Kwaliteitshandboek. Europees systeem ter waarborging van de kwaliteit van educatie op het gebied van de detailhandel in biologische levensmiddelen

Kwaliteitshandboek Europees systeem ter waarborging van de kwaliteit van educatie op het gebied van de detailhandel in biologische levensmiddelen

E(co)−Qualify − systeem ter waarborging van de kwaliteit van educatie

Voorwoord Het voor u liggende Europese systeem ter waarborging van de kwaliteit van onderwijs op het gebied van de detailhandel in biologische levensmiddelen „E(co)− Qualify“ is gericht op het verwerven van aanvullende kennis door leidinggevend personeel en andere werknemers, werkzaam in de detailhandel met biologische levens− middelen. De markt met biologische levensmiddelen groeit jaar in jaar uit. De kwaliteit van de verkoop speelt hierbij een even belangrijke rol als de kwaliteit van de producten. Consumenten en andere doelgroepen verwachten van beroepsorganisaties, bedrijven, ondernemers, werknemers en andere betrokkenen, dat ze hoog gekwalificeerd zijn en over een gedegen, beroepsgerichte opleiding beschikken. Hoogwaardige opleidingen voor werknemers en managers kunnen zodoende bijdragen aan de verdere duurzame ontwikkeling van de marktpositie van deze gespecialiseerde handelsbranche. De mogelijkheden voor het verwerven van aanvullende kennis op het gebied van de detailhandel in biologische levensmiddelen worden in Europa niet centraal gecoördi− neerd. De kwalificaties, eventueel academische titels, die in deze branche m.b.v. aanvullend onderwijs bereikt kunnen worden, scheppen in veel gevallen slechts weinig duide− lijkheid, omdat ze wederzijds niet compatibiel zijn. Degenen verantwoordelijken voor het aannemen van personeel moeten de kwalificaties van de sollicitanten daarom inhoudelijk controleren of een eigen scholingsprogramma creëren. Dit is kostbaar en tijdrovend. De doelstelling van het instellen van een Europees systeem voor kwaliteitswaarborging bestaat eruit in de toekomst in lidstaten van de EU zodanige opleidingen te verzorgen, dat een gelijkmatige en hoogwaardige kwaliteit gegarandeerd wordt, met internationaal vergelijkbare criteria, die een bindend en controleerbaar kader vormen.

Het project „Eco-Qualify II“ Het systeem ter waarborging van de kwaliteit is ontwikkeld binnen het kader van het project „Uitbreiding en inge− bruikneming van een systeem ter waarborging van de kwaliteit van vervolgopleidingen voor de detailhandel in biologische levensmiddelen in Europa − E(co)−Qualify II“ en wordt gesubsidieerd door de Europese commissie, en wel binnen het kader van haar programma voor beroepso− pleidingen „Levenslang leren / Leonardo−da−Vinci“ als pro− ject voor de transfer van innovaties. Binnen het kader van dit project hebben zes partners uit Oostenrijk, Tsjechië, Italië, Nederland en Duitsland een uit− gebreid systeem ontwikkeld voor de kwaliteitswaarborging en voor het certificeren van vervolgopleidingen op het gebied van de detailhandel in biologische levensmiddelen, met internationaal compatibiele criteria en met een bindend en controleerbaar kader.

Na meerdere testfases in de deelnemende landen werd de definitieve versie van dit kwaliteitwaarborgingssysteem in 2009 op de Bio−Fach−Conference gepresenteerd. Ook de branche−organisaties en educatieve centra in de partner− landen zijn over het uitgewerkte systeem geinformeerd en gestimuleerd om het systeem snel en consequent te imple− menteren. Wanneer onderwijsinstituten en professionele betrokkenen in de deelnemende landen en in de overige lidstaten van de EU dit kwaliteitwaarborgingssysteem met succes weten te integreren in hun dagelijkse trainings− en onderwijsacti− viteiten, zal het niveau van maatregelen, die aanvullend onderwijs betreffen, op de middellange en lange termijn aanmerkelijk stijgen.

De handleiding De handleiding die nu voor u ligt dient als basis voor de uni− forme waarborging van de kwaliteit van vervolgonderwijs op het gebied van de detailhandel in biologische levensmidde− len in heel Europa. Deze handleiding bevat naast defenities van de in de kwaliteitwaarborgingssystemen gebruikelijke processen tevens een samenvatting van de benodigde vakkennis op het gebied van de artikelen, de marketing en de verkoop van biologische levensmiddelen, voor verschil− lende groepen werknemers in deze branche. De kwaliteit van de opleidingen wordt gewaarborgd: ● door certificering van de deelnemende onderwijsinstituten, ● door het waarborgen en handhaven van het kwaliteits− niveau middels controles en audits, De gecertificeerde onderwijsinstituten kunnen dit certificaat bij hun marketing en reclame presenteren en in hun voordeel gebruiken.

Het kwaliteitwaarborgingssysteem bestaat uit drie delen: (1) Het eerste deel wordt gevormd door de Kwaliteits− handleiding (KH) met een beschrijving van alle kwaliteits− relevante processen binnen de betreffende instituten. Deze handleiding stuurt aan op een grotere flexibiliteit op de Europese arbeidsmarkt voor de handel in biolo− gische levensmiddelen. (2) Het tweede deel bevat een checklist met behulp waar− van alle processtappen genomen kunnen worden die benodigd zijn voor de certificatie− en/of audit. Dit docu− ment maakt onderdeel uit van het kwaliteitsysteem (KS of QS) en helpt de auditor en eventueel ook degene die de certificatie uitvoert en/of de kwaliteitsmanager (KM of QM) het verloop van het certificatie−proces zoveel mogelijk te vereenvoudigen. Bij de certificatie ondertekenen beide partijen deze checklist ter bevestig− ing van hun instemming. Daar waar geen conformiteit bestaat biedt de checklist standaardwerkwijzen voor het leveren van objectief en adequaat commentaar.

1


(3) Het derde deel bevat de bijlage. Deze dient als „lijst van voorbeelden/adviezen“ voor de bovengenoemde processen en bevat dan ook praktische voorbeelden (o.a. een voorbeeld voor een onderwijshandleiding). De bijlage vormt geen bindend onderdeel van de handleid− ing en de instituten mogen haar naar aanleiding van hun eigen kwaliteitwaarborging wijzigen en aanpassen aan hun eigen behoeften, zonder dat dit in de ges− tandaardiseerde procesdocumenten van de kwaliteits− manager gemeld hoeft te worden. Hiernaast kunnen onderwijsinstituten naar eigen overweging documenten toevoegen, wanneer deze inhoudelijk met de algehele documentatie samenhangen. In de KH zijn verscheidene „Verplichte“ voorwaarden opgenomen (waaraan voldaan moet worden) en tevens „Niet verplichte“ voorwaarden (waaraan voldaan mag worden). De auteurs hebben de instituten de hand willen reiken bij het streven naar een binnen de locale mogeli− jkheden zo hoog mogelijke kwaliteit. De niet verplichte voor− waarden vormen een belangrijk element bij de aanpassin− gen aan de locale omstandigheden. Dit project wordt gefinancierd m.b.v. een subsidie van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de gepubliceerde tekst (de mededelingen) ligt bij de auteur, de commissie is niet aansprakelijk voor verder gebruik van de informatie, die in de tekst is opgenomen.

2


Inhoud van de handleiding Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 DEEL 1

DE KWALITEITSHANDLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

1. Gebruikte begrippen, definities (A01_001) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 2. Beschrijving van het documentenmanagement in de ontwerpfase (A01_003) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 3. Personeels− en verantwoordelijkhedenmatrix (A04_003). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 4. Foutenmanagement (A05_001) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 5. Inhoud_basiskwalificaties (A06_001) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 6. Inhoud_kennis van de artikelen, operatief niveau (A06_002) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 7. Inhoud_operatief niveau_de bedrijfvoering (A06_003) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 8. Inhoud markt (A06_004) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 9. Inhoud, kwalificatiestandaarden, managementniveau (A06_005) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 10. Inhoud, marketing, managementniveau (A06_006) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 11. Certificatie−criteria voor instituten (A07_003) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 12. Beoordelingssysteem (A07_005) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 13. Certificatiestructuur (A08_001) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 14. Structuur en competenties van interne kwaliteitsmanagers (A12_001) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 15. Structuur en competenties van externe kwaliteitsmanagers (A12_002) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 DEEL 2

CHECKLIST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

DEEL 3

BIJLAGE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

1. Handleiding voor lectoren (A14_001) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 2. Evaluatie van de resultaten van de cursus (A14_002) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 3. Voorbeelden van evaluatie−enquites (Templates − A14_003). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 4. Modellen voor de beoordeling van onderwijsinstellingen 1−4 (A14_003) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 5. Vragenlijst voor de evaluatie van de trainers (A08_003) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 6. Onderwijsvoorbeeld (A14_006) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 7. Voorbeeld van titelpagina in de vormgevingsfase van documenten (A15_001) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

3


Deel 1: Kwaliteitshandleiding (KH)

4


1. Gebruikte begrippen, definities (A01_001) Dit document beschrijft de structuur van het kwaliteitwaar− borgingssysteem. Deze aanduidingsstructuur wordt overeenkomstig het EU−project toegepast op alle documenten en vormt een voorstel voor de indeling van de KH. 1.1. De titel dient de inhoud van het document te omschrijven 1.2. De naam van het document dient overeen te komen met de omschrijving in de namen van de bestanden 0X_yyy_[file].doc. A0X_[file].pdf wordt doorlopend aangevuld en bijgehouden 1.3. De auteur is verantwoordelijk voor de inhoud en de vakkundige juistheid 1.4. Herziene/gewijzigde versies in de conceptfase dienen aangeduid te worden met [naam] en [datum] 1.5. Gevalideerd door ….. [naam] en [datum van de wijziging]

1.6. Inhoudelijke controle uit te voeren door …… [naam] en [datum van de wijziging] 1.7. Het kwaliteitsmanagement (KM of QM) controleert alle administratieve delen van het document, de handtekening [naam van de werknemer] en de [datum van de wijziging] 1.8. Instemming met de wijzigingen verleend door (geautoriseerde werknemer, opgenomen in de lijst van het internationale KM), handtekening [naam van de werknemer] en [datum van de wijziging] 1.9. Aanduiding van de documenten van de Handleiding: het KM dat de validering uitvoert transformeert het document naar pdf.−formaat, het bestand krijgt de aanduiding A0x_[filename]pdf. in het systeem A00_Handleiding.

2. Beschrijving van het documentenmanagement in de ontwerpfase van de KH (A01_003) De aanduiding van een bestand dient een effectief hulp− middel te vormen, een instrument bij het opzoeken van de bestanden en een hulp bij het effectieve beheer ervan. Bestanden en mappen worden als volgt aangeduid: A „XY“_ titel in het voorvoegsel van het bestand duidt de bestandenmap aan, bijv.: A01_Handleiding met subbestanden A01_Handleiding/A01_opleidingen/A01_ inhouden …/A01_opleidingen/A01_basiskennis _ ecologie _ handel.pdf …/A01_opleidingen/A01_inhouden/A01_zorg voor _artikelen.pdf Het eigenlijke bestand dient vervolgens te beschikken over de aanduiding A01_[titel].pdf Zonder te zijn ingedeeld in een map. In de aanhef wordt vermeld in welke map het is ondergebracht. Binnen de mappen dient de volgende structuur aange− houden te worden, zo zou de map met voorstellen C over dezelfde structuur moeten beschikken als map A: A02_Doelstellingen A03_In_ realisatie A02_ Instituten A03_ Beschrijving van de instituten A03_Certificeringsprocessen A04_ Audits A05_Noodzakelijke_uitleg voor lectoren

Het prefix „A“ wordt toegevoegd aan de bestanden die het meest gebruikt worden − d.w.z. aan vrijgegeven bestanden die verplicht gebruikt moeten worden. Deze bestanden met geverifieerde geldigheid worden aangehouden als pdf−bestand en zijn uitsluitend bestemd om gelezen of uit− geprint te worden. Niet alle gebruikers zijn gerechtigd ze te wijzigen of te ver− vangen. Het compleet vervangen van een document is uit− sluitend toegestaan aan één geautoriseerde auteur. Het ORA−management is hierbij verplicht te beslissen of de wijziging van dit bestand opnieuw gevalideerd dient te worden. „B“ Bestanden met de status „om vrijgegeven te worden“; eventueel in de valideringsstatus „C“ −mappen bevatten alle concepten „D“ −mappen alle overige (eigen) bestanden „E“ bestanden van buiten, die de eigen argumenteringen ondersteunen „F“ correspondentie „G“ lijst van gebruikte literatuur

5


3. Personeels- en bevoegdhedenmatrix A04_003 personeelsmatrix E(co)_Qualify verantwoordelijke persoon

organisatie

vereiste opleiding

beroepskwalificatie

pedagogische opleiding

middelbare beroepso− pleiding − hogere beroepsopleiding; bachelor, ingenieur (universitair), tevens voor assistent− trainer

agronoom − levensmiddelen− specialist

gecertificeer−de opleid− werk op het gebied ing voor de positie van van de trainer van economis− „basiskwalificatie“ che vaardigheden

praktijkervaring

lectoren basiskwalificaties op het vakgebied

school, onder− wijsinstelling

voor gebieden die meer vakkennis vereisen


academische, univer− sitaire of gelijkwaardige opleiding

agronoom − MSC, levensmiddelentechnologie − ecotrofologist

ondernemers


minimaal: handelsaca− demie, universitaire opleiding met econo− mische vakken, econo− mische hogeschool

handelsactiviteiten als verkoper, zaakvoerder, kleine zelfstandige

extern trainer


zelfstandig economisch adviseur/ trainer. Tevens als assistent−trainer

adviseur in de landbouw, levensmiddelenindustrie

beheerder van de school


kennis van beheers− en managements−activiteitenen

directeur van de school


vereisten voor deze functie worden door de school zelf vastgesteld vereisten voor deze positie worden door de school zelf vastgesteld, bestuursvaardigheden

interne kwaliteitsmanager


zie lector

kennis van kwaliteitsmanagement

kennis van de kwaliteit− waarborgingspro− cessen E(co)−Qualify

extern auditor

Kwaliteits− manager met nationale accreditatie

universiteit / betreffende vakgebied of een verwant vakgebied

agronoom, studie die levensmiddelen betreft, ecoloog

perfecte kennis van de kwaliteitwaarborgins− processen E(co)−Qualify

management van de nationale kwaliteitscontrole (KC / QC)

ORA/ nationaal 1e stap: ORA E(co)_Qualify 2e stap: nationaal Management− kwaliteitsmanagement gremium

management van de internationale kwaliteitscontrole (KC / QC)

ORA

6

MK ervaring / ORA

kennis van schooladministratie, leidinggeven, personeelszaken

gecertificeerde oplei− werk op het gebied ding voor de functie van van de kwalificaties trainer van economische voor gevorderden vaardigheden of een gelijkwaardige opleiding gecertificeerde opleiding voor de positie van trainer van economische vaardigheden gecertificeerde oplei− ding voor de positie van trainer van econo− mische bekwaamheden

gevorderde kennis van marketing, logistiek, management en personeelsbeleid diepgaande kennis, opgedaan door praktij− kervaring in de betref− fende specialisatie

bestuur

perfecte kennis van de kwaliteitwaarborgings− processen E(co)−Qualify QM systeem

perfecte kennis van de kwaliteitwaarborgings− processen E(co)−Qualify


validering

accreditatie

certificering afgewezen

opgeschorte geldigheid tot tweede audit

opgeschorte geldigheid tot aanvullende audit

attentmakingen voor tweede audit

certificering van auditor

certificering door audits

verantwoordelijkheid voor audits

actie regelmatig terugkerende handelingen

verplicht volgen van een cursus aan een instelling voor aanvullend onder− wijs

jaarlijks deelname aan vakgericht onderwijs



eigen acties ter verdere educatie eigen acties ter verdere educatie, deelname aan regelmatig terugkerende educatieve acties gewenst (lectoren) jaarlijks deelname aan educatieve acties op het gebied van kwaliteit− waarborging

aanvullende audits certificering audits van kandidaten

verleent aan auditors officiële accreditering publiceren van een nationale lijst van auditors

admini− stratie van audit− processen

officieuze meldingen aan de geaccrediteerde kantoor van het nationale kwaliteits− management administratie van auditprocessen

verantwo− ordelijkheid voor aanvullende audit administratie van audit− processen

verantwo− ordelijkheid voor tweede audit admini− stratie van auditpro− cessen

jaarlijkse ontmoeting van de besturen van de kwaliteitswaarborging en ORA

Officiële meldingen aan nationaal kwaliteitsma− nagement en aan ORA

publiceert een lijst van instellingen, die door ORA geaccredi− teerd zijn om op nationaal niveau certificeringen uit te voeren

geaccredi− teerd door ORA

aanbod voor jaarlijkse ontmoeting van het nationale kwaliteits− management

afzonderlijke accrediterin− gen van nationale instituten

organiseert jaarlijkse ontmoetingen van het ORA en kwaliteits− waarborgings− bestuur

7


4. Foutenmanagement (A05_001) Dit document behandelt de werkwijze bij het vóórkomen van fouten op de volgende punten: ●

Bij de certificering in verband met A07_005

●

Bij het uitvoeren van audits in verband met A07_003 / 005

Werkwijze Het certificeringsproces kan niet worden afgerond en wordt stilgelegd. Na het verhelpen van de fouten kan een paar maanden later een aanvullende certificering worden uitgevoerd, waarvoor eenzelfde tarief betaald wordt als voor een basiscertificering.

Audits Het document maakt onderscheid tussen

Formele fouten, die bij het werk met de checklist ontdekt worden: ● ontbrekende documenten van secundair belang ● foutieve beschrijving en inhoud Reactie De oplossing van het probleem dient binnen 14 dagen na afloop van de certificering / audit naar de desbetreffende Europese kwaliteitsmanager toegestuurd te worden. De uiteindelijke certificeringsdocumenten zullen worden over− handigd nadat de doelstellingen van de controlelijst bereikt zijn. Voor dit aanvullende proces is geen betaling verschuldigd.

