Kunst en cultuur in de openbare ruimte Beleven, creëren, beslissen

Kunst en cultuur in de openbare ruimte Beleven, creëren, beslissen

(Hartritme, ontwerp: Hans van Houwelingen)

Vastgesteld door het college van B&W op 24 juni 2008

1

Inhoud

1) Inleiding

2) Visie en doel

3) Uitgangspunten voor een nieuw kunstbeleid

4) Actieplan

2

1.

Inleiding

1.1 Aanleiding Om uiting te geven aan de ambitie van de gemeenteraad om Purmerend na jaren van groei te laten bloeien, is het nodig om het aanbod en de kwaliteit van kunst en cultuur in de openbare ruimte op te waarderen. De gemeenteraad heeft deze ambitie in de Cultuurnota 360°, die op 26 april 2007 is vastgesteld, reeds uitgesproken. In deze notitie beschrijft de gemeente hoe kunst en cultuur in de openbare ruimte op het niveau van een stad van 80.000 inwoners gebracht kan worden. Dit stuk is een nadere uitwerking van de Cultuurnota en biedt de gemeente Purmerend uitgangspunten. Het maakt de keuze van de gemeenteraad duidelijk voor de Purmerendse invulling van een 'uitgebreide' culturele infrastructuur. Op dit moment is er geen vastgesteld beleid met betrekking tot kunst in de openbare ruimte. Dat betekent echter niet dat er geen kunstwerken worden ontwikkeld en ook niet dat er geen kunstwerken aanwezig zijn (zie bijlage). Het betekent wel dat er per project een heel nieuw proces wordt ingericht. Met deze notitie geeft de gemeente een structurele invulling aan het beleid en uitvoering op het gebied van kunst in de openbare ruimte. Dat is gedaan door respectievelijk drie simpele vragen te beantwoorden: de eerste twee zijn beleidsmatig, de derde is gericht op de uitvoering van het beleid.   

Wat is het doel? Wat zijn de uitgangspunten? Hoe wordt het beleid ingevuld?

In de Cultuurnota 360° heeft de gemeenteraad zoals gezegd haar keuze voor een maatschappelijke benadering van cultuur met ruimte voor vernieuwing en experimenten vastgelegd. Dat betekent bijvoorbeeld het aanbieden van kunst- en cultuuruitingen op gewone en op ongebruikelijke locaties en het zo toegankelijk mogelijk maken van kunst en cultuur. Een aansprekend voorbeeld hiervan is het inpakken van bekende gebouwen door de Bulgaarse kunstenaar Vladimirov Javacheff Christo. Kunst in de openbare ruimte is letterlijk en figuurlijk een ruim begrip. Het is omvattender dan het plaatsen van beelden. Het gaat om het zichtbaar maken van kunst en cultuur in de woonomgeving van de inwoners van Purmerend. Dit houdt in dat er ook kunst- en cultuurprojecten kunnen plaatsvinden die een bijzonder belevingsmoment nastreven voor iedereen die er mee in aanraking komt. Een incidentele en verrassende confrontatie op een ongewone plek en kunstprojecten die in de buurt plaatsvinden, en waar inwoners samenwerken met de kunstenaar. Dit soort incidentele projecten past ook in een maatschappelijke benadering van kunst en cultuur. Het brengt kunst en cultuur in de directe leefomgeving, het laat inwoners participeren en draagt bij aan een prettig leefklimaat.

1.2 Definities Kunst De discussie over wat wel of geen kunst is willen we hier niet voeren. In deze notitie wordt het begrip kunst breder opgevat dan slechts het plaatsen van beelden, vandaar de titel Kunst én cultuur in de openbare ruimte. De gemeente Purmerend kiest voor onderstaande benadering van het begrip Kunst (en cultuur):

