Kwetsbare burgers langer thuis. Schets gewenst aanbod op verschillende geografische gebiedsniveaus

Kwetsbare burgers langer thuis Schets gewenst aanbod op verschillende geografische gebiedsniveaus

Tilburg Juni 2011

Samenstelling: Marjo Lahaije, Gemeente Tilburg Hilde Stoop, Programmaraad Zorgvernieuwing Psychogeriatrie/Zet Han te Brummelstroete, Gemeente Tilburg Uitgegeven bij: 2011 Drukwerk: gemeente Tilburg Oplage: 200 Exemplaren

Te bestellen bij: Gemeente Tilburg Marjo Lahaije

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt, in enig vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of enige andere manier, zonder voorafgaand schriftelijke toestemming van de uitgever.

Kwetsbare burgers langer thuis : schets gewenst aanbod op verschillende geografische gebiedsniveau's

2

Inhoudsopgave

Inleiding .............................................................................................................................. 5 Leeswijzer......................................................................................................................... 11 Deel 1: Behoeftecategorieën en behoefteprofielen ......................................... 14 1.1. Behoeftecategorieën......................................................................................... 14 1.2. Behoefteprofielen kwetsbare groepen ...................................................... 17 1. Behoefteprofiel burgers .................................................................................. 18 2. Behoefteprofiel jongeren ................................................................................ 19 3. Behoefteprofiel mensen met fysieke en/of zintuiglijke ..................... 20 beperkingen. ................................................................................................................... 20 4. Behoefteprofiel mensen met een verstandelijke beperking............. 22 5. Behoefteprofiel van mensen met psychische/ psychiatrische problematiek ................................................................................................................... 24 6. Behoefteprofiel van mensen met maatschappelijke problematiek 26 7. Behoefteprofiel kwetsbare vrouwen ........................................................... 28 8. Behoefteprofiel (hulpbehoevende) ouderen............................................ 29 9. Behoefteprofiel dementie ............................................................................... 31 10. Behoefteprofiel mantelzorgers..................................................................... 33 11. Behoefteprofiel van vrijwilligers .................................................................. 34 Deel 2 Prevalentie van kwetsbare groepen ................................................... 35 Deel 3: Gebiedsschetsen ............................................................................................ 37 Deel 4 : Van schetsen naar implementatie.......................................................... 41 4.1. Projectorganisatie.............................................................................................. 41 4.2. Projectorganisatie, taken en verantwoordelijkheden .......................... 41 4.3. Stappenplan ......................................................................................................... 43 4.4 Gereedschap bij planning gewenst aanbod op schaalniveau huis/woning..................................................................................................................... 45 4.5 Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau buurt:.................................................................................................................................. 47 4.6.Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau wijk/dorp/kleine gemeente: ..................................................................................... 48 4.7. Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau gemeente:......................................................................................................................... 50 4.8. Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau middelgrote subregio: ................................................................................................. 53 4.9. Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau grote gemeente/ regio ................................................................................................ 54 Bijlage................................................................................................................................. 55 Functionele beschrijvingen van behoeften van (kwetsbare) burgers ....... 55 Geraadpleegde bronnen ............................................................................................. 73


3


4

Inleiding In 2004 heeft de gemeente Tilburg de nota Wonen en welzijn, een zorg minder gepubliceerd. Aanleiding voor de nota was/is de verwachting dat steeds meer mensen -met name mensen met een functiebeperking- een beroep zullen (moeten) doen op algemeen toegankelijke voorzieningen in de wijk. Enerzijds houdt dit verband met het feit, dat mensen vaker en langer zelfstandig willen (blijven) wonen. Anderzijds wordt zo gepoogd de kosten van de (intramurale) zorg in de hand te houden. Om in te kunnen spelen op deze veranderingen was er behoefte aan een planningsinstrument voor de fysieke en sociale infrastructuur dat ook rekening houdt met specifieke woonwensen en zorg en ondersteuningsbehoefte van mensen met beperkingen. De aanwezigheid van mensen met en zonder beperkingen in een wijk stelt n.l. andere eisen aan het voorzieningenniveau in een gebied (wijk of buurt). Het aanbod moet van betekenis zijn voor mensen die geen hulp/zorg nodig hebben en voor mensen die dat wél nodig hebben: een "design for all". Woonservicezones Langer zelfstandig (kunnen) blijven wonen en volwaardig meedoen in de samenleving: volwaardig burgerschap vindt z’n basis in een adequate woning én woonomgeving, met voorzieningen in de nabijheid die in de behoeften voorzien en respect van medebewoners; idealiter dus in een woon-servicezone waar de zorg vermaatschappelijkt is, wat betekent dat de zorg en ondersteuning zoveel mogelijk in de eigen thuissituatie en in hun directe woonomgeving wordt verstrekt. Een woonservicezone is ontworpen als een kerngebied van een levensloopbestendige buurt of wijk, dat wil zeggen met een ruimtelijke en organisatorische verknoping van “geschikt” wonen, professionele en vrijwillige welzijns- & gemaksdiensten en zorgfuncties, waar bewoners van verschillende signatuur en verkerend in verschillende levensfasen, samen leven en oog hebben voor elkaars noden. De woonservicezone beoogt zo burgers proactief en preventief te faciliteren in hun zelfredzaamheid (en samenredzaamheid1) en maatschappelijke participatie.

1 Term afkomstig van Pieter Hillhorst: Volks krant 29-12-2009 De filosofie van de jaren 10


5

Woonservicezones STAGG- scenario en behoefteprofielen De woonservicezone benadering is gebaseerd op het zogenaamde STAGG-scenario. STAGG staat voor Stichting Architectenonderzoek Gebouwen Gezondheidszorg ("studieclub" van de BNA), die zijn ideeën omtrent een decentrale zorg- en dienstverlening reeds in de jaren-90 presenteerde. Het scenario gaat uit van een denkbeeldig gebied met zo'n 10.000 inwoners (i.c. een flinke wijk of dorp), waarvoor kengetallen zijn opgesteld omtrent het aantal personen met specifieke zorgbehoeften (verband houdend met beperkingen en/of vergrijzing). Voor de personen met specifieke zorgbehoeften zijn de daarvoor benodigde specifieke(re) woonvormen berekend -i.c. (levensloop)geschikt of beschermd. De spreiding van multifunctionele gebouwen (zorg- welzijn en dienstverlening) wordt berekend op basis van loopafstanden die reëel en verantwoord zijn. Het STAGG-scenario gaat uit van cirkelgebieden die qua doorsnee afgestemd zijn op loopafstanden die afgelegd kunnen worden door of naar kwetsbare burgers. Voor bepaalde diensten geldt dat ze vanuit een zorgknooppunt aan huis geleverd moeten kunnen worden bijvoorbeeld 24 uurs zorg en/of zorg op afroep (kleine cirkel, R=150m), terwijl in andere behoeften kan worden voorzien vanuit grotere afstand, bijvoorbeeld planbare zorg of doordat de klant zelf voor zijn diensten/ontmoeting/ cursus naar een locatie gaat om het te halen (grotere cirkels, resp. R=300m of R=500m). Op basis van de kengetallen worden per gebied de benodigde aantallen woonvormen (geschikt, verzorgd en beschermd wonen), het aantal vierkante meters welzijns- en zorggerelateerde voorzieningen berekend en wordt de spreiding aangegeven binnen de cirkelgebieden. Ook wordt gekeken naar de kwaliteit van de woonomgeving (zoals: barrièrevrije & sociaal veilige looproutes en bereikbare/ bruikbare bushaltes). STAGG heeft aldus een scenario ontwikkeld, waarmee organisaties op de beleidsterreinen van wonen, welzijn en zorg een planningsinstrument in handen hebben en gebieden kunnen worden getransformeerd tot wijken/buurten die niet alleen geschikt zijn voor de doorsnee burger, maar ook voor burgers die min of meer afhankelijk zijn van ondersteuning door anderen, al dan niet professionals. Het gaat daarbij niet alleen om kwantitatieve kengetallen, maar ook om kwaliteitskenmerken voor zowel de woning, de voorzieningen, als de woonomgeving. Het scenario staat bekend onder verschillende namen: woonzorgzones, woonzorgservicezones, woonservicezones etc. Overigens is STAGG bezig met een heroverweging van de kengetallen op basis de praktijk. Omdat het planningsinstrument toch nog onvoldoende antwoord gaf op de vraag waaruit het aanbod in de cirkelgebieden moet bestaan, zijn in de aanloop naar de Wmo in 2007 verschillende klantgroepen /kwetsbare burgers uit de regio Midden-Brabant bevraagd. Planning van de eerste lijnvoorzieningen (huisarts, fysiotherapie, tandarts, apotheek) en de noodzakelijke afstemming hiervan op de bevolkingssamenstelling bleek al te zijn geregeld: kengetallen zijn beschikbaar (zie VAAM: http://www.nivel.nl/vaam/). Voor de planning van aanbod van welzijnsvoorzieningen, ontbraken kengetallen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er grote verschillen bestaan tussen gemeenten in het voorKwetsbare burgers langer thuis : schets gewenst aanbod op verschillende geografische gebiedsniveau's

6

zieningenniveau. Dit bleek uit de factsheets per gemeente uit 2003 opgesteld door SGBO, (nu BMC) in het kader van het project IgLO van de VNG. In 2006 - 2007 zijn de behoeften van kwetsbare groepen nader onderzocht in het kader van het project ‘Het vormgeven van maatschappelijke ondersteuning’ van de gemeenten uit Midden-Brabant in het kader van de Regionale Sociale Agenda (2006 – 2008). Gevraagd is naar de behoeften op verschillende domeinen van leven en hoe nabij het antwoord voorhanden moet zijn (spreiding inhoudelijke aanbod). De resultaten van dit onderzoek zijn in drie boekwerken over de behoefteprofielen voor kwetsbare burgers in 2007 en 2008 gepubliceerd2. In dit 4e boekwerk verbinden we de onderzochte behoeften van 8 kwetsbare groepen met het gebiedsscenario van STAGG.

Vraagstelling In de Wet maatschappelijke ondersteuning worden negen terreinen/prestatievelden genoemd waarop de gemeente maatschappelijke ondersteuning moet leveren, als dat nodig is. Lokale politici en beleidsambtenaren zouden in dat kader geholpen zijn met gereedschap voor het plannen van het ondersteuningsaanbod om zodoende randvoorwaardelijk bij te dragen aan een optimale kwaliteit van leven voor met name kwetsbare groepen. Gemeenten maar ook aanbieders kiezen steeds vaker voor een gebiedgerichte aanpak, waarbij inzicht in de vraag van de bewoner onontbeerlijk is. Door de Kanteling binnen het Wmo-beleid wordt de focus vooral gericht op een vraagen wijkgerichte invulling, waarbij zelfstandigheid, zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie van alle burgers behouden of vergroot worden. Dit boekwerk met de voorbeelden van mogelijke antwoorden kan hen daarbij helpen. Kwaliteit van Leven Welzijnsvoorzieningen zijn van oudsher vaak gekoppeld aan gebieden waar nogal wat mensen in achterstandsituaties wonen. Maar welzijnsvoorzieningen en sociale netwerken krijgen een steeds belangrijkere taak ten aanzien van het vergroten van maatschappelijke participatie van met name kwetsbare groepen. Kwetsbare mensen wonen echter niet alleen in gebieden met relatief veel achterstandssituaties. Een gebieds/wijkgerichte aanpak is derhalve overal wenselijk. De rol van sociale netwerken en welzijnsvoorzieningen voor kwetsbare groepen zullen belangrijker worden, mede als gevolg van de veranderingen binnen de AWBZ: aanscherping van de AWBZ-indicatiecriteria en overheveling van de AWBZ-functie "Begeleiding" naar de Wmo. In diverse Wmobeleidsplannen van gemeenten anno 2011 komen we de volgende uitgangspunten tegen: eigen kracht eerst, dan de inzet van sociale netwerken en algemene voorzieningen en als dit onvoldoende is pas individuele voorzieningen inzetten. Hilarion Petzold en socioloog Piet Houben stellen dat mensen welbevinden ervaren als zij basiskwaliteit ervaren in alle levensdomeinen. Dat betekent dat 2

Bron: Het vormgeven van maatschappelijke ondersteuning Deel 1. Behoefteprofielen van kwetsbare groepen Deel 2. Met zorg kiezen! Deel 3. Checklist prestatievelden Hilde Stoop, Marjo Lahaije en Myra Lennarts Gemeente Tilburg, Zet en Provincie Noord-Brabant Tilburg, 2006 - 2007


7

alle behoeften in voldoende mate beantwoord (kunnen) worden. De “Behoefteprofielen van kwetsbare groepen” maken inzichtelijk welke behoeften de diverse groepen hebben. (Zie Deel 1) Vanuit sociale netwerken en voorzieningen worden kwetsbare burgers ondersteund in het handhaven van die basiskwaliteit.