Principiële, ernstige fouten zoals het niet in acht nemen van de nationale arbeidswet− geving voor lectoren / trainers ● het overtreden van de wetgeving op het gebied van de hygiëne / uitrusting betreffende onderwijs voor volwassenen ● ernstige tekortkomingen, bijv. het in hoge mate niet respecteren van de basisstructuur van de kwaliteit− waarborging, wat betreft de inhoud van educatieve materialen. ● overige fouten, die nog gedefinieerd moeten worden. ●

8

Audits worden uitgevoerd onder dezelfde voorwaarden als certificeringen. Er bestaan hier enige aanvullende elemen− ten zoals de beoordeling van de bedrijfsadministratie be− treffende de beoordeling van het onderwijs aan lectoren, van de instituten en van de onderwijsmodulen. De resul− taten worden in de kwaliteitwaarborging niet beoordeeld (dienen voor de eigen controle van het instituut) maar de beoordelingsprocessen zullen natuurlijk wel in beschouwing genomen worden, en wel zowel wat hun bestaan als wat hun uitvoering betreft.


5. inhoud_basiskennis op bedrijfvoeringsniveau (A06_001) module I nr. 1.

inhoud

sleutelwoorden

Basiskennis over de handel in biologische levensmiddelen

beschrijving / doelstellingen van de scholing

tijds− duur

Deze basiskennis omvat alle belangrijke normen en standaarden, die voor de handel in biologische levensmiddelen gelden.

344 h

De scholing waarborgt dat biologische levensmiddelen worden behandeld en aangeboden op een wijze die overeen komt met hun aard.

Ecologische landbouw

organisch−biologische landbouw, biodynamische landbouw, ecologische landbouw, kenmerken van allerlei biologische productiemethoden het ecologisch kweken van gewassen productiemethoden vruchtbaarheid van grond specifieke grondbewerkingswijzen organisch bemesten landbouwmanagement bedrijfvoering op weilanden bemesten het houden van melkkoeien het houden van mestvee (runderen) de varkensfokkerij kippenhouderij gezondheid van het vee veeziekten biologische gewasbescherming groentekwekerij fruitkwekerij glastuinbouw

IFOAM −voorschriften

de cursist verkrijgt basiskennis over de ecolo− gische landbouw, zal in staat zijn dit aan derden uit te leggen. ● verkrijgt kennis van de grondslagen van de bio−dynamische landbouw en zal in staat zijn de verschillen t.o.v. andere ecologische landbouwmethoden uit te leggen ● is in staat de verschillen tussen ecolo− gische en conventionele landbouw uit te leggen ● is in staat te wijzen op voorbeelden van enige producten die, wanneer ze op conventionele wijze gekweekt worden, watervervuiling veroorzaken ● is in staat uit te leggen wat de invloed van consequente ecologische landbouw op het landschap en de omgeving is ● maakt kennis met de nationale producentenbonden en met de inter− nationale organisaties op het gebied van ecologische landbouw ● volgt de ontwikkelingen in zo´n mate, dat hij op willekeurig welk moment in staat is informatie te verstrekken over een bepaalde kwaliteitsstandaard

kwalificaties van lectoren kennis over landbouwproducten ● ecologische landbouw ● ontwikkelingen op de markt van natuurlijke en biologische levens− middelen vanuit allerlei oogpunten ● basiskennis van (verantwoorde) voedingsleer ● ervaring met de le− vensmiddelenverkoop en kennis op dit gebied ervaring en kennis op de gebieden van ● onderwijsmethodiek ● werk met allerlei doelgroepen ●

De scholing dient als basis voor een deskundige en op de klant gerichte omgang met producten, voor de benodigde vaardigheden voor het uitvoeren van processen waarbij gebruik gemaakt wordt van een computer en met electronisch bewerkte data en een gedeelte van de scholing bestaat uit handelsfilosofie.

1.1.

344 uur

40 h

●

●

●

●

●

kennis over landbouw bio−dynamische landbouw ontwikkelingen op de markt met biologische levensmiddelen en haar aspecten diploma op het gebied van land− bouwwetenschappen

ervaringen en kennis op het gebied van ● onderwijsmethodiek ● werk met allerlei doelgroepen

de cursist ● kent de basisstandaarden IFOAM ● is in staat op de verkooplocatie vragen te beantwoorden die betrekking hebben op bekende EU−voorschriften voor de ecologische landbouw

9


nr. 1.1.

inhoud

sleutelwoorden

Ecologische landbouw

beschrijving / doelstellingen van de scholing ●

●

●

●

●

●

●

●

1.2.

„Fair Trade“

de invloed van filosofie politieke theorie globalisering individualisering

●

●

●

de levenscycli van gezinnen technologische processen maatschappelijke aspecten consumentenmaatschappij demografische ontwikkeling kennis van de belangrijkste nationale statistieken en van statistieken op basis van de EU

●

●

10

tijds− duur

kwalificaties van lectoren

kent de internationale en nationale wetten voor de ecologische landbouw en is in staat ze toe te passen bij de controle van verse producten en hun classificatie is in staat grondbewerkingsmethoden te beschrijven. Evenals hun invloed op het milieu, op te verbouwen producten en op de gezondheid van de klant is in staat de productie van levens− middelen tot in detail te beschrijven, evenals de bewerkingsprocessen, het transport en de verpakking. Hiertoe behoren tevens de gevolgen van het gebruik van natuurlijke meststoffen of het niet gebruiken van kunstmest− stoffen; het belang en het monitoren van het zaaiproces; en natuurlijke pre− ventie−methoden, onkruidbestrijding en gewasbescherming Kennis o deze gebieden maakt het mogelijk doorslaggevende informatie over het aanbod te verstrekken, evenals over de kwaliteits− en prijsverschillen. is in staat de productie van levens− middelen van dierlijke oorsprong uit te leggen. In de dagelijkse praktijk is het in een winkel met een breed aan−bod belan− grijk in staat te zijn vragen te beant− woorden betreffende de gezondheid van het vee. Dit betreft ook kennis over natuurlijke veehouderijen en over het evenwicht tussen de voeder− en mestproductie Op basis van deze kennis kan de cursist tevens de reden van de prijsverschillen t.o.v. producten uit de conventionele landbouw uitleggen kent de basis van het Fair Trade −concept en is in staat dit concept uit te leggen kent de internationale en nationale certifi− ceringen en hun standaarden kent de ernstige consequenties van glob− alisering op de structuur van het gezinsleven van boeren in verschillende werelddelen, die sterk be?nvloed wordt door de levensmiddelenindustrie in de rijkere landen, en is in staat hierover met de klant een gesprek aan te gaan is in staat te wijzen op het verband tussen de gewone, conventionele economische structuren en de sociale en economische armoede op globaal of locaal niveau en kan zich hier kritisch over uitlaten kent het concept van partnersamenwerk− ing bij de ecologische productie van lev− ensmiddelen

24 h

Kennis betreffende politieke economie ● levensmiddelen−pro− ductie ● ontwikkelingslanden ● ontwikkelingspolitiek ●

Ervaring en kennis op de gebieden van ● onderwijsmethodiek ● werk met allerlei doelgroepen


nr. 1.3.

1.4.

inhoud Hygiëne

Zorg voor de koopwaar en management

sleutelwoorden „goederenflow“ kwaliteitsstandaarden hygiënische standaarden harmonisering met HACCP−normen controlesystemen pesticiden veiligheidsprincipes veiligheid van werknemers en klanten EHBO persoonlijke hygiëne

●

controle bij binnenkomst / visuele controle van binnenkomende koopwaar opslagruimten retourneren van koopwaar storno−rekening / waardebon bij geretourneerde koopwaar omgang met documenten en con− trolelijsten correspondentie deskundige informatie productinformatie informatiebronnen

●

●

●

●

●

●

●

●

1.5.

Opslag

de „Fifo“−principes van de logistiek van de opslag („First in first out“) houdbaarheidsomstandigheden warmtemanagement doorlopende controles van de goederen productcontrole speciale aanbiedingen productpresentatie reclamematerialen

●

●

●

●

teamwerk het delegeren van werk plannen opslagmanagement arbeidscontracten motivering

1.6.

Communicatie

vraag van klanten oriëntatie van klanten oriëntatie van doelgroepen consultancy betreffende producten verkooplocatie

●

●

●

●


tijds− duur

kent de wettelijke bepalingen die de voorschriften betreffen die betrekking hebben op levensmiddelen, en kan ze toepassen know−how op dit gebied maakt het mogelijk op verantwoorde wijze om te gaan met het materiaal en met machines en komt overeen met de minimale wettelijke vereisten is in staat in de dagelijkse praktijk de handelscultuur te analyseren en toe te passen

16 h

kent de principes van de zorg voor de koopwaar en is in staat deze toe te passen is in staat koopwaar in ontvangst te nemen kent de principes van het goederen− management en is in staat deze toe te passen is in staat de uitwerking van water, lucht, licht, warmte en ongedierte op de koopwaar te beschrijven is in staat met de in de winkel aange− boden goederen om te gaan op een wijze, die adequaat is m.b.t. de eigen− schappen van deze koopwaar beschikt over kennis op de gebieden die benodigd zijn voor het nemen van de juiste beslissingen bij de zorg over de koopwaar, is ingeval van proble− men in staat ecologische maatregelen te treffen

32 h

kent de basisprincipes van het opslaan en is in staat deze toe te passen is in staat de uitwerking van water, lucht en ongedierte op de goederen te beschrijven is in staat met de in de winkel aange− boden koopwaar om te gaan op een wijze, die overeen komt met haar aard beschikt over kennis op de gebieden die benodigd zijn voor het nemen van juiste beslissingen bij de zorg voor de goederen, is bij eventuele problemen in staat ecologische maatregelen te nemen afdelingshoofden zijn in staat de opslaglogistiek op economische en ecologische wijze uit te voeren magazijnmeesters zijn in staat het werk en het personeel te organiseren, zowel in kleine als in allerlei soorten grotere bedrijven

16 h

is in staat de alledaagse vraag van klanten te analyseren is in staat zich op verschillende wijzen tot de klant te richten: met informatie − con− sultancy−activiteiten − t.b.v. de verkoop.

40 h

kwalificaties van lectoren ●

ervaring en kennis op het gebied van de levensmiddelenhandel

ervaring en kennis op het gebied van ● onderwijsmethodiek ● werk met allerlei doelgroepen

●

ervaringen en kennis op het gebied van de levensmiddelenhandel

●

speciale kennis betreffende allerlei categorieën natuurlijke producenten

●

kennis van moderne handelsmethoden

ervaring en kennis op de gebieden van ● onderwijsmetodiek ● werk met allerlei doelgroepen

●

ervaring en kennis op het gebied van de handel in levensmid− delen

●

speciale kennis betreffende allerlei categorieën natuurlijke producten

●

kennis van moderne handelsmethoden marketing−consultancy

●

ervaring en kennis op de gebieden van ● onderwijsmethodiek ● werk met allerlei doelgroepen

trainer op het gebied van communicatieve vaardigheden

11


nr. 1.6.

1.7.

inhoud Communicatie

Computertechnologie en kennis hiervan

sleutelwoorden


sociale relaties sociaal gedrag wederzijds respect culturele en demografische ontwikkelingen

●

het gebruik van computers automatisering Software − Hardware tekstverwerking

●

●

●

tabelberekeningen magazijnbeheer Back−Up−beheer ●

bescherming tegen computer− virussen e−mail−applicaties internet en websites

●

beheer van data− en adres−bestanden 1.8.

Milieubescherming

ecologische verpakkingen afvalscheiding recycling hergebruik statiegeld−verpakkingen energie−besparende maatregelen

●

●

●

●

●

1.9.

Procesmanagement

tijds− duur


kent de basisprincipes van communi− catie. Is in staat deze toe te passen in het alledaagse contact met klanten, collega´s, leveranciers en superieuren. Communicatieve vaardigheden vormen een voorwaarde voor teamwerk, voor consultancy−activiteiten en voor de communicatie bij de verkoop is in staat met computers om te gaan en de gebruikelijke software toe te passen maakt gebruik van e−learning training− cursussen, zoals E(co)−Qualify, evanals van andere mogelijkheden om op het gebied van computertechniek kwalificaties te behalen is in staat om te gaan met weergave− /afbeeldingsinstallaties en gebruik te maken van een verkoopmanagement− systeem, toe te passen bij de verkoop, de opslag en bij andere handelingen is in staat het verkoopmanagement te onderhouden en er verdere onderste− uning (support) voor te regelen

40 h

is in staat de oorzaken van de bedreiging van water, grond, lucht en andere natuurlijke grondstoffen/bron− nen te beschrijven en uit te leggen is bekend met de maatregelen voor de bescherming van grondstoffen, voor energiebesparing, ter voorkoming van het ontstaan van afval, en is in staat deze maatregelen toe te passen kent de verpakkings− en opslagsyste− men van statiegeld−verpakkingen en is in staat ze toe te passen is in staat de voordelen van statiegeld −verpakkingen voor het milieu uit te leggen De kennis op deze gebieden maakt het mogelijk op ecologische en tege− lijkertijd economische wijze om te gaan met natuurlijke grondstoffen

24 h

externe deskundigen, adviseurs

40 h

verkoper/econoom met ervaring als free−lancer of als consultant

opslagmanagement realisatie van opdrachten verpakkingsmaterialen

beheerst de principes van werk met gebruik van een computer basiskennis van software en systemen voor het verkoop− management

●

●

ervaring en kennis op de gebieden van ● onderwijsmethodiek ● werk met allerlei doelgroepen

ervaringen en kennis op het gebied van ● onderwijsmethodiek ● werk met allerlei doelgroepen 1.10.

12

Voedingsleer

vegetarische voeding rauwe levensmiddelen gezonde voeding macrobiotika Ayurveda mineralen

●

●

is in staat de principes van de voed− ingsleer te beschrijven en kan op basis hiervan bepaalde producten aanbevelen is goed beslagen op het gebied van de bekendste ziekten, die verband houden met voedingsgewoonten.

40 h

●

●

afgestudeerd in een vakgebied dat gericht is op levensmiddelen ervaringen en kennis op het gebied van de handel in levensmid− delen


nr. 1.10.

1.11.

inhoud Ernährungs− wissenschaft

De productie van biologische levensmiddelen

sleutelwoorden vezels additieven acidobasisch evenwicht spijsverteringssysteem enzymen voedingsfilosofie voedingssupplementen werking van suiker diabetes hartziekten darmziekten carcinomen kolieken verstoringen van het bloedsuikergehalte vermageringsdiëten suikerdieet zoutloos dieet glutenvrij dieet bloedgroepdiëten andere speciale diëten levensmiddelen−alergieën intolerantie jegens sommige levensmiddelen genetische technologieën en hun invloed op de gezondheid

●

●

●

●


tijds− duur


Kent speciale producten tevens uit het oogpunt van hun (on−) geschik− theid bij bepaalde ziekten Het is hem bekend dat in een levens− middelenwinkel geen diagnoses gesteld mogen worden en dat er evenmin informatie betreffende de gezondheid verstrekt mag worden

40 h

ervaringen en kennis op het gebied van ● onderwijsmethodiek ● werk met allerlei doelgroepen

is bekend met het beperkte gebruik van toegevoegde stoffen en met het verbod op de toevoeging van synthetische vitaminen en mineralen (in het bijzonder in voeding voor zuigelingen) in het productieproces van biologische levensmiddelen is in staat het toevoegen van toeges− tane stoffen t.b.v. het handhaven van de gezondheid uit te leggen; en kan de schade aan de gezondheid beschrijven, die optreedt bij het gebruik van verboden toegevoegde stoffen is bekend met de tekortkomingen in de wettelijke bepalingen van de Europese Unie en met de richtlijnen en voorschriften van de ecologische bonden op het gebied van verschillende categorieën goederen. Is in staat deze kennis in een discussie te gebruiken

32 h

afgestudeerd in een vakgebied dat gericht is op voedingsleer ervaring en kennis op het gebied van ● onderwijsmethodiek ● werk met allerlei doelgroepen

13


6. inhoud_kennis van de artikelen, bedrijfvoeringsniveau (A06_002) module II 192 uur beschrijving / doelstellingen van de scholing

tijds− duur

Het verkrijgen van kennis en vaardighe− den op het gebied van de artikelenleer voor de afzonderlijke productgroepen, die in winkels met biologische levens− middelen, biologische supermarkten of in deelsortimenten van conventionele supermarkten worden aangeboden.

192 h

1. Fruit en groente beschikt over kennis van de afzonder− lijke soorten in de productgroep fruit en groente, evenals van hun eigen− schappen. ● is in staat het kweek− en transport− proces en het verpakken van deze productgroepen te beschrijven. ● is in staat hun nut voor de voeding en de ecologie te omschrijven, evenals hun gebruik in de keuken. ● ik bekend met de seizoensgebonden− heid van deze producten. ● Deze kennis stelt hem in staat op passende wijze een aanbod en een deskundige presentatie van de koop− waar samen te stellen. ● is in staat de kwaliteitsstandaarden van de EU voor de selectie en reclame van artikelen toe te passen.

24 h

de productie van brood natuurlijk bakken betekent verschillende maalmethoden voor verschillende typen meel

2. Brood en deegwaren ● kent de afzonderlijke soorten brood en deegwaren, evenals de gebruikte grondstoffen, en is in staat hun productie te beschrijven. ● kan het unieke van de ecologische productie van brood beschrijven. ● is in staat de voordelen uit het oogpunt van voedingsleer en ecologie uit te leggen.

16 h

de productie van kaas kaassoorten de oorsprong van kaas omgaan met kaas karakteristieke biologische kazen

3. Kazen 24 h ● kent de basisprincipes van de kaaspro− ductie en is in staat deze te beschrijven. ● kent de meest voorkomende kaassoorten en hun eigenschappen. ● is in staat om te gaan met biologische kaas en deze met het oog op zijn speciale eigenschappen aan te bieden. ● is in staat de door de wet voorgeschre− ven indeling van kazen op te noemen en te beschrijven aan de hand van: − de soorten kaas − de soort stremming (fermentering of stremsel) − rijpingsgradering − vetgehalte (vetgehalte in droge bestanddelen = „vet in de droge massa“) − groepen van kaassoorten (water− gehalte = watergehalte in de wei).

nr.

inhoud

2.1.

Artikelenleer

2.1.1.

Groente, fruit en aardappelen

steenvruchten pitvruchten kleine vruchten tropisch fruit citrusvruchten exotisch fruit bloemen bladgroente stronkgroente wortelgroente uien paddestoelen

2.1.2.

Brood en deegwaren

2.1.3.

Melkproducten

14

sleutelwoorden

●


consultancy−specialist, praktijkspecialist


nr.

