Landelijk Loket Bestuurlijke Dossiers
Landelijk Informatie en Expertise Centrum (LIEC) -1-
Gedeelde kennis: het wapen in de strijd tegen georganiseerde criminaliteit
Onmisbaar voorstel aan rijksoverheid
Landelijk Loket Bestuurlijke Dossiers
Om deze en andere vormen van georganiseerde criminaliteit effectief te bestrijden is het delen van kennis tussen het bestuur, het Openbaar Ministerie en de handhavingsen opsporingsdiensten essentieel. Hiermee kan de aanpak van criminaliteit met en op elkaar worden afgestemd. Een onmisbaar middel hierbij zijn de bestuurlijke dossiers omdat hiermee de gedeelde kennis meer wordt geborgd en knelpunten en misstanden zichtbaar worden.
Landelijk Loket
De politie constateerde landelijk een stijgende trend in diefstallen en vermissingen van mobiele telefoons en een stijging in het aantal overvallen en ramkraken op telecomwinkels en transporteurs van telefoonapparatuur. Grof geweld wordt niet geschuwd. Een mogelijkheid om diefstal van mobiele telefoons minder aantrekkelijk te maken is het blokkeren van het Imei-nummer, een uniek nummer voor elke telefoon. Door dit nummer te blokkeren kan de telefoon niet meer functioneren op het telefoonnetwerk. Om dit voor elkaar te krijgen moeten de Imei-nummers van alle vermiste en gestolen mobiele telefoons opgeslagen worden in een centrale database. De telecomproviders kunnen de nummers in deze database vervolgens blokkeren op hun netwerk. Naar aanleiding van het bestuurlijke dossier over dit fenomeen werken de ministeries van Veiligheid en Justitie en Economische zaken, Landbouw en Innovatie samen met de telecomproviders aan een oplossing. -2-
Bestuurlijke dossiers worden aangeboden aan en verzameld door het Landelijk Loket Bestuurlijke Dossiers. Dit loket is sinds 2011 ondergebracht bij het Landelijk Informatie en Expertise Centrum aanpak georganiseerde criminaliteit (LIEC). Het LIEC brengt de aanbevelingen uit de dossiers over aan de geadresseerde partijen. Doordat alle dossiers op één plek binnenkomen, kunnen er regio-overstijgende fenomenen worden gesignaleerd waar de overheid op kan anticiperen.
Wanneer wordt een bestuurlijk dossier opgesteld?
Een bestuurlijk dossier wordt opgesteld als tijdens opsporingsonderzoeken structurele knelpunten en kwetsbaarheden in maatschappelijke processen naar voren zijn gekomen die vragen om een preventieve aanpak en/of het opwerpen van barrières. Het kan gaan om verdachten/betrokkenen die gebruik maken van legale maatschappelijke processen, zoals wetgeving, gewoonten, vergunningsstelsels of subsidies, met de verwachting dat het een werkwijze is die ook in de toekomst gevolgd zal worden. Bestuurlijke dossiers staan los van een strafrechtelijk traject. Het is voor de inhoud van het dossier niet nodig dat een verdachte daadwerkelijk veroordeeld is of wordt voor de gepleegde feiten. Een veroordeling kan het dossier wel krachtiger maken.
Wie stelt een bestuurlijk dossier op?
Bestuurlijke dossiers worden vooral door de politie - in overleg met het Openbaar Ministerie (OM) - opgesteld. Bij het opstellen van een bestuurlijk dossier kunnen de Regionale Informatie en Expertise Centra (RIEC’s) en het LIEC direct vanaf de start procesmatige begeleiding geven en inhoudelijk bijdragen als het onderwerp van het bestuurlijk dossier aansluit bij een van de RIEC-thema’s (mensenhandel en -smokkel, georganiseerde hennepteelt, fraude en misbruik in de vastgoedsector, witwassen en handhavingsknelpunten).
Het proces
Voor het opstellen van een bestuurlijk dossier kan gebruik gemaakt worden van het standaardformat Bestuurlijk Dossier. Dit format is onder andere te downloaden via de -3-
Gedeelde kennis: het wapen in de strijd tegen georganiseerde criminaliteit
website van het LIEC: www.liec.nl/loket of te vinden op Politie Kennis Net (PKN). Daar staat ook een procesbeschrijving waarin voor iedere fase een overzicht staat van de stappen die moeten worden ondernomen, welke partijen dit moeten doen en binnen welk tijdsbestek dit dient te gebeuren.
