoe de mogelijkheden liggen als je tijdens slechte omstandigheden niet alleen mensen aan het rooien wilt hebben, maar ook mensen nodig hebt aan de spoelmachine en de schudzeef. Wat als er tijdens die drukke periode planten moeten worden afgeleverd? Kan ik dan beschikken over goede mensen. Al deze vragen moeten van tevoren met de uitzendbureaus worden doorgenomen. Tijdens de drukke periode zijn deze zaken niet meer te regelen, want de goede, vaak specialistische krachten zijn vrijwel altijd al aan het werk als er plotseling extra mensen nodig zijn. Het mooie is dat wat de één een goede kracht vindt, de ander tegen vindt vallen en andersom. Het is dus niet zo dat iedereen achter dezelfde mensen aan zit en dat overleg geen zin heeft. Door vroeg overleg kan er erg veel geregeld worden, zodat dit geen probleem oplevert als het druk is. Je kunt de boel namelijk nog zo goed op papier hebben, als er geen goede mensen zijn om het uit te voeren, ben je nergens.

WERKVOLGORDE Het bepalen van de volgorde waarin de werkzaamheden uitgevoerd gaan worden, wordt steeds belangrijker. Veel bedrijven besteden tegenwoordig extra aandacht aan virus en hebben vaak virusarme partijen op de tuin die ook virusarm moeten blijven. Door deze producten eerst te verwerken, voordat er andere partijen verwerkt worden, kan er geen virusoverdracht plaats vinden. Dit lijkt op zich niet zo een probleem, maar deze werkvolgorde moet niet alleen tijdens het rooien, maar ook tijdens het schonen, spoelen, afleveren en dergelijke de aandacht hebben. Het beste is het om deze partijen na het rooien steeds volledig apart te houden. Het gaat namelijk nooit lukken om de partijen door de hele verwerking heen zoveel extra aandacht te geven dat dit goed gaat. Als je er vanuit gaat dat het niet gaat lukken moet je het ook niet proberen. Het risico is te groot. Direct al deze partijen apart houden lijkt de beste oplossing. Maak eventueel speciale, opvallende etiketten voor deze partijen en communiceer goed dat dit speciale partijen zijn die nooit tussen andere partijen door verwerkt mogen worden.

NOG EVEN TIJD Omdat de echte rooitijd pas op 1 november begint, is er nu nog even tijd om al die zaken te regelen die tijdens het seizoen grote problemen op kunnen leveren. Dingen die je nu erg belangrijk vindt, hebben als het druk is namelijk altijd net iets minder prioriteit. Als je dat van tevoren weet, probeer er dan achter te komen, welke zaken er in het verleden toch te makkelijk fout gingen en regel deze nu het nog rustig is.

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 59

TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Knaagdierbeheersing .................................................60 Wortelonkruiden Organische stof Anjerbladroller Taxuskever Luchten

HELLEBORUS Bladvlekkenziekte

LAVANDULA Afharden

PAEONIA Grauwe schimmel

LELIE Schubben ...........................................................................61 Schubben vochtig houden Bewaring leverbaar Temperatuur

NARCIS Geparteerde narcissen

ALLIUM Planttijdstip

GLADIOOL Tripsbestrijding Vorstschade .......................................................................62

DAHLIA Bewaring

LELIE Planning en rassenkeuze Luizen aanpakken

IRIS Houdbaarheid

TULP Invriezen van ijstulpen Plantdichtheid 5°C-tulpen Opgeplante stapels buiten cel

ALGEMEEN Restanten ontsmettingsmiddelen Opslag fust en machines ..........................................63 Ontwatering van levensbelang Beperking draaitijd koeling lelies Gasschade in de (rol)kas Gehoorbeschermingsmiddelen

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN

KNAAGDIERBEHEERSING Tot 1 juli 2015 geldt voor agrarische bedrijven een vrijstelling om professionele biociden tegen muizen of ratten te gebruiken. Deze vrijstelling vervalt. Vanaf 1 juli 2015 hebben agrarische ondernemers een vakbekwaamheidsbewijs knaagdierbeheersing op het eigen bedrijf nodig. Zonder dit bewijs mag u geen biociden tegen muizen of ratten meer kopen en gebruiken. Het behalen van een vakbekwaamheidsbewijs is voor de meeste vastenplantentelers vrij eenvoudig omdat ze al een geldige spuitlicentie (vakbekwaamheidsbewijs gewasbescherming) hebben. In dat geval hoeft u ‘slechts’ één kennisbijeenkomst ‘Knaagdierbeheersing op agrarische bedrijven’ te volgen. Na het volgen van de bijeenkomst krijgt u van Bureau Erkenningen een nieuw vakbekwaamheidsbewijs thuisgestuurd. Het nieuwe bewijs heeft hetzelfde nummer als uw huidige licentie, maar is voorzien van de vakbekwaamheden gewasbescherming + knaagdierbeheersing. Met dit pasje mag u op uw eigen bedrijf biociden tegen muizen en ratten toepassen. Diverse organisaties, waaronder DLV Plant, organiseren deze winter bijeenkomsten. WORTELONKRUIDEN Blijf alert op wortelonkruiden. Spuit zo nodig met glyfosaat. Het najaar is op zich een goede periode, omdat de sapstroom van de plant dan naar beneden is gericht. Hierdoor wordt het middel beter naar de wortelpunten getransporteerd dan in het voorjaar wanneer de sapstroom vooral opwaarts is gericht. MCPA werkt ook tegen wortelonkruiden, maar mag niet worden toegepast tussen 1 september en 1 maart. ORGANISCHE STOF Voor vollegrondsbedrijven is het zinvol om te berekenen of er nog gebruiksruimte over is. Zo ja, dan kan in het najaar nog compost worden aangevoerd om de organischestofvoorziening op peil te houden. ANJERBLADROLLER Let op anjerbladroller. In kassen komen we op bladhoudende vaste planten de kleine rupsjes tegen. Spuit bij het waarnemen van rupsen met bijvoorbeeld 40 ml Runner, 17 g Steward of 100 g Turex of 100 g XenTari per 100 l water. Zijn er ook oranjekleurige vlindertjes aanwezig, dan kan Decis worden gespoten, maar dit middel werkt breed en doodt daarmee ook diverse natuurlijke vijanden.

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 60 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

TAXUSKEVER Vaste planten als Astilbe, Heuchera, Primula, Tiarella, Waldsteinia en diverse andere zijn gevoelig voor gegroefde lapsnuitkever of taxuskever. Op dit moment kunt u in de potten de larven (mobium) tegenkomen. Deze zijn te bestrijden met aaltjes. Voor een goede werking moet de

bodemtemperatuur minimaal 14°C zijn en de pot voldoende vochtig. Op dit moment is de temperatuur lager. Steinernema kraussei en Steinernema feltiae zijn ook bij lagere temperaturen (vanaf 8°C) actief. Heeft u al begin september aaltjes toegepast, controleer dan de werking en voer indien nodig nog een behandeling uit. LUCHTEN Vorstgevoelige gewassen worden vaak overgehouden in de kas. Dit geldt voor gewassen als Cortaderia, Helleborus, Lupinus, Veronica spicata, Yucca en Zantedeschia. Let erop dat er tussen de planten voldoende luchtbeweging plaatsvindt om schimmelproblemen te voorkomen. Het is daarnaast van belang voldoende te luchten. In de praktijk wordt hier nogal eens onvoldoende aandacht aan besteed. Houd bij vorstvrij weer altijd een minimum raamstand aan van 10%. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, kan ook op mistige en windstille dagen vocht worden afgevoerd door te ventileren. Dat kan zolang het in de kas iets warmer is dan buiten. Warme lucht kan meer vocht opnemen waardoor de kaslucht absoluut gezien meer vocht bevat. Doordat de warmere lucht naar buiten verdwijnt, wordt ook het vocht afgevoerd.

HELLEBORUS

BLADVLEKKENZIEKTE Let bij Helleborus op bladvlekkenziekte. Spuit preventief met bijvoorbeeld 300 ml of 200 g captan per 100 l water. Voor de afzet met blad is het belangrijk dat het blad goed op kleur is. Voeg indien nodig 1 kg bitterzout per 100 l toe aan de bespuiting of kies voor een samengestelde bladmeststof.

LAVANDULA

AFHARDEN Zorg dat gewassen eerst buiten afharden voordat deze in de (folie)kas worden gezet. Lavandula is hiervan een goed voorbeeld. Als dit gewas te snel binnen wordt gezet of geheel binnen wordt opgekweekt, ontstaan in de winter grote problemen met aantastingen door Botrytis. Zet Lavandula dus pas vanaf halverwege oktober binnen neer waarbij de potkluit voldoende vochtig is maar zeker niet te nat. U kunt de planten remmen door ze iets droger te houden en een kalirijke oplosmeststof te geven.

PAEONIA

GRAUWE SCHIMMEL Verwijder het oude opgewas van Paeonia dat blijft staan om haarden van Botrytis (grauwe schimmel) te voorkomen. Dit kan door in november of december het gewas weg te snijden of met een klepelaar het gewas af te maaien. Doe dit dus niet te vroeg en wees hierbij alert op de nieuwe neuzen. Deze mogen niet worden geraakt. Verwijder het afgemaaide gewas van het veld.

LELIE

SCHUBBEN Veel bedrijven schubben machinaal. Een aantal bedrijven laat het schubben in loonwerk in het buitenland uitvoeren. Daarnaast is er een groep die met de hand schubt. Het machinaal schubben kan op twee manieren: met holle messen of met middelpuntvliedende kracht. Bij de eerstgenoemde methode zetten de schubbers de bollen op een hol mes en snijdt het mes de schubben door druk los. Bij de tweede methode draaien de bollen zo hard rond dat de schubben eraf vliegen. Bij beide methoden is het erg belangrijk dat de bollen goed op de messen of pennen worden gezet. Hoe nauwkeuriger dit gebeurt, hoe minder nawerk er is. Instrueer het personeel goed op dit punt. Met machinaal schubben is het mogelijk ongeveer 250 bollen per mensuur te schubben, onafhankelijk van het type machine. De capaciteit bij het volledig met de hand schubben is zeventig tot honderd bollen per mensuur. Het schubben gaat beter als de bollen wat slap zijn. Zet de te schubben bollen daarvoor een tot twee dagen in een verwarmde ruimte bij 17-20°C. De ervaring is dat machinaal schubben enige opbrengst kost. SCHUBBEN VOCHTIG HOUDEN Penicillium veroorzaakt bij schubben van lelies veel schade als de schubben uitdrogen. Bewaar de schubben na het afbreken direct in een plastic zak om de wondvlakken vochtig te houden. Onder vochtige omstandigheden bij 20°C komt de wondheling het snelst op gang. Penicillium krijgt dan minder kans om via de wonden binnen te dringen. Ontsmet de schubben zo snel mogelijk na het afbreken. In de praktijk blijven de schubben ook wel enkele dagen niet ingepakt staan bij ongeveer 5°C. Hierdoor vindt een betere uitwisseling tussen koolzuurgas en zuurstof plaats. Laat de wondjes en schubben niet uitdrogen. Dit maakt ze gevoeliger voor Penicillium. Houd de relatieve luchtvochtigheid zo hoog mogelijk en ventileer de ruimte, zodat het zuurstofgehalte boven 19% blijft. 1% zuurstof minder is 10.000 ppm CO2 verhoging. Zorg voor een optimale zuurstofvoorziening door enkele gaatjes in de zakken te maken. BEWARING LEVERBAAR

