Komkommer 2015
Topspin (E23L.2215) E23L.2245 Kostas E23L.2221 Dee Lite (E23L.2246) Kurios
De kracht van kwaliteit Seizoen 2015 is voor komkommertelend Nederland een seizoen vol hoopvolle verwachtingen. Medio februari kunnen we spreken van zo’n tien procent minder oppervlakte komkommers in Nederland, tussen de vijf en tien procent minder instraling dan in 2014 en tegenvallend weer in Almería, het belangrijkste teeltgebied van Spanje. Dit zou ten gunste kunnen zijn van de prijzen. Maar er speelt meer. Er is een herverdeling geweest van de komkommerafzet in Nederland en België. Bewegingen die van invloed kunnen zijn op de afzet dit jaar. Deze bewegingen sluiten naadloos aan bij de trend dat telers steeds bewuster hun keuzes maken in de verkoop. Klant, prijsstrategie en kwaliteit staan daarbij centraal. Voor Enza Zaden betekent dit ook dat de reeds ingezette lijn van kwaliteitsdenken zijn revenuen begint te krijgen. Tegelijkertijd met het feit dat telers of afzetverenigingen meer en meer informatie uit de markt krijgen, gaat de lat voor kwaliteit en houdbaarheid sterk omhoog. Betrouwbaarheid is het sleutelwoord. Niet betrouwbaar zijn, betekent niet leveren. En wat blijkt: onze rassen slagen met vlag en wimpel. Kurios wordt gezien als nieuwe kwaliteitsstandaard in de zomer en onze nieuwe bontvirustolerante rassen Dee Lite (E23L.2246) en E23L.2245 komen met glans door de kwaliteits- en houdbaarheidskeuringen. Deze brochure beschrijft onze nieuwe rassen voor 2015 en deelt ervaringen van de bestaande rassen. Ook hebben we een uitneembare zaaikalender toegevoegd. Deze kunt u op uw prikbord plakken en zo kunt u in één oogopslag zien wanneer de meest gunstige zaaiperiode voor onze rassen is. Meer keuze in rassen betekent immers meer zaaimomenten. Paul van Dijck Crop Sales Manager Cucumber
Paul van Dijck Crop Sales Manager Cucumber
4 | Enza Zaden
2015: het jaar van Dee Vi Nieuwe lijn met bontvirus tolerante rassen Onder de naam Dee Vi brengt Enza Zaden een nieuwe lijn komkommerrassen op de markt. Het bijzondere is dat de rassen in deze lijn een goede tolerantie hebben tegen het gevreesde komkommerbontvirus. Praktijkproeven wijzen uit dat Enza Zaden de lat in tolerantie verlegt. Vergeleken met de standaard- en de proefrassen van de concurrentie blijken rassen uit de Dee Vi-lijn duidelijk toleranter tegen het virus. In de Dee Vi-lijn introduceert Enza Zaden in het voorjaar van 2015 een tweetal rassen, te weten Dee Lite (E23L.2246) en E23L.2245. Een interessante en veelbelovende ontwikkeling. In de zomer van 2013 zagen Dee Lite (E23L.2246) en E23L.2245 het levenslicht in de kassen in Enkhuizen, om vervolgens voor het eerst in de herfst van 2013 in de praktijk te zien te zijn. Vanaf maart 2014 zijn de proeven door de telers breed opgepakt en in juni werden de eerste afdelingen van beide rassen aangeplant. In de herfstteelt van 2014 stond 30 hectare van Dee Lite (E23L.2246) en waren er kleine afdelingen en proeven van E23L.2245 in zowel traditionele teelt als in de hogedraadteelt. We kunnen dus spreken van breed gedeelde ervaringen van de rassen. Wat de proefnemers opviel aan de rassen was uiteraard de hoge virustolerantie in het gewas. De planten lieten niet of nauwelijks virussporen zien, terwijl de kas, de matten en de andere omringende rassen wel degelijk besmet waren met bontvirus. Ook de kwaliteit van de komkommers bleef niet onopgemerkt. De mooi gevulde, rechte en donkergroene komkommers werden niet alleen door de telers maar ook in de handelskanalen goed gewaardeerd. Een aanwinst, zo luidde de conclusie. Zoals alle nieuwe rassen brengen ook Dee Lite (E23L.2246) en E23L.2245 weer nieuwe eigenschappen, aandachtspunten en teeltrichtlijnen met zich mee. Deze zetten we op de volgende pagina’s voor u uiteen. Martijn van Paassen Crop Breeding Manager Cucumber
Dee Vi Dee Lite (E23L.2246) Dee Lite (E23L.2246) heeft zich vooral in de zomerteelten van zijn beste kant laten zien. Dit meeldauwresistente ras houdt van de zon en een warm kasklimaat met vocht. De beste plantperiode is april, mei en juni. Dee Lite komt niet alleen tot zijn recht in een traditionele zomerplanting, maar ook in de hogedraadteelt.
