Laserveiligheid: recente updates

Laserveiligheid: recente updates Rien Devriendt

Jeroen Hoekx

H05H6a: Optische Communicatie 2007-2008

Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Laserklasses 2.1 Klasse 1 . . . . . 2.2 Klasse 2 . . . . . 2.3 Klasse 3 . . . . . 2.3.1 Klasse 3B 2.3.2 Klasse 3R 2.4 Klasse 4 . . . . .

3 . . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

3 Gevaren van de laserbundel 3.1 Gevaar aan de ogen . . . . . . . . . . . . . . 3.1.1 λ > 1400nm of 180nm < λ < 315nm 3.1.2 315nm < λ < 390nm . . . . . . . . . 3.1.3 400nm < λ < 1400nm . . . . . . . . 3.2 Gevaar bij inval op de huid . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . .

4 4 4 5 5 6 6

. . . . .

7 7 7 8 8 9

4 Gevaren van lasers buiten de laserbundel

10

5 Mogelijke beschermingsmaatregelen 5.1 Oogbescherming . . . . . . . . . . . 5.2 Beam Blocks . . . . . . . . . . . . 5.3 Optische tafel . . . . . . . . . . . . 5.4 Interlock systemen . . . . . . . . . 5.5 Opleiding van mensen . . . . . . . 5.6 Enkele logische maatregelen . . . .

11 11 12 12 12 13 14

6 Besluit

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

15

Lijst van figuren

16

Referenties

16

1 Inleiding

1

Inleiding

Veiligheid is in elk vakgebied een belangrijk onderwerp. Dit geldt zeker op het gebied van lasers. Veiligheidsmaatregelen voor lasers zijn afhankelijk van parameters van de betreffende laser. De parameters bepalen in welke klasse een laser valt en de klasse bepaalt welke voorzorgsmaatregelen genomen moeten worden. De standaard die deze onderverdeling maakt in de VS is ANSI Z136.1. De klassen in Europa komen hiermee overeen, aangezien de VS-standaard van de internationale IEC 60825 standaard afgeleid is[20]. Deze uniformiteit is er gekomen sinds de editie 2007 van de desbetreffende ANSIstandaard. De wijzigingen worden in de literatuur besproken[9] en hier terloops aangehaald. In de volgende paragrafen worden eerst de verschillende klassen van lasers besproken (sectie 2). Daarna worden de verschillende gevaren die rechtstreeks met de laserstraal te maken hebben onder de loep genomen (sectie 3), om vervolgens in sectie 4 gevolgd te worden door een korte bespreking van enkele gevaren die tijdens het werken met lasers voor kunnen komen, maar niets met de straal op zich te maken hebben. Tenslotte bespreekt sectie 5 enkele mogelijke beschermingsmaatregelen tegen ongelukken.

3

2 Laserklasses

2

Laserklasses

De opdeling van lasers in verschillende klasses wordt bepaald aan de hand van toegestane emissielimieten. Dit kan een vermogen van een laser zijn, of de energie in een bepaald golflengtegebied, of voor bepaalde infraroodlasers de vermogendichtheid. Voor elke laser wordt een maximaal toegestane blootstellingstijd bepaald. Dit is de tijd die nodig is om een oogblessure op te lopen, die al dan niet permanent is. Een tabel met enkele typische classificaties is te vinden op pagina’s 7 en 8 van [12].

2.1

Klasse 1

Klasse 1 lasers zijn typisch veilig in het gebruik, zelfs als ze lange tijd op de ogen gericht zijn. Onder deze klasse worden ook lasers die sterker zijn, maar goed verpakt zitten gerekend, zoals de laser in een CD-speler of een laserprinter[7]. Klasse 1M In klasse 1M vallen lasers die in normaal gebruik veilig zijn, zelfs bij direct contact, maar eventueel door optische instrumenten erg versterkt kunnen worden zodat ze wel schadelijke gevolgen kunnen hebben.

