KITTY DE JONG: PR NODIG VOOR VERKOOP

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

3 OKTOBER 2014

307

14

KITTY DE JONG: ‘PR NODIG VOOR VERKOOP’ 16

ARJAN REIJNEVELD: ‘MEER SPELEN MET ELEMENTEN’

18

NIEUWE SERIE: BEMIDDELING

26

40

SOORTECHTHEID EN PLANTGEZOND HEID BEPALEND

ENERGIEBESPARING IN LELIEBROEI

42

KETENREGISTER ZET STAP VERDER

bespaar ik

substantieel op mijn handling-, transporten bewaarkosten van leliebollen?

Samen met CNB CBN kan leliebollen bewaren zonder finpeat. De bollen worden in optimale conditie gehouden door gebruik te maken van de gepatenteerde CNB UltraMist® techniek. Hiermee kunnen 20% tot 30% meer bollen in een krat bewaard worden. Tel uit uw winst, niet alleen op bewaring, maar ook op handling- en transportkosten. Zonder kwaliteitsverlies en zonder een financiële investering van uw kant. Koel- en preparatiebedrijf

t Professioneel advies t Koelen en prepareren tulpen en lelies t ULO- en ijsbewaring t CNB UltraMist® t Op- en overslag activiteiten t Inklaring t Verzending voor export t Celverhuur t Ruimteverhuur t Online administratie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Veilingweg 1 1611 BN Bovenkarspel Tel. +31 (0)228 53 01 30

cnb.nl

VOELT UW GEWAS ZICH THUIS IN DE KAS? Een goede verplaatsing van lucht betekent een gezond gewas. Het juiste samenspel van ventilatoren verhoogt het rendement op uw omzet.

www.ijsselmuiden-ventilatoren.nl

ROTATION FAN UÊ>>ÌÊâÜiiìÊLiÜi}} UÊÕVÌVÀVÕ>ÌiÊÛiÀÊiiÊ}ÀÌÊ««iÀÛ> UÊiiÊ`ìÊiiÊÊìÊ>Ã UÊi>Ì}iÊ}Ài UÊ iÊLiÌiÀiÊÛiÀ`>«}ÊÛ>ÊiÌÊ}iÜ>Ã UÊÊ iÊ}iìÊ«>iÊÛ>ÊìÊ>>}iLìÊ voedingssappen UÊ iÌiÀiÊÜ>ÀÌiÛiÀì}

Engelselaan 20, 2215 RH VOORHOUT U Tel: 0252-233177, Fax: 0252-232708

[email protected]

Pioenen koken? Bel ons! Noordwijkerhout Telefoon 0252-371111

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector • 3 oktober 2014 Nummer 307

INHOUD

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

Onder handen

8

Rvc kiest voor eenhoofdige directie

CNB Actueel

9

CNB New Plants sponsort rotondes Lisse

14 8

9

12

Visie

10

IDC Robotica verbindt kwekerspraktijk met wetenschap

Trends

12

Trends in teken van optimisme

Zomerbloeiers

14

Zomerbloeier Amarine ook goed op pot

10

Bodem

16

Arjan Reijneveld van BLGG over bodemvruchtbaarheid

Bemiddeling

16

18

Hans Oudshoorn en Ted Kortekaas over samenwerking

Vakvenster

20

Welkom op Hawaï

Wereldbol

24

Butchart Gardens, Vancouver Island, Canada

18

20

Onderzoek en Praktijk

25

De warmwaterbehandeling van bloembollen

Vaste planten

26

Verbetering van kwaliteit en assortiment speerpunten Gebr. Rotteveel

CNB Actueel

24

26

28

Veel animo voor CNB Bloem- en relatiedagen verwacht

Product en Show

29

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB

25

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

28

29

Service

30

Grondbank

32

Vraag en aanbod

33

39

Branchenieuws TOF zoekt steun hele tulpenvak

40

Actueel

39

40

42

46

Energiebesparing met inzet CO2-bemesting uitdaging in leliebroei

42

Branchenieuws Groot deel lelies China via Ketenregister

44

Anthos Promotie bloembollen op Tuinieren.nl Eindejaarsbijeenkomst Anthos op 18 december

46

Boomkwekerij Vitis geeft smakelijke vruchten

47

Tien vragen aan Henk van Eeuwijk

48

Jubileum

44

Financiële man bij Hobaho viert zilveren lustrum

49

Vasteplantenvaria Pioen steeds populairder

50

Teeltadvies

54

Laatste nieuws / agenda

55

Service

47

48

Hondstand in al zijn facetten Glad IJs

Hobaho

49

Focus op afzetbevordering verder in de keten

60

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

56

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Anthos Teeltadvies Hobaho KAVB

60

Fotografie omslag: René Faas

56

3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Archieffoto: René Faas

Veel media-aandacht bloemen Prinsjesdag

Keukenhof Bloembollenmarkt 2014 LISSE - In het weekend van 10 tot en met 12 oktober vindt de Keukenhof Bloembollenmarkt in het Oranje Nassau Paviljoen op Keukenhof plaats. Tientallen kwekers die zich hebben toegelegd op het kweken van niet alledaagse soorten bolgewassen, bieden hun producten aan. De kleur van het voorjaar maakt plaats voor een markt waar gerenommeerde kwekers hun bloembollen tonen. De komende maanden gaan in het park ongeveer 7 miljoen bloembollen de grond in. Wie in zijn eigen tuin bollen wil planten en op zoek is naar unieke bolgewassen kan terecht op de markt. De Bloembollenmarkt is geopend van 10.00 tot 16.30 uur. De toegang en het parkeren zijn gratis. Op vrijdag en zaterdag verzorgen de Keukenhof tuinmannen plantdemonstraties. De bezoeker ontvangt nuttige tips en adviezen. Tijdens de bloembollenmarkt wordt het mozaïek in bollen gepresenteerd voor het thema van 2015. Het thema voor volgend seizoen is Van Gogh. Het mozaïek is een zelfportret van Van Gogh dat wordt gelegd met duizenden tulpen en Muscari. Het park is geopend van 20 maart tot en met 17 mei 2015.

Online materialenveiling bij Hobaho

DEN HAAG - Mooiwatbloemendoen.nl heeft ook dit jaar de bloemdecoraties in de Ridderzaal ter gelegenheid van Prinsjesdag gecoördineerd. In overleg met de Eerste Kamer is gekozen voor Avalanche-rozen en pluischrysanten in pasteltinten. Bloemist Ton Verzijl uit Scheveningen verzorgde voor de tweede maal het fraaie bloemwerk. De decoraties mochten zich verheugen in veel media-aandacht. Onder meer journalisten van de Telegraaf, ANP, 538, Radio 1, Reformatorisch Dagblad, Hart van Nederland en NOS deden verslag van het werk van Verzijl en zijn team. Tijdens het voorlezen van de troonrede kwamen de bloemen nadrukkelijk in beeld en ook in het populaire tv-programma De Wereld Draait Door complimenteerde tafelgast Jan Mulder het fraaie bloemwerk.Na afloop van Prinsjesdag zijn de bloemdecoraties bij diverse verzorgings- en verpleeghuizen in de regio Den Haag aangeboden. Wederom onder belangstellend oog van de media.

Cursussen Uitvoeren en Bedrijfsvoeren gewasbescherming HOORN - Op dinsdag 21 oktober aanstaande start de cursus Uitvoeren gewasbescherming (licentie 1) op het Clusius College in Hoorn. Deze cursus bestaat uit 3 dinsdagmiddag/avonden van 15.00-22.00 uur, een theorie-examen op woensdagavond 26 november en een praktijkexamen volgens een rooster op woensdag 3 december. Voor mensen met een verlopen licentie is er een examentraining op woensdagavond 12 en 19 november, de examens zijn op de hierboven vermelde data. Op woensdagavond 22 oktober start de cursus Bedrijfsvoeren gewasbescherming (licentie 2) op het Clusius College in Alkmaar. Deze cursus omvat 8 avonden en is bedoeld voor adviseurs en voor bedrijfsleiders van hoveniers- en loonbedrijven. De cursussen worden gegeven door Klaas Meijaard. Inlichtingen en aanmelding: 072-5673191, www.onderwijsgroepnwh.nl.

Bloemen voor grootouders ROME - Nederlandse en Italiaanse bloemen decoreerden zondag 28 september de openingsmis van de internationale week voor de ouderen, waar paus Franciscus voorging. ‘La Benedizione della lunga vita’ is het thema van de viering. 100.000 grootouders waren uitgenodigd om de dienst op het Sint Pietersplein bij te wonen. Grootouderdag, Festa dei Nonni, van oorsprong een initiatief van de Nederlandse bloemensector, werd gevierd op 2 oktober, de katholieke dag voor de beschermengelen. 500 witte Avalanche+ rozen, 500 gele lelies en 500 witte chrysanten waren verwerkt in de decoratie van het altaar. Het ging daarbij om eenvoudige bloemversieringen, geheel in lijn met de sobere levensstijl van paus Franciscus. De bloemen symboliseren de belangrijke waarden van de ouderen en grootouders. De mis werd door RAI International wereldwijd live uitgezonden. Met de schatting dat 80 miljoen mensen dit programma gezien hebben een mooie promotie voor zowel Festa dei Nonni als de Nederlandse bloemen. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

Foto: René Faas

LISSE - Hobaho Veilen organiseert op dinsdag 14 en woensdag 15 oktober 2014 een online materialenveiling in opdracht van Rosta Vastgoed bv. Het aanbod bestaat onder andere uit: bloembollenverpakkingslijn, exportkratten (60x40x18 cm), leesbanden (Cremer), telmachines (Cremer), pallets, afzuiginstallatie, rollenbanen, stellingen en kantoormeubilair. De materialen kunnen vrijdag 10 en woensdag 15 oktober van 8.30 tot 16.30 bezichtigd worden. De materialen staan dan opgesteld aan de Leidsevaart 123 te Noordwijkerhout. De materialen kunnen op vrijdag 17 oktober worden afgehaald. Actieve Hobaho relaties betalen voor het afhalen of op 1 november 2014. Anders betalen voor het afhalen. De veiling is met foto’s te vinden op de website.

