LAS JE MEE? KINDER- EN JEUGDJURY VLAANDEREN

LAS JE MEE?

KINDER- EN JEUGDJURY VLAANDEREN 2013-2014

INHOUD

1. LAS JIJ DIT JAAR MEE?

2

2. DE KINDER- EN JEUGDJURY IN EEN NOTENDOP

3

3. WINNAARS EN BOEKEN

4

4. JURYLEDEN

9

5. COÖRDINATOREN EN BEGELEIDERS

12

6. NOMINATIELEZERS

14

7. STICHTING LEZEN

15

8. CIJFERS EN FEITEN

16

9. VOLGEND JAAR

20

1

LAS JIJ DIT JAAR MEE MET DE KINDER- EN JEUGDJURY? Dan was je één van de 5936 juryleden, of één van de bijna 1000 coördinatoren en begeleiders. Misschien was je één van de 94 auteurs, illustratoren en vertalers van de genomineerde boeken, of één van de 25 uitgevers of verdelers die de boeken op de markt en tot bij de juryleden brachten. Een geweldig iets De Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen (KJV voor de vrienden) is geweldig in alle betekenissen van het woord: groot, groots en prachtig. Bij Stichting Lezen weten we dat al langer, maar dit jaar wisten we het extra goed. De afgelopen maanden hebben we de coördinatoren en begeleiders op de rooster gelegd, net zo lang tot al hun opmerkingen, ideeën en verzuchtingen uit hun zakken vielen. Wat ons daar nog het meest bij opviel, is de gedrevenheid en het enthousiasme waarmee volwassenen boeken en kinderen bij elkaar brengen. En niet in het minst de creativiteit waarmee ze obstakels omzeilen, antwoorden op al dan niet heikele vragen zoeken, kortom: hun eigen KJV organiseren. Een toren van 1,2 km hoog Bijna 6000 kinderen lazen de afgelopen maanden elk tien boeken. Dat is een stapel van 60.000 boeken die één voor één vastgepakt, bekeken en gelezen zijn. Stel dat een KJV-boek gemiddeld 2 cm dik is, dan maakt dat een toren van 1,2 km hoog. Ter vergelijking: de Eiffeltoren is 324 m hoog, inclusief antenne. Alle gekheid op een stokje: de KJV is niet alleen véél lezen. Het is ook je tanden zetten in heel verschillende boeken. Het is denken dat je iets misschien niet zal lusten, en het toch proberen. Het is weten wat je leest, erover nadenken en erover praten. Lezen in de breedte en de diepte, noemen we dat bij Stichting Lezen. Juryleden zijn kritische lezers. Het zijn kinderen met een mening die het ene boek tegen het andere afwegen om uiteindelijk te beslissen welk boek ze het best vinden. Hun zeg doen ze tegen elkaar in leesgroepen, tegen zichzelf in dagboeken en tegen de hele wereld op www.kjv.be. Juichen doen ze tijdens het KJV-feest, in het bijzijn van een heleboel auteurs, illustratoren en uitgevers. Zeiden we al dat de KJV geweldig is? Straciatella-ijs met aardbeien Dit boekje geeft de korte samenvatting van een jaar lezen en leesplezier. Het wil tonen hoe boeken en hun makers, kinderen, volwassen coördinatoren, begeleiders en nominatielezers, en Stichting Lezen elkaar vinden in de KJV. Al bij al zijn deze paar pagina’s maar het topje van een ijsberg. Maar weet dat die hele berg naar het allerlekkerste straciatella-ijs met aardbeien smaakt. Dankjewel aan iedereen die de KJV mee smaak en kleur geeft.

An Stessens, namens Stichting Lezen Coördinator Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 2

DE KINDER- EN JEUGDJURY IN EEN NOTENDOP De Kinder- en Jeugdjury is een jury van kinderen tussen 4 en 16 jaar. Er zijn zes leeftijdsgroepen: Groep 1, van 4 tot 6 jaar Groep 2, van 6 tot 8 jaar Groep 3, van 8 tot 10 jaar Groep 4, van 10 tot 12 jaar Groep 5, van 12 tot 14 jaar Groep 6, van 14 tot 16 jaar Voor elke leeftijdsgroep nomineren volwassenen vooraf tien boeken. Elk jurylid leest en beoordeelt alle tien de boeken in zijn of haar groep. Meningen zijn er om te delen, en veel juryleden komen samen in leesgroepen om te praten over de boeken. Als ze alles gelezen hebben, stemmen de juryleden. Stichting Lezen verzamelt en telt alle stemmen en maakt de winnaars bekend tijdens een groot feest. In 2014 gebeurt dat op 4 mei in de Warande in Turnhout, in aanwezigheid van 45 auteurs en illustratoren en een 1500-tal juryleden en hun begeleiders. Meer lezen? www.kjv.be – Voor alle informatie over de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen.

ENKELE ENTHOUSIASTE KINDER-EN JEUGDJURYLEDEN

3

DE KINDER- EN JEUGDJURY

… dat zijn 6 winnaars en 60 boeken Zestig boeken, tien per leeftijdsgroep, lezen de juryleden van de Kinder- en Jeugdjury. Dat betekent dat 94 auteurs, illustratoren en vertalers in 2013-2014 nagelbijtend afwachten of hun boek één van de winnaars is. Want slechts zes boeken, één per leeftijdsgroep, krijgen de prijs van de Kinder- en Jeugdjury 2013-2014.

 6 WINNAARS De prijzen van de Kinder- en Jeugdjury 2014 zijn op zondag 4 mei uitgereikt in de Warande in Turnhout. Geld is er overigens niet te winnen met de KJV. Eer des te meer, én een schitterende pennendoos.