Schets van gewenste functies als gereedschap Wij presenteren u de schets van gewenste functies op de verschillende gebiedsniveau’s, om de diverse behoeften van diverse groepen kwetsbare burgers te beantwoorden. Deze schets kan als raster of toets gebruikt worden om: - inzicht te krijgen in wat op elk gebiedsniveau aan functies (antwoorden of aanbodpakket) aanwezig zou dienen te zijn; - inzicht te verkrijgen in de mate waarin het bestaande aanbodpakket aansluit bij het gewenste functiepakket of er voldoende diversiteit in beantwoording aanwezig is en of er sprake is van overlappingen en hiaten; - inzicht te verkrijgen in mogelijkheden van het (re-)combineren, bundelen of integreren van (elementen van) diverse antwoorden zodat er een effectiever en efficiënter voorzieningenpakket tot stand kan komen.

Zo kunnen nieuwe/andere combinaties in het aanbod voor meer doelgroepen ontstaan. Uit de gebiedsschetsen blijkt bijvoorbeeld dat sociale dagopvang als behoefte door verschillende groepen is genoemd. Toch organiseert iedere sector, maar ook aanbieders uit dezelfde sector alleen voor zijn eigen doelgroep/klanten een aanbod of voorziening vaak voor een groot gebied. Combinaties maken het mogelijk dat er dicht in de buurt van waar mensen wonen aanbod kan worden gerealiseerd. De noodzaak hiertoe neemt ook toe gezien de maatregelen die worden genomen om de kosten van de zorg in de hand te houden.

De inzichten bieden aangrijpingspunten voor de dorps- en/of wijkgerichte aanpak en kunnen gebruikt worden om (gebieds-)ontwikkelingsplannen bij te stellen en te komen tot nieuwe productontwikkeling die beter aansluiten bij de vraag. Flexibiliteit in de aard van antwoorden is noodzakelijk omdat de samenstelling en leeftijdsopbouw van de bevolking niet statisch zijn en (technologische) ontwikkelingen en veranderingen binnen wet- en regelgeving en/of beleid nieuwe antwoorden mogelijk maken. Wat vandaag qua dienstverlening adequaat werkt, hoeft dat morgen bovendien niet meer te zijn. Dat vergt creativiteit van aanbieders, die bijvoorbeeld op basis van de wetenschap op enig moment kunnen kiezen voor een andere meer evidence based interventie. Het vergt ook creativiteit van sociale netwerken. Het gereedschap: de gebiedsschetsen, zijn bedoeld voor professionals van (lokale)overheden, woningcorporaties, zorg- en welzijnsinstellingen, bewoners-/ belangenorganisaties en sociale steunsystemen, die samen de sociale architectuur /infrastructuur van woongebieden vorm geven. Professionals kunnen het gereedschap gebruiken om in het kader van gebiedsontwikkeling te bepalen welke, al dan niet professionele partij aan de slag kan gaan met het realiseren Kwetsbare burgers langer thuis : schets gewenst aanbod op verschillende geografische gebiedsniveau's

8

van eventueel ontbrekend innovatief aanbod in een gebied. Volgens de Wmo aanpak zal bij de individuele beantwoording van behoeften van burgers eerst gekeken worden naar het eigen sociale netwerk. Als blijkt dat dat niet mogelijk is, komt professionele hulp in beeld: in eerste instantie algemene voorzieningen en pas daarna individuele voorzieningen. Burgers en belangenorganisaties kunnen het gereedschap gebruiken als instrument bij het beoordelen of een gebied “Wmo-proof” is.


9


10

Leeswijzer Het document bestaat uit vier delen: 1. Behoeftecategorieën/behoefteprofielen 2. Kengetallen /prevalentie kwetsbare groepen 3. Schetsen van gewenste functies op de verschillende geografische schaalniveaus 4. Gereedschap t.b.v. planning aanbod op verschillende gebiedsniveaus Bijlage: Functionele beschrijvingen van behoeften van (kwetsbare) burgers Deel 1 Behoeftecategorieën / behoefteprofielen Als eerste volgt een lijst met behoefte-items waarvan de mate van beantwoording de kwaliteit van leven van (kwetsbare) burgers (mede) bepalen, geordend tot 17 hoofd- behoeftecategorieën, met daarbij behorende subcategorieën. In deze behoefteprofielen zijn de door de doelgroep zelfgerapporteerde behoeften opgenomen. De mensen die geïnterviewd zijn, hebben hun behoeften in gangbaar Nederlands geformuleerd. Wij hebben hun omschrijvingen vertaald naar meer functionele omschrijvingen en gecategoriseerd tot de hoofd en subcategorieën. Voor de functionele omschrijving van alle behoeften verwijzen we naar de bijlage. Dan volgen behoefteprofielen van 11 bevraagde (kwetsbare) doelgroepen. Het al dan niet voorzien in die behoeften op de verschillende gebiedsniveau’s bepaalt mede de ervaren kwaliteit van leven. Deel 2 Kengetallen/ prevalentie kwetsbare groepen

Als tweede volgt een tabel met kengetallen over het voorkomen van kwetsbare groepen. Om te kunnen plannen is het noodzakelijk om zicht te hebben op het volume van kwetsbare groepen. In combinatie met hun behoeften is een inschatting van het gewenste aanbod mogelijk. Deel 3 Gebiedsschetsen In dit deel maken we de match tussen gewenste functies op de verschillende gebiedsniveau's en behoeften van kwetsbare groepen, vanuit het perspectief van de kwetsbare groepen zelf. In de overall-gebiedsschets is een koppeling gemaakt tussen de behoeften van 8 van de 11 kwetsbare groepen (bron: Behoefteprofielen van kwetsbare groepen) en het door de doelgroep gewenste beantwoordings- (aanbiedings-)niveau. De doelgroepen Burgers, Mantelzorgers en Vrijwilligers komen in de schets niet meer terug. Vanuit de insteek Wmo: het bieden van maatschappelijke ondersteuning als dat nodig is, hebben we de behoeften voor burgers in het algemeen niet afzonderlijk opgenomen in de overall-schets. Bij de beantwoording van de behoeften van burgers gaat het niet meer om specifieke voorzieningen of maatregelen. Mantelzorgers zijn niet meer als een aparte groep opgenomen, omdat de behoeften van mantelzorgers nauw samenhangen met de behoeften van de mensen waarvoor zij zich inzetten. In de antwoorden voor degenen waarvoor zij zich inzetten, ligt ook de beantwoording van de behoeften van mantelzorgers besloten. De behoeftecategorieën 13.3 en 13.4, en 16 vervallen hierdoor. Ook de vrijwilligers zijn niet als aparte groep in de schets opgenomen, daar zij als een van de aanbieders gezien kunnen worden die antwoorden kunnen bieden op behoeften van kwetsbare burgers. Hierdoor komt ook de behoeftecategorie 17 niet meer terug in de overall-schets. Zo resteren van de 11 derhalve nog 8 kwetsbare groepen. Kwetsbare burgers langer thuis : schets gewenst aanbod op verschillende geografische gebiedsniveau's

11


12

We onderscheiden onderstaande 6 (geografische) gebiedsniveaus of aanbiedingsniveau’s: Gebied (aanbiedingsniveau) Thuis Buurt Wijk (dorp) Kleine gemeente Subregio (middelgrote gemeente) Regio (grote gemeente)

Omvang uitgedrukt in aantal inwoners --------1.000 5.000 5.000 10.000 10.000 50.000 50.000 150.000 150.000 ≥ 500.000

Deel 4 Van schetsen naar implementatie Deel 4 bevat suggesties ten aanzien van het organiseren van het veranderproces naar gebieden, die toekomstbestendig zijn. We gaan in op partijen die betrokken dienen te worden en stappen die moeten worden gezet. In een samenwerkingsovereenkomst kan worden vastgelegd tot welke prestaties de verschillende (in)formele organisaties, zich verbinden met aanduiding van een tijdsplanning voor de effectuering/implementatie. Bij al die samenwerkingsverbanden mogen de klanten, in de vorm van “particuliere opdrachtgevers”, of co-constructor uiteraard niet ontbreken3. De term “particulier opdrachtgever” ontlenen we aan de woningbouwsector. Hiermee willen we duidelijk maken dat bij de ontwikkeling van de fysieke en sociale omgeving de betrokken (kwetsbare) burgers dienen te worden beschouwd/benaderd als zelfstandige (mede-) opdrachtgevers. Want opdrachtgevers zijn, met ondersteuning, in staat binnen de beschikbare budgetten zelf keuzen te maken, gericht op behoud en bevordering van hun eigen regie/welbevinden. Tenslotte treft u Gereedschap-formats voor de zes gebiedsniveau's, die in het veranderproces als gereedschap ingezet kunnen worden. Wij wensen u veel succes !

3

Zie ook Volkskrant 10 juli 2010: Mobiliseer de dikkerds, de rokers en de drinkers van Klasien Horstman.


13

Deel 1: Behoeftecategorieën en behoefteprofielen 1.1.

Behoeftecategorieën

In 2006 - 2007 zijn de behoeften van kwetsbare groepen nader onderzocht. Gevraagd is naar de behoeften op verschillende domeinen van leven en hoe nabij het antwoord voorhanden moet zijn (spreiding inhoudelijke aanbod). In dit boekwerk hebben we dankbaar gebruik gemaakt van het verzamelde materiaal om te komen tot gebiedsschetsen waarin met de behoeften van de meest kwetsbare groepen in onze samenleving rekening is gehouden. We onderscheiden 17 hoofdbehoeftecategorieën op het gebied van maatschappelijke ondersteuning, zorg en inkomensondersteuning. Nadere concretisering vindt plaats in subcategorieën. Zie hieronder. Voor definiëring van de behoeften verwijzen we naar de bijlage. Hoofdcategorie Behoeften 1. 2.

3.

4.

5. 6.

Subcategorie

Informatie en voor lichting

1.1

Informatie en voorlichting

1.2

Meldpunt

Samen leven in de wijk

2.1

Versterken van de civil society

2.2

Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken

3.1

Educatie en scholing (niet regulier)

3.2 3.3 3.4

Ontmoeting Lotgenotencontact Ontspanning

3.5

Sociale dagopvang

3.6

Sociale dagopvang en toezicht

3.7

Belangenbehartiging

3.8

Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling

3.9

Antidiscriminatie

3.10

Aangepast werk/werkbegeleiding

3.11

Voor- en naschoolse opvang

3.12

4.2

Kinderopvang gedurende deelname aan reintegratie-/inburgeringtraject en/of begeleid (zelfstandig) wonen Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen Kortdurende opvoedingsondersteuning

4.3

Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ)

4.4

Collectieve preventie OGGZ

4.5

Bemoeizorg

5

Bereiken en begeleiden van OGGZ-doelgroepen

6.1 6.2

Zelfstandig wonen in levensloopbestendige woning of in woonzorgwoningen Aangepaste woonomgeving

6.3

Fysieke woningaanpassing

6.4

Veiligheidstechniek in de woning

6.5

(Verpleeg-) hulpmiddelen

Participatie

Specifieke preventie

Begeleiden OGGZdoelgroepen Wonen

4.1


14

Hoofdcategorie Behoeften

7.

8.

Financiële/ administratieve hulpverlening

Verkrijgen van voorzieningen op maat

Subcategorie 6.6

Aangepaste woonvorm

7.1

Adviserende en administratieve hulpverlening

7.2

Financiële tegemoetkoming

7.3

Inkomensondersteuning

7.4

Financiële hulpverlening

8.1

Consultatie en advies

8.2

Bemiddeling

8.3

Toeleiding tot de Wmo/AWBZ/ Jeugdzorgvoorzieningen/Inkomensondersteunende voorzieningen Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies

8.4 8.5 8.6

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15. 16.