Beeldende kunst in de openbare ruimte streeft altijd een publieke reactie of verandering in houding of waarneming na van de ruimte in relatie tot het kunstwerk. In die zin kan beeldende kunst een middel zijn om het publiek de openbare ruimte beter of in ieder geval anders te laten ervaren. Dit houdt dus ook in dat beeldende kunst in de openbare ruimte niet altijd als concreet eindresultaat een beeldend kunstwerk hoeft op te leveren. Beeldende kunst in de openbare ruimte kan vanzelfsprekend ook (zeer) tijdelijk zijn. Tijdelijkheid biedt weer andere kansen en mogelijkheden (b.v. het direct inspelen op actuele ontwikkelingen binnen de kunst en de maatschappij) om iets in en met de openbare ruimte te doen. Hedy d´Ancona en Andries Mulder, Amsterdams Fonds voor de Kunst, 30 juni 2005

3

Openbare ruimte Het begrip openbare ruimte wordt omschreven als ‘een gebied waar verbindingen tussen menselijke activiteiten tot stand komen’ en als ‘ontmoetingsplaats voor bewoners van steden en dorpen’. In eerste instantie is dat het geheel van straten, pleinen, parken en andere groenvoorzieningen. De openbare ruimte beperkt zich niet alleen tot de buitenruimte. In bibliotheken, gemeentehuizen, ziekenhuizen, kerken, moskeeën, bioscopen, horecagelegenheden en scholen vinden eveneens openbare ontmoetingen plaats en komen ‘verbindingen tussen menselijke activiteiten tot stand’. Kunst in de openbare ruimte is dus erg breed: bij kunst gaat het niet alleen om een concreet eindresultaat: het kunstwerk, maar ook om het proces. En openbare ruimte is niet alleen buiten, maar ook binnen.

1.3 Purmerend in vergelijking Onderzoek naar het leefklimaat in Purmerend heeft aangetoond dat het aanbod, de kwaliteit en de diversiteit van cultuur beneden gemiddeld zijn voor een grote stad. Dit geeft aan dat het bestaande culturele aanbod te weinig zichtbaar is. Een opwaardering van voorzieningen en verdere professionalisering van het culturele veld kan het leefklimaat mogelijk positief beïnvloeden. In een onderzoek van BMC naar het cultureel voorzieningenniveau van de gemeente Purmerend van maart 1 2008 komt naar voren dat Purmerend in vergelijking met referentiegemeenten Zaanstad en Hoorn op het gebied van beeldende kunst en bouwkunst een beperkter aanbod heeft. Het VNG-model 'De culturele infrastructuur van gemeenten' wordt veel gebruikt als referentiekader om te kunnen inschatten over welke culturele infrastructuur een gemeente zou moeten beschikken, gemeten naar het inwonertal. Purmerend heeft 80.000 inwoners en valt daarmee in de categorie 'Uitgebreid'. De gemeente Purmerend zou volgens dit model op het gebied van beeldende kunst en bouwkunst de volgende voorzieningen moeten hebben. Alleen de Kunstuitleen is reeds in Purmerend aanwezig. Kunstuitleen, een instelling waar mensen kunst kunnen lenen zonder het te hoeven kopen. Percentageregeling, een regeling waarbij bijvoorbeeld gemeenten of woningcorporaties zich voornemen om een bepaald percentage van het bouwbudget te reserveren voor kunst en cultuur. Aankoopfonds, een fonds dat gebruikt wordt om kunstwerken te verwerven. Veel gemeenten hebben zo'n fonds om lokale kunstenaars te steunen. Purmerend heeft in de openbare ruimte momenteel 42 openbare kunstobjecten. Hierbij worden niet de projecten meegeteld die door bijvoorbeeld het Waterlandziekenhuis of door woningcorporaties worden geïnitieerd en objecten die in particulier bezit zijn. Het meest recente werk is De Tunnel van Hans Muller die in mei 2008 wordt opgeleverd. Het kunstwerk Hartritme (zie omslag) van Hans van Houwelingen, dat op de plek van de oude betoncentrale geplaatst wordt, is het volgende project. Dit project is qua ligging, grootte, kosten en bekendheid van de kunstenaar van enorme omvang voor Purmerend. Ook bij het burgerinitiatief Kunst in de Feministenbuurt komt de maatschappelijke benadering van kunst tot uiting: de buurt is nauw betrokken bij de totstandkoming van het kunstwerk. Officieel kent Purmerend een kunstcommissie (hiervoor bestaat een verordening) bestaande uit kunstspecialisten en enkele ambtenaren. In de praktijk komt de commissie echter niet meer bijeen. Dat heeft mogelijk te maken met samenstelling, grootte en disciplines. De gemeenten Zaanstad en Hoorn zijn overigens erg tevreden met hun kunstcommissie, maar geven aan dat het wel belangrijk is om goed na te denken over de samenstelling. Dus niet een commissie met alleen beeldend kunstenaars, maar één waarin veel verschillende disciplines vertegenwoordigd zijn. Mogelijk kunnen ook bewoners een rol spelen in deze commissie.