smetten van de bollen noodzakelijk om aantasting door Penicillium te voorkomen. Advies: - Gebruik zo weinig mogelijk beschadigde bollen. - Dompel de bollen vlak voor het inpakken minimaal vijftien seconden in: - 0,25% Shirlan + 0,3% prochloraz 450 g/l + 1% Topsin M of - 1,5% Securo + 0,2% prochloraz + 1% Topsin M Voeg tegen luis 0,04% Admire of Kohinor 70 WG toe. Vul de dompelbaden met korte tussenpozen aan. Vul prochloraz, Admire of Kohinor 70 WG aan met 1,25 maal de uitgangsconcentratie. Een boldompeling van leliebollen in Admire of Kohinor 70 WG is alleen toegelaten in lelies die in kisten los van de ondergrond worden gebroeid. Inpakken Verpak de lelies in plastic zakken van 0,03 tot 0,04 mm dikte. Zorg per zak voor zes gaatjes van 0,5 cm doorsnede voor een goede uitwisseling tussen koolzuurgas en zuurstof. Gebruik als vulstof vochtige potgrond, tuinturf, turfmolm of veenmosveen. Voor de lange bewaring heeft veenmosveen de voorkeur. Bewaring Om de rust te doorbreken is het noodzakelijk de bollen minimaal zes weken bij 2°C te bewaren. Daarna kunnen ze worden geplant of ingevroren voor de lange bewaring. Bollen waarin de nieuwe spruit zich al flink ontwikkelt en de lengte van het steeltje onder de spruit 1-1,5 cm lang is, zijn niet geschikt voor de lange bewaring! Let er op dat de luchtcirculatie rondom de kisten optimaal is door: - tussen de pallets 10-15 cm ruimte te houden; - tussen de zijwanden van de cel en de pallets 10-15 cm ruimte te houden; - niet hoger dan de verdamper te stapelen; - aan de voor- en achterkant van de cel een halve meter ruimte te houden. TEMPERATUUR Bewaar plantgoed van Aziatische hybriden bij -2°C en de lelies uit de andere groepen bij -1,5°C. Meet de temperatuur in de kisten. Controleer vlak voor het invriezen het suikergehalte. Bollen met lage suikergehaltes zijn gevoeliger voor vorstschade en dus minder geschikt om lang in te vriezen. Cultivars met een laag suikergehalte, zoals de oudere cultivars ‘Le Rêve’, ‘Acapulco’ en ‘Marco Polo’, zijn gevoelig voor lage temperaturen. Bewaar deze cultivars bij -1 tot -0,5°C. Voer hierbij regelmatig controle uit op spruitvorming. Door het invriezen wordt tevens een gedeelte van de bollenmijten gedood.

NARCIS

De bewaring van het leverbaar is van invloed op het resultaat in de broeierij. Daarnaast is ont-

GEPARTEERDE NARCISSEN Ontsmetten Ontsmet de partjes voor een goede gezondheid, groei en huidkwaliteit. Verwijder het bewaarmedium (zand, houtkrullen, vermiculite) voorzichtig om beschadigingen van

de partjes te voorkomen. Ontsmet de partjes vervolgens voor het planten vijftien minuten in 1% captan 546 g/l + 0,25%Topsin M. Plantdiepte en plantdichtheid Geparteerde narcissen geven het eerste jaar maar een tot drie kleine blaadjes. De plantdichtheid kan daarom hoog zijn en is bij volvelds planten circa 7.0009.000 partjes per RR2. Plant de partjes 7-10 cm diep. Extra dekken Geparteerde narcissen zijn vorstgevoelig omdat ze in de winter nog maar weinig wortels hebben. Breng een extra winterdek aan van circa vijftien ton stro per hectare. Voor vorstgevoelige cultivars als ‘Tête-à-Tête’ is circa twintig ton per hectare nodig. Laat het dek in het voorjaar liggen.

ALLIUM

PLANTTIJDSTIP Allium giganteum komt vroeg op en is erg gevoelig voor spruitbeschadiging door vorst. Door de bollen pas vanaf eind november te planten komen ze later op. Dit verkleint de kans op vorstschade. Laat planten is alleen mogelijk zolang er nog geen wortelpuntjes aan de wortelkrans zitten. Ga wortelontwikkeling tegen door de bollen warm en droog bij 20-25°C te bewaren.

GLADIOOL

TRIPSBESTRIJDING Er zijn verschillende manieren om trips in gladiool te bestrijden. Warmeluchtbehandeling Een warmeluchtbehandeling van gladiolenknollen gedurende 24 uur bij 41°C bestrijdt alle stadia van trips volledig. De warmeluchtbehandeling kan in pitten en knollen worden toegepast. Leidraad hierbij is dat de warmeluchtbehandeling start op het moment dat de 41°C wordt bereikt op alle plekken tussen het plantgoed. Uiteraard is het goed bijhouden van de temperatuur noodzakelijk. Het beste tijdstip om deze behandeling toe te passen is tijdens het nadrogen. Een herhaling van de warmeluchtbehandeling bij de export wordt door pitten en knollen goed verdragen en heeft geen negatieve gevolgen voor de opbrengst en plantkwaliteit. Deze behandeling is meer geschikt voor knollen die geen lange koude bewaring krijgen. Let op penvorming als de rust doorbroken is. Als de gladiolen minimaal acht weken bij 5°C of zes weken bij 2°C worden bewaard, dan is daarna een ruimtebehandeling tegen trips niet meer nodig. Door de koude sterven de larven van de trips en de eieren komen niet meer uit. Boldompeling Admire Een andere methode om tripsen te bestrijden voor de teelt van plantgoed van gladiool is een dompelbehandeling in 0,04% Admire. Dompel de knollen direct na het pellen voor het nadrogen.

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 61

TEELTADVIES VORSTSCHADE Gladiolenknollen zijn gevoelig voor vorst. Bij een korte periode rond 0°C of net daaronder (-0,5°C) valt het risico op schade door vorst in de daaropvolgende bloementeelt mee. Temperaturen van -2°C en lager beïnvloeden de gebruikswaarde van de knollen wel negatief. Voorkom vorstschade door op tijd met het rooien te beginnen en de gerooide knollen niet buiten te laten staan. Als vorst wordt voorspeld, overweeg dan om een gedeelte van het loof van de op het veld staande gladiolen af te maaien en op de grond te laten vallen. Ook het beregenen van een droge grond biedt uitkomst; in een natte grond dringt de vorst niet zo gemakkelijk in. Tenslotte nog een opmerking voor het komende voorjaar. Vorstschade is ook tegen te gaan door de gladiolen op de juiste diepte te planten. Voor beddenteelt is dat 5-6 cm onder het maaiveld en bij de teelt op ruggen 6-8 cm.

DAHLIA

BEWARING

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN • geschiktheid voor de teelt onder lampen; • de maat en het aantal knoppen; • de trekduur; • gevoeligheid voor bladverbranding; • voldoende taklengte. LUIZEN AANPAKKEN Luizen geven vet blad en kromme knoppen. Preventief worden de bollen bestemd voor de broei in kisten met het inpakken ontsmet in Admire of Kohinor. Dit vergemakkelijkt de luisbestrijding aanzienlijk. Bollen die in de vollegrond worden gebroeid mogen niet worden gedompeld in Admire of Kohinor. Na een boldompeling in een van beide middelen komt er gedurende een langere periode bijna geen luis meer in het gewas voor. Het middel werkt bij wortelopname systemisch en trekt door de hele plant. Er komen later in de teelt soms wel luizen op de planten voor. Dit is anders bij een teelt in de vollegrond waar vanaf opkomst al luizen kunnen voorkomen. Het advies is om zodra u de eerste bladluizen waarneemt te spuiten met 0,025% Calypso, of 0,025% Gazelle, of 0,02% Plenum 50 WG, of 0,014% Teppeki, of 0,05% Pirimor, of 0,1% Mesurol in bedekte teelt. Herhaald gebruik van Admire of Kohinor in lelies waarvan de bollen al in een van beide middelen zijn gedompeld wordt afgeraden vanwege snelle resistentieontwikkeling.

IRIS

Houd de temperatuur in de bewaarruimte zo constant mogelijk tussen 7 en 9°C. Als de dahliaknollen op een tochtige plaats worden bewaard, is er kans op uitval door bruinrot. De knollen worden dan bruin. De opperhuid van aangetaste knollen ligt dan vaak als een huid rondom het aangetaste weefsel en maakt een rafelige indruk. Vochtig bewaarde knollen voelen dan zacht aan. Bij wat meer ingedroogde knollen moeten meestal vingers worden doorgesneden om het bruinrot te kunnen constateren. De laatste jaren treedt er minder uitval op door bruinrot en meer door een te vochtige bewaring. Als de knollen vochtig worden bewaard, kunnen de stengel en kraag inrotten. Advies: • verwijder aangetaste knollen; • bewaar de knollen niet op een vochtige en tochtige plaats; • zet partijen pas in de bewaarcel nadat de buitenkant van de knol iets aangedroogd is.

LELIE

PLANNING EN RASSENKEUZE Zorg voor de juiste informatie over leliecultivars om een goede planning te kunnen maken. Let daarbij op de volgende punten: • wel of niet geschikt voor de geplande periode; 62 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

HOUDBAARHEID Het voorbehandelen in Chrysal BVB verbetert de houdbaarheid van de bloemen aanmerkelijk. Als de stelen na het bijsnijden direct in een oplossing met BVB gezet worden, komt bovendien een groter percentage bloemen open. Er zijn diverse methoden van werken mogelijk van kort voorwateren tot een langdurige behandeling tijdens transport. Houdt u hierbij aan de gebruiksaanwijzing, aangezien er voldoende werkzame stof in de bloemen moet trekken.

TULP

INVRIEZEN VAN IJSTULPEN IJstulpen worden beworteld op kisten ingevroren. Afhankelijk van planttijdstip en cultivar kan deze beworteling vier tot zeven weken duren. Advies: Vries de kisten in als de wortels de bodem van de bak net hebben bereikt. Bij ongelijke beworteling moet gewacht worden tot alle bollen voldoende zijn beworteld. Wikkel folie om de bakken heen. Vergeet de onder- en bovenzijde niet. Omdat folie om de stapel snel en egaal invriezen belemmert, heeft het de voorkeur om de stapel te omhullen als de bakken al zijn ingevroren. Als de bollen met folieomhulling worden ingevroren, vries dan tijdelijk iets dieper (-3°C) in tot de temperatuur binnen de omhulling circa -1,7°C is. Houd de celtemperatuur daarna op -2°C. De beste tijd voor invriezen is ongeveer half december.