Mobiliteit

Service

Voeding

Screening, diagnostiek en behandeling

Mantelzorgondersteuning

Zorg en thuis wonen

Onzelfstandig wonen Mantelzorgondersteuning

8.7

Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp Regie en coördinatie

8.8

Cliënt(-systeem)ondersteuning

9.1

Openbaar vervoer

9.2

Individuele vervoersverplaatsingshulpmiddelen

9.3

Aangepast vervoer buitenshuis

9.4 10.1

Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen Haal- en breng servicediensten

10.2

Servicediensten thuis

10.3

Overige servicediensten

11.1

Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd

11.2

Maaltijdlevering thuis

11.3

Eetpunt

12.1

Screening en diagnostiek

12.2

Behandeling

12.3

Crisisinterventie

13.1

Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg

13.2

Tijdelijk ontlasten van de mantelzorger

13.3

Verlichting van zorgtaken

13.4

Financiële ontlasting

13.5

Ontheffing van inkomensverwerving

14.1

Ondersteunende begeleiding en behandeling

14.2

Huishoudelijke hulp

14.3

Persoonlijke verzorging

14.4

Verpleging

14.5 14.6

Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) en behandeling Begeleid wonen

15.1

Tijdelijk verblijf

15.2

Langdurig verblijf

16.1


16.2


16.3

Verlichting van mantelzorgtaken


15

Hoofdcategorie Behoeften

17.

Ondersteuning van vrijwilligers(werk)

Subcategorie 16.4


16.5

Ontheffing van inkomensverwerving

17.1

Ondersteuning en coördinatie

17.2

Faciliteren

17.3

Subsidie/onkostenvergoeding

17.4

Vrijstelling betaald werken


16

1.2. Behoefteprofielen kwetsbare groepen De nu volgende 11 tabellen bevatten de door die groep of hun mantelzorgers grotendeels zelf gerapporteerde behoeften. De nummering van de behoeftecategorieën en subcategorieën correspondeert met de nummers uit de tabel in paragraaf 1.1 De profielen hebben geen sociale kaart-functie, maar kunnen wel gebruikt worden bij het maken van een sociale kaart voor een doelgroep. Voor sociale kaart-informatie verwijzen wij verder naar o.a. de Wmo-loketten, al dan niet in digitale vorm (bijvoorbeeld lokaalloket.nl) Hierna volgen de behoefteprofielen van onderstaande 11 groepen mensen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Alle burgers, zonder participatieproblemen of ondersteuningsbehoeften Jeugd en jongeren Mensen met een fysieke en/of zintuiglijke beperking of chronische ziekte Mensen met een verstandelijke beperking Mensen met psychische/psychiatrische problematiek Mensen met maatschappelijke problematiek Kwetsbare vrouwen, vrouwen die behoren tot de doelgroep van de vrouwenopvang Hulpbehoevende ouderen Dementerenden Mantelzorgers Vrijwilligers


17

1.

Behoefteprofiel burgers

Behoeften van burgers 1.

2.

3.


1.1 Informatie en voorlichting


1.2 Meldpunt voor signalen veiligheid, kwaliteit van wonen en leven 2.1 Versterken van de civil society

Participatie

2.2 Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken 3.2. Ontmoeting 3.4.Ontspanning 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.11 Voor- en naschoolse opvang

4.


4.1 Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen 4.3. Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) 4.4 Collectieve preventie OGGZ

5.

Wonen

8.

Het verkrijgen van voorzieningen op maat

9.

Mobiliteit

5.1 Zelfstandig wonen in levensloopbestendige woning of in woonzorgwoningen 8.1 Toeleiding tot de Wmo/AWBZ/Jeugdzorgvoorzieningen/Inkomensonderst eunende voorzieningen 9.1 Openbaar vervoer 9.4 Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen

10. Service

10.1 Haal- en breng servicediensten 10.2 Servicediensten thuis 10.3 Overige servicediensten


18

2.

Behoefteprofiel jongeren

Behoeften van jeugd en jongeren 1.


1.1 Informatie en voorlichting 1.2 Meldpunt

3.

Participatie

3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.4 Ontspanning 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.12 Voor- en naschoolse opvang

4.


3.8 Kinderopvang gedurende deelname aan re-integratie/inburgeringtraject en/of begeleid (zelfstandig) wonen 4.1 Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen 4.2 Kortdurende opvoedingsondersteuning 4.3. Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) 4.4 Collectieve preventie OGGZ 4.5 Bemoeizorg

5. 6. 7.

8.

Begeleiden OGGZ doelgroepen Wonen

5 Bereiken en begeleiden van OGGZ-doelgroepen


7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening


8.1 Consultatie en advies

6.1 Aangepaste woonvorm

7.3 Inkomensondersteuning

8.3 Toeleiding tot de Wmo/AWBZ/Jeugdzorgvoorzieningen/Inkomensondersteun ende voorzieningen 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(systeem)-ondersteuning

12. Screening, diagnostiek en behandeling

12.1 Screening en diagnostiek 12.2 Behandeling 12.3 Crisisinterventie

13. Steun en hulp van mantelzorg 14. Zorg en thuis wonen

13.1 Steun en hulp van mantelzorg 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Begeleid wonen

15. Onzelfstandig wonen

15.1 Tijdelijk verblijf


19

3.

Behoefteprofiel mensen met fysieke en/of zintuiglijke beperkingen.

Behoeften van mensen met fysieke en/of zintuiglijke beperking en/of chronische ziekte 1. Informatie en voorlichting 1.1 Informatie en voorlichting 1.2 Meldpunt 3.

Participatie

3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.3 Lotgenotencontact 3.4 Ontspanning 3.5 Sociale dagopvang en activering 3.6 Sociale dagopvang en toezicht 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.10 Aangepast werk

4.


4.1 Bemoeizorg

6.

Wonen

6.1 Zelfstandig wonen in levensloopbestendige woning of in woonzorgwoningen 6.2 Aangepaste woonomgeving 6.3 Fysieke woningaanpassing 6.4 Veiligheidstechniek in de woning 6.5 (Verpleeg-)hulpmiddelen

7.


6.6 Aangepaste woonvorm 7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 7.2 Financiële tegemoetkoming 7.3 Inkomensondersteuning

8.


8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem)ondersteuning

9.

Mobiliteit

9.1 Individuele vervoersverplaatsingshulpmiddelen 9.3 Aangepast vervoer buitenshuis 9.4 Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen

10. Service

10.1 Haal- en brengservicediensten 10.2 Servicediensten thuis 10.3 Overige servicediensten


20

Behoeften van mensen met fysieke en/of zintuiglijke beperking en/of chronische ziekte 11. Voeding 11.1 Maaltijdlevering thuis 11.2 Eetpunt 12. Screening, diagnostiek en behandeling

12.1 Screening en diagnostiek


13 Steun en hulp van mantelzorg

12.2 Behandeling

14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.3 Persoonlijke verzorging 14.4 Verpleging 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 14.6 Begeleid wonen


15.1 Tijdelijk verblijf 15.2 Langdurig verblijf


21

4.

Behoefteprofiel mensen met een verstandelijke beperking.

Behoeften van mensen met verstandelijke beperking 1.



2.


3.

Participatie

2.1 Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.4 Ontspanning 3.5 Sociale dagopvang 3.6 Sociale dagopvang en toezicht 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.10 Aangepast werk/-begeleiding

4.


4.1 Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen 4.5 Bemoeizorg

6.

Wonen

6.2 Aangepaste woonomgeving 6.3 Fysieke woningaanpassing 6.4 Veiligheidstechniek in de woning 6.5 (Verpleeg-)hulpmiddelen 6.6 Aangepaste woonvorm

7.


7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 7.2 Financiële tegemoetkoming 7.3 Inkomensondersteuning

8.


8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem) ondersteuning

9.

Mobiliteit

9.2 Individuele vervoersverplaatsingshulpmiddelen 9.3 Aangepast vervoer buitenshuis 9.4 Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen

10. Service

10.1 Haal- en breng servicediensten 10.2 Servicediensten thuis 10.3 Overige servicediensten

11. Voeding

11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd


22

Behoeften van mensen met verstandelijke beperking 11.2 Maaltijdlevering thuis 11.3 Eetpunt 12. Screening, diagnostiek en behandeling


13. Steun en hulp van mantelzorg 14. Zorg en thuiswonen

13.1 Steun en hulp van mantelzorg

12.2 Behandeling

14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.3 Persoonlijke verzorging 14.4 Verpleging 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 14.6 Begeleid wonen




23

5.

Behoefteprofiel van mensen met psychische/ psychiatrische problematiek

Behoeften van mensen met psychische/ psychiatrische problematiek 1.



2.


3.

Participatie

2.1 Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid (sgevoel) in buurten en wijken 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.3 Lotgenotencontact 3.4 Ontspanning 3.5 Sociale dagopvang 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Anti-discriminatie 3.10 Aangepast werk/-begeleiding

4.


4.5 Bemoeizorg

5.



6.

6.2 Aangepaste woonomgeving 6.3 Fysieke woningaanpassing 6.4 Aangepaste woonvorm

7.

Financiële/administratieve hulpverlening


8.


8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem)ondersteuning

9.

Mobiliteit

11. Voeding

9.3 Aangepast vervoer buitenshuis 11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd 11.2 Eetpunt



13. Steun en hulp van mantelzorg



24

Behoeften van mensen met psychische/ psychiatrische problematiek 14. Zorg en thuis wonen

14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Verpleging 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 14.6 Begeleid wonen




25

6.

Behoefteprofiel van mensen met maatschappelijke problematiek

Behoeften van mensen met maatschappelijke problematiek 1.



2. 3.

Samen leven in de wijk Participatie

2.2 Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.5 Sociale dagopvang 3.6 Sociale dagopvang en toezicht 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.10 Aangepast werk/-werkbegeleiding

4.


4.1 Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen 4.3 Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) 4.4 Collectieve preventie OGGZ 4.5 Bemoeizorg

5. 6.


5. Bereiken en begeleiden van OGGZ-doelgroepen 6.2 Aangepaste woonomgeving 6.4 Veiligheidstechniek in de woning 6.6 Aangepaste woonvorm

7.



8.


8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem)ondersteuning

11. Voeding

11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd 11.2 Eetpunt




26

Behoeften van mensen met maatschappelijke problematiek 13. Steun en hulp van mantelzorg 14. Zorg en thuis wonen

13.1 Steun en hulp van mantelzorg 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.3 Persoonlijke verzorging 14.4 Verpleging 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 14.6 Begeleid wonen




27

7.

Behoefteprofiel kwetsbare vrouwen

Behoeften van kwetsbare vrouwen 1.



3.

Participatie

3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.3 Lotgenotencontact 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Anti-discriminatie 3.10 Aangepast werk/-begeleiding 3.11Voor- en naschoolse opvang

4.


3.12 Kinderopvang gedurende deelname aan reintegratie-/inburgeringstraject en/of begeleid (zelfstandig) wonen 4.1 Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen 4.2 Kortdurende opvoedingsondersteuning 4.3 Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) 4.4 Collectieve preventie OGGZ 4.5 Bemoeizorg

5.

Begeleiden OGGZdoelgroepen 6.Wonen


7.



6.6 Aangepaste woonvorm

7.2 Financiële tegemoetkoming 7.3 Inkomensondersteuning

8.


8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8. Cliënt(-systeem)ondersteuning

12. Screening, diagnostiek en behandeling 14. Zorg en thuis wonen

12.3 Crisisinterventie 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.6 Begeleid wonen




28

8.

Behoefteprofiel (hulpbehoevende) ouderen

Behoeften van (hulpbehoevende) ouderen 1.



3.

Participatie

3.1 Educatie en scholing (niet-regulier) 3.2 Ontmoeting 3.4 Ontspanning 3.5 Sociale dagopvang 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.10 Aangepast werk

4.


4.3 Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) 4.4 Collectieve preventie OGGZ 4.5 Bemoeizorg

6.

Wonen

6.1 Zelfstandig wonen in levensloopbestendige woning of in woonzorgwoning 6.2 Aangepaste woonomgeving 6.3 Fysieke woningaanpassing 6.4 Veiligheidstechniek in de woning 6.5 (Verpleeg-)hulpmiddelen 6.6 Aangepaste woonvorm

7



8.


8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.3 Toeleiding tot de Wmo/AWBZ/Jeugdzorgvoorzieningen/Inkomensonders teunende voorzieningen 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6. Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem) ondersteuning

9.

Mobiliteit

9.1 Openbaar vervoer 9.2 Individuele vervoersverplaatsingshulpmiddelen 9.3 Aangepast vervoer buitenshuis

10. Service

9.4 Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen 10.1 Haal- en brengservicediensten


29

Behoeften van (hulpbehoevende) ouderen 10.2 Servicediensten thuis 10.3 Overige servicediensten 11. Voeding

11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd 11.2 Maaltijdlevering thuis 11.3 Eetpunt





12.2 Behandeling

14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.3 Persoonlijke verzorging 14.4 Verpleging


14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 15.1 Tijdelijk verblijf 15.2 Langdurig verblijf


30

9.