Opplant nieuw seizoen Floratuin JULIANADORP - Zoals ieder jaar is het mogelijk om bollen te laten opplanten op de Floratuin in Julianadorp. Dit ter promotie van nieuw, maar ook het bestaande sortiment. Vanaf heden is het mogelijk om deze af te leveren voor het seizoen 2014 - 2015. De bollen kunnen afgeleverd worden op de Floratuin in Julianadorp. Het adres is Rijksweg 85, 1786 PX Julianadorp. Van ieder soort wordt ongeveer een vierkante meter opgeplant. Hiervoor zijn 80 bollen nodig voor de gewassen tulp, hyacint en narcis. Voor de overige bijzondere bolgewassen is voldoende materiaal voor een vierkante meter te beplanten gewenst. Gevraagd wordt om de bollen aan te leveren in een nieuw gaaszakje met een duidelijk label waarop het gewas, groep en het soort en leveranciersnaam staat vermeld. Voor vragen en meer informatie, kunnen belangstellenden contact opnemen met Arno Kroon, tel: 06 53160204, Bas Scholten, tel: 06 22236845 of Rob Paarlberg, tel: 06 53929136.

Nieuw woonprogramma bloemen

Foto: PR

AMSTERDAM - Viktor Brand presenteert op de zondagavond (vanaf 28 september jl.) bij SBS6 tussen 18.30 en 19.30 uur samen met het stylistenteam van het tijdschrift vtwonen het nieuwe woonprogramma vtwonen. Een huis vol bloemen brengt volop blijdschap en je voelt je thuis lekkerder met planten om je heen. Het programma wordt daarom mede mogelijk gemaakt door Mooiwatbloemendoen.nl en Mooiwatplantendoen.nl. Elke week gaan Viktor en de stylisten de uitdaging aan om de bewoners weer verliefd te laten worden op hun huis. De liefde voor hun woning is bekoeld, omdat de woonsmaak van het stel behoorlijk uit elkaar ligt, met als gevolg een compromis. De vtwonen-stylist kijkt met een frisse blik naar de woning en zorgt er samen met Viktor voor dat de verschillende woonstijlen weer op een lijn komen. De bloemen en planten die in het programma aan bod komen zijn grotendeels afgestemd op de Woonplant van de Maand en de Bloemenagenda. In de eerste aflevering werd de gerestylde woonkamer nog aangenamer met Calathea: in september Woonplant van de Maand.

Foto: PR

Gouden Roos voor Schoneveld Breeding

Aanleveren bloembollen voor De Bollenburcht VOORHOUT - Het is weer mogelijk om bloembollen aan te leveren voor de showtuin van ‘De Bollenburcht’ ter promotie van het assortiment. Deze bloembollen zullen eind oktober/begin november worden geplant. De showtuin maakt deelt uit van de toeristische attractie ‘De Bollenburcht’ die verder bestaat uit een pluktuin, een verkooppunt van bloembollen en bloembollen op pot, kunstexposities en andere bloembollengerelateerde attracties. De showtuin wordt in het voorjaar bezocht door zowel particulieren als mensen uit het bloembollenvak. De bloembollen kunnen worden afgeleverd op het adres van ’Fiorile’, Teylingerlaan 13, 2215 RT Voorhout, gelegen naast de ruïne van Kasteel Teylingen. Gestreefd wordt naar een showtuin van tenminste 700 soorten tulpen, narcissen, hyacinten en andere soorten bloembollen. Het minimum aantal bollen dat benodigd is, is 50 stuks voor tulpen en kleinbollige narcissen, 40 stuks voor grofbollige narcissen, 25 stuks hyacinten. Andere typen bloembollen in verhouding naar bolgrootte. Meer info bij Fiorile: 0252-225031 / info@fiorilebulbs.com.

TWELLO - Schoneveld Breeding is de winnaar van de jaarlijkse verkiezing International Grower of The Year en gaat dit jaar met de gouden roos naar huis. Het was dit jaar een spannende competitie in het Chinese Qingdao tijdens het jaarlijks congres van AIPH. Schoneveld streed tegen kandidaten uit Canada, China en Denemarken. Schoneveld Breeding won de competitie en kreeg van de internationale jury de hoogste beoordeling op alle criteria. De jury roemde Schoneveld om de wijze waarop het vermeerderingsbedrijf de keten verbindt, de wijze waarop ze inspeelt op de vraag van de markt, de keuze van nicheproducten Primula en Cyclaam in een hoog competatieve markt en het uitstekende researchprogramma waarbij vooral ingezet wordt op duurzame teelt. De verkiezing wordt gehouden onder 25 sierteeltproducerende landen van de AIPH, de International Association of Horticultural Producers. Het Chinese Fujian Liancheng Orchid Corp won de zilveren roos. De Stichting Tuinbouw Ondernemersprijs vaardigt ieder jaar de beste sierteeltkandidaat uit naar de verkiezing van AIPH.

DEN HAAG - De Tweede Kamer vindt dat de huidige uitvoeringsstructuur van de agrarische keuringsdiensten in stand moet blijven. Een motie van het CDA en D66 met die strekking werd vorige week aangenomen. De publieke belangen moeten worden geborgd in de structuur van de keuringsdiensten, vindt de Tweede Kamer. CDA-woordvoerder Jaco Geurts: “Met mijn voorstel wil ik bereiken dat dit kabinet afblijft van de plantaardige keuringsdiensten.” Keuringsdiensten als NAK-tuinbouw en de biologische keuringsdienst SKAL werken volgens hem uitstekend. “Goed functionerende diensten moeten niet ingelijfd worden door de overheid.” Het Ministerie van Economische Zaken moet nu opnieuw aan tafel om samen met de keuringsdiensten de publieke belangen te borgen. Het kabinet heeft plannen om zelfstandige bestuursorganen (ZBO’s), zoals de agrarische keuringsdiensten, om te vormen tot een soort agentschappen die rechtstreeks onder de verantwoording van de rijksoverheid vallen.

Foto: PR

Kamer steunt behoud agri-keuringsdienst

Bollen in Hortus botanicus Leiden LEIDEN - De Hortus botanicus Leiden maakt zich op voor het lustrumjaar 2015. De oudste botanische tuin van Nederland bestaat dan 425 jaar. Ter gelegenheid van het jubileum werden er eind september 10.000 bollen in de cijfers 425 geplant aan de Singelkant van de Leidse Hortus. 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

ONDER HANDEN

Rvc kiest voor eenhoofdige directie Een periodiek verschijnende CNB-rubriek die bedoeld is als communicatiekanaal tussen het bestuur van de coöperatie en de leden c.q. relaties. Een platform voor nieuwtjes dat wat meer inzicht geeft in het reilen en zeilen van de coöperatie, maar waar ook standpunten van CNB ten aanzien van vakaangelegenheden te vinden zijn.

Goedkeuring leden gevraagd voor statutenwijziging

Tekst: Wim Ciggaar Archieffoto: René Faas

D

e raad van commissarissen van CNB heeft in haar vergadering van 24 september jl. besloten financieel directeur en waarnemend algemeen directeur Leo van Leeuwen te benoemen tot directeur van de coöperatie en daarmee te kiezen voor een eenhoofdige directie. Het besluit houdt in dat het bestuur gevormd wordt door Leo van Leeuwen met als functienaam directeur. Eén en ander betekent een formalisering van de huidige situatie waarin Van Leeuwen deze rol reeds vervulde.

LEDENVERGADERING In de nieuwe structuur is Leo van Leeuwen statutair directeur en daarmee de bestuurder van de coöperatie met de rvc als toezichthouder. De afspraken in het kader van corporate governance zijn aan de nieuwe situatie aangepast. Corporate governance is het systeem van maatregelen en afspraken en regelt de verhoudingen tussen bestuur en raad van commissarissen. Daarbij is ook invulling gegeven aan de ambitie van de rvc om actief bij de activiteiten van de coöperatie betrokken te blijven, zonder afbreuk te doen aan haar wettelijke taak als toezichthouder. Aangezien de huidige statuten 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

een meerhoofdig bestuur voorschrijven dient aanpassing hiervan plaats te vinden. Een voorstel daartoe zal in de ledenvergadering van 23 oktober aanstaande aan de leden ter goedkeuring worden voorgelegd.

BESTUUR EN TOEZICHT De afspraken tussen rvc en directie zijn vastgelegd in het bevoegdhedenmodel dat deel uitmaakt van corporate governance afspraken. In dit model alsmede in de statuten is aan de rvc een aantal specifieke bevoegdheden en verantwoordelijkheden toegekend waarmee invulling wordt gegeven aan het rvc+ model voor de besturing van de coöperatie. Daarin staat onder meer dat de rvc minimaal 11 keer per jaar samen met de directie vergadert, waarbij voor specifieke onderwerpen ook het inhoudelijk betrokken management aanschuift. Daarnaast ontvangt de rvc ook de verslagen van het managementoverleg. Met behulp van deze intensieve vergaderfrequentie en informatievoorziening geeft de rvc inhoud aan haar betrokkenheid bij de kernprocessen en organisatie van CNB. Binnen de raad van commissarissen zijn gedragsregels afgesproken die mogelijke belangenverstrengeling tegengaan en het functioneren van de raad optimaliseren.

COMMISSIES Vanuit de rvc fungeren twee commissies, een

remuneratiecommissie en een kredietcommissie. De remuneratiecommissie is belast met de beoordeling van het functioneren van de directie en haar beloning. De kredietcommissie fungeert in het kader van risicomanagement debiteuren en is belast met het goedkeuren van directiebesluiten die een bepaalde materiële omvang overschrijden. De kredietcommissie is bezet door de twee externe commissarissen en de voorzitter van de rvc zodat op een zorgvuldige wijze inhoud wordt gegeven aan vertrouwelijkheid en marktgevoeligheid van voorliggende besluiten.

MANAGEMENTOVERLEG Hoe plat de organisatie ook is, overleg en sturing blijft noodzakelijk. Hiertoe is een managementoverleg gevormd met als doel beleid te ontwikkelen, besluitvorming voor te bereiden en de implementatie hiervan ter hand te nemen. De bevoegdheden van directie en management zijn eveneens aangepast aan de nieuwe structuur en vastgelegd in het bedrijfsbevoegdhedenmodel. De financiële informatievoorziening bestaat uit de begroting, periodieke interne rapportages en de jaarrekening, hetgeen wordt ondersteund door de maandelijkse kengetallen. Daarnaast wordt aanvullend gerapporteerd in het kader van risicomanagement debiteuren.

