Klimaatverandering Fenne groep 7
1
Inhoud Inhoud
blz. 2
Voorwoord
blz. 3
1. Geschiedenis
blz. 4
2. Hoe komt het?
blz. 5
3. Meer extreem weer
blz. 6, 7
4. De Noordpool
blz. 8, 9
5. Afval in de ruimte
blz. 10, 11
6. Consequenties
blz. 12, 13, 14
7. Milieubeschermers
blz. 15
Nawoord
blz. 16
Bronvermelding
blz. 17
2
Voorwoord Ik doe mijn werkstuk over klimaatverandering. Het leek me wel een mooi onderwerp. Ik doe het er over omdat ik me wel een beetje zorgen maak over de wereld en de dieren. De wereld gaat over ongeveer 20.000 jaar kapot! Daar moeten we iets aan doen. Niet alleen Nederland krijgt er problemen mee, de hele wereld gaat er aan. Sommige gevolgen zijn al bekend. Maar andere zijn zo onvoorspelbaar als wat! Ik weet al wel dat de Noordpool smelt en de dieren dood gaan. Ook dat er grote droogtes ontstaan en oogsten mislukken. Straks moeten we nog in de ruimte gaan wonen. Wist je dat de zon steeds dichter op de aarde komt? En de ozonlaag dunner wordt? Ik weet er ook nog niet veel van maar ik hoop er alles van te weten te komen!
3
1. geschiedenis Wist je dat dit niet de eerste klimaatverandering is? In de 4.500 miljoen jaren van het bestaan van onze aarde veranderden het klimaat voortdurend. Soms was de hele wereld vochtig en warm. Anders moerasachtig en anders weer ijskoud. Het leven was moeilijk voor dieren die daar toen leefden. In de tijd van de dinosauriërs 200 miljoen jaar geleden, was er ook een klimaat verandering; de ijstijd. Daarom zijn de dino’s waarschijnlijk uitgestorven. Maar daarna kwamen de mammoeten! Die konden leven in deze heftige omstandigheden, dat kwam door hun dikke vacht, ook de sabeltandtijger en nog veel meer diersoorten leefden toen. De mammoet was de prooi van deze gevreesde jager. Hij heeft hele lange tanden vandaar ook de naam sabeltandtijger. Het was toch altijd moeilijk om een mamoet te pakken te nemen, dat konden ze ook nooit alleen. Maar ongeveer 13.000 jaar geleden werd het te warm voor de mammoet. De aarde warmde verder op en dat had diversen gevolgen. Het favoriete voedsel van de Mammoet groeide nog wel maar niet zo gemakkelijk. Grassen maakten plaats
voor grote bomen en planten. De mammoet kon zich moeilijk verplaatsen door die bossen en vond vrijwel geen voedsel. Later vonden mensen fossielen, doodgevroren baby mammoeten en dino’s ook van sabeltandtijgers. Die staan nu in een mooi museum. Ze willen nog steeds meer weten, ze weten bijvoorbeeld niet welke kleur dino’s hadden en wat ze precies aten of soms zelfs niet waar ze leefden. Maar hoe wij, dino’s mammoeten, planten en duizenden dieren op deze aarde kwamen blijft misschien altijd een raadsel. En natuurlijk wat er nou echt precies is gebeurt waardoor de mammoet en de dino’s uitstierven weten we ook niet. Wetenschappers zijn er al jaren mee bezig om het uit te vinden. Er zijn veel dingen bedacht. Zoals dat er een meteoriet uit de lucht viel, of dat er een vulkaan uitbarsten. Maar niemand weet wat waar is.