2.2

Klasse 2

Figuur 1: Klasse 2 waarschuwing. Klasse 2 lasers hebben het potentieel van gevaarlijk te zijn voor de ogen, maar zullen dit in normale omstandigheden niet zijn, aangezien de ogen erop gaan reageren en de oogleden zullen sluiten. Aangezien onze ogen deze reactie, die ook beschermt tegen bijvoorbeeld aanrakingen[19], alleen hebben op zichtbaar licht,

4

2 Laserklasses

2.3 Klasse 3

zijn het enkel lasers in zichtbare golflengtes die zich in deze klasse bevinden. HeNe-lasers mogen een vermogen hebben tot 1mW om in deze klasse te vallen. Conventionele lichtbronnen hebben eigenschappen vergelijkbaar met lasers uit deze klasse. Laserpointers vallen typisch ook in deze klasse, hoewel er sterkere varianten op de markt zijn, die in klasse 3 vallen[2]. Langdurig contact met de ogen moet vermeden worden en deze lasers moeten een waarschuwingssticker dragen, zoals bijvoorbeeld in figuur 1 weergegeven. Klasse 2M Net zoals voor de klasse 1 lasers (Klasse 1M, zie paragraaf 2.1), bestaat er voor de klasse 2 lasers ook een variant die wel in klasse 2 valt, maar indien er door optisch versterkende elementen naar gekeken wordt, toch een groter gevaar oplevert voor de ogen.

2.3

Klasse 3

In klasse 3 bestaan er twee subklasses: klasse 3B en klasse 3R, die toch wel van elkaar verschillend zijn. 2.3.1

Klasse 3B

Figuur 2: Gevaarslabel voor klasse 3B lasers. Klasse 3B lasers zijn gevaarlijk voor de ogen, met vermogens tot 500mW. De reflecties op matte oppervlakten zijn niet gevaarlijk. Deze lasers moeten een werkingsindicator en zelfs een tijd tussen opstarten en werking hebben. Ze kunnen zelfs gevaarlijk zijn voor de huid en brandwonden veroorzaken of bepaalde materialen in brand steken. Zoals in figuur 2 weergegeven, is hier een waarschuwingsbordje niet genoeg. Er moet aangegeven worden dat er een gevaar is.

5

2 Laserklasses

2.4 Klasse 4

2.3.2

Klasse 3R

Ondanks de hogere naam is een laser uit klasse 3R minder gevaarlijk dan een klasse 3B laser. Onder het oude laserclassificatiesysteem in de VS heetten deze lasers klasse 3A lasers. De sterkte van deze lasers varieert van 1 tot 5 milliwatt. Dit is genoeg om in een bepaalde plaats in het oog blindheid te veroorzaken. Net zoals bij de klasse 3B lasers moet er een waarschuwingslampje zijn als deze lasers werken.

2.4

Klasse 4

Figuur 3: Laser in de productietechnieken Lasers met een vermogen van meer dan 500mW vallen in klasse 4[1]. Deze lasers zijn extreem gevaarlijk voor de ogen. Hun reflecties zijn eveneens gevaarlijk. Lasers van deze klasse worden in veel toepassingen gebruikt, onder andere in de productietechnieken, om metalen voorwerpen vorm te geven zoals in figuur 3 te zien is. Verdere toepassingen zijn te vinden in de geneeskunde en laserschermen[18]. Om een dergelijke laser te gebruiken, moet er een analyse gebeuren om te bepalen in welke zone er gevaren mogelijk zijn (Nominal Hazard Zone).

