DE LAPAROSCOPISCHE OPERATIE In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie over een kijkoperatie van de onderbuik. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig te lezen. Indien voor u van toepassing zullen aanvullingen en/of wijzigingen op deze algemene informatie altijd door uw behandelend arts aan u worden meegedeeld.
Algemeen De gynaecoloog voert een laparoscopische operatie uit via kleine sneetjes van ongeveer 1 cm in de buikwand. Door een van deze sneetjes brengt de arts een laparoscoop in de buik: een lange dunne buis waar men doorheen kijkt. Het beeld verschijnt meestal op een televisiescherm, de monitor. Via de andere sneetjes brengt de gynaecoloog instrumenten in waarmee geopereerd wordt. De operatie is voor de medewerkers op de monitor te volgen. Er bestaan verschillende redenen om een laparoscopische operatie te adviseren. De meest voorkomende bespreken wij in deze folder. Over een aantal afwijkingen bestaan aparte folders of brochures.
014-270807
De baarmoeder, eileiders en eier-
hebben in vrijen en ze houden de schede
stokken
stevig en soepel. Elke maand komt er bij de
Een normale baarmoeder (uterus) heeft de
eisprong een eicel uit de eierstokken vrij.
vorm en grootte van een peer. Aan de brede
De eileiders hebben een transportfunctie.
bovenkant monden twee eileiders (tubae) in
Zaadcellen komen via de schede en de
de baarmoeder uit. Deze dunne, soepele
baarmoeder door de eileiders naar de
buisjes, die zo’n 8-10 cm lang zijn, begin-
eierstok toe. Als een eisprong heeft plaats-
nen bij de baarmoeder en eindigen bij de
gevonden kunnen ze een eicel bevruchten.
eierstokken. Normale eierstokken (ovaria)
Een bevruchte eicel wordt door de eileider
zijn ongeveer 3 cm groot. Bij een laparosco-
naar de baarmoeder vervoerd. Een niet-
pische operatie ziet de arts doorgaans de
bevruchte eicel lost vanzelf op.
eileiders en eierstokken, evenals het bovenste deel van de baarmoeder (het baarmoe-
Wat is een laparoscopische operatie en
derlichaam, corpus uteri).
waarom adviseert de gynaecoloog zo´n
Het onderste deel van de baarmoeder dat in
operatie
de vagina (schede) uitmondt, de baarmoe-
Laparoscopie betekent: in de buik (laparo)
dermond of baarmoederhals (cervix of
kijken (scopie). De operatie gebeurt bijna
portio), is niet zichtbaar tijdens de operatie.
altijd onder narcose (algehele verdoving).
Baarmoeder, eileiders en eierstokken liggen
De gynaecoloog maakt meestal een sneetje
niet los in de buik, maar zitten met
van ongeveer 1 cm in de onderrand van de
bindweefselbanden vast onder in het
navel en brengt door dat sneetje een dunne
bekken.
holle naald in de buikholte. Hierdoor wordt de buik gevuld met onschadelijk koolzuur-
De baarmoeder is noodzakelijk om te men-
gas. Zo ontstaat ruimte in de buik om de
strueren en zwangerschappen te dragen.
verschillende organen te zien. Daarna
Daarnaast kan de baarmoeder bijdragen
brengt de gynaecoloog via hetzelfde sneetje
aan erotische gevoelens bij opwinding en
de laparoscoop (kijkbuis) in de buik en sluit
het krijgen van een orgasme.
deze aan op een videocamera. De baarmoeder, eileiders en eierstokken zijn zo zicht-
De eierstokken maken hormonen aan die
baar op de monitor.
elke maand het baarmoederslijmvlies opbouwen. Ook dragen zij bij tot het zin
2
014-270807
Bij het vermoeden op het bestaan van
Hierdoor is ook het verblijf in het ziekenhuis
verklevingen brengt men soms de naald en
korter en gaat het herstel thuis doorgaans
de laparoscoop op een andere plaats in,
sneller. Wel duurt de operatie soms langer,
bijvoorbeeld onder de ribbenboog.
zodat u langer onder narcose bent. De
Ook op een paar andere plaatsen zoals net
ervaring van uw gynaecoloog en het soort
boven het schaambeen en de zijkanten van
operatie spelen een rol bij de operatieduur.