Eigenschappen op een rij: • • • • • • •
Donker grof gewas Groeit snel naar de draad Snelle bloei Geeft iets opschot Vegetatieve inslag Weinig chlorose Donkere lange komkommer
Teeltrichtlijn Dee Lite (E23L.2246) moet generatief geteeld worden. Maak overdag snelheid door te knijpen, vooral als de zon schijnt. Houd daarna een voornacht aan.
6 | Enza Zaden
E23L.2245 E23L.2245 is duidelijk een ander type gewas dan Dee Lite (E23L.2246). Het niveau van virustolerantie ligt ongeveer gelijk en ook het niveau van meeldauwresistentie is gelijkwaardig. E23L.2245 is echter minder lichtgevoelig dan Dee Lite (E23L.2246). Door zijn compacte groei is het gewas zeer goed geschikt voor plantingen in februari en maart (lange voorjaarsteelt) en vanaf eind juni, juli en augustus de herfst in. Ondanks dat de plant chlorotisch kan worden, blijft hij groeien en houdt hij de komkommers goed vast. Dit leidt tot mooie producties met een bijzonder goede kwaliteit komkommers. Ook in de hogedraadteelten heeft E23L.2245 zich deze zomer van de goede kant laten zien. Het gewas is sterk en compact, houdt de vrucht er goed op en blijft doorgroeien. Het blad is aan de grote kant, maar kleiner dan dat van de standaardrassen in het bontvirussegment.
Eigenschappen op een rij: • • • • • • • • • • •
Compacte groei Groter blad Bloeit vroeg Snelle bloei Snelle uitgroei komkommer Geen opschot op de stam Aantal bladeren onder de draad vergelijkbaar met standaardrassen Gevulde komkommer Compacte en tragere rankgroei Groeit door en blijft sterk op de vrucht Secundaire ranken komen altijd en compact
Teeltrichtlijn E23L.2245 niet te schraal telen, maar op groei telen. Etmaaltemperatuur aanpassen aan de buitenomstandigheden. Het ras kan wel goed tegen hitte. Door temperatuur vast te houden krijg je snelheid en selectiviteit.
Enza Zaden | 7
Gegevens vanuit de proeven en de afdelingen die in 2014 geplant stonden
Praktijkcase augustus-planting in Friesland • Vier kassen met Dee Lite (E23L.2246), ongeveer 12ha. • Het bedrijf had een virusprobleem, vandaar dat ze op dit ras zijn uitgekomen. • Plantdata 23/7, 2/8, 8/8 en 16/8. Allemaal getopte planten. • Planten waren aan de kleine kant. • Ten tijde van de plantdata was het erg heet, dus een kleine plant was geen nadeel. • Vorig jaar had het bedrijf veel Pythium, nu helemaal niet. • Inworteling aan de trage kant. • Setjes van twee, is goed gegaan. Ranken kwamen goed uit, geen afstoting. • Sterke groeier. • Mooi selectief. • Kwaliteit is super. • Geen virus, en dat is het belangrijkste. • Goed generatief houden. • Warm houden. • L aat op drain komen, met een hogere EC. • Productie is goed, twee komkommers per m2 minder dan vergelijkbare omstandigheden met een vatbaar ras.
8 | Enza Zaden
Praktijkcase juni-planting in Drenthe • Op 3,6 ha werden vier bontvirustolerante rassen van Enza Zaden geplant waaronder 9.000 m2 van Dee Lite (E23L.2246) en 9.000 m2 van E23L.2245. Van elk ras stond ook een tralie (semi)hogedraadteelt. • Dee Lite (E23L.2246) had het minste last van splijtkoppen. • Standaard hebben de rassen een vrij groot blad. Dee Lite (E23L.2246), is het grofste van de vier. • Een generatieve plant vanuit de plantenkweker is belangrijk. • Productie is bij Dee Lite (E23L.2246) 1,06 komkommer per dag bij ongeveer zeven oogstweken. Bij E23L.2245 is dat 1,04 komkommer. • De kwaliteit van de vruchten is zeer goed.