Constateren van een knelpunt
Opstellen bestuurlijk dossier
Dossier aanbieden aan het Landelijk Loket (+afschrift RIEC)
LIEC coördineert en volgt de opvolging
LIEC koppelt voortgang binnen drie maanden terug aan de opsteller
Binnengekomen dossiers
Het Landelijk Loket Bestuurlijke Dossiers behandelt een grote diversiteit aan bestuurlijke dossiers. Vanaf de start van het Landelijk Loket Bestuurlijke Dossiers zijn onder andere de volgende dossiers bij het LIEC binnengekomen.
Landelijk Loket Bestuurlijke Dossiers
Naam
Onderwerp
Opsteller
Proeftuin Zambezi
Versleutelde bestanden met betrekking tot kinderporno
Regiopolitie Rotterdam-Rijnmond
Imei-blocking
Blokkeren Imeinummer gestolen GSM’s
Bovenregionale recherche Midden-Nederland
LTTE* in Nederland
KLPD, Nationale Recherche
Talang
Subsidies en vergunningen voor aan LTTE gerelateerde organisaties Hacktivisme
KLPD, Nationale Recherche
Zilver
Fraude met PGB**
Regiopolitie Hollands Midden
Growshops
Faciliteren van hennepteelt door growshops
KLPD, Nationale Recherche
Proeftuin Vastgoed Witwassen via vastgoed Haaglanden
Regiopolitie Haaglanden/Finec
Dollar
Payrollfraude
Bovenregionale Recherche Noord- en Oost-Nederland
Tamabala
Fraude met PGB**
Regiopolitie Flevoland
Overvallen op geldlopers
Overvallen gepleegd op geld- Nationale Stuurgroep Overvallen lopers vanuit een naast een geldautomaat gelegen pand
* Liberation Tigers of Tamil Eelam ** Persoons Gebonden Budget
Een bestuurlijk dossier en een bestuurlijke rapportage: het verschil
Een bestuurlijk dossier gaat over structurele knelpunten en kwetsbaarheden in maatschappelijke processen die tijdens opsporingsonderzoeken naar voren komen. Daarnaast staan in een bestuurlijk dossier ook adviezen over de aanpak ervan. Het gaat over criminele fenomenen en de manier waarop deze beleidsmatig op landelijk niveau kunnen worden bestreden. Voorbeelden zijn vechtsportgala’s, dupliceren van auto’s, PGB-fraude. -4-
Een bestuurlijke rapportage
Dit is een adviesrapport over concrete knelpunten of lokale casussen die vragen om acties van het lokale en/of regionale bestuur. Bijvoorbeeld het advies een hennepkwekerij of coffeeshop te sluiten of vergunningen in te trekken. Een bestuurlijke rapportage wordt rechtstreeks aan het lokale bestuur of aan het Regionale Informatie en Expertise Centrum (RIEC) in de betreffende regio gestuurd. -5-
Gedeelde kennis: het wapen in de strijd tegen georganiseerde criminaliteit
Voorbeelden van Bestuurlijke Dossiers Subsidies en vergunningen voor LTTE gerelateerde organisaties Verschillende frontorganisaties van de terroristische Sri Lankaanse organisatie Liberation Tigers of Tamil Eelam (LTTE) zijn in Nederland actief. Zij richten zich vooral op het inzamelen van geld om de terroristische activiteiten van de LTTE te steunen. Bovendien zijn er in Nederland verschillende Tamil-scholen die zijn verbonden aan de LTTE. Onder andere uit inbeslaggenomen administratie blijkt dat de persoon die een coördinerende rol heeft binnen dit onderwijs de tweede man achter de LTTE in Nederland is. Verder is uit het onderzoek gebleken dat diverse keren gemeenten subsidies en/of vergunningen hebben verstrekt aan een binnen Nederland actieve frontorganisatie van de LTTE. Het doel van het dossier was het informeren van gemeenten zodat deze rekening kunnen houden met LTTE bij het verstrekken van vergunningen en subsidies. Witwassen via vastgoed In een vastgoedonderzoek kwam een aantal knelpunten en kwetsbaarheden naar voren die misbruik van vastgoed bevorderen in de fase na de aankoop van het vastgoed, de zogenaamde exploitatiefase. Het onderzoek laat zien dat illegale gelden - zoals voor de belastingdienst verzwegen omzet en crimineel inkomen uit bijvoorbeeld hennepteelt, drugshandel en illegale kamerverhuur - gebruikt worden om de hypotheekschuld aan de bank af te lossen, verbouwingen te betalen et cetera. Zo wordt geld witgewassen. Door de belastingherziening in 2011 is de administratieve verplichting voor vastgoedbeleggers in particulier onroerend goed komen te vervallen, waardoor de overheid geen controle meer uitvoert op de exploitatieopbrengst ervan. Malafide personen maken gebruik van het ontbreken van toezicht tijdens de exploitatiefase en is er een klimaat ontstaan voor grootschalige fraude met onroerende zaken. De vraag in het dossier was informeren en vragen om meedenken over een oplossing.