de onderbuik worden sneetjes gemaakt, waardoor men operatie-instrumenten
Redenen voor een laparoscopische
inbrengt. Via de vagina en de baarmoeder-
operatie
hals brengt de gynaecoloog soms een
Uw gynaecoloog adviseert over het alge-
instrument in de baarmoederholte om de
meen een laparoscopische operatie alleen
baarmoeder tijdens de operatie te bewegen.
bij het vermoeden van een goedaardige
Tot slot kan ook in de vagina, achter de
aandoening. Bij kwaadaardige aandoe-
baarmoedermond, een snee worden ge-
ningen wordt deze operatietechniek zelden
maakt. Hierdoor is het mogelijk bijvoorbeeld
gebruikt. Deze aandoeningen worden niet
een vergrote eierstok of een vleesboom uit
besproken in deze folder.
de buikholte te verwijderen. Hieronder komt een aantal redenen voor Gynaecologen gebruiken laparoscopie al
een laparoscopische operatie ter sprake.
vele jaren bij sterilisaties en vruchtbaar-
Zeker niet bij elke besproken afwijking zal
heidsonderzoek. Door verbeteringen van het
of kan een laparoscopische operatie plaats-
instrumentarium is het mogelijk steeds
vinden. Soms bestaat er discussie of dit de
uitgebreidere operaties te doen. Zo is het
beste oplossing is.
mogelijk het openen van de buikholte met een grotere snede te voorkomen.
Een cyste van de eierstok of een vergrote eierstok
Bij een laparoscopische operatie blijft de
Een cyste is een met vocht gevulde holte in
buikholte afgesloten. In vergelijking met
de eierstok. Niet alle cysten hoeven geope-
een ‘gewone’ operatie treedt minder prikke-
reerd te worden. Rond elke eisprong is er in
ling van het buikvlies op en werken de
de eierstok een kleine holte met vocht en
darmen na afloop sneller. De kleinere
daarin een eicel. Dit noemt men een follikel.
sneetjes veroorzaken minder wondpijn.
Zo’n follikel groeit soms door. We spreken
3
014-270807
dan van een persisterend (aanwezig blij-
derd kan worden of dat het noodzakelijk is
vend) follikel. Deze verdwijnt meestal uit
de hele eierstok weg te nemen. Met één
zichzelf. Soms adviseert de gynaecoloog
eierstok is een zwangerschap mogelijk en
een hormoonbehandeling. Een andere naam
komt u niet voortijdig in de overgang. Pas
voor zo’n uit zichzelf verdwijnende cyste is
bij het verwijderen van beide eierstokken is
een functionele cyste. Als een cyste niet
een zwangerschap onmogelijk. Ook komt u
verdwijnt, wordt vaak een operatie gead-
dan, voor zover u dat niet was, in de
viseerd.
overgang.
Er kan sprake zijn van een cystadenoom:
Het verwijderen van gezonde eier-
een goedaardige afwijking waarbij zich slijm
stokken
of ander vocht in de eierstok ophoopt. Een
Bij sommige vormen van borstkanker advi-
ander voorbeeld is een endometriose cyste.
seert de arts om gezonde eierstokken te
Deze afwijking komt later ter sprake.
verwijderen, bijvoorbeeld als de kanker gevoelig is voor vrouwelijke hormonen die
Een eierstok kan ook in zijn geheel vergroot
de eierstokken maken. Ook bij vrouwen met
zijn. Vaak is er dan sprake van een
verscheidene nabije familieleden met
dermoïd, ook wel wondergezwel genoemd.
eierstokkanker, en bij wie een genetische
Allerlei soorten weefsel zijn hierin aanwezig,
mutatie is vastgesteld, speelt soms de over-
zoals haren, botten en talg.
weging gezonde eierstokken te verwijderen om kanker te voorkomen.