Praktijkcase juni-planting Zuid-Holland • Een bedrijf met Dee Lite (E23L.2246) en E23L.2245 (half/half) van ongeveer 2ha, oudere opstanden. • Teeltschema met twee lange teelten in lagere en wat oudere opstanden. • Virusdruk uit de eerste teelt. • Meeldauwresistentie van belang. • 20 juni geplant, 1 november einde teelt. • Productie 68 stuks, sortering 40’ers en 50’ers. • Afnemer zeer tevreden over de kwaliteit, goede middenprijs. • Tot 10 augustus totaal geen virus waargenomen, daarna wat print in de kopjes, geen print in de vruchten en geen uitval. • Beide rassen naar tevredenheid.
Enza Zaden | 9
Proefresultaten Zuidoost NL herfstteelt, geplant op 3 augustus 2013 Kurios
53,0 komkommers
Gvg 398 grams
E23L.2245
51,1 komkommers
Gvg 399 grams
Dee Lite (E23L.2246)
49,3 komkommers
Gvg 404 grams
West NL herfstteelt, geplant op 21 juli 2013 Kurios
55,6 komkommers
Gvg 446 grams
E23L.2245
53,2 komkommers
Gvg 438 grams
Dee Lite (E23L.2246)
52,0 komkommers
Gvg 444 grams
Enza Zaden zomerteelt, geplant op 20 april 2013 Kurios
89,5 komkommers
Gvg 410 grams
E23L.2245
87,2 komkommers
Gvg 416 grams
Dee Lite (E23L.2246)
87,6 komkommers
Gvg 411 grams
Enza Zaden herfstteelt, geplant op 20 juli 2013 Kurios
64,0 komkommers
Gvg 408 grams
E23L.2245
63,7 komkommers
Gvg 402 grams
Dee Lite (E23L.2246)
62,9 komkommers
Gvg 401 grams
Noord Nederland vroege zomerteelt, geplant op 2 april 2014 E23L.2245
42,2 komkommers
Gvg 390 grams
Dee Lite (E23L.2246)
47,2 komkommers
Gvg 390 grams
Ras E (Concurrerend ras)
46,6 komkommers
Gvg 410 grams
NB: In deze proef zijn onze rassen twee dagen later gezaaid dan het concurrerende ras van de standaardpartij. Noord Nederland late herfstteelt, geplant op 16 augustus, laatste oogst 28 oktober 2014 E23L.2245
33,4 komkommers
Gvg 390 grams
Dee Lite (E23L.2246)
29,5 komkommers
Gvg 390 grams
NB: plant van Dee Lite (E23L.2246) was drie dagen achter op de plantdatum. Eerste oogst pas na 21 dagen. 10 | Enza Zaden
Zomer en herfst E23L.2221 | nieuw Naast de nieuwe bontvirustolerante rassen Dee Lite (E23L.2246) en E23L.2245 introduceert Enza Zaden nog een nieuw zomerras, namelijk E23L.2221. Dit ras heeft geen virustolerantie en meeldauwresistentie en zal daarom zijn plaats krijgen in het portfolio naast ons bekende ras Kurios. E23L.2221 is zeer snel, generatief en geeft een taai en vlot groeiend gewas. Naast deze eigenschappen is het ras genetisch gezien zeer sterk tegen Mycosphaerella. Dat maakt het ras geschikt om vroeg te planten. Maart- of april-plantingen zijn geen probleem. Ook in de herfstteelten heeft E23L.2221 zich vorig jaar van zijn goede kant laten zien. De productie was goed en de kwaliteit en vruchtgewicht waren zoals we die van Enza Zaden gewend zijn: beter dan die van concurrerende rassen.
Eigenschappen op een rij: • • • • • • • • • •
Snelgroeiend gewas Redelijk compact Rechtopstaand klein blad Klein bloempje, bloeit snel af Selectief Goede vruchtvorm 40’ers Generatieve sturing Vrij enkelvruchtig Hoge productie
Enza Zaden | 11
Het komkommer-veredelingsteam met v.l.n.r. Cees Reus, Hester Straatsma, Martijn van Paassen en Jeroen Werij. 12 | Enza Zaden
De bekende topper Zomer en herfst
Kurios Kurios heeft zijn kruit nog lang niet verschoten. Dat bleek afgelopen jaar maar weer eens. Steeds meer telers leren het ras kennen en raken enthousiast over de eigenschappen. De toepassingen worden dan ook steeds breder. Zomerteelt, herfstteelt, getopt of ongetopt en hogedraadteelt. Elke teler probeert op zijn eigen manier het ras in te passen in het teeltschema. Er werd meer dan 150ha van het ras in Nederland gezaaid, net als in 2013 overigens. Maar ook verder in de keten groeit de animo voor Kurios. Handelaren, keurmeesters en afzetverenigingen waarderen de vruchtvorm, vruchtkleur, het goede vruchtgewicht en de goede houdbaarheid van de komkommers. De verwachtingen voor 2015 zijn dan ook positief.