CNB ACTUEEL

VAN DE REDACTIE

Fotografie: René Faas

Personeel

CNB New Plants sponsort rotondes Lisse

COLOFON

De vijf rotondes van de N208 in de gemeente Lisse worden qua beplanting steeds aantrekkelijker. Sinds begin dit jaar worden de rotondes gesponsord door CNB New Plants in nauwe samenwerking met een aantal veredelaars en kwekers. Bij de opplant is gekozen voor een mix van voorjaars-, zomer- en najaarsbloeiers van gewassen die doorgaans als vrij sterk bekend staan. Dat betekent dat ze niet alleen winterhard moeten zijn, maar ook in de winter afsterven en in de zomer hitte kunnen verdragen. Daarnaast mogen ze niet teveel onderhoud vergen. In overleg met de Rotondespecialist die de inrichting van de rotondes verzorgt, is gekozen voor cultivars uit onder meer de Heuchera-collectie van Thierry Delabroye, maar ook Brunnera, Rudbeckia, Pennisetum, Ligularia, Polemonium et cetera, afgewisseld door de voorjaarsbloeiers. De vaste planten blijven jaarrond staan, zodat ze zich steeds meer gaan zetten en tot volle wasdom komen om over twee jaar op zijn mooist te zijn. Over het meedoen aan het project hoefden de leden van CNB New Plants niet lang na te denken. Henk de Jong: “Met Keukenhof dichtbij is Lisse het walhalla van de bollen, hetgeen betekent dat jaarlijks minimaal één miljoen mensen één of meerdere rotondes passeren. In het voorjaar zijn het de voorjaarsbloeiers die de toeristen verwelkomen, maar na de bloei blijft daar weinig van over. Aangezien vaste planten en bollen goed zijn te combineren was de keuze snel gemaakt. Vanuit onze optiek is het een herkennen c.q. opvallen van vaste planten dat vragen oproept bij de consument, hetgeen weer leidt tot het zoeken naar de verkrijgbaarheid op internet.”

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Wim Ciggaar, Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIEADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW): Nederland € 265,-- per jaar, Europa € 285,-- per jaar, buiten Europa € 315,-- per jaar. Aanof afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJK HEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

We waren een paar dagen weg, op vakantie in eigen land. Bestemming: Arnhem. Een prima uitvalsbasis om overdag te genieten van het Veluwse landschap en eind van de dag te genieten van ‘het goede leven’. Dat deden we dan ook. Met prachtig nazomerweer niets te klagen. Na een dagje wandelen, fietsen of welke activiteit dan ook, komt de Bourgondiër in mij naar boven. Terrasje pakken, wijntje erbij, hapje ‘on the side’ en je verheugen op de gangen die nog komen gaan. Het enige wat je hoeft te doen is zitten en je op je wenken laten bedienen. Het klinkt zo eenvoudig, maar je moet wel weten waar. Ik mag me dan ook graag laten informeren door een local waarvan ik het vermoeden heb dat wij qua smaak ongeveer op dezelfde lijn zitten. Het meisje achter de hotelreceptie was daar de aangewezen persoon voor. Enthousiast tipte ze een handvol restaurantjes waar het prima vertoeven zou zijn. De eerste was gelijk raak. Leuke ambiance, verrassende kaart, heerlijk gegeten, snelle en enthousiaste bediening, kortom, alles klopte. De tweede avond streken we neer langs de Rijnkade. Opnieuw ‘kat in ’t bakkie’ dachten we. Inderdaad, het zag er prima uit en het eten was zelfs uitstekend. Was het de service? Die kon inderdaad beter. Lang wachten en een bestelling deels vergeten zijn geen pluspunten. Ook de kortingsbon die we van het hotel gekregen hadden en bij afrekenen niet geldig was omdat we hem vooraf hadden moeten inleveren (hoe moeten wij dat weten!), zorgde voor irritatie. Toch was dit alles niet de kern van onze teleurstelling. Die zat hem in het personeel. De leiding miste, evenals een goede logistiek, en de obers en serveersters deden hun werk. Punt. Beleefd, maar niet dat beetje extra, waaraan je ziet dat ze plezier hebben in wat ze doen en hart hebben voor de zaak. En dat terwijl we zo lekker hadden gegeten. De bevestiging dat kwaliteit leveren niet meer is dan een voorwaarde. Jezelf onderscheiden doe je anders en daarin weegt de factor personeel zwaarder dan menigeen denkt. Zij zijn het visitekaartje van je bedrijf, investeer daarin! De derde avond zijn we weer naar het eerste restaurant gegaan. Een verademing en dat heb ik ze gezegd ook. Het personeel werd zowaar nog enthousiaster. Zij blij, wij blij. Jeannet Pennings


VISIE

‘IDC Robotica verbindt Het bij Demokwekerij Westland gevestigd IDC Robotica brengt tuinbouwbedrijven, technische bedrijven en onderzoeksinstellingen bij elkaar teneinde de toepassing van robotica-innovaties te stimuleren. Praktische vragen, die vooral op het gebied van arbeidsbesparing liggen, zijn leidend. Projectleider Roy Wubben: ‘Eerst definiëren we het probleem, daarna kijken we wat technisch haalbaar is.’

ROY WUBBEN, PROJECTLEIDER IDC ROBOTICA

Tekst en fotografie: Gerrit Wildenbeest

D

e robotica spreekt zeer tot de verbeelding van de mensheid. Er kan een magazijn gevuld worden met oude en nieuwe sciencefictionfilms waarin robots menselijke handelingen overnemen of - spectaculairder - de mensheid bedreigen. De werkelijkheid is een stuk gewoner. Oké, er mogen dan robots behulpzaam zijn bij operaties, er vliegen drones en menig auto wordt tegenwoordig door robots in elkaar gezet, maar in het dagelijks leven staat de robotisering nog maar aan het begin van een uitdagende toekomst. Dat geldt zeker voor de landen tuinbouw, waar nog veel handmatige arbeidshandelingen plaatsvinden. “Op een gemiddeld tuinbouwbedrijf bestaat een derde van de kosten uit arbeid”, weet Roy Wubben, projectleider van het Informatie en Demonstratie Centre (IDC) Robotica te Honselersdijk (zie kader). In de (glas) tuinbouw gaat het daarbij vaak om lichamelijk belastende, zware handelingen - denk aan het stapelen en ontstapelen van kisten - , of om eentonige, repeterende handelingen, zoals het opleggen van tulpenbloemen op de bosband. Reden voor het IDC Robotica


om zich in eerste instantie op arbeidsvraagstukken te richten. In de demonstratieruimte van het IDC bij Demokwekerij Westland laat hij zien aan welke al bestaande of experimentele technieken je zoal kunt denken. We zien een plukrobot voor trostomaten die is doorontwikkeld vanuit een veel grotere industriële robot, een mechanische grijparm van de bekende Bercomex tulpenbosmachine, een automatische stapelaar-ontstapelaar en een ‘exoskelet’, dat mensen met rugproblemen ondersteunt bij het tillen. Spectaculair is de enorme opstelling die het tomatenplukken moet vergemakkelijken, bedacht voor en door een tomatenkweker in New Mexico, Verenigde Staten. Te groot en te onhandig voor de gemiddelde tomatenkweker elders. Een afgeleide daarvan, die het tillen vergemakkelijkt en de concentratie op het plukken verhoogt, lijkt wel een grotere toepasbaarheid tegemoet te gaan. “Het gaat ons niet per se om de oplossing maar vooral om het proces”, zegt Wubben. Er is vaak een grote kloof tussen wat techneuten en wetenschappers bedenken en wat de

kwekerspraktijk met wetenschap’ praktijk wil. Hoe probeert het IDC die kloof concreet te overbruggen? “We gaan altijd uit van wat er in de praktijk leeft. Soms komen bedrijven zelf met een vraag, maar we nodigen ook wel groepen kwekers uit om over een bepaald vraagstuk te discussiëren. We proberen het probleem zo goed mogelijke te definiëren en af te bakenen. Vervolgens onderzoeken we met onze projectpartners TNO en TU Delft, maar indien gewenst ook met andere relevante bedrijven, wat de technische mogelijkheden zijn. Het gaat er dan niet om of iets van plastic of van staal moet zijn, maar echt om de haalbaarheid. Dat kan leiden tot een prototype, maar we gaan nooit verder dan tot de implementatie. Tot aan de kas, daarna stopt onze inbreng. Het ontwikkelen tot een marktbaar, commercieel product laten we over aan andere, commerciële partijen.” Kun je een voorbeeld van deze werkwijze noemen? “Potplantenkwekerij Sjaloom BV uit Waddinxveen, een grote kwekerij van onder andere Yucca’s, importeert veel Yuccastammen uit Guatemala. Die worden een voor een in een kist geplaatst en moeten ook weer een voor een met de hand worden geplant in een pot. Hun vraag was: kun je iets bedenken om het uithalen en oppotten te automatiseren? Daarvoor hebben zich twaalf experts met elk hun eigen inbreng op het gebied van visiontechnieken, software enzovoorts, twee dagen gebogen. We hebben ze als het ware opgesloten.” “Het resultaat was dat men aan het einde van die sessie een werkende robotarm had die de stammetjes in de potten kon zetten. Het is nu aan Sjaloom of men het economisch haalbaar acht deze

robotarm daadwerkelijk te (laten) produceren en te implementeren. Soortgelijke ontwikkeltrajecten lopen er voor het opbinden van ficussen en het koppen van Hortensia’s. Ook hebben we een sessie met tulpenkwekers over het rechtop planten van tulpenbollen.” “Je moet bij dit soort zaken steeds het proces in de gaten houden. Een mooi voorbeeld is de komkommerkweker die het sealen van zijn komkommers wilde automatiseren. Dat is gelukt, maar daardoor werd het traject ervoor - het handmatig inleggen van de komkommers - de bottleneck. Het sealen ging zoveel sneller dat de oplegger dat niet kon bijhouden.” Wat opvalt is dat de introductie van oogstrobots nog steeds lastig is. Tulpen worden nog altijd met de hand geplukt, in Wageningen en elders wordt al jarenlang gewerkt aan oogsten bladbreekrobots die nog steeds niet praktijk gereed zijn… “Het robotiseren van het oogstproces zie ik als een stip aan de horizon. Technisch is het mogelijk om een appel of een paprika te plukken, maar de snelheid is een knelpunt. De door WUR en andere - internationale - partijen ontwikkelde paprikaoogstrobot die hier in een opstelling heeft gestaan, doet een minuut over het plukken van een paprika. Vooralsnog is meer winst te boeken in de schuur en de verwerking. Daar is het feit dat je met natuurproducten te maken hebt, met al hun verschil in vorm, kleur en kwaliteit, vaak net iets minder een knelpunt.”

gemakkelijk investeren in innovaties. Zware arbeid of repeterende arbeidshandelingen zullen steeds meer geautomatiseerd worden, je ziet dat ondernemers daar ook in

geïnteresseerd zijn. Maar het oog en de kennis van de ondernemer zullen altijd belangrijk blijven. En er ontstaan ook weer nieuwe functies.”