Inhoud

Sleutelwoorden

Melkproducten

tijds− duur


kent kaasspecialiteiten zoals bijvoor− beeld geiten− en schapenkaas, kaas op zout water en rauwmelkse kaas. ● kent het begrip alergie voor koeienmelk en is in staat alternatieven aan te bieden, zoals schapen−, geiten− en merriemelk, eventueel sojamelk of een rijstdrank. ● kent de voorschriften over hoe ver− pakte en niet−verpakte kaas conform de wettelijke voorschriften over kazen te declareren. Deze kennis kan hij in de praktijk toepassen bij de eindcont− role van verse producten en bij het declareren in de winkel. ● kent de principes van de zorg voor en het opslaan van kazen, kan deze principes beschrijven en toepassen. Dit betreft bijv.: uiterlijk, snijtech− nieken, zorg voor apparatuur en gereedschappen, administratie van de afname conform de lijst. ● kennis op dit gebied maakt het de stu− dent mogelijk in staat te zijn bij de zorg voor kazen en bij hun opslag de juiste beslissingen te nemen, zowel uit het oogpunt van de gezondheid, als uit ecologisch en economisch oogpunt. ● kent de hygiënische voorwaarden voor de omgang met kazen en is in staat deze in de dagelijkse praktijk te gebruiken. Hiermee verkrijgt de winkel een goede naam onder zijn klanten en wint hun vertrouwen. ● Kent de algemene principes voor het aantrekkelijk presenteren van de koop− waar en is in staat deze in de praktijk toe te passen. Dit betreft bijvoorbeeld het aanduiden van de koopwaar, het zodanig uitstallen van de koopwaar dat gebruik gemaakt wordt van haar decoratieve kwaliteiten, kleuren en schoonheid, goede bereikbaarheid van de koopwaar (basisaanbod, aanvullende of nog andere collecties, vervaardigen van een overzicht van waar de kazen zijn neergelegd [grafische Lay−out bij individuele kaastypen die in een afges− loten toonbank zijn ondergebracht]). ● Een aantrekkelijke presentatie van de kazen verleent de klanten een aange− name ervaring bij de aankoop. ● is bekend met de basisprincipes van een adviesverstrekkende dialoog en beheerst deze principes. Hierbij behoren sensorische vaardigheden, zodat de verkoper de smaak van de kaas kan beschrijven.

2.1.3. Melkproducten

2.1.4.


melkproductie boterproductie classificatie van melkproducten

4. Melk, melkproducten en eieren ● is in staat melk en de afzonderlijke melkproducten te classificeren.

16 h

15


nr.

Inhoud

Sleutelwoorden

2.1.4. Melkproducten

2.1.6.

2.1.7.

Droge producten

is in staat ze te beschrijven wat productie, bewerkingen, verpakking en houdbaarheid betreft. ● kan uitleggen wat aromatische stoffen zijn, hoe ze geproduceerd en bij uitzondering in ecologische melkpro− ducten toegepast worden. ● kan beschrijven hoe de regulering m.b.v. melkquota, EU−richtlijnen en landbouwbonden de productie en bew− erking van melk beinvloed. ● kan de voordelen van deze product− groep uit het oogpunt van voedingsleer en ecologie omschrijven. ● kan eieren mede met het oog op hun houdbaarheid en op speciale hygiënische vereisten classificeren ● kan de voordelen van deze productgroep uit het oogpunt van voedingsleer en ecologie omschrijven

de productie van sojabonen GMO−houdende sojabonen de wereldhandel in sojabonen sortiment van producten die gecontamineerd zijn door GMO−houdende sojabonen beschrijving van het sortiment van biologische kwaliteit

beschrijving van alle graansoorten graanproducten vermicellis meel griesmeel graanvlokken (mout)

5. Sojaproducten kan de afzonderlijke sojaproducten onderscheiden en hun bewerkingen, productie en verpakking beschrijven. ● kan de speciale eisen aan de grondstoffen omschrijven. ● kan de voordelen van deze productgroep uit het oogpunt van voedingsleer en ecologie omschrijven en kan de berei− dings− en gebruiksmogelijkheden van sojameel en tofu beschrijven.

8h

6. Graan en graanproducten ● kan de afzonderlijke graansoorten onderscheiden en hun verbouwings−, transport− en verpakkingsmethoden omschrijven. ● kent de afzonderlijke graanproducten, zoals bijvoorbeeld wit meel, griesmeel, vlokken/mout en zemelen en is in staat hun productie en gebruiksmogelijkheden te beschrijven. ● kan de voordelen van deze productgroep uit het oogpunt van voedingsleer en ecologie omschrijven. ● is in staat muesli en gegranuleerde producten naar inhoud te onderscheiden en kan de vereisten aan de grondstoffen uitleggen. ● kan de bewerkingen van grondstoffen uitleggen, evenals het zekerstellen van de kwaliteit van producten die in de winkel gemengd en verpakt worden.

16 h

7. Gedroogd fruit kan de afzonderlijke soorten gedroogd fruit benoemen, evenals hun oorsprong en de wijze waarop ze verkregen en bewerkt worden. ● evenals ook hun eigenschappen met het oog op de houdbaarheid en gevoeligheid voor ongedierte.

4h

●

●

16

tijds− duur

●

eieren

2.1.5.




nr.

Inhoud

2.1.7.

Sleutelwoorden


tijds− duur

eventueel het bestrijden van dit ongedierte. ● kan het gebruik en de bereiding ervan in de keuken omschrijven. ●

8. Kiemen en scheuten/loten − zaden kent de afzonderlijke soorten en tevens de eigenschappen van deze productgroep en is in staat het verbouwen, de productie en de verpakking te omschrijven. ● kan de voordelen van deze productgroep uit het oogpunt van voedingsleer en ecologie omschrijven en is in staat hun gebruik in de keuken te beschrijven. ● is in staat advies te geven over hoe men zaden kan laten kiemen en welke apparatuur hierbij benodigd is.

4h

2.1.9.

9. Oliën, vetten en noten ● kent de afzonderlijke soorten en ook de eigenschappen van deze product− groepen en is in staat hun teelt−, bewerkings− en verpakkingsmethoden te beschrijven. ● kan de voordelen van deze productgroep uit het oogpunt van voedingsleer en ecologie omschrijven en is in staat hun gebruik in de keuken te beschrijven.

16 h

2.1.10.

10. Honing ● kan het honingsortiment, dat in de winkel met gezonde voeding wordt aangeboden, classificeren en kan de kwaliteitscriteria voor dit product noemen. ● kan de vaktechnische en wettelijke vereisten aan het biologisch houden van bijen uitleggen, evenals de win− en bewerkingsmethoden van honing. ● kan de voordelen van deze productgroep uit het oogpunt van voedingsleer en ecologie omschrijven.

8h

2.1.11.

11. Producten die gesmeerd kunnen worden en kruidenproducten ● kan de afzonderlijke pasta−achtige producten (bestemd voor het besmeren van brood) en kruidenmid− delen van elkaar onderscheiden. ● weet welke grondstoffen het product bevat. ● kan het productie− en verpakkingsproces van de betreffende productgroepen beschrijven. ● kan de voordelen van deze productgroep uit het oogpunt van voedingsleer en ecologie omschrijven, evenals het belang van broodsmeersels als alternatief voor vleesproducten. ● kan de bereiding van kruidenproducten beschrijven, evenals de problematiek van hun bewerking en conservering en hun gebruik in de keuken.

8h

2.1.8.


Droge producten

●

17


nr.

Inhoud

Sleutelwoorden


tijds− duur

2.1.12. Dranken

12. Dranken ● kent de afzonderlijke dranken en is in staat hun eigenschappen te beschrijven. ● kan watersoorten, sappen, nectar en ook wijn en bier classificeren. ● kan hun oorsprong, eventueel hun pro− ductieproces, de verbouwing, de grondstoffenkwaliteit, lijsten van toevoegingen, conserverings− en verpakkingsmethoden beschrijven. ● kan de voordelen van deze productgroep uit het oogpunt van voedingsleer en ecologie omschrijven, evenals het belang van alcohol. Kan tevens de gevolgen van misbruik hiervan omschrijven.

8h

2.1.13.

13. Lekkernijen (zoetigheden, koffie, thee en cacao) ● kan de afzonderlijke lekkernijen classi− ficeren. ● kan de belangrijkste landen noemen, die de producenten en verbouwers van koffie, thee, cacao en suiker zijn. ● kan hun productieproces beschrijven. ● kan de afzonderlijke theeën en theesoorten classificeren. ● kan de afzonderlijke soorten suiker van elkaar onderscheiden. ● kan de belangrijkste landen noemen, die de producenten en verbouwers hiervan zijn. ● kan de problematiek van deze producten op de wereldmarkt omschrijven. ● kan beschrijven welke stoffen deze producten bevatten en welke eigen− schappen ze hebben uit het oogpunt van voedingsleer, verwerking en de effecten op het menselijke organisme.

8h

2.1.14.

14. Kindervoeding ● kan het sortiment van zuigelingen− en kindervoeding, dat in de winkel met gezonde/biologische voeding aanwezig is, classificeren. ● is bekend met de vereisten aan grond− stoffen, bewerking en samenstelling. ● kan vragen betreffende het gebruik en de verdere bewerking beantwoorden en is in staat praktische adviezen te verstrekken.

16 h


Modul II.A Aanvullende kwalificatie kennis van de artikelen 140 h nr. 2.2.

18

inhoud Aanvullende kwalificatie

sleutelwoorden


tijds− duur

Bij de volgende productgroepen kan het, 140 h afhankelijk van het in de winkel met gezon− de/biologische voeding verkochte sortiment, zinvol of zelfs noodzakelijk zijn te beschik− ken over een aanvullende kwalificatie, gericht op een bepaalde productcategorie.



nr.

inhoud

sleutelwoorden


tijds− duur

2.2.1.

Vleesproducten

1. Vlees en vleeswaren ● Deze standaardkwalificatie wordt bereikt door een speciale, door de staat erkende cursus (slager en vleeswaren− verkoper). ● Voor winkels met biologische levens− middelen, die ingemaakt of ingevroren vlees verkopen, gelden adequate voor− schriften. Deze dient men te kennen en in de praktijk toe te kunnen passen.

16 h

2.2.2.

Cosmetische producten

2. Natuurlijke koopwaar en natuurlijke cosmetica ● Natuurlijke koopwaar en natuurlijke cosmetica vormen een complex spe− ciaal sortiment. ● De cursist wordt bekend gemaakt met hun productie, de stoffen die ze bevatten en de gebruiksgebieden en hij zal in staat zijn er uitleg bij te geven. ● De standaard van deze kwalificatie wordt bereikt met een opleiding op dit vakgebied.

32 h

2.2.3.

Diep ingevroren producten

3. Diep ingevroren producten De cursist kent allerlei soorten diepvries− producten en kan hun productie, ver− plakking en opslag beschrijven. ● Hij beheerst de omgangstechniek met diep ingevroren producten. ● Hij kent de eigenschappen en het toekomstige belang van deze product− groep voor de handel in gezonde/biolo− gische voeding, en is in staat deze uit te leggen. 4. Halffabricaten ● De cursist kan allerlei soorten halffab− ricaten noemen en hun productie−, verpakkings− en opslagproces beschri− jven, evenals hun houdbaarheid. ● beheerst de omgangstechniek met halffabricaten ● kent de eigenschappen en het toekom− stige belang van deze productgroep voor de handel in gezonde/biologische voeding en is in staat deze uit te leggen.

4h

5. Versnaperingen ● kan de belangrijkste versnaperingen definiëren. ● kent de toegevoegde stoffen. Kan een gesprek aangaan over hun productie en houdbaarheid. ● beheerst de omgangstechniek met versnaperingsproducten. ● kan de eigenschappen van deze productgroep beschrijven, evenals het toekomstige belang voor de handel in gezonde/biologische voeding.

4h

2.2.4.

Halffabricaten

2.2.5.

Versnaperingen

2.2.6. Kruiden en geneeskrachtige middelen


●

4h

6. Kruiden en geneeskrachtige middelen kan het telen van kruiden en geneeskrachtige middelen, hun oogst en verdere bewerking beschrijven.

●

19


nr.

inhoud

2.2.6. Kruiden en geneeskrachtige middelen

2.2.7.

Vis

sleutelwoorden


tijds− duur

kan het gebruik en de werking van de producten verklaren. ● kent het sortiment en de toedien− ingswijzen van vrij te verhandelen geneeskrachtige middelen, evenals de wettelijke voorschriften, en is in staat hier een gesprek over te voeren. ● voor deze kwalificatie dient men te beschikken over een certificaat van deskundige bevoegdheid voor de verkoop van vrij verhandelbare geneeskrachtige middelen, dat verkre− gen dient te worden bij het hiertoe competente orgaan.

32 h

7. Vis De verkoop van vis betreft een complex en gespecialiseerd vakgebied. Wanneer een winkel, gespecialiseerd op gezonde/ biologische voeding, ook vis verkoopt, dient men te beschikken over kennis van de richtlijnen voor de ecologische visteelt. ● De cursist is in staat de afzonderlijke soorten vis te classificeren en kan hun bereiding beschrijven.

8h

●

●

2.2.8.

Etherische oliën

2.2.9. Aanvullende levensmiddelen

2.2.10. Schoonmaak− en wasmiddelen

8h 8. Etherische oliën ● kent het productieproces en de oorsprong van etherische oliën en kan dit omschrijven. ● kan het niet−medicinale gebruik om− schrijven, evenals de gevaren van het gebruik van deze oliën. 9. Aanvullende levensmiddelen 4h ● kent de eigenschappen van de productie, de bewerking en het gebruik en kan deze omschrijven. 16 h 10. Schoonmaak− en wasmiddelen ● kan het sortiment van ecologische schoonmaak− en wasmiddelen noemen. ● kent de stoffen, die deze middelen bevatten, en de wijze waarop ze werk− zaam zijn, en kan dit ook beschrijven. ● kan het aanvullende ecologische belang van deze producten uitleggen.

2.2.11. Koud buffet / snacks

11. Koud buffet / snacks ● kan het belang van een koud buffet / snacks in een gespecialiseerde winkel met gezonde/biologische voeding uitleggen. ● kan de vereisten aan de gebruikte grondstoffen beschrijven, evenals hun bewerking en bereiding.

8h

2.2.12. Huishoudelijke artikelen en graanmolentjes

12. Huishoudelijke artikelen en graanmolentjes ● kan de constructie van graanmolentjes beschrijven, evenals de omgang ermee en het gebruik ervan. ● kan de meest gebruikelijke huishoude− lijke artikelen gebruiken, die in een gespecialiseerde winkel met gezonde/ biologische voeding voorkomen en is in staat hun nut te beschrijven.

4h

20



7. inhoud_operatief niveau, de bedrijfvoering (A06_003) module III nr. 3.1.

inhoud

sleutelwoorden

Organisatie

3.1.1. Aanduidingen en declaraties

3.1.2. Goederen− management

3.1.3. Werkmethoden in de winkel

kwaliteitscodes voor koopwaar verkoopadministratie leveringsdocumentatie kwaliteitsstandaarden producteigenschappen productcontroles productiemethodes transportomstandigheden transportdocumenten toegangscontroles processen productieprocessen administratieve processen logistieke processen HACCP−richtlijnen expositiematerialen consumenteninformatie de presentatie van producten verpakkingsmateriaal weegapperatuur de boekhouding van koopwaar wanneer deze geretourneerd wordt registratiemanagement prijzen en het vaststellen van prijzen welwillendheid t.o.v. de consument klantgerichtheid verkoopstrategieën productinformatie bewerkingsmethoden systemen t.b.v. registratie en betaling verpakkinsmethoden


tijds− duur

De organisatie van een winkel kan als volgt gedefinieerd worden: „Alles wat in het bedrijf gaande is beschikt over een zeker orde en over bepaalde regels. Deze orde dient allereerst gepland te worden en vervolgens m.b.v. organisationele maatregelen in praktijk gebracht“. Basiskennis op het gebied van de organi− satie van een winkel / de handel leidt ertoe dat de handelsprocessen zich naar vaste regels richten.

90 h

1. Aanduiden en declareren De cursist is bekend met de interna− tionale en nationale wetgeving betref− fende het etiketteren en declareren van koopwaar en kan deze in de praktijk toepassen.

9h

90 uur kwalificaties van lectoren

●

2. Goederenmanagement ● kan de flow van goederen en data omschrijven. Kan de doelstellingen en taken van het goederenmanagement omschrijven. ● begrijpt de verkooporganisatie van de goederen i.v.m. de geplande verkoop en de hiermee samenhangende organi− satie en is in staat dit uit te leggen. ● is bekend met de karakteristieke ken− merken van de inkoop van goederen voor winkels die gespecialiseerd zijn op gezonde/biologische voeding en kan dit actief in de dagelijkse praktijk toepassen. ● is bekend met de organisatie van de overname van koopwaar en kan dit uitvoeren. ● kan koopwaar in ontvangst nemen, controleren en te boek stellen. Weet hoe om te gaan met leveringslijsten en kan deze kennis in praktijk brengen. ● (magazijnen) kan de organisatie en alle wettelijke voorschriften betreffende de opslag beschrijven ● kan deze kennis in de dagelijkse praktijk toepassen ● is goed bekend met het beheers−systeem voor magazijnvoorraden en kan dit in praktijk brengen. ● kan zowel de kwantiteit als de kwaliteit van goederen op voorraad controleren. ● kan de resultaten van controles van goederen op voorraad documenteren. 3. Werkmethoden in de winkel ● is bekend met de werkprocessen in de winkel en kan deze beschrijven en documenteren, en wel voor iedere afdeling of ieder vakgebied.

27 h

18 h

21


nr. 3.1.3.

inhoud

sleutelwoorden


tijds− duur

kan de verkoop te boek stellen. is bekend met het systeem van de teboekstelling van de kas en kan dit in de dagelijkse praktijk gebruiken ● begrijpt het bedieningssysteem van registratiekassa´s en kan haar functio− neren in een gesprek met de klant uitleggen ● is in staat betaal− en terugbetalingsbe− wijzen uit te schrijven ● is in staat het kassaldo van registratie− kassa´s te checken ● is in staat de koopwaar overeenkomstig haar eigenschappen naar behoren te verpakken ● is in staat een per dag gescheiden boekhouding bij te houden. ● is in staat de speciale apparatuur voor biologische levensmiddelen te bedienen. ● Dit betreft het gebruik van weegschalen, graanmolentjes, messen en raspen

Werkmethoden in de winkel

●

3.1.4.

Arbeidsveiligheid en bescherming van de gezondheid.