4
2. Hoe komt het? De opwarming van de aarde komt doordat wij veel elektriciteit gebruiken, en door de koolzuurgas in de lucht. Elke keer als je uitademt komt er koolzuur in de lucht. Koolzuur is een soort broeikasgas, die gassen heten zo omdat ze warmte vasthouden net als in een broeikas. Dus als wij ademen word de wereld een klein beetje warmer, omdat onze adem ook warm is. Maar de laatste tijd komt er teveel warme lucht op de aarde. En de mensen groeien snel, er worden meer dan 30000 mensen per dag geboren. Die vele warme adem word nog veel erger door de fabrieken, auto’s en het kappen van bossen. Want die bomen halen heel veel koolzuur uit de lucht. Wat wij uitademen ademen zij in. De ozonlaag is een soort beschermlaag van de wereld, wat 45 kilometer van de aarde ligt. het zit tussen de zon en de wereld, zodat de zonnestralen niet te hard op ons land komen. De helft komt op de aarde terecht en de helft kaatst weer terug naar de hemel door de ozonlaag. Ultraviolette straling zit in de stralen van de zon. Dat is schadelijk voor je huid als je echt te lang in de zon ligt. De ozonlaag beschermt ons dus tegen de gevaarlijke stralen van de zon. Door de uitlaatgassen zit er een soort gat in ozonlaag die nu boven de polen zit, het is nog niet zo erg want daar leven weinig mensen, wel dieren! Maar als dat kleine gat groter word komt het boven de hele wereld! Door dat satellieten het gat in de ozonlaag of de hoeveelheid vervuiling in de atmosfeer kunnen meten, weten we waar het gat zich precies bevindt. Als de ozonlaag weg is word de aarde te heet en verbranden wij mensen, dieren en planten. Daar moeten we iets tegen doen. dat kan wel maar dan moet de wel hele wereld meewerken!
5
3. Meer extreem weer Door de opwarming van de aarde verandert het weer op verschillende plaatsen ter wereld. Zo is het nu op bepaalde plaatsen in de zomer veel warmer dan eerst. Of regent het minder. Ook orkanen worden steeds krachtiger, Het zijn hevige zandstormen of windstormen. Die krachtige stormen kunnen huizen verwoesten en bomen omblazen. Ook komen er veel vloedgolven. Vloedgolven of terwijl tsunami, zijn hele grote golven die met een grote vaart het land op stormen. Het komt door onverwachte vulkaanuitbarstingen en mogelijk ook aardbevingen op een geologische breuk. Deze twee samen gaan tsunami’s veroorzaken. Niemand weet helemaal zeker of tsunami’s door klimaatverandering meer zullen komen. De naam van de tsunami komt uit Japan. Het betekent Havengolf. Een tsunami kan wel meer dan 30 meter hoog worden en 1000 kilometer lang. Een tsunami begint door een aardbeving in de zee. dan komt bijvoorbeeld een stukje grond omhoog waardoor het water ook omhoog gaat en dan krijg je een golf. Eerst kan hij nog heel klein zijn, maar dan remt hij af op de kust en word steeds groter. In Nederland kan bijna geen tsunami komen, omdat in de buurt van Nederland ook bijna geen aardbevingen voorkomen, dus ook niet in de zee. Maar wat is het verschil tussen een normale golf en een tsunami? Gewone golven komen door de wind en de maan, en tsunami’s door een beving in de zee. Door de opwarming van de aarde, komen er ook grotere woestijnen. Woestijnen zijn gebieden waar bijna geen regen valt, slechts weinig mensen, dieren en planten kunnen daar overleven. In Kenia is het land al volledig veranderd in woestijn. Wat daarvan bijna het ergste is maar wat ook gewoon gebeurt als je niet midden in de woestijn zit, is dat veel oogsten mislukken door de hete zon. Druiven, graan,tarwe, maïs, haver en nog veel meer gaat dood. Als mensen zaadjes planten zijn ze al bijna dood als ze uit de grond komen. Daarbij stijgt 20% van de prijs van fruit en groente door de schade van
6
mislukte oogsten. Ook alle andere dingen zoals wijn, brood en nog veel meer producten die daar van gemaakt zijn worden duurder. Zo moeten we ook weer meer kassen en huisjes bouwen voor planten waardoor de natuur word vervuild en de opwarming van de aarde nog sneller stijgt. In arme landen kunnen men vaak geen kassen bouwen omdat ze te weinig geld hebben. De armoede stijgt om deze reden en dat heeft consequenties voor de bevolking in bijvoorbeeld de derde wereld.
