Urologie | Het verwijderen van lymfeklieren in het bekken via een kijkoperatie
Laparoscopische pelviene lymfeklierdissectie Inleiding U heeft prostaatkanker en bent onder behandeling van de afdeling Urologie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Om te beoordelen of de tumor beperkt is gebleven tot de prostaat is het nodig om de lymfeklieren te onderzoeken. Door middel van een kijkoperatie verwijdert de arts de lymfeklieren in uw onderbuik. Deze worden opgestuurd naar het laboratorium en door de patholoog onderzocht. De arts en verpleegkundige hebben met u gesproken over deze ingreep. In deze folder kunt u de gegeven informatie nalezen. Als u na het lezen nog vragen heeft, dan kunt u die met de uroloog of de verpleegkundige bespreken.
Voor de operatie Afspraken Urologie U heeft op de polikliniek Urologie een gesprek met de uroloog over de operatie. Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt stopt u, in overleg met de uroloog, een aantal dagen voor de operatie hiermee. Anesthesiologie U krijgt een afspraak thuisgestuurd voor het preoperatieve spreekuur. Tijdens het preoperatieve spreekuur heeft u een afspraak met de anesthesioloog over uw gezondheid en eventuele medicijnen die u gebruikt. De anesthesioloog onderzoekt u en bespreekt met u de narcose. U kunt overleggen of u een slaaptablet mag gebruiken voor de operatie. Verpleegafdeling Na uw bezoek aan de anesthesioloog gaat u naar de verpleegafdeling. Daar heeft u een gesprek met de verpleegkundige, de zaalarts of co-assistent en de voedingsassistent. Meestal zijn alle gesprekken om 12.00 uur afgerond en kunt u naar huis. Opname De definitieve opnamedatum krijgt u thuis gestuurd. Een dag voor de operatie gaat u naar het ziekenhuis. De opname duurt meestal twee tot drie dagen. Als u nog vragen heeft kunt u deze aan de verpleegkundige stellen. Ter voorbereiding op de operatie wordt uw buik geschoren tot en met de schaamheuvel. U krijgt een klysma om de ontlasting uit de darm te verwijderen. Op de avond voor de operatie krijgt u een injectie ter voorkoming van
www.umcg.nl
1
Urologie | Het verwijderen van lymfeklieren in het bekken via een kijkoperatie
trombose. Trombose is een bloedstolsel in een bloedvat dat kan ontstaan doordat u stil ligt tijdens de operatie. De injectie krijgt u eenmaal daags tot u weer naar huis gaat. Op de avond voor de operatie mag u vanaf 24.00 uur niets meer eten en drinken. De ochtend voor de operatie mag u douchen en trekt u de operatiekleding aan. Ter voorbereiding op de narcose krijgt u medicijnen, vaak een rustgevende tablet en een pijnstiller, die de anesthesioloog u heeft voorgeschreven. Als u nog andere medicijnen gebruikt, overlegt u met de verpleegkundige welke u mag innemen. Als u sieraden draagt en/of een (gebits) prothese heeft, moet u deze verwijderen. Een verpleegkundige brengt u op uw bed naar de voorbereidingsruimte (holding), daar krijgt u een infuus. Daarna brengt de anesthesieverpleegkundige u naar de operatieruimte waar de ingreep plaatsvindt. Daar wordt u gevraagd om op de operatietafel te gaan liggen.