Soms wordt de cyste of vergrote eierstok ontdekt omdat u klachten hebt. In andere
Endometriose
gevallen is het een toevalsbevinding. Om
Bij endometriose bevindt het slijmvlies dat
uw klachten te verhelpen of om toekomstige
de binnenkant van de baarmoeder bekleedt,
klachten te voorkomen, adviseert de
zich ook buiten de baarmoeder: in de buik-
gynaecoloog een operatie. Deze bespreekt
holte of in de eierstokken. De menstruaties
voor de ingreep met u of de hele eierstok
zijn vaak pijnlijk omdat ook deze plekjes
verwijderd wordt of alleen de cyste. Dan
bloeden. In de eierstok kan zich bloed
blijft een deel van de eierstok behouden.
ophopen. Dit lijkt op chocolade en men
Soms is het pas tijdens de operatie mogelijk
spreekt dan van chocolade cysten.
om te beoordelen of alleen de cyste verwij-
4
014-270807
Endometriose kan ook verklevingen veroor-
behandeling zelden noodzakelijk. Bij kinder-
zaken.
wens beoordeelt de gynaecoloog eerst hoe de andere eileider er uitziet, en of het
Er bestaan verschillende behandelingsmo-
verstandig is de hydrosalpinx te verwijderen
gelijkheden voor endometriose, zoals hor-
of te openen. Soms is voor het openen van
monen of een operatie. Uw gynaecoloog
een hydrosalpinx een grotere operatie
bespreekt met u welke behandeling voor u
noodzakelijk.
het meest geschikt is. Ook kunt u vragen naar de algemene folder Endometriose of
Buitenbaarmoederlijke zwangerschap
deze downloaden op www.nvog.nl.
Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap noemt men ook wel een extra -uteriene
Bij een laparoscopische operatie kan een
graviditeit, vaak afgekort als EUG (extra =
chocolade cyste geopend of verwijderd
buiten, uterus = baarmoeder, graviditeit =
worden. Ook is het mogelijk haardjes van
zwangerschap). De zwangerschap bevindt
endometriose door middel van laserstralen
zich buiten de baarmoeder, meestal in de
of verhitting weg te branden. Bij ernstige
eileider. Kleine buitenbaarmoederlijke
verklevingen als gevolg van endometriose is
zwangerschappen sterven soms uit zichzelf
een laparoscopische operatie vaak erg
af. Het lichaam ruimt ze dan op.
moeilijk of zelfs onmogelijk.
Soms is een medicijn (methotrexaat) nodig om dit proces te bespoedigen. Bij grotere
Hydrosalpinx
buitenbaarmoederlijke zwangerschappen of
Door een vroeger doorgemaakte ontsteking
bij een bloeding door het barsten van de
kan een eileider zijn afgesloten. Wanneer
eileider is nogal eens een buikoperatie
zich daarin vocht verzamelt, spreken we van
(laparotomie) noodzakelijk. De gynaecoloog
een hydrosalpinx (hydro = vocht, salpinx =
kan besluiten de hele eileider met de
eileider). Meestal zijn er geen klachten, een
buitenbaarmoederlijke zwangerschap te
enkele keer pijnklachten. Vaak is sprake
verwijderen. Soms is het mogelijk de
van verminderde vruchtbaarheid.
zwangerschap voorzichtig uit de eileider te
Afhankelijk van klachten en kinderwens
‘pellen’. Een andere mogelijkheid is het
bespreekt de gynaecoloog of een behande-
inspuiten van medicijnen of suikerwater in
ling nodig is, en zo ja welke. Bij het ont-
de buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
breken van klachten en kinderwens, is
5
014-270807
Men verwacht dat deze daarna uit zichzelf
Verklevingen
afsterft.
Verklevingen (adhesies) kunnen ontstaan door ontstekingen, vroegere operaties of
Voor de operatie bespreekt de gynaecoloog
endometriose.
de voor- en nadelen van deze methoden.
Meestal geven ze geen klachten en is een
Soms is pas tijdens de operatie duidelijk
operatie niet nodig. Pijnklachten worden
wat de beste behandeling voor u is.
maar zelden door verklevingen veroorzaakt.
Toekomstige kinderwens, de mate van
Soms spelen verklevingen een rol bij ver-
schade aan de eileider en de toestand van
minderde vruchtbaarheid. In zeer zeldzame
de andere eileider spelen een rol bij de
gevallen kunnen verklevingen een darm
keuze van de meest zinvolle behandeling.
gedeeltelijk of geheel afsluiten. Dan is een operatie wel noodzakelijk. Hiervoor is bijna
Myomen
altijd een grotere snede nodig.