Het IDC Robotica is een van de zes IDC’s die op initiatief van de Greenports zijn opgericht. Naast ‘Robotica’ zijn dat onder meer het IDC Teelttechniek in Bleiswijk, en het IDC Bloembollen en Vaste Planten in Lisse. TU Delft en TNO zijn samen met Demokwekerij Westland de partners van het IDC Robotica, dat nu twee jaar draait en werkt met een budget van 800.000 euro, fiftyfifty gefinancierd door publiek en privaat kapitaal. TU Delft levert experts en/of studententeams; TNO levert begeleiding. Demokwekerij Westland stelt ruimte beschikbaar, organiseert alle activiteiten en zorgt voor continue terugkoppeling naar de praktijk. Het IDC Robotica past perfect bij Demokwekerij Westland, dat demonstratie, onderzoek en kennisoverdracht als missie heeft. Opgericht in2001 door cyclamenteler Peter van Adrichem als combinatie van teeltbedrijf en onderzoeken demonstratielocatie, is de Demokwekerij sinds 2007 volledig gericht op de genoemde drie thema’s. “Alleen als je de producent en de eindgebruiker direct aan elkaar koppelt, kun je echte stappen maken op het gebied van innovatie. Kwekers willen, voordat ze iets aanschaffen, het product zien, aanraken, erover discussiëren en alternatieven beoordelen. Dat kan bij ons”, aldus oprichter Van Adrichem in een eerder interview met BloembollenVisie. Dat gebeurt in 41 teeltafdelingen waar onderzoek wordt uitgevoerd op het gebied van klimaat, watergift, belichting, CO2 en teeltsystemen. Circa 5.000 vierkante meter van het totale complex wordt ingenomen door een 25-tal bedrijven die samen een compleet overzicht geven van alle facetten - logistiek, licht water, kas, intern transport - die nodig zijn om een kwekerij in te richten. Daarnaast zijn er de nodige ruimten beschikbaar voor demonstraties, cursussen, praktijkmiddagen en presentaties. Jaarlijks ontvangt Demokwekerij Westland, dat sinds 2012 eigendom is van Proeftuin Zwaagdijk, 13.000 bezoekers.

Robotisering wordt nogal eens als de aanjager van schaalvergroting en sortimentsverschraling gezien. Wat is jouw mening? “De schaalvergroting er nu eenmaal. Grote bedrijven kunnen 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 11

TRENDS

Nieuwe tijdgeest biedt meer kansen dan ooit Een hoogwaardig product leveren is op zichzelf niet meer voldoende om verzekerd te zijn van omzet en interessante marges. Het gaat er vooral om klanten te bereiken, te boeien en te

jezelf in het licht’ Sandra stimuleert kwekers om ‘de nuchtere bescheidenheid’ van zich af te schudden. “In deze markt waarin alles zo snel gaat en het aan-

We pikken er een aantal thema’s uit. Carte Blanche laat zien dat technologie belangrijker wordt dan ecologie. Sandra toont een plaatje van een

voor 2015-2016 bieden handvatten om deze meerwaarde in te vullen. Tijdens het trendseminar dat werd georganiseerd door Florpartners en Sandra Könings van Trendlogic werd duidelijk dat we aan het begin staan van een nieuwe, lichtere fase die veel kansen biedt.

N

a regen komt zonneschijn en er is altijd licht aan het einde van de tunnel. Saai en voorspelbaar zulke cliché’s, maar wel een waarheid als een koe. Ook nu lijken we - na een periode van crisis en algehele somberheid - af te stevenen op een positieve, lichte periode. In deze tijd gaat het om ‘verbinden wat goed en belangrijk is met de enorme technologische mogelijkheden van nu’, vertelt Sandra Könings die als ‘brand creator’ bedrijven in uiteenlopende sectoren adviseert over trends. “We leven in een onrustige tijd, de oorlog is overal om ons heen, maar de nieuwe tijdgeest biedt meer kansen dan ooit. Vooral voor bedrijven die de dingen anders durven te benaderen en aan te pakken. Sleutelwoorden daarbij zijn verbinden, relativeren en humor. In alle gevallen is de ondertoon positief. We zitten in een verlichtingstijdperk, met licht als het symbool van hoop en het einde van de crisis. Voor de sierteeltsector is dat geweldig: bloemen en planten van geluk passen perfect bij deze tijdgeest.”

BALANS Typerend voor ‘de nieuwe tijd’ is ook dat we een nieuwe balans proberen te vinden tussen contrasten: daarbij gaat het om het gebruik van materialen, prints en kleuren, maar ook om het contrast tussen rust en actie, fun en functie. Verder komt de nadruk steeds meer te liggen op ‘care’; de zorg waarmee het product wordt omringd. Bij ‘care’ draait het er feitelijk om hoe je als leverancier invulling geeft aan het begrip meerwaarde. “En dat gaat verder dan alleen de kwaliteit van het product. Service en aandacht worden steeds belangrijker. Hoe kun je (jouw afnemers helpen) consumenten (te) boeien en 12 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

CARE Sandra vertaalde deze tijdgeest naar acht thema’s en bijbehorende smaakgroepen, waarbij het vooral gaat om kleurgebruik. Over kleuren vertelt Sandra nog: “Wit is weer terug als basiskleur, ook pastels zijn belangrijk. Lila verkoopt nog steeds, paars komt weer terug en de belangstelling voor geel zwelt aan. We zien ook veel kleurverlopen: een bruine bloem met een geel randje.” Opvallend is dat alle thema’s beginnen met de C van ‘care’ en alle smaakgroepen een naam hebben waarin licht een rol speelt. Zo draait thema 1. Carte Blanche om ‘change & connect opportunities’ wat is vertaald in ‘a new enlightment’ en gaat het bij het thema 2. ‘Comfy Craft’ om ‘care and cuddle, be light hearted’, vertaald in ‘In need for soft light’. Thema 3. Coastline gaat om het vinden van ‘inner light’ en ‘Light at the horizon’, thema 4. Is Catch the Sun - cultivate 40°celsius happiness, vertaald naar ‘Sun light’. Zo zijn er in totaal acht thema’s uitgewerkt, elk vertaald naar eigen kleuren, vormen, dessins, materialen en stijlen. Elk van de thema’s sluit weer aan bij de persoonlijke voorkeuren van de ‘referentievrouwen’: van de trendy Ellen tot de klassieke Sophie.

binden. Hoe doe je dat? Door meerwaarde te bieden. De trends

Tekst en fotografie: Monique Ooms

bod enorm is, moet je zorgen dat je opvalt. Keuze is namelijk niet het probleem, maar het kiezen. Dus plaats jezelf in het licht.”

binden? Door een goed verhaal bij je product te leveren zodat de consument er een gevoel bij krijgt en voor jouw product kiest.”

‘Keuze is niet het probleem, maar het kiezen. Dus plaats

THEMA’S

Sandra Könings: ‘Bloemen en planten van geluk passen perfect bij deze tijdgeest’ vrouw die na winkeltijd shopt via een touchscreen in de etalage. Er ontstaat meer ruimte voor bijzondere producten - zoals paarse bloemkool en de ‘maakwinkel’ - zoals de 3D-printwinkel - is in opmars. In reactie op de enorme informatie overload willen we terug naar de basis,

de essentie. In het thema Catch the Sun kun je niet om de kleur geel heen: het is het geel van ‘Sun light’. We hebben de zon nodig om te kunnen leven, daarbij maakt de zon ons ook blij. Na jaren van ‘global warming’ lijkt de aarde nu juist af te koelen. Waar moet je jezelf als mens nou

nog aan vasthouden? Vooral aan jezelf, je eigen koers, je eigen energie en vooral blijven gaan. Bij dit thema hoort een sfeer van ‘super zonnig, optimistisch, zinderend heet, naïef, speels en vrolijk’ en bloemen met een zonnig geel of bruin hart zoals gerbera en zonnebloem. Het thema Comic Book draait om ‘de maakbare wereld’, waarin je als blogger kunt uitgroeien tot een internationale beroemdheid. Humor, inspiratie en instant plezier zijn de kernwoorden. Bij dit thema passen ronde vormen en een verrassend vormgeving. Een prachtig thema voor (bijzondere) tulpensoorten in felle kleuren, maar bijvoorbeeld ook voor ranonkel en hyacint (op een mooie, bolle vaas).

WORKSHOP Achterin de zaal zijn diverse tafels ingericht volgens de nieuwste thema’s, met producten in vormen en kleuren die hierbij aansluiten. De smartphones worden intensief gebruikt om alles op beeld vast te leggen. Deelnemers gaan weer met inspiratie terug naar hun bedrijven. Wie verder de diepte in wil en meer wil weten over hoe je met meer emotie meer marge kunt creëren, kan zich aanmelden voor de workshop op donderdag 13 november. Aanmelden kan via www.florpartners.nl/workshop. 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 13

ZOMERBLOEIERS

‘Steeds meer vraag naar Am Amarine: een prachtig bolgewas met een bijzondere bloem, die onder de niet kenners nog wel eens roze Agapanthus wordt genoemd volgens de 41-jarige teler Kitty de Jong van Agro Fleur Select. “Agapanthus is al een bekend product. Een Amarine echter niet. Als ons product onder die noemer wordt meegenomen, vind ik het niet erg.”

Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

B

ij Agro Fleur Select zijn Nerine en Amarine grote spelers. Verder wordt er Agapanthus, Paeonia en Asclepias geteeld en gebruikt voor de snij. Zo staan de Nerinebollen van De Jong in de Noordoostpolder, maar de bollen voor de snij staan in Noordwijkerhout. Alles van het land wordt verwerkt in Roelofarendsveen, waar de schuur en de kassen van Kitty de Jong staan. Ze zit daar nu een ruim een jaar. Nadat zij het gezamenlijke bedrijf van haar en haar vader vier jaar geleden moest verkopen aan de gemeente, heeft ze de keuze gemaakt om zelf een nieuw bedrijf op te starten. De naam ging dan ook van Agro Fleur naar Agro Fleur Select. “Omdat ik niet met alles door ging wat we voorheen teelden, heb ik er ‘Select’ aan toegevoegd. De naam geheel wijzigen wilde ik niet, want in de tijd hebben we al een aardige naamsbekendheid opgebouwd. Na een paar jaar diverse locaties te huren, kwam ik hier terecht. Eigenlijk eerst ook om te huren, maar het liep zo dat ik het kon kopen. En deze ruimte past precies bij wat ik nodig heb.”