PLANTDICHTHEID 5°CTULPEN De plantdichtheid hangt samen met de bolmaat en de hoeveelheid blad van de te gebruiken cultivar. Als richtlijn voor bloei in januari geldt: Zift 12/-

325 tot 375 stuks per netto m2

Zift 11/12

350 tot 400 stuks per netto m2

OPGEPLANTE STAPELS BUITEN CEL Bij gebrek aan koelruimte worden als noodmaatregel opgeplante bollen tijdelijk op stapels buiten of in de loods gezet. Let op het volgende: • pak de stapels aan de buitenkant rondom goed in met bijvoorbeeld noppenfolie; • dek de stapel van boven ook goed af met bijvoorbeeld stro in verband met vorstschade; • start met deze methode als de temperatuur buiten voldoende laag is (9°C of lager); • plaats de kisten in een koelcel, zodra er ruimte vrijkomt; • voorkom oplopen van de temperatuur in de stapels door instraling van de zon; • wees alert op vorstschade en bij vorst in combinatie met harde wind; • plant tulpen die gemakkelijk opgroeien pas als de temperatuur beneden de 7°C blijft.

ALGEMEEN

RESTANTEN ONTSMETTINGSMIDDELEN Restanten zijn niet te vermijden bij het ontsmetten van het plantgoed. Zorg dat de restanten zo klein mogelijk zijn. Een bad van 1.000 l restvloeistof kost al snel € 350,-. Advies • ontsmet schoon plantgoed. Het bad is dan langer te gebruiken, de middelen blijven beter werken en er komt minder slib dat vervuild is met bestrijdingsmiddelen vrij; • gebruik de dompelvloeistof zoveel mogelijk op door aan het eind niet meer aan te vullen. Ontsmet aan het eind bijvoorbeeld aan een kant in de ontsmettingsketel of ontsmet de halve kisten met bollen als laatste; • ontsmet de (laatste) bollen samen met een buurman, om zo op de kosten te besparen. Bij lelie is dit in verband met verspreiding van PlAMV echter niet aan te raden. Verspreidt het uiteindelijke restant over het land of spuit het voor het planten van een voorjaarsgewas over leeg land, met uitzondering van lelie (PlAMV-verspreiding). Zorg er hierbij voor dat er op het perceel geen puntlozing ontstaat en verspreid per ha niet meer dan 250 liter. Gebruik ketsdoppen om verstopping van de spuit te voorkomen en het restant toch goed te verspreiden. Het gebruik van de gierwagen is ook mogelijk. Verdun dan het restant zodanig dat er niet meer dan 250 liter restvloeistof per ha terechtkomt. Let op dat u zich aan de uitrijvrije zone houdt die door de waterkwa-

liteitsbeheerders wordt gesteld. Bij het uitrijden met een giertank moet de afstand vanaf uitstroomopening tot de insteek minimaal veertien meter zijn. Bij gebruik van een veldspuit is dit 3,75 meter. OPSLAG FUST EN MACHINES De kwaliteit van het oppervlaktewater laat wel eens te wensen over, zeker in de ogen van waterkwaliteitsbeheerders. Uit onderzoek blijkt dat vanuit fust veel gewasbeschermingsmiddelen af kunnen spoelen. Vooral van betonplexkisten spoelen middelen snel af. Het regenwater dat hierdoor met gewasbeschermingsmiddelen is verontreinigd kan (in)direct via de erfafvoer in het oppervlaktewater terecht komen. Voorkom dit door het nemen van de volgende maatregelen: • het fust onder een dak opslaan; • het fust afdekken zodra het buiten staat; • het fust opslaan op (on)verhard terrein zodanig dat het water verspreid in de bodem terechtkomt. Houd hierbij ook een afstand van vijf meter vanaf de insteek van de sloot aan. Elke maatregel heeft zijn specifieke nadelen, maar handhavers gaan zeker op de opslag van fust controleren. Ook de veldspuit en kunstmeststrooier horen binnen te staan of op een onverhard stuk land. In ieder geval horen ze niet thuis op het verharde erf waarvan het water (in)direct in het oppervlaktewater terecht komt. ONTWATERING VAN LEVENSBELANG Het snel afvoeren van veel regen is belangrijk om de kans op waterschade te beperken.

Besteed daarom de nodige aandacht aan de volgende zaken: De laagten in het perceel: Hier kan verslemping ontstaan, ook onder eventueel stro. Er blijft dan water in de laagte staan en de bollen verstikken. Dwars door de bedden of ruggen een greppel graven om het overtollige water af te voeren is in een dergelijk geval een noodoplossing. Preventief greppels graven is beter. De greppels: Het oppervlaktewater moet snel via de greppels worden afgevoerd. Zorg ervoor dat ze voldoende afschot hebben en goed open zijn. De drainage: Na een flinke regenbui moeten de drains al snel gaan lopen. Probeer de oorzaak van het slecht functioneren te achterhalen.

De sloten: Deze moeten goed functioneren. Let op afkalving van de wanden en verstopping van de duikers. Controleer de duikers in ieder geval na harde wind/storm op verstoppingen door ingewaaid stro. Grondwaterstand: Pas op voor te hoge grondwaterstanden. Bij veel regen is de waterberging dan al snel te klein. Op zandgronden is dit tevens nadelig voor het optreden van Pythium en ratelvirus door het Trichodorusaaltje. Streef bij duin- en zeezandgronden in het najaar naar een grondwaterstand van 70-80 cm min maaiveld. BEPERKING DRAAITIJD KOELING LELIES In de leliebewaring is een hoge RV gewenst bij een relatief lage temperatuur. Door het koelen wordt vocht aan het product onttrokken. Het is daarom belangrijk om het aantal draaiuren van de koeling tot een minimum te beperken. Bijgaand enkele tips om dit te realiseren: • stel altijd een minimale draaitijd in van tenminste vijf minuten per uur en laat de ventilatoren pas starten als de temperatuur een graad is gedaald. Ook is het mogelijk om de ventilatoren langer te laten draaien bij een laag toerental; • bij klein fust is de luchtbeweging door de verdamperventilatoren al meer dan voldoende, mits ruim en juist is gestapeld. Zodra de lelies op temperatuur zijn, kan het aantal draaiuren worden beperkt tot de draaitijd van de koelmachine zelf; • voorkom het weglekken van kou door altijd eerst de circulatieventilatoren uit te schakelen en dan pas de celdeur te openen. Probeer grotere eenheden per keer in en uit de cel te rijden; • kies voor automatisch sluitende deuren of voor stroken om luchtuitwisseling zoveel mogelijk te voorkomen; • let erop dat bij nieuwbouw gekozen wordt voor wanden en plafonds met minimaal 10-12 cm polyurethaan (PUR) of 15 cm polystyreen (PS) en dat de koelinstallatie voldoende capaciteit heeft met een relatief grote verdamper. GASSCHADE IN DE ROLKAS Slecht afgestelde verwarmingsketels kunnen veel ethyleen produceren. Deze kunnen ook andere schadelijke gassen (onder meer zwavel bij oliekachels) afgeven die ‘verbrande’ blad-

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

punten veroorzaken. Voorkom problemen door de volgende maatregelen: • laat de ketel jaarlijks voor het seizoen schoonmaken. Controleer het stookrapport. Gasgestookte installaties met een vermogen boven 100 kW moeten ten minste een keer per vier jaar gekeurd worden op veilig functioneren, optimale verbranding en energiezuinigheid. Niet gasgestookte installaties >100 kW moeten eens per twee jaar worden gekeurd. Een stookinstallatie kan bestaan uit meer stooktoestellen (ketels met een nominale belasting van bijvoorbeeld 30 kW). Door de cijfers van de keuring te vergelijken met die van voorgaande keren wordt een beeld gekregen van de toestand van de installatie. De keuring omvat mede de afstelling voor de verbranding, het systeem voor de toevoer van brandstof en verbrandingslucht en de afvoer van verbrandingsgassen; • mocht uit de keuring blijken dat er onderhoud aan de installatie nodig is, dan dient dit onderhoud binnen twee weken na keuring te zijn verricht. De kosten van het onderhoud verdienen zichzelf meestal terug, door het opnieuw afstellen en dus een hoger rendement. Bij oudere ketels (tien tot twaalf jaar) kan het stookrendement in de loop van de jaren behoorlijk verslechteren. Als dit niet beter is af te stellen, is het misschien tijd om de ketel(s) te vervangen; • laat tijdens de schoonmaakbeurt ook de brander afstellen, zodat door een goede verbranding er zo min mogelijk schadelijke gassen in de rookgassen voorkomen; • voer rookgassen goed af, met name bij gebruik van heteluchtkachels of wanneer de cvketel in de kas staat. Bij een voldoende hoge schoorsteen komen afgevoerde verbrandingsgassen niet door de wind in de kas of cel; • gebruik geen CO2-branders voor verwarming in de broeierij. Bij langdurig branden kan door zuurstofgebrek ethyleen ontstaan. Dit risico geldt ook voor direct gestookte heteluchtkachels. GEHOORBESCHERMINGSMIDDELEN Bij sommige werkzaamheden op bloembollenbedrijven ligt het geluidsniveau boven de grens van 80 decibel. Boven deze grens kan blijvende gehoorbeschadiging optreden. Als het geluid niet te verminderen is, is gehoorbescherming noodzakelijk. Er zijn verschillende gehoorbeschermingsmiddelen, zoals oordopjes, oorplugjes, oorkappen en otoplastieken. Deze laatste worden persoonlijk aangemeten en zijn gemaakt van kunsthars. Ze zijn comfortabel en bieden een goede bescherming. Bovendien worden via een ventiel ongevaarlijke tonen gewoon doorgelaten. De prijs voor één set is met circa € 100,- relatief hoog, maar de levensduur is lang. Vervang ze als ze niet meer goed aansluiten.

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 63

LAATSTE NIEUWS

AGENDA

Tekst: Redactie BloembollenVisie

Drones in bloembollen- en vasteplantenteelt LISSE - Op 6 oktober klonk nabij PPO Lisse het gebrom van een drone, een op afstand bestuurbare helikopter met daaronder moderne meetapparatuur. Gedemonstreerd werd dat drones niet alleen worden ingezet in conflictgebieden, maar ook in de moderne landen tuinbouw. Tijdens een door de Greenport Duin- en Bollenstreek en het Innovatie- en Demonstratiecentrum georganiseerde bijeenkomst werd onderzocht in hoeverre nieuwe sensortechnieken ook relevant zijn voor de sierteelt in deze regio. De bijeenkomst trok belangstelling uit allerlei hoeken: telers van bollen en vaste planten, bedrijfsadviseurs en vertegenwoordigers uit de gewasbeschermingindustrie en informatietechnologie. Ook enkele wethouders uit de Greenport gaven acte de présence. Tijdens de bijeenkomst lieten onderzoekers van Wageningen UR en het Smartfarming Consortium zien hoe moderne sensortechnieken kunnen helpen om de bedrijfsvoering van teeltbedrijven te optimaliseren. Niet alleen met drones, maar ook met sensoren in de grond, op voertuigen en op satellieten.