4. Arbeidsveiligheid en bescherming van de gezondheid. ● is bekend met de wettelijke bepalingen die de arbeidsveiligheid en de gezond− heidsbescherming bij de arbeid betref− fen en is in staat deze in praktijk te brengen ● kan zelfstandig maatregelen uitvoeren ter voorkoming van verwondingen in winkels

9h

3.1.5.

Boekhouden

5. Boekhouden ● kent de basisprincipes van het boekhouden. Dit stelt hem in staat voor− bereidend werk uit te voeren, zoals bijvoorbeeld het opmaken van de inventaris en van statistieken ● beschikt over de kennis die benodigd is voor de berekeningen die specifiek zijn voor afzonderlijke soorten koopwaar en is in staat deze kennis toe te passen.

18 h

22

●



8. inhoud markt, operatief niveau (A06_004) module IV nr.

inhoud

4.1.

Productkennis

4.1.1. Het presenteren van de koopwaar en de indeling van de winkel

4.1.2. Consultatieve communicatie

4.1.3. Verkoopcommunicatie

sleutelwoorden

142 uur


tijds− duur

Basiskennis op dit vakgebied vormt een voorwaarde voor de optimalisatie en de ondersteuning van iedere verkooptransactie. Deze maatregelen richten zich in de eerste plaats op de klant, met het doel hem te overtuigen van het feit dat de onderneming in staat is kwalitatief goede diensten te leveren.

142 h

kwaliteitsaanduidingen distributie−afdeling leveringsdocumenten kwaliteitsstandaard producteigenschappen productcontrole productiemethodes het intern opslaan van producten transportomstandigheden transportdocumentatie ingangscontrole procesvorming productieproces administratieve processen logistieke processen HACCP−richtlijnen presentatie−materialen

1. Het presenteren van de koopwaar en de indeling van de winkel ● Decursist is bekend met de basisprin− cipes van het attractief presenteren van koopwaar en van het indelen van de winkel en de etalages en is bekend deze kennis in praktijk te brengen ● Kennis op dit gebied maakt het mogelijk de winkelruimte en de schappen voor de koopwaar optimaal te benutten ● Dit vormt een ondersteuning voor de algehele indruk die de winkel wekt en het vormt een positieve atmosfeer bij de verkoop 2. Consultatieve communicatie ● is bekend met de technieken van consultatieve communicatie en kan deze in de praktijk benutten ● Consultatieve communicatie vormt een onderdeel van het dagelijks werk

8h

informatieverlening aan de klant productpresentatie verpakkingsmateriaal uitrusting met weegschalen beheer van terugbetalingsbewijzen voor geretourneerde koopwaar beheersmanagement prijs en de aanduiding m.b.v. een prijsetiket welwillendheid jegens de consument klantgerichtheid het streven naar de verkoop (Sales Pitch) informatie over het product voorbereidingsmethoden registratie− en betalingssystemen verpakkingsmethoden

3. Verkoopcommunicatie ● beschikt over kennis van technieken van verkoopcommunicatie en kan deze bij het alledaagse werk toepassen. ● Know−how op dit gebied verhoogt het vertrouwen van de klant, heeft een positieve invloed op de algehele indruk die het bedrijf in de ogen van de klant wekt en is in staat de omzet te verhogen. ● kan de volgende zes fasen van het klassieke verkoopproces omschrijven: − voorbereiding − contact − communicatie − argumentatie − het afsluiten van de transactie − aanvullende verkoop ● is in staat voorbeelden van verkoop− communicatie in de volgende drie fasen te beschrijven:

54 h


8h

Communicatie ● De verkoopcommunicatie vangt direct na het eerste contract aan ● Is bekend met het belang van deze fase en kan dit omschrijven

23


nr.

inhoud

4.1.3. Verkoopcommunicatie

sleutelwoorden


tijds− duur

Hiertoe behoort tevens kennis van het feit dat de eerste twee tot zes minuten meestal doorslaggevend zijn voor het feit of de klant de verkoper gelooft of niet. ● Klanten worden tijdens de communica− tie beinvloed door psychologische as− pecten zoals ervaringen en beoordelingen ● Onder andere worden de volgende zaken beoordeeld: kleding, gebaren, visuele en verbale uitdrukking. ● Van de werknemer/werkneemster wordt verwacht dat hij/zij een goede persoonlijke indruk achterlaat ●

Argumentatie ● Is in staat technieken van overtuigende argumentatie toepassen ● Van argumentatie wordt gebruik gemaakt op deskundig gebied, op het gebied van de relatie met de klant en op het gebied van de eigenlijke verkoop ● Op deskundig gebied kan hij zakelijke argumenten aanvoeren, die de basis vormen van de beslissing betreffende de koop ● Kan m.b.v. zakelijke argumenten op het gebied van de relatie met de klant een positieve band creëren ● Op het gebied van de verkoop kan hij t.b.v. het bereiken van het gestelde doel (de transactie) gebruik maken van een communicatie−strategie, taktiek en methode Het afsluiten van de transactie: ● Is bekend met de technieken van het afsluiten van transacties en kan deze in de praktijk toepassen. ● De beslissing van de klant, betreffende de koop, kan positief beinvloed worden door argumenten die een vertrouwens− band scheppen. ● Het verloop van de communicatie bereikt hierdoor een optimaal niveau en leidt in de regel tot het afsluiten van de transactie. 4.1.4.

Reclamatie− management

4.1.5.

Voedingsleer

4. Reclamatie−management ● De cursist is bekend met de gebruikelijke werkwijze ingeval van schadevergoeding en kan deze in praktijk brengen ● kan de klant m.b.v. de transparantheid van de reclamatieprocedure in strijdige reclamatiegevallen overtuigen van het feit dat zijn reclamatie onterecht is

9h

5. Voedingsleer is bekend met de basiskennis van de voedingsleer en kan deze in de loop van een verkoopdialoog toepassen.

18 h

5. Ziekten, veroorzaakt door voeding is bekend met de meest voorkomende ziekten die veroorzaakt worden door voeding en kan de belangrijkste vor− men beschrijven.

18 h

●

4.1.6. Ziekten, veroorzaakt door voeding

24

●



nr.

inhoud

4.1.6. Ziekten, veroorzaakt door voeding

4.1.7.

Marketing− instrumenten

sleutelwoorden


tijds− duur


kan het verband tussen gezondheid en voeding beschrijven. ● kan uit het sortiment van ecologisch geproduceerde levensmiddelen geschikte producten selecteren en voorstellen. ● kan beschrijven op welke wijze deze producten een positieve invloed uitoefe− nen, ook op een ziek organisme ● begrijpt de angst van klanten, die aan door voeding veroorzaakte ziekten leiden, of ze zich wel voeden op een wijze die voor hen optimaal is. ● Een goed gekozen en nuttig advies kan op dit gebied het vertrouwen in gespe− cialiseerde winkels met op ecologische wijze geproduceerde levensmiddelen verhogen. ●

7. Marketinginstrumenten

27 h

Verkoopstructuur ● herkent de verkoopstructuur en kan deze beschrijven. Kan de positie van de winkel met biologische levensmiddelen beschrijven en analyseren ● kan significante verbanden uitleggen ● kan markttrends uitleggen ● kan zelfstandig de benodigde infor− matie vergaren en beoordelen Prijsbeleid is bekend met het prijsbeleidmecha− nisme ● Deze kennis stelt hem in staat de prijs van producten tijdens communicatie met de klant op overtuigende wijze te verdedigen (de relatie tussen de prijs en de prestatie) ●

Op het gebied van de koopwaar kent het totale koopwaarsortiment van de gespecialiseerde winkel met biolo− gische producten ● is in staat de gehele structuur van dit sortiment op geplande wijze te realise− ren (basisartikelen, speciale artikelen, aanvullende zaken) ● kennis op dit gebied maakt het mogelijk de verkoopruimte en de regalen voor de koopwaar optimaal te benutten. De kennis draagt verder bij aan de algehele indruk van de winkel en creëren een positieve koopatmosfeer ●

25


9. inhoud basiskennis, managementniveau (A06_005) module V nr.

inhoud

5.1.

Basiskennis

5.1.1.

Bedrijfsfilosofie

sleutelwoorden

104 uur


tijds− duur

Hiertoe behoren alle kwalificatiestan− daarden, die de basisvoorwaarden voor het leiden van een bedrijf vormen.

104 h

1. Bedrijfsfilosofie De cursist is in staat een bedrijfsfilo− sofiet uit te werken en te formuleren. ● kan normen, waarden en communi− catie− en werkwijzen voor het bedrijf vaststellen. ● kan zichzelf in het openbaar optimaal presenteren. ● kan bij werknemers het ontstaan van een saamhorigheidsgevoel stimuleren.

8h

2. Kennis van electronische dataverwerking ● beheerst het werk met een computer, met internet en is in staat de normale consumentensystemen toe te passen. ● kan voor het goederenmanagement, de boekhouding en de personeelsadminis− tratie gebruik maken van speciale bedrijfssystemen.

40 h

3. Communicatieve vaardigheden is bekend met de basisprincipes van de communicatie. ● Communicatieve vaardigheden vormen een basisvoorwaarde voor leidinggevend werk en voor onder− handelingen met partners, leveranciers en producenten.

40 h

4. Tijdsmanagement ● kan de arbeidstijd, die hij/zij ter beschikking heeft, effectief benutten.

16 h

●

5.1.2.

Kennis van electronische dataverwerking

5.1.3.

Communicatieve vaardigheden

5.1.4.

Tijdsmanagement

5.2.

Bedrijfsorganisatie

5.2.1.

Goederenmanagement

5.2.2.

De inkoop van goederen

26

●

352 h 1. Goederenmanagement ● kan een sluitend systeem voor het goederenmanagement instellen en optimaal gebruiken. ● kan het instellen van een systeem voor het opnemen van streepjescodes orga− niseren en de werknemers hiervoor scholen.

32 h

2. De inkoop van goederen kan het bestellen van koopwaar organiseren en controleren. ● Hiertoe behoort het volbrengen van de volgende taken: constateren van de benodigdheden, constateren van de inkoopmiddelen / −bronnen, het afsluiten van contracten en monitoren van de leveringen.

32 h

●



nr. 5.2.3.

inhoud Arbeidsorganisatie

sleutelwoorden


tijds− duur

3. Arbeidsorganisatie is in staat de arbeidsprocessen en −structuren binnen het bedrijf te or− ganiseren, controleren en optimaliseren. ● is in staat het vermogen (de effectivi− teit) van de winkel met biologische levensmiddelen en de kwaliteit van het dagelijkse arbeidsleven van de werknemers te verbeteren.

16 h


●

5.2.4.

Kwaliteitsmanagement

4. Kwaliteitsmanagement 8h ● kent verschillende soorten systemen voor het checken van kwaliteit. ● is in staat een bepaald systeem in het eigen bedrijf in te voeren. ● Dit betreft een standaardkwaliteit (kwalitatief goede producten, contacten en interne processen), waar de klanten, werknemers, leveranciers en producen− ten op kunnen rekenen.

5.2.5.

Personeels− management

5. Personeels−management ● kan op het gebied van human resources plannen, aansturen en controleren. ● is bekend met de nationale arbeidsrech− telijke voorschriften en is in staat deze te handhaven. ● Leidinggeven aan personeel houdt in dat het bedrijf op de werknemers, hun motivering en controle georiënteerd dient te zijn.

40 h

5.2.6.

Probleemoplossings− management

6. Probleemoplossings−management beheerst probleemoplossings− en besluitvormingstechnieken. ● kan gebruik maken van technieken ter vaststelling van doelstellingen, priori− teiten, ter evaluatie van de situatie en t.b.v. het nemen van de juiste beslissingen.

24 h

5.2.7.

Controlling I

5.2.8.

Arbeidsrecht

●

24 h 7. Controlling I ● kent verschillende controlling−syste− men en kan ze in zijn bedrijf toepassen. ● maakt in de dagelijkse praktijk gebruik van een bedrijfs−, personeels− en sorti− mentscontrolling−systemen en van controlling van de winkel en de koopwaarregistratie. 8. Arbeidsrecht is bekend met de wetten op het gebied van het arbeidsrecht en past deze wet− ten toe. ● Het arbeidsrecht is samengesteld uit verscheidene wetten. Hiertoe behoren onder andere ook de statuten van het bedrijf, alle wetten die de gezondheids− bescherming bij de arbeid betreffen, kennis van loontarieven (voorzover er contracten betreffende loontarieven zijn afgesloten), het opstellen van arbeids− contracten en de rechten en plichten die uit de arbeidsrelatie voortvloeien.

16 h

●

27


nr.

Inhoud

5.2.9.

Arbeidsveiligheid en gezondheids− bescherming

Sleutelwoorden


tijds− duur

9. Arbeidsveiligheid en gezondheids− bescherming ● is bekend met de wettelijke bepalingen die de veiligheid en gezondheids− bescherming op het werk betreffen (gezondheidsbescherming en het voor− komen van ongevallen) en past deze toe. ● voert alle benodigde organisationele en bouwkundige maatregelen ter voorkoming van verwondingen en andere schade aan de gezondheid uit.

8h

5.2.10. Juridische achtergrondkennis op het gebied van de detailhandel

10. Juridische achtergrondkennis op het gebied van de detailhandel ● is bekend met de belangrijkste juridische bepalingen op het gebied van de detail− handel. ● is bekend met het belastingrecht, het handelsrecht, het civiel recht en met de algemeen gebruikelijke handelsvoor− waarden en respecteert deze zaken in de dagelijks handelspraktijk

8h

5.2.11. Milieumanagement

11. Milieumanagement ● kan voor het gebied van de handel in biologische levensmiddelen een uitge− breid milieubeschermings−manage− ment definiëren en in de praktijk toepassen. ● in alle alledaagse activiteiten komt een verantwoordelijke houding t.o.v. het milieu tot uiting. ● is bekend met de wetten en voorschriften op het gebied van de milieubescherming, die betrekking hebben op het gebied van de handel, en brengt ze in praktijk.

16 h

5.2.12. Projectmanagement

12. Projectmanagement ● kan voor het oplossen van problemen, die bij de realisatie van de bedrijfsdoel− stellingen optreden, projectmanage− ment toepassen. ● kan een werkwijze vaststellen en het verloop van het oplossingsproces organiseren. ● kan geschikte projecten plannen, creëren en aansturen. ● Het doel van projectmanagement bestaat eruit m.b.v. middelen, die ter beschikking staan, met betrekking tot de doelstellingen een evenwicht te bereiken tussen de optimale tijdsbeste− ding, de onkosten en de kwaliteit. In dit verband wordt gesproken over de magische driehoek van het projectma− nagement.

8h

5.2.13. De organisatie als instelling voor het opleiden van volwassenen

13. De organisatie als instelling voor het opleiden van volwassenen ● De cursist kent de juridische en organ− isatorische voorwaarden voor het oplei− den van volwassenen.

8h

28



nr.

inhoud

5.2.13. De organisatie als instelling voor het opleiden van vol− wassenen 5.2.14. Boekhouding

sleutelwoorden


tijds− duur


Het bedrijf is in staat nieuwe, veelbelo− vende werknemers op te leiden en draagt hiermee bij aan de verhoging van de kwalificaties van werkkrachten op het gebied van biologische levensmiddelen.

14. Boekhouding is in staat de kwantificeerbare flows binnen het bedrijf in hun geheel syste− matisch te registreren, controleren en evalueren. ● Kennis op dit vakgebied maakt het mogelijk economisch te handelen en vormt de basis voor alle bedrijfsplan− nen en alle besluiten in de handel met biologische levensmiddelen ● is in staat een berekening van de bedrijfs− kosten en −resultaten uit te voeren. Hiermee is hij/zij in staat de rentabiliteit van van de winkel met gezonde/biologis− che voeding te bewaken, de bedrijfsresul− taten vast te stellen (overzicht van win− sten en verliezen / balans) en prijsbere− keningen uit te voeren. ● is in staat de boekhouding naar behoren, conform de algemeen geldende voorschriften, bij te houden. Kan een door de wet voorgeschreven jaarrekening opstellen. Alle han− delshandelingen worden zo chronolo− gisch en zakelijk overzichtelijk geor− dend en geadministreerd. ● is in staat een balans op te stellen en de evalueren. Kan voor een bepaalde datum met elkaar vergelijken: − de vormen en bronnen van de eigen− dommen − het gebruik en de bronnen van middelen − investeringen en financiering hiermee wordt de structuur van de eigendom− men en het kapitaal inzichtelijk ● is bekend met de wettelijke bepalingen voor het opstellen van de balans en kan deze in praktijk brengen. ● is bekend met de Handelswet. 15. Investeringen en financiering ● is in staat investerings− en financierings− plannen op te stellen en uit te voeren. ● kan vaststellen dat er kapitaal benodigd is (hoeveel). ● kan investeringsdoelen realiseren.

32 h

●

5.2.15. Investeringen en financiering

5.2.16. Controlling II

16 h

16. Controlling II 16 h is in staat een economische evaluatie van het bedrijf uit te voeren en deze te gebrui− ken als basis voor een controlesysteem.

●

5.2.17. Bronnenmanagement

17. Bronnenmanagement kan het bronnenmanagement definiëren en omschrijven. ● kan de vier hoofdbronnen plannen, te weten kapitaal, het product, de werkne− mers en de klant, en kan op effectieve wijze met deze bronnen omgaan.

8h

●

29


10. marketing_ managementniveau A06_006 module VI nr.

inhoud

6.1.

Marktonderzoek

6.1.1.

Marktonderzoek gericht op de klant

sleutelwoorden

112 urr


tijds− duur

Marktonderzoeken worden gebruikt voor het systematisch verzamelen van data, hun bewerking en interpreatie − te gebruiken t.b.v. het inwinnen van infor− matie over de marktsituatie en markton− twikkelingen, zowel uit objectief (kwanti− tatief) als uit subjectief (kwalitatief) oogpunt. Deze informatie kan worden gebruikt als basis voor het nemen van besluiten betreffende het gebruik van marketinginstrumenten.

112 h

1. Marktonderzoek gericht op de klant De cursist is bekend met de afzonder− lijke studies en analyses binnen dit vakgebied en is in staat deze voor zijn werk te gebruiken. Hiertoe behoort het monitoren van de klanten, studies van bewegingsfrequenties van klanten in de winkel, een analyse van het klanten− spectrum en het achterhalen van de tevredenheid van de klant / het analy− seren van de kwaliteit van de diensten.

32 h

16 h

●

6.1.2.

Marktonderzoek gericht op de concurrentie

2. Marktonderzoek gericht op de concurrentie ● is bekend met de methoden voor de analyse van de concurrentie en is in staat deze in de praktijk te gebruiken.

