L audit financier des communes De financiële audit van de gemeenten

Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

vzw

L’audit financier des communes De financiële audit van de gemeenten Leopoldina CACCIA DOMINIONI Boryana VERMEULEN–NIKOLOVA


vzw

Gemeenten: Gemeenten wettelijke basis: KB 02/08/1990 gewijzigd door KB 24/05/1994 zeer precieze regels te volgen bij de registratie van verrichtingen. OCMW: OCMW organieke wet 8/7/1976, versterkt bij ordonnantie 8/10/2015 van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) van het Brussels Gewest, voor omzetting richtlijn 2011/85 EU. Toezicht op thesaurie en geschriften: raad voor maatschappelijk welzijn en verslag aan de GGC (toezicht) om de 3 maanden. Rol van de ontvanger: ontvanger - is verantwoordelijk voor het bijhouden van de boekhouding - staat onder het gezag van het college - zijn actie wordt om de 3 jaar geëvalueerd tijdens zijn mandaat (beperkt in tijd) 2

© AVCB-VSGB - rue d'Arlon 53/4 Aarlenstraat - 1040 Bruxelles Brussel

1


vzw

Art. 263undecies NGW, systeem van interne controle: gemeentesecretaris, goedgekeurd door gemeenteraad, op voorstel van het college. Geen risico dus dat de persoon die de rekeningen vestigt (de ontvanger), ze ook controleert. NGW bepaalt dat de interne controle de veiligheid moet waarborgen mbt: •

het bereiken van de doelstellingen

•

de naleving van wetten en procedures

•

de beschikbaarheid van betrouwbare info ivm financiën en beheer

•

het doeltreffend en spaarzaam gebruik van de middelen

•

de vrijwaring van de activa

•

de preventie van fraude 3


vzw

Voorbeeld: overheidsopdrachten Gemeenteraad bepaalt gunningswijze van overheidsopdrachten (enkele uitzonderingen) Goedkeuring door het Toezicht Democratische controle: gemeenteraad & regionaal Parlement Ultieme instantie: Rekenhof

4


2


vzw

Rol van het Toezicht duidelijk uitgedrukt op de website van Brussel Plaatselijke Besturen:

" Het toezicht van de toezichthoudende overheid heeft zowel betrekking op de wettigheid van de rechtshandelingen en contracten opgesteld door de ondergeschikte bestuursorganen, als op hun opportuniteit of overeenstemming belang. met het algemeen belang Het toezicht van de toezichthoudende overheid gaat bijgevolg verder dan de bevoegdheid van de rechter en dus van de Raad van State, die enkel de wettigheid van de rechtsakte mag beoordelen. “ 5


1.

vzw

Goedkeuringstoezicht: Goedkeuringstoezicht: algemene uitvoeringstermijn 40 dagen + modaliteiten (80, 60 dagen met verlenging)

Wettelijke basis: Ordonnantie van 14 mei 1998 houdende regeling van het administratief toezicht op de gemeenten van het Brussels Gewest – art.13, 14 + 15 ivm begroting Preventieve controle op begroting & rekeningen van de gemeenten Goedkeuring van de rekeningen van gemeenten en regieën Algemene termijn voor de andere handelingen met financiële impact: impact Termijn niet nageleefd handeling goedgekeurd Gemeentehandelingen treden pas in werking na voorafgaande en verplichte goedkeuring van de toezichthoudende overheid

6


3


1.

vzw

Goedkeuringstoezicht Andere handelingen met financiële impact onderworpen aan goedkeuring: • Rekeningen en begrotingen van regieën, lasten van leningen, gunning van bepaalde overheidsopdrachten • Gemeentepersoneel: statuut, loonschalen, bezoldiging, toelagen • Pensioenen + financieringswijze van pensioenen • Uitgaven wegens dwingende en onvoorziene omstandigheden (art. 249, §1, 1e lid NGW) • Consolidering en herziening van financiële lasten van leningen • Organisatie en oprichting van regieën • Keuze van gunningswijze en vaststelling van de voorwaarden ivm opdrachten voor werken, leveringen en diensten (…)

7


2.

vzw

Algemeen toezicht op gemeentebelastingen en -retributies Tegengewicht voor fiscale autonomie vastgelegd in Grondwet De gemeentelijke handeling schendt het algemeen belang niet en strookt met de wet Gemeentehandelingen bestaan vanaf de beslissing door de gemeenteraad, maar blijven onderworpen aan algemeen administratief toezicht (vernietiging of schorsing) = delicaat, delicaat, want vernietiging heeft retroactieve werking

8


4


3.

vzw

Dwangtoezicht / vervangingstoezicht uitgeoefend omwille van de wettelijkheid (zware en uitzonderlijke maatregelen): Op financieel en begrotingsvlak: de regering kan in de plaats treden van de gemeenteraad om verplichte uitgaven ten laste van de gemeente op de begroting in te brengen Sturen van regeringscommissaris: regeringscommissaris om de gevraagde inlichtingen of opmerkingen in te zamelen of een op de gemeenteoverheid rustende verplichting na te komen