Behoefteprofiel dementie

Behoeften van dementerenden en hun mantelzorgers 1.



3.

Participatie

3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.3 Lotgenotencontact 3.4 Ontspanning 3.5 Sociale dagopvang 3.6 Sociale dagopvang en toezicht 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling

4.


4.5 Bemoeizorg

6.

Wonen

6.2 Aangepaste woonomgeving 6.3 Fysieke woningaanpassing 6.4 Veiligheidstechniek in de woning 6.5 (Verpleeg-) hulpmiddelen 6.6 Aangepaste woonvorm

7.



8.


8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem) ondersteuning

9.

Mobiliteit

9.2 Individuele vervoersverplaatsingshulpmiddelen 9.3 Aangepast vervoer buitenshuis

10. Service

10.1 Haal- en brengservicediensten 10.2 Servicediensten thuis 10.3 Overige servicediensten

11. Voeding

11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd 11.2 Maaltijdlevering thuis 11.3 Eetpunt


12.1 Screening en diagnostiek 12.2 Behandeling


31

Behoeften van dementerenden en hun mantelzorgers 12.3 Crisisinterventie 13. Steun en hulp van mantelzorg 14. Zorg en thuis wonen

13.1 Steun en hulp van mantelzorg 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.3 Persoonlijke verzorging 14.4 Verpleging

15

Onzelfstandig wonen

14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 15.1 Tijdelijk verblijf 15.2 Langdurig verblijf

16. Mantelzorg-ondersteuning

16.1 Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg 16.2 Tijdelijk ontlasting 16.4 Verlichting van zorgtaken 16.5 Financiële ontlasting 16.6 Ontheffing van inkomensverwerving


32

10.

Behoefteprofiel mantelzorgers

Behoeften van mantelzorgers 1.


1. Informatie en voorlichting

3.

Participatie

3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.3 Lotgenotencontact 3.4 Belangenbehartiging

4.


4.5 Bemoeizorg

7.

Financiële/ administratieve hulpverlening Het verkrijgen van voorzieningen op maat


8.

8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.8 Cliënt(-systeem)ondersteuning

16. Mantelzorgondersteuning

16.1 Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg 16.2 Tijdelijk ontlasting 16.3 Verlichting van zorgtaken 16.4 Financiële ontlasting 16.5 Ontheffing van inkomensverwerving


33

11. Behoefteprofiel van vrijwilligers Behoeften van vrijwilligers 17. Ondersteuning van vrijwilligers(werk)

17.1 Ondersteuning en coördinatie 17.2 Faciliteren 17.3 Subsidie onkostenvergoeding 17.4 Vrijstelling betaald werken


34

Deel 2

Prevalentie van kwetsbare groepen

In onderstaand schema worden de bekende kengetallen met hun bron vermeld. Doelgroep Met lichamelijke beperking Met ernstige lichamelijke beperking volgens OESO-indicator Lichamelijke beperking licht Lichamelijke beperking Matig Lichamelijke beperking Ernstig Chronisch zieken 55+ met lichamelijke (langdurige) beperkingen 55- 64 jaar met beperkingen 65- 74 jaar met beperkingen 85+ met beperkingen 55-64 jaar met lichamelijk (langdurige) ernstige beperkingen 65-74 jaar met lichamelijk (langdurige) ernstige beperkingen 85+ met lichamelijk (langdurige) ernstige beperkingen 55- 74 jaar ernstig belemmerd door chronische ziekte of beperking 75+ ernstig belemmerd door chronische ziekte of beperking Verstandelijke beperking Verstandelijke beperking Licht: IQ: 35 – 70 Verstandelijke beperking Zwaar: IQ: lager dan 35 Ambulante chronisch psychiatrische patiënten

Ernstig psychische en/of maatschappelijke beperkingen Dak- en thuislozen Zwerfjongeren Alcoholverslaafden Harddrugsverslaafden

55+ met depressie 55-64 jaar 65-74 jaar 75-84 jaar

% 12,5 3,1

per 10.000 1250 310

13,0 6,5 3,4

1300 650 340

9,4

940

Bron Sociaal Rapport Brabant, 2004

Rapportage Gehandicapten 2002 SCP

Sociaal Rapport Brabant, 2004 Zorg en wonen voor kwetsbare ouderen SCP, 2004

33,3 75 95 5 10 20 0 25

0,64 0,31

64 31

0,33

33

0,316

31,6

SGBO: Thuisbasis voor kwetsbare burgers: de gemeente. December 2004

0,190 0,022 2,215 0,171

19 22 221,5 171

SGBO: Thuisbasis voor kwetsbare burgers: de gemeente. December 2004

11,1 13,7 19

Sociaal Rapport Brabant, 2004

Zorg en wonen voor kwetsbare ouderen SCP, 2004


35

55+ met cognitieve beperking Lichte cognitieve beperking Ernstige cognitieve beperking 55-64 jaar 65-74 jaar 75-84 jaar

% 8,9 2,1 3,6 6,6 20,9

Dementie 40-44jr 45-49jr 50-54jr 55-59jr 60-64jr 65-69jr 70-74jr 75-79jr 80-84jr 85-89jr 90-94jr 95+jr

% 0,1 0,2 0,3 0,5 1 1,5 2,8 6,3 15,1 27,2 36,1 42,6

Zorg en wonen voor kwetsbare ouderen SCP, 2004

Alzheimer Nederland, 2000 (gebaseerd op ERGO-onderzoek)


36

Deel 3: Gebiedsschetsen In dit deel maken we de match tussen gewenste functies op de verschillende gebiedsniveau’s en behoeften van kwetsbare groepen, vanuit het perspectief van de kwetsbare groepen zelf. De overall-schets laat zien op welke afstand de kwetsbare groepen het aanbod willen hebben, om zelfstandig te kunnen leven. De nummering van de behoeftecategorieën en subcategorieën correspondeert met de nummers uit de tabel in paragraaf 1.1.Deel 1. Als in de schets is aangegeven dat voor een bepaalde groep op een laag geografisch gebiedsniveau aanbod moet komen, dan komt de kleur van die groep alleen terug op een hoger geografisch gebiedsniveau als de wijze waarop inhoud wordt gegeven aan de functie op dat schaalniveau anders is. Kwetsbare groepen Iedere groep heeft een eigen kleuraanduiding. Komt de kleur voor in een van de hokjes in de schetsen, dan betekent dat dat op dat gebiedsniveau aanbod voor deze doelgroep wenselijk is. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Jeugd en jongeren Burgers met een fysieke en/of zintuiglijke beperking en chronische ziekten Burgers met een verstandelijke beperking Burgers met psychische/psychiatrische problematiek Burgers met maatschappelijke problematiek Kwetsbare vrouwen, vrouwen die behoren tot de doelgroep van de vrouwenopvang Hulpbehoevende ouderen Mensen met dementie

Verdere toelichting *

8.3: Toeleiding is mogelijk vanuit thuis via telefonie en ICT en/of op gemeentelijk niveau: in de vorm van het bezoeken van een fysieke locatie ** 8.4, 8.5 en 8.6: Indicatie kan middels huisbezoek of op gemeentelijk niveau: het bezoeken van indicatiestellingsbureau *** 8.7 en 8.6: Thuis: opstellen gewenst begeleidings-/zorgplan, gemeentelijk niveau: backoffice-uitvoering **** 15.1 en 15.2 Of beantwoording van deze behoefte ook gewenst is op elk wijk/dorpsniveau is afhankelijk van populatiegrootte van een wijk of dorp en de fysieke afstand tot bestaande locaties t.o.v. de betreffende wijk of het dorp.


37

THUIS

BUURT

WIJK

GEMEENTE

SUBREGIO

REGIO

1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1. Informatie en voorlichting 2. Samen leven in de wijk 3. Participatie

1.1


1.2

Meldpunt

2.1 2.2

Versterken van de civil society Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken Educatie en scholing (niet regulier)

3.1 3.2

Ontmoeting

3.3

Lotgenotencontact

3.4

Ontspanning

3.5

Sociale dagopvang

3.6


3.7

Belangenbehartiging

3.8


3.9

Antidiscriminatie

3.10

Aangepast werk/werkbegeleiding

3.11


3.12

Kinderopvang gedurende deelname aan re-integratie/inburgeringtraject en/of begeleid (zelfstandig) wonen Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen

4. Specifieke 4.1 preventie 4.2

Kortdurende opvoedingsondersteuning

4.3


4.4


4.5

Bemoeizorg


38

THUIS

BUURT

WIJK

GEMEENTE

SUBREGIO

REGIO

1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 5. Begeleiden OGGZdoelgroepen 6. Wonen

5

Bereiken en begeleiden van OGGZ-doelgroepen

6.1

Zelfstandig wonen in levensloopbestendige woning of in woonzorgwoningen

6.2

Aangepaste woonomgeving

6.3


6.4 6.5

Veiligheidstechniek in de woning (Verpleeg-) hulpmiddelen

6.6

Aangepaste woonvorm

7. Financi- 7.1 ële/administratieve 7.2 hulpverlening 7.3

8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat

9. teit

Mobili-

Adviserende en administratieve hulpverlening Financiële tegemoetkoming Inkomensondersteuning

7.4


8.1


8.2

Bemiddeling

8.3

Toeleiding tot de Wmo/AWBZ/Jeugdzorgvoorzieni ngen/ Inkomensonder-steunende voorzieningen*

8.4

Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen**

8.5

Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies**

8.6

Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp**

8.7

Regie en coördinatie***

8.8 9.1

Cliënt(-systeem)ondersteuning***

9.2

Openbaar vervoer Individuele vervoersverplaatsingshulpmiddelen


39

THUIS

BUURT

WIJK

GEMEENTE

SUBREGIO

REGIO

1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 9.3 9.4 10. Service

10.1 10.2 10.3

11. Voeding

11.1

12. Screening, diagnostiek en behandeling 13. Mantelzorgondersteuning

14. Zorg en thuis wonen


11.2


11.3

Eetpunt

12.1


12.2

Behandeling

12.3 13.1

Crisisinterventie Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg

13.2 13.3

Tijdelijk ontlasten van de mantelzorger Verlichting van zorgtaken

14.1

Ondersteunende begeleiding

14.2

Huishoudelijke hulp

14.3


14.4

Verpleging

14.5

Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) Begeleid wonen

14.6 15.Onzelfstandig wonen

Aangepast vervoer buitenshuis Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen Haal- en breng servicediensten Servicediensten thuis Overige servicediensten

15.1

Tijdelijk verblijf****

15.2

Langdurig verblijf****


40

Deel 4 : Van schetsen naar implementatie 4.1. Projectorganisatie De schets uit deel 3 kunnen ingezet worden op initiatief van: Een gemeente. Een samenwerkingsverband van gemeenten in een regio. Doelgroepvertegenwoordigers en belangenbehartigerorganisaties. Aanbieder(s) van zorg en/of welzijn in een gemeente of regio. Alle partijen gezamenlijk. Het verdient aanbeveling om een projectorganisatie op te zetten gericht op het Wmo-proof maken van een gebied voor alle kwetsbare groepen. Welke partijen in de projectorganisatie betrokken kunnen/dienen te worden of een actieve rol kunnen/dienen te vervullen is afhankelijk van wie de initiatiefnemer c.q. opdrachtgever is. Bijvoorbeeld: Doelgroepvertegenwoordigers en belangenbehartigerorganisaties willen inzicht verkrijgen in hoeverre het bestaande aanbod c.q. antwoorden past/passen bij de vraag (zowel de aard van en/of mate van diversiteit in de antwoorden als de kwaliteit van de antwoorden) vanuit doelgroepen-/gebruikersperspectief om zodoende hun vraag naar beleidsmakers en aanbieders beter te kunnen onderbouwen. Zij zullen een andere voorkeur hebben over de samenstelling van de projectgroep als een gemeente of gemeenten de initiatiefnemer/opdrachtgever is/zijn. Veelal zal dan gekozen worden voor participatie van vragervertegenwoordiging én aanbieders van (informele) zorg en welzijn en van woningcorporaties. De Zorgverzekeraars met veel klanten in dat gebied en het Zorgkantoor worden ook vaak uitgenodigd om te participeren. Wanneer de aanbieder(s) de initiatiefnemer of opdrachtgever is (zijn) en het beoogd resultaat is ‘zicht krijgen op welk aanbod op welk aanbiedingsniveau aangeboden zou kunnen worden’, kan het zijn dat men volstaat met participatie van cliëntenvertegenwoordigers, eventueel aangevuld met doelgroepvertegenwoordigers en belangenbehartigerorganisaties

4.2. Projectorganisatie, taken en verantwoordelijkheden Het is aan te bevelen om de sturing neer te leggen bij een gemeentelijke stuurgroep Wmo, waar over het algemeen alle actoren uit de verschillende zorgsectoren (en wonen) in vertegenwoordigd zijn, een projectleider te benoemen en een werkgroep samen te stellen. Als er geen Wmo-stuurgroep is dan is een aparte stuurgroep wenselijk. In de stuurgroep participeren vertegenwoordigers van de participanten met mandaatbevoegdheid. Deze stuurgroep: Is verantwoordelijk voor de voortgang van het project. Geeft middels de projectleider sturing aan de uitvoering. Is verantwoordelijk voor de PR en communicatie. Besluit welke vervolgacties gestart dienen te worden. Legt vervolgafspraken, waarin participanten aangeven welke acties zij zullen gaan ondernemen om het bestaande aanbodpakket te verbeteren, vast in convenanten. Verzoekt aan de hand van de aanbevelingen uit het eindrapport organisaties, niet zijnde participanten, die een rol kunnen spelen in de gewenste veranderingen hieraan uitvoering te geven.