De operatie Bij een kijkoperatie (laparoscopie) wordt in principe hetzelfde gedaan als bij een gewone operatie, maar in plaats van één langere snede opereert de uroloog door enkele kleine gaatjes. Om te beginnen wordt de buik opgeblazen met lucht om zo meer ruimte te maken. Daarna worden er drie tot vijf buisjes met een dikte van 0,5 tot 1 centimeter in de buik gebracht. Door één van de buisjes wordt een camera (laparoscoop) ingebracht zodat de uroloog op een televisiescherm het operatiegebied kan zien. Door de camera wordt het beeld ongeveer tienmaal vergroot ten opzichte van het blote oog. Door de andere buisjes worden de instrumenten waarmee geopereerd wordt ingebracht. Soms lukt de operatie niet via een kijkoperatie. De uroloog besluit dan alsnog om via een buiksnede te opereren. De voordelen van een kijkoperatie Het verwijderen van de lymfeklieren wordt vaak gedaan door middel van een kijkoperatie. Omdat er een camera met beeldvergroting wordt gebruikt kan de uroloog alle details van het operatiegebied goed zien. Het gevolg is dat het bloedverlies veelal zeer beperkt is en dat belangrijke structuren, zoals zenuwen en bloedvaten, meestal gespaard kunnen worden. Omdat de operatie via kleine gaatjes plaatsvindt heeft u meestal minder narcose en pijnstillers nodig. Hierdoor herstelt u ook weer sneller, en kunt u eerder naar huis. Daarnaast is er een cosmetisch aspect: de wondjes en dus de littekens zijn kleiner dan bij een open operatie. Het risico op complicaties Bij iedere ingreep is er een risico op complicaties, ook bij deze kijkoperatie. Na een kijkoperatie kunnen er complicaties optreden zoals een nabloeding of een wondinfectie. Kort na de ingreep kunt u door de ingeblazen lucht schouderpijn hebben. Ook kan het voorkomen dat er beschadiging aan andere organen, zoals de dikke darm, optreden maar dit is gelukkig zeer uitzonderlijk.
www.umcg.nl
2
Urologie | Het verwijderen van lymfeklieren in het bekken via een kijkoperatie
Na de operatie Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer. Als u goed wakker bent gaat u terug naar de verpleegafdeling. Daar controleert de verpleegkundige regelmatig uw bloeddruk, hartritme, temperatuur en de urineproductie. Het operatiegebied kan nog gevoelig zijn, u kunt pijn voelen in uw flanken en in uw rug. Ook kunnen de wondjes trekken als u overeind wilt komen als u op uw rug ligt. U krijgt op vaste tijden medicijnen tegen de pijn. De verpleegkundige vraagt regelmatig naar uw pijn. Het is belangrijk dat u vertelt hoe u de pijn beleeft. Zonodig kunt u op tijd extra medicijnen tegen de pijn krijgen. Een goede pijnbestrijding zorgt voor een beter herstel. Ook als u misselijk bent, kunt u om medicijnen vragen. U heeft een infuus in uw hand of arm. Het infuus wordt verwijderd als het eten en drinken weer goed gaat. Na de ingreep heeft u een katheter. Dit is een slangetje dat via de plasbuis in de blaas ligt en ervoor zorgt dat de urine kan aflopen. U hoeft dan niet zelf te plassen. De katheter kan de blaas soms irriteren. Dit geeft het gevoel dat u moet plassen of geeft pijn aan de top van de penis. Bespreek deze klachten met uw verpleegkundige. Zij kan u hiervoor medicijnen geven. De katheter wordt meestal de eerste dag na de operatie verwijderd als u zelf weer van het bed afkomt.
De eerste dagen na de operatie De eerste dag na de operatie helpt de verpleegkundige u zonodig bij uw lichamelijke verzorging. Beweging De eerste dag na de operatie zult u gestimuleerd worden (even) uit bed te komen. Hoe eerder u uit bed kunt, hoe sneller het herstel zal gaan. Door weer vlot uit bed te komen en rond te gaan lopen, voorkomt u trombose en (luchtweg) infecties. Ook is het belangrijk dat u regelmatig diep adem haalt om het risico op longontsteking te beperken.
Naar huis Naar verwachting gaat u twee of drie dagen na de operatie naar huis. U kunt naar huis als: • u geen koorts heeft • u zichzelf goed kunt verzorgen • u weer normaal eet • u normale ontlasting heeft. Contact opnemen Neemt u contact op met de huisarts wanneer: • U aanhoudende (buik)pijn heeft die niet verdwijnt met gebruik van de voorgeschreven pijnstillers. Meestal mag u viermaal daags - om de zes uur- twee tabletten paracetamol van 500 mg innemen.
www.umcg.nl
3
Urologie | Het verwijderen van lymfeklieren in het bekken via een kijkoperatie
•
U koorts heeft boven de 38,5¡ C of langer dan 24 uur boven de 38¡ C.