6.2.

Marketing− instrumenten

Marketinginstrumenten zijn instrumenten die bestemd zijn voor het direct bein− vloeden van de markt en voor het bereiken van de ondernemingsdoel− stellingen.

6.2.1.

Reclame

40 h 3. Reclame ● kan maatregelen op reclamegebied beoordelen, plannen en uitvoeren. ● is bekend met het planningsproces en met de praktische uitvoering van reclame en kan deze vaardigheden in de praktijk voor zijn bedrijf gebruiken. ● is bekend met de wettelijke voorschriften op reclamegebied (het principe van correcte concurrentie, verbod op reclame die misleidend of beledigend is) en kan deze in acht nemen bij alle reclamemaatregelen die het bedrijf onderneemt. ● kan op dit gebied ook de principes van waarheid, duidelijkheid, effectiviteit (informeren, motiveren) en rentabiliteit (onkosten dienen lager te liggen dan de winst) handhaven. ● is bekend met allerlei soorten reclame en kan de soorten die geschikt zijn voor de handel in biologische levensmiddelen beschrijven en evalueren.

30



nr.

inhoud

6.2.1.

Reclame

6.2.2.

Public relations − PR

sleutelwoorden

beschrijving / doelstellingen van de scholing is in staat beslissingen te nemen met het oog op: − de doelstellingen van de reclame, die van economische aard kunnen zijn (bijvoorbeeld t.b.v. het behoud van de omzet) of ook van niet−economis− che aard (bijvoorbeeld wijzigingen in de opinie van potentiële klanten). − interval en periodiciteit (éénmalig, in tijd begrensd of regelmatig herhaalde reclames). − in de reclamebegroting dienen de omvang en de begroting vastgesteld te worden en de kosten dienen over de afzonderlijke reclame−objecten verdeeld te worden. − reclame−objecten zijn de producten die door de reclame gepropageerd zullen worden. − reclame−subjecten worden gevormd door de doelgroepen, waarvoor de reclameboodschap bestemd is, waar− bij de inhoud en de vorm vastgesteld dienen te worden. Het is noodzakelijk in dit verband een USP (uniek koopaanbod) te creëren. − reclame−middelen (bijvoorbeeld bro− chures, bij de verpakking gevoegde folders, posters) dienen geselecteerd en beoordeeld te worden. − de reclame−media dienen geselecteerd te worden en de benodigde contacten dienen te worden aangeknoopt (bijv. met de krant, bioscopen en radiozenders). ● de uitvoering van de reclame, hetzij zelf uit te voeren of met de hulp van een reclamebureau. 4. Public relations − PR ● is bekend met PR−instrumenten en −methoden en kan ze gebruiken of eventueel hun gebruik initiëren. ● De doelstelling bestaat eruit een positief image te creëren en het vertrouwen van de klant te wekken. Tot de PR−middelen en −instrumenten behoren o.a. bedrijfskrantjes, bestemd voor bepaalde doelgroepen, exposities en prijsvragen met prijzen.

tijds− duur


●

24 h

31


11. criteria voor de audits van onderwijsinstituten (A07_003) thema 1. BASIS−DOCUMENTEN

kriterium ❑ ❑ ❑

bedrijfsbeleid contractueel beleid, gebaseerd op de wet organisatieschema, beheer en onderhoud van onroerende goederen

2. ONDERZOEK EN ANALYSE VAN DE VRAAG

1. Actuele marktanalyse: catalogus conform de vraag naar basis− en voortgezette aanvullende scholing; verschillend voor alle markten. Overzichtelijke criteria

3. HET VOORSTELLEN VAN PROJECTEN

1. Het definiëren van doelstellingen 2. Het bewerken van de inhoud 3. Zorg voor de inhoud / revisies, het plannen van updates (bij de gebruikelijke cursussen) 4. Ontwikkeling van de cursussen

omschrijving, voorbeeld bestaat? Ja Nee

Het opstellen van een marktanalyse: ❑ bijv. aanvullende scholing voor verkopers van biologische levensmiddelen

4. Koersbepaling: Structuur en inhoud van de doelstellingen i) Na afloop van de scholing dient de deelnemer in staat te zijn actief/met succes te werken als ...... Wat zijn de behoeften van de markt? ii) Welk vaardighedenniveau heeft de deelnemer voor zijn toekomstige werk nodig? ➡ het creëren van de inhoud en het rooster van de cursus. − Het niveau van de leraren: afhankelijk van de prak− tische eisen (niet overbelast met theorie, richten op praktische ervaringen!) ➡ het zoeken en creëren van de beste leermethoden; het creëren van een voldoende rijk methodenaanbod? Het betreft hier beroepstraining van volwassenen, met verschillende eisen… ➡ vergelijken van de beste methoden ❑

5. Koersrooster

5. Structuur van de tijdsbesteding: tijdsbesteding voor één cursus? (afhankelijk van de inhoud en de doelstellingen) ❑ algemeen en gedetailleerd overzicht. ❑

4. BRONNEN−MANAGEMENT

32

6. Verder ontwikkelingen van de koers

6. Verdere ontwikkelingen van de cursus: (voorbeeld: afhankelijk van andere doelgroepen zoals ondernemers op het gebied van de handel in biologische producten...) ❑ ontwikkeling van systeemondersteuning en hulpmateri− alen voor de scholing. ❑ documentatie van leermaterialen ❑ optimalisatie van de kwaliteit van lopende cursussen − afhandkelijk van het leerklimaat

7. Strategische planning van verschillende cursussen

7. Strategische planning van cursussen: ❑ het creëren van nieuwe cursussen ❑ monitoring en controle van lopende cursussen

8. Personeelsmanagement

8. Personeelsmanagement: ❑ aantal werknemers benodigd voor het bereiken van de doelstellingen − afhankelijk van de validering van de eerste verlopen − misschien dient het latje hoger gelegd te worden… ❑ kwalificaties van het personeel. Zie de matrix van het personeel en de vereisten aan professionele kwalificaties. Zijn deze beschikbaar?

1. Het selecteren van personeel

1. Vereisten aan het personeel: ❑ Welke personen zijn er nodig als docenten en welke als administratieve medewerkers? ❑ Wervingsmethoden voor werknemers?


thema

kriterium

4. BRONNEN−MANAGEMENT

omschrijving, voorbeeld Profielen van vereisten Hoeveel werknemers zijn er op de betreffende gebieden nodig? ❑ Onkosten en loonomvang 2. Het zoeken van geschikte ruimten voor de cursussen ❑ Uitrusting van de cursus− en trainingsruimten; locatie in het centrum, bereikbaarheid per OV, financiële aspecten, technische uitrusting ❑ Dienen te voldoen aan de nationale wettelijke vereisten (hygiëne, vereisten aan vluchtwegen, verlichting enz.) ❑ ❑

2. Gekwalificeerd zoeken van ruimten voor het organiseren van cursussen en seminars

5. REALISATIE VAN DE CURSUSSEN

3. Aankoop, eventueel verzorging van technische apparatuur (IT) en tevens andere materialen voor de seminars

3. Verzorging van technische apparatuur en uitrusting voor de training: ❑ Hoeveel materiaal is er nodig; (IT, kantoormeubelen, schoolborden, wandschema´s en overige uitrusting voor de seminars) afhankelijk van de planning van de cursussen, het management en de mogelijkheid dure installaties efficiënt te gebruiken enz.

4. Verzorging van overige leermaterialen

4. Verzorging van overige leermaterialen

5. Verzorging van uitrusting t.b.v. het electronisch verwerken van data en de overige IT−uitrusting

5. Verzorging van IT−uitrusting ❑ PC t.b.v. het lesgeven. Computerbeheer. Server, LapTop, Cash Desks 1. Er dient voldoende IT−uitrusting bijeen gebracht te worden, met name LapTops − deze kunnen van de ene naar de volgende module met de deelnemers meetrek− ken. WLAN is vanzelfsprekend en tot op zekere hoogte kan hierbij ook de veiligheid gegarandeerd worden.

6. Verzorging van de literatuur.

6. Verzorging van de literatuur.: ❑ Scripts, tests, begeleidende literatuur. ❑ De toegankelijkheid van informatie via internet is tegen− woordig weliswaar belangrijk; toch zou het basisa− anbod van de belangrijkste literatuur ook op papier aanwezig moeten zijn; ❑ Interessant is de literatuurlijst die m.b.v. IT gepubliceerd wordt (kan hier gevonden worden).

7. Veiligheidsmanagement

7. Veiligheid ❑ veiligheid (IT − netwerk, areál, gebouwen) ❑ voorkomen van arbeidsongevallen ❑ hygiëne

1. harmonogram 2. het zoeken van partners 3. het zoeken van bedrijven voor het realiseren van stages van studenten: a) zonodig in samenwerking met instituten die praktijk− trainingen verzorgen b) tijdens de stages consultaties en zorg voor de deelnemers c) uitwisseling van ervaringen tussen de door de bedrijven aangeboden stageplaatsen voor studenten 4. Validering a) van cursussen

d) van lectoren / leraren

e) van het management dat de cursussen organiseert

4. Validering a) van cursussen: ❑ optimalisatie van de aansturing van cursussen en lec− toren b) lectoren / leraren: ❑ met het doel criteria te formuleren voor het selecteren van de beste leraren, om deze te testen en evalueren op basis van de feedback vanuit de deelnemers aan de cursussen, conform [C08_001_Kwalificaties_leraren]. c) intern management:

33


thema

kriterium e) van het management dat de cursussen organiseert

f) van de centra voor praktijkonderwijs

6. CONTROLE IN DE LOOP VAN DE CURSUS

1. Het oplossen van problemen, verbeteringen, herstellings− maatregelen a) werkwijzen voor het oplossen van organisatorische problemen die in de onderwijsinstituten optreden (het vaststellen van de verantwoordelijke personen) b) werkwijzen voor het oplossen van personeelsproblemen c) werkwijzen voor het oplossen van interne problemen binnen de cursus − binnen het team dat de resultaten van de feedback verwerkt d) werkwijzen voor het oplossen van problemen met lec− toren − het toezicht e) ontwikkeling van herstellingsmaatregelen ter verbetering van de resultaten − team van toezichthouders? f) het creëren van een documentatiestructuur die aan de genoemde punten beantwoord − dagelijks?

7. OPVOLGINGS −PROCESSEN

1. het vaststellen van de opinie van deelnemers aan de cursussen 2. statistisch onderzoek

8. MANAGEMENT VAN DOCUMENTEN

1. Het creëren van de benodigde handleidingen (Handleiding voor het waarborgen van het kwaliteitssysteem …) a) inhoud − handleiding

34

omschrijving, voorbeeld met het doel criteria op te stellen voor de selectie van de beste leraren en voor het testen en evalueren van deze leraren op basis van de feedback van de deelne− mers aan de cursussen, conform [C08_001_Kwalificaties_van leraren]. d) centrum voor praktijkonderwijs: ❑ coördinatie van het onderwijs / praktijkoefeningen. ❑ documentatie t.b.v. de beoordeling van de afzonder− lijke bedrijven waar stages plaatsvinden conform [C08_001_kwalificaties_van leraren] ❑

2. het vormen van de belangrijkste documenten „Verplichte“, „Niet verplichte“? a) t.a.v. het werven van werknemers en lectoren

2. De documenten dienen zich te richten naar het model: „plannen, creëren, uitvoeren“ a) het werven van werknemers en lectoren: ❑ een plan, welke stappen er genomen dienen te worden wanneer er meer personeel nodig is: (plannen, creëren, uitvoeren) ❑ een begrotingsplan ❑ referenties van nieuwe werknemers ❑ wie voert het initiëringsgesprek en op welke wijze.

b) lectoren [C08_001_Kwalificaties_van leraren]

b) lectoren (C08_001_Kwalificaties_van leraren): ❑ Lectoren dienen allereerst hun contract door te lezen (met daarin hun taak) en kunnen dan met het werk aanvangen. ❑ Inachtneming van verschillende vormen van arbeidscontracten (o.a. aannemingscontract) tussen de lector en het onderwijsinstituut.

c) kwalificatietest (het gebruik ervan) conform [C08_001_Kwalificaties_van leraren) − „Niet verplicht“

c) kwalificatietests conform [C08_001_Kwalificatie_van de leraren]. Criteria voor het aannemen van geschikte kandidaten…

d) voor deelnemers (infodocumentatie voor geinteresseerden en leerboeken) (criterium Verplicht!)

d) documentatie voor deelnemers: ❑ Bevat een contract tussen de deelnemer aan de cursus en het instituut, met vermelding van de betreffende verplichtingen en taken en tevens met de verwachtingen. ❑ informatieve documentatie „Aanwijzingen voor cursisten“: huisreglement en organisatieschema ❑ getuigschrift wanneer de cursus met succes wordt afgerond


thema 8. MANAGEMENT VAN DOCUMENTEN

kriterium

omschrijving, voorbeeld

e) de lopende cursus (criterium „Verplicht!“)

e) de lopende cursus: ❑ definities van de arbeidsdoelstellingen van het instituut, bijv. optimalisatie van communicatie− processen ❑ duidelijke definities van de arbeidsgebieden ❑ competenties en verantwoordelijkheden zijn duidelijk gedefinieerd.

f) documentatie t.a.v. het zoeken van plaatsen voor externe stages (criterium „Niet verplicht“)

stageplaatsen ❑ hoe geschikte bedrijven te zoeken? Het uitvoeren van selectieprocedures

g) vereisten aan bedrijven waar stages gelopen worden („Niet verplicht“ criterium)

g) profielen van de vereisten aan bedrijven waar stages gelopen worden: ❑ profielen van arbeidsplaatsen ❑ praktijkinformatie over de stage inwinnen m.b.v. de deelnemers

3. Omgang met documenten en hun beheer („Verplicht“ criterium)− conform de Handleiding a) voor gebruikers b) speciaal voor deelnemers c) binnen verlopende processen, projecten, cursussen d) t.b.v. het zoeken van onderwijsinstituten met een trainingsaanbod e) voor bedrijven waar stages gelopen worden

3. Het beheer van documenten (conform de regels van plannen, creëren, uitvoeren) ❑ Welke documenten dienen doorgegeven te worden? ❑ Wie schrijft, wie ondertekent de documenten? ❑ In welke vorm dienen de documenten doorgegeven te worden? ❑ Aan wie zijn de documenten geadresseerd?

9. FINANCIEEL MANAGEMENT

1. zich herhalende analyse van de kosten van de afzon− derlijke activiteiten 2. het opstellen van de begroting 3. financieel beheer en controle tijdens het verloop van de cursus (honoraria, lonen, banken, begroting) 4. boekhouding 5. opmaken van de balans

boekhouding overeenkomstig de wetten (lonen, financiële afrekeningen, eventueel begroten voor de afzonderlijke cursussen) die samenhangen met het belastingrecht

10. MANAGEMENT VAN HET KWALITEITSSYSTEEM

1) het creëren van een systeem ter waarborging van de Zo eenvoudig als maar mogelijk is, zo effectief als kwaliteit („Verplicht“ criterium) nodig. Evenwicht tussen een integrale aanpak en 2) het creëren van een eigen Handleiding voor het waar− effectiviteit. borgen van de kwaliteit a) voorwoord, doelstellingen b) het invoeren van een algehele structuur in het instituut i) organogram, structuur i) organogram, takenbeschrijving: ❑ leiding ❑ projectmanagement − taken en processen ❑ werknemers − taken ii) doelstellingen en doelen, met name financiële ii) doelstellingen en doelen ❑ t.a.v. geschiktheid en het behoud van arbeidsplaatsen doelstellingen, strategische doelstellingen… ❑ overige investeringen iii) vereisten aan basistrainingen en trainingen voor iii) vereisten: ❑ bijvoorbeeld training voor gevorderden, gevorderden aanvullende opleidingen iv) marktpositie (Stars, Cash Cows,…) iv) marktpositie; product, prijs, uitvoeringslocatie. ❑ maatregelen op reclamegebied, zijn deze gestructureerd? c) lijst met beknopte omschrijvingen, afkortingen, c) lijst … o.a.: ❑ „klassieke taak van het kwaliteitsmanagement“ bijv.: definities − „effectieve controle van deelnemers aan de cursus“ ❑ „KM“ − „Kwaliteitsmanagement“ 3. beschrijvingen van de kwaliteitbesturingsprocessen 4. interne trainingen „trainers trainen“ (vervolgopleidin− gen) voor werknemers en lectoren 5. plannen voor random controles van de cursussen; 6. regelmatige Up−dates van het kwaliteitwaarborgings− systeem

35


thema

kriterium

omschrijving, voorbeeld

11. CERTIFICATIE

1. opzoeken van een certificatie−instituut / consultancy 2. interne audits 3. aanpassingen van de handleiding voor het waarborgen van de kwaliteit aan de vereisten van certificerende organisatie 4. uitvoeren van de officiële audits 5. werkwijze bij aantoonbare afwijkingen 6. certificatie 7. het verkrijgen van het certificaat 8. regelmatige controle van de certificering, uit te voeren door een extern certificatie−instituut

12. BEREIKBAARHEID VAN ALLE DOCUMENTEN IN GEDRUKTE VORM

Van alle relevante documenten van de Handleiding dient de laatste, geldige versie op papier beschikbaar te zijn

12. beoordelingssysteem voor de tevredenheid van deelnemers (A07_005) 1. Methode:

duur van de test beoordeling van de studenten ■ beoordeling van de tutor ■ beoordeling van de lopende training ■ beoordeling van de coördinator/−trice ■ beoordeling van de assistenten ■ algemeen verloop ■ potentiële ontwikkeling van de cursus ■ beoordeling van de mogelijkheden tot het creëren van een aangename studie−atmosfeer ■ beoordeling van het didactische materiaal ■ beoordeling van de kwaliteit van de oefenruimten ■ beoordeling van de externe trainingslokalen ■ beoordeling van de mate waarin de gestelde doelstellingen gehaald zijn ■ algemene beoordeling van de cursus ■ opmerkingen t.a.v. het management en de leiding ■ gekopieerde map met cursusinformatie ■ kopie voor de coördinator ■ plaats en datum ■ ■

De methode omvat beoordelingen afkomstig van: deelnemers leraren / lectoren ■ trainers, die bij het leerproces zijn aangesloten, bijv. d.m.v. een „bedrijf waar stages / praktijklessen gehouden worden“. ■ ■

Alle testen zijn anoniem en hebben de vorm van waarderingen m.b.v. een puntensysteem met een schaal van 100 punten. De coördinator, tutor of een administratief medewerker vergaart alle testuitslagen en overhandigt deze aan de coördinator. De documenten dienen bij de overdracht ondertekend te worden door de geteste persoon en door de persoon die ze in ontvangst neemt, waarbij tevens de datum en de tijd van de overdracht door beide partijen bevestigd dient te worden, de vergaarde documenten worden vervolgens door de verantwoordelijke organisatie aan de administratie overhandigd, waarbij beide partijen dit met een handtekening bevestigen. De genoemde datum dient overeen te stemmen met de datum van de afzonderlijke testen.