FloraHolland Trade Fair Aalsmeer

Archieffoto: René Faas

AALSMEER - Meer dan 650 kwekers en ruim 50 toonaangevende veredelaars presenteren zich met een stand op de FloraHolland Trade Fair Aalsmeer van 5 tot en met 7 november. Zij laten het vakpubliek kennis maken met een zeer breed assortiment aan sierteeltproducten en het nieuwste van het nieuwste op het gebied van productontwikkelingen. Daarnaast maken de leveranciers van toegevoegde waarde het aanbod compleet. Zij tonen een breed assortiment aan artikelen die toegevoegde waarde geven aan het sierteeltproduct, zoals hoezen, vazen, sierpotten en steeketiketten. Daarmee is de FloraHolland Trade Fair een allesomvattende netwerk- en inspiratiebeurs op het gebied van sierteelt. Vanaf heden is het mogelijk uw bezoek aan de FloraHolland Trade Fair al vast te registreren. U kunt dan tijdens de beurs snel de beursvloer op. Heeft u de beurs al eerder bezocht? Dan gaat de voorregistratie nog sneller.

VGB omarmt Santpoort en 247Green AALSMEER - Tijdens de besloten ledenvergadering op 9 oktober hebben de leden het VGB-bestuur unaniem gevraagd het Santpoort-beraad en het 247Green initiatief door te zetten. De aanwezige leden vertegenwoordigen met elkaar ruim € 2,5 miljard groothandelsomzet. Dit beraad, tussen kwekers en handelaren, dringt aan op een structurele verandering in de keten om de concurrentiepositie van de Nederlandse sierteelt te behouden en te versterken. Het model hoe de keten georganiseerd moet worden om in te spelen op de veranderende markt, dat eerder door zo’n 150 ondernemers is voorgesteld, moet nog steeds de basis zijn voor de inrichting van de keten. De ALV onderschreef volledig de door het beraad genoemde uitgangspunten: groei van de sierteeltconsumptie en het Nederlands marktaandeel, lagere ketenkosten, hogere toegevoegde waarde voor de ondernemers in de keten en een breed en diep kwalitatief hoogwaardig assortiment. Ook moet in het Santpoort-beraad gekeken worden hoe de strategie FloraHolland 2020 hierin past.

Bulbs4Kids laat basisscholen 60.000 bloembollen planten HILLEGOM - Dit najaar planten 200 klassen verspreid over heel Nederland 60.000 bloembollen in hun schooltuinen via Bulbs4Kids. Het is wetenschappelijk bewezen dat spelen in en met een natuurlijke omgeving bijdraagt aan een evenwichtige en gezonde ontwikkeling van kinderen. Initiator iBulb wil met Bulbs4Kids kinderen op een laagdrempelige, spannende manier kennis laten maken met de natuur. Aan het begin van dit schooljaar konden juffen en meesters van basisscholen in heel Nederland zich inschrijven voor een Bulbs4Kids pakket. Een van de gelukkigen is groep 4/5 van basisschool de Paradijsvogel. Vorige week is het pakket met daarin 300 bloembollen, 30 schepjes, 30 Bulbs4Kids-boekjes, 30 stekers en een lesondersteuning bezorgd. Aan Bulbs4Kids is een leuke foto- en videowedstrijd verbonden. De hoofdprijs is de Gouden bloembol 2015, uitgereikt door presentator Lodewijk Hoekstra, bekend van Eigen Huis & Tuin. Hij zal bovendien een inspirerende les over bloembollen voor de winnende klas verzorgen. Voor meer info ga naar www.bulbs4kids.com. 64 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

t/m 26 oktober Fluwel’s Tulpenland. Locatie: Belkmerweg 65, 1753 GD Sint Maartenszee. Meer info: www.fluwelstulpenland.nl 23 oktober Algemene ledenvergadering CNB. Locatie: ‘Mijnzaal’ CNB te Lisse. Aanvang: 19.30 uur 30 en 31 oktober 51e editie Nederlands Kampioenschap Bloemschikken 2014. Locatie: Orchideeën Hoeve te Luttelgeest (Noordoostpolder) 1 november Open dag nieuwbouw Hopman Lelies. Locatie: Westerduinweg 10b, Petten. Tijden: 10.00 – 17.00 uur 3 t/m 7 november CNB Productweek Lelie. Tijden: 8.30 – 17.00 uur 4 t/m 7 november Plasbokaal en lelieshow De Plas. Locatie: De Watertuin, Grote Woerdlaan 38, Naaldwijk 5 t/m 7 november IFTF Expo. Locatie: Expo Haarlemmermeer, Stelling 1, 2141 SB Vijfhuizen. Tijden: 10.00 –18.00 uur FloraHolland Trade Fair. Locatie: FloraHolland – Aalsmeer. Meer info: www.floraholland.com 11 december Algemene ledenvergadering FloraHolland 17 december Algemene ledenvergadering KAVB 18 december Eindejaarsbijeenkomst Anthos. Locatie: Louwman Museum – Den Haag. Aanvang bijeenkomst: 14.30 uur 2015 7 januari Uitreiking Tuinbouw Ondernemersprijs. Locatie: Keukenhof - Lisse 13 t/m 15 januari CNB Bloem- en relatiedagen. Locatie: CNB-handelscentrum, Heereweg 347, Lisse. Tijden: 8.30 – 17.00 uur 65e Mechanisatietentoonstelling Bollenstreek. Locatie: Expo Haarlemmermeer, Stelling 1, 2141 SB Vijfhuizen. Tijden: 10.00 – 21.30 uur. Tevens tulpenkeuring en spuitlicentiebijeenkomsten Van Gent Van der Meer Nuyens Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

SERVICE

STIGAS tips

• TEKST: MARCEL VAN DIEPEN, STIGAS ALKMAAR

Lawaai Gehoorschade door lawaai is de meest voorkomende beroepsziekte. De mate van geluid wordt weergegeven in decibels (dB). Meestal wordt een A-weging toegepast. Hiermee komt de geluidsmeting min of meer overeen met de geluidsbeleving van de mens. Vandaar dat de geluidssterkte meestal in dB(A) wordt weergegeven. De schadelijkheidsgrens van geluid is 80 dB(A), (gemiddeld per dag). Bij een blootstelling van 85 dB(A) of meer, moet er verplicht gehoorbescherming worden gedragen. Afhankelijk van het aantal decibels, de toonhoogte en de blootstellingsduur kan er blijvende gehoorschade optreden. Bijvoorbeeld twee uur per dag werken bij een geluidsniveau van 86 decibel, zoals op een trekker voor de rooimachine met het achterraam open. Vijf minuten per dag werken met een slijptol (is ongeveer 100 decibel), geeft al blijvende gehoorschade. Er wordt met steeds meer machines tegelijkertijd gewerkt en de nieuwe, grote schuren zijn meestal voorzien van gladde wanden en plafonds, wat veel nagalm met zich meebrengt. Bij de geluidsmetingen die ik dit jaar heb uitgevoerd lag het niveau tussen de 78 en 85 dB(A). Een rammelende afschermkap kan soms al een verschil maken van vijf decibel. Ook veroorzaken kletterende pallets en lepels van de heftruck voor een behoorlijke stijging van de gemiddelde dagblootstelling. Lelieverwerkingslijnen scoren bijna altijd hoger dan 80 dB(A). Tulpenbosmachines worden gelukkig al wat stiller, maar produceren nog steeds meer dan tachtig decibel. Soms wordt door gerammel in een afzuigpijp, (afkomstig van bolletjes en rommel dat werd meegezogen) de 85 dB(A)-grens zelfs overschreden. De radio wordt vaak als grootste lawaaibron beschouwd. Om de radio te kunnen horen, moet deze minstens evenveel decibels leveren als de machines. En dan nog kunnen de medewerkers die wat verder bij de speakerboxen vandaan zitten alleen de lagere tonen horen. Bij metingen waarbij ik de oortjes van een MP3-speler op de geluidsmeter plaatste, sloeg de geluidsmeter uit tot boven 90 dB(A). Dat betekent dat minder dan een uur per dag met oortjes in al gehoorschade oplevert. Maatregelen: • Stel bij aanschaf van machines duidelijke eisen, ook ten aanzien van de maximale geluidsproductie; • Kies bij nieuwbouw voor geperforeerde panelen of zorg voor andere dempende maatregelen; • Plaats lawaaiige machines in een aparte ruimte of zorg voor afscherming; • Zorg voor tijdig onderhoud van machines. Wacht bijvoorbeeld bij een piepende lager niet tot het seizoen voorbij is; • Let erop dat medewerkers geen pallets of de lepels van de heftruck op de grond laten kletteren; • Beperk de blootstellingsduur door - waar mogelijk - te rouleren; • Zorg dat een beperkt aantal mensen toegang heeft tot de radio; • Plaats een aantal kleine speakerboxen zo dicht mogelijk bij de medewerkers; • Let erop dat medewerkers die oortjes in hebben, nog wel reageren op aanspreken en een waarschuwingssignaal kunnen horen; • Zorg voor voldoende, goed passende gehoorbeschermingsmiddelen. Oorkappen (waarvan de manchetten niet gescheurd zijn en de beugeldruk goed is) bieden voldoende bescherming. Op maat gemaakte otoplastieken dempen net zo goed en zijn veel comfortabeler. Oordopjes of -pluggen dempen in de regel minder, zitten vaak niet lekker en moeten altijd met schone vingers worden ingebracht; • Attendeer medewerkers op de mogelijkheid van audiometrie (een gehoortest). Bel voor meer informatie over lawaai, geluidsmetingen en gehoortesten naar de Stigas ServiceDesk: 071-5689000 (optie 1), bel naar Marcel van Diepen (06-20140798), mail: marcel.van. [email protected], of ga naar www.stigas.nl.