6

3 Gevaren van de laserbundel

3

Gevaren van de laserbundel

De belangrijkste maat om de veiligheid van een lichtbron te toetsen, is de maximum permissible exposure (MPE). Dit is de maximum vermogendensiteit (W/cm2 ) of energiedensiteit (J/cm2 ) waarbij de kans op schade gering is. De MPE wordt berekend door 10% te nemen van de waarde van de energie- of vermogendensiteit waarbij 50% kans op schade is. Dit wordt gedaan in een worst case omgeving voor een bepaalde golflengte en periode van blootstelling [20]. Toch mogen MPEdrempels niet als een absolute grens gezien worden: schade door laserstraling onder algemeen aanvaarde MPE-drempels kan aangetoond worden [15]. De gevaarlijkste lasers zijn hoog vermogenlasers en dan vooral pulslasers, met een pulslaser wordt dan immers een grote energieinhoud in een zeer korte tijdsspanne overgebracht. 1 puls van zo’n laser kan soms al het hele oog beschadigen, maar ook kleren of stoffen/materialen in de buurt kunnen ontvlammen als er een hoogvermogen pulslaser op gericht wordt. Laagvermogenlasers zijn minder schadelijk, maar kunnen ook nog aanzienlijke schade aanrichten door de versterking van de vermogendensiteit vanwege het oog (zie hieronder).

3.1

Gevaar aan de ogen

1

Het oog wordt als het meest kwetsbare onderdeel beschouwd van het menselijk lichaam. Het wordt immers niet beschermd door bv. dode cellen, zoals wel het geval is voor de menselijke huid [10]. Er zijn 3 golflengtegebieden waarbij het oog op 3 verschillende manieren schade kan oplopen door ofwel een te grote opwarming die te wijten is aan de energieoverdracht tussen laser en oog ofwel door een chemisch effect. 3.1.1

λ > 1400nm of 180nm < λ < 315nm

Figuur 4: Inval van infrarood- en midden-UV-straling op het oog. 1

figuren komen uit [11].

7


3.1 Gevaar aan de ogen

Dit is het minst gevaarlijke gebied. Bij golflengtes groter dan 1400nm exciteert de bundel de watermoleculen in de cornea (figuur 4), zodat de lichtbundel zeer sterk verzwakt wordt [21]. De belangrijkste schade die kan veroorzaakt worden in dit golflengtegebied is denaturatie van prote¨ınen in de cornea. Dit is niet zo erg, aangezien de corneaweefsels relatief snel regenereren, maar bij herhaalde denaturatie kan dit wel blijvende schade veroorzaken [14]. Bij golflengtes > 1400nm en < 3000nm, kan wel nog een deel van het licht de lens bereiken en daar denaturatie van prote¨ınen veroorzaken, wat cataract tot gevolg kan hebben [14]. De kritische temperatuur waarbij schade opgelopen wordt, ligt niet veel hoger dan de lichaamstemperatuur, namelijk zo’n 55◦ C [15]. 3.1.2

315nm < λ < 390nm

Figuur 5: Inval van ultravioletstraling op het oog Nabije ultraviolet licht veroorzaakt vooral denaturatie van prote¨ınen in de lens (figuur 5). Dit kan cataract tot gevolg hebben [14]. 3.1.3

400nm < λ < 1400nm

Figuur 6: Inval van zichtbaar licht op het oog Zichtbaar en nabije infrarood licht wordt door de cornea en de lens doorgelaten. Dat licht wordt daarenboven ook nog gefocust op de retina van het oog (figuur 6). 8


3.2 Gevaar bij inval op de huid

De oppervlakte van de lichtvlek op de retina kan tot ±105 keer kleiner zijn dan de diameter van de lichtbundel die invalt op de iris. Dit levert dus een vermogendichtheid op de retina op die tot 105 keer groter is dan de vermogendichtheid van de laser [14]. Dit kan grote schade veroorzaken. Die hoge vermogendichtheid zorgt voor een zeer snelle plaatselijke opwarming van de retina. Vooral als de bundel de gele vlek treft van het oog, kunnen de fotoreceptoren van de gezichtszenuwen vernietigd worden, waardoor blindheid optreedt [6]. Het oog beschermt zich gedeeltelijk tegen deze situatie: als zichtbaar laserlicht invalt op de retina met een te hoge vermogendichtheid, dan wordt dit gedetecteerd door de fotoreceptoren en zal het ooglid zich sluiten. Dit duurt echter 0.25s en als de fotoreceptoren tegen die tijd al vernietigd zijn, dan zal het ooglid niet sluiten en is blijvende schade onomkeerbaar. Ook voor infrarood licht zal het ooglid niet sluiten, aangezien de fotoreceptoren niet gevoelig zijn voor infrarood licht. Ook in dit geval zal blijvende schade ontstaan [14]. Kortom, zichtbaar en nabije infrarood licht zijn het gevaarlijkst voor het oog.