Eigenschappen op een rij: • • • • • • • • •
Groeit compact en krachtig naar de draad Medium vroeg Zeer sterk op de vrucht Ranken compact en open Goede continue groei Klein blad op de rank Selectief en uniform op de vrucht Kwaliteit Hoge productie
Enza Zaden | 13
Winter en voorjaar Het Enza Zaden-komkommerteam zit niet stil. Dit blijkt uit de doorgroei van de nieuwe rassen in dit voorjaar. Zowel in de stookteelt als de voorjaarsteelten is een mooie groei te zien van het areaal met onze rassen.
Stookteelt
Kostas Kostas groeit langzaam maar gestaag in de stookteelten. Vorige winter stond het ras voor het eerst in volle afdelingen. Nu komen daar steeds meer bedrijven bij. Een aantal opvallende zaken komt bij Kostas naar voren. Met name de balans is zeer goed te noemen, zelfs onder lichtarme en koude buitenomstandigheden. De vroegheid is zeer goed en met behoud van kracht op de scheutgroei. De plant is voldoende generatief voor vruchtaanleg, maar zal niet gauw meer dan één komkommer per blad geven. Daardoor blijft het gewas gemakkelijk groeien in de schrale periodes eind februari en begin maart. Dit komt de vruchtkwaliteit in de tweede helft van de teelt ten goede. Daarnaast is het gewas zeer sterk tegen broeikoppen, waardoor de start onder een dubbel scherm soepeler verloopt.
Eigenschappen op een rij: • • • • • • • • • •
14 | Enza Zaden
Vroege komkommer Vruchtgewicht hoog door goede vruchtvulling Rechte gevulde komkommer Geen broeikoppen Rankgroei niet sliertig, maar compact en sterk Minder bloemen per oksel, maar altijd minstens 1 Generatief en groeikracht Uniform vruchtgewicht van begin tot einde teelt Donker en sterk gewas Goede productie
Voorjaar
Topspin (E23L.2215) Voor de voorjaarsplantingen (vanaf ongeveer eind januari), zowel de onbelichte hogedraadteelten als de traditionele teelten, biedt Enza Zaden het ras Topspin (E23L.2215). Kenmerken van dit ras zijn continuïteit van productie en kwaliteit in langere teelten. In de traditionele teelt groeit de plant rustig en compact naar de draad, vaak met twee bladeren meer dan het standaardras. De vruchtaanleg is sterk en als deze diesel begint, komt er geen einde aan de flinke hoeveelheid komkommers die het ras brengt. De ranken groeien net als de stam compact en niets te veel. Per blad worden meestal meer vruchten aangezet. Echter, door het selectieve karakter groeien de vruchten stuk voor stuk uit en ontstaat er geen haag aan trage of kleine vruchten. Dus mooie vlotte komkommers en een open gewas. Dit beeld laat het ras in zowel voorjaars- als herfstteelten zien. Topspin (E23L.2215) is oorspronkelijk ontwikkeld in en geselecteerd voor de hogedraadteelt. En ook in deze teelt komt het compacte karakter van het ras bovendrijven. Vergeleken met standaardrassen is Topspin (E23L.2215) weinig gevoelig voor donker weer en begint het ras na een rustige start gestaag aan een continue en hoge productie. De kopdikte is constant voldoende voor goede vruchtzetting en wordt niet dunner naarmate de teelt vordert. Dit past perfect bij een lange hogedraadteelt, de zomer door, tot aan de herfsttomaten. Ook bij dit ras is de kleur, vruchtvorm en lengte Enza Zaden-waardig, goed dus.