GLAD IJS Goeree-Overflakkee Met aardrijkskunde op de lagere school dacht ik altijd dat Goeree-Overflakkee een eiland was dat bij de provincie Zeeland hoorde. Foutje, gewoon bij Zuid-Holland. Als je dan via Twitter kunt lezen en met bijgaande foto ook kunt zien dat ze op Flakkee aan het tulpenplanten zijn, dan schaar je dat onder de Zeeuwse tulpen, toch? Goed, whatever. Het gaat mij in dit geval om het tijdstip van planten. Jan van der Slik uit Flakkee gooide dat nieuws via Social Media de wereld in op 16 september. Op die schitterende dag, een graadje of 25 bij weinig wind. Super. Het was al een heel poosje van dat warme en droge weer en dat zou ook nog een aantal dagen zo blijven. Waar bemoei ik me mee zou je zo zeggen. Toch kwam het meteen bij me op dat zo vroeg planten en onder die omstandigheden je het paard van Augustaziek zomaar binnen kunt halen; dan kan je zomaar aan de beurt zijn. Nou ja, niet zomaar, want je lokt het wel uit. Wat zou trouwens de beweegreden zijn zo stervensvroeg te planten? Mis ik iets, zijn er tulpenrassen die een hoge grondtemperatuur rustig kunnen hebben? Of ga je daarna op die droge grond met koud water beregenen? Het is die kant op wel link hoor. Vorige herfst haalde een tulpenteler uit die contreien het tv-journaal. Net geplant en dan bijna 100 mm water. Eén bonk bagger. Hoe zou dat uiteindelijk afgelopen zijn? Misschien kan Arie Dwarswaard eens die kant op gaan om wat helderheid te verschaffen. Als eindredacteur van het gebruikswaardeonderzoek tulp zit z’n werk er op, dus tijd genoeg. En meteen bij die ander vragen wat de motivatie is om zo vroeg te planten. Wie weet steken we er wat van op. Of waren het toch geen tulpen, maar fijne hyacinten of narcissen? Tja, via Social Media weet je nog eens wat. Veel vakgenoten maken er gebruik van en laten hun berichtjes vaak vergezeld gaan van foto’s. Zo kwam er bij broeier Niels Jonker een leverantie tulpenbollen voorbij, kraakhelderwit. De leverancier mocht die bende zelf afbroeien was zijn commentaar. Even later zien we ene meneer Schrieken aan het proefsteken bij de lelies. In plaats van enige gereserveerdheid met betrekking tot de te verwachten oogst (indachtig de tulpenoogst!) laat hij allemaal knoerten van bollen zien. Vervolgens weer een tulpenbroeier die al de kriebels krijgt bij het volgen van de groeiende pennen. Bollen zijn afkomstig van het Zuidelijk Halfrond en het gewas zag er eind september al uit als de mooie meiden. Bloei tweede helft oktober? Ik hoor (en zie?) het wel.

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 6565

SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643

RECLAMES

naam Theo van Dijk

prive (0252) 411 258

e-mail [email protected]

e-mail [email protected]

fax prive (0252) 434 643

ADMINISTRATIE

naam In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord VERTEGENWOORDIGERS

naam Rick Bleeker

mobiel 06 229 714 35

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 2327

Piet Goemans jr.

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 3319 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

06-30577693

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 5716

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

06 215 008 47

[email protected]

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0228) 592 560

(0252) 434 630

(0224) 299 997

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak

mobiel 06 533 915 07

fax/e-mail [email protected] (0252) 434 603

HOBAHO KETENDIENSTEN functie Manager Administratie

naam Arno Verkley

(0252) 434 703

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres Prof. van Slogterenweg 2

postcode 2161 DW Lisse

zaak (0252) 517 687

fax (0252) 525 347

naam

fax (0224) 590 498 (0224) 590 372

mobiel

Patrick Blijleven

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99

e-mail [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

[email protected]

HOBAHO VEILEN functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling: materialen & machines

66 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

NIEUWS HOBAHO

‘Redelijk tot goede lelieoogst, maar grote verschillen’ Verschillen in opbrengst zijn er altijd en de lelieoogst zal dit jaar geen uitzondering op die regel worden. Is het niet de wateroverlast in augustus, dan is het wel de virusproblematiek die zijn stempel drukt op het resultaat. Door de bank genomen ziet het er echter niet verkeerd uit. De lelievertegenwoordigers van Hobaho verwachten een redelijk tot goede oogst en spreken van een vlotte handel. Terwijl de Franse Longiflorums reeds geoogst zijn, met een redelijk tot goed resultaat, is in Nederland afgelopen week een start gemaakt met de lelieoogst. “Het zijn de eerste LA’s en Aziaten die nu de grond uit komen”, vertellen Rob Visser, Gert Vriend en Johan Kiekebos. Over de kwaliteit zijn de vertegenwoordigers van het Hobaho-team Salecom goed te spreken. “We mogen dit seizoen gave bollen verwachten die goed beworteld zijn en mooi gegroeid. Hier en daar is sprake van Fusarium of dubbelneuzen, maar het mag eigenlijk geen naam hebben; het is niet meer dan andere jaren.” Een en ander hangt nauw samen met het voorafgaande groeiseizoen dat een goede start kende. “In maart, april en mei zijn de lelies geplant onder goede omstandigheden. De provincies Drenthe, Overijssel, Brabant en Limburg hebben in mei wel veel water gehad. Dat zag er toen erg zorgelijk uit, maar naar verluid hebben de lelies dit aardig doorstaan. Helemaal effectloos is zo’n natte periode nooit. De grondstructuur heeft toch te lijden gehad en dat zal ongetwijfeld wat oogstderving met zich meebrengen.” Perceelskeuze Groter is de impact van de wateroverlast in augustus, zo schatten de vertegenwoordigers. “Op sommige plekken, met name in Limburg en Brabant, is enorm veel regen gevallen, waardoor bepaalde percelen ‘verzopen’ zijn. We mogen van geluk spreken dat een droge septembermaand volgde. Dat heeft veel goed gemaakt.” Augustus en september zijn de belangrijkste groeimaanden voor een leliebol. Het kan dus niet anders dan dat drie natte weken in augustus hun sporen nalaten. “De probleempercelen tekenen zich na zo’n periode af”, stellen Vriend, Visser en Kiekebos. “Perceelskeuze is dan ook erg bepalend en wordt richting de toekomst alleen maar belangrijker, zeker met de steeds strengere eisen rondom het gebruik van metam natrium en gewasbeschermingsmiddelen in het algemeen. Er moet echt dringend gezocht worden naar alternatieven. Het zou boven-

V.l.n.r. Rob Visser, Johan Kiekebos en Gert Vriend: ‘Groeiseizoen kende goede start’ dien mooi zijn als we met de leliebollen de grens over kunnen, want verse grond is schaars in Nederland.” Stevig zaken gedaan Het laatste speelt ook zeker een rol in de hele virusproblematiek, die nog steeds in vol ornaat aanwezig is in de sector. “De uitslagen van de bladtoetsen komen nu binnen met zeer wisselende resultaten. Feit is dat sommige partijen zwaar getroffen zijn door PlAMV. Gelukkig wordt het probleem wel onderkend. Er wordt enorm veel tijd, geld en energie gestoken in hygiëne en virusvrij telen. Partijen die echt onder zitten, worden weggegooid. Probleem is echter dat er nog steeds vraag is naar bepaalde rassen en dan is virus ondergeschikt. Dat geldt voor een aantal rassen waar nauwelijks schone partijen beschik-

baar van zijn.” Over de handel gesproken… de stemming is volgens de vertegenwoordigers goed. “In de soorten waar het echt om draait, is al stevig zaken gedaan. LA’s en Aziaten voeren daarin de boventoon. Dat heeft te maken met de slechte oogst vorig jaar. De tekorten die toen ontstonden heeft iedereen flink wakker geschud. Dit jaar laat de oogst zich beter aanzien. De verwachtingen voor de LA’s en Aziaten zijn goed en voor de Oriëntals en OT’s redelijk tot goed. Er wordt tegenwoordig geplant op de gevraagde bolmaat en dat gaat naar verwachting wel gehaald worden. Maar de onderlinge verschillen zullen door eerder genoemde oorzaken groot zijn. Bij de tweejarige schubben geldt dat minder. Door de goede start in het voorjaar en uitgebleven vorstschade zal deze opbrengst heel best zijn. Het vak is nu in afwachting merken wij.” 17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 67

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod Holland Gladiolus Group

3.000

Blumex Favourite®

5-10

3.000

Brigitta

5-11

Christmas Dream

5-10

Crispion Love®

0-11

10.000 7.000

Gladiolus ‘Emotion’

Bel voor aanbod oogst 2014: Ronald van Gijlswijk Mobiel 06-53845133 Email [email protected]

CALLA:

Antica®

Mon Amour®

2,50

Argenta®

Mozart®

Astarte®

Natan®

Bach®

Nijmegen®

6.000

Debutante

8-10

7.500

Galerie®

0-12

2.000

Giuseppe Verdi

5-10

Bartok®

Odyssee®

5-11

Beethoven®

Pandora®

4,00

4.000

Golden Nizza

2.000

Grand Perfection®

ong

3,50

Berlioz®

Peasano®

10.000

Happy Generation®

0-11

2,00

Blue Mountain®

Prima Verde®

10.000

Marilyn

5-10

1,50

Blue Tropic®

Prince of Orange®

4,50

Bonfire®

Rigoletto®

Brahms®

Roma®

Careless®

Rosalina®

7.000

Maureen

4-11

8.000

Monsella

8-10

1.000

Negrita

0-11

1.000

Orca®

5-11

Chopin®

Rossini®

Pink Twist®

5-11

2,50

Cream Perfection®

Rotary®

Pionier® incl. 2 ha lic.

0-11

3,00

Dvorsjak®

Roussel®

Red Princess

4-11

Debussy®

Route Du Soleil®

Silentia

5-10

Demarrage®

Savannah®

Dowland®

Serena®

5.000 800 5.000

12,50

5.000

Silver Dollar

8-10

1.800

Spitfire®

0-12

6,50

Elgar®

Snowdon®

5.000

Super Parrot®

5-11

2,00

Exclusive®

Socrates®

3.000

Synaeda Blue

5-11

Flynth®

Solist® Solfarino®

5.000

Tres Chic

0-11

2,00

Fortarosa®

6.000

Van Eijk®

6-10

1,25

Fortuna®

Stravinsky®

Veronique Sanson

5-10

2,00

Haydn®

Stronggold®

Winter Parrot®

0-11

3,00

Helvetia®

Swan Lake®

1,75

Handel®

Thalia®

Himalaya®

Verdi®

Joska®

Violet King®

Karaoke®

Vivaldi® Wagner® Yellow Frans®

10.000 4.000

06 551 827 23 0252-434656 [email protected]

3,75

ong

9.000

WILFRED KEIJZER Mobiel Fax E-mail

Miss Green®

Crossfire®

10.000

Op zoek naar Calla knollen? Neem contact op met:

Ajax®

300

14.000

Diverse soorten en kleuren gladiolen van Holland Gladiolus Group. Beelden & gedetailleerde teeltinformatie per soort vindt u op: www.hollandgladiolusgroup.com

Aanbod gladiolen oogst 2014 1,75

Witte Rebel®

0-11

Yume no Murasaki®

5-10

Broeibollenteam Rick Bleeker

06 229 714 35

Lakeland®

Per Hoogenboom

06 201 374 57

Lamé®

Simon Huisman

06 539 306 24

Lennon® Lucifer®

TOP7 Aanbod tulpenplantgoed 2014 Aantal kg Productnaam 5.000 10.000 3.000 15.000 4.000 14.000 8.000 10.000 5.000

Maat

Mahler®

Rober Dol

06 510 872 80

Prijs

Marco Meijer

06 511 456 19

1,50

Marcel Noppen

06 533 779 82

Tevens aanbod in het vrije assortiment.