Myomen (vleesbomen) zijn goedaardige verdikkingen in de wand van de baarmoe-
Ongewild urineverlies
der. Meestal geven ze geen klachten, maar
Incontinentie is de medische term voor
soms is er overmatig bloedverlies, buikpijn
ongewild urineverlies. Als dit optreedt bij
of verminderde vruchtbaarheid.
hoesten, niezen of houdingsveranderingen,
Behandeling is alleen nodig in het geval van
spreekt men van stress -incontinentie. Een
klachten. Hormonen bieden soms een oplos-
niet goed functionerend afsluitingsmecha-
sing, in andere gevallen adviseert de gynae-
nisme van de blaas veroorzaakt deze klacht.
coloog een operatie. Het is afhankelijk van het aantal, de grootte en de plaats van de
Er zijn verschillende behandelingsmogelijk-
vleesbomen of een laparoscopische operatie
heden waarvan de laparoscopische operatie
mogelijk is. Uw gynaecoloog bespreekt dat
er een is. Daarbij wordt de overgang van de
met u. Ook kunt u vragen naar de brochure
blaas naar de plasbuis (urethra) steviger
Myomen of deze downloaden op
bevestigd achter het schaambeen om zo de
www.nvog.nl.
blaas beter af te sluiten. Meer informatie vindt u in de algemene folder Bekkenbodemproblemen bij vrouwen op www.nvog.nl. en de folder Bekkenbodem-
6
014-270807
en incontinentie operaties op www.nvog.nl
De meest voorkomende complicatie bij een
en www.rpz.nl.
laparoscopische operatie is dat er toch een ‘gewone’ buikoperatie (laparotomie) moet
Verwijdering van de baarmoeder
plaatsvinden via een grotere snede. In
Voor uitgebreide informatie over het verwij-
wezen is dit geen echte complicatie, omdat
deren van de baarmoeder (uterusextirpatie)
het soms gewoon te moeilijk is om zorgvul-
verwijzen wij naar de algemene folder Het
dig te opereren met behulp van de laparo-
verwijderen van de baarmoeder bij goed-
scopische methode. Dit komt vooral voor bij
aardige aandoeningen op www.rpz.nl.
ernstige verklevingen door endometriose of een eerdere buikoperatie. Ook andere
Er zijn diverse technieken bij laparosco-
technische problemen zijn mogelijk, zoals
pische operaties. Nadat de baarmoeder in
het niet goed zichtbaar zijn van afwijkingen.
de buik is losgemaakt van de omringende
Houdt u er dus altijd rekening mee dat u
structuren, kan zij in kleine stukjes wegge-
met een grotere snede dan gepland wakker
haald worden via de insteekopeningen, of in
kunt worden. De opname in het ziekenhuis
zijn geheel via een snede bovenin de
en het herstel duren dan langer.
vagina. Daarbij ontstaat een litteken in de top van de schede. Afhankelijk van de
Bij het opereren zelf kunnen complicaties
operatietechniek kan de baarmoedermond
optreden. In zeer zeldzame gevallen worden
al dan niet behouden blijven. Uw gynaeco-
de urinewegen of darmen beschadigd. De
loog kan u nadere informatie geven.
gevolgen zijn soms pas zichtbaar als u al uit het ziekenhuis ontslagen bent. Bij ernstige
Risico´s en complicaties
buikpijn, koorts of pijn in de nierstreek (aan
Wij bespreken hier een aantal mogelijke
de zijkant van de rug) is het dan ook ver-
gevolgen en complicaties van laparosco-
standig direct met de dienstdoende gynae-
pische operaties. Bedenk bij het lezen dat
coloog contact op te nemen. Deze bescha-
het om mogelijke gevolgen gaat: de meeste
digingen zijn meestal goed te behandelen,
operaties verlopen zonder complicaties. De
maar ze vragen extra zorg en het herstel
meeste complicaties kunnen ook optreden
duurt langer.
bij een niet-laparoscopische operatie.
7
014-270807
Elke narcose brengt risico’s met zich mee.
anders is of langer duurt dan verwacht, is
Als u verder gezond bent, zijn deze risico’s
het verstandig dit met uw huisarts of
zeer klein.
gynaecoloog te bespreken.