7
4. De Noordpool De Noordpool loopt groot gevaar! Het ijs smelt snel. Dieren worden bedreigd, ze sterven uit omdat hun leefgebied steeds kleiner wordt. Ze zakken door het ijs en verdrinken of kunnen geen eten meer vinden. De ijsbeer is toch echt wel het meest in gevaar. De ijsbeer is de grootste van alle berensoorten op aarde: mannetjes kunnen meer dan 2 meter 80 lang worden bij een gewicht van 800 kilo. Met de dikke, witte vacht is de ijsbeer speciaal gemaakt om te kunnen overleven in het ijzige klimaat op en rond de Noordpool. Gletsjers smelten, daardoor verhuizen zijn maaltijden ook, Zoals zeehonden en vogels. Ze kunnen niet goed leven op zoon smeltend gebied. Zo kan de ijsbeer ook nooit overleven in de sneeuw. Om te voorkomen dat de ijsbeer nog meer uitsterft mogen mensen niet meer op ze jagen. Er zijn allemaal acties bedacht om ze te helpen. Dat is goed, maar nog niet de redding. Er zijn trouwens nog veel meer dieren in gevaar, niet alleen de ijsbeer maar ook de poolvos, de zeehond, de pinguïn en duizenden vogels die daar leven zijn ook bedreigd. Maar als de pool smelt heeft dat niet alleen gevolgen voor de dieren die daar leven, maar ook voor ons! De Noordpool is een belangrijk stukje op de wereld, het is eigenlijk een soort airco. Net als de zon voor ons een soort verwarming is. De Noordpool houd ons nog een beetje koud tegen de zon. Het is eigenlijk een hulpje van de ozonlaag. Als de pool smelt komt er meer water in de zee. daardoor overstromen veel arme landen die geen geld hebben om dijken te bouwen. Zoals ik al zei gaan de koraalriffen ook dood doordat het water stijgt. En het ergste is dat we er gewoon mee doorgaan de dieren te laten uitsterven en de pool te laten smelten. Mensen beseffen niet genoeg hoe belangrijk de pool is voor alles en iedereen. Toch zit er ook een voordeel aan het smeltende ijs, voor de mens.
8
Er zitten namelijk grote voorraden olie onder de Noordpool. Vanwege de grote ijskap was het altijd erg moeilijk om hierbij te komen. Daarnaast is er meer noordelijke landbouw mogelijk en kunnen er vaarroutes worden gemaakt die nu nog gedeeltelijk worden geblokkeerd door ijs.