1

Huisvestingsvarianten Advies in scenario's, Cultureel voorzieningenniveau Gemeente Purmerend Bestuur & Management Consultants maart 2008

4

1.4 Leeswijzer In de komende paragrafen wordt de maatschappelijke benadering van kunst verder uitgewerkt. In de volgende paragraaf beschrijft de gemeente haar visie en het doel van het nieuwe beleid. In de derde paragraaf leest u de uitgangspunten voor het nieuwe beleid en een toelichting op de wijze waarop de gemeente het nieuwe beleid invult. In de laatste paragraaf staat het actieprogramma en wordt beschreven welke stappen nodig zijn om het beleid daadwerkelijk te implementeren.

5

2.

Visie en doel

Wat wil de gemeente Purmerend bereiken met kunst en cultuur in de openbare ruimte?

De gemeente wil het kunstklimaat in Purmerend versterken De gemeente wil bewoners meer betrekken bij het kunstklimaat De gemeente wil de sociale en fysieke leefomgeving verbeteren 

De gemeente wil het kunstklimaat in Purmerend versterken Bij kunst in de openbare ruimte gaat het om het zichtbaar maken van kunst en cultuur in de openbare ruimte voor iedereen. Deze projecten streven een bijzondere belevenis na voor de toeschouwer. In het verbeteren van het kunstklimaat staat dus de intrinsieke waarde van kunst en de autonome kunstenaar centraal. Kunst stimuleert, verbindt, ontspant, confronteert, trekt aan en inspireert (zie cultuurnota). Binnen een sterk kunstklimaat is ruimte voor experimenten en incidentele projecten. Met kunst kan ook de culturele identiteit van de stad worden versterkt. Bijzondere kunst- en cultuurprojecten dragen bij aan de identiteit van een stad. Het beroemde voorbeeld hiervan is het Groninger Museum. De komst van het bijzondere museum gaf een impuls aan de stad als geheel.



De gemeente wil bewoners meer betrekken bij het kunstklimaat De gemeente wil voorwaarden scheppen die het mogelijk maken om een breed publiek in aanraking te brengen met een gevarieerd en kwalitatief hoogwaardig aanbod van beeldende kunst. Bewoners kunnen op verschillende manieren een rol spelen bij kunst in de openbare ruimte: beleven, creëren en zelfs beslissen. Het beleven van kunst spreekt voor zich: bewoners kunnen kunst zien, horen, voelen of op een andere manier ervaren. Daarnaast kunnen bewoners ook zelf een rol spelen in de ontwikkeling van kunst (creëren). Dat kan met amateurkunst of in samenwerking met een kunstenaar. Het idee dat bewoners kunnen meebeslissen over kunst is vernieuwend, maar zeker niet onlogisch. Het aanschouwen van kunst in een museum of theater gebeurt vrijwillig. Bij kunst in de openbare ruimte ligt dat anders, de openbare ruimte is immers het domein van de burger. Het ligt dan ook voor de hand dat bewoners in bepaalde projecten op de één of andere manier kunnen meebeslissen over kunst. Per project wordt besloten op welke manier. Dat kan bijvoorbeeld door (zoals momenteel bij het kunstwerk op de Koemarkt gebeurt) een commissie een voorselectie te laten maken en die voor te leggen aan bewoners. Bij andere projecten kunnen bewoners een kleinere rol spelen, door bijvoorbeeld één of twee bewoners in de kunstcommissie te laten plaatsnemen. Het is immers niet erg als er geen consensus bestaat over kunst: kunst is bij uitstek een medium om over te discussiëren!