Het LIEC
Het Landelijk Informatie en Expertise Centrum (LIEC) stimuleert en ondersteunt de geïntegreerde aanpak van georganiseerde criminaliteit en is actief op bovenregionaal, nationaal en internationaal niveau. Het LIEC is een ‘shared service center’ voor de Regionale Informatie en Expertise Centra (RIEC’s). Het LIEC stroomlijnt zoveel mogelijk de werkwijzen van de RIEC’s en ondersteunt bij de onderlinge afstemming. Ook maakt en onderhoudt het LIEC landelijke afspraken met diverse partners, onder andere over de uitwisseling van informatie tussen betrokken partijen. Door kennis te delen, vergroten we als georganiseerde overheid de slagkracht in onze gezamenlijke strijd tegen de georganiseerde criminaliteit. -6-
Landelijk Loket Bestuurlijke Dossiers
Zambezi In het kader van een onderzoek naar de distributie en vervaardiging van kinderporno wordt bij een aanhouding een aantal gegevensdragers in beslag genomen waar vermoedelijk kinderporno op staat. Vanwege de zware encryptie van de bestanden op de gegevensdragers is de politie niet in staat om de inhoud vast te stellen. Dergelijke versleutelde bestanden worden steeds vaker aangetroffen, mede omdat de versleutelingsoftware veelal gratis te verkrijgen is en eenvoudig is toe te passen. In navolging van ontwikkelingen in Groot-Brittannië stellen de schrijvers van het dossier voor om het niet af staan van het wachtwoord om de bestanden te ontsleutelen strafbaar te stellen wanneer het vermoeden bestaat dat de versleutelde bestanden uit kinderporno bestaan. Met name om de kinderen die worden misbruikt voor de vervaardiging van kinderporno zo snel mogelijk uit dat circuit te kunnen halen is het van groot belang dat opsporingsdiensten dergelijke bestanden kunnen ontsleutelen. Overvallen op geldlopers Door de Nationale Stuurploeg Overvallen werd geconstateerd dat in relatief korte tijd meerdere overvallen op geldlopers waren gepleegd waarbij gebruik gemaakt werd van een naast een geldautomaat gelegen leegstaand pand. Vanuit het leegstaande pand creëerden de overvallers een doorgang naar de kluisruimte achter de geldautomaat. Vanuit het naastgelegen pand werd de komst van de geldloper afgewacht en overvallen. De verspreiding van de rapportage heeft geleid tot het maken van een risicoanalyse van alle aanwezige geldautomaten in Purmerend en Waterland.
Het Landelijk Loket Bestuurlijke Dossiers
Alle bestuurlijke dossiers worden ingediend bij het Landelijk Loket Bestuurlijke Dossiers van het LIEC. Dit kan per mail naar
[email protected] of neem contact op met het LIEC (070) 353 46 65. Ook de dossiers die in de afgelopen jaren zijn opgesteld kunnen nog worden ingediend. Bij twijfel tussen een bestuurlijke rapportage of een bestuurlijk dossier kan het Landelijk Loket geraadpleegd worden. LIEC/Landelijk Loket Bestuurlijke Dossiers Den Haag Telefoon: (070) 353 46 65 E-mail:
[email protected] www.liec.nl April 2012 -7-
www.liec.nl/loket tekst & redactie: LIEC
vormgeving: Hans Dienaar bNO fotografie: F-stop stock ©april 2012