SNIJDEN Helemaal alleen is De Jong niet. Zo heeft ze nog drie vaste personeelsleden in dienst en een vader die af en toe komt helpen. In het drukke 14 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

naast de bloem ook voor de bol wordt geteeld, staan ook maten zoals 20+. Parteren is nodig om te vermeerderen, maar het is een proces van jaren voordat de bol weer een bloem geeft. Daarom is veredeling een tijdrovende klus. Zodoende dat De Jong op dat gebied samenwerkt met Bas van Keulen uit Heemskerk. Op het moment zijn ze onder andere bezig met een rode variant.

OP POT

seizoen huurt ze nog seizoensarbeiders in en werkt ze veel met ZZP’ers. De Jong vertelt: “Van half augustus tot eind oktober kunnen de Nerine en Amarine gesneden worden. We snijden een Nerine als de vliesjes net open komen en de eerste kleur te zien is.

‘Wij hopen een gevoel mee te geven bij een bos Nerine’ Bij nieuwe soorten snijden we ze wat rijper. Dit om zo de klanten het nieuwe product te laten zien. We behandelen al onze Amarine en Nerine voor met BVB. Dit zorgt ervoor dat de bloemen goed uitkomen. Bij de consument staan ze gegarandeerd meer dan twee weken te bloeien.” Vanaf maat 11 geeft een Nerine-bol een bloem. “Als je deze bol doormidden snijdt, zie je de bloem voor het volgende seizoen al zitten. Zelfs die van het jaar erna is al aanwezig. Je moet een nerine met zijn kont in de grond planten zodat de nek boven de grond uitsteekt. Daar komt de bloem uit.” Op het land, waar de Amarine

De Amarine belladiva doet het goed op pot, en dat is geen toeval. “Er is steeds meer vraag naar Amarine op pot. Bij een gewone Nerine sterft het blad snel af. Dat blijft bij Amarine belladiva wel mooi. Deze blijft daarnaast ook iets korter, wat beter is voor op een pot.” Het voordeel van een kas en land beschikbaar hebben, is dat er geteeld kan worden naar de wensen van het product, geeft De Jong aan. “Een Amarine belladiva moet je niet binnen zetten. Dan krijgt hij een lange en slappe steel. Doordat we ze buiten telen hebben ze juist een stevige steel. Plus dat er minder energie nodig is. Dit jaar groeit alles goed. De grond in de kas is nieuw en op het land zijn er tot dusver geen problemen.”

VERKOOP De snijbloemen van nieuwe cultivars gaan naar bloemisten uit de buurt en cash and carry’s. “Bloemisten willen graag met exclusieve producten werken. Omdat ik van nieuwe cultivars niet direct grote aantallen beschikbaar heb voor de veiling, is dit een goede manier om bloemisten kennis te laten maken met het product”, aldus De Jong. “Vroeger verkocht ik zo’n tachtig procent direct en de rest ging via de veiling. Vandaag de dag verkopen we de helft direct en de andere helft komt op de veiling. Ik veil nu vaker om het product aan een breder plubliek te laten zien. Niet alleen bij de verschillende FloraHolland-vestigingen, maar ook bij Plantion en veiling Rhein-Maas. Last van concurrentie hebben we niet, want het is een op zichzelfstaand product. Wel merken we dat de Japanse yen niet gunstig staat ten opzichte

arine op pot’ van de euro. Daarom is de Nerine nu te duur voor Japan en dat is jammer omdat nog steeds negentig procent van de Nerine naar Japan gaat. Onze bollen gaan via exportbedrijven veel naar Engeland, Italië en Duitsland.

PROMOTEN “Er zitten veel verhalen achter Nerine”, geeft De Jong aan. “Zo hopen wij een gevoel mee te geven bij een bos Nerine. Net zoals je bij Merci het idee krijgt van een bedankje, terwijl het gewoon chocolade is. Daarom hebben wij slogan ‘uit het hart’ bedacht. Bij elk soort Nerine hoort een ander gedicht. Dat is de manier waarop wij proberen een gevoel te creëren. Leuk om te weten is dan ook dat wij diverse Nerine cultivars vernoemd hebben naar een aantal dochters van de Griekse zeegod Nereus.” Om de Nerine bekender te maken bij de consument en bij de inkopers, werken diverse Nerinekwekers gezamenlijk aan promotie. Dit door onder andere elke twee jaar een tentoonstelling te organiseren. “We proberen het product ook te promoten door bloemen te sponsoren voor grote evenementen, of door een bloem te laten dopen. Zo ook Amarine belladiva ‘Tomoko’, die vernoemd is naar de vrouw van de Japanse ambassadeur. Dit jaar gaat koning Willem-Alexander op handelsmissie naar Japan, dan geeft hij deze Amarine als geschenk aan de Japanse keizer. Maar we hebben verleden jaar ook schrijfster Alexandra Penrhyn Lowe, onder meer bekend van Het Huis Anubis, Nerine ‘Alexandra’ laten dopen. Botanisch tekenaar Janneke Brinkman heeft een Nerine gekregen om te schilderen. Toen haar kleindochter Bernice overleed, is er naar haar een Nerine vernoemd. Hierover vertelt Brinkman regelmatig in haar columns in tijdschrift Margriet. We proberen op alle mogelijke gebieden aanwezig te zijn. Zo zijn we dit jaar ook genomineerd voor De Glazen Tulp Award van FloraHolland met Amarine belladiva ‘Aphrodite’. We stoppen veel energie in PR om het product als Amarine en Nerine meer bekendheid te geven, ook omdat we er zelf zo in geloven.”

Kitty de Jong met Amarine belladiva ‘Anastasia’ op pot 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 15

BODEM

ARJAN REIJNEVELD:

‘Hou bodem zo goed als mo De belangstelling voor de bodem neemt snel toe in de bloembollensector. Om die reden start BloembollenVisie een tweede serie artikelen over dit onderwerp. In deze derde aflevering legt Arjan Reijneveld, senior productmanager bemesting van BLGG in Wageningen, uit wat telers kunnen doen aan mineralen en organische stof binnen de mestwetgeving. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

A

ls zijn werkveld een vierkant zou zijn, en hij stond in het midden, dan liepen er lijnen naar alle zijden en hoeken van dat vierkant, en ook nog eens kris kras door het vierkant heen. Arjan Reijneveld, senior productmanager bemesting van BLGG AgroXpertus in Wageningen is actief voor de volle breedte van de landen tuinbouw, en spreekt daarbij niet alleen ondernemers, maar ook voorlichters, onderzoekers, beleidsmedewerkers en ambtenaren. Kortom, geen saai bestaan, en dat is in de bemestingswereld ook niet nodig. Onderwerpen genoeg om aan te pakken, en dat deed en doet hij inmiddels al ruim dertien jaar met enthousiasme. Als het om bodemvruchtbaarheid gaat, is hij zelfs promovendus. Vorig jaar, 6 december, promoveerde hij in Wageningen op het proefschrift dat de ontwikkelingen in de bodemvruchtbaarheid van de Nederlandse landbouw ontrafelt. “Ik wilde naast mijn werk graag nog wat verdieping, en dit was het resultaat.”

UITSLAG BLGG AgroXpertus is al meer dan tachtig jaar het instituut dat in de Nederlandse landbouw monsters neemt van grond, gras en andere producten, en daaruit destilleert wat de inhoud is. Bij bodem is dat niet alleen de bemestingstoestand, maar kan het ook gaan om bijvoorbeeld plantparasitaire aaltjes of bodemleven. Het gros van de monsters betreft echter nog steeds een bemestingsmonster. Veel bedrijven laten eenmaal per vier jaar een monster steken, en dat geeft volgens Reijneveld een goed beeld van de vaste waarden als de pH, het organischestofgehalte en het calciumgehalte. Voor de elementen stikstof, fosfaat en kali zouden telers eigenlijk voorafgaand aan elke teelt een monster moeten laten nemen. “Dat geldt zeker voor de bloembollenteelt, wat toch een kapitaalsin16 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

tensieve teelt is. Juist dan is het belangrijk om te weten wat er eventueel nog nodig is voor een optimaal resultaat.” De uitslagen zijn door de jaren heen steeds fraaier geworden, zo laat hij zien. “Kijk, hier een uitslag uit 1952. Het lijkt er heel anders uit te zien dan nu, maar toch geven we nog steeds voor een belangrijk deel dezelfde informatie. Er is wel het een en ander bijgekomen, en dat maakt het lezen ervan voor ondernemers niet altijd eenvoudiger. Wij geven uiteraard wel een toelichting op de begrippen, maar komen niet met de uitslag bij de teler langs om die helemaal door te nemen. Dat zien wij meer als een taak voor de bedrijfsadviseur. Het is wel weer een van mijn taken om goed in contact te staan met bedrijfsadviseurs en voorlichters, en hen te informeren waar nodig. We beseffen bij BLGG heel goed dat een goede interpretatie van de monsteruitslag staat of valt met de uitleg. Dat blijft schipperen voor ons.”

‘Slib is een beetje een mengelmoes van lutum en sloef. Het is maar net waar het meeste van aanwezig is in het slib’ Een van de mythes die hij nog regelmatig tegenkomt als hij vertelt over de uitslagen, is dat een hoge pH gekoppeld is aan een hoog calciumgehalte. “Dat is echt onjuist. Onderzoek laat dat zo duidelijk zien. Zodra de pH boven de 7,5 komt neemt de beschikbaarheid van calcium juist sterk af.” Hoe lastig het is om een nieuw begrip te introduceren, blijkt nog vaak als het gaat om het

Arjan Reijneveld: ‘Er valt te spelen met elementen’

percentage lutum. Dat heette tot 1998 het percentage slib of afslibbaar. “Slib is een beetje een mengelmoes van lutum en sloef. Het is maar net waar het meeste van aanwezig is in het slib. Veel lutum betekent een goed bindend vermogen van calcium, magnesium en kalium. Veel sloef betekent een goed wateropnemend vermogen. Om die reden hebben we slib vervangen door lutum, maar het is net als met de pk’s bij trekkers. Die heten al heel lang kilowatts en toch blijft voor veel ondernemers het aantal pk’s belangrijk.”