9


vzw

Gewestelijke Commissie voor Gemeentelijke Comptabiliteit = adviseert de gemeenten en treedt op als deskundige in opdrachten vanwege de toezichthoudende minister Subsidiaire normen ivm boekhouding in het kader van de uitoefening van toezicht op de gemeenten Thema’s (o.a.): uitgifte van obligaties, algemeen boekhoudkundig reglement, ESR 2010, interne controle, rol van ontvanger, BTW en toenadering tussen boekhouding van gemeente en OCMW Enkele ratio’s vastgelegd door de Commissie: • Evolutie van opbrengst en lasten in tijd t.o.v. totaal • Ratio’s ivm structuur van activa, passiva, resultatenrekening, liquiditeit • Fiscaliteit en mogelijkheid om te sparen • Manœuvreerruimte: bedrijfskapitaal en nood aan bedrijfskapitaal • Evaluatie van de geleverde dienst (performance): lopende lasten, werkingslasten, exploitatielasten per inwoner

10


5


vzw

Gemeente-inkomsten = > 37 % overdrachten, vooral regionaal, maar ook communautair en federaal Overdrachten = ‘vaste’ dotaties, +/- 15 % ; ‘voorwaardelijke’ dotaties +/- 23 % van de ontvangsten ‘Voorwaardelijk’: Precieze regels, zowel vóór de ondertekening van overeenkomsten die de modaliteiten vastleggen voor het gebruik van het toegekende geld, als nadien bij de terugbetaling van de voorschotten = Monitoring en bijkomende controle t.o.v. wat we reeds zagen

11


vzw

10 / 19 gemeenten onder saneringsplan (Brussels Gewestelijk Herfinancieringsfonds van de Gemeentelijke Thesaurieën (BGHGT): slecht beheer door de gemeenten? Sinds jaren ‘70: heel wat studies ivm context waarin gemeenten functioneren. Het financieel beheer van de gemeenten: is gezond en verbetert sinds jaren, ondanks aanzienlijke externe problemen (Dexia crisis, context die ongunstig evolueert in het bijzonder voor Brusselse gemeenten) < 4.000 €/jaar/inw.: groot deel van onderwijs, cultuur, wegen, netheid, veiligheid, strijd tegen armoede en uitsluiting, en basisdiensten Audit ivm performance, nieuwe pistes naast financiële return voor evaluatie van het gemeentebeheer: - Indicatoren ivm welzijn andere dan BBP (Planbureau & Europese Commissie) - ‘performance-audit’: creatie van toegevoegde waarde voor de gemeenschap (Raad van Europa)

12


6


vzw

Naast « risico’s ivm financieel beheer »

1. Risico’s ivm de evolutie van het werkkader van de besturen: besturen: bevolkingsgroei, bevolkingsgroei, uitbreiding van risico’s voor uitsluiting, uitsluiting, vergrijzing, vergrijzing, daling van het gemiddeld inkomen, inkomen, … Voor Brusselse gemeenten in het bijzonder: - 150 verschillende nationaliteiten, culturen, religies - dualisering van de economie: - enerzijds internationale business - anderzijds werkloosheid, i.h.b. Brusselaars uit kansarm milieu - kapitaalvlucht naar de 2 andere Gewesten - problemen ivm veiligheid en toestroom van migranten, wegens centrale rol in de EU-administratie en geografische ligging 13


vzw

2. Politieke beslissingen en werking van andere administraties : - Impact van de recentste beslissingen (Tax-shift) i.v.m. personenbelasting - Vertraging in inkohiering van PB door FOD Financiën : > 1 jaar voor invordering aanvullende belastingen door gemeenten; het beloofde voorschottensysteem is er nog steeds niet - Belastingvermindering m.b.t. onroerende voorheffing - Toepassing van de Europese regels i.v.m. begrotingstekort en de boekhoudnormen ESR 2010 : systeem van « reporting » m.b.t. statistieken van de Europese Commissie of evaluatie van de lokale besturen - nood aan chronische financiering en dus restricties op hun beheersautonomie 14


7


vzw

Controle door privéprivé-auditeurs: doeltreffender dan de reeds bestaande overheidscontrole ? 1. Economisch optimum = het beste financieel beheer in functie van het algemeen belang, belang, op middellange en lange termijn (overheidsinvesteringen) overheidsinvesteringen) Talrijke en minutieuze overheidscontroles: - Ontvangers, Gewest, voor alles wat de gemeentefinanciën aanbelangt; - Federaal, EU, Gemeenschappen of (nog) Gewest voor specifieke subsidies Controles in het algemeen belang: vooropgestelde doelstellingen, doelgroepen, stadscontext, evolutie van de variabelen – demografie, inkomsten, achteruitgang of verbetering van de levensomstandigheden 2. Instrumenten voor analyse van de boekhouding: boekhouding: Ontvangers beschikken over heel wat indicatoren en tools voor evaluatie, evaluatie, o.a. o.a. vanwege de gewestelijke commissie voor gemeenteboekhouding en de partnerpartner-banken van de gemeenten 15


vzw

3. Quid - betaling van een dienst geleverd door privésector aan overheid? overheid? Controle door privé-auditeurs = kost betaald door de gemeenschap -

Overlapping met de reeds talrijke controles?

-

Quid verplichtingen qua openbare dienst door besturen?

TOCH welkom: - Financiële indicatoren aangepast aan openbare dienst -

Verbeteringen aan het boekhoudkundig kader en duidelijke procedures (gunstig voor de gemeenschap op middellange en lange termijn), met name voor wat afhangt van andere administraties: FOD Financiën (inkohieringen, belastingverminderingen), Gewest en EU

16


8



vzw

9

L audit financier des communes De financiële audit van de gemeenten

Recommend Documents