Bij de operatie brengt men meestal een
De beslissing
katheter in de blaas. Daardoor kan een
Het is belangrijk dat u zelf achter de beslis-
blaasontsteking ontstaan. Zo’n ontsteking is
sing tot operatie staat. Bij laparoscopische
lastig en pijnlijk, maar goed te behandelen.
operaties hebt u ruim de tijd om na te denken. Het gaat immers om goedaardige
Er kan in de buikwand of in de vagina een
afwijkingen. De enige uitzondering is een
nabloeding optreden. Meestal verwerkt het
buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
lichaam zelf een bloeduitstorting, maar dit
Daarbij is nogal eens spoed geboden, vooral
vergt een langere periode van herstel. Bij
als zich bloed in de buik bevindt.
een ernstige nabloeding is soms een tweede operatie nodig, vaak via een grote snede.
Voordat u de definitieve beslissing neemt tot een operatie, is het verstandig na te
Bij iedere operatie is er een klein risico op
gaan of de volgende vragen beantwoord
het ontstaan van een infectie of trombose.
zijn.
Een littekenbreuk is een complicatie op
-
Wat is de reden voor de operatie?
-
Als u geen klachten hebt: is behandeling
langere termijn. Darmen en buikvlies puilen
echt noodzakelijk?
dan door de buikwand onder de huid naar
-
Als u wel klachten hebt: hoe groot is de
buiten. Deze complicatie kan bij alle buik-
kans dat deze zullen verminderen of
operaties voorkomen, dus ook bij laparo-
verdwijnen na de operatie?
scopische ingrepen.
-
Zijn er andere behandelingsmogelijkheden, bijvoorbeeld met medicijnen?
Sommige vrouwen hebben na de operatie
Welk resultaat is daarvan te ver-
klachten als duizeligheid, slapeloosheid,
wachten?
moeheid, concentratiestoornissen, buik-
-
en/of rugpijn. Deze zijn niet ernstig te
Wat wordt er verwijderd en wat zijn de gevolgen daarvan?
noemen, maar kunnen vervelend zijn. Als
-
het verloop van het herstel na de operatie
Waar komen de littekens op de buik en komt er een litteken in de vagina?
8
014-270807
-
Bent u op de hoogte van mogelijke
en de situatie thuis hebt u na thuiskomst
risico’s en complicaties?
soms enige hulp nodig. Bespreek dit van
Hebt u voldoende informatie en tijd
tevoren met uw gynaecoloog of huisarts. Als
gehad om een weloverwogen beslissing
u buitenshuis werkt moet u over het alge-
te nemen?
meen rekenen op enkele weken afwezigheid. De zwaarte van de operatie en de
De operatie
snelheid van uw herstel spelen hierbij een
Voorbereidingen
rol.
De voorbereidingen voor een operatie en de gang van zaken verschillen per ziekenhuis.
De operatiedag zelf
Hieronder volgt een globale beschrijving wat
Als u de dag van de operatie wordt opgeno-
u kunt verwachten.
men moet u ‘nuchter’ komen. Dat betekent dat u vanaf 24.00 uur niet mag eten,
De gynaecoloog bespreekt met u hoe lang
drinken of roken.
de verwachte ziekenhuisopname is en
Een verpleegkundige ontvangt u op de
wanneer u wordt opgenomen. Dit kan de
afdeling. Soms scheert men het bovenste
dag van de operatie zijn of de dag ervóór.
deel van het schaamhaar weg en krijgt u
Meestal vindt er poliklinisch vóóronderzoek
een prik om trombose te voorkomen. U
plaats: bloedonderzoek, soms een longfoto,
krijgt operatiekleding aan. Vlak voor de
een hartfilmpje (ECG) en een algemeen
operatie krijgt u soms nog een medicijn
lichamelijk onderzoek. Soms hebt u op de
waar u slaperig van wordt. Een droge mond
polikliniek een gesprek met de anesthesio-
is een bijwerking daarvan. U wordt in bed
loog (de arts die de narcose geeft). Dit
naar de operatieafdeling gebracht. Via een
gesprek en het vooronderzoek vinden soms
naald in uw hand of arm dient de anesthe-
ook op de afdeling plaats, als u een dag
sist de narcose (verdoving) toe. U valt in
voor de operatie wordt opgenomen.
slaap en merkt niets meer tot u na de
Voordat u wordt opgenomen, is het aan te
operatie wakker wordt in de uitslaapkamer.
raden een en ander te regelen voor de
De duur van de operatie varieert van een
periode na het ontslag uit het ziekenhuis.
half uur tot soms een aantal uren, afhanke-
Ook al hebt u geen grote buikwond, u kunt
lijk van de bevindingen en de soort
nog wel pijn hebben en zich slap voelen.
operatie.