GROEP 1 (4 TOT 6 JAAR)

1

Emily Gravett, Rindert Kromhout (vert.) Nog een keer! (Van Goor) Het is bedtijd voor het draakje. Maar eerst nog een verhaaltje! Mama leest voor over Fred de draak. De kleine draak wil het verhaal nog en nog en nog horen. Zelfs wanneer zijn moeder erbij in slaap valt. “DIT IS EEN LEUK BOEK! MAMA HEEFT HET 4 KEER NA ELKAAR MOETEN VOORLEZEN, NET ZOALS HET DRAAKJE VRAAGT IN HET BOEK. IK VIND HET HET LEUKST WANNEER HET DRAAKJE VUUR SPUWT EN WANNEER MAMA DRAAK IN SLAAP VALT.”

(TIJL - BUGGENHOUT)

2

3

Mo Willems, J.H. Gever (vert.) Knuffelbunny (Gottmer)

Sven Nordqvist Findus gaat verhuizen (Davidsfonds/Infodok)

4

GROEP 2 (6 TOT 8 JAAR)

1

Alex T. Smith, Harmen van Straaten (vert.) Jacques naar de stad (The House of Books) Het hondje Jacques gaat met meneer Wiebelsok naar de stad. Ze drinken iets in een cafeetje, gaan winkelen en bezoeken een museum. Daar zien ze een dief een kunstwerk stelen! En dat is nog maar het begin van hun avonturen. “HET WAS EEN SUPER-MEGA-LEUK BOEK. DE TEKENINGEN VOND IK HEEL MOOI. HET WAS ÉCHT WEL EEN GEHEIMZINNIGE ZIEKTE!” (JOACHIM - BOTTELARE)

2 Harmen van Straaten

3 Kristien In-‘t-Ven, Mattias De Leeuw (ill.)

Dino is mijn vriend (Kluitman)

De zeepridder (Lannoo)

GROEP 3 (8 TOT 10 JAAR)

1 Katie Davies, Hannah Shaw (ill.), Janneke Blankevoort (vert.) De grote konijnenreddingsactie (Gottmer) Anna en haar vriendin Suzanne spelen vaak met hun buurjongen Job. Maar nu is Job bij zijn vader gaan wonen. Zijn konijn heeft hij achtergelaten. Anna en Suzanne vinden het hun taak om op het konijn te passen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, en het konijn wordt ziek. Wat nu? “HET IS EEN TOF BOEK EN IK VIND KONIJNEN SCHATTIG. HET IS EEN ECHT VRIENDSCHAPPELIJK BOEK.” (HYLKE - WESTMALLE)

2 Edward Van de Vendel,

3 Janet Foxley, Georgien Overwater (ill.),

Mattias De Leeuw (ill.) Dertien rennende hertjes (De Eenhoorn)

Karin Breuker (vert.) Munkel Trog (Lemniscaat)

5

GROEP 4 (10 TOT 12 JAAR)

1 Simon van der Geest, Karst-Janneke Rogaar (ill.) Spinder (Querido) Het is oorlog tussen Hidde en zijn broer Jeppe. Jeppe wil de kelder gebruiken om te drummen. Maar Hidde bewaart er zijn insectenverzameling en wil er niet weg. Hij ziet maar één mogelijkheid om zijn broer te stoppen: Het Geheim inzetten. “HET IS EEN LEUK VERHAAL, HET KAN OOK ECHT GEBEURD ZIJN. EEN GOED IDEE VAN DE SCHRIJVER OM ER EEN DAGBOEK VAN TE MAKEN, DAT MAAKT HET VERHAAL EXTRA LEUK.” (YARNE - WETTEREN)

2 Anna Woltz

3 Jan Simoen, Peter Simoen (ill.)

Ik kan nog steeds niet vliegen (Leopold)

De nacht van 2 april (Querido)

GROEP 5 (12 TOT 14 JAAR)

1 Holly Goldberg Sloan, Pauline Michgelsen (vert.) Ik zal er zijn (Querido) Sam en zijn broertje Riddle zijn tien jaar geleden ontvoerd door hun vader. Sindsdien reizen ze door Amerika. Ze kunnen nergens lang blijven, omdat de politie hen constant op de hielen zit. Sam en Riddle kunnen niet naar school, ze weten van heel veel dingen niets af en gaan met niemand om. Tot Sam Emily ontmoet. “ERG GOED BOEK, ECHT WAAR, HET IS ALLEEN WEL EEN BEETJE SURREALISTISCH MAAR ECHT SUPER VOOR DE LOVE LOVERS.” (DEMI - KAPELLEN)

2

3

Ransom Riggs, Tine Poesen (vert.) De bijzondere kinderen van mevrouw Peregrine (Clavis)

Brian Selznick, Gert van Santen (vert.) Het wonderkabinet (De Boekerij)

6

GROEP 6 ( 14 TOT 16 JAAR)

1 Ursula Poznanski, Esther Ottens (vert.) Saeculum (Lemniscaat) Een groep vrienden gaat een middeleeuws rollenspel spelen op een afgelegen plek in Oostenrijk. Niet zomaar een plek, maar eentje waar een oude vloek op zou rusten. Onzin? Al snel gebeuren er vreemde dingen, lijkt het verleden het heden in te halen en loopt één en ander grondig uit de hand. “SUPERSPANNEND BOEK, ALS JE DENKT DAT JE WEET HOE HET ZIT DAN GEBEURT ER INEENS IETS WAARDOOR JE HELEMAAL DE ANDERE RICHTING UIT MOET DENKEN. IK HEB ECHT GENOTEN VAN DIT BOEK.” (LIEN - DUFFEL)

2 Ed Franck

3 Kevin Brooks, Jenny de Jonge (vert.)

Hoe Seppe ondanks alles zijn zestiende verjaardag haalde (Davidsfonds/Infodok)

iBoy (De Harmonie)

Meer lezen? www.kjv.be, Welke boeken moet ik lezen? - Klik op de groep en het boek voor commentaren van de jury en voor een luisterfragment. www.jeugdliteratuur.org - Voor informatie over de auteurs en de illustratoren. www.boekenzoeker.org - Om nog meer leeshonger te stillen. www.luisterpunt.be en www.ikhaatlezen.be - Voor informatie over de KJV- Daisy luisterboeken, en over dyslexie en lezen.