9
5. Afval in de ruimte Mensen in de ruimte is mooi en leuk, maar er zijn ook veel nadelen. Per lancering brengen we namelijk niet alleen satellieten, ruimteschepen of telescopen omhoog, maar ook tientallen stukken afval. Het gaat om losgeslagen isolatiemateriaal, brokstukken van een raket of complete onderdelen daarvan, of bijvoorbeeld gereedschap dat tijdens een ruimtewandeling wegdreef. Door dit ruimteafval wordt de ozonlaag nog kleiner. Als dat afval door de ozonlaag valt breekt het zeg maar een gat in de ozonlaag. Als een raket opstijgt heeft hij brandstoftanks die hij los laat, daardoor vervuilt het de ruimte. Voorwerpen in de baan rond de aarde bewegen snel en zelfs een klein stukje afval kan veel flinke schade aanrichten. Tegenwoordig moeten mensen die in een ruimteschip zitten al het afval weer terug naar de aarde meenemen naar de aarde. Ook ruimtestations kunnen schade aan het heelal aan brengen. Als mensen weg gaan uit een ruimtestation laten ze zo’n groot gevaarte soms gewoon staan. Daar breken veel stukken van af en dan krijg je nog meer ruimte afval. ESA (European Space Agency) is een organisatie van het verkennen van de ruimte. Het houdt zich in Europees verband bezig met projecten op het gebied van ruimtevaart. Het is opgericht in 1975 en gevestigd in Parijs. Ze hadden hun eerste lancering op 6 en 9 juli 1964. Volgens ESA zwerven honderdduizenden brokjes afval rond de wereld. Een deel daarvan valt uiteindelijk terug op de aarde en verbrandt door wrijving met de atmosfeer. Grote brokstukken worden met radars gevolgd zodat satellieten en ruimtestations ze kunnen ontwijken. Er wordt nagedacht over een mogelijkheid om ruimteafval op te ruimen. Het eenvoudigste is om het afval weer mee terug naar de aarde te nemen. Maar wat een andere manier is dat satellieten steeds vaker in een kerkhofbaan worden gebracht, waar ze geen schade kunnen aanrichten. Een kerkhofbaan is een baan om de aarde waar ruimte vaartuigen aan het eind van hun werkzame leven naar toe worden gestuurd. Dit wordt gedaan om te voorkomen dat satellieten botsen en om het ruimte afval te
10
verkleinen. Nog liever sturen mensen een uitgewerkte satelliet naar de aarde terug, voordat hij vanzelf terug valt.
11
6. Consequenties Malariamuggen
Door de opwarming van de aarde en dit warme weer kunnen Malariamuggen dankzij een warmer klimaat tegenwoordig op steeds meer plekken overleven. Het zijn een soort muggen. Ze kunnen erge ziektes over brengen. Normaal verhuizen ze snel, maar ze voelen zich steeds vaker thuis in de bergen. Zoals bijvoorbeeld in Andes. (een groot gebergte aan de kust van Zuid-Amerika) lange tijd was het daar te koud voor de Malariamug en kon hij er niet leven. Omdat de bewoners niet eerder aan tropische parasieten zijn blootgesteld, hebben ze geen immuniteit kunnen opbouwen. Bovendien gaat het meestal om arme gebieden met een slechte gezondheidszorg.
Gezondheid
Temperatuurstijging door klimaatverandering kan in Nederland in extreme situaties (hitte) een directe negatieve invloed hebben op de menselijke gezondheid. Mogelijke gezondheidseffecten voor Nederland zijn: problemen door hittestress. De verspreiding van de ziekte van Lyme gaat sneller, effecten van slechte luchtkwaliteit en een toename in allergieën. Risicogroepen in de bevolking (zoals ouderen, kinderen of mensen met astma) kunnen mogelijk sterkere effecten ondervinden (een grotere ziektelast). De omvang van de klimaateffecten op de gezondheid is nog onvoldoende in kaart gebracht, maar is waarschijnlijk niet heel erg groot; oplettendheid blijft echter geboden.
Gevolgen voor de Noordpool De effecten van klimaatverandering zijn het best merkbaar op de Noordpool. Het poolgebied warmt twee keer zo snel op als de rest van de wereld. Dat heeft als gevolg dat in het voorjaar het pakijs steeds eerder smelt, terwijl het in het najaar langzamer en minder ver aangroeit. Daardoor wordt het jachtseizoen van de ijsbeer korter en zijn jachtgebied kleiner.
12
En de zeespiegel (waterhoogte van de zee) stijgt. Dat komt door dat de Noordpool smelt, als die dus smelt komt er meer water in de zee. Het smelten van het ijs op de Noordpool heeft ook gevolgen voor de mens. De Noordpool is een belangrijk koel plekje voor de temperatuur op onze aardbol. Door het grote ijs en sneeuwoppervlak wordt het zonlicht teruggekaatst van de aarde. Als het ijs op de Noordpool smelt, gaat deze eigenschap verloren. Zonnestralen worden omgezet in warmte die in onze atmosfeer blijft. Zo warmt de aarde dan weer verder op.