Abba

5-10

Agrass White

5-10

Frank van der Ploeg

06 533 799 36

Alibi®

5-11

Rik Schoon

06 516 873 20

Annie Schilder

5-10

Voor aanbod/gebruikswaarden/prijzen:

Dick Timmer

06 533 666 71

Tinus Lustig 0653733783

Antarctica®

4-11

Nico Wiering

06 533 119 01

Of: [email protected]

Arie Hoek

5-10

Kuno Zonneveld

06 531 735 15

Info: www.prismagladiolus.nl

Ballade

5-11

Banja Luka

5-11

Blumex Favourite® 1,5% tbv 5-11

68 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

2,75

1,50

1,25

Snij-handel of droogverkoop.

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod en Vraag Hyacinten Het droogverkoopseizoen loopt op zijn einde. Wij hebben nog enkele partijen hyacinten in aanbod voor de droogverkoop en broei, vraag ons naar de mogelijkheden. Neem vrijblijvend contact met ons op voor informatie over het gehele sortiment hyacinten oogst 2015, nat van het veld of droog, voor zowel vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van Werkbollen kunt u contact met ons opnemen.

Landbank

17412 Plantdak

Te huur gevraagd: Opp. / rr

17411 Boscarrousel

Product

2.500 rr Afdekpeenland

Tot:

Omgeving Oogstjaar

1-5-2016 Bollenstreek

1.000 rr Hostaland

2016

1-12-15 N’wijk/Nw.hout 2015

1.400 rr Hyacintenland

10-8-2016 Lisse

2016

2.000 rr Hyacintenland

10-8-2016 N’wijkerhout

2016

1.000,00

17400 Droogwanden, 2 breed 2 hoog, geschikt voor 120 x 100 cm

350,00

2015

17396 Bollenmanden

1.400 rr Vers wortelenland 1-11-2015 Bollenstreek

2015

17392 Bunker

1.400 rr Eremurusland

2015

17391 Elevator

-

175,00

2015

17389 Hefmast

Wifo

1.500,00

Langco

350,00

Compas

400,00

4.000 rr Hyacintenland 5.000 m Kasruimte 2

1-12-2015 Schermer

10-10-2015 Limmen e.o.

800 rr Narcissenland

2015

10-8-2015 Anna Paulowna 2016 1-11-2015 Lisse/Voorhout 2015 1-8-2015 Callantsoog

2015

1-6-2015 Bollenstreek

2015

Te huur aangeboden:

Voor uitgebreide informatie: Aad Rood, tel. 06 511 942 94 Eric Steltenpool, tel. 06 215 008 47

300,00

Telma

17398 Telmachine

1.400 rr Dahlialand

· Zuid Frankrijk (Bordeaux) Onder supervisie van Hollandse bloembollenteler scherp geprijsd · België · Zeeuws Vlaanderen · Zeeland · Drenthe Ook zijn er volop mogelijkheden in de Noordoostpolder, Flevopolder en West Brabant. Eventueel ook hyacinten-contractteelt en vers land beschikbaar. Alle werkzaamheden worden uitgevoerd door vakbekwame tulpentelers en met deskundige begeleiding van uw Hobaho vertegenwoordiger.

Compas

17401 Opzakmachine

2015

6 ha Hyacintenland

Contractteelt aangeboden

17402 Leesband

5 ha Kleigrond voor rode kool1-10-’15 Schermer

10 ha Kleigrond voor sla 1-10-2015 Schermer

Hyacinten Team Hobaho op Twitter

1.500,00

17399 Poetsmachine

1.400 rr Naland, vers voor wortelen1-12-’15 Bollenstreek 2015

Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88

Potveer

120x100x100 cm p.s. 30,00

2015

2.000 rr Zantedeschialand 1-12-2015 Bollenstreek

Kijk voor onder andere exclusieve kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

1.000,00

10 ha Kleigrond voor broccoli 1-10-’15 Schermer

10 ha Kleigrond

Hyacint Pearls Passion®

17410 Kuubkisten

-

Tot:

Omgeving Oogstjaar

Schouten

750,00

Cremer

750,00

- p.s. 15,00 Schouten

17388 Leesband 17387 Afvoerband

1.000,00

17384 GEVRAAGD: Pootardappelland

-

17382 Rooimat

-

750,00

Airtask

1.400,00

17381 Compressor 17379 Kuubskisten

150x120x92 cm p.s. 52,50

17377 Kantelaar

Wifo

17375 Pompwagen 17373 Sorteermachine

20-8-2015 Voorhout

2015

1.600 rr Meerdere gewassen15-11-2015 Hillegom

2015

2.100 rr Meerdere gewassen15-11-2015 Zwaanshoek

2015

7.000 rr Narcis- of tulpenland14-8-2016 Egmond

2016

2.500 rr Dahlialand

1-11-2015 N’wijkerhout

2015

17365 Tractor

700 rr Dahlialand

1-11-2015 Vogelenzang

2015

N.o.t.k.

750,00

-

80,00

Perfect

2.500,00

17370 Woelpoot

Wifo

700,00

17369 Hakselaar

-

750,00

17368 VML kratten 17366 Beregeningshaspel

VML

p.s. 1,75

Idrofogha

3.000,00

Massey Ferguson 11.000,00

17364 Voorsorteerder

Perfect

750,00

3.500 rr Narcissenland

15-8-2016 Egmond Binnen2016

17363 Ontklisteraar

Perfect

1.000,00

1.000 rr Narcissenland

15-8-2016 Lisse/Voorhout 2016

17360 Broeierijstellingen

7.000 rr Tulpenland

10-8-2016 Egmond B

17359 GEVRAAGD: Kiepwagentandem-asser

2016

- p.s. 30,00

17358 GEVRAAGD: GaasbakkenHoge poot

Ruud Pennings

06 513 894 79

17356 Ventilator 17355 Veldspuit

email: [email protected]

Klima

200,00

Cebeco

1.000,00

17354 Droogwand, 4 breed 2 hoog geschikt voor 120 x 100 cm 17350 Kantelaar

Machines & Materialen

17347 Hakenfrees

Artikel

Merk

Vraagprijs

17431 Bunker

van Rooyen

600,00

17430 Pluktafels

- p.s. 500,00

17429 Afvoerbanden

- p.s. 300,00

17428 Hefmast

Wifo

1.200,00

17427 GEVRAAGD: Eremurusland

-

N.o.t.k.

17426 Leliekratten

-

p.s. 2,00

17425 Kiepwagen

-

1.750,00

17424 Roteerstation (pallets) 17422 Telmachine 17421 Mengluchtkast 17420 Tractorradio 17418 Warmtewisselaar 17417 Snarenzeef

-

2.500,00

Van Nobelen

1.200,00

Klima

1.250,00

Kenwood

100,00

-

800,00

Perfect

1.500,00

1.250,00

Perugini

3.250,00

Nobels

6.000,00

17345 Mobiele afzuiger

Jongejans

1.000,00

17341 Rollensorteerder

Schouten

2.200,00

17346 Rooimachine Artnr.

500,00

Perfect

17339 Trogwagens 17336 Sorteermachine

- p.s. 75,00 Compas

2.500,00

17335 Afvalpers / BollenpersHans vd Poel

3.500,00

Vanaf heden veilt de export ook, hou de veilingcatalogus in de gaten op www.hobaho.nl

Hobaho Veilen 0224 590888 @hobahoveilen

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 69

KAVB NIEUWS KEURING

Warm najaar, veel bloemen Oktober laat dit jaar de warmte nog volop nagloeien. Ondanks de regen van afgelopen week is er nog heel veel dat bloeit. En dat is goed te zien in de KAVB-keuringszaal. ZUIDAFRIKA Ook Crocosmia blijft maar bloeien, zo liet Kwekerij Davelaar zien. Dit gold voor de eigele ‘Susannah’ en de roodoranje ‘Mistral’. Crocosmia heeft ook sierwaarde als bestak en daarvan liet deze inzender ‘Pride of Plantion’ zien. Crocosmia komt van oorsprong uit Zuid-Afrika en bloeit daar eind van de zomer. Dat doen ze hier ook, alleen dan een half jaar eerder. De afgelopen twee weken waren er nog veel meer Kaapse gewassen in Lisse te zien. Neem het gewas Nerine, dat door maar liefst vijf inzenders werd geshowd. MVN zette onder meer een witte selectie van Nerine bowdenii in de spotlights, maar ook de cultivars ‘Lipstick’ en ‘Beyonce’. Deze selecties kunnen gemakkelijk twee weken voor bloeiplezier zorgen. C.P.J. Breed liet een fraaie collectie Nerine zien, met onder meer N. ‘Isabel’, ‘Mark Fenwick’ en N. ‘Corusca Major’, die opvalt door de intens rode kleur. Een zeer grote selectie van N. bowdenii is ‘Zeal Giant’, ingezonden door Kwekerij De Schüllhorn. De aanduiding Zeal heeft betrekking op New Zealand, waar de hybride gewonnen is. L. van Delft liet de lichtroze ‘Marni Rogers’ zien, en Chr. van der Salm een intens roze selectie van N. bowdenii. Ook uit Zuid-Afrika: Hesperantha coccinea ‘Major’ van C.P.J. Breed. De naam zal velen niet bekend voorkomen. Dat verandert als de oude naam verschijnt: Schizostylis coocinea. Door veranderde inzichten is dit gewas nu ondergebracht bij Hesperantha. Een goede standplaats voor dit bolgewas in de tuin is aan de rand van een vijver. Daar voelt hij zich goed thuis. Het geslacht Oxalis komt ook volop voor in Zuid-Afrika. Daarvan liet Breed de witte Oxalis anomale en de intens roze O. hirta zien.

NAJAARSVORM Het geslacht Crocus telt een indrukwekkend assortiment herfstbloeiers en daarvan was een mooi aantal te zien in de KAVB-keuringszaal.

Dahlia Ariko 41-12

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]

70 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

Foto:’s René Faas

N

atuurlijk, iedereen weet het. Dahlia’s kunnen doorbloeien totdat het ’s nachts een keer flink vriest. Dit jaar heeft het nog helemaal niet gevroren en dus bloeien de dahlia’s nog rustig door. Voor Arie C. Koot uit Voorhout reden om op 13 oktober nog maar eens flink uit te pakken met een collectie van meer dan tien eigen aanwinsten, hetzij zaailing, hetzij cultivar. Koot legt zich toe op typen met een compacte bloem, die goed presteren in de snijbloementeelt. Mooie voorbeelden uit de collectie zijn de rood met gele 41-12, de roomwitte 161-13, de roze ‘Graaf Floris’ en de paars met witte 169-13. Deze liet Koot al eerder zien, en toen bleek hij over een prima houdbaarheid te beschikken van meer dan acht dagen.