7

 60 BOEKEN GROEP 1 (4 TOT 6 JAAR) Annemie Berebrouckx: Berre vindt een papiertje Koen Van Biesen: Buurman leest een boek Inge Bergh, Inge Misschaert, Kristina Ruell (ill.): De grote reis van kleine schildpad Reine De Pelseneer, Claudia Verhelst (ill.): De keizer kan niet slapen Mattias De Leeuw: De steltenloper Sven Nordqvist: Findus gaat verhuizen Jon Klassen: Ik wil mijn hoed terug Mo Willems: Knuffelbunny Emily Gravett: Nog een keer! Philip Hopman: Valentijn en zijn viool

Elizabeth Honey, Annet Schaap (ill.): Wat vind jij, Emma Weetal? GROEP 4 (10 TOT 12 JAAR) Anna Woltz: Ik kan nog steeds niet vliegen Berti Persoons: Mijn papa is een held Jan Simoen, Peter Simoen (ill.): De nacht van 2 april Jef Aerts: Het kleine paradijs John Flanagan: Broederband: de outsiders Karla Stoefs: De verzwegen brief Mark Tijsmans: De kronieken van Sooi Molenwieken Moni Nilsson: Pita en Svenne: de vader met de grote schoenen Shaun Tan: Het ding en ik Simon van der Geest, Karst-Janneke Rogaar (ill.): Spinder

GROEP 2 (6 TOT 8 JAAR) William Joyce, Joe Bluhm (ill.): De fantastische vliegende boeken van Marius Mindermeer Kristien In-'t-Ven, Mattias De Leeuw(ill.) : De zeepridder Harmen van Straaten: Dino is mijn vriend Riet Wille, Frank Daenen (ill.): Het uur bij Tuur Alex T. Smith: Jacques naar de stad Evelien De Vlieger, Noëlle Smit (ill.): Job en de duif redden kip Jaap Robben, Merel Eyckerman (ill.): Josephina Stan Van Steendam: O echo: een stadsgeluidenboek Gerda Dendooven: Takkenkind Kim Fupz Aakeson, Eva Eriksson (ill.): Zondag

GROEP 5 (12 TOT 14 JAAR) Ransom Riggs: De bijzondere kinderen van mevrouw Peregrine Wendy Stroobant: Duivelsstrijd Johan Vandevelde: Elfenblauw: de banneling Brian Selznick: Het wonderkabinet Mieke Versyp, Trui Chielens (ill.): Hoe ik het kopbeest versloeg Holly Goldberg Sloan: Ik zal er zijn Bettie Elias: Losse handen Noëlla Elpers: Malou van de mussen 50 Cent: Slagveld Gideon Samson: Zwarte zwaan

GROEP 3 (8 TOT 10 JAAR) Hilde Vandermeeren, Harmen van Straaten (ill.): Camping Zeevos Katie Davies, Hannah Shaw (ill.): De grote konijnenreddingsactie Stephan Dierickx, Judith Vanistendael (ill.): De kronieken van Qrom: vuurtoren Stefan Boonen, Tom Schoonooghe (ill.): De reus van de zomerflat Edward van de Vendel, Mattias De Leeuw (ill.): Dertien rennende hertjes Stefan Boonen, Bart Schoofs (ill.): Elvis de Draak en de zeven zombies Hans Hagen, Philip Hopman (ill.): Het hanengevecht Janet Foxley, Georgien Overwater (ill.): Munkel Trog Anne Provoost, An Candaele (ill.): Springdag

GROEP 6 (14 TOT 16 JAAR) Steph Bowe: Gered door een meisje Michael De Cock, Gerda Dendooven (ill.): Hannibal Matthew Dicks: Herinneringen van een denkbeeldig vriendje Ed Franck: Hoe Seppe ondanks alles zijn zestiende verjaardag haalde Kevin Brooks: iBoy Kristien Dieltiens: Kelderkind Siska Goeminne: Raak me dan, als je kan Marian De Smet: Rotmoevie Ursula Poznanski: Saeculum Swati Avasthi: Split

8

DE KINDER- EN JEUGDJURY

… dat zijn 5936 juryleden Juryleden van de Kinder- en Jeugdjury zijn tussen 4 en 16 jaar oud en wonen in heel Vlaanderen. In 2013-2014 waren ze met 5936. Tussen september en april leest en beoordeelt elk jurylid alle tien de boeken uit zijn of haar leeftijdsgroep. Veel juryleden komen samen in een leesgroep waar ze met volwassen begeleiders praten over de boeken voor ze stemmen. Anderen lezen de boeken op eigen houtje en geven hun stem door aan de bibliotheek. Nog anderen geven hun stem – als Internetjurylid – zelf online door.



HET OORDEEL VAN DE JURY

Juryleden zijn kritische lezers. Ze weten goed welke boeken ze leuk vinden (of niet) en waarom (niet). Hun zeg doen ze tegen elkaar, in hun leesdagboek en op de website.