41

De projectleider stuurt en begeleidt de uitvoering van het project en vult het voorzitterschap van de werkgroep(en) in. In een werkgroep participeren vertegenwoordigers van de participanten uit het gekozen gebied. De werkgroep is onder (bege-)leiding van de projectleider belast met: Het inventariseren van de bestaande antwoorden op de diverse behoeften op de verschillende aanbiedingsniveaus. Het aangeven van de bestaande tekorten en hiaten in het aanbod. Het beoordelen of er voldoende diversiteit in de antwoorden per behoefte aangeboden worden. Het onderzoeken of er wachtlijsten bestaan voor specifieke antwoorden. Aanvullend hierop zou onderzocht kunnen worden in hoeverre antwoorden in kwalitatieve zin voldoen aan de wensen van de doelgroep/gebruikersgroep. Stelt een overzichtslijst samen van de tekorten/hiaten per aanbiedingsniveau van antwoorden die kwalitatief verbeterd zouden kunnen worden op. Ontwikkelt voorstellen voor vervolgacties: gewenste aanvullingen/verbeteringen en wie deze zou kunnen uitvoeren. De projectleider stelt vervolgens de conceptrapportage op met de voorstellen voor de vervolgacties. De stuurgroep bepaalt welke vervolgacties haalbaar zijn. Deze voorstellen kunnen vervolgens voorgelegd worden aan doelgroepleden en -vertegenwoordigers voor het bepalen van de prioriteiten vanuit vragersperspectief. Hierna vindt definitieve besluitvorming door de stuurgroep plaats over het vervolg. Hierna stelt de projectleider de eindrapportage met vervolgacties op. De stuurgroep draagt zorg voor het tot stand komen van de benodigde convenanten.


42

4.3.

Stappenplan

In deze paragraaf wordt een voorstel voor een stappenplan gegeven, waarbij uitgegaan wordt van een samenwerkingsverband van gemeente, doelgroepvertegenwoordigers/ belangenbehartigerorganisaties en aanbieders van wonen, welzijn en zorg, eventueel aangevuld met het zorgverzekeraar/Zorgkantoor als opdrachtgevende partij. Projectactiviteiten 1

De initiatiefnemer start het proces met het zoeken van samenwerkingspartners en het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst

Wie is verantwoordelijk

Doorlooptijd in maanden

Initiatiefnemer

1

2.a Het samenstellen van een stuurgroep en benoemen van de projectleider

Initiatiefnemer

2.b Voorbereiding en organisatie van de eerste stuurgroepvergadering

Projectleider

2.c Het maken van een gebiedsfoto (o.a. bevolkingsopbouw, woonbestand, ruimtelijke inrichting)

Projectleider

2.d Het definitief vaststellen van het plan van aanpak door de stuurgroep

Stuurgroep

2

3.

4 4.a

4.b 4.c 4.d

Formeren van de werkgroep(en), samengesteld met medewerkers/vertegenwoordigers van de participanStuurgroep ten en organiseren van de eerste werkgroepvergadering De werkgroep gaat onder begeleiding van de projectleider aan de slag met: Het inventariseren van de bestaande antwoorden per behoeftecategorie per aanbiedingsniveau (zie hierna: gereedschap bij planning realisering aanbod op verschillende schaalniveau's) De analyse van het bestaande antwoordenpakket: is Projectleider en het voldoende divers? Zijn er hiaten? Zijn er teveel werkgroep(en) overlappingen? Toetsing bij de eigen achterban: is de kwaliteit van de geboden antwoorden voldoende? Opstellen van de lijst met gewenste veranderingen en verbeteringen

4.e Ontwikkelen van voorstellen voor gewenste vervolgacties 5. De projectleider brengt de resultaten van de inventarisatie en de voorstellen in de stuurgroep. 6.

De stuurgroep bepaalt welke vervolgacties haalbaar zouden kunnen zijn en onder welke (rand)voorwaarden

Projectleider

3

4-6

7

Stuurgroepleden

7.

De projectleider organiseert een bijeenkomst voor doelgroepraadpleging voor prioritering in de overgebleven voorstellen

Projectleider i.s.m. doelgroepvertegenwoordimaand 8 - 9 gers/belangenbehartigersorganisatie

8.

De stuurgroep besluit aan de hand van de prioriteringslijst welke vervolgacties door wie uitgevoerd dienen te gaan worden. Naar aanleiding hiervan worden een of meerdere convenanten opgesteld, waarin vastgelegd is wat er uitgevoerd zal gaan worden en de verantwoordelijke partijen in deze

Stuurgroep

9.

Opstellen van de eindrapportage en organisatie officiële afsluiting van het project

10. Officiële afsluiting van het project met de presentatie van het eindrapport en ondertekening van het convenant/de convenanten

9 - 10

Projectleider

8 - 11

Stuurgroep, convenantpartners en projectleider

12


43

11. Na een jaar stand van zaken opmaken van het uitvoeringsplan en eventuele bijstelling van dit plan

Stuurgroep en 24 convenantpartners

In de volgende paragraaf volgen formats, voor elk gebiedsniveau apart opgesteld, dat door de projectgroep gebruikt kunnen worden bij o.a. stap 4 uit bovengenoemd stappenplan. Bij de behoeften met veel gekleurde hokjes erachter die verwijzen naar onderstaande doelgroepen, is het wenselijk te zoeken naar combinaties in het aanbod voor de diverse doelgroepen en/of diversiteit in het aanbod. Ook moet worden gedacht aan de inzet van ICT/inzet nieuwe media bij een deel van de behoeften (eenzaamheid of scholingsbehoefte zijn daar voorbeelden van).

1 2 3 4 5 6 7 8

Jeugd en jongeren Burgers met een fysieke en/of zintuiglijke beperking en chronische ziekten Burgers met een verstandelijke beperking Burgers met psychische/psychiatrische problematiek Burgers met maatschappelijke problematiek Kwetsbare vrouwen, vrouwen die behoren tot de doelgroep van de vrouwenopvang Hulpbehoevende ouderen Mensen met dementie


44

4.4 Gereedschap bij planning gewenst aanbod op schaalniveau huis/woning Gewenst aanbod dat aansluit op de behoeften van mensen

Thuis

Behoeften/gewenste functies 1. Informatie en voorlichting 3. Participatie

1.1


1.2

Meldpunt

3.1


3.2

Ontmoeting

3.3

Lotgenotencontact

3.4

Ontspanning

4.2


4.5

Bemoeizorg

6.1


6.3


6.4


6.5


7. Financiële/administratieve hulpverlening

7.1



8.1


8.3

Toeleiding tot de Wmo/AWBZ/Jeugdzorgvoorzieningen/ Inkomensondersteunende voorzieningen*

8.4

Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen**

8.5

Indicatie van toewijzing van AWBZfuncties** Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp**

4. Specifieke preventie

6.

Wonen

8.6 8.7

Wachtlijst Uitbreiding te aanbod realiseren door voldoende? ja

Datum gereed

nee



Reeds gerealiseerd door

45

Gewenst aanbod dat aansluit op de behoeften van mensen

Thuis

Behoeften/gewenste functies 10. Service

11. Voeding 12. Screening, diagnostiek en behandeling 13. Mantelzorgondersteuning


8.8


10.1

Haal- en breng servicediensten

10.2


10.3


11.1


11.2


12.3

Crisisinterventie

13.1 13.2

Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg Tijdelijk ontlasten van de mantelzorger

13.3


14.1


14.2

Huishoudelijke hulp

14.3


14.4

Verpleging

14.5

Activerende begeleiding (dagstructurering en activering)

14.6

Begeleid wonen



Wachtlijst Uitbreiding te aanbod realiseren door voldoende? ja

Datum gereed

nee

46

4.5

Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau buurt:

Behoeften/gewenste functies

2. Samen leven in de wijk

2.1


2.2

3. Participatie

3.1

Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken Educatie en scholing (niet regulier)

3.2

Ontmoeting

3.3

Lotgenotencontact

3.4

Ontspanning

3.5

Sociale dagopvang

4.1

Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen

4.3



6.

Wonen

6.2


9.

Mobiliteit

9.1

Openbaar vervoer

9.3


9.4

Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen

10.1

Haal- en breng servicediensten

10. Service

10.3


11. Voeding

11.3

Eetpunt

15.Onzelfstandig wonen

15.1

Tijdelijk verblijf****

BUURT



Aanbod voldoende ja nee

Uitbreiding te realiseren door

Datum gereed

47

4.6.Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau wijk/dorp/kleine gemeente: Behoeften/gewenste functies

Wijk/dorp


Aanbod voldoende ja

1. Informatie en voorlichting 2. Samen leven in de wijk

1.1 2.1


2.2

Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken

3. Participatie

3.1


3.2

Ontmoeting

3.3

Lotgenotencontact

3.4

Ontspanning

3.5

Sociale dagopvang

3.6



5. Begeleiden OGGZdoelgroepen 6. Wonen

3.7

Belangenbehartiging Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling

4.1


4.2

4.4

Kortdurende opvoedingsondersteuning Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) Collectieve preventie OGGZ

4.5

Bemoeizorg

5 Bereiken en begeleiden van OGGZdoelgroepen 6.1 Zelfstandig wonen in levensloopbestendige woning of in woonzorgwoningen


nee


3.8

4.3

Uitbreiding te realiseren door

48

Datum gereed

6.2 7. Financiële/administratieve hulpverlening 8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat

9.

Mobiliteit


6.6

Aangepaste woonvorm

7.1


8.1


8.2

Bemiddeling

8.7


8.8


9.1

Openbaar vervoer Aangepast vervoer buitenshuis

9.3 9.4 10. Service

Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen 10.1 Haal- en breng servicediensten

10.3 Overige servicediensten 11. Voeding

11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd 11.3 Eetpunt

12. Screening, diagnostiek en behandeling 13. Mantelzorgondersteuning

12.3 Crisisinterventie 13.1 Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg 13.2 Tijdelijk ontlasten van de mantelzorger 13.3 Verlichting van zorgtaken


14.1 Ondersteunende begeleiding 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering)


15.1 Tijdelijk verblijf**** 15.2 Langdurig verblijf****


49

4.7. Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau gemeente:


1. Informatie en voorlichting 3. Participatie

1.1


1.2

Meldpunt

3.1


3.2

Ontmoeting

3.3

Lotgenotencontact

3.4

Ontspanning

3.5

Sociale dagopvang

3.6


3.7

Belangenbehartiging

3.8


3.9

Antidiscriminatie

Gemeente


Aanbod voldoende ja nee

Uitbreiding te realise- Datum ren door gereed

3.10 Aangepast werk/werkbegeleiding 4. Specifieke preventie

5. Begeleiden OGGZdoelgroepen

4.1


4.2


4.3


4.4


5 Bereiken en begeleiden van OGGZdoelgroepen


50

6.