3.2

Gevaar bij inval op de huid

Bij ultraviolette lasers met een golflengte van 200nm tot 280nm kunnen zonnebrand, verhoogde kans op huidkanker en versnelde huidveroudering optreden. Bij lasers met een golflengte tussen 280 en 400nm kan zich een verhoogde pigmentatie voordoen en tussen 310 en 700nm fotosensitisatie. Zichtbaar en infrarood licht kan milde huidverbranding, maar ook serieuze brandwonden tot gevolg hebben [14].

9

4 Gevaren van lasers buiten de laserbundel

4

Gevaren van lasers buiten de laserbundel

De meeste ongelukken met lasers gebeuren niet door de laser zelf, maar door secundaire kenmerken van de laser. Het belangrijkste gevaar is elektrocutie door de hoge spanning in hoogvermogenlaservoedingen. Er zijn ook chemische gevaren. Er kunnen bv. ongelukken gebeuren met berylliumoxide in argon-ion laserbuizen, of halogenen in excimeer lasers... Bij het uitvoeren van bepaalde laserprocessen (vb. lasersnijden) kunnen ook metaaldampen vrijkomen die schadelijk zouden kunnen zijn [20]. De atmosfeer kan ook verontreinigd worden door oplosmiddelen die gebruikt worden voor reiniging of als solvent voor de kleurstoffen van dyelasers [8]. En ook mechanische ongelukken zijn niet uitgesloten: bewegende delen in vacu¨ um- of drukpompen kunnen schade veroorzaken, of implosie/explosie van bepaalde onder druk staande laseronderdelen [20].

10

5 Mogelijke beschermingsmaatregelen

5 5.1

Mogelijke beschermingsmaatregelen Oogbescherming

Figuur 7: Beschermingsbril Laserbrillen, zoals in figuur 7 uit [17], moeten, om voldoende bescherming te bieden, 10s weerstand kunnen bieden aan een continue laserstraal en 100 pulsen van een pulslaser [8]. Ze hebben een beschermingsfactor (OD = optische dichtheid) die de log10 verzwakking aangeeft van het doorgelaten vermogen t.o.v. het invallende vermogen op de bril. Een OD=3 betekent dus een vermogenverlies met factor 1000 [20]. Laserbrillen zijn echter afgesteld op 1 specifiek(e) golflengte(gebied) waardoor ze niet bruikbaar zijn voor andere golflengtes. Dit biedt wel het voordeel dat ander zichtbaar, onschadelijk licht wel doorgelaten wordt. Vandaag de dag worden meer en meer pulslasers gebruikt met een hoog vermogen. Beschermingsbrillen moeten zich hieraan aanpassen. Vroeger absorbeerde de laserbril de energie van de laserstraal, terwijl men nu zoekt naar diëlektrische deklagen voor op de bril die bepaalde golflengtes reflecteren, zodat de bril niet opwarmt door de absorptie van energie. Ook tegen pulslasers is men beter beschermd met zo’n reflecterende coatings [16]. Een ander groeiend probleem is dat in laboratoria meer en meer instelbare lasers worden gebruikt, waarvan de golflengte aangepast kan worden. Dit vereist dus een grote hoeveelheid aan laserbrillen, aangezien elke bril maar bescherming geeft binnen 1 klein golflengtegebied. Het is bijna onmogelijk om laserbrillen te produceren die bescherming bieden tegen de verschillende golflengtes die een instelbare laser kan produceren [15]. Het is trouwens ook praktisch onmogelijk, want alle golflengtes blokkeren van bv. 400nm tot 700nm, heeft tot gevolg dat men niets meer ziet door de bril. Een belangrijk niet-technisch aspect die de laserbrillen in de toekomst populairder 11