2. Instrumenten: Op documenten en op aanvullingen dienen de volgende zaken aangegeven te worden: De evaluaties door de leerlingen / studenten bevatten de volgende gegevens ■ ■

naam van de trainingscursus locatie van de test

36

De documentatie van de docenten bevat: ■ naam

van de cursus van de cursus

■ locatie ■ duur

■ beoordeling

van de deelnemers van de organisatie ■ beoordeling van de onderwijsruimte ■ beoordeling van het laboratorium / de werkplaats ■ beoordeling van het bereiken van de doelstellingen ■ algemene beoordeling van de kwaliteit van de cursus ■ opmerkingen t.a.v. het management en de leiding ■ gekopieerde map met cursusinformatie ■ kopie voor de coördinator ■ plaats en datum ■ beoordeling


Gegevens van externe stage−bedrijven:

De volgende informatie dient ingewonnen te worden

■ naam

■ van

■ plaats

➡ ➡ ➡

van de cursus waar de stage plaatsvond ■ duur van de cursus ■ beoordeling van de deelnemer ■ beoordeling van de organisatie ■ beoordeling van de ruimte waar lesgegeven wordt ■ beoordeling van het laboratorium / de werkplaatsen ■ beoordeling van het behalen van de doelstellingen ■ algemene beoordeling van de kwaliteit van de cursus ■ opmerkingen t.a.v. het management en de leiding ■ gekopieerde map met cursusinformatie ■ kopie voor de coördinator ■ plaats en datum Het nummerieke beoordelingssysteem (met puntensys− teem: maximaal 100 punten) kan tevens worden uitgedrukt in drie basisbeoordelingsniveaus. ■ ■ ■

studenten beoordeling van de didactische kwaliteit beoordeling van de kwaliteit van de organisatie beoordeling van de kwaliteit van de cursus ■ van docenten ➡ beoordeling van de algehele kwaliteit van de cursus ■ van bedrijven waar trainingen plaatsvinden ➡ beoordeling van de algehele kwaliteit van de cursus ■ van alle deelnemers ➡ beoordeling van de algehele kwaliteit van de cursus. Alle beoordelingen worden gewaardeerd m.b.v. de 100−punten−schaal en kunnen hiernaast tevens beo− ordeeld worden m.b.v. de reeds genoemde drie niveaus (onvoldoende, voldoende, uitmuntend). DE PERSOON DIE VERANTWOORDELIJK IS VOOR DE SCHOLINGSCURSU

ONVOLDOENDE <51 PUNTEN VOLDOENDE UITMUNTEND >92 PUNTEN

In de drie hierboven genoemde beoordelingsdocumenten (door studenten, docenten en bedrijven waar training plaatsvindt) dient duidelijk aangegeven te zijn welk gedeelte van de beoordeling strikt anoniem wordt uitgevoerd. Uiteindelijke constateringen van tevredenheid van de deelnemers aan de cursus dienen de volgende gegevens te bevatten: ■ naam

van de cursus van de cursus ■ duur van de cursus ■ totaal aantal deelnemers, aantal bijeen vergaarde enquites ■ totaal aantal lectoren en trainers; aantal informatie −documenten dat van hen verkregen is ■ aantal bedrijven (externe ondernemingen waar trainingen hebben plaatsgevonden) en aantal informatie−documenten dat hierbij verkregen is. ■ locatie

Vervolgens worden deze verzamelingen van gegevens conform de volgende criteria aan elkaar gekoppeld (zie voorbeelddocumentatie in het bijvoegsel): de gemiddelde waarde van iedere verzameling gegevens wordt geconsta− teerd; het aandeel in de totale beoordeling in procenten.

37


13. certificatiesysteem (A08_001) structuur tot 09/2009 1. ORA Wien algehele verant− woordelijkheid voor QS

ondersteuning v.d. structuur van accr. audits

creëren QM/QS

2. Partner onderste− uning wat betreft inhoud ■ QMC structuur ■ FIBL

ondersteuning accreditatie−audits

3. QS partner voor ■ het detecteren en realiseren van internationale accreditatieprocessen ■ de realisatie van audits

gecertificeerd opleidings− instituut

gecertificeerd opleidings− instituut

1. ORA Wien is verantwoordelijk voor de volgende processen: ■ het creëren van kwaliteitsstandaarden op basis van het bestaande voorstel van de partner Quality Manager Consultent (QMC) ■ het voorstel ter validering indienen ■ het vergaren van instemmingsbetuigingen en het opstellen van een overzicht hiervan tijdens de validering 2. ORA houdt zich in dit verband aan het principe gebruik te maken van de ondersteuning van partners als FiBL of andere partners ■ het creëren van een werkwijze van audits voor de certificatie van instituten ■ verzorgt in samenwerking met QMC de definitieve versie van de QS−documenten ■ uiteindelijke ondertekening en publicatie van QS

3. QS−partners maken een aanvang met het proces van de hieropvolgende accreditatie van geschikte instituten in de partnerlanden. De certificatie moet overeen komen met het QM systeem. Voor bekende en gerenommeerde instituten bestaat de mogelijkheid de certificatie sneller de bereiken.

Nationale QS−partners nemen de verantwoordelijkheid voor de certificering van andere instituten op zich, waarbij hun activiteiten over een zodanige inhoud en verloop zullen beschikken, dat ze overeen komen met het QS.

De nationale QS−partners kunnen tevens de taak overnemen dat ze iedere twee jaar de voorgeschreven audits afnemen. Deze audits verlopen conform de QS−procesdocumentatie.

instituten in andere landen

38

Opmerking: instituten bieden ook slechts gedeelten van de inhoud aan (het basisspectrum of het gehele spectrum). Wanneer een instituut in staat is het volledige spectrum aan te bieden sommeert de besturings− commissie ORA het om het programma Train the Trainer (training voor trainers) aan te bieden t.b.v. nieuwe accreditaties in andere landen (waarschijnlijk Balkanlanden), die eventueel een subsidie van de EU kunnen ontvangen.


Structuur van de 2e stap, vanaf 10/2009 1. ORA Wien algehele ver− antwoordelijk− heid voor QS 2. tweede partner ■ certificerings− instituten, geauditeerd conform QM

ondersteuning v.d. structuur van accr. audits

Ondersteuning van accreditatieaudits

4. Geaccrediteerde nationale QS−partner taak: nationale instituten zoeken en accrediteren t.b.v. het uitvoeren van verder certificeringen en audits

Gecerti− ficeerde nationale onderwijs− instituten

1. ORA Wien is als besturingscommissie verantwoordelijk voor: ■ het aansturen van de internationale QS ■ het vergaren en beoordelen van de documentatie− materialen van de partner betreffende instemmin− gen binnen het kader van de kwaliteitsevaluatie (QSFeedback) ■ dynamische verdere ontwikkeling van het QS en zorg voor het systeem ■ aansturen van audits van gecertificeerde instituten ■ met succes afronden van het werk aan het QS, in samenwerking met QMC1 ■ het verloop van de verdere ontwikkeling vanhet systeem en aanvullende inhoud van het QS

4. Andere partners helpen ORA het QS op internationale schaal verder te ontwikkelen, en wel ■ door het uitvoeren van audits van alle partners in tweejarige cycli ■ de nationale certificerings−organisaties kunnen onder toezicht van ORA op nationaal niveau als auditors werken ■ door het zoeken van nieuwe partners (certificaties op nationaal niveau) ■ door het zoeken van nieuwe partners ■ door het certificeren van nieuwe partners

De administratie conform de QM−documenten con− troleren en haar juistheid bevestigen, om hiermee de instituten bij het realiseren van hun taken te onderste− unen, de voorschriften en de inhoud handhaven.

QS−partners zijn verantwoordelijk voor het iedere twee jaar uitvoeren van de benodigde audits, als gedefinieerd in de QS−documentatie

Opmerking t.a.v. stap 1: dit proces kan worden voort− gezet om zo andere instituten buiten de EU te steunen bij het verder uitbreiden van dit QS, hetzij gedeeltelijk, hetzij de hele inhoud... Zoals bij (1) kan ook hier het instituut in staat zijn het hele spectrum aan te bieden of ook de variant „Train the Trainer“ (training van trainers).

QMC − Quality Management Consultant

1

39


14. structuur en competenties van de locale kwaliteitsmanager (A10_001) 1. Structuur en verantwoordelijkheden van de locale insti− tuten en van het locale kwaliteitsmanagement

1.1 Taken De Kwaliteitsmanager van het betreffende instituut is nor− maliter een vaste medewerker van dit instituut, waarbij het zwaartepunt van zijn werk uit speciale taken bestaat. Hij/zij is verantwoordelijk voor de validering van nieuwe cur− sussen en vervolgens voor de interne audits van de stan− daardcursussen, van de bedrijven waar trainingen plaatsvinden en van het nakomen van alle andere taken die voortvloeien uit de Kwaliteitwaarborgingshandleiding.

1.2 Trainingen ORA zal voor de scholing aan de personen, die succesvolle kwaliteitsmanagers willen worden, seminars aanbieden. Als basis dient de inhoud van de Kwaliteitshandleiding. Voor deze seminars en trainingen dient men te betalen.

1.3 Autorisatie De uiteindelijke selectie van bepaalde kandidaten voor deze functie behoort tot de competenties van de leiding van de instituten; met instemming van het nationale QM

1.4 Verantwoordelijkheden Het locale QM draagt persoonlijke verantwoordelijkheid voor de controle van het nakomen van alle taken, die de kwaliteit van de scholing voor dit speciale vakgebied van de distributie en verkoop van biologische producten betreft, conform alle onderdelen van deze Handleiding.

40

1.5 Referenties De Kwaliteitshandleiding dient voor de scholing en de training − Het origineel is in het Engels − overigens is het beschikbaar in alle locale talen, gecertificeerd door de nationale QM´s.


15. Structuur en competenties van externe kwaliteitsmanagers (A10_002) 1. ORA (Organic Retailers Association) is de compe− tente en verantwoordelijke organi−satie, die in de eerste fase de structuur en werkwijzen van het externe, voor heel Europa geldende Kwaliteits− management van het project E(co)−Qualify mag definiëren. In de tweede fase zullen de posities van nationale kwaliteitsmanagers stap gecreëerd worden.

1.1 Competenties van de managers Opleiding: universitaire opleiding, handel of humanitaire wetenschappen, minimaal 4−jarige ervaring op het gebied van kwaliteitsmanagement; aanbevelenswaardig zijn tevens ervaringen op het gebied van kwaliteitsmanage− ment conform ISO 9000.

1.2 Verantwoordelijkheden van de kwaliteitsmanager De certificering van onderwijsinstituten dient te worden uitgevoerd aan de hand van de richtlijnen van de Kwaliteitshandleiding (de Controlelijst). De Kwaliteits− manager is tevens verantwoordelijk voor de vertaling van de Handleiding in zijn nationale taal. De beoordeling en classificatie dient plaats te vinden aan de hand van de werkwijzen van de Kwaliteitshandleiding.

1.7 ORA zou geinformeerd moeten zijn over en kopieën moeten hebben van alle documenten die samenhangen met de selectie van externe auditors en met beslissingen van de nationale kwaliteitsmanagers. Het werk van de nationale kwaliteitsmanagers zou gecoördineerd moeten worden door ORA totdat er gecertificeerde nationale oplei− dingsinstituten in het leven geroepen worden. De accredi− tering van de nationale kwaliteitsmanager behoort tot de competenties van ORA.

1.8 Samenhangende documenten, referenties A04_003 Personeels_Matrix A05_001 Foutenmanagement A07_001 Criteria_Certificatie_Instituten A08_001 Certificatie_Structuur A14_002 Evaluatie_Instituten_Template_1 A13_001 Check List voor Validering en Certificatie

1.3 Conflicten Ingeval van verschillende interpretaties of conflicten tijdens het certificeringsproces dienen de Kwaliteits− manager en de klant de werkwijze van de oplossing te documenteren. Het oplossen van een conflict dient conform het kwaliteitaansturingssysteem te worden opgetekend en, als bewijs van hun eengezinsheid, door beide partijen ondertekend te worden.

1.4 Beloning De Kwaliteitsmanager zal door de ORA−organisatie met een vast tarief beloond worden. Het certificeringsproces zal direct gebruik maken van de boekhoudkundige en back−office−diensten van ORA.

1.5 Audits De werkwijze van de Kwaliteitsmanager bij Audits zal gelijk zijn aan de werkwijze bij Certificeringen. De handleiding bevat dezelfde werkwijzen en beoordelingen voor de kwaliteitstest. Ingeval er tekortkomingen geconstateerd worden dient gebruik gemaakt te worden van de werkwijze die in de Handleiding is opgenomen − Het oplossen van onvolkomenheden (B05) 1.6 Afgesloten opdrachten, met een externe Auditor, dienen in het betreffende land volledig gedocumenteerd te worden.

41


Deel 2: Checklist

42


Deel 2: Checklist (A13_001) Voor de evaluaties dient gebruik gemaakt te worden van de originele documenten uit de digitale materialen, niet van kopieën of uittreksels van de onderhavige documentatie!

1. Definities:

5. Gebruikelijke werkwijze:

VPCL QS QM IQM

●

Checklist van het valideringsproces Het complete kwaliteitssysteem Kwaliteitsmanager voor het valideringsproces Interne kwaliteitsmanager: de verantwoordelijke persoon volgens de Personeelsmatrix van het desbetreffende onderwijsinstituut

2. Doelstellingen van de controlelijst Deze controlelijst beschrijft de werkwijze van de beoorde− ling en de validering van onderwijsinstituten, die geinte− resseerd zijn in certificatie conform de richtlijnen van E(co)−Qualify. Ze biedt tevens de basisstructuur voor latere audits van het kwaliteitsproces, verder onontbeerlijke documenten en gestandaardiseerde onderwijsmethoden.

3. Benodigde documenten: A04_003 Personeels− en bevoegdhedenmatrix A07_001 Certificatie van instituten A07_005 Beoordelingssysteem A08_001 Certificatiestructuur A12_001 Structuur en kwaliteit van het externe kwaliteits− management

4. Hoe gebruik te maken van de controlelijst Dit Kwaliteitssysteem (QS) is cruciaal voor de certificatie van onderwijsinstituten. Ieder instituut beschikt over de mogelijkheid te beslissen op welk niveau en met welke reikwijdte ze haar opleidin− gen laat certificeren, afhankelijk van de behoeften van de markt waarop het werkzaam is.

Afhankelijk van de beoordeling − A07_003/005 als concept voor de werkwijze ● Keuze van de locale Kwaliteitsmanager die verantwoor− delijk is voor de werkwijzen van A12_001 ● Beoordeling van de betrokken personen − A04_003 ● Beoordeling van de basiscriteria van het instituut − A07_001. We beslissen tussen (Verplichte) criteria en (Niet verplichte / Geadviseerde) criteria ● Beoordeling van de leraren conform A14_001 ● Beoordeling van de onderwijsmethoden en van de reikwijdte van het aanbod afhankelijk van de omstandigheden op de locale markt Instructies voor de locale Kwaliteitsmanager en de auditor: Loop alle punten van dit document door en streep de punten aan wanneer eraan voldaan wordt. Maak aantekeningen van de punten waar niet aan voldaan wordt. Te ondertekenen door zowel QS als door het Certificeringsorgaan / de Auditor.

6. Basiswerkwijze s er voor alle gebruikers documentatie beschikbaar t.a.v. alle handelingen die kwaliteitsmanagement betreffen? ● Beschikten alle QS−deelnemers over algemene infor− matie t.a.v. deze documenten? ● Wie heeft deze informatie gecreëerd? ● Wanneer werd deze informatie verkregen? ● Zijn de gebruikers bekend gemaakt met de structuur van de documenten? ● Het creëren van een Personeels− en bevoegdheden− matrix, afhankelijk van de locale omstandigheden B04_003 Personeelsmatrix ● De competente persoon voor het valideringsproces aan de zijde van de cliënt (verantwoordelijke directeur) ●

Kennis van de verantwoordelijkheden conform het QS:

Er is het volgende geconstateerd: CERTIFICATION Lijst van criteria die niet beoordeeld konden worden: Onvolkomenheden Datum 2. (herhaling) beoordeling

Handtekening: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Datum: . . . . . . . . Oorzaak:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oorzaak:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Handtekening: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Datum: . . . . . . . . Handtekening: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Datum: . . . . . . . .

