Kritisch leren denken: Inspanningen om de automatische piloot te onderdrukken Anita Heijltjes Leer- en Innovatiecentrum
Durf te leren van de toekomst! Congres V&VN opleiders 27 jan 2011
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Kritsich leren denken
Leer- en Innovatiecentrum
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
3
Leer- en Innovatiecentrum
Richard
Pieter
Samen kregen ze 1100 brieven. Richard kreeg 1000 brieven meer dan Pieter Hoeveel brieven kreeg Pieter?
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
4
Leer- en Innovatiecentrum
Patiënt X krijgt ‘s ochtends en ‘s avonds medicijn Y, totaal 12 mg, ‘s ochtends 10 mg meer dan ‘s avonds Hoeveel mg krijgt de patiënt ’s avonds?
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
5
Leer- en Innovatiecentrum
Kritisch denken betekent dat je redeneert en reflecteert voordat je een standpunt inneemt of een besluit neemt hoe te handelen.
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Een kritische denker Is helder, precies, logisch en consistent in het denken
Zoekt naar voldoende bewijs, zoals naar feiten en cijfers Houdt rekening met wat er wel of niet bekend is Is vrij van vooroordelen
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
7
Leer- en Innovatiecentrum
Waarom kritisch leren denken? • Draagt positief bij aan oordeels- en besluitvorming bij complexe problemen in beroepspraktijk en in dagelijks leven. • Bevordert leren en transfer.
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Onderwijs in kritisch denken ?
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Onderwijsaanpak maakt verschil! Geïntegreerd
Apart programma
Kritisch denken Infusion doel expliciet
Kritisch denken Immersion doel impliciet
General
Mixed
(Ennis, 1989; meta-analyse, Abrami et., al, 2008) Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Wat is het effect van specifieke instructies op kritisch denken?
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
11
Leer- en Innovatiecentrum
Dual processing Two minds in one brain (Evans, 2003 )
Systeem 2
langzaam sequentieel capaciteit werkgeheugen
Systeem 1
snel parallel automatisch
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Tri- processing theorie (Stanovich, 2009) Denkhouding AOT en NFC
Denkvaardigheden Inductie en deductie
Automatische piloot Bias en fallacies Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Psychology and economics (Tversky & Kahneman)
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Framing effect
450€ zeker krijgen of kans op 500€ krijgen
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
450€ zeker geven of kans op 500€ geven of niets
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Conjunction fallacy
Optie 1: Bankemployee Optie 2: Bankemployee en actief in milieubeweging
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Base-rate fallacy
Groep: 990 vrouwen 10 mannen
ROBIN
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Contingency bias Aantal patiënten met chronische artritis Van Noorwegen naar Spanje verhuisd JA
NEE
Geen pijn
215
95
Veel pijn
90
35
71%
73%
Hebben patiënten in Spanje minder gewrichtspijn dan in Noorwegen? Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Deductie Stelling: Alle levende dingen hebben water nodig Stelling: Rozen hebben water nodig Conclusie: Rozen zijn levende dingen
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Deductie Stelling: Stelling:
Alle dingen die je kunt roken zijn goed voor je gezondheid Sigaretten kun je roken
Conclusie:
Sigaretten zijn goed voor je gezondheid
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Deductief redeneren Leer- en Innovatiecentrum
Deductief redeneren Regel: Als letter X op de voorkant staat, dan staat het cijfer 1 op de achterkant. Vraag: Welke twee blokjes draai je om, om na te gaan of de regel wordt geschonden?
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Onderzoek
Groep A
Groep B
Groep C
Groep D
controle groep
instructie
instructie en verklaren
instructie en attendering
n= 47
n= 50
n= 40
n= 46
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Leerresultaat inductieve vaardigheden Posttest 1
Posttest 2
− +
− +
CT instructie en verklaren
++
+
CT instructie en attenderen
+
+
A
Geen instructie
B
CT instructie
C D
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Leerresultaat deductieve vaardigheden Posttest 1
Posttest 2
− +
− −
CT instructie en verklaren
+
−
CT instructie en attenderen
+
−
A
Geen instructie
B
CT instructie
C D
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Resultaten disposities Pretest
Post- Posttest 1 test 2
Leerresultaat
AOT
+
+
+
+
NFC
+
+
−
−
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Resultaten AOT
AOT hoog AOT laag
A
B
C
D
controle
instructie
Instructie en verklaren
Instructie en attenderen
-
+
+
+
-
-
+
+
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
26 25 januari 2011
Leer- en Innovatiecentrum
Conclusie onderzoek kritisch denken economie studenten • Instructies hebben effect op kritisch leren denken • Effect van instructie houdt langer aan bij inductief redeneren dan bij deductief redeneren • Aanvullende instructie (verklaren) versterkt inductief redeneren • Instructie zonder oefening levert geen resultaat op • De denkhouding is van invloed op de vaardigheden maar ook op de leerresultaten • Met name laag scorende studenten op AOT hebben baat bij extra instructies (verklaren en attenderen) Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
27
Leer- en Innovatiecentrum
Aanbevelingen • Neem kritisch leren denken expliciet op in het onderwijs • Geen instructies zonder oefenen • Stem interventies af op de denkhouding van studenten • Beoordeel effecten van programma’s op zowel korte als lange termijn
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
28
Leer- en Innovatiecentrum
Inspirerende voorbeelden Hoe leert u studenten om kritisch te denken? Herkent u verschillende denkhoudingen bij uw studenten en hoe gaat u daar mee om? Welke vragen/problemen ervaart u in de onderwijspraktijk ten aanzien van kritisch (leren) denken?
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011
29
Leer- en Innovatiecentrum
Thanks for your attention!
[email protected]
Kenmerk: Congres V&VN Opleiders 27-01-11
25 januari 2011