LEESDAGBOEK VAN FLOREAN (GROEP2 )

“IK HEB HET AL 10 KEER GELEZEN OMDAT IK HET SUPER VIND.” (KITTY - GROEP 4 - SPINDER)

LEESDAGBOEK VAN ANNELIEN (GROEP 4 )

“WAT EEN SUPERLEUK BOEK! IK VIND DE TEKENINGEN HEEL KNAP! NIET TE GELOVEN DAT SOMMIGE OMA'S AL VOOR DE DINOSAURUSSEN BESTONDEN!” (JOACHIM - GROEP 2 JOSEPHINA)

“FIEN VINDT DE GROTE REIS VAN DE KLEINE SCHILDPAD ECHT SUPERMOOI. ZE HOUDT VAN DE KLEURRIJKE TEKENINGEN EN VINDT HET ZALIG WANNEER DE SCHILDPAD KAN VLIEGEN. DIT BOEK NODIGT UIT OM CULTURELE VERSCHILLEN BESPREEKBAAR TE MAKEN. OM HET MET DE WOORDEN VAN FIEN TE ZEGGEN: 'TOPPIE!'” (MAMA VAN FIEN - GROEP 1)

“HEEL MOOI BOEK!!!! ECHT EEN AANRADER VOOR IEDEREEN DIE VAN LEZEN HOUDT!!!”

“WE VONDEN DE FANTASTISCHE VLIEGENDE BOEKEN VAN MARIUS MINDERMEER EEN MOOI BOEK. SOMS WAS ER TE WEINIG KLEUR. VEEL ONDER ONS VONDEN DE PRENTEN FANTASTISCH. SOMMIGEN VONDEN DE FILM TE LANG MAAR WEL MOOI.” (DE BOEKENBENGEL - GROEP 2)

9

(BEN - GROEP 6 - SPLIT)

 OP BEZOEK BIJ EEN LEESGROEP IN ANTWERPEN Renée, Boris, Linus, Fien en Lore lezen mee in de leesgroep van boekhandel De Groene Waterman in Antwerpen. Ze zitten in groep 2 en in groep 3. RENÉE (GROEP 3) “Sommige boeken op de lijst vind ik leuk en andere niet zo. Ik lees graag boeken met prentjes en avonturenboeken. Mijn favoriete boek is Camping Zeevos. Dat is dun en er staan niet te moeilijke woorden in en veel mooie tekeningen. De grote konijnenreddingsactie is ook een favoriet, dat is een heel spannend boek. Ik vind het wel jammer dat De Kinderen van Bolderburen niet op de lijst staat, want dat is echt een ontspannend boek.” RENÉE BORIS & LINUS

BORIS (GROEP 2) “Wij vonden de boeken heel leuk want we lezen allebei graag over historie. Het is mijn tweede jaar in de KJV en voor Linus de eerste keer. Mijn favoriete boek is Jacques naar de stad omdat er heel grappige dingen in gebeuren. De fantastische vliegende boeken van Marius Mindermeer vind ik ook heel goed.” LINUS (GROEP 2) “Boeken over de verleden tijd en over de tijd van de oermensen lees ik graag. Onze mama staat in een boekenwinkel dus we blijven de KJV zeker doen. Ik vind Dino is mijn vriend heel goed omdat daar veel spannende dingen in gebeuren. Jacques naar de stad is ook tof. We hebben een keertje geknutseld met Takkenkind, wat wel leuk was.”

FIEN (GROEP 2) “Ik lees graag over avonturen en Josephina is mijn favoriete boek. Takkenkind vind ik ook heel goed en we hebben daarbij getekend en geknutseld. Het is voor mij en Lore het eerste jaar in de KJV en we vinden het echt tof.” LORE (GROEP 3) “Ik lees graag rustige boeken over vriendschap en ook avonturenboeken. Munkel Trog is het beste boek van de lijst. De grote konijnreddingsactie en Springdag vind ik ook leuk want het zijn allemaal boeken met veel fantasie. Bij Wat vind jij: Emma weetal? hebben we een spel gespeeld. Er stond iets op een kaartje en je moest dan raden welke persoon dat was.”