Wonen

7. Financiële/administratieve hulpverlening


6.6

Aangepaste woonvorm

7.1


7.2


7.3


7.4


8.1


8.2

Bemiddeling

8.3

Toeleiding tot de Wmo/AWBZ/Jeugdzorgvoorzieningen/ Inkomensondersteunende voorzieningen* Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen** Indicatie van toewijzing van AWBZfuncties**

8.4 8.5

9.

Mobiliteit

8.6

Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp**

8.7


8.8


9.1 9.2

Openbaar vervoer Individuele vervoersverplaatsingshulpmiddelen

9.3


9.4 10. Service

Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen 10.1 Haal- en breng servicediensten

10.3 Overige servicediensten 12. Screening, diagnostiek en behandeling



51


13.1 Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg 13.2 Tijdelijk ontlasten van de mantelzorger 13.3 Verlichting van zorgtaken


14.1 Ondersteunende begeleiding 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 14.6 Begeleid wonen




52

4.8. Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau middelgrote subregio: Behoeften/gewenste functies

1. Informatie en voorlichting 3. Participatie

1.1


1.2

Meldpunt

3.1


3.2

Ontmoeting

3.3

Lotgenotencontact


4.3

6.

6.6

Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) Aangepaste woonvorm

8.1


8.2

Bemiddeling

8.7


9.1


Wonen


9.

Mobiliteit

9.3 12. Screening, diagnostiek en behandeling

Subregio


Aanbod Uitbreiding te realivoldoende seren door ja nee



13.1 Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg 13.2 Tijdelijk ontlasten van de mantelzorger


14.1 Ondersteunende begeleiding 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 14.6 Begeleid wonen




53

Datum gereed

4.9.

Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau grote gemeente/ regio


3. Participatie

3.1


3.4

Ontspanning

4. Specifieke preven- 4.1 tie


6.

Wonen

6.6

Aangepaste woonvorm

9.

Mobiliteit

9.1 9.3


Regio


Aanbod Uitbreiding te realisevoldoende ren door ja nee






54

Datum gereed

Bijlage Functionele beschrijvingen van behoeften van (kwetsbare) burgers We hebben gekozen voor een functionele omschrijving van de zelfgerapporteerde behoeften van burgers op het gebied van maatschappelijke ondersteuning en zorg. Het gaat hierbij om behoeften van mensen die verwezenlijkt dienen te worden om (zo) zelfstandig (mogelijk) te kunnen (blijven) wonen en leven, zich te ontwikkelen en te participeren in de samenleving. De functionele omschrijving van de behoefte geeft het doel van (onderlinge samenhangende) activiteiten/interventies/ voorzieningen als effectief antwoord op een specifieke behoefte op het gebied van maatschappelijke ondersteuning en zorg aan. 1.Informatie en voorlichting

Functionele omschrijving

1.1

Het door alle burgers kunnen verkrijgen van informatie en voorlichting via fysiek, telefonisch en/of via een virtuele voorziening over


Bijzonderheden/opmerkingen

a. preventie, ziektebeelden en hulp-zorgaanbod

Inclusief voorlichting over zorgverzekeringsstelsel, Inclusief doorverwijzen

b. over thema’s en het aanbod op het gebied van wonen, welzijn (educatie, recreatie, vervoer) en zorg

Inclusief voorlichting over - zorgverzekeringsstelsel, - zorggerelateerd wonen - mogelijkheden voor inkomensondersteuning Inclusief doorverwijzen

c. de wijze van aanmelding c.q. aanvraag van Wmo- en/of AWBZ-voorzieningen en van indicatiestellingen

Inclusief voorlichting over zorgverzekeringsstelsel Inclusief doorverwijzen

Zie ook:

d. de wijze van aanmelding c.q. aanvraag van inkomensvoorzieningen en -ondersteuning e. de wijze waarop burgers kunnen participeren en zich kunnen organiseren


55

1.2

Meldpunt

Het opnemen, registreren en adequaat doorgeven van signalen die betrekking hebben op de veiligheid van burgers, kwaliteit van het woon- en leefklimaat en de kwaliteit van leven van burgers en deze signalen adequaat doorspelen naar verantwoordelijke instanties opdat adequate interventies opgestart worden

Voorbeelden: Steunpunt Huiselijk Geweld Meldpunt discriminatie Centraal meldpunt van de gemeente Tilburg

2. Samen leven in de wijk



2.1

Het vergroten van de onderlinge verbondenheid en zorgzaamheid voor elkaar in de eigen buurt/wijk, in het bijzonder voor mensen in risicosituaties/ kwetsbare posities middels

a. het faciliteren van de ondersteuning voor het initiëren, steunen en/of ontwikkelen van burger-/vrijwilligers-initiatieven, zodanig dat vrijwilligers (mede) uitvoering kunnen geven aan activiteiten.


2.2

Zie ook:

b. het mogelijk maken van het gebruik van locaties en materiële hulpmiddelen door burger- en vrijwilligersinitiatieven voor bovengenoemde doelen c. het stimuleren van het proces van vermaatschappelijking in wijken en buurten van in het bijzonder mensen met lichamelijke, verstandelijke en/of psychische beperkingen 2.2

Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) thuis en in buurten en wijken

a. Het aanpakken van overlast in buurten en wijken

- Opbouwwerk - Probleemgerichte interventies

1.2 4. 5.

b. Het voorkomen en aanpakken van vormen van huiselijk geweld

- Meldpunt/steunpunt voor Huiselijk Geweld - Probleemgerichte interventies

1.2 4.

c. Het voorkomen van drop-outs

- Opbouwwerk - Probleemgerichte interventies

4. 5.


56

3. Participatie, meedoen



3.1

Educatie en scholing

Het vergroten van kennis/leefwereld van burgers, specifiek voor mensen met een (fysieke, psychische en/of sociale) beperking en mensen waarbij sprake is van inburgeringsproblematiek, opdat hun zelfstandigheid en/of participatiemogelijkheden vergroot worden middels educatieve activiteiten in groepsverband, niet zijnde reguliere scholing en/of speciaal onderwijs en/of onderwijs waarbij de Leerplichtwet van toepassing is/kan zijn.

Bijvoorbeeld: - Taalcursussen - cursus sociale redzaamheid

3.2

Ontmoeting

Het stimuleren van sociale participatie en het versterken van sociale netwerken van individuen en groepen burgers, in het bijzonder voor kwetsbare groepen middels

a. het creëren van ontmoetingsmogelijkheden in de eigen buurt of wijk en/of faciliteren van deze mogelijkheden

Zie ook:

b. het faciliteren van burger-, vrijwilligersinitiatieven en/of maatschappelijke organisaties bij het organiseren en aanbieden van ontmoetingsactiviteiten in buurten en wijken of op stads(deel)niveau 3.3

Lotgenotencontact

Het ontvangen van emotionele steun door middel van kunnen ontmoeten van mensen, die in een vergelijkbare situatie verkeren voor het uitwisselen van ervaringen en belevingen

3.4

Ontspanning

Het mogelijk maken van het gebruik van recreatieve mogelijkheden in de eigen buurt of wijk, specifiek voor kwetsbare groepen middels

16.1 14.1.c a. het stimuleren van de realisatie van recreatieve mogelijkheden b. het faciliteren van burger-, vrijwilligersinitiatieven en/of maatschappelijke organisaties bij het organiseren en aanbieden van ontmoetingsactiviteiten in buurten en wijken of op stads(deel-)niveau c. het verstrekken van een tegemoetkoming in de financiële kosten van deelname aan recreatieve mogelijkheden voor burgers met een zwakke financiële positie


57

3.5

Sociale dagopvang en activering

Het aan hulpbehoevende ouderen, chronisch zieken en mensen met een beperking bieden van dagstructurering en activering in groepsverband op een of meerdere dagen per week ter voorkoming van (verdere) vereenzaming en ter stimulering van de zelfredzaamheid

3.6


Het bieden van dagstructurering en activering in groepsverband op een of meerdere dagen per week aan mensen die mantelzorg ontvangen als ondersteuning voor de mantelzorgers, zodat zij tijdelijk ontlast worden van hun zorgtaken en meer participatiemogelijkheden verkrijgen.

3.7

Belangenbehartiging

Het versterken van de positie van individuen/groepen, die dat zelf niet kunnen vanwege het hebben van een achterstandpositie of functiebeperkingen of (toenemende) afhankelijkheid, zodat zij hun behoeften goed naar voren kunnen brengen zodat het beleid/benodigd aanbod afgestemd wordt op hun behoeften, middels het bieden van individuele ondersteuning, ondersteuning van zelforganisaties of ondersteunen van collectieve belangenbehartiging

3.8


Het realiseren van randvoorwaarden die het voor alle groepen burgers mogelijk maakt om actief te participeren in beleidsontwikkeling van de eigen buurt, wijk of gemeente

3.9

Anti-discriminatie

Het voorkomen van discriminatie en het scheppen van randvoorwaarden zodat mensen met/in een achterstandsituatie kansen hebben om volwaardig te participeren in de samenleving

3.10

Aangepast werk/ werkbegeleiding

Het aanbieden van aangepast werk voor mensen, die gezien de aard van hun beperkingen, niet kunnen deelnemen aan het reguliere arbeidsproces of die niet in staat zijn om een reguliere betaalde baan te verwerven en/of het bieden van begeleiding tijdens het uitvoeren van al dan niet regulier betaalde arbeid.


Hoofdcriterium is het voorkomen van eenzaamheid, sociaal isolement

Zie verder 16.2 15.1

Empowerment-methodieken kunnen hierbij ingezet worden om individuen/groepen te versterken zodat zij (weer) in staat zijn de regie te voeren over hun leven, op te komen voor hun belangen of te participeren in de samenleving

Onder andere door: signalering Meldpunt voor discriminatie

1.2

58

3.11


Het bieden van opvang voor kinderen en jongeren voor en na de schooltijden in een herkenbare, veilige omgeving voor die, het thuismilieu benadert, indien de ouders op deze tijdstippen deze opvang of begeleiding niet kunnen bieden.

3.12

3.12

Kinderopvang gedurende deelname aan reintegratietraject, inburgeringstraject en/of begeleid (zelfstandig) wonen

Het adequaat opvangen van kinderen van ouders gedurende de deelname van de ouder aan activiteiten in het kader van deelname aan een re-integratietraject, inburgeringstraject en/of begeleid (zelfstandig) wonen

3.11




Zie ook:

4.1


Het voorkomen van het ontstaan van problemen bij jeugdigen en opvoeders door vroegtijdig signalering van risico’s op het ontstaan van problemen en het opstarten van passende interventies

Middels bijvoorbeeld: Informatie en adviescentra voor opvoedingsvraagstukken Inclusief verwijzing naar, aanmelding c.q. aanvraag voor Jeugdzorg Verwijzing naar Operatie Jong

1. 2.2

4.2


Het verkrijgen van opvoedingsondersteuning aan ouders en gezinnen waar problemen zijn of dreigen te ontstaan middels kortdurende advisering en lichte hulpverlening op momenten dat de opvoeding dreigt te stagneren

Licht pedagogische hulp

4.3


Het signaleren en bestrijden van risicofactoren op het gebied • van de OGGZ •

4.4


Het voorkomen van (ernstige) psychosociale problemen door collectieve preventie-activiteiten


Meldpunt voor signalen van (dreiging van) crisis bij kwetsbare personen en risicogroepen Tot stand brengen van afspraken tussen betrokken organisaties over de uitvoering van de OGGZ

1.2 2.2

1.1

59

4.5

Bemoeizorg

Het actief benaderen en passend bij de context effectieve interventies opstarten voor mensen die objectief gezien een zorg- en/of ondersteuningsvraag hebben die zij niet zelfstandig kunnen beantwoorden of willen laten beantwoorden door gebrek aan kennis over regelingen en voorzieningen en of doordat zij moeite hebben met acceptatie van interventies van derden en/of ondersteuning en waarbij het niet gebruiken van passende interventies leidt tot onnodig verlies aan kwaliteit van leven mensen die zelf geen zorgvraag formuleren en door hun (niet) handelen hetzij een gevaar voor zichzelf, hetzij voor de omgeving vormen of overlast bezorgen

5. Begeleiden OGGZdoelgroepen


5

Het bereiken en begeleiden van kwetsbare personen en risicogroepen

Begeleiden van OGGZ-doelgroepen

6. Wonen


6.1


Het realiseren van prestatieafspraken met de rijksoverheid (VROM) over nultredewoningen

6.2


Het vergroten van de bereikbaarheid en toegankelijkheid van de woonomgeving, buurt, wijk voor bewoners met functiebeperkingen of achteruitgaande mobiliteit


Inclusief doelgroep - zorgwekkende zorgvermijders


Zie ook:

14.1


Zie ook:

Bijvoorbeeld: Specifieke parkeervoorzieningen dichtbij de voordeur

60

6.3


Het vergroten van de mogelijkheden van het zelfstandig kunnen blijven wonen in de eigen woning voor mensen met functiebeperkingen of achteruitgaande mobiliteit door fysieke aanpassingen

Bijvoorbeeld: verwijderen van drempels aangepaste keuken en natte cel rolstoeltoegankelijk maken handen steungrepen

6.4


Het vergroten van de veiligheid in de woning ter voorkoming van ongevallen, onveiligheidsgevoelens en inbraak en het bieden van mogelijkheden voor controle en toezicht (op afstand) middels het aanbrengen van technische voorzieningen (domotica- en ICT-toepassingen)

Bijvoorbeeld - Signaleringsapparatuur, inclusief alarmopvolging - Personenalarmering, inclusief alarmopvolging - (Aangepaste) communicatieapparatuur - Maatregelingen in het kader van het Politiekeurmerk

6.5


Het verkrijgen van (verpleeg-)hulpmiddelen die mensen in staat stelt om in de thuissituatie te worden behandeld, verpleegd en/of verzorgd.