VARIËREN De belangrijkste beperkende factor op bemestingsgebied is voor agrarisch Nederland de

ogelijk is vruchtbaar’

mestwetgeving. Ondernemers zitten op enig moment aan hun maximum, als het om de hoofdelementen gaat. Toch ziet Reijneveld daar nog wel mogelijkheden om meer te doen dan mogelijk lijkt. “De opname van mineralen door de wortel is een kwestie van chemie, van plussen en minnen. Nitraat is een negatief geladen ion, en kan alleen worden opgenomen als er ook positieve ionen zijn, zoals kalium, magnesium of calcium. Door te zorgen voor voldoende positieve ionen, die niet onder de mestwetgeving vallen, kun je de stikstofopname stimuleren. Er valt wat dat betreft te spelen met elementen. Zo kun je ook de opname van de positieve ionen versterken zonder stikstof te strooien. Door zwavel toe te passen bereik je

hetzelfde effect. En zwavel begint echt schaars te worden in de bodem. Tot in de jaren tachtig viel er jaarlijks vijftig kilo per hectare zwavel gewoon uit de lucht. Door de aanpak van de luchtverontreiniging is dat nog maar vijf kilo per hectare. De behoefte van gewassen is echter niet afgenomen. Zwavel is gewoon nodig voor bijvoorbeeld de eiwitaanmaak in planten en voor de kwaliteit van het eindproduct.”

GOED REKENEN Van essentieel belang voor elke ondernemer is en blijft de bodemvruchtbaarheid. Organische stof speelt daarin de hoofdrol. Reijneveld erkent dat de weergave op de uitslag van BLGG relatief summier is als het gaat om het percen-

tage organische stof. “We weten dat organische stof verschillende fracties kent, zoals de snel afbreekbare organische stof, maar ook de stabiele organische stof ofwel humus. Het maakt nogal wat uit of je een grond hebt met veel snel afbreekbare organische stof of juist veel humus. Die laatste fractie zorgt voor een dempend effect van droogte of juist nattigheid. En zorgt voor binding van elementen en een gevarieerd bodemleven. Op het verslag is een organischestofbalans te vinden die aangeeft hoeveel organische stof nodig is om het gehalte op peil te houden.” Hij was betrokken bij de samenstelling van de nieuwe Bemestingsadviesbasis bloembollen, en zag daar de hogere afbraakcijfers voor de duinzandgronden. “Dat was voor mij ook verrassend. Daar zie je waar de mestwetgeving van de afgelopen jaren toe heeft geleid. Het oude principe van eenmaal per drie jaar stalmest strooien was zo gek nog niet. Daarmee kon je de bodemvruchtbaarheid op peil houden.” Die ruimte biedt de regelgeving nu echter niet. Wat staat de teler op die gronden dan te doen? “Er is niet veel ruimte om het organischestofgehalte te verbeteren, ook als je de volledige ruimte van de mineralenwetgeving gebruikt. Zorg in ieder geval dat je via groenbemesters extra organische stof toevoegt. Dat is echt nodig, want als je dat niet doet dan gaat het bindend vermogen van zo’n grond achteruit, met als gevolg minder kalium en ook minder sporenelementen. Daar was de stalmest juist zo goed voor. Dat is echt een vervelend bijeffect van de regels.” Een van de conclusies in zijn proefschrift was dat de bodemvruchtbaarheid in Nederland door de jaren heen niet is afgenomen. “Dergelijke ontwikkelingen gaan heel langzaam. Je ziet het niet plotsklaps dalen. Maar juist op de duinzandgronden zie je dit wel achteruit gaan, en dat baart wel zorgen.”

VRAAGTEKENS De laatste jaren neemt de belangstelling voor het bodemleven toe. BLGG AgroXpertus merkt dat ook. Reijneveld: “Toen ik twee jaar geleden een verhaal vertelde bij de presentatie van de BAB had ik maar één dia over het zogenoemde soil food web. En waar gingen bijna alle vragen over? Juist over die ene dia. We kunnen in ons laboratorium aan het soil food web bepalingen doen. Grote vraag voor mij blijft hoe die gegevens te interpreteren, en vooral, wat kan ik als ondernemer ermee om het bodemleven te verbeteren?” 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 17

BEMIDDELING

‘Ted staat met zijn voeten in o Exporteurs en kwekers weten elkaar steeds vaker rechtstreeks te vinden, zonder tussenkomst van de bemiddelaar. Dat heeft ongetwijfeld effect op de rol en positie van de bemiddelaar. Tegelijkertijd zien we dat nog altijd een groot aantal bemiddelaars een goede boterham verdient aan het bijeen brengen van vraag en aanbod. Dat roept vragen op. Voor BloembollenVisie is dit aanleiding om te starten met een nieuwe serie over bemiddeling. Hoe geeft de bemiddelaar van nu invulling aan het begrip toegevoegde waarde? Ted Kortekaas van CNB bijt het spits af. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

D

e handel is de laatste jaren sterk veranderd, niet in de laatste plaats omdat het aantal marktpartijen flink is afgenomen, vindt CNB-vertegenwoordiger Ted Kortekaas. “Toen meer partijen actief waren, was de handel minder transparant. Daar was denk ik vooral de bemiddelaar bij gebaat. Nu er minder partijen zijn en we internet hebben, zijn de stromen transparanter geworden.” Niet dat hij daar ‘last’ van heeft. “Ik heb mijn handen vol aan mijn inkoopwerkzaamheden voor De Leeuw Flowerbulb Group en voor de andere vaste klanten voor wie ik de inkoop doe.”

OVERSTAP Met name met De Leeuw heeft Ted een bijzondere samenwerking. Hans Oudshoorn van De Leeuw legt uit: “Wij doen al zo’n twintig jaar


zaken met Ted. Het begon met een paar kistjes lelies en dat groeide langzamerhand uit naar steeds meer. Op het moment dat onze eigen

Bemiddeling anno nu Het gaat er in het bemiddelingsvak anno nu heel anders aan toe dan pakweg tien, vijftien jaar geleden. De komst van internet heeft daarin een grote rol gespeeld: daarmee is de markt transparanter geworden. Ook het feit dat er nogal wat exportbedrijven, kwekerijen en broeierijen zijn weggevallen is van invloed op de handel. Wat betekent dit voor de rol en positie van de bemiddelaar? Hoe geeft hij invulling aan zijn meerwaarde? En hoe ziet zijn klant-exporteur dat? Voer voor een nieuwe serie in BloembollenVisie.

inkoper afscheid nam van De Leeuw, hebben wij besloten om Ted te vragen de volledige inkoop voor ons bedrijf op zich te nemen. Hij deed al meer dan de helft van alle koopbriefjes, dus zo groot was die stap niet meer. Op ons verzoek heeft hij toen de overstap gemaakt van Hobaho naar CNB, met name vanwege het goede gevoel dat wij bij dit bemiddelingsbureau hadden. Dat is nu zes jaar geleden.” Voor Ted was dat ‘best spannend’ erkent hij. “Je laat iets vertrouwds achter voor iets waarvan je nog niet precies weet hoe het gaat uitpakken. Dat is gelukkig goed gegaan.” Ted is in het seizoen een dagdeel per dag bij De Leeuw op kantoor. “Dan loop ik de koopbriefjes na, kijk ik de partijen na die binnengekomen zijn, help ik eventuele problemen op te lossen. De rest van de tijd werk ik vanuit mijn kantoor bij CNB van waaruit ik ook mijn andere klanten bedien.” Door de nauwe samenwerking voelt Ted zich – behalve CNB’er – ook een medewerker van De Leeuw. “Ik voel me daar net zo thuis als hier bij CNB. Als er een bedrijfsuitje of barbecue wordt georganiseerd, ben ik er ook bij.” “Ted staat met twee benen in ons bedrijf”, vult Hans aan. “Hij kent onze klanten, weet ook wat er bij die klanten speelt, wat welke klant nodig heeft en neemt dat mee in zijn inkoopwerkzaamheden. We hoeven dus niks uit te leggen. Dat is het verschil met een ‘traditionele’ bemiddelaar die meer op afstand opereert. Voor ons is dat vooral de meerwaarde van deze samenwerking.”

KORTE LIJNEN Ted vindt het op zijn beurt fijn dat hij van De Leeuw de ruimte krijgt om ook naar eigen inzicht de te verwachten vraag in te vullen. “Dit seizoen zijn we allemaal verrast door de plotselinge schaarste in de tulpen: het leek zo’n mooi seizoen te worden en opeens begon het te kan-

ns bedrijf’ telen. Op basis hiervan ben ik nu alweer tulpen aan het inkopen voor volgend jaar. Dat hoef ik dan niet te overleggen met Hans, hij gaat er vanuit dat ik weet wat ik doe. Overigens spreken we elkaar elke dag wel even, de lijnen zijn heel kort.”

‘We hoeven niks uit te leggen’’ Werken voor zo’n grote, vaste opdrachtgever kan een mens ook lui maken: je kostje is immers gekocht? “Dat lijkt misschien zo, maar zo werkt het niet”, stelt Ted. “Sowieso loopt de handel het hele jaar door – na de lelies komen de tulpen en narcissen – en De Leeuw verwacht dat ik altijd scherp ben. En terecht. Zij rekenen op snelheid van handelen en goede kwaliteit tegen een juiste prijs. Daarbij ben ik verantwoordelijk voor het leggen en onderhouden van goede contacten met de kwekers waarmee wij samenwerken. Verder bezoek ik regelmatig shows en beurzen om op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen.” Met name de contacten met kwekers zal Ted de komende tijd meer gaan uitbouwen, benadrukt Hans. “Wij zien graag dat Ted buiten het hoogseizoen de tijd neemt om bij kwekers op bezoek te gaan. Dan kun je zien en horen waar kwekers mee bezig zijn, elkaar beter leren kennen, vertrouwen opbouwen en zo de relatie verder ontwikkelen. Met dat vertrouwen groeit ook het gunnen. Daarmee wordt de aanbodsvijver waaruit wij kunnen vissen steeds groter.” En natuurlijk dienen die gesprekken ook voor het vastleggen van het benodigde aanbod om de verwachte vraag in het nieuwe seizoen mee

Ted en Hans: ‘We hebben dagelijks contact met elkaar’

te kunnen invullen. “Dat ga ik zeker oppakken. Vooral nu steeds meer kwekers zich verenigen in kwekersverenigingen wordt het vrije aanbod dat op de markt komt beperkter. Daar moeten we tijdig op inspelen.”