Afhankelijk van de zwaarte van de operatie
9
014-270807
In het ziekenhuis
een grotere operatie als een baarmoeder-
Na de operatie gaat u terug naar de afdeling
verwijdering is dit soms langer, bij een
als u goed wakker bent. Soms hebt u keel-
kleine en vlotte ingreep verloopt het herstel
pijn als gevolg van een buisje dat onder
soms sneller. De eerste dagen kunt u over
narcose werd ingebracht om u te beade-
het algemeen wel voor u zelf zorgen, maar
men. Via een infuus krijgt u vocht.
niet voor een gezin. Vaak bent u sneller
Vaak bent u misselijk en soms moet u over-
moe en kunt u minder aan dan u dacht. In
geven.
dat geval is het verstandig toe te geven aan de moeheid en extra te rusten. Te hard van
Het infuus blijft aanwezig tot de misselijk-
stapel lopen heeft vaak een averechts
heid verdwenen is en u zelf voldoende
effect. Uw lichaam geeft aan wat u wel en
drinkt. Soms is tijdens de operatie een
niet aankunt. Daarnaar luisteren is belang-
katheter in de blaas gebracht waardoor de
rijk. Als u zich voelt opknappen kunt u
urine wegstroomt. Afhankelijk van de soort
geleidelijk uw activiteiten uitbreiden.
en zwaarte van de operatie verwijdert de verpleegkundige het infuus en de katheter
Een vlotter herstel bij een laparoscopische
dezelfde of de volgende dag. Bij een
operatie in vergelijking met een ‘gewone’
operatie in verband met ongewild urine-
operatie is één van de voordelen van deze
verlies blijft de katheter soms langer aan-
ingreep. Voor sommige vrouwen is het ook
wezig. Voor pijn na de operatie krijgt u
een nadeel. Voor de omgeving kan het
pijnstillers toegediend. Soms hebt u behalve
lijken, alsof u met deze kleine sneetjes en
buikpijn ook schouderpijn. Het tijdens de
het snelle ontslag uit het ziekenhuis eigen-
operatie gebruikte koolzuurgas om meer
lijk nauwelijks ziek bent, zodat u minder
ruimte in de buik te maken, veroorzaakt
hulp en steun thuis krijgt dan na een
deze pijn.
‘gewone’ operatie met een grotere snede. Het is verstandig de signalen van uw
Herstel thuis
lichaam ook na een laparoscopische opera-
Afhankelijk van de zwaarte van de operatie
tie serieus te nemen.
en uw conditie blijft u een of enkele dagen in het ziekenhuis. Over het algemeen moet u voor herstel zeker op twee tot drie weken rekenen. Bij
10
014-270807
Bloedverlies
de hele baarmoeder is weggenomen. Het is
Na sommige operaties hebt u bloedverlies
in deze situaties voor de genezing beter als
uit de vagina. Dit kan variëren van een paar
er niets in de schede komt. U krijgt dan
dagen tot een paar weken.
meestal het advies om de eerste zes weken na de operatie geen gemeenschap (samen-
Hechtingen
leving) te hebben en geen tampons te ge-
In sommige ziekenhuizen gebruikt men voor
bruiken. Er is niets op tegen om al eerder
de littekentjes hechtingen die uit zichzelf
seksueel opgewonden te raken of te mas-
oplossen. Dit duurt ongeveer zes weken.
turberen.
Soms gebruikt men materiaal dat binnen
Als er geen litteken in de vagina aanwezig
een week oplost. In andere ziekenhuizen
is, mag u eerder gemeenschap hebben. De
worden hechtingen gebruikt die na onge-
buik is vaak de eerste tijd nog gevoelig.
veer een week moeten worden verwijderd.
Wacht er dan liever nog een poosje mee.