Hesperantha coccinea ‘Major’

Zo liet Sjaak de Groot de roomwitte C. ochroleucus zien, evenals de witte varianten C. pulchellus ‘Albus’ en C. cartwrightianus ‘Albus’. C.P.J. Breed toonde C. niveus forma albus en de lichtblauwe C. cancellatus ssp cancellatus ‘Rondina’. Heel bijzonder bij L. van Delft: een Crocus vernus, die nu voor de tweede keer dit jaar bloeit. De inzender vond deze krokus afgelopen voorjaar in de bergen, en deze laat weer zijn bloemen zien. Voor menig bezoeker een volslagen raadsel. Voor Allium verginculae is dit de gangbare bloeitijd, en deze werd door L. van Delft en Sjaak de Groot geshowd. Ten slotte kreeg de keuringscommissie een boeiende vraag voorgelegd. Inzender Fa. J. van der Linden liet een vaas vol met een selectie van Zantedeschia aethiopica zien, die roze van kleur is, met de vraag om welke cultivar het gaat. Omdat er al vier selecties onder naam bekend zijn, adviseert de commissie om op te planten en te vergelijken met deze selecties. Ook daar is de KAVB-keuringszaal goed voor.

www.kavb.nl

HET PANEL

COLUMN

Bloembollen gaan de hele wereld over, maar die hele wereld is steeds kritischer als het om de kwaliteit gaat van ons product. De eisen die derde landen stellen nemen eerder toe dan af. Vooral op virusgebied is met de nieuwste technieken een scala aan virussen te vinden. Aan de sector om hier zo goed mogelijk op in te spelen door een prima kwaliteit bloembollen te leveren. Maar lukt dat altijd? Vandaar deze keer de stelling

#dvdd14

Ik maak me zorgen over de kwaliteit van ons product Alfons Kuip, teler van narcis, pootaardappelen, tulpen en lelies, Texel Ik denk dat iedere teler zijn best doet een zo gezond mogelijk product te leveren. Volgens mij is de kwaliteit ook zeker niet minder dan voorheen, maar meten we meer. Zo ontstaan er regelmatig toch exportproblemen door virussen en andere plaagorganismen in onze producten. Als het gaat om plagen die in het exportland echt niet voorkomen, dan kan ik mij daar nog wel iets bij voorstellen. Om echter een nultolerantie of hele strenge normen te hanteren voor ziekten en plagen die in het land zelf ook voorkomen, vind ik wel wat naïef. Alle keurings- en bemonsteringskosten maken inmiddels een substantieel deel uit van de totale kosten bij het telen van bloembollen, maar in mijn geval ook bij de pootaardappelteelt. Het is in ons belang deze in de hand te houden, maar de klant is koning en dus zullen we keuringen en inspecties voor lief moeten nemen totdat we andere afspraken hebben kunnen maken.

Ard Kroon, bloembollenteler te Breezand Helemaal eens met deze stelling. De problemen die de laatste jaren op ons afkomen lijken al moeilijker te tackelen en verspreiden zich ook nog eens op een manier die we of nog niet weten of nog niet in de hand kunnen houden. Denk aan de virussen TVX en PlAMV, maar ook aan het stengelaaltje. Als dan ook nog eens de overheid steeds meer beperkingen oplegt als het gaat om het middelengebruik (formaline, metam-natrium!) en wij als vak steeds minder geld in onderzoek steken, dan zal de gezondheid van ons product zeker in gevaar komen. Wellicht zullen we voor de toekomst hele andere teeltmethodes moeten ontwikkelen, waar hygiëne en echte vruchtwisseling met heel andere gewassen een veel grotere rol gaan spelen.

Mark van Ruiten, teler van tulpen en broeier van tulpen en lelies, Nieuwe Wetering Ik maak me totaal geen zorgen over de kwaliteit van ons product. Sterker nog: ik ben trots op het product dat we in de markt zetten. De eisen die derde landen stellen mogen weliswaar eerder toe- dan afnemen, dit is ook iets waar verschillende andere sectoren zo niet alle sectoren mee te maken hebben. Het gericht bezig zijn met je product en voldoen aan de voorwaarden om zo te streven naar een perfecte kwaliteit is iets vanzelfsprekends! Niet iets om je zorgen om te maken.

De fervente Twitteraars onder u herkennen uiteraard de hashtag (#) hierboven. Dit teken wordt in een tweet gebruikt om het onderwerp aan te geven of om het bericht in een digitale vergaarbak te plaatsen. Als men bijvoorbeeld zoekt op #dvdd14, dan vindt men alle tweets die deze merkwaardige afkorting in hun bericht hebben staan. Het gebruik van een # met een afkorting is een stuk makkelijker, sneller en korter dan in 140 tekens steeds schrijven over de Dag van de Duurzaamheid 2014. De overgebleven tekens kan men dan gebruiken voor waar het echt om gaat: de inhoud. Op de #dvdd14, die trouwens was op 10 oktober, werd er flink getweet over allerlei aan duurzaamheid en bloembollen gerelateerde onderwerpen. Uiteraard heb ik zelf een duit in het zakje gedaan door de wereldbevolking op de hoogte te stellen van de proef naar biologische grondontsmetting en van het onderzoek naar CATT. Ik was echter niet de enige actieveling. Natuurmonumenten, op Twitter in enkelvoud bekend als @Natuurmonument, berichtte over het planten van 60.000 bloembollen door ruim vijftig vrijwilligers op landgoed Hackfort. De gemeente Aalten tweette dezelfde dag over de aanplant van vijf soorten bijvriendelijke bloembollen. De Achterhoek gaat een kleurrijk voorjaar tegemoet. Ook de organisatie achter de Dag van de Duurzaamheid adviseerde om op 10 oktober bloembollen te planten als duurzame activiteit. Dat is toch een initiatief om met z’n allen bij aan te sluiten. Met een digitale koppeling van #bloembollen aan #dvdd14 worden op één dag veel mensen bereikt. Daarmee hebben we misschien niet alleen een bescheiden effect op de binnenlandse verkoop, maar -wellicht veel belangrijker- ook op het binnenlandse sentiment. Als we zelf vertellen over de verduurzaming van onze sector en zeker als andere partijen dat verhaal voor ons vertellen, dan gaan wij net zo’n bloeiperiode tegemoet als de tuin van landgoed Hackfort en de perkjes in de gemeente Aalten. Ik zeg: op naar #dvdd15 met #ondernemer, #burger en #consument! André Hoogendijk @andrehoogendijk

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 71

KAVB NIEUWS

VELDWERK Peter Raven: ‘Netwerk is zoveel groter geworden’

“De regio wordt steeds belangrijker voor de diverse overheden, waaronder ook de Europese Unie. Wil je iets gaan doen met bijvoorbeeld stimuleringssubsidies, dan moet je dat als regio doen. Dat gegeven was voor mij de reden om de samenwerking te gaan zoeken met de twee andere Noord-Hollandse KAVB-kringen Noordelijk Zandgebied en Kennemerland”, vertelt Peter Raven. Hij is voorzitter van de kring West-Friesland en vanuit die positie ook voorzitter van de begeleidingscommissie die projecten begeleidt op het gebied van innovatie en duurzaamheid in Noord-Holland. De commissie begon met het in kaart brengen van de bloembollensector in Noord-Holland en het bepalen van onderwerpen die voor de nabije toekomst van belang zijn. “We zijn uitgekomen op innovatie, duurzaamheid en rentabiliteit. Op alle drie de terreinen valt nog genoeg te doen voor de sector. Zelf zou ik er nog een vierde aan willen toevoegen: de structuur van de sector.” Omdat de drie kringen niet alleen voor de eigen leden aan de slag konden, werd de samenwerking gezocht met Greenport Noord-Holland Noord. “Die organisatie wilde dit graag uitvoeren en die samenwerking verloopt prima”, aldus Raven. Inmiddels is er al het een en ander in gang gezet. In samenwerking met Incotec vindt onderzoek plaats naar de mogelijkheden om bloembollen te coaten met de vier gangbare bolontsmettingsmiddelen. De techniek is er en afgelopen seizoen is gekeken naar de gewasstand en de opbrengst. “Het zag er allemaal goed uit. We hebben bij deze proef naast de gangbare concentratie middelen ook met lagere concentraties gewerkt, zelfs tot 30 procent en ook dat ging goed. We gaan komend jaar hier mee verder. Het coaten vervangt de bolontsmetting en vindt plaats bij het plantgoed klaar maken.” Om het project de aandacht te geven die het verdient is in Jan Mantel een netwerkcoördinator aangesteld. Hij wordt daarbij ondersteund door KAVB-kringsecretaris Josina Rustenburg. Het is zijn taak om zaken te stimuleren, partijen bij elkaar te brengen en financiering te vinden. De drie kringen ondersteunen ook het bodemproject van de groep telers in het Noordelijk Zandgebied. “Wat hier opvalt is dat doordat wij dit financieel ondersteunen, andere partijen ook willen investeren, waaronder de gemeente Schagen, Hollands Kroon en Medemblik.” Naast de projecten op de innovatieagenda is een nieuw project in voorbereiding. “Via dit netwerk zijn we in contact gekomen met de Universiteit van Amsterdam, waar interesse is in de veredeling van bloembollen, en onderzoek naar de inhoud van bloembollen. Dat laatste gaat vooral om het bepalen van bijvoorbeeld vocht en voedingsstoffen. Informatie die voor met name de broeierij erg belangrijk kan zijn. Dit contact vind ik een mooi voorbeeld van het netwerk dat door dit project zo veel groter is geworden. En het kan nog meer worden.”

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]

72 • BLOEMBOLLENVISIE • 17 oktober 2014

Foto: PR

De KAVB telt onder zijn leden veel ondernemers die zich inzetten voor de vereniging. In de rubriek Veldwerk komt telkens een ondernemer aan het woord over datgene wat hij voor de KAVB en de bloembollensector doet. Dit keer is dat Peter Raven, die onder meer voorzitter is van de begeleidingscommissie die de projecten begeleidt van de drie Noord-Hollandse KAVB-kringen.

