Kracht & Talent Coachen vanuit een veelzijdig perspectief Geschreven door Femke Sipkes
In het eerste artikel ‘Waarom Talentontwikkeling’ heb je kunnen lezen over de basis en achtergrond van talentontwikkeling. Ook heb ik je een eerste verkenningsoefening gegeven die je in jouw coaching kunt inzetten. In dit tweede artikel kom je meer te weten over de verschuiving die gaande is in coachingsland. Vanuit de neuro-wetenschappen belicht ik de visie op talent en hoe er binnen de psychologie een nieuwe stroming op gang is gekomen: de positieve psychologie. Ook lees je in dit tweede artikel waarom coachen op kracht en talenten zo essentieel is en welke neuro-wetenschappelijke principes we dan in de praktijk brengen. Waar we in coaching eerst vooral de focus hadden op het analyseren van problemen en belemmeringen, is het nu steeds gebruikelijker om aandacht te besteden aan hoe de coachee weer in z’n kracht komt en zijn / haar unieke talenten kan inzetten. Het is geweldig om mensen te helpen om hun essentie ten volle te ontdekken en hun leven hiernaar in te richten. De gerichtheid op problemen en trauma’s bij coaching maakt inmiddels dus steeds meer plaats voor het aandacht schenken aan kracht en talenten. Je herkent dit vast wel: je coachees komen meestal bij je met hun probleem, met iets wat stagneert in hun werk en leven. En ze willen daar anders mee leren omgaan. De vraag is of de focus van zo’n coachingsgesprek op het probleem blijft liggen, op het vinden van oplossingen voor het probleem of dat de stagnatie het vertrekpunt vormt voor het ontdekken van de potentiële kracht. Hoewel de menselijke geest de neiging heeft om ‘errors’ op te sporen en hier aandacht aan te besteden, blijkt dit vaak contraproductief. Fredrickson (2002) toonde in een onderzoek aan dat de negatieve gevoelens die bij problemen horen, tunneldenken veroorzaken: het denken vindt plaats binnen het kader van het probleem en daar komen we niet door in onze kracht. Bovendien leidt deze aanpak tot een focus op ‘probleem-denken’, waarbij ons brein gefocust blijft op het probleem-denkpatroon.
www.talentity in flow.com
1
De positieve psychologie benadrukt het belang van positieve ervaringen en kwaliteiten (Fredrickson, 2002). In deze coachingsbenadering ligt de focus dan ook op het bewust maken van de kracht, talenten, creativiteit, motivatie en daardoor ook op de effectiviteit van het handelen van onze coachee. Dit betekent dat we aandacht besteden aan de successen en minder aan wat er mis gaat. Als we het potentieel, de kracht en talenten van onze coachee bewust willen maken, dan is het van belang positieve ervaringen vanuit de herinnering op te roepen of zulke ervaringen ter plekke te creëren. Wat de neurowetenschap ons namelijk leert is dat we allemaal neurale netwerken ontwikkelen in ons brein. Deze komen tot stand door de dingen die we veel doen, waar we een sterke emotionele sensatie bij ervaren door wat we meemaken en door de manier waarop we de wereld waarnemen. Vanuit dit perspectief zijn er 3 punten relevant om te weten over deze neurale netwerken bij het verkennen van talent. 1. Ingesleten paden blijken door focus en training te veranderen. Vaak kijken we naar onszelf vanuit vaste gedachtepatronen (vaste paden) in ons brein. Deze vaste paden in ons brein fungeren als snelwegen: wij geven de voorkeur aan deze snelwegen omdat ons brein nu eenmaal graag automatiseert en snel op de bestemming wil zijn. De snelweg nemen (veelvuldig herhaald patroon) is dan het meest gemakkelijk voor ons brein. Vaste gewoontes hebben dus de voorkeur (bredere snelweg) boven het ongewisse (nieuw te creëren paadje). 2. Diverse onderzoeken wijzen uit dat we een plastisch brein hebben en nog tot op hoge leeftijd kunnen leren. 3. De context speelt ook een rol bij ontwikkeling en verandering (Simons, 2013). Wij maken onderdeel uit van een systeem (gezin, vrienden, organisatie enz) en dat systeem ondersteunt het stimuleren van je talent of werkt dat juist tegen. Zo kan het zijn dat een creatieveling in een systeem met een afgebakende, vaste organisatiestructuur helemaal vastloopt en weer tot bloei en groei komt door van context te veranderen naar een organisatie waarin ‘out of the box’ denken juist gewaardeerd wordt.