10

FIEN & LORE

 OOK OUDERS LEZEN MEE Pas vanaf groep 3, wanneer ze 8 à 10 oud jaar zijn, kunnen de juryleden de boeken helemaal zelf lezen – maar ook dan blijven ouders vaak over de schouders van hun kinderen meekijken. Geen Kinder- en Jeugdjury zonder de medewerking van papa’s en mama’s dus. Zeker bij de Internetjuryleden, die niet samenkomen in een leesgroep en die niet via een bibliotheek stemmen. Wat vinden zij van de KJV? LINDSEY (MAMA VAN SENNE - DENTERGEM) “Ik vind het heel belangrijk om kinderen te motiveren om meer te lezen. Hun taal wordt rijker, ze leren kijken naar beelden en ze kunnen er een heel leven lang van genieten. Ik lees dan ook dagelijks voor aan mijn kinderen. Soms lezen we samen hardop of gaan we naar de bibliotheek. Ik vind de boeken van de KJV heel leuk. Ik ben juf van het vierde leerjaar, maar ik vind het nogal veel om de KJV-boeken in de klas te lezen en bespreken. Het via de bib organiseren, is toch een betere weg.” HELENE (MAMA VAN ARYAN - MERKSEM) “Het lezen van mijn kinderen bestaat nu voornamelijk nog uit voorlezen en naar prentjes kijken. Maar ik vind het heel belangrijk dat ze toch al met verhalen en boeken bezig zijn. We hebben thuis een grote kast vol prentenboeken en we gaan regelmatig naar de bib. Elke avond lezen we twee verhaaltjes voor en spoor ik ze aan om tussendoor zelf een boek vast te nemen, wat ze regelmatig doen. Als ik merk dat ze een bepaalde auteur of illustrator leuk vinden, zal ik daar extra boekjes rond zoeken. Mijn zoon las zo alle boeken over Petsson en Findus. Boeken helpen om met bepaalde thema’s om te gaan, zoals de dood, een geboorte of verhuizen. Het draagt bovendien bij tot de taalvaardigheid, wat kinderen dan weer de mogelijkheid geeft om hun gevoelens beter uit te drukken. Door de KJV ontdekken we verhalen die we anders nooit zelf zouden kiezen en het biedt de mogelijkheid om terug te blikken op een gelezen boek. Daarom vinden we de KJV zo’n leuk initiatief. Het laat mijn zoon ook al proeven van hoe het is om jurylid te zijn, zodat er toch een stukje van een andere wereld voor hem open gaat!” GREET (MAMA VAN FLORIAN & SOETKIN - PUURS) “Door te lezen, ontdekken kinderen een volledig nieuwe wereld. En als een boek hen bevalt, wordt hun fantasie echt geprikkeld. Ik leer mijn kinderen zoveel mogelijk nieuwe boeken en genres kennen. We gaan regelmatig naar de bib en daar help ik hen om er eentje uit te kiezen. Als het boek moeilijk lijkt, lees ik het mee. Zij lezen het dan overdag zelf en ik lees ‘s avonds bij. Ik mag hen natuurlijk niet voorbijsteken, maar dat vinden ze altijd superleuk. Ik vind de KJV echt schitterend. Zelfs toen ze kleuters waren, deden mijn kinderen al mee en Florian en Soetkin zijn nu 9 en 11. Ze doen mee met de KJV omdat ze lezen leuk vinden. Ze zitten soms in dezelfde leesgroep, maar hun top 10 ziet er vaak helemaal anders uit!”

Meer lezen? www.kjv.be, Hoe word ik lid? – Om te kijken of er een leesgroep in jouw buurt is. www.kjv.be, Welke boeken moet ik lezen? – Klik op de groep en het boek voor commentaren van de jury. www.kjv.be, Prikbord – Berichten en knutselwerkjes van de juryleden en leesgroepen. www.facebook.com, Groep 5 en 6 van de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen – De (privé) Facebookgroep voor 12+-juryleden.

11

DE KINDER- EN JEUGDJURY

... dat zijn 213 coördinatoren en 742 begeleiders  WIE ZIJN ZE? Bijna 1000 coördinatoren en begeleiders leiden de Kinder- en Jeugdjury in goede banen: zij brengen de boeken en de juryleden bij elkaar. In veel gevallen zitten ze samen in leesgroepen om over de boeken te praten. Ze organiseren activiteiten, verzamelen stemmen en plannen feestjes en uitstappen. Op de kop toe doen ze dit vaak vrijwillig. Ondanks hun verschillende jobs, achtergronden en regio’s hebben ze één ding gemeen: een hart voor kinderen en boeken. Rita, Siska, Marleen en Karin zijn vier van hen. RITA (BEGELEIDT GROEP 4 - NIJLEN) “Ik begeleid al 5 jaar, maar het was voor mij dit jaar extra bijzonder. Ik had voor de eerste keer een jonge medebegeleidster. Zij is 17 en is op haar twaalfde bij mij in de KJV begonnen. Ze spreekt vanuit een ander standpunt met de jongeren, het is echt leuk om die interactie te zien.” SISKA (BEGELEIDT GROEP 3 EN 4 - POPERINGE) “In Poperinge organiseren we de KJV voor de eerste keer en het is voor ons nog een beetje zoeken. De kinderen zijn heel enthousiast. Hopelijk kunnen we dus na de evaluatie door blijven gaan. Om inspiratie op te doen, gaan we vaak een kijkje nemen bij een leesgroep in Ieper die al wat meer ervaring heeft. We hebben 44 leden, wat toch veel is voor een eerste jaar!” MARLEEN (BEGELEIDT GROEP 4 - GENK) “Wat mij dit jaar opvalt in het aanbod, is dat er veel jongensgerichte verhalen zijn. De meisjes vinden dat natuurlijk iets minder leuk maar dat zal volgend jaar waarschijnlijk weer anders zijn. Ik begeleid samen met Karin voor de tweede keer groep 4 en dat loopt goed. We proberen soms ook extra activiteiten te organiseren, zoals een slotavond. We doen dan een quiz, of wat doe-opdrachten zoals werken met foto’s van auteurs.” KARIN (BEGELEIDT GROEP4 EN GROEP1 - GENK) “In groep 1 hebben we in totaal 217 leden, maar we werken wel samen met scholen waar ze de boeken klassikaal bespreken. Ik breng de boeken mee en haal ze af in scholen, zo is elke leerkracht een beetje begeleider. Wat elk jaar opvalt, zijn de overeenkomsten in de top 10. Er doen elf scholen mee en hun top 10 is bijna altijd hetzelfde.”  WAT DOEN ZE? In de werkmodellen op de www.kjv.be geven begeleiders elkaar tips, inspiratie en achtergrondinformatie bij de boeken. Begeleiders van leesgroepen vinden elkaar in de Facebookgroep Begeleiders Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen. Daar en op het Prikbord op www.kjv.be tonen ze hoe ze de gesprekken met de juryleden aanpakken. Dit is een greep uit de veelheid aan ideeën:

12

GROEP2 UIT TIENEN MAAKTE EEN REUS (MUNKEL TROG)