Onderstaand citaat uit de Purmerendse Structuurvisie geeft een typisch Purmerends probleem aan, waarbij kunst en cultuur mogelijk kunnen fungeren als bindmiddel tussen bewoners onderling, maar ook tussen stad en bewoners: De sterke en snelle groei van Purmerend en het feit dat de mensen daar nog niet zo lang wonen, heeft mogelijk met zich meegebracht dat de mensen zich maar weinig met elkaar en de stad verbonden voelen. Ook de Regionale Omnibusenquête 2006 geeft dit aan. Gemiddeld geven de Purmerenders een 6,5 als cijfer voor de gehechtheid aan de gemeente. Dat is niet dramatisch slecht, maar behoorlijk minder dan elders in de regio Waterland. Een relatief hoog percentage bewoners (23%) geeft een lager cijfer dan een 6 voor de gehechtheid aan de gemeente. De wijken als afzonderlijke eilanden, de gefragmenteerde groenstructuur en een onduidelijke verkeersstructuur versterken het gevoelde gebrek aan binding en betrokkenheid bij de stad.

6



De gemeente wil de sociale en fysieke leefomgeving verbeteren De gemeente wil met kunst in de openbare ruimte de kwaliteit van de sociale en fysieke leefomgeving verbeteren. Kunst en cultuur kunnen ervoor zorgen dat bewoners bij elkaar en bij de stad betrokken worden. Als bewoners betrokken worden bij hun directe woonomgeving (vergelijk Wmo visie) zullen ze meer geneigd zijn zich verbonden te voelen met hun wijk en stad. En als bewoners samen kunst beleven, creëren en er zelfs over beslissen, zullen ze zich ook meer verbonden voelen met hun stadsgenoten. Maar kunst in de openbare ruimte kan naast de sociale leefomgeving ook de fysieke leefomgeving verbeteren. Hierbij staat de esthetische waarde van kunst centraal. Een kunstwerk kan een plein, grasveld of appartementencomplex verfraaien. Hier liggen ook veel mogelijkheden voor toegepaste kunst. Er zijn bijvoorbeeld plannen om bankjes naar een ontwerp van de Purmerendse architect Mart Stam op verschillende plekken in de stad te plaatsen.

Ontwerp en uitvoering van de monumentale zitbank die ter ere van de plaatselijke huisarts J.J. Maats in 1926 in Purmerend werd gebouwd. Het eerste en in Purmerend enige uitgevoerde ontwerp van de in Purmerend geboren en getogen architect Mart Stam (1899-1986).

7

3.

Uitgangspunten voor een nieuw kunstbeleid

Met de cultuurnota is extra financiering voor kunst in de openbare ruimte vastgesteld. In de notitie Kunst in de openbare ruimte wordt voorgesteld hoe dit geld besteed wordt. Het valt hiermee binnen de bestaande middelen.

Voor Kunstprojecten in de Openbare Ruimte wordt tot nu toe gewerkt met de Voorziening Kunsttoepassingen. Deze voorziening wordt in 2009 opgeheven en financiering loopt via de reguliere exploitatie. Jaarlijks is € 22.181 beschikbaar voor kunst in de openbare ruimte. Met de Cultuurnota is er extra geld beschikbaar gesteld: 2007

2008

2009

2010

Cultuurnota

25.000

75.000

75.000

75.000

Kunst en cultuur

22.181 47.181

22.181 97.181

22.181 97.181

22.181 97.181

Totaal

3.1 Maatschappelijke benadering van kunst De raad heeft met de vaststelling van de Cultuurnota gekozen voor een maatschappelijke benadering van de begrippen kunst en cultuur, en heeft daarmee een belangrijke richting gegeven aan het kunsten cultuurbeleid in Purmerend. Enkele belangrijke aspecten van deze maatschappelijke benadering zijn: -

-

-

Er is een belangrijke rol weggelegd voor bewoners (zie ook vorige paragraaf):  Beleven: het beleven van kunst: prikkelen, verbazen, emotioneren.  Creëren: rol in totstandkoming van kunst. Bijvoorbeeld ter ondersteuning van een kunstenaar of op eigen initiatief.  Meebeslissen: omdat het gaat om kunst in het domein van bewoners, zouden zij ook zeggenschap moeten hebben Kunst en cultuur zijn niet alleen een doel op zich, maar ook een middel. Het gaat niet langer alleen maar om de intrinsieke en esthetische waarde van kunst, maar ook om de effecten ervan en het proces zelf, bijvoorbeeld het verbeteren van de sociale, culturele en fysieke leefomgeving. De kunstenaar is niet meer alleen een artistieke en autonoom werkend vakman, maar dient soms ook een rol te spelen in het betrekken van de maatschappij bij zijn kunstuitoefening. Kunst en cultuur zijn zichtbaar, toegankelijk en bereikbaar (in de openbare ruimte). Er is sprake van actieve communicatie naar de bewoners toe.