Het koraalrif
Wat de tropische regenwouden zijn op het land, zijn de koraalriffen voor de zee. Koraal wordt gebouwd door koraaldiertjes, die alleen daar kunnen leven waar het water precies de goede diepte en juiste temperatuur heeft. Als het water maar één graad opwarmt of de zeespiegel één meter stijgt, sterft het koraal. En het water begint dus nu te stijgen, doordat de pool smelt. Dus de koraalriffen en alles wat daar leeft sterft. En sommigen vissen leven ook van koraal, dus als dat dood gaat gaan zei ook dood.
De mens De Wereldgezondheidsorganisatie maakt zich zorgen om het broeikaseffect. Met de stijging van de temperatuur nemen namelijk ook tropische plagen en ziektes toe. En sterven er meer mensen door hitte. Doordat grote rivieren minder water krijgen, kunnen in droge en tropische gebieden de opbrengsten van de landbouw tot wel 20% lager uitvallen. Daarbij lopen miljoenen mensen extra kans op watertekorten. En er komt meer extreem weer wat ik al in een ander hoofdstuk heb verteld, Door tsunami’s komen ook duizenden mensen om, hun huizen zijn verwoest en hebben weinig te drinken of eten. Overstromingen komen ook vaker voor doordat de zeespiegel stijgt.
Giftig eten
De Cassave voedt honderden miljoenen mensen in Afrika, Zuid-Amerika en Azië. Het is een soort wortelknol die je kunt eten. Het gewas kan relatief goed tegen droogte en voedselarme grond. Het heeft één nadeel: de plant bevat een giftige stof die kan leiden tot beenverlamming. Wetenschappers hebben gevonden dat 13
de Cassave nog giftiger wordt als er veel CO2 in de lucht zit. Een verdubbeling van het CO2-gehalte maakt de cassave ook twee keer zo giftig. Op het moment is 9% van de mensen daar al ziek van de Cassave. Klimaatverandering kan ook via dit soort processen tot grote gezondheidsproblemen in ontwikkelingslanden leiden.
Brand
De droogte maakt gebieden kwetsbaar voor brand. De bosbranden in de Australische zomermaanden zijn al erg. Als dit gebied in de toekomst nog droger wordt, zoals mensen nu voorspellen, wordt het gevaar van bosbranden steeds groter. Bij bosbranden komen mensen, dieren en planten om. Dieren zoals de koala en de kangoeroe zijn door bosbranden ook nog meer bedreigt. Bovendien leidt brand tot erosie en tot giftige soort rook in de lucht. Als grote bosbranden regelmatig uitbreken, kan de natuur zich niet zo snel meer herstellen en zullen de bewoners uiteindelijk wegtrekken.
Zinkende eilanden Op eilanden leven enorme aantallen mensen en uitzonderlijk zeldzame dieren. Wanneer de zeespiegel aan het stijgen is zijn die eilanden aan het zinken. Niet alleen eilanden zinken maar ook grote landen aan de kust zoals Egypte, Italië en nog veel meer landen en steden die aan het strand liggen overstromen. Ook steden in Nederland kunnen overstromen. En dat gebeurt ook! Omdat Nederland geen hele hoge heuvels heeft, overstromen wij eerder dan andere landen. Ook doordat de zeespiegel stijgt komen er grote golven. Leuk voor surfers maar stranden kunnen hier door flink beschadigen.