GROEP 3 UIT SCHOTEN STEMPELDE PATRONEN (SPRINGDAG)

GROEP 3 UIT HEIST-OP-DEN-BERG GING KAMPEREN (CAMPING ZEEVOS)

GROEP 5 UIT SCHOTEN STELDE ZELF EEN WONDERKABINET SAMEN (HET WONDERKABINET)

GROEP 5 UIT HAALTERT KWAM SAMEN BIJ EEN GEZELLIG KOPJE THEE (LOSSE HANDEN)

GROEP 4 UIT MERKSEM HIELD EEN WEDSTRIJDJE TOUWTREKKEN (BROEDERBAND: DE OUTSIDERS)

GROEP 5 UIT KNOKKE-HEIST MAAKTE ZELFPORTRETTEN (DE BIJZONDERE KINDEREN VAN MEVROUW PEREGRINE)

GROEP 2 UIT TIENEN KNUTSELDE (DINO IS MIJN VRIEND)

GROEP 3 UIT STADEN VERANDERDE IN ZOMBIES (ELVIS DE DRAAK EN DE 7 ZOMBIES)

Meer lezen? www.kjv.be, Voor begeleiders – Waar coördinatoren en begeleiders informatie, werkdocumenten en inspiratie vinden. www.facebook.com, Begeleiders Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen – De (privé) Facebookgroep waar begeleiders en coördinatoren elkaar vinden met praktische werkvormen, ideeën en verzuchtingen.

13

DE KINDER- EN JEUGDJURY

… dat zijn 52 nominatielezers Elk jaar stellen volwassenen de lijsten voor de juryleden samen. In totaal 52 nominatielezers – bibliotheekmedewerkers, leerkrachten, recensenten, boekhandelaars en andere boekenliefhebbers – beslisten welke boeken de juryleden in 2013-2014 lazen. Frederic Vercaemst uit Oostende was één van hen.  WAT DOEN DE NOMINATIELEZERS? Er zijn zes teams van nominatielezers, één voor elke leeftijdsgroep. Zij lezen alle boeken die (in dit geval) in 2012 door een Vlaming geschreven zijn. Extra selectieteams houden de Nederlandse en vertaalde boeken in de gaten en geven uit die productie tien boeken per leeftijdsgroep door aan de nominatieteams. De nominatielezers selecteren uiteindelijk voor elke leeftijdsgroep een lijst van tien boeken, die per definitie bestaat uit vijf Vlaamse boeken en vijf Nederlandse of vertaalde boeken. Hun opdracht hierbij is om een kwalitatieve en gevarieerde lijst samen te stellen.  FREDERIC VERCAEMST “Het kiezen van de boeken is een moeilijk proces. Ik zoek zelf altijd originele verhalen met humor en onverwachte wendingen. We komen met het team op één dag samen en beslissen dan over de lijst. Ik heb vooraf natuurlijk een paar boeken in gedachten, maar tijdens zo’n dag discussiëren verandert mijn keuze soms drastisch. Over persoonlijke smaak twisten we niet, wel over de stijl van de tekst, de verhouding met de illustraties en de algemene meerwaarde.” Frederic is kleuterleider en dus vooral geïnteresseerd in de jongere groepen. “Ik ben geen nominatielezer omdat ik ook kleuterleider ben, wel omdat ik graag lees en mijn mening wil geven over boeken. Het is ook interessant om achteraf te zien hoe kinderen en jongeren naar boeken kijken.” De nominatielezers zijn volwassenen en lezen dus ook als volwassenen. “De lijst is onze visie op jeugdliteratuur, al moet je natuurlijk wel proberen inschatten of een boek kinderen zal aanspreken. We proberen ook boeken in de lijst op te nemen die kinderen zelf niet snel vast zouden nemen. We willen vooral een gevarieerde lijst, met verschillende thema’s en genres.” Nominatielezers moeten met veel rekening houden en de discussies kunnen pittig zijn. “De nominatiedag is best een lange en vermoeiende dag. Maar uiteindelijk kom je toch tot een lijst waar iedereen achter staat. Je zoekt ook echt argumenten waarom een boek wel of niet op de lijst moet, je beslist niet enkel vanuit je buikgevoel. Soms is het jammer dat een boek niet genomineerd is, maar uiteindelijk sta je wel 100% achter de beslissing van het team.” Maar de winnaar voorspellen blijft moeilijk. ”Soms kan je het raden, maar meestal niet. Ik zat dit jaar in groep 5 en duim voor Zwarte zwaan van Gideon Samson, dat is mijn favoriet!” Meer lezen? Zin om zelf nominatielezer te worden? Stel je kandidaat via [email protected]

14

DE KINDER- EN JEUGDJURY

… dat is 1 Stichting Lezen De Kinder- en Jeugdjury is in 1981 opgericht in Gent, waar een aantal kinderen en volwassenen bij elkaar kwamen om over boeken te praten. In de loop der jaren groeide het uit tot een groot en landelijk project. Sinds 2002 is de coördinatie in handen van Stichting Lezen.  STICHTING LEZEN Stichting Lezen is vooral bekend voor projecten zoals de Kinder- en Jeugdjury, de Jeugdboekenweek en Iedereen Leest. Ze wil zoveel mogelijk mensen – jong en oud – het plezier en nut van lezen laten ontdekken, om zo hun persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke participatie te bevorderen. Daarom zet ze een ononderbroken lijn op van initiatieven, projecten, methodieken en campagnes, telkens gebaseerd op ervaringen uit het werkveld en/of inzichten uit onderzoek naar lezen. Stichting Lezen wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid en staat onder de Hoge Bescherming van Hare Majesteit de Koningin Mathilde. Tot de zomer van 2014 is Majo de Saedeleer directeur van Stichting Lezen. Daarna neemt Sylvie Dhaene de fakkel over.