Eigenschappen op een rij: Traditioneel geteeld:
Hogedraad:
• • • • • • •
• • • • • • •
Compacte groei Sterk op de vrucht Gemiddeld vroeg Selectief Open gewas Hoge productie Zowel voor voorjaars- als herfstteelten geschikt
Compacte groei Sterke koppen Sterk op de vrucht Vroeger dan de standaard Weinig gevoelig voor donker weer Uithoudingsvermogen Continue en hoge productie
Enza Zaden | 15
16 | Enza Zaden
Zaaik a l e n d e r Dee Lite (E23L.2246)
E23L.2245
Kostas
Topspin (E23L.2215)
E23L.2221
Kurios
Zaaiperiode
Resistenties
april – juni
HR: Ccu IR: CMV/CVYV/Px/CGMMV
Zaaiperiode
Resistenties
februari – juli
HR: Ccu IR: CMV/Px/CGMMV
Zaaiperiode
Resistenties
oktober – november
HR: Cca/Ccu
Zaaiperiode
Resistenties
januari – maart juni – juli
HR: Cca/Ccu
Zaaiperiode
Resistenties
maart – juli
HR: Ccu
Zaaiperiode
Resistenties
april – juli
HR: Cca/Ccu
Enza Zaden | 17
18 | Enza Zaden
Resistenties Aanwezige resistenties in onze rassen worden aangegeven met een specifieke resistentiecode (zie voor de verklaring onze coderingslijst op www.enzazaden.nl), tenzij anders is aangegeven. In geval een ras resistent is tegen meer dan één pathogeen, dan worden de individuele resistentiecodes gescheiden door middel van het symbool “/”. • Indien in een resistentiecode van een bepaald ras specifiek wordt aangegeven voor welke stammen de resistentie van toepassing is, betekent dit dat geen resistentie wordt geclaimd tegen andere stammen van datzelfde pathogeen. • Indien in een resistentiecode niet specifiek wordt aangegeven voor welke stammen van het pathogeen de resistentie van toepassing is, betekent dit dat er resistentie wordt geclaimd tegen slechts bepaalde, niet verder gespecificeerde stammen van het pathogeen. In deze voorkomende gevallen betekent een en ander dat Enza Zaden geen garantie geeft voor het niet geïnfecteerd raken van een ras met bedoelde pathogenen.
Hoog resistente (HR) - plantenrassen die in belangrijke mate de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte onder normale plaag- of ziektedruk kunnen inperken in vergelijking met vatbare rassen. Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziektesymptomen of schade vertonen onder hoge plaag- of ziektedruk. Intermediair resistente (IR) - plantenrassen die de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte beperken, maar kunnen meer symptomen vertonen in vergelijking met hoog resistente rassen. Intermediair resistente plantenrassen vertonen minder ernstige ziektesymptomen of schade onder vergelijkbare milieuomstandigheden en/of plaag- of ziektedruk. Tolerant (T) - het vermogen van een plantenras om abiotische stress te verdragen, zonder ernstige gevolgen voor de groei, het uiterlijk en de opbrengst. Vatbaar - het onvermogen van een plantenras om de groei of ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken.
Verklaring afkortingen resistenties Virus
Schimmels
Code
Engelse naam
Wetenschappelijke naam
Resistentieniveau
CGMMV
Cucumber green mottle
Cucumber green mottle mosaic virus
IR
Ccu
Scab and gummosis
Cladosporium cucumerinum
HR
Cca
Corynespora blight and target spot
Corynespora cassiicola
HR
Px (ex Sf)
Powdery mildew
Podosphaera xanthii (ex Sphaerotheca fuliginea)
IR
Disclaimer Deze brochure is met de grootste zorgvuldigheid door Enza Zaden samengesteld. De informatie in deze brochure is onder voorbehoud van type- en/of drukfouten. De gegevens dienen in overeenstemming met de eigen kennis en ervaring van de gebruiker in samenhang met de lokale omstandigheden gehanteerd te worden. Enza Zaden kan derhalve geen aansprakelijkheid aanvaarden met betrekking tot de inhoud van deze brochure. De meest recente informatie betreffende resistenties is beschikbaar op www.enzazaden.nl.
Enza Zaden | 19
enzazaden.nl
Enza Zaden
Postbus 7 | 1600 AA Enkhuizen | Nederland Haling 1E | 1602 DB Enkhuizen | Nederland tel +31 (0)228 35 01 00 | fax +31 (0)228 35 02 00
[email protected] | www.enzazaden.nl Uw contactpersonen: Paul van Dijck Edwin Bornkamp Eric van Vliet
+31 (0)6 11 90 52 89 +31 (0)6 21 28 20 53 +31 (0)6 55 33 55 96
© Enza Zaden | Enkhuizen | Nederland | maart 2015