3.2 De gemeente Purmerend is regisseur en onthoudt zich van een oordeel over kunst Op het gebied van de kunst is de gemeente opdrachtgever, afnemer, regelgever, financier, visieontwikkelaar en stimulator. Kortom de gemeente kiest voor een regisserende en voorwaardenscheppende rol. De gemeente zorgt ervoor dat er verbindingen tot stand worden gebracht tussen ruimtelijke ordening, archeologie, kunst in de openbare ruimte, cultuurhistorische omgeving en landschappelijke elementen. Deze benadering sluit aan bij de principes van culturele planologie waarbij het bij stedelijke ontwikkeling niet alleen gaat om de stenen, maar ook om de verankering van cultuur in die stenen. De keuze voor de regierol betekent dat de gemeente een soort secretariaat/coördinatiepunt zal moeten gaan voeren. Dit coördinatiepunt zou kunst in de openbare ruimte actief moeten stimuleren, op zoek moeten gaan naar financiering en de uitvoering en selectie van projecten faciliteren. Het coördinatiepunt komt terug in het actieprogramma.

8

De regierol moet overigens niet worden verward met het oordelen over kunst. Het principe dat de 2 overheid zich in haar kunstbeleid moet onthouden van een oordeel over kunst, is al 160 jaar het belangrijkste principe van het kunstbeleid. Dit kan worden opgelost door een onafhankelijke kunstcommissie opdracht te geven om keuzes te maken of om het college te adviseren. Ook dit wordt in de volgende paragraaf verder uitgewerkt. 3.3 Ruimte voor vernieuwing en experimenten Er vinden incidentele kunstuitingen plaats op allerlei plekken in de stad, die zorgen voor verrassing, confrontatie, inspiratie, ontspanning en binding, zo bepaalde de gemeenteraad met de vaststelling van de Purmerendse Cultuurnota. Bijvoorbeeld een bijzonder belevingsmoment of een verrassende confrontatie op een ongewone plek. Dit betekent dat er ruimte moet zijn voor experimenten voor vernieuwende verschijningsvormen van kunst: digitaal, multimedia, tijdelijk, manifestatie, structureel, toegepaste kunst en radio. Deze ruimte biedt kansen om direct in te spelen op actuele ontwikkelingen binnen de kunst en de maatschappij.

2

Jan Rudulf Thorbecke stelde in het Tweede kabinet Thorbecke (31 januari 1862 - 10 februari 1866) het volgende: De Kunst is geen regeringszaak, in zooverre de Regering geen oordeel, noch eenig gezag heeft op het gebied der kunst.

9

4.