De huisarts kan u mogelijk direct helpen of contact opnemen met de dienstdoende uroloog van het UMCG. Pijnbestrijding Ook thuis kunt u nog wat last hebben van de wondjes. Een goede pijnbestrijding is belangrijk voor het genezingsproces. Daarom is het raadzaam dat u als het nodig is de pijn met pijnstillers onderdrukt en dit vervolgens afbouwt. Dit doet u als volgt: • De eerste twee dagen neemt u vier maal daags - om de zes uur- twee tabletten paracetamol van 500 mg. • Dan neemt u twee dagen vier maal daags- om de zes uur— één tablet paracetamol van 500 mg. • Daarna stopt u met het innemen van tabletten. Alleen als dat nodig is, bij pijn, mag u twee tabletten paracetamol van 500 mg innemen (maximaal viermaal daags). Wondverzorging Na 24 uur mogen de pleisters van de wondjes en mag u weer douchen. De wondjes zijn dan voldoende dicht. Als het gaasje vastzit aan de wond kunt u het onder de douche losweken. Na het douchen de wond droogdeppen. Droog houden van de wond bevordert een goede wondgenezing. U kunt beter geen afsluitende pleister op de wond gebruiken, deze maken de wond vochtig. Na zes tot acht dagen mogen de hechtingen er uit, dit kan de huisarts doen. Maakt u daarom na het ontslag een afspraak voor het verwijderen van de hechtingen. Activiteit / bewegen Om zo snel mogelijk op uw oude conditieniveau te komen, is het raadzaam dagelijks een stuk te wandelen. Langdurig op bed liggen of in de stoel zitten draagt niet bij aan het herstel en kan leiden tot trombose. De tijd tot volledig herstel (het moment waarop u alles weer kunt wat u voor de ingreep ook kon) is ongeveer drie tot vier weken. Wij adviseren u dan ook de eerste vier weken na de operatie geen zwaar lichamelijk werk te doen of te sporten. Moeheid Moeheid na de operatie is een bekend verschijnsel, maar verdwijnt veelal binnen enkele weken. Poliklinische controle / uitslag Na twee weken komt u terug op de polikliniek en bespreekt de uroloog met u de uitslag van de verwijderde lymfeklieren. Eveneens zal de uroloog het verdere behandelplan met u bespreken.
Vragen Een behandeling in verband met prostaatkanker is een ingrijpende gebeurtenis voor u en uw naasten. Het is dan ook vanzelfsprekend dat u vragen heeft over de operatie en de gevolgen ervan. Bespreek dit samen met uw partner (of directe naaste) met de uroloog of uw verpleegkundige. Ook na de behandeling kunt u met uw vragen bij hen
www.umcg.nl
4
Urologie | Het verwijderen van lymfeklieren in het bekken via een kijkoperatie
terecht. De oncologieverpleegkundige heeft telefonisch spreekuur op vrijdagmiddag van 14.00 uur tot 15.30 uur. Het telefoonnummer is (050) 361 34 89 of (050) 361 45 75. Stichting Contactgroep Prostaatkanker (SCP) De Stichting Contactgroep Prostaatkanker (SCP) helpt mensen met prostaatkanker bij vragen en problemen als gevolg van hun ziekte. Ze geven zowel telefonische als schriftelijke informatie. De SCP komt op voor de belangen van kankerpati‘nten en stimuleert lotgenotencontact. Ook geeft de stichting voorlichting. Voor meer informatie kunt u de website www.kankerpatient.nl/prostaatkanker raadplegen. Stichting Contactgroep Prostaatkanker Postbus 8152 3503 RD Utrecht Telefoonnummer (030) 291 60 90
Aantekeningen
www.umcg.nl
5