Hieronder vallen onder andere hulpmiddelen in het kader van de zorgverzekeringswet en hulpmiddelen die niet schroef- en aard-/nagelvast zijn (zoals verplaatsbare douchestoel, aangepast kinderzitje)

6.6

Aangepaste woonvorm

Het kunnen beschikken over een geschikte woonvorm in de wijk naar keuze voor mensen met een beperking, begeleidingsbehoefte, ouderen met (sociale) ondersteuningsbehoefte, mensen met behoefte aan (op afroep of onplanbare) zorg zodat zij zo zelfstandig mogelijk alleen of in groepsverband kunnen wonen

7. Financiële/ administratieve hulpverlening



7.1


Het geven van advies en/of ondersteuning c.q. begeleiding bij administratieve individuele zaken

Bijv. hulp bij belastingaangifte, invullen van formulieren, schriftelijk aanvragen van voorzieningen en beantwoorden van post

7.2


Het verkrijgen van financiële tegemoetkoming(en) op de voor het individu/gezin beschikbare middelen op grond van bijzondere lasten ten einde te voorkomen dat het individu /gezin onder het bestaansminimum te moeten leven

Bijvoorbeeld - financiële tegemoetkoming in vervoerskosten - Het verstrekken van een financiële tegemoetkoming aan individuen zodat zij in staat zijn om een volwaardige warme maaltijd te nuttigen, die door derden geleverd wordt.


Zie ook:

8.3

61

7.3


Op basis van vastgelegde criteria, waaraan het individu dient te voldoen, individuen een uitkering geven ter compensatie van het gemis aan een eigen inkomstenbron ten behoeve van het levensonderhoud of als (eenmalige) aanvulling op het ontoereikende huishoudinkomen.

7.4


Het verkrijgen van ondersteuning bij het oplossen van financiële problemen, waardoor individuen onder het bestaansminimumniveau dreigen te raken of gekomen zijn

16.4




8.1

Het kortdurend begeleiden en adviseren van individuen bij het nemen van beslissingen die betrekking hebben op zelfstandig blijven wonen, verkrijgen van adequate hulp of het omgaan met hun beperkingen.

a. Advisering aan mensen en/of cliëntsystemen bij het nemen van beslissingen betreffende het zelfstandig wonen en hieraan gerelateerde functies


Zie ook:

b. Advisering van mensen met een zorg- en hulpvraag en/of cliëntsystemen bij het nemen van beslissingen betreffende het verkrijgen van adequate zorg en/of hulp passende bij de aard van zorg-/hulpvraag c. Advisering van mensen met een zorg- en hulpvraag en/of cliëntsystemen bij het nemen van beslissingen betreffende het kunnen omgaan met beperkingen en ter stabilisering of verbetering van de gezondheidssituatie 8.2

Bemiddeling

Het begeleiden van mensen in een zelfstandige woonsituatie die (tijdelijk) niet in staat zijn om voor zichzelf de benodigde voorzieningen te regelen bij het verkrijgen van het benodigde voorzieningen op het gebied van wonen, welzijn en zorg


62

8.3

Toeleiding tot de Wmo/AWBZ/ Jeugdzorgvoorzieningen/ Inkomensondersteunende voorzieningen

Het verkrijgen van informatie en advies, het kunnen aanvragen van individuele voorzieningen Wmo, AWBZ en inkomensondersteunende voorzieningen of toe geleid worden naar Jeugdzorg

8.4

Indicatie en toewijzing van individuele Wmo-voorzieningen

Het objectief vaststellen van behoeften aan individuele Wmo-voorzieningen op basis van vastgestelde indicatiecriteria.

Op basis van deze beoordeling kan toegang verkregen worden tot de geïndiceerde individuele voorziening toegewezen.

8.5

Indicatie van toewijzing van AWBZfuncties

Het objectief vaststellen van behoeften aan AWBZ-functies op basis van vastgestelde indicatiecriteria.

Op basis van deze beoordeling wordt de geïndiceerde functie(s) toegewezen.

8.6

Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp

Het objectief vaststellen van behoefte aan materiële/financiële hulp op basis van vastgestelde indicatiecritria.

Op basis van deze beoordeling wordt de financiële tegemoetkoming toegewezen.


63

8.7

Regie en coördinatie

Het ten behoeve van een cliënt(-systeem) met meervoudige of complexe problematiek de regie voeren met als doel het benodigde hulp- en/of zorgpakket te coördineren.

• •

•

•

8.8

Cliënt(-systeem) ondersteuning

Het verkrijgen van (langdurige) cliënt(systeem)ondersteuning, waarbij sprake is van meervoudige/complexe/langdurige en/of progressief verlopende problematiek met als doel – ondersteunen bij het maken van keuzes of het oplossen van een probleem – regieversterking van de cliënt (en zijn omgeving) om de zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie te bevorderen.

9. Mobiliteit


9. 1

Het voor iedere burger optimaliseren van de bereikbaarheid en toegankelijkheid van openbaar vervoersvoorzieningen

Openbaar vervoer


Gericht op afstemming van activiteiten, integraal zorgplan en informatie-uitwisseling. Organiseren en coördineren van de totale zorgverlening die door een of meerdere aanbieders samen geleverd wordt (en eventueel door verschillende overheden gefinancierd). Het samenstellen en/of in stand houden van een op cliënt en cliëntsysteem toegesneden pakket van zorg en diensten voor de cliënt en diens mantelzorger(s) zodat de cliënt in de voor hem/haar meest geschikte woon- en verblijfsomgeving zich kan handhaven en/of te zware belasting of overbelasting van de mantelzorger(s) voorkomen kan worden. Het afstemmen en zo mogelijk bundelen van zorg in het geval dat meerdere hulpsoorten nodig zijn om een jeugdige of gezin te ondersteunen voor zover deze niet reeds onder de Wcpv (basistaken jeugdgezondheidszorg) is gebracht.

Het kan informatie en advies, maar vooral ook uitgebreide vraagverheldering en (langdurige) ondersteuning bij het maken van keuzes op diverse levensterreinen omvatten. Cliëntondersteuning gaat een stap verder dan informatie, consultatie en advies en richt zich op mensen die voor een vraag of een situatie staan die zodanig complex is dat de betreffende persoon het zelf en met zijn omgeving niet op kan lossen.

1.1 8.1 8.2 16.1


Zie ook:

64

9.2

Individuele vervoersverplaatsingshulpmiddelen

Het verkrijgen van hulpmiddelen, specifiek afgestemd op het individu, die het zich zelfstandig verplaatsen en/of met begeleiding in en buiten de woning voor mensen met functiebeperkingen mogelijk maakt.

Bijvoorbeeld - rollator - loopstok - scootmobiel

9.3


Het gebruik kunnen maken van aangepast vervoer, dat gelijktijdig meerdere doelgroepleden kan verplaatsen, gericht op mobiliteitsvergroting van mensen met functiebeperkingen.

Vervoer gekoppeld aan gebruik van AWBZvoorziening is hierbij uitgesloten. Inclusief onder andere deeltijdtaxi, leerlingenvervoer voor jongeren met een beperking die thuis wonen naar reguliere onderwijsinstellingen

9.4

Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen

Het zonder belemmeringen en zonder last van eigen beperking de openbare ruimte kunnen gebruiken en van de voorzieningen in openbare gebouwen gebruik kunnen maken.

10. Service



Zie ook:

10

Servicediensten

Het verkrijgen van praktische diensten, die gericht zijn op het (fysiek) ondersteunen van individuen, die niet meer in staat zijn om bepaalde activiteiten zelf uit te voeren als gevolg van een afname van hun, met als doel zelfstandig (blijven) wonen en kunnen participeren. De aard van het aanbod kan betrekking hebben aspecten van zorg, verzorging, veiligheid, wonen, mobiliteit. In het kader van de Wmo wordt hier gedoeld op vrijwilligerszorg en –dienstverlening.

Veelal zijn het afgebakende activiteiten die normaliter binnen de eigen netwerken van familie, vrienden of buurtgenoten liggen.

17.

10.1

Haal- brengservicediensten

Maaltijdservice

10.2


Praktische thuishulp

10.3



65

11. Voeding


11.

Voeding

Zorgdragen voor het verkrijgen van een volwaardige warme maaltijd voor mensen die niet meer wegens fysieke, psychische of sociale beperkingen zelfstandig in staat zijn om deze zelf te bereiden, samen te stellen en/of verkrijgen.

11.1


Het bieden van ondersteuning aan individuen, die zelfstandig wonen en niet (meer) in staat zijn hun eigen warme maaltijd te bereiden, bij het bereiden van de eigen maaltijden.

Zie ook: 14.1 14.2 14.5

11.2

Maaltijd-levering thuis

a. Het verstrekken en leveren van maaltijden aan huis aan individuen die zelfstandig wonen en niet (meer) in staat zijn hun eigen warme maaltijd te bereiden.

Zie ook: 7.2

11.3

Eetpunt

a. Het aanbieden van maaltijden op een vast eetpunt in de wijk aan individuen, die zelfstandig wonen en niet (meer) in staat zijn hun eigen warme maaltijd te bereiden en fysiek wel in staat zijn om dit eetpunt te bezoeken. b. Het verstrekken van maaltijden op een centraal punt aan dak- en thuislozen en drugsverslaafden? die zelf niet (meer kunnen) zorgdragen voor het verkrijgen van volwaardige voeding

a. Zie ook 7.2



12.1

Het verkrijgen van medisch-specialistische, gedragswetenschappelijke of specialistisch –paramedische onderzoek gericht op het vaststellen van een ziektebeeld, stoornis ten einde een behandelplan op te kunnen stellen.





Zie ook:

Zie ook:

66

12.2

Behandeling

Behandeling omvat behandeling van medischspecialistische, gedragswetenschappelijke of specialistisch –paramedische aard gericht op herstel of voorkoming van verergering van een somatische, psychogeriatrische of psychiatrische aandoening, een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap, te verlenen door een instelling of door een psychiater of zenuwarts ( BZA, artikel 8, 1 e lid)

12.3

Crisisinterventie

Omvat handelingen in acute, complexe probleemsituaties als gevolg van een medisch of psychiatrische aandoening van een individu, of van sociale omstandigheden met als doel het aanbieden van een pakket van zorg en maatregelen zodat het individu adequate zorg en/of begeleiding ontvangt en/of levensbedreigende risico’s voor het individu en/of omgeving opgeheven worden.

Beantwoording vraagt veelal om interdisciplinaire samenwerking. Wie verantwoordelijk is voor de regie en welke partijen betrokken dienen te worden voor de adequate beantwoording is afhankelijk van de aard van de crisis en de kenmerken van het individu/systeem waarop de crisis betrekking heeft. Ook de financieringswijze van de crisisinterventie wordt hierdoor bepaald.

13. Steun en hulp van mantelzorg



Zie ook:

13.1

(Emotionele ) steun, begeleiding en hulp die door mantelzorgers geboden wordt op een of meer levensdomeinen van de zorgvrager en die het niveau van ‘gebruikelijke zorg’ overstijgt.