Actieplan

Om de ambities te kunnen verwezenlijken stelt de gemeente een actieplan op om uiting te geven aan haar beleidsplannen. Een essentieel onderdeel hiervan is het instellen van een kunstcommissie die de kwaliteit van het kunstaanbod bewaakt. Op het gebied van kunst (in de openbare ruimte) voert Purmerend momenteel een adhoc beleid, zie ook de eerste paragraaf. Wanneer er een keuze gemaakt moet worden uit verschillende ontwerpen wordt de oude kunstcommissie lang niet altijd betrokken. De reden hiervoor is dat de vorm waarin de kunstcommissie werkte niet voldeed. Wel betrekt de gemeente bewoners bij selectie van kunst, kijk bijvoorbeeld naar de opdrachtformulering voor een kunstwerk op de Koemarkt. Met deze deelnotitie wordt er ingezet op een beleid waarbij de gemeente de kaders aangeeft en een commissie (zie actie 3) bepaalt aan welke projecten geld wordt toegekend en aan welke kunstenaars opdrachten wordt verstrekt. Maar met de vaststelling van deze deelnotitie is de gemeente er nog niet, hieronder staat een actieprogramma dat uitgevoerd moet worden om het hier geformuleerde beleid daadwerkelijk te implementeren. Deze deelnotitie is dus niet alleen een resultaat, maar ook een vertrekpunt! Actie 1: Coördinatiepunt instellen Een beleidsmedewerker bij de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling voert het coördinatiepunt en draagt zorg voor de uitvoering van deze notitie. Hiervoor moeten voldoende uren beschikbaar zijn binnen de bestaande capaciteit. Indien er bij de uitvoering van deze notitie te weinig capaciteit beschikbaar is, kan er gebruik worden gemaakt voor externe expertise. Dat wordt opgelost binnen het bestaande budget. Enkele concrete taken voor het coördinatiepunt zijn:  De projectbegeleiding regelen van kunstprojecten in de openbare ruimte. Grote projecten worden mogelijk intern of extern uitbesteed en de kosten hiervoor worden meegenomen in de projectbegroting. Hierbij wordt rekening gehouden met geldende aanbestedingsregels. De medewerker gaat actief op zoek naar fondsen en het geraamde budget wordt gebruikt als multiplier.  Het afstemmen van kunstprojecten met verschillende disciplines zoals ruimtelijke ordening, toerisme, onderwijs en atelierbeleid  Per project een plan maken over de wijze waarop bewoners worden betrokken. Dit gebeurt in overleg met de afdeling communicatie en wijkmanagement.  Fungeren als aanspreekpunt op het gebied van kunst in de openbare ruimte binnen de gemeente, maar ook voor externe instellingen  Een deel van het totale budget bestemmen voor bewonersinitiatieven en actief uitnodigen tot het indienen van bewonersinitiatieven  Onderzoeken van de mogelijkheden een percentageregeling in te voeren in Purmerend. Dat betekent dat een percentage van een bouwbudget besteed wordt aan kunst en cultuur  Monitoring van de voortgang en werkwijze. Na één jaar wordt bekeken of de hier voorgestelde werkwijze aanpassing behoeft

Actie 2: Opdracht geven voor een beeldend onderzoek Er wordt een opdracht aan verschillende kunstenaars gegeven om een disciplineoverstijgend beeldend onderzoek te doen. In dit beeldonderzoek wordt geïnventariseerd waar de bevolking van Purmerend belang aan hecht en waar behoefte aan is. Het onderzoek richt zich echter niet alleen op bewoners, maar ook op de stad: welke locaties komen bijvoorbeeld in aanmerking voor een kunstwerk? Het resultaat van dit beeldend onderzoek kan gepresenteerd worden in de vorm van bijvoorbeeld een expositie, manifestatie of virtuele (internet) tentoonstelling. Eventueel kan na enkele jaren een vergelijkbaar onderzoek plaatsvinden, zodat het eerste onderzoek als een soort nulmeting fungeert. Het beeldend onderzoek levert een aanvullend beslissingskader op voor de kunstcommissie (zie actie 3).