 VRAGEN OF OPMERKINGEN? Kijk op www.kjv.be of mail naar [email protected] voor alles over de Kinder- en Jeugdjury. Ga naar www.stichtinglezen.be of mail naar [email protected] voor een overzicht van of informatie over de werking en projecten van Stichting Lezen. Stichting Lezen hoort graag van je. Meer lezen? www.kjv.be, Historiek – Om alles te lezen over de geschiedenis van de Kinder- en Jeugdjury. www.kjv.be, Archief – Voor alle vorige nominatielijsten en winnaars.

15

DE KINDER- EN JEUGDJURY

… dat zijn cijfers & feiten Lezen laat zich moeilijk vangen in cijfers. Toch kan de Kinder- en Jeugdjury resultaten voorleggen die behoorlijk imposant zijn.

 DE KINDER- EN JEUGDJURY 2013-2014 In totaal 5936 juryleden tussen 4 en 16 jaar brachten hun stem uit, waarvan 222 dat deden via de Internetjury. West-Vlaanderen is de grootste KJV-provincie. De meeste juryleden zitten in groep 3.

222 KJV juryleden

Juryleden per provincie

192 429 1293 1218

1336

Groep 1

West-Vlaanderen

Groep 2

Oost-Vlaanderen

Groep 3

Antwerpen

Groep 4

Limburg

Groep 5

Vlaams-Brabant

Groep 6

Brussel

1468

Er waren 213 KJV-afdelingen, verspreid over 159 gemeentes. De grote meerderheid van de afdelingen organiseerde leesgroepen. In die leesgroepen zaten 742 begeleiders samen met de juryleden om over de boeken te praten.

Afdelingen met en zonder leesgroepen

19% Met leesgroepen Combinatie 16% 65%

16

Zonder leesgroepen

Deze gemeentes deden mee met de Kinder- en Jeugdjury: Aalst Aalter Aartselaar Antwerpen Arendonk Assenede Avelgem Beernem Beersel Beveren Bilzen Blankenberge Bonheiden Borgerhout Bornem Borsbeek Brakel Brasschaat Brecht Bredene Brugge Brussel Buggenhout Damme-Sijsele Deerlijk Deinze Denderleeuw Dessel Destelbergen Diksmuide Duffel Edegem Eeklo Erpe-Mere Essen Etterbeek Evergem Gavere Geel Genk Gent Geraardsbergen Gistel

Glabbeek Grimbergen Haaltert Ham Hamme-Sint-Anna Heist-op-den-Berg Hemiksem-Schelle Herzele Holsbeek Hooglede Hoogstraten Houthulst, LoReninge Hove Hulshout Ieper Ingelmunster Izegem Jabbeke Jette Kalmthout Kapellen Keerbergen Kluisbergen Knokke-Heist Koekelare Kontich Kortemark Kortenaken Kortrijk Kuurne Laakdal Laarne Landen LangemarkPoelkapelle Lebbeke Lede Ledegem Lendelede Lichtervelde Lille Lochristi

Lokeren Londerzeel Lotenhulle Lubbeek Maarkedal Malle Mechelen Melle Menen Merelbeke Meulebeke Middelkerke Mol Molenbeek Moorslede Mortsel Nazareth Nevele Nieuwkerke Nijlen Oostende Oosterzele Oostkamp Oostrozebeke Oudenaarde Oudenburg Oud-Turnhout Poperinge Puurs Ranst/Oelegem/ Broechem/ Emblem Retie Rillaar Roeselare Ronse Roosdaal Schaarbeek Schilde Schoten Sint-Gillis-Waas Sint-KatelijneWaver 17

Sint-Laureins Sint-LievensHoutem Sint-Niklaas Sint-Pauwels Sint-PietersLeeuw Staden Stekene Tessenderlo Tielt Tienen Torhout Ukkel Varese (Italië) Vilvoorde Vorselaar Vremde Wakken Waregem Watervliet Wemmel Westerlo Wetteren Wevelgem Wielsbeke Wijnegem Wuustwezel Zaventem Zemst Zoersel Zomergem Zonnebeke Zottegem Zulte Zwevegem

 DE KINDER- EN JEUGDJURY ONDERZOCHT Stichting Lezen is nieuwsgierig. In het kader van een project van een bibliotheekschoolcursist onderzocht ze hoe coördinatoren en begeleiders de Kinder- en Jeugdjury aanpakken en ervaren. In totaal 370 begeleiders en coördinatoren vulden een online enquête in. Hun antwoorden zijn in volle verwerking, maar één en ander is nu al duidelijk. Aanpak GESPREK MET BEGELEIDERS N.A.V. DE ENQUÊTE  75% van de KJV wordt in de bibliotheek georganiseerd.  61% van de coördinatoren en begeleiders zijn vrijwilligers.  86% van de coördinatoren en begeleiders is zelf nooit jurylid geweest.  53% doet al meer dan 10 jaar mee.  KJV-leesgroepen bestaan gemiddeld uit 5 tot 15 juryleden. 65% gebruikt de KJV-promotiematerialen: voornamelijk de gratis materialen zoals de Lees je meebanner (62%), de affiche met de winnaars (79%) en vooral de bladwijzers (90%). Van de andere materialen worden hoofdzakelijk de leesdagboeken (67%) gebruikt. Van de inhoudelijk ondersteunende materialen, gebruikt 75% de werkmodellen, 75% het stemformulier voor de juryleden, en 60% het Excel-telformulier voor coördinatoren. FOOD FOR THOUGHT  “Het is te duur om alle 10 boeken aan te schaffen, zéker in meerdere exemplaren.”  “Wij werken samen met één bib en stellen ons programma op elkaar af.”