14
7. Milieubeschermers Milieubeschermers zijn mensen die helpen de wereld beter te laten worden of bedreigde dieren te helpen. Ze doen dat door acties te voeren en te overleggen met andere mensen , bij dat overleggen willen milieubeschermers bijvoorbeeld dat er niet meer geschoten mag worden op bepaalde dieren, of dat auto’s niet zo veel meer mogen rijden vanwege hun milieuvervuiling. Er zijn dus mensen die helpen met het milieu beter te laten worden. En één daarvan is Greenpeace ze helpen dieren en de natuur. Ze houden zich vooral bezig met het smelten van de noordpool, het kappen van bossen, een gifvrije wereld en schone energie. Greenpeace werkt door dingen te onderzoeken, te overleggen en actie te voeren. Greenpeace ontstond in 1971 in Canada, met als eerste onder de naam Don't Make a Wave Committee. Het Wereld Natuur Fonds (WNF of WWF) is één van de grootste natuurbescherming organisatie ter wereld. Het werd opgericht door de vader van Beatrix en de man van Juliana, prins Benard, die erg van dieren hield. In 1948 besloot een groepje wetenschappers dat er iets aan de natuur gedaan moest worden. Ze bouwen aan een toekomst waarin de mens leeft in harmonie met de natuur, dat is wat het Wereld Natuur Fonds doet. Nog een belangrijke organisatie die bezig is met de bescherming van natuur en milieu, is natuurmonumenten. Natuurmonumenten beschermt al meer dan een eeuw de natuur in Nederland Dat doen ze door natuurgebieden aan te kopen en ze goed te onderhouden. Ze zorgen ervoor dat het water, de grond en de lucht schoon blijft. Ook willen ze mensen in Nederland leren de natuur schoon te houden. Natuurmonumenten is opgericht op 22 april 1905 in Amsterdam.
15
Nawoord Ik vond het erg leuk om aan dit werkstuk te werken. Het was soms wel erg ingewikkeld en mijn ouders moesten het toen even uit leggen. Nu weet ik alles over klimaatverandering. Ik vond het wel minder leuk om alles te typen. Wat ik wel beter zou willen is dat sommigen hoofdstukken toch wel een beetje kort waren misschien. Maar wat wel goed ging is dat ik de boeken of sites die ik gebruikt had van tevoren op heb geschreven. Nu kon ik de teksten zonder moeite in mijn werkstuk bij de bronvermelding over schrijven. Ik vond het wel een heel erg moeilijk onderwerp en soms was er maar weinig over een onderwerp te vinden. Maar wat heel leuk was is dat ik nu er zo veel van weet. Sommige onderwerpen waren wel erg makkelijk om informatie over te vinden. Ik heb geleerd hoe klimaatverandering ontstaat en wat de gevolgen daarvan zijn. Ook dat mensen beter op het milieu moeten letten. Bijvoorbeeld vaker met de fiets gaan en geen afval op straat gooien. Als iedereen dat doet hoefden wij ons niet zo’n zorgen te maken over de wereld.
16
Bronvermelding De boeken die ik gebruikt hebt zijn:
Angela Royston (2008) Opwarming van de aarde, Etten-Leur: Ars Scribendi uitgeverij Jan Thornhill (2009) Dit is mijn planeet; Het opwarmen van de aarde; Leidschendam: Biblion uitgeverij Jan Green ( 2006): Lucht vervuiling; Etten Leur: Corona Cop. John Woodward (2008): Klimaat verandering; Amsterdam: Memphis Belle Steve Parker(2003): Vuilnis opnieuw gebruiken; Leidschendam: Biblion uitgeverij Bert Amesz: (2012). De knoppen van het klimaat; Hilversum: Fontaine Uitgevers B.V
De sites die ik gebruikt heb zijn:
www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/klimaat/wat_zijn_de_gevolgen www.kennislink.nl/publicaties/klimaatverandering-2 www.greenpeace.nl/news/greenpeace-onderzoekt-gevolgen/ www.hier.nu/klimaatgids/74/ www.google.nl/#q=wnf+wikipedia http://nl.wikipedia.org/wiki/Tsunami http://nl.wikipedia.org/wiki/Greenpeace http://nl.wikipedia.org/wiki/Milieubescherming http://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaatverandering http://www.schooltv.nl/eigenwijzer/project/1173371/klimaat/2157310/aa rdrijkskunde/item/1302863/klimaatverandering-en-de-noordpool/ http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/klimaat/ http://www.hier.nu/klimaatgids/74/
17