43


7. IKM (Interne kwaliteitsmanager) Voorstellen van het QS aan de Interne kwaliteitsmanager; Naam: ……………. Datum: ……… Internationale kwaliteitsmanager: Naam: ……………........… Vragen voor het valideren: ● Zijn de IKM duidelijk welke taken er binnen het kwaliteitssysteem (QS) bestaan? Opmerkingen: ● Is de IKM zich bewust van de verantwoordelijkheid voor zijn taken? Opmerkingen: ● Aanbevolen wijzigingen: Binnen het onderwijsinstituut: Binnen het Kwaliteitssysteem (QS): In de taken:

8. Het instituut Beoordeling van het onderwijsinstituut conform A07_003 Certificatiecriteria voor instituten; nummering volgens de originele map Punt 1. klaar − Zijn de werkwijzen, contracten en economis− che stukken ter beschikking? ● Punt 2. klaar − Heeft er een marktanalyse plaatsgevonden? ● Punt „ontwerp van het project“ 3.1 t/m 3.8: wordt er gebruik gemaakt van documenten die de taken binnen de cursus beschrijven? ● Punt „bronnen“ 4.1 t/m 4.7 gecontroleerd en conform beschrijving uitgevoerd? ● Punt 5. “Details van de cursus“, met name de punten 5.1 t/m 5.4, gecontroleerd en ingevoerd? Is de controle en validering tijdens de loop van de cursus gewaarborgd? ● Punt 6. Is de controle van de cursus, punten (a) t/m (f), gewaarborgd? ● Punt 7. Het creëren van formulieren voor de evaluatie van de cursus na afloop? Statistische resultaten beoordeeld? ● Punt 8. Documentenmanagement Punt 8.1 Kwaliteitshandleiding uitgewerkt / kwaliteitsman− uaal voor lectoren en administratie uitgewerkt Punt 8.2 Het creëren van de belangrijkste documenten a) voor het werven van werknemers t.b.v. de administratie en van lectoren b) voor lectoren (handboek voor lectoren) c) voor ge?nteresseerden (kwalificatietest) d) handleiding voor deelnemers (Verplicht criterium) e) voor de cursusleiding (Verplicht criterium) f) voor het zoeken van ondernemingen voor de praktijk− trainingen − stages (Aanbevolen criterium). g) voor de ondernemingen waar deelnemers aan de cursus werkzaam zijn (Aanbevolen criterium) Punt 8.3 Aanpassingen en beheer van documenten ●

44

Punt 9. Financieel management Zijn de documenten 9.1 t/m 9.5 beschikbaar? ● Punt 10. Kwaliteitsmanagement (QSM) 10.1 t/m 10.6 opgesteld ● Punt 11. Certificatie, punt 1 t/m 8 gepland? In praktijk gebracht? ● Punt 12. Zijn alle documenten beschikbaar in uitgeprinte vorm? ●

9. Evaluatie van het verloop van de cursus (A07_002) Zijn de documenten A07_002_1 / 1.1 až 1.2.4 beschik− baar? ● Wordt er gebruik gemaakt van de evaluatie−instru− menten conform de punten 2/ 2.1? ●

10. Certificatiecriteria voor instituten (A07_003) Punt 1 Methodologie: zijn vaste werkwijzen ingevoerd en wordt hier gebruik van gemaakt? ● Punt 2: Wordt gebruik gemaakt van de bindende instru− menten conform de Kwaliteitshandleiding? ●

Alle criteria voor alle subhoofdstukken van de Kwaliteitshandleiding, inclusief voorbeelden, kunnen in digitale vorm gedownload worden.


Deel 3: Bijlage

45


1. Kwalificaties van lectoren (A14_001) Inhoud, gebruik Deze handleiding is een niet gedefinieerd/verplicht onder− deel van het kwaliteitwaarborgingssysteem E(co)−Qualify. Ze kan echter dienen als aanvullende bijdrage aan de waarborging van de competentheid van de cursusleiders (lectoren, leraren). De leraren worden ertoe aangezet de inhoud van de QS−richtlijnen te handhaven.

De deelnemers aan de cursussen hebben meestal heel verschillende professies en persoonlijke achtergronden (heterogene structuur) en het overdragen van kennis in een collectief zal dus alleen succes hebben, wanneer het zowel plaatsvindt door een individuele benadering en tegelijkertijd rekening houdt met verschillen in de snelhe− den van het leerproces bij de afzonderlijke deelnemers.

Actief leren en praktijkgeoriënteerd

Deskundige vaardigheden Praktische kennis die het mogelijk maakt de artikelen te beoordelen en zowel theoretisch als praktijkonderwijs te verzorgen ● Op de eerste plaats staat de kennis van de verkoop: klantgeoriënteerd, kennis op het gebied van de land− bouw, productie en verkoop ● Kennis op het gebied van het leiden van een winkel maakt het mogelijk zowel in theorie als in de praktijk deel te nemen aan het bestuur en de organisatie van de onderneming ●

Pedagogische vaardigheden De methoden voor de kennisoverdracht moeten dichtbij de praktijk liggen en gericht zijn op het product, van de producten dienen dus tijdens de lessen duidelijke voor− beelden gegeven te worden, eventueel kunnen ze er geproduceerd worden ● Gebruik van verschillende onderwijsmethoden verhoogt het motiveringspotentiaal van de studenten (deelnemers) ● De basis van succesvol lesgeven bestaat uit: ●

De deelnemers en hun professionele oriëntatie Scholing en training van volwassenen dient altijd van hoog professioneel niveau te zijn, op zodanige wijze, dat het onderwijs overeen komt met de heterogene samenstelling van de deelnemers aan de cursus.

Kennis en vaardigheden dienen op zodanige wijze te wor− den overgedragen en ingewonnen, dat het resultaat van de instructage is dat de cursist m.b.v. deze kennis en vaardigheden in staat is willekeurig welke taken op het gebied van de verkoop te volbrengen.

Ondersteuning en waarborging van de overdracht van kennis Controles, of in het leerproces de doelstellingen bereikt zijn, vormen een regelmatig terugkerend onderdeel van het leerproces en dienen als feedback voor de docent en als ervaring van succes en feedback voor de deelnemers aan de cursus.

Het leerproces dient de volgende punten te bevatten Inleiding op het thema Oefenfase: zelfstandig uitwerken, begrijpen en gebruiken van de leerstof ● Fase van het gezamenlijk mediteren en discussiëren over de leerstof in het collectief van de klas, hetgeen leidt tot de vorming van een eigen opinie en tot de ontwikkel− ing van de vaardigheden voor teamwork Als basis voor de beoordeling van de deskundige en peda− gogische capaciteiten van de docenten kan de volgende tabel worden toegepast: ● ●

Capaciteiten van de lectoren / leraren bereikte onderwijsniveau

hogere handels−school

vakgerichte hogeschool

universiteit

beroep v.d. opleiding

landbouwer, econoom

technoloog in levensmiddelen−industrie, handelaar in detailhande

ecotrofoloog (deskundige op het gebied van gezonde / biologische voeding)

landbouw, handel

bewerker; zelfstandige activiteiten in de handel/winkel

controle, consultancy

beroepservaring

Eis van de leraren / trainers een concept voor hun onder− wijsmodule

Vereisten aan de betreffende attesterende organisatie ontwikkelen van een concept voor de onderwijsmodule (voor de lector) ● creëren van een zgn. Multiple−Choice−Test, die de lector dient in te vullen om zijn pedagogische capaciteiten aan te tonen (voorbeeld beschikbaar) ●

46


Praktijkvoorbeeld: Het creëren van een virtuele winkel (detailhandel) in ver− scheidene onderwijsmodeles.

Kader I. De doelstelling bestaat eruit een systeem van gecerti− ficeerde trainingen te ontwikkelen, bestemd voor de train− ing van verkooppersoneel en −management op het gebied van de handel in biologische levensmiddelen. Deze certifi− catie zou een zodanige vormgeving moeten hebben dat ze marktgericht is. Hierbij dient zich de vraag aan of de sec− tor behoefte heeft aan op deze wijze gekwalificeerd per− soneel, of zo hoog gekwalificeerde werknemers ook aanspraak kunnen maken op een hogere beloning. Vanaf

het begin bestaat er dus een systeem van verschillende kwalificaties en wel op grotere schaal dan tot op heden beschreven is. Dit systeem zou in staat moeten zijn definitieve beschri− jvingen van de afzonderlijke beroepen aan te bieden, en de hierbij passende kwalificatie−eisen. II. Leraren met hogere kwalificaties hebben recht op een hoger loon Praktische voorbeelden: Het creëren van een virtuele winkel binnen een serie onderwijsmodules (voorbeelden worden genoemd)

2. Evaluatie van de resultaten van de cursus (A14_002) 1. Basisevaluatie Voor onderwijs−instituten / −bemiddelaars vormt de interne evaluatie een strategisch proces en de resultaten zijn onvervangbaar: om deze reden dient men de realisatie− fase van dit proces nauwlettend te volgen. Allereerst worden de twee belangrijkste criteria gedefinieerd ● Ontwikkeling van het leerproces ● Ontwikkeling van de omgeving die het leren stimuleert (het leerklimaat) In het eerste geval wordt geprobeerd de resultaten van de leerwijze te verkrijgen, van de bekende ontwikkeling van de capaciteiten en vaardigheden. In het tweede geval wordt gepoogd in te schatten in welke mate het gelukt is op zo efficiënt mogelijke wijze te communiceren en les te geven en hoe efficiënt de overige voor het onderwijs belangrijke processen verlopen zijn.

1.1. Het creëren van instrumenten die behulpzaam zijn bij het leerproces Het onderzoeken van de resultaten van het didactische leerproces wordt uitgevoerd m.b.v. verscheidene stappen in de feitelijke training, met gebruik van de volgende instrumenten:

1.1.1. M.B.V. EEN TEVOREN OPGESTELDE VRAGENLIJST -TEST (BIJV. EEN MULTIPLE CHOICE TEST) Een test van specifieke inhoudelijke elementen, die (voor− zover mogelijk) gemakkelijk samengevat kunnen worden.

1.1.2. OPEN VRAGEN Het wordt de kandidaat / kandidate mogelijk gemaakt vrij (zonder vooraf geplande vragen) antwoord te geven op bepaalde vragen. Met behulp van dit instrument kan worden vastgesteld in hoeverre de aangeboden leerstof verwerkt is, omgezet in ervaringen en gebruikt t.b.v. de persoonlijke ontwikkeling.

1.1.3. INDIVIDUELE MONDELINGE TESTEN Het testen van persoonlijke kennis en communi− catievaardigheden met inachtneming van de uitslagen van de voorgaande testen of gericht op deskundige kennis en de hiermee samenhangende capaciteiten, gerelateerd aan het kennisniveau dat onderzocht dient te worden.

1.1.4. PRAKTIJKTESTEN Ook de arbeidsprocessen, de producten zelf, inclusief hun productie en andere moeilijk grijpbare (niet−materiële) pro− cessen dienen getest te worden. Kennis hiervan dient te worden aangetoond door een hoog niveau van zelfs− tandigheid (voorzover dit deel uitmaakt van de vereiste capaciteiten). De hierboven genoemde instrumenten dienen op verschil− lende wijze uitgewerkt te worden (zie hoofdstuk 2); in de praktijk dient hun gebruik te worden aangepast aan de vol− gende testen: ● Test t.b.v. de selectie en toegangsexamen; deze test bestaat uit een voorafgaande kennistest en maakt het mogelijk de studenten in te delen i.v.m. de inhoud van het project en ook vanwege de voorlopige keuze van de voorwaarden en het creëren van een adequate leeromgeving. ● Tussentijdse tests, waarvan de uitslagen dienen aan te tonen of de afzonderlijke studenten vooruitgang in het leerproces geboekt hebben en tevens inzicht dienen te bieden in het cursusverloop in het algemeen. ● Afsluitend examen, dient aan te tonen dat de student / studente aan het eind van de cursus de volledige com− petentie bereikt heeft, waarna hij / zij een getuigschrift, titel of andere voltooi?ngsbewijs ontvangt. Al deze tests worden beoordeeld m.b.v. een puntensys− teem dat gedefinieerd wordt door de klant, die de opdracht gegeven heeft, en door de criteria van het instituut. Hiernaast kan tevens een gestandaardiseerd profiel van de kandidaat worden uitgewerkt.

47


1.2. Controle van de atmosfeer tijdens het leerproces

1.2.4. BEREIDHEID TE LEREN

Omdat het enigszins lastig is deze situatie te kwantifi− ceren, zou men volgens de hier volgende uitgangspunten te werk moeten gaan:

De som van alle hierboven genoemde elementen leidt tot een consequënte en noodzakelijke concentratie op het bereiken van de geplande leerdoelstellingen. De bereid− heid deel te nemen aan de aangeboden activiteiten vormt een goede conditie voor het met succes afronden van iedere cursus.

1.2.1. PRECISIE Het is belangrijk bij de studenten / leerlingen te controleren of ze regelmaat en stiptheid handhaven. Dit dient voor hun eigen ontwikkeling en het is ook in hun eigen toekomstige belang en in het belang van alle geplande activiteiten.

1.2.2. MOTIVATIE Motivatie vormt een heel belangrijk element voor de ontwikkeling van de leeromgeving en ook voor het snel creëren van een constructieve communicatie tussen de lector en de studenten / leerlingen. Deze indicator vormt een heel goede aanwijzing voor de overeenkomst tussen de geplande inhoud en de professionele interessen van de lectoren / deelnemers.

1.2.3.AANSLUITING OP HET COLLECTIEF EN SAMENWERKING De controles van de leeromgeving betreffen tevens het gebied van de aansluiting van afzonderlijke studenten op het collectief en hun wederzijdse samenwerking. Het aan− knopen van goede persoonlijke relaties vormt voor de stu− denten een stimulans voor het verder verbeteren van de leeromgeving.

2. ONDERZOEKSINSTRUMENTEN Hieronder worden de instrumenten, die gebruikt worden voor het onderzoek, nogmaals samengevat; op de eerste plaatsen zijn de instumenten opgenomen die het leerpro− ces zelf betreffen, verderop de instrumenten die betrekking hebben op de leeromgeving.

2.1. Instrumenten ter controle van het leerproces en de leerresultaten Op de volgende pagina´s worden de instrumenten volgens de volgende criteria gedetailleerd omschreven. ● bij een training voor gevorderden ● bij een continue training − certificering en specialisatie ● bij een professionele training − verdere ontwikkelingen van de capaciteiten (competenties) ● bij een basistraining In verband met allerlei stadia van de trainingscursussen, zoals: ● selectie, aanvang van de training ● gedurende het verloop van de cursus ● in de eindfase (afronding van de cursus)

Instrumenten voor het onderzoek van het leerproces en de leerresultaten, overzichtstabel Macro − schaal:

training voor gevorderden

selectie/ aanvang

belangrijkste elementen

Detail

1. formele beoordeling, als het aantal geinteresseerden het aantal studieplaatsen overstijgt 2. typen van kwalificatietesten a) MULTIPLE CHOICE TEST (controle van de reeds bestaande kennis) b) TEST MET OPEN VRAGEN (test of de geinteresseerde professioneel gezien voldoende voor het geplande gebied voorbereid) c) INDIVIDUELE VRAGEN (met inachtneming van de ervaring, motivering en persoonlijke standpunten)

lopende cursus


praktijk

1. Of de studenten de toenemende leerstof beheersen wordt gecontroleerd m.b.v. testen met open vragen, oefeningen op met gebruik van IT of met eenvoudige schriftelijke testen. De leerstof dient geconcen− treerd te zijn op de betreffende module. De testen kunnen worden afgenomen door de lector en wel in collectieve of in individuele vorm. 1. De resultaten van deze gedetailleerde testen worden meegenomen naar het getuigschrift, dat vervolgens als eindbeoordeling zal dienen.

beoordeling van de kennis van de studenten afsluiting


database van de beoordelingen van deelnemers

1. de doorlopende actualisering van de database van beoordelingen (acht indicatoren, vijf parameters) vormt de basis voor de berekening van de uiteindelijke geschiktheid voor toelating tot de afsluitende test. De algehele beoordeling bestaat uit de laatste beoordelingen van alle afzonderlijke didactische mod− ules (overzicht van vaardigheden). 2. schriftelijke test: a) Multiple Choice Test b) test met open vragen c) (eventueel) praktische test 3. individuele test: d) discussie betreffende de schriftelijke test e) precentatie f) testvragen over het trainingsprogramma

afsluitende beoordeling

48


2.2. Instrumenten t.b.v. de controle van de leeromgeving Iedere leraar / lector stelt op basis van zijn ervaring een individueel testdocument samen, dat dient ter controle van de voortgang in het leerproces (zie de vier indicatoren, hoofdstuk 1.2). Deze documenten dienen als basis voor de beoordeling van het leerklimaat; (als beschreven in hoofdstuk 3.2)

3. BEOORDELINGSCRITERIA Zoals reeds vermeld werd, dient er onderscheid gemaakt te worden tussen twee verschillende te beoordelen zaken ● de didactiek ● het leerklimaat

3.1. Database voor het beoordelen van de studenten (didactisch) Iedere student / deelnemer aan de cursus beoordeelt m.b.v. een schaal van 100 punten zijn deskundige capaciteiten, zijn leerkwaliteiten en self−management aan het begin van het leerproces, gedurende de werkzaam heden en bij het voltooien van het project. Hierbij wordt het leerklimaat in acht genomen en vooraf beschreven: precisie bij onderwijsactiviteiten, motivering/stimulatie, wederzijds gedrag en inzet. Deze parameters vormen de basis voor de algehele beo− ordeling, die iedere lector voor iedere afzonderlijke vaardigheid wordt opgesteld. De coördinator van het instituut verzamelt de uitgewerkte beoordelingsmappen van de afzonderlijke leraren voor iedere afzonderlijke module, en hieruit wordt het eindre− sultaat samengesteld: uit het gemiddelde van de genoemde waarden van iedere leraar wordt uiteindelijk het resultaat voor iedere onderzochte module verkregen. In de loop van de afsluitende tests zullen deze beoor− delingsgegevens t.b.v. de administratie samengevat wor− den, waarna ze zullen dienen voor het samenstellen van een algemene beoordeling.

3.3. Beoordeling van het leerklimaat Voor de beoordeling van het leerklimaat dient men allereerst de beoordelingsdata met gegevens vand e stu− denten te verkrijgen omdat deze hierin meegenomen dienen te worden, met inachtneming van de opmerkingen van de lectoren bij de afzonderlijke modules. Deze gegevens worden verzameld in een aparte ordner, waarin de afzonderlijke resultaten van iedere lector zullen worden ondergebracht. Dit hulpmiddel dient voor de gemiddelde beoordeling van studenten in de 3 beoordelings− niveaus, die in de handleiding beschreven worden, en tevens t.b.v. de samenvatting van de algehele resultaten van alle studenten / deelnemers. De cursuscoördinator is verantwoordelijk voor dit docu− ment.

3.4. Kwaliteitsparameter voor de beoordelingsdatabase van het leerklimaat Wanneer het eindresultaat lager is dan 60 punten, dient de verantwoordelijke persoon (QM) over dit resultaat gein− formeerd te worden.

3.2. Parameters voor de kwaliteit van de beoordelingsdatabase Wanneer het uiteindelijke resultaat lager ligt dan 60 punten, dient de verantwoordelijke persoon (QM) over dit afwijkende resultaat ge?nformeerd te worden.