Motivatie Er zijn veel goede redenen om de schouders onder de KJV te zetten. Antwoorden als deze komen vaak terug:     

“Omdat goeie boeken bij kinderen en jongeren brengen belangrijk is, en omdat ik ze zelf ook graag lees en ermee aan de slag kan.” “KJV is een manier om op de hoogte te blijven van de meest recente goede boeken.” “Leesplezier, heel veel leesplezier.” “KJV ontwikkelt kinderen hun taalniveau en fantasiewereld.” “Je leert kritischer te staan tegenover jeugdliteratuur.” FOOD FOR THOUGHT  “Een belangrijk aspect is voor mij dat van gemeenschapsvorming: kinderen van verschillende scholen, stadwijken en achtergronden (en ook hun ouders) krijgen de kans om elkaar te leren kennen.”

18

Veel meer dan 6000 kinderen De KJV heeft ongeveer 6000 juryleden. Dat is exclusief de kinderen die wel aan het traject beginnen, maar die uiteindelijk niet alle boeken in hun leeftijdsgroep lezen en dus ook niet stemmen. Er zijn veel redenen om onderweg af te haken. Antwoorden zoals de volgende worden vaak genoemd. Opvallend daarbij is hoe KJV-afdelingen hierbij zelf oplossingen zoeken en uitproberen.    

“Leeskinderen zijn vaak ook bezige bijtjes en hebben meerdere activiteiten.” “Tien boeken is veel. We proberen dat te verminderen door ook al in de grote vakantie te starten met lezen.” “Sommige kinderen hebben soms leesproblemen, wij proberen dit op te lossen door ze eventueel te laten meelezen met een lagere groep.” “Omdat ze moeten van thuis en absoluut geen lezers zijn.” FOOD FOR THOUGHT  “Wij hanteren de leeftijdsgroepen flexibel, en houden ons niet strikt aan de leeftijdsgrens.”  “De veellezers motiveren door hun leesplezier vaak de andere leden.”

De boeken De meningen over de lijsten zijn verdeeld. Dit is een greep uit de reacties: 

 

 

“Sommige dikke boeken schrikken de kinderen misschien af. Zeker als het er meerdere zijn, denk ik. Maar dat wil niet zeggen dat deze er niet mogen bijzitten, want ook deze boeken kunnen erg leuk zijn om te lezen.” “Ik ben van mening dat sommige boeken te moeilijk zijn voor de leeftijdscategorie waartoe ze behoren, zeker dan voor de kinderen die hun eerste jaar in die groep zitten.” “Ze zijn mooi gevarieerd, we trachten dan ook om per activiteit een eenvoudig en een moeilijk boek samen te steken. Dit zijn zowel boeken over zware thema's als dikke boeken.” “Soms staan er verrassende boeken op waarover ik nog nooit gehoord heb. Toch is dat weer een uitdaging, een manier om mijn eigen grenzen te verleggen.” “Ik weet dat het wel of nog niet kunnen lezen bij groep 2 een probleem kan vormen. De oplossing ligt bij een gemotiveerde, helpende, voorlezende volwassene. Want hoe leesrijp een kind wel of nog niet is, een eigen mening heeft het zeker al. En daar gaat het om.” FOOD FOR THOUGHT  “De KJV-boeken zijn vaak moeilijke, zware boeken waarvan volwassenen ‘professionals’ vinden dat kinderen dat moeten lezen.”  “Liever acht goede boeken, afwisselend van thema en dikte.”  “In elke lijst zit er wel minstens één boek dat de kinderen al na enkele pagina’s willen dichtslaan omdat ze het te moeilijk of saai of niet mooi vinden. Vroeger zeiden we dat ze het moesten uitlezen, zo niet konden ze niet stemmen. Nu zeggen we dat elk boek een kans moet krijgen en hameren we minder op het halen van de eindstreep.”

De volledige resultaten zijn vanaf eind juni terug te vinden op www.kjv.be. 19

DE KINDER- EN JEUGDJURY

… volgend jaar Het einde van ene leesjaar van de Kinder- en Jeugdjury is tegelijk het begin van het nieuwe jaar. Omdat het feest in 2014 begin mei is, zijn de nominatielezers nog niet klaar met alle leeswerk. De nieuwe nominatielijsten zijn bekend op 20 mei 2014 en verschijnen dan op de website. De bijhorende bladwijzers zijn vanaf juni beschikbaar in de webshop via www.kjv.be. De nieuwe werkmodellen en alle andere documenten voor coördinatoren en begeleiders zijn klaar tegen het einde van de zomer. Je ergste leeshonger kan je ondertussen stillen met behulp van de Boekenzoeker.be en Iedereenleest.be. De boekenzoeker is een zoekmachine die kinderen van 0 tot 18 leesadvies op maat geeft. Op Iedereen Leest wisselen volwassenen leestips met elkaar uit. Wie graag op de hoogte blijft over jeugdliteratuur, houdt de vinger aan de pols met jeugdliteratuur.org.

Meer lezen? www.bestellen.stichtinglezen.be – Om KJV-materialen zoals de bladwijzers te bestellen. www.boekenzoeker.org – Voor boekentips op maat voor kinderen tussen 0 en 18 jaar www.iedereenleest.be – Duizenden leestips van en voor volwassenen www.jeugdliteratuur.org – Alles over jeugdliteratuur, van nieuws tot auteursportretten en lestips.

20

21

22