Zie ook:

Steun en hulp van mantelzorg

14. Zorg thuis Functionele omschrijving 14.1


Ondersteunende begeleiding omvat ondersteunende activiteiten in verband met een somatische, psychogeriatrische of psychiatrische aandoening of beperking, een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap of een psychosociaal probleem, gericht op bevordering of be-


a. Ondersteunende begeleiding A.: Ondersteunende begeleiding algemeen: begeleiding bij het dagelijkse leven in verband met problematische regie over het leven, toezicht, praktische hulp, oefenen van vaardigheden en/of participatie

67

houd van zelfredzaamheid of bevordering van de integratie van de verzekerde in de samenleving, te verlenen door een instelling (BZA, artikel 6).

b. Ondersteunende begeleiding B.: Ondersteunende begeleiding dagprogramma: dagactiviteiten buitenshuis: structurering van tijdsbesteding en zinvolle dagbesteding (dagprogramma’s, veelal groepsgewijs).

Zie ook: 3.5 3.6

c. Ondersteunende begeleiding Psycho-sociale begeleiding Ondersteunende begeleiding geboden aan mensen met een somatische, psychogeriatrische of psychiatrische aandoening of beperking, een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap of een psychosociaal probleem, gericht op bevordering of behoud van participatie, door niet-professionele zorg-/hulpverleners 14.2

Huishoudelijke hulp

Aanbod van vrijwilligers Bijvoorbeeld Buddy-zorg

a. (verzorging) A.: Huishoudelijke verzorging omvat het ondersteunen bij of het overnemen van activiteiten op het gebied van het verzorgen van het huishouden in verband met een somatische, psychogeriatrische of psychiatrische aandoening of beperking, een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap of een psychosociaal probleem die of dat leidt of dreigt te leiden tot het disfunctioneren van de verzorging van het huishouden van de verzekerde dan wel van de leefeenheid waartoe de verzekerde behoort, te verlenen door een instelling (BZA, artikel 3).

Zie ook 10.2

b. (verzorging) B.: Organisatie van de huishouding c. (verzorging) C.: Specifieke zorg voor een ontregelde huishouding (mensen leren om weer ordening en regelmaat in hun door psychische problematiek ontregelde huishouding te krijgen.


Bijvoorbeeld: Specialistische thuiszorg

68

14.3


Persoonlijke verzorging omvat het ondersteunen bij of het overnemen van activiteiten op het gebied van de persoonlijke verzorging in verband met een somatische, psychogeriatrische of psychiatrische aandoening of beperking, een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap of een psychosociaal probleem, gericht op het opheffen van een tekort aan zelfredzaamheid, te verlenen door instellingen (BZA, artikel 4)

14.4

Verpleging

Verpleging omvat verpleging in verband met een somatische, psychogeriatrische of psychiatrische aandoening of beperking of een lichamelijke handicap, gericht op herstel of voorkoming van verergering van de aandoening, beperking of handicap, te verlenen door een instelling (BZA, artikel 5).

14.5

Activerende begeleiding (dagstructurering en activering)

Activerende begeleiding omvat door een instelling te verlenen activerende activiteiten gericht op: a. herstel of voorkomen van verergering van gedrags- of psychische problematiek; of b. het omgaan met de gevolgen van een somatische of psychogeriatrische aandoening of beperking of een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap (BZA, artikel 7).

A. activerende begeleiding in groepsverband

Zie ook: 3.5 3.6

Het bieden van begeleiding en ondersteuning aan individuen met een beperking ten aanzien van het (weer) zelfstandig kunnen wonen en leven en leren zelfstandig de regie te voeren over hun eigen leven.

De activiteiten zijn gericht op het vergroten van de zelfredzaamheid en zelfstandigheid met als einddoel zelfstandig wonen. Centraal thema is vermaatschappelijking

Zie ook: vervolg op 15



14.6

Begeleid wonen



A. Activerende begeleiding algemeen

Zie ook:

69

15.1

Tijdelijk verblijf

Tijdelijk verblijf omvat het verblijven in een instelling indien de zorg, bedoeld in de artikelen 4, 5, 6, 7 of 8, noodzakelijkerwijs gepaard gaat met een beschermende woonomgeving, therapeutisch leefklimaat dan wel permanent toezicht (BZA, artikel 9).

15.2

Langdurig verblijf

Langdurig verblijf omvat het verblijven in een instelling indien de zorg, bedoeld in de artikelen 4, 5, 6, 7 of 8, noodzakelijkerwijs gepaard gaat met een beschermende woonomgeving, therapeutisch leefklimaat dan wel permanent toezicht (BZA, artikel 9).


Primair -

gericht op terugkeren naar zelfstandige woonsituatie revalidatie ter tijdelijke ontlasting van de mantelzorg/familie (het tijdelijk op te nemen individu maakt ook aanspraak op overige AWBZ-functies)

Zie ook: 3.5 3.6 16.2

70



16.1


Individuele of groepsactiviteiten gericht op advisering en emotionele ondersteuning ter ontlasting van mantelzorgers (bij hun verzorgende taak).

16.2


Het tijdelijk vervangen van de mantelzorg in de thuissituatie of het bieden van respijtzorg al dan niet thuis ter ontlasting van mantelzorg/familie

Dit kan zowel door informele als professionele aanbieders geboden worden

16.3


Het verlichting van de zorgtaakbelasting van de mantelzorger door het bieden van advies en clïentsysteemondersteuning, het inzetten van (verpleeg)technische hulpmiddelen, woningaanpassing en/of door het bieden van praktische hulp door (georganiseerde) vrijwilligers in de thuissituatie van de zorgvrager

-

16.4


Het bieden van een financiële tegemoetkoming ter bestrijding van de kosten die de inzet van mantelzorg mogelijk maken

16.5

Ontheffing van inkomensverweving

Het (tijdelijk) ontheffen van de plicht tot aanvaarden of verrichten van betaald werk voor een bepaald aantal mogelijke betaalde werkuren, zonder dat hierdoor de mantelzorger zelf in inkomen, dat verkregen wordt via een uitkering volgens de Wet op de Bijstand, achteruit gaat



Zie ook:

Zie ook: 1.1 3.2 3.3 8.1 8.6 8.7

-

niet zijnde hulp of zorg die middels AWBZvoorzieningen geboden kan worden. voorbeelden zijn: vrijwillige thuishulp, buddyzorg

Zie ook 3.5 3.6 10 14.1 14.5 15.1 17 Zie ook 6 8 10 17 Zie ook: 7

71

17. Ondersteuning van vrijwilligers(werk)



17.

Het realiseren van randvoorwaarden zodat vrijwilligers en –initiatieven met als doel a. het versterken van de civil society en participatie en/of b. het bieden van praktische (thuis) hulp aan kwetsbare burgers hun diensten optimaal kunnen aanbieden.

Op verschillende terreinen zijn vrijwilligers actief, zowel voor collectieven (bijvoorbeeld een sportvereniging) als voor individuen (bijvoorbeeld vrijwillige thuiszorg, levering van warme maaltijden).

Ondersteuning van vrijwilligerswerk

17.1

Ondersteuning en coördinatie

Het bieden van professionele ondersteuning en coördinatie

17.2

Faciliteren

Het mogelijk maken (om tegen geringe kosten) gebruik te maken van locaties en materiële hulpmiddelen

17.3

Subsidie/onkostenvergo eding

Het bieden van een financiële tegemoetkoming ter bestrijding van de kosten die gepaard gaan met het uitvoeren van vrijwilligerswerk (subsidie/onkostenvergoeding)

17.4

Vrijstelling betaald werken

Het bieden van vrijstelling voor het aangaan van regulier betaald werk gedurende bepaald aantal uren per week zonder dat de vrijwilliger die aanspraak kan maken op de Wet op de Bijstand hierdoor in inkomen achteruit gaat.


Met betrekking tot maatschappelijke ondersteuning en zorg spelen vrijwilligers onder andere een belangrijke rol bij: • Informatie en voorlichting, bijv. over onbenutte rechten • Samen leven in de wijk: versterken van de civil society en vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken • Participatie: ontmoeting, ontspanning, dagopvang, • Bemoeizorg: signalering • Servicediensten aan huis • Zorg en thuis wonen, met als doel bijvoorbeeld: ondersteuning (bijv. buddyzorg) en activering, toezicht, en terminale zorg • Mantelzorgondersteuning: tijdelijk ontlasten door vervanging • Onzelfstandig wonen, met als doel bijvoorbeeld: voorkomen van isolement, activering en ontspanning

72

Geraadpleegde bronnen Basisaanbod OGGZ (interne notitie aanbieders van OGGZ Tilburg) 2006 Basispakket welzijn voor specifieke doelgroepen in Midden-Brabant. POG, BOZ, Prisma Brabant, Sportservice Noord-Brabant, april 2005 Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering Provincie Noord-Brabant, november 2008 Bevolkingsprognose gemeente Tilburg, 2009 – 2029. Gemeente Tilburg, augustus 2009 Brummelstroete, Han te, Marjo Lahaije en Joost Heuvelink: Wonen en welzijn een zorg minder Tilburg gemeente Tilburg 2004 Brummelstroete, Han te, Marjo Lahaije en Joost Heuvelink: Werkwijzer Woonservicegebieden (/Servicewijken) Tilburg, wonen en welzijn, een zorg minder, 2007 Dementiegids Tilburg, Gemeente Tilburg, 2003 Erp, S. van: Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) en gemeenten. Handreikingen voor gemeenten in de WMO. PON, Tilburg, mei 2006 Fonteyn, Maria en Seydá Buurman-Kutsal: In gesprek met Tilburgers. BOZ, Tilburg, 2005 Gemeente Tilburg/Stichting Zet: Het vormgeven aan maatschappelijke ondersteuning. Deel 1 Behoefteprofielen van kwetsbare groepen. Gemeente Tilburg en Stichting Zet 2007 Gemeente Tilburg/Stichting Zet: Het vormgeven aan maatschappelijke ondersteuning. Deel 2 Wat zou de gemeente via de Wmo kunnen bieden? Gemeente Tilburg en Stichting Zet 2007 Gemeente Tilburg/Stichting Zet: Het vormgeven aan maatschappelijke ondersteuning. Deel 3 Checklist prestatievelden Behoefte van (kwetsbare) burgers per prestatieveld. Gemeente Tilburg en Stichting Zet 2007 Informatiemateriaal over bestaand aanbod van diverse aanbieders van wonen, welzijn en zorg in Midden-Brabant Lans, Jos van der: Ontregelen- De herovering van de werkvloer, Amsterdam, november 2005 Lans, Jos van der: Erop af! Amsterdam, augustus 2010 Ministerie van BZK, Justitie, OCenW, SZW: Operatie Jong Den Haag, juni 2004 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport: Opvoed- en opgroeiondersteuning. De rol van de gemeente in het licht van de Wet op de Jeugdzorg. Den Haag, november 2004 Morée, Marjolein, Cecil Scholten en Trudy Schreuder Goedheijt: Handreiking Mantelzorgondersteuning in de Wmo. NIZW/EIZ, september 2006


73

NIZW en SGBO: Handreiking ketensamenwerking in de Wmo. Maatschappelijke ondersteuning in samenhang, juni 2005, www.invoeringwmo.nl. Quist, Hein en Mirjam Swarte: Aard en omvang Wmo-doelgroep. SGBO, Den Haag, juni 2006 Rapportage Gehandicapten 2002. SCP, 2002 Rapportage ouderen 2001, SCP, 2001 SBGO: Thuis-basis voor kwetsbare burgers: de gemeente, december 2004 Sociaal rapport Brabant, 2004 Stoop, Hilde: Vraagverwachting en loketvoorkeuren. BOZ, Tilburg, augustus 2006 Stoop, Hilde: Schets Is het dementieaanbod in uw gemeente en in uw regio toekomstproof? Tilburg, november 2009, Programmaraad Zorgvernieuwing Psychogeriatrie Zorg en wonen voor kwetsbare ouderen. SCP, 2004 Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), wettekst en memorie van Toelichting, 2006 www.invoeringwmo.nl Wolf, Prof. Dr. J.: Handreiking OGGZ in de Wmo, In opdracht van het Ministerie VWS en de VNG, november 2006 Workshops en panelgesprekken met vertegenwoordigers van diverse kwetsbare groepen (2006). Workshops met beleidsambtenaren van de gemeenten in Midden-Brabant (2006) Workshops met aanbieders van wonen, welzijn en zorg uit Midden-Brabant (2006)


74

Kwetsbare burgers langer thuis. Schets gewenst aanbod op verschillende geografische gebiedsniveaus

Recommend Documents