Dit gebeurt op de polikliniek of door de huisarts. Zolang er nog wondvocht uit de
Na controle
wondjes komt, is het verstandig een pleister
Na iedere operatie krijgt u een afspraak
of een gaasje aan te brengen. Als de
voor na controle op de polikliniek. Indien
wondjes droog zijn, is dit niet meer nodig.
weefsel is verwijderd tijdens de operatie, krijgt u de uitslag van het weefselonder-
Douchen en baden
zoek. De gynaecoloog bespreekt met u of
U mag gerust douchen. Bespreek met uw
nog verdere controle of behandeling nood-
gynaecoloog of het nemen van een bad
zakelijk is. Ook krijgt u adviezen over werk-
toegestaan is. Bij een litteken in de schede
hervatting, en natuurlijk kunt u zelf ook
zijn de meningen hierover verdeeld. Als u
vragen stellen.
alleen buiklittekentjes hebt, is er geen bezwaar tegen baden of zwemmen.
In geval van problemen Neem contact op met het ziekenhuis of uw
Seksualiteit
huisarts bij hevige buikpijn, koorts of hevig
Na sommige operaties is er een litteken in
bloedverlies (meer dan een normale men-
de vagina. Dit kan zijn bij een operatie
struatie).
waarbij weefsel via een opening achter de baarmoedermond is verwijderd of waarbij
11
014-270807
Lotgenotencontact Met vrouwen die eenzelfde operatie hebben meegemaakt, kunt u praten over gevoelens of twijfels die u hebt. Hiervoor kunt u terecht bij Patiëntenvereniging Gynaecologie Nederland www.pgn-gynaecologie.nl Tot slot Indien u na het lezen van deze algemene informatie nog vragen heeft, stel deze dan gerust aan uw behandelend arts. De medewerkers van de polikliniek Gynaecologie zijn op werkdagen van 08.00 tot 16.00 uur bereikbaar op telefoonnummer (0181) 65 83 80. Ook kunt u daar algemene folders van de NVOG opvragen. U kunt deze ook downloaden op www.nvog.nl. De tekst in deze algemene informatiefolder is gebaseerd op de voorlichting van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG), © 1998 www.nvog.nl
12
014-270807
WOORDENLIJST
Endometriose
Adhesies
Baarmoederslijmvlies dat voorkomt op een
Verklevingen, meestal geven zij geen
andere plaats dan in de baarmoeder.
klachten. EUG Anesthesist
Afkorting voor extra-uteriene graviditeit of
Arts die gespecialiseerd is in de anesthesie
buitenbaarmoederlijke zwangerschap. De
(verdoving/narcose).
zwangerschap bevindt zich niet in de baarmoeder, maar is vaak ingenesteld in de
Corpus uteri
eileider en niet levensvatbaar.
Bovenste deel van de baarmoeder dat in de buik gelegen is.
Follikel Een kleine holte in de eierstok waarin zich
Cyste
een eitje bevindt.
(hier) Een holte in de eierstok gevuld met vocht.
Functionele cyste Een grote cyste in de eierstok die na enige
Cystadenoom
tijd uit zichzelf verdwijnt. Soms is een
Een cyste van de eierstok, waarin zich helder of slijmerig vocht
hormoonbehandeling noodzakelijk.
opgehoopt,
meestal goedaardig.
Hydrosalpinx Afgesloten eileider waarin zich vocht heeft
Dermoïd
opgehoopt.
Medische term voor ‘wondergezwel’: een vergrote eierstok waarin zich allerlei soorten
Katheter
weefsel bevindt, zoals talg, haren en soms
(hier) Een slangetje in de blaas om urine te
botweefsel. Deze gezwellen zijn bijna altijd
laten weglopen.
goedaardig. Laparoscopie ECG
Operatie via een kijkbuis.
ElektroCardioGram (hartfilmpje). Laparotomie Operatie via een grotere snede in de buikwand.
13
014-270807
Menstruatie
Ureterus
Maandelijkse bloeding.
‘Plasbuis’. Deze voert de urine van de blaas af.
Methotrexaat Medicijn dat per injectie of als tablet wordt
Uterus
toegediend om de buitenbaarmoederlijke
Baarmoeder.
zwangerschap te laten afsterven. Het Uterusextirpatie
medicijn remt de celdeling.
Verwijdering van de baarmoeder. Myoom Vleesboom
Goedaardige spierknobbel in de baarmoe-
Myoom.
derwand. Ovarium Eierstok. Overgang De periode rond de laatste menstruatie (gewoonlijk rond het 52e levensjaar). Portio Onderste deel van de baarmoeder dat in de schede uitmondt. Trombose Vorming van stolsel in een bloedvat. Tuba Eileider. Salpinx Eileider.
14
014-270807