VERTROUWEN Hans en Ted zijn tevreden over de samenwerkingsvorm die zij hanteren. Toch vindt hun voorbeeld niet veel navolging in het vak. Dat begrijpen ze op zich wel. “Je legt jezelf wel vast, dat wil niet iedereen.” De samenwerking brengt wellicht ook enige kwetsbaarheid met zich mee

voor beide partijen. Hans: “Ondernemen is risico nemen. Wij kennen elkaar al zo lang, het vertrouwen is groot. Daarbij is Ted nog nooit ziek geweest of op een andere manier uit de roulatie geraakt.” Ted: “Bovendien zit Hans zelf dicht op de handel, dus als het nodig is, kan hij ook dingen overnemen. Daar maak ik me dus niet druk over. Daarbij heb ik naast De Leeuw ook nog andere klanten, dus met die kwetsbaarheid valt het wel mee.” Voor deze bemiddelaar en exporteur is helder dat hun samenwerking meerwaarde biedt voor beide partijen. “Anders hou je dat ook niet zo lang vol.”


VAKVENSTER

Welkom op Hawaï Fotografie: René Faas Tekst: Jeannet Pennings Het lijkt zo vanzelfsprekend: bollen planten, ieder jaar weer. Waren de omstandigheden vorig najaar echter bijzonder nat, medio september is de aftrap voor 2014 verrukkelijk. Als de mist ’s morgens is opgetrokken en de zon zijn hoofd om de hoek steekt, is het net het strand van Hawaï achter op de plantmachine van V.d. Slot Tulips. Op rupsbanden – om de grondstructuur zo min mogelijk te bederven – wordt een perceel in Leimuiden voorzien van hyacinten in netten. Dat gebeurt in opdracht van Zonneveld uit Voorhout, waar in de directe omgeving verse grond een heikel punt is. Komende weken zijn de tulpen aan de beurt, maar dan moet het wel wat kouder zijn. Ach, dan doen we gewoon een zomerjasje aan.

Organische stof Verwen uw bodemleven met

Trekkers te koop gevraagd

Voor export alle types • • • •

Champost Voor meer informatie en mogelijkheden omtrent het gebruik

Massey Ferguson John Deere Same Universal / UTB

• • • •

Landini Ford Fiat Zetor

Schade, roest of mankementen geen bezwaar. U kunt alles aanbieden!

van Champost, kunt u contact opnemen met J. Vermeulen, tel nr. 06 83 994 891 of per email: [email protected]

H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

Champignoncultuur R. Peffer B.V.,

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

Postbus 55, 5330 AB Kerkdriel, 0418-637777

Net B.V. Bant kan voor u verzorgen: Dubbelnetplanten op 1.50 en 1.80 meter Diverse mogenlijkheden bodembewerking Bollenoogst op 1.50 en 1.80 meter Machineverhuur ƉůĂŶƚΘƌŽŽŝͲĐŽŵďŝŶĂƟĞƐ

www.netbv.nl 0527-61 74 69

06-53 67 32 95

Banterweg 28 Bant

Kijk ook op onze vernieuwde website!

Naast de uitgebreide kennis en ervaring op ons vakgebied onderscheiden wij ons door het bedenken van creatieve oplossingen, het leveren van kwaliteit en het verlenen van snelle service. ° KLIMAATBEHEERSING

Specialist in groen veilen!

° CO2- EN ETHYLEENREGELING ° KRACHT-, LICHT- EN

HUISINSTALLATIES ° PROGRAMMA’S VOOR

BOLLENCELLEN EN KASSEN

U overweegt groen te gaan veilen? Een succesvolle groene veiling vraagt een goede voorbereiding! Het veilingteam van Hobaho is expert in deze specifieke manier van veilen en is gaarne bereidt u vrijblijvend vakkundig advies te geven!

° ZONNEPANELEN ° KEURING EN INSPECTIE VAN

INSTALLATIES ° ADVISERING

Zandvaart 25, 1764 NK Breezand Telefoon: (0223) 52 1500

Neem voor informatie contact op met: Patrick Blijleven - 06 2021 8999 | Kees Hopman - 06 1502 0994. Of uw eigen intermediair.

[email protected] www.kaandorp-wijnker.nl

www.hobaho.nl • [email protected]

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout

www.loonbedrijfslot.nl

mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

Noordwijkerhout - 0622398042

e-mail: [email protected]

VLAMING Agri %HNLMNGHYHUQLHXZGH6RXF\7UDFN67HFK

9HUODDJGGHERGHPGUXNPHW LQYHUJHOLMNLQJWRWFXOWXXUEDQGHQ

9HUNULMJEDDULQFPHQFPUXSVHQ 9HUVWHOEDDULQVSRRUEUHHGWHYDQ PPWRWPP

Gespecialiseerd in Bloembollen en plantenteelt, gewasverzorging, contract-nettenteelt en grondverzet.

7 ,QWHUQHWZZZYODPLQJ JURHSQO

SCHUIM APPARAAT Schuim apparaat:

Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

.DQJHSODDWVWZRUGHQRSLHGHUHJHZHQVWH$NHUERRPPDFKLQH (OHNWULVFKHK\GUDXOLVFKHRQWVPHWEDN &DELQHGRXFKH 'RRUGXZGRXFKH .HWWLQJEDDQGRXFKH $XWRPDWLVFKHGRXFKH

Voordelen: *HHQUHVWYORHLVWRI *HHQYLUXVEDFWHULHHQVFKLPPHO RYHUGUDFKWWXVVHQNLVWHQPHWSURGXFW

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

*LHWHULM;.Noordwijkerhout1HGHUODQG 7HO ±)D[ ± (PDLOLQIR#DNHUERRPQO:HEZZZDNHUERRPQO

WERELDBOL

Butchart Gardens, Vancouver Island, Canada In de Wereldbol is stil gestaan bij verzamelaars en naamgevers van bolgewassen. Hierbij zijn ook plantentuinen uit binnen- en buitenland de revue gepasseerd. In de komende afleveringen sta ik stil bij tuinen in binnen- en buitenland die ik in de loop van de jaren heb bezocht: wat is er te zien aan bolgewassen, aangevuld met een stukje geschiedenis. Tekst en fotografie: Peter Knippels

N

a de oudste botanische tuin ter wereld de stap naar het heden met ‘nieuwe’ tuinen aan de westkust van Canada en de VS. Tuinen die net komen kijken: sommige zijn nog geen veertig jaar oud. Ze zijn bijna allemaal particulier initiatief. We gaan van noord naar zuid. De eerste tuin is Butchart Gardens op Vancouver Island in Canada. Butchart Gardens is geen botanische tuin. Het laat zich het beste vergelijken met de Keukenhof in Lisse. Het is een 22 hectare grote, jaarrond geopende tuin, gericht op alle plantengroepen. Er zijn geen kassen. Ik ben er in de zomer geweest, maar volgens de verhalen en foto’s moet een bezoek in het voorjaar erg mooi zijn met de bloeiende bolgewassen.

CEMENTPRODUCTIE Butchart Gardens kent zijn geschiedenis in een andere business: steenwinning voor de productie van cement. In 1888 wordt gestart met de steenwinning op en rond de locatie waar nu Butchart Gardens is gevestigd. Vlak na 1904 laat Jennie Butchart, de echtgenote van oprichter Robert Pim Butchart, de eerste tuin aanleggen: de Sunken Garden. Deze wordt gevolgd door een Japanse tuin in 1908 en in de decennia erna door een Italiaanse tuin en een rozentuin. Bezoekers weten spoedig de weg te vinden naar Butchart Gardens. In de jaren twintig 24 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

De Sunken Garden van Butchart Gardens ligt tien meter diep van de 20e eeuw bezoeken jaarlijks al meer dan 200.000 mensen de tuin. De cementproductie wordt in 1916 gestaakt en de productie van cementen dakpannen en potten in de jaren 50 van de 20e eeuw.

DIEPE TUIN Zoals gezegd bezoeken we met ons gezin de tuin in de zomer. Het is een zonnige dag. Mede onder invloed van de nabij gelegen Stille Oceaan is het niet te warm. Vanaf de ingang lopen we naar de Sunken Garden. Als je hier aankomt, is het direct duidelijk waarom het deze naam heeft. De tuin ligt enkele tientallen meters lager, omgeven door met bomen begroeide hellingen. Van bovenaf heb je mooi overzicht en met wat fantasie zie je een impressionistisch schilderij: een mooie afwisseling van kleuren en vormen. Ik ben niet zo’n liefhebber van strak aangelegde tuinen, maar dit vind ik toch wel mooi. In de gehele tuin, dus ook in de Sunken Garden, staan in de zomermaanden volop en overal bloeiende dahlia’s. Ik zie geen gladiolen en lelies, waarschijnlijk zijn deze al uitgebloeid. Ik heb in het voorjaar gemaakte foto’s gezien waarop een groot aantal tulpen en narcissen in allerlei kleuren staan. Lopend

Bezoekinfo: Butchart Gardens 800 Benvenuto Avenue, Brentwood Bay, Vancouver Island www.butchartgardens.com

door de Sunken Garden, leidt het pad ons langs groepjes varens en Hosta’s, keurig netjes geordend geplant onder een bomenpartij. Die woorden horen wel bij de tuin: keurig netjes en geordend. We zien geen papiertje op de grond of een verdorde bloem aan een plant.

BIJZONDERE VERZAMELING Na de Sunken Garden loopt de route naar Ross Fountain. Dit is een formatie van fonteinen die water in allerlei patronen de lucht in spuiten. Onze volgende stop is bij twee zo’n vier meter hoge totempalen. Deze palen zijn geplaatst ter herinnering aan de native Americans die hier ooit woonden. Het beeld wordt bij steeds duidelijker: Butchart Gardens is een bijzondere verzameling van tuinen, beelden en andere ornamenten die niet echt bij elkaar horen. Anderzijds maakt dit de tuin wel charmant. Wij vermaken ons wel. Op naar de volgende tuin: de Japanse tuin, gevolgd door de Italiaanse tuin en tot slot de Rose Garden. In deze rozentuin staan tientallen verschillende rozenrassen: oude en nieuwe variëteiten. We maken er een leuke zoektocht van naar rassen met geurende bloemen. De vraag is of het bij een bezoek aan Vancouver de moeite waard is om de ferry te nemen naar Vancouver Island voor een bezoek aan Butchart Gardens. Zeker, maar een bezoek moet niet het doel zijn van de trip. Het is een leuke tussenstap naar de kust van Vancouver Island om bijvoorbeeld walvissen te gaan kijken of om naar de wildernis op het noordelijk deel van het eiland te gaan.