www.talentity in flow.com
2
Carol Dweck (2006) schetst in haar onderzoek hoe onze mindset hierbij een rol kan spelen: van fixatie tot een gerichtheid op groei. Deze mindsets kunnen worden omschreven als het geheel aan opvattingen en overtuigingen die onder ontwikkelkeuzen liggen, de aangelegde snelwegen in ons brein. Groei-mindset : Mensen die geloven in hun eigen ontwikkelbaarheid presteren vooralsnog beter. Want juist wat interessant en succesvol is gebleken wil ons brein met plezier uitbreiden, verbreden en verdiepen met nieuwe kennis en vaardigheden (Hodges & Clifton, 2004). Bovendien blijkt het inzetten van talenten (snelwegen in ons brein) het zelfvertrouwen te bevorderen. Door dit groeiend zelfvertrouwen worden nieuwe uitdagingen, rollen en taken die een uitbreiding zijn van het talent, gemakkelijker aangegaan. Dit heeft een positieve uitwerking op productiviteit en effectiviteit en vermindert de beleving van stress. Door toepassing, aandacht en gerichte ontwikkeling kan het talent van je coachee uitgroeien tot een authentieke stijl. Die stijl kan hij/zij ook leren inzetten in nieuwe situaties. De schrijfoefening in het eerste artikel is ook gekoppeld aan dit neuro-wetenschappelijke inzicht. Als kind hebben we bepaalde interessegebieden waar we van nature onze aandacht op richten. In neurologische zin zijn we dus door deze activiteiten en interessegebieden in onze kinderjaren al bezig geweest om een neurale snelweg aan te leggen. Je kunt ook denken aan de uitspraak ‘oefening baart kunst’ of ‘vlieguren maken’. Stimuleren we dus in ons coachingsgesprek het verwoorden van opgedane successen dan activeren we het brein van onze coachee om herinneringen op te halen over positieve ervaringen. Hierbij is het van belang om eerst helder te maken wat je coachee onder het woord ‘succes’ verstaat. Besteed daarna aandacht aan wat er al goed gaat. Hoe specifieker en gedetaileerder de ervaring hoe meer het brein geactiveerd wordt.
www.talentity in flow.com
3
In het eerste aritkel ‘het belang van talentgericht coachen’ staat een verkennende oefening gericht op het onderzoeken van de activiteiten en interesses uit de jeugd van je coachee. Het is interessant om dit verder te onderzoeken, omdat hier informatie in te vinden is over de natuurlijke talenten.
Uitdiepen van recenten positieve ervaringen:
Bespreek samen de activiteiten en interesses uit oefening 1 en diep deze uit door de volgende vragen: Welke werkzaamheden die je nu doet hebben een overeenkomst met wat je als kind al leuk vond om te doen? Om welke werkzaamheden gaat het precies? Wie spelen hier nog meer een rol bij? Maak het zo specifiek en concreet mogelijk: Wat doe je precies tijdens deze werkzaamheden? Wat is de ‘state of mind’ die je ervaart als je hier mee bezig bent? Waarom is dit zo belangrijk voor je? Welk gevoel geeft het je als je hiermee bezig bent? Als je hier 1 of 2 woorden aan zou geven, welke woorden zijn dit dan? Op welke manier kun je nog meer van deze ervaringen van voor jezelf creëren? Hoe kun je meer gaan doen van wat al plezierig voelt voor je? Tip: Bekrachtigt de coachee door positieve feedback te geven op de veranderingen die je waarneemt. Het gaat om het waarnemen en benoemen van persoonlijke kwaliteiten die je hoort in wat er verteld wordt. Kwaliteiten zoals: flexibiliteit, analytisch vermogen, moed of creativiteit. Ook het benoemen van kleine positieve veranderingen in uitspraken, gedrag en non-verbale signalen zijn van belang, want het gaat om het bewust maken van.....
www.talentity in flow.com
4
Foto’s als symbool voor bekrachtiging: Geef je coachee voor de komende week de opdracht mee om foto’s te maken van plezierige momenten, waarbij hij/zij ook opschrijft wat er precies zo leuk aan die momenten is, welk gevoel het geeft en wat het sprankelende in die ervaring is. Na 7 dagen kan er een collage gemaakt worden van deze foto’s met daarbij het specifieke woord van het gevoel wat bij de ervaring hoort.
In het derde artikel zoom ik verder in op het belang van het waarderen van wat er is en ook wat er nog niet is. Verder lees je het belang van mindfulness momenten in coaching en welke uitwerking dit heeft op het brein. En we ronden het artikel weer af met een vervolgstap die je kunt doen met je coachee. Bronnen voor dit artikel: -
Hodges, T.D & D.O. Clifton (2004). Strength-Based Development in Practice. Dweck, C. (2006). Mindset, the New Psychology of Success: How We Can Learn to Fulfi ll our Potential. Random House Fredrickson, B. L. (2002). Positive emotions. Handbook of positive psychology (pp. 120-134). Oxford Seligman, M.E.P. (2002). Authentic Happiness: Using the New Positive Psychology to Realize Your Potential for Lasting Fulfi lment. New York: Free Press. Simons, R.J. (2013). Mindshifting: (Hoe) kunnen we mindsets veranderen? Eos wetenschap, psyche & brein 04-2015 Robert Dilts; verander je overtuigingen met NLP Coachlink magazine, nov 2015 Breinplein.nl en Jellejolles.nl
www.talentity in flow.com
5