49


3.Voorbeelden van evaluatie-enquites (A14_003) CONSTATEREN VAN DE TEVREDENHEID VAN DEELNEMERS bijv. m.b.v. standaard beoordelingscijfers duur (h) Wat wordt beoordeeld

module

functie

A: Aantal punten van 100 lector lector lector lector lector lector trainer trainer (perm.) lector trainer voorwerker bij praktijkoefening coördinator assistent algehele didactische kwaliteit toegankelijkheid van de cursus omgevingskwaliteit in de klas didactische kwaliteit kwaliteit van werkmaterialen kwaliteit van werkruimten kwaliteit van de stageplaats didactische doelstellingen totale kwaliteit van de cursus (in te vullen door het instituut dat de cursus organiseerr)

waargenomen

handtekening van de persoon die het onderzoek uitvoert: handtekening van de coördinator:

50

onvoldoende

voldoende

uitmuntend

A<51

51
A>92

punten


LET OP: ANONIEM INVULLEN! EVALUATIE VAN DE TEVREDENHEID VAN DEELNEMERS duur (h) onderzocht gebied A: Aantal punten van 100 activiteit bij het leren kwaliteit van het management toegankelijkheid van de cursus kwaliteit van de lokalen kwaliteit van de werkplaats doelstellingen van het leerproces algemene kwaliteit van de cursus

onvoldoende

voldoende

uitmuntend

A<52

53
A<93

cijfers

(in te vullen door het beroepstrainings−instituut)

waarnemingen

handtekening van de persoon die het onderzoek uitvoert: handtekening van de coördinator: plaats en datum:

LET OP: ANONIEM INVULLEN! EVALUATIE VAN DE TEVREDENHEID VAN DEELNEMERS duur (h) onderzocht gebied A: Aantal punten van 100 aanvangskennis v.d. deelnemers cursusleiding administratief management activiteiten bij het leren doelstellingen van het leerproces algemene kwaliteit van de cursus

onvoldoende

voldoende

uitmuntend

A<52

53
A<93

cijfer

(in te vullen door de instelling voor beroepsonderwijs)

waarnemingen

handtekening van de persoondie het onderzoek uitvoert: handtekening van de coördinator: plaats en datum:

51


Voorbeeld duur (h) aantal deelnemers aantal lectoren en trainers aantal scholingsbedrijven beoordeling van de deelnemers lectoren trainers voorwerkers van de praktijktraining trainers in de stagebedrijven coördinatie secretariaat doelstellingen totale didactische kwliteit (%) toegankelijkheid lokalen didactisch materiaal werkplaatsen, ruimten voor oefeningen stagebedrijven, bereikbaarheid trainers kwaliteit van de leiding (%) mate van algemene tevredenheid met de kwaliteit (%) beoordeling door de lectoren / trainers participatieniveau van de studenten cursusmanagement toegankelijkheid van de cursus kwaliteit van de lokalen kwaliteit van de werkplaatsen en oefenruimten doelstellingen subjectieve beoordeling (%) bedrijven (voor interne training in bedrijven)

participatie van de deelnemers aan het leerproces cursusmanagement administratief management toegankelijkheid van de cursus doelstellingen subjectieve beoordeling van de algemene kwaliteit (%) algemene beoordeling door de deelnemers (%) (in te vullen door het beroepstrainings−instituut)

waarnemingen

handtekening van de verantwoordelijke administratieve medewerker handtekening van de coördinator plaats en datum

52

15 6 7 onvoldoende 1 4

14 6 7 voldoende 4 9 8 7

5,10 3

52,04 5

3 8,57

12,24 6 14 14 13 6 75,72

6,84 onvoldoende

59,29 voldoende

0,00 onvoldoende

0,00 voldoende

33,88 uitmuntend 6 6 6 6 6 6 100,00 uitmuntend 1 2

3

6 5 7 5 3

8,57 5,14

74,28 44,52

17,14 50,34

uitmuntend 9 1 6 7 14 14 100,00

1 5 15,71 100,00

100,00

2 1 100,00 100,00


4. Modellen voor de beoordeling van onderwijsinstellingen 1-4 (A14_003) titel

Documenten en tabellen conform de „Handleiding“ staat ter beschikking:

Handtekening: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ja

Nee Datum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lijst met criteria kon niet beoordeeld worden:

Reden:

Onvolkomenheden:

Reden:

Handtekening: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Datum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Termijn van de tweede (herhaalde) beoordeling:

Handtekening: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Datum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

53


5.Vragenlijst voor de evaluatie van de trainers (A08_003) Deze vragenlijst moet niet worden opgevat als basis voor het afwijzen van kandidaten voor de functie van trainer. Ze dient veel meer als basis voor een gesprek binnen het kader van de sollicitatieprocedure, d.w.z. als opzet voor een dialoog tussen de kandidaat / kandidate en de medewerker aan die de sollicitatieprocedure werkt. Eerste veronderstelling: U hebt een heterogene groep studenten, die allemaal over verschillende kennis en ervaring beschikken. Hoe gaat u met dit feit om? Confronteert u de groep bij ieder leergebied met zeer verschillende benaderingen: De leersnelheid van de studenten wordt bepaald door de leerstof. Legt u de groep uit dat verschillen in de leersnelheid vereffend dienen te worden door intensiever individueel werk thuis? In de eerste les/week selecteert u de studenten die te langzaam zijn. Tweede veronderstelling: Voor het betreffende thema bestaan geen geschikte leerboeken, die u voor het lesgeven zou kunnen gebruiken; u dient dus uw eigen leermaterialen samen te stellen. Hoe gaat u hiermee om? U kopieert theoretische teksten, bijv. uit andere leerboeken, en draagt de studenten op zelf de overige materialen uit te werken. U kopieert alle gepubliceerde materialen die het thema betreffen en deelt deze aan uw studenten uit. U vangt iedere afzonderlijke les aan met bijv. zelf ontworpen presentaties (Overhead, Power Point enz.) die het gebied betreffen, waar u de les aan zult wijden. U vangt iedere les aan met een test van de stof van de voorgaande les. U draagt de studenten op de aanvang van de lessen zelf te organiseren. U stelt vragenlijsten op als hulpmiddel voor het structureren van de leerstof en als hulpmiddel bij het lesgeven. U stelt vragenlijsten op om de vooruitgang van de studenten, wat betreft de leerstof, beter te kunnen controleren (... vragenlijsten op verschillende manieren gebruikt). U gaat te werk m.b.v. verschillende media (teksten, films, audiocassettes ...). Uw studenten maken in principe kennis met hun eigen leermethode, via internet. Naar uw mening zou het onderwijs de volgende elementen moeten bevatten: Inleiding tot het voorwerp. Trainingsfase: kennismaken met de stof, haar begrijpen en er gebruik van kunnen maken. In de tweede fase zou de hele groep studenten gezamenlijk over de leerstof moeten discussiëren. Op deze manier vormt men eigen opinies, ethiek en de vaardigheden voor teamwork. De motivering van studenten kan verhoogd worden door ze actief bij het onderwijsproces te betrekken. Is het mogelijk de individuele voortgang in het leren te verhogen door de doelstellingen van het onderwijs door te spreken (d.w.z. wat er met het onderwijs bereikt dient te worden) en door overeenstemming over deze doelstellin− gen te bereiken? Vormt een test aan het eind van de les of van de dag een nuttig middel ter controle of de gedefinieerde doel− stellingen gehaald zijn (andere kijk op de doelstellingen van het onderwijs)? Verloopt het leerproces door het ritmisch afwisselen van fases van spanning en ontspanning? Is het mogelijk m.b.v. een duidelijke uitleg en herhaling verbanden te vinden tussen de inhoud van de lessen en het gebruik hiervan in de praktijk?

54


Uw stijl van lesgeven kan als volgt gekarakteriseerd worden: Individuele ondersteuning en motivering, met inachtneming van de beroepsoriëntatie? Begrip kweken voor het feit dat alle verkoopactiviteiten altijd in het openbaar en binnen een team plaatsvinden? Deelnemers zouden lichamelijke, emotionele en mentale sterke kanten moeten ontwikkelen (en een goed „zelfbewustzijn“) om deze situaties aan te kunnen?

55


6. Onderwijsvoorbeeld (A14_006): Het creëren van een virtuele winkel Voorbeeld voor een leermodule, dat zodanig vorm− gegeven moet worden, dat het zo reëel mogelijk lijkt: het creëren van een viruele winkel, met gebruik van kennis uit meerdere, verschillende leermodules. In de inleiding maken de deelnemers kennis met verschil− lende modellen van winkels met biologische levensmiddelen: gespecialiseerde winkel − bio−supermarkt − directe verkoper op een regelmatig plaatsvindende markt − levensmiddelen− winkels. De deelnemers worden vervolgens voor de duur van het project ingedeeld in verschillende groepen; deze groepen dienen hun eigen winkel met bio−producten te ontwerpen, waarbij de eisen stap voor stap verhoogd zullen worden. De kennis die benodigd is om deze taak aan te kunnen, dienen de studenten tijdens de normale lessen op te doen. Hierdoor is het mogelijk de deskundige kennis direct in de praktijk toe te passen, haar te doorgronden en erover na te denken. Leerprojecten die niet in de praktijk gerea− liseerd kunnen worden vinden op deze wijze een ideale vervangingsmogelijkheid in de virtuele wereld, om zo toch zoveel mogelijk op de realiteit te lijken.

Inleidende week 1e taak: het openen van een eigen winkel: locatie − omvang − naam − verwachte profiel van de klanten − basisconcept − uitrusting van de winkel

Inleiding in de biologische landbouw 2e taak: opstarten van een informatie−campagne over biolo− gische landbouw: actie − proefkraampjes − het creëren van informatiemateriaal

56

Kennis van de artikelen en het samenstellen van een sortiment 3e taak: het samenstellen van een sortiment van groente en fruit voor de verkoop 4e taak: eigen ontwerp voor de indeling van groente en fruit in de etalage / kasten (arrangeren van groente en fruit) 5e taak: het creëren van een compositie van andere artike− len (kazen, wijn, glutenvrije producten enz.)

Bedrijfsfilosofie 6e taak: het formuleren van een eigen concept voor het leiden van een bedrijf „organisatie van het werk“ (taken, het toedelen van taken, samenwerking, interne informatie en communicatie, indeling van de arbeidstijd, beloningen, management en leiding) 7e taak: het samenstellen van controlelijsten (voor alle hierboven genoemde taken); „de kunst van het verkopen“ … 8e taak: het samenstellen van mappen/files voor de toekomstige eigen klanten


7.Voorbeeld van een titelpagina in de vormgevingsfase van documenten (A15_001) titel naam van het document auteur: herzien door herzien door gevalideerd door naam van het document in de handleiding titel naam van het document auteur: gevalideerd door naam van het document in de handleiding titel naam van het document auteur: herzien door gevalideerd door naam van het document in de handleiding titel naam van het document auteur: validering naam van het document in de handleiding titel naam van het document auteur: herzien door herzien door přepracoval validace naam van het document in de handleiding titel naam van het document auteur: herzien door herzien door

Errata / voorwoord Voorwoord B00_000D voorwoord Fritz Richter Fritz Richter Ulrich Diermann und Elisabeth Reuter Fritz Richter Voorwoord Errata / A01_001_aanduidingen Interne structuur van de handleiding C01_002_interne_ structuur van de handleiding Fritz Richter / vertaling B01_002 Fritz Richter A01_001_aanduidingen die in het document voorkomen, definities Errata / documentenmanagement Documentenmanagement C06_structuur van de documenten Fritz Richter Fritz Richter vertaling Fritz Richter A01_003_beschrijvingen van het documenten− management dat in de handleiding gehanteerd wordt Errata / personeels− en bevoegdhedenmatrix Personeelsmatrix C04_003_concept−personeelsmatrix D Fritz Richter Fritz Richter A04_003_Personeels− en verantwoordelijkhedenmatrix Errata / inhoud basiskennis inhouden / kwalificatiestandaarden − 1. basiskwalificaties C06_001_inhoud_basiskwalificaties Ulrich Diermann Fritz Richter (Duitse vertaling) Ulrich Diermann (correctie Duitse vertaling) Elisabeth Reuter − tijdsplanning van het leerproces Fritz Richter A06_001_basiskennis Errata inhoud productkennis inhouden / kwalificatiestandaard voor operatief niveau − 2. productkennis C06_002_inhoud_productkennis Ulrich Diermann Fritz Richter − Duitse vertaling Ulrich Diermann − correctie Duitse vertaling

datum: 08.12.2008 02.04.2009

31.05.2009

datum: 03.04.2009 31.05.2009

datum:

02.04.2009 31.05.2009

datum: 18.12.08

31.05.2009

datum: 08.08.2008 21.12.2008 31.03.2009 19.04.2009 31.05.2009

datum: 08.08.2008 30.01.2009 31.03.2009

57


herzien door management verantwoordelijk voor validering controle van inhoud naam van het document in de handleiding titel naam van het document auteur: herzien door herzien door herzien door validering naam van het document in de handleiding titel naam van het document auteur: herzien door herzien door herzien door naam van het document in de handleiding titel naam van het document auteur: herzien door herzien door herzien door validering naam van het document in de handleiding titel naam van het document auteur: herzien door herzien door herzien door validering naam van het document in de handleiding titel

58

Elisabeth Reuter − tijdsplanning van het leerproces

19.04.2009

Fritz Richter (NL, D, It, Cz, A) Elisabeth Reuter

24.04.2009 14.04.2009

A06_002_inhoud productkennis Errata / inhoud bedrijfvoering inhouden / kwalificatiestandaarden voor operatief niveau − 3. bedrijfvoering C06_004_inhoud_markt Ulrich Diermann Fritz Richter (Duitse vertaling) Ulrich Diermann (correctie Duitse vertaling) Elisabeth Reuter − tijdsplanning van het leerproces Fritz Richter

datum: 08.08.2008 08.08.2008 21.12.2008 31.03.2009 19.04.2009 31.05.2009

A06_003_inhoud bedrijfvoering Errata / inhoud markt inhouden / kwalificatiestandaarden voor oeratief niveau − 4. marketing C06_004_inhoud_markt Ulrich Diermann Fritz Richter (Duitse vertaling) Ulrich Diermann (correctie Duitse vertaling) Elisabeth Reuter − tijdsplanning van het leerproces

datum: 08.08.2008 08.08.2008 21.12.2008 31.03.2009 19.04.2009

A06_004_inhoud markt Errata /inhoud basiskennis management Inhouden / kwalificatiestandaarden voor managementniveau − 5. management C06_005_inhoud_kennis van het management Ulrich Diermann Fritz Richter − Duitse vertaling Ulrich Diermann − correctie Duitse vertaling Elisabeth Reuter − tijdsplanning van het leerproces Fritz Richter

datum:

01.12.2008 31.12.2008 31.03.2009 19.04.2009 24.04.2009

A06_005_inhoud basiskennis management Errata /inhoud marktmanagement inhouden / kwalificatiestandaarden voor managementniveau − 5. management C06_005_inhoud_kennis van het management Ulrich Diermann Fritz Richter − Duitse vertaling Ulrich Diermann − correctie Duitse vertaling Elisabeth Reuter − tijdsplanning van het leerproces Fritz Richter

01.12.2008 31.12.2008 31.03.2009 19.04.2009 24.04.2009

A06_005_inhoud marktmanagement Errata / beoordelingscriteria Certifikatiecriteria voor instituten

datum:

datum:


naam van het document auteur: herzien door herzien door validering naam van het document in de handleiding titel naam van het document auteur: herzien door validering naam van het document in de handleiding titel naam van het document auteur: herzien door management, verantwoordelijk voor de validering naam van het document in de handleiding titel naam van het document auteur: herzien door naam van het document PK

titel naam van het document auteur: naam van het document PK

C07_003_certificatiecriteria_instituten origineel: C07_003_Criteria_Certification_Institutes Costanza Djalili Melinda Kincses, Gaetano Sinatti Fritz Richter Fritz Richter (vertaling) Fritz Richter A07_003_beoordelingscriteria voor onderwijsinstellingen Errata / beoordelingssystemen Beoordelingssystemen B07_005_beoordelingssystemen voor instituten org: concept Associazione Terre dell'Adriatico − Adrialand Fritz Richter (Duitse vertaling) Fritz Richter

03.04.08 09.04.08 3.04.2009 31.05.2009

datum:

04.06.2008 08.12.2008 31.05.2009

A07_005_beoordelingssystemen Errata / certificatiestructuur Certificatieproces en competenties voor het kwaliteitwaarborgingssysteem E(co)−Quality B08_0031_certificatiestructuur Fritz Richter Fritz Richter; vertaling naar het Duits

04.08.2008 20.05.2009

Fritz Richter

15.05.2009

A08_001_certificatiestructuur Errata / handleiding voor lectoren Handleiding voor lectoren B08_001_handleiding voor lectoren origineel: C08_001_Lecture_Handbook Elisabeth Avakian−Reuter Fritz Richter vertaling naar het Duits A14_001_handleiding voor lectoren Errata / Structuur en competenties van locale kwaliteitsmanagers Structuur en competenties van locale kwaliteitsmanagers B12_001 structuur van het locale kwaliteitsmanagement Fritz Richter A12_001_structuur en competenties van locale kwaliteitsmanagers

datum: 13.08.2008

datum:

30.06.2008 03.04.2009

59


Project Partners Associazione Terre dell'Adriatico Via della Bruciata 14/1 60019 Senigallia (AN) Italy Tel.: +39.071.660308 Fax: +39.071.6609279 E−mail: [email protected] Web: www.adrialand.it

Internal body

SPES−Akademie Bildungs− u. Studiengesellschaft m. b. H. Panoramaweg 1 A−4553 Schlierbach Oostenrijk Tel.: +43 7582/82123−0 E−mail: [email protected] Web: www.spes.co.at

Groenhorst College/Warmonderhof Ruud Hendriks Wisentweg 12, 8251 PC Dronten Nederland (Postadresse: Postbox 369, 8250 AJ Dronten, Nederland) Tel.: +31 321 386 860 Fax: +31 321 386 864 E−Mail: [email protected] Web: www.warmonderhof.nl Ökomarkt Verbraucher− und Agrarberatung e.V. Kurfürstenstraße 10 220 41 Hamburg Germany Tel.: +49−40−65 65 042 Fax: +49−40−657 200 20 Web: www.oekomarkt−hamburg.de

ORA Seidengasse 33−35/13 A−1070 Wien Oostenrijk Tel: +43−1−907 63 13/25 Fax: +43−1−907 63 13/20 E−mail: info@o−r−a.org Web: www.o−r−a.org

Živý

venkov

Živý venkov o.s. Vinohradská 261 664 34 Moravské Knínice Tsjechië Tel: +420 541 263 456 E−mail: [email protected]

Institut equalita Lütticher Str. 68 D−50674 Köln, Germany Phone: +49 221 5108860 Fax: +49 221 5891879 E−mail: [email protected] Web: www.equalita.de

Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie (mededeling) ligt uitsluitend bij de auteur; de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik van de informatie die erin is vervat. 60

Internal body

www.ecoqualify.o-r-a.org

Kwaliteitshandboek. Europees systeem ter waarborging van de kwaliteit van educatie op het gebied van de detailhandel in biologische levensmiddelen

Recommend Documents