5.2 Beam Blocks


moet maken, is de verhoging van het comfort. Vandaag vinden veel onderzoekers/wetenschappers het gebruik van de brillen lastig en verkiezen ze om ze niet te gebruiken, ook al lopen ze een groter gevaar. Dit zou vermeden moeten worden en daarom wordt dus het comfort van de brillen verhoogd [16]. Verder bestaan ook nog regelbrillen, die een groot deel van het laserlicht doorlaten, zodat de laser nog afgesteld kan worden [8].

5.2

Beam Blocks

Een onmisbaar element in de laboratorium laseropstellingen is de beam block”. ” Er bestaan lucht- of watergekoelde toestellen om primaire laserbundels te beëindigen, maar ook eenvoudige aluminium L-gevormde platen die vastgeschroefd of magnetisch vastgezet moeten worden op de optische tafel. Die aluminium beam blocks” ” dienen vooral als bescherming tegen ongewilde, toevallige en secundaire reflecterende laserbundels, die soms onzichtbaar zijn en waar relatief veel ongelukken mee gebeuren. Het beste is om een volledige optische opstelling enerzijds volledig te omringen met deze schermen, en anderzijds alle verwachte laserbundels apart te beëindigen met individuele beam blocks” [3]. ”

5.3

Optische tafel

Optische tafels zijn bedoeld om laserbundels enkel horizontaal te laten lopen. Dit zorgt ervoor dat eventuele gereflecteerde bundels zich ter hoogte bevinden van de optische tafel. Het is natuurlijk de bedoeling om nooit de ogen te houden op de hoogte van de optische tafel. Zo’n optische tafel vermindert het risico, maar het risico bestaat wel nog. Niet alle optische elementen kunnen immers perfect verticaal gezet worden en bij het werken aan een lopend experiment kunnen bundels verticaal afgeketst worden door een schroevendraaier, polshorloge... Oogbescherming blijft dus een must [20]. In dat verband pleit ook Ken Barat, de laser safety officer van de Lawrence Berkeley National Laboratory, ervoor om de grootste discipline in acht te nemen in verband met rommel op optische tafels. Want algauw wordt die tafel een opslagplaats voor allerlei mogelijke voorwerpen die kunnen zorgen voor reflecterende bundels, die dan weer een gevaar kunnen opleveren voor werknemers [5].

5.4

Interlock systemen

Vaak is het nodig om bij klasse 3B of klasse 4 lasers een interlock systeem te installeren. Dit systeem zorgt ervoor dat, bij onbevoegde toegang tot de kamer 12

5.5 Opleiding van mensen


waarin een experiment bezig is met een klasse 3B/4 laser, dat het experiment ofwel compleet gestopt wordt (de voeding wordt uitgeschakeld), ofwel dat een sluitermechanisme zich voor de beginnende laserbundel plaatst (wat goed is voor een vaststaande laser, maar moeilijker bij verplaatsbare lasers), ofwel dat bepaalde elementen binnen de laser uitgeschakeld worden, zodat voorkomen wordt dat er nog een laserbundel ontstaat. In die laatste optie worden andere elementen wel in werking gehouden, zoals de koeling, zodat de laser geen schade oploopt. Vaak worden aan de deur van de experimenteerkamer ook nog waarschuwingssignalen gegeven wanneer een experiment bezig is [16]. Dit is echter een duur systeem en wordt vaak omzeild door onderzoekers. Dit heeft als gevolg dat een interlock systeem vooral een psychologisch comfort is voor managers, maar weinig of geen verhoogde veiligheid oplevert [4]. Doordat er meer en meer verplaatsbare lasers op de markt komen met een eigen batterij, is een interlock systeem ook moeilijk te realiseren (behalve de derde optie) [16][15].