Wim Klink: ‘Er wordt weer bestuurd’ Op 8 oktober werd in Creil de jaarlijkse ledenvergadering georganiseerd van de KAVB-kring Flevoland/Gelderland. Tijdens deze vergadering werd Wim Klink formeel benoemd tot kringvoorzitter. “Na afloop kregen we veel positieve reacties. Er wordt weer bestuurd in Flevoland”, aldus Wim Klink. In Flevoland legde eind vorig jaar het toenmalige bestuur zijn taken neer, waarna er twee ledenvergaderingen plaatsvonden om de ontstane situatie te bespreken. Uitkomst daarvan waren aanbevelingen voor het KAVB-hoofdbestuur en een interim-bestuur. “De aanbevelingen vanuit onze kring heb ik met het hoofdbestuur besproken. Tijdens de ledenvergadering van 8 oktober hebben we van de leden de bevestiging gekregen dat we op de goede weg zijn.” De leden gingen akkoord met de financiële agenda voor de Algemene Ledenvergadering van woensdag 17 december en de plannen voor 2015. Tevens werden de leden door adjunct-directeur André Hoogendijk geïnformeerd over gewasbescherming en duurzaamheid. “Op dat punt is het nu even geen gemakkelijke tijd voor ondernemers, maar de lijn die nu is uitgezet door de KAVB is hier goed begrepen.”

www.kavb.nl

Gerard van der Grind (LTO): Na ruim een jaar discussiëren is nog niet duidelijk wat de toekomst wordt van de keuringsdiensten, waaronder de BKD. Wel heeft inmiddels de Tweede Kamer zich over dit plan van het kabinet-Rutte uitgesproken. Op 25 september diende CDA-kamerlid Jacco Geurts samen met Gerard Schouw van D’66 een motie in, die met een ruime meerderheid werd aangenomen en het kabinet verzocht om af te zien van het overhevelen van de keuringsdienst van privaat naar publiek. Vanuit LTO Nederland is Gerard van der Grind nauw bij deze discussie betrokken. Hij werkt daarbij nauw samen met alle belanghebbende partijen uit de plantaardige sectoren, waaronder de KAVB. Hij waarschuwt voor al te veel optimisme na het aannemen van deze motie door de Tweede Kamer. “Staatssecretaris Dijksma heeft hier per brief op gereageerd en daarin geeft ze aan dat ze dit voorstel wil leggen naast andere modellen die al eerder zijn opgesteld. Die komen van de overheid zelf, maar ook van de Universiteit van Nijmegen, die in opdracht van de plantaardige sectoren een toekomstvisie heeft ontwikkeld. In totaal zijn er vijf tot zes varianten

die zij nog wil gaan bekijken. Dit zal gebeuren in een bijeenkomst die we met het ministerie hebben begin november. De overheid zal ook nog een gesprek voeren met de vier keuringsdiensten en voor het eind van het jaar met een reactie vanuit het kabinet naar de Tweede Kamer komen. Pas dan zal duidelijk zijn wat er met de keuringsdiensten gaat gebeuren.” Van der Grind is helder over de visie van de gezamenlijke plantaardige sectoren. “De bedrijven zijn erg tevreden over de huidige structuur, omdat er geen dubbele keuring van kwalieit en fyto plaatsvindt. Dat scheelt heel veel kosten. Over de aansturing valt best te praten, maar alles op laten gaan in de NVWA en op dezelfde manier als vlees en zuivel te gaan werken gaat ze te ver. Het moet mogelijk zijn dat je voor de plantaardige sectoren de zaken anders regelt dan voor zuivel en vlees.”

Foto: LTO

‘ZBO-discussie nog niet afgerond’

Corine Anker: ‘Verzilte grond onbruikbaar voor bollen’

Foto: Arie Dwarswaard

Het werd de afgelopen jaren steeds meer geaccepteerd: telen van gewassen op verzilte grond. Machteloosheid leek de drijfveer: het zout rukt op, we kunnen daar niks aan doen, en dus gaan we maar zeekraal verbouwen. Allemaal leuk en aardig, maar de bloembollenteelt is daarbij niet gebaat. Bovendien is verzilting niet nodig. Dat stelt beleidsmedewerker Corine Anker. Zij is bij de KAVB onder meer actief op de gebieden bodem en water, en zout speelt in beide een wezenlijke rol. “Voor de bloembollenteelt is het heel simpel: zoet is goed, alleen zout waar het moet. En zoet water is er eigenlijk meer dan genoeg in Nederland. Elke seconde stroomt er bij Lobith 2.200 m3 water ons land binnen. Zo’n 70 procent van dat water is nodig voor het nat houden van waterkering en het weg houden van het zoute water van de zee. De rest moet gebruikt worden om oppervlaktewater voldoende zoet te houden. De realiteit is namelijk dat bolgewassen niet goed tegen zout in het oppervlaktewater kunnen. De afgelopen jaren is dat meermalen gebleken. En vaak bleek de oorzaak te liggen in de beperkte doorspoeling van zoet water door het hoogheemraadschap. Het gaat daar vaak niet om onwil, maar om een financiële afweging en onvoldoende besef welke schade zout kan aanrichten. Bloembollen zijn op dat punt nu eenmaal niet te vergelijken met aardappels of suikerbieten.” Om die reden investeert ze samen met LTO Noord tijd in het informeren van waterschappen en provincies in met name het westen van Nederland over de schadelijke effecten van zout in oppervlaktewater. “Daarbij leg ik onder meer uit dat te zout water de bloembollenteelt in feite onmogelijk maakt en dat de economische schade daarvan erg groot is. Vaak realiseren ze zich dat niet. Het is vaak onbekend dat het ene gewas zout veel beter verdraagt dan het andere.” Daarnaast begeleidt ze de Watercommissie van de kring Noordelijk Zandgebied. “Die telers zijn zelf het zoutgehalte gaan meten, om daardoor meer inzicht te krijgen in het verloop en de verschillen van het zoutgehalte. Het kan goed zijn om te weten hoe hoog het zoutgehalte is voordat je gaat beregenen.” Ook is ze betrokken bij de twee projecten in Noord-Holland rond de opslag van zoet water in bassin of bodem. “Daar zie je dat het wel lukt om voldoende zoet water beschikbaar te houden, juist in die gebieden waar het zout volop aanwezig is.”

17 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 73

Ter overname gezocht:

Handelsactiviteiten export bloembollen Eén van onze opdrachtgevers is een gerenommeerd, middelgroot exportbedrijf van bloembollen in het westen van Nederland. De onderneming levert zowel bollen aan broeierijen als ten behoeve van de droogverkoop. De export vindt voornamelijk plaats naar West-, Noord- & Oost-Europa. De eigenaren wensen hun bedrijf de komende jaren verder te laten groeien door o.a. het overnemen van (activiteiten van) branchegenoten die aansluiten op hun eigen kernactiviteiten. In dit kader zouden zij graag in contact komen met ondernemers cq. zelfstandig opererende handelsreizigers die op korte of middellange termijn overdracht van hun bedrijf dan wel activiteiten overwegen.

Benieuwd naar ons werk? Kijk op onze projecten! www.agrofocus.nl

Geïnteresseerde partijen kunnen vrijblijvend contact opnemen met: Prisma Advies Groep | Bedrijfsovernames (Alkmaar) De heer Joost Baltus M. 06-23047141 / T. 072-5648416 [email protected] www.prisma-advies.nl ingenieurs voor groei

P.S. (wederzijdse) discrete behandeling van uitgewisselde informatie is vanzelfsprekend.

'ɏVɭKɪȴɰɗʤXʽʑɚʦɦ ʠURʏXFɢʑɚɀHɭʕʜȲɰɖ

Spanbroekerweg 144, 1715 GT Spanbroek - Tel.: (0226) 35 24 39 - [email protected]

(%2%.,%,)%+7%+%23 LELIEKWEKERS "%.45/0:/%+.!!26!+-%.3%.6//2%%. 4)*$%,)*+/&6!34$)%.346%2"!.$ 0,!!43$!.576!#!452%).(%44)*$3#(2)&4

Nieuwe Stelentrekker schijven? ĞƐƚĞůnjĞŽƉƟũĚ͊ ϰǁĞŬĞŶůĞǀĞƌƟũĚĞŶop=op sŽŽƌĚĞƌĞǀŝƐŝĞǀĂŶƵǁƐƚĞůĞŶƚƌĞŬŬĞƌƐĐŚŝũǀĞŶ ŶĞĞŵŐĞƌƵƐƚĐŽŶƚĂĐƚŵĞƚŽŶƐŽƉ͘

AvH Breezand Wijdenes ^ƉĂĂŶƐǁĞŐϱϳͲϭϳϲϰ'<ƌĞĞnjĂŶĚ ǁǁǁ͘ĂǀŚͲďƌĞĞnjĂŶĚ͘Ŷů Nieuw telefoonnummer 085 4016808

"LOEMBOLLEN6ISIE (ETMEESTCOMPLETEVAKBLADVOORDEBLOEMBOLLEN ENVASTEPLANTENSECTOR 6OORMEERINFORMATIEOVERADVERTENTIEPRIJZENED NEEMCONTACTOPMET2UUDVAN6IERSEN "UREAU6AN6LIETBV 0OSTBUS !!:ANDVOORT 4EL  &AX  % MAILRVANVIERSEN BUREAUVANVLIETCOM

plant ik mijn bollen stevig in de markt?

Samen met CNB t Marktkennis t Product- en assortimentskennis t Kwaliteitsbegeleiding t Betalingszekerheid t Ondersteuning bij reclames en geschillen t Marketing en promotie van uw product t Toegang tot de juiste zakelijke netwerken t De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

November 4 t/m 7 Wij zijn verheugd u te kunnen uitnodigen voor de Plasbokaal 2014! Al bijna 25 jaar organiseert Kwekerij De Plas deze speciale lelieshow, die de laatste jaren is uitgegroeid tot een fenomeen in Nederland. De Plasbokaal is ooit begonnen als een wedstrijd om werknemers en kwekers uit te dagen om de mooiste lelies van hetzelfde soort te kweken. Tegenwoordig is het meer dan alleen een wedstrijd. Het is een van de grootste lelieshows van Nederland geworden. Broeiers, exporteurs en veredelaars presenteren met trots hun huidige en nieuwe assortiment. Vroeger vond de Plasbokaal plaats in september, maar dit jaar wordt het evenement gehouden van 4-7 november 2014. Dit is ook de week waarin de Hortiweek plaatsvindt in Nederland. Op vrijdag 7 november zal om 16.00 uur de winnaar van de mooiste vaas bekend worden gemaakt, gevolgd door een receptie met een hapje en een drankje. De Plasbokaal wordt dit jaar gehouden in de Japanse Watertuin in Naaldwijk. Tussen al het flora en fauna in deze watertuin zullen de diverse vazen tentoongesteld worden. Wij garanderen u een spektakel. U zult het allemaal aantreffen, van Orientals tot Aziaten en Trompetten. En voor degenen die van heerlijk eten houden tijdens het bekijken van de prachtige lelies: u zult niet teleurgesteld worden! De slogan van de Plasbokaal is dit jaar: ARTEMIS & FRIENDS. Artemis Nurseries is de moedermaatschappij van Kwekerij De Plas en wij zijn trots te mogen aankondigen dat onze vrienden, Nederlandse exporteurs en veredelaars, actief meewerken om van dit evenement een groot succes te maken, voor zowel een nationaal als internationaal publiek. Onze vrienden zijn:

De Jong Lelies / Marklily / Onings / The Originals / Van den Bos Van Zanten Flowerbulbs / Vletter & den Haan / World Breeding Zabo Plant / Leliekwekerij de Plas / Artemis Lilies

Wij verheugen ons erop u te zien op de Plasbokaal 2014!

ADRES: Grote Woerdlaan 38, Naaldwijk