10

Actie 3: Instellen kunstcommissie Het feit dat bewoners een grote rol spelen bij kunst in de openbare ruimte, moet er niet toe leiden dat de projecten die worden gerealiseerd berusten op consensus en van gemiddelde kwaliteit zijn. Daarom gaat de gemeente werken met een kunstcommissie die de intrinsieke waarde en minimale kwaliteit van kunst bewaakt. De kunstcommissie bepaalt aan de hand van uitgangspunten in deze notitie waar het geraamde geld aan wordt besteed en adviseert aan welke kunstenaar een opdracht verstrekt wordt. De opdracht aan de kunstcommissie kan per project verschillen. Soms wordt bijvoorbeeld het college geadviseerd om een bepaald ontwerp te kiezen, terwijl een andere keer drie projecten worden uitgekozen die worden voorgelegd aan de bewoners van Purmerend. Ook adviseert de kunstcommissie over bewonersinitiatieven waarbij kunst in de openbare ruimte een rol speelt. 3 Andere taken van de kunstcommissie worden mogelijk het toekennen van atelierruimte en het adviseren over welke exposities in de hal van het stadhuis gerealiseerd worden. Er was in het verleden een kunstcommissie in Purmerend, maar om verschillende redenen functioneerde deze niet goed. Eén van de mogelijke oorzaken is dat de commissie uit vaste leden bestond, terwijl het voor specifieke projecten wenselijk is dat de commissie uit mensen van specifieke disciplines (beeldende kunst, video-art, schilderkunst, etc.) bestaat. De nieuwe kunstcommissie bestaat daarom wellicht niet uit vaste leden, maar kan per project worden samengesteld. Hieronder staan drie opties voor de samenstelling van de kunstcommissie: 1. Per project wordt een nieuwe commissie samengesteld. Het voordeel is dat de commissie helemaal toegespitst is op een specifiek project. Het nadeel is dat opgebouwde expertise verloren gaat en er wellicht soms zes verschillende commissies naast elkaar werken. 2. Er is één kunstcommissie die uit een aantal vaste leden bestaat. De gemeente heeft hierdoor ook een vast aanspreekpunt van specialisten die gevraagd en ongevraagd advies kan uitbrengen. Verder kan de commissie expertise opbouwen. 3. Een tussenvorm om de voordelen van beide vormen benutten. Bijvoorbeeld door een basiscommissie die per project wordt aangevuld. Een andere mogelijkheid is dat er een grote lijst met personen wordt opgesteld, waaruit per project een commissie wordt samengesteld. De gemeente Purmerend heeft een voorkeur voor de derde optie: een combinatie van vaste leden en wisselende leden. Het coördinatiepunt gaat de vorm en exacte taakomschrijving van de kunstcommissie verder uitwerken. Actie 4: Waarborgen onderhoud van de kunstwerken Het geld dat voor kunst in de openbare ruimte begroot is, is niet voor onderhoud bestemd. Hier moet dus apart budget voor worden vrijgemaakt. Het college gaat de ambtelijke organisatie opdracht geven te onderzoeken hoeveel geld hiervoor nodig is. Er zal voldoende budget moeten worden vrijgehouden zodat de afdeling beheer voortaan voor het onderhoud en beheer van de werken kan zorgen. Achterstallig onderhoud van de beelden wordt 4 hersteld . Reparatie gebeurt in samenspraak met de betreffende kunstenaar. Voor toekomstige kunstwerken vormt een beheerplan en begroting een onderdeel van het definitief ontwerp van de kunstenaar.

3

Zie deelnotitie Atelierbeleid in Purmerend, vastgesteld in december 2007 In de behandeling van de afgelopen kadernota is ook het beheer van kunstwerken ter sprake gekomen. Het betrof hier echter kunstwerken in de zin van bruggen, bankjes enzovoort. We hanteren hier een andere definitie van kunstwerken.

4

11

In het schema hieronder staan voor de duidelijkheid nog even de keuzes en onderdelen van het toekomstige beleid. Doel

Behoefteonderzoek Opvatting kunst & cultuur Rol bewoners

Verschijningsvorm Rol gemeente

Selectie Werkwijze budget Bijzonderheden

Versterken cultureel klimaat Verbeteren van de kwaliteit van de sociale en fysieke leefomgeving Bewoners betrekken bij het kunstklimaat Opdracht aan verschillende kunstenaars om disciplineoverstijgend beeldend onderzoek te doen Maatschappelijke benadering: Kunst als middel, niet alleen het resultaat telt, maar ook het proces. Intrinsieke / esthetische waarde van kunst Bewoners oproepen om initiatief te nemen Bewoners spelen rol in de totstandkoming van kunst- en cultuuruitingen Fonds voor bewonersinitiatieven Permanente kunstwerken Incidentele manifestaties Gemeente is regisseur: faciliteert projecten en treedt in bepaalde gevallen op als opdrachtgever/ uitvoering laten doen door een instelling? Kunstcommissie Actief op zoek naar fondsen: het geraamde budget als multiplier Instellen van een coördinatiepunt. Actieve communicatie (website) Regelen beheer en onderhoud

Redactie en samenstelling: Jetse Oosterbaan Maaike Sierhuis Gemeente Purmerend 2008

12