5.5

Opleiding van mensen

Naast alle mogelijke technische maatregelen is dit de allerbelangrijkste maatregel. Veel ongelukken gebeuren doordat technische veiligheden worden omzeild, oogbescherming niet wordt gedragen vanwege het lage comfort (zeker bij het werken met verschillende golflengtes)... Zonder opleiding van werknemers worden alle technische maatregelen quasi nutteloos. Allereerst moeten dus ten minste alle mensen die aanwezig zijn in een onderzoekslabo waarin klasse 3B/4 lasers opgesteld zijn, opgeleid worden, zodat ze de gevaren en de veiligheidsprocedures kennen. Die laatste moeten dan ook begrijpelijk zijn voor iedereen. Speciale aandacht moet trouwens gaan naar jongere werknemers, omdat onderzoek toont dat die kwetsbaarder zijn voor laserongelukken [15]. In de toekomst is het ook nodig om mensen buiten de onderzoekswereld/industrie bewust te maken van de gevaren van lasers. In bijvoorbeeld gezondheids- en schoonheidssalons worden meer en meer krachtige lasers gebruikt voor bv. ontharing. Deze toestellen worden meestal bediend door niet-opgeleid personeel, wat tot ernstige ongelukken kan leiden [15]. Ook het ruime publiek moet ingelicht worden over de gevaren van lasers in alledaagse voorwerpen, zoals bv. de laserpointer, die trouwens geleidelijk grotere vermogens uitzendt (tot 5mW/cm2 , wat dus wel degelijk schade kan veroorzaken, zoals gezien bij laserschade aan het oog) [2].

13

5.6 Enkele logische maatregelen

5.6


Enkele logische maatregelen

Naast de aangehaalde maatregelen zijn er nog enkele specifieke, maar daarom niet minder belangrijke maatregelen die de veiligheid kunnen verhogen. Hieronder staan enkele voorbeelden hiervan. • In laboratoria is het aangeraden om zoveel mogelijk weerkaatsende oppervlakken te vermijden en dus bv. de muren met een niet weerkaatsende verf te beschilderen, antireflectieve lagen aan te brengen op bepaalde reflectieve oppervlakken... • Optische vezels waardoor een groot vermogen getransporteerd wordt, kunnen bij beschadiging gevaarlijke straling uitzenden en worden dus best zoveel mogelijk beschermd/afgeschermd [13]. • Laagvermogen pilootbundels gebruiken om de weg te markeren die hoogvermogen infrarode, onzichtbare, laserbundels afleggen in een optische opstelling [13]. • Zoveel mogelijk duidelijke waarschuwingen aanbrengen op deuren van kamers over welke lasers zich bevinden binnen die kamer [13]. • Hoge intensiteit laserbundels die niet vaak verplaatst moeten worden, worden het beste afgeschermd door zwarte buizen [20].

14

6 Besluit

6

Besluit

Er beweegt heel wat op het vlak van laserveiligheid. De laatste 2 jaren zijn er daarover een relatief groot aantal artikels verschenen in gespecialiseerde tijdschriften, ten opzichte van de tijd daarvoor. Lasers worden immers meer en meer en in verschillende toepassingen gebruikt. In onderzoekslabo’s worden meer en meer hoogvermogenlasers, pulslasers, instelbare en verplaatsbare lasers gebruikt. Dit vereist natuurlijk een aanpassing van technische veiligheidsmaatregelen, maar bovenal een voldoende opleiding van de mensen die van ver of dichtbij met zo’n lasers in contact komen. Ook in de industrie, schoonheidscentra, ziekenhuizen... moet er aandacht besteed worden aan laserveiligheid. De meeste (ernstige) ongelukken gebeuren immers als niet-opgeleide mensen werken met lasers. Verder moet natuurlijk ook het brede publiek ge¨ınformeerd worden over de gevaren van lasers, zodat mensen zich bewust zijn van het gevaar bij, en kritische vragen durven stellen over bv. ontharing d.m.v. laserlicht, laseroogoperaties...

15

Referenties

LIJST VAN FIGUREN

Lijst van figuren 1 2 3 4 5 6 7

Klasse 2 waarschuwing. . . . . . . . . . . . . . Gevaarslabel voor klasse 3B lasers. . . . . . . Laser in de productietechnieken . . . . . . . . Inval van infrarood- en midden-UV-straling op Inval van ultravioletstraling op het oog . . . . Inval van zichtbaar licht op het oog . . . . . . Beschermingsbril . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . het . . . . . .

. . . . . . . . . oog. . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

4 5 6 7 8 8 11

Referenties [1] Health Protection Agency. What does class 1, 1m, 2, 2m, 3r, 3b and 4 mean? http://www.hpa.org.uk/radiation/faq/laser/laser9.htm, 2007/12/15. [2] Ken Barat. Laser pointer safety. http://www.hps.org/hpspublications/ articles/laser.html, 2007/12/15. [3] Ken Barat. Eye safety in the laser lab. Photonics Spectra, pages 77–78, augustus 2007. [4] Ken Barat. Eye safety in the laser lab. Photonics Spectra, page 77, mei 2007. [5] Ken Barat. Laser safety and the optical table. Photonics Spectra, pages 81–82, oktober 2007. [6] Technische Universiteit Eindhoven. Laserveiligheid voor de laserwerker. http://arbomilieuf.phys.tue.nl/straling/Lasers/safetyrules/ Laserveiligheid_voor_de_laserwerker.pdf, 2007/12/21. [7] Samuel M. Goldwasser. Sam’s laser faq. http://members.misty.com/don/ lasersaf.htm, 2007/12/15. [8] Katholieke Universiteit Leuven. Laserveiligheid. http://www.chem. kuleuven.ac.be/safety/Veiligheid/laserveiligheid.html#Niet% 20stralingsgebonden%20gevaren, 2007/12/21. [9] Stephen Lumbert. Seven-year update drives national laser safety standard forward. Photonics Spectra, 2007. [10] Laser Institute of America. Laser safety bulletin. http://www. laserinstitute.org/subscriptions/safety_bulletin/laser_safety_ info/, 2007/12/21.

16

Referenties

REFERENTIES

[11] Laser Institute of America. Laser safety information bulletin. http://www. laserinstitute.org/PDF/pubs/LIA_OSHA_SafetyBulletin2006.pdf, 2007/12/21. [12] University of Illinois. Laser safety manual. http://www.ehs.uiuc.edu/ rss/manuals/lasermanual/pdf/LaserSafetyManual.pdf, 2007/12/15. [13] Encyclopedia of Laser Physics and Technology. Laser safety. http://www. rp-photonics.com/laser_safety.html, 2007/12/21. [14] University of Waterloo. Laser hazards. http://www.safetyoffice. uwaterloo.ca/hse/lasermanual/documents/section6.html, 2007/12/21. [15] W Payne. Stay safe from lasers. ber/november 2006.

Electro Optics, pages 31–33, okto-

[16] D Robson. The safety of protection. Electro Optics, oktober/november 2007. [17] David Robson. The safety of protection. http://www.electrooptics.com/ features/feature.php?feature_id=52, 2007/12/27. [18] Circuit Stellar. Mechanically scanned laser display. http: //www.circuitcellar.com/flash2002/Honorable/M295-abstract.htm, 2007/12/15. [19] Wikipedia. Corneal reflex. reflex, 2007/12/15.

http://en.wikipedia.org/wiki/Blink_

[20] Wikipedia. Laser safety. http://en.wikipedia.org/wiki/Laser_safety, 2007/12/15. [21] Wikipedia. Laser. http://en.wikipedia.org/wiki/Laser#Laser_safety, 2007/12/21.

17

Laserveiligheid: recente updates

Recommend Documents