ONDERZOEK EN PRAKTIJK

De afgelopen eeuw is er veel onderzoek gedaan aan bloembollen. Praktische problemen werden opgelost. Nu de sector op een keerpunt staat waar het gaat om de collectieve financiering van onderzoek, is het goed om nog eens na te gaan wat het onderzoek de praktijk heeft gebracht. In deze nieuwe serie staat die vraag centraal. In deze aflevering: de warmwaterbehandeling. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

A

ls er een onderwerp is dat past bij het ontstaan van het bloembollenonderzoek in Lisse, dan is het wel de warmwaterbehandeling. Om het stengelaaltje in narcis het hoofd te bieden werd de latere professor Egbert van Slogteren achter de linies vandaan gehaald om in 1917 met onderzoek aan deze kwaal te starten. Hij ging aan de slag met de warmwaterbehandeling, had succes, en zijn naam was gevestigd. Wie de bronnen nog eens goed doorneemt, ontdekt dat niet in Lisse, maar in Groot-Brittannië de basis voor dit resultaat werd gelegd. Daar was het James Ramsbottom die in 1916 uitgebreide proeven deed met het koken van narcissen, met name tegen stengelaaltje. Hij stelde vast dat een behandeling van vier uur 44°C de aaltjes volledig doodde, en de bollen nauwelijks beschadigde. Hij experimenteerde met allerlei toevoegingen, waaronder toen al formaline, maar daar kwam verder niet zoveel uit. Op deze gegevens kon Van Slogteren voortbouwen. Hij stimuleerde de ontwikkeling van praktische kookapparatuur, waarmee deze behandeling uitvoerbaar werd. En het werd een succes. Niet alleen om stengelaaltjes te doden, maar ook de narcisvlieg. Die laatste zorgde voor een jarenlang importverbod in de Verenigde Staten.

JAREN STIL Dat succes beperkte zich overigens heel lang tot de narcis, ook al meldde Van Slogteren in 1923 dat ook hyacinten tegen stengelaaltje te koken zouden zijn. Naast stengelaaltje en nar-

xxxxc

Dodelijke warmte cisvlieg bleek ook bolrot aan te pakken met het koken, zo toonde Van Slogteren in 1931 aan. Daarna bleef het lange tijd stil op het terrein van onderzoek naar warmwaterbehandeling. Eind jaren vijftig blijken gladiolenkralen ook goed te koken te zijn, en in 1973 vinden de eerste proeven met lelies plaats. In de jaren zeventig richtte het onderzoek zich op het vervangen van kwik als toevoeging aan het kookbad. De giftigheid voor mens en milieu was zodanig, dat een alternatief noodzakelijk was. In 1975 schreef Beijersbergen een uitgebreid artikel in Hobaho waarin hij aangaf dat formaline een uitstekende vervanger was, zonder de schadelijke effecten van kwik. Hij baseerde zich daarbij op onderzoek van De Rooy. Wel merkte hij op dat formaline ook geen onschuldig middel was. Het advies was vooral om het in de buitenlucht te gebruiken en aan de windzijde van de ketel te gaan staan.

SNELLE GROEI Tussen 1980 en 2000 breidt het scala aan gewassen dat een warmwaterbehandeling kan doorstaan zich snel uit, telkens gebaseerd op onderzoek op het LBO. Een greep uit die gewassen: Hollandse iris, Anemone, Galanthus, Allium, Nerine, Liatris, Iris reticulata, Crocus en Aconitum. In de meeste gevallen gaat het hierbij om de bestrijding van een van de aaltjessoorten waar deze bolgewassen last van kunnen hebben. Zoals bijvoorbeeld het bladaaltje in lelie, waar in 1990 nader onderzoek naar wordt gedaan, of het destructoraaltje in

tulp, waar in 1989 een publicatie over verschijnt. Dat koken ook schade kan geven, blijkt bij lelie, waar midden jaren negentig onderzoek wordt gedaan naar de relatie tussen koken van leverbare bollen, snel invriezen en schade. Het toevoegen van formaline leidt begin 21e eeuw tot problemen met de toelating. Voor PPO reden om in 2005 verslag te doen van onderzoek naar alternatieven voor formaline.

TULP IN BAD Aan het einde van de collectieve financiering is er nog een gewas dat opzien baart als het om koken gaat: de tulp. Was heel lang die methode beperkt tot hardschalige tulpen in combinatie met destructoraaltje, de blijvende problemen met het stengelaaltje vragen om een alternatief voor grondontsmetting. Onderzoeker Martin van Dam start met kookproeven, die, vooral als er een goede voorbehandeling plaatsvindt, in de meeste gevallen een goed resultaat opleveren. De resultaten zijn zelfs zodanig dat in 2014 de NVWA deze mogelijkheid aan getroffen telers aanbiedt als alternatief voor het vernietigen van aangetaste partijen. Anno 2014 richt de bloembollensector zijn blik weer van de warmwaterbehandeling af. Onderzoek naar de zogenoemde Controlled Atmosphere Temperature Treatment (CATT) staat landbouwbreed in de belangstelling, de bloembollensector niet uitgezonderd. De dodelijke warmte blijft, maar het water verdwijnt. 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 25

VASTE PLANTEN

Verbetering van kwaliteit en assorti De vasteplantensector heeft het nog steeds moeilijk. De economische crisis laat de sector niet ongemoeid, hetgeen zich uit in afnemende vraag, kleinere marges en een verschralend assortiment. In die context belichten een aantal vasteplantenkwekers in BloembollenVisie hun bedrijf. In deze zevende aflevering is dat fa. Gebr. Rotteveel uit Noordwijk. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

V

asteplantenkwekerij fa. Gebr. Rotteveel was destijds één van de eerste bedrijven die in het Langeveld de bollenteelt ter hand nam. Dat gebeurde door de opa van de huidige jongste generatie, die bestaat uit Jan-Willem Rotteveel en zijn neven Roy en Jim. Legde de oprichter zich aanvankelijk voornamelijk toe op de narcissenteelt (waaronder ook de veredeling), in de jaren zeventig kwamen de zoons Gerard en Kees in het bedrijf en werd de bollenteelt uitgebreid met snijbloemen. Gebrek aan uitbreidingsmogelijkheden deed de firmanten op een gegeven moment besluiten over te stappen op een andere teelt en dat werden de landplanten. Toen ook de pottenteelt zijn intrede deed en al snel in omvang groeide werd eind jaren negentig de landplantenteelt afgestoten.

POTTENTEELT In 2009 traden de neven Jan-Willem en Roy toe tot het bedrijf, in 2012 gevolgd door Jim Rotteveel. Anno 2014 telt het bedrijf vijf vennoten, waarvan vader Gerard aan het afbouwen is. Het teeltplan omvat inmiddels vijf hectare en bestaat voornamelijk uit de P9-pottenteelt, bestemd voor de groothandel, hoveniers, collega-kwekers (als uitgangsmateriaal voor grotere maten potten) en via de tussenhandel ook de tuincentra. Het assortiment omvat inmiddels zo’n 350 variëteiten en is vooral gericht op de aanlegmarkt. Gezonde, sterkere cultivars derhalve die veel gebruikt worden bij openbaar groenprojecten en die weinig onderhoud vergen. Daarnaast wordt een deel voor één klant op contract in P11-potten geteeld. Jan-Willem Rotteveel in dit verband: “We telen dus uitsluitend potten en zijn daarbij redelijk flexibel in de potmaat. Wil een klant een andere potmaat, dan kan dat. We hebben het land er niet voor om potten én landplanten te telen en om het goed te doen moet je toch gaan specialiseren. Beide teelten hebben namelijk op hetzelfde moment veel aandacht nodig. Dat de potten op zand geteeld worden is een bewuste keuze. Wij 26 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

zijn de mening toegedaan, dat je daardoor een betere kwaliteit kunt leveren omdat de planten doorwortelen in het zand. Daardoor nemen ze beter vocht op en zijn ze in de winter ook beter bestand tegen vorst.

‘Het gaat om de soortechtheid en plantgezondheid’ Wij hebben gekozen voor P9-potten omdat dit de meest gangbare maat is voor de handel in vaste planten. Het gaat daarbij om soortechtheid en plantgezondheid en niet om de uiterlijke kenmerken van een mooi bloeiende plant. “

GROEISEIZOEN De vijf belangrijkste gewassen bij de fa. Gebr. Rotteveel zijn Geranium (40 soorten) met als speerpunt G. macrorrhizum in diverse variëteiten, Anemone (12 herfstbloeiende soorten),

Lavendel, Persicaria en siergrassen en als nicheproduct de lastig te telen Meconopsis, de blauwe papaver. Over het verloop van het groeiseizoen heeft men op het bedrijf niet te klagen. “We zijn half mei begonnen met planten en dat liep door tot half september. Op een paar hoosbuien na is het groeiseizoen prima verlopen. Augustus was te nat en te koud, maar september is een mooie groeimaand geweest en het groeiseizoen is nog niet voorbij. De meeste soorten blijven buiten overwinteren, al dan niet met een vorm van dek, variërend van een plastic tunnel tot vliesdek. Het grootste deel heeft geen dek nodig, andere soorten gaan de kas in om ze vorstvrij te houden. Tachtig procent gaat van het voorjaar weg en de overige twintig procent in het najaar. Overigens doen we tachtig procent van de vermeerdering (het maken van de stekken) zelf. We hebben een contractteler die voor ons de landplanten voor dit doel teelt. Belangrijk voor ons is dat we de zekerheid willen hebben dat we de planten kunnen telen die we willen en daarmee de kwaliteit voor onze afnemers continu garanderen. Daarnaast trekt het ook onze arbeidsfilm een beetje glad.”

VRAAG EN AANBOD Bij de sortimentskeuze wordt zo veel mogelijk gekeken of het aanbod aansluit op de vraag. Jan-Willem Rotteveel: “We kijken ieder jaar kritisch welke soorten we denken te verkopen en welke niet en houden ogen en oren open om te weten te komen wat we aan het sortiment kunnen toevoegen. We hebben vrij veel direct contact met onze klanten en ook op die manier proberen we geluiden uit de markt op te pakken. Wat dat betreft zijn we flexibel en staan we voor alles open. Ook voegen we ieder jaar soorten toe aan onze assortimentslijst (www. gebr-rotteveel.nl). Dat zijn in de regel geen nieu-

ment speerpunten Gebr. Rotteveel

De nieuwe generatie in het bedrijf. Van links naar rechts Jan-Willem, Jim en Roy Rotteveel wigheden, maar soorten die wij denken goed te kunnen maken en waar onze klanten iets mee kunnen met als belangrijkste criterium dat het sterke gezonde tuinplanten moeten zijn. In de pottenhandel heb je te maken met veel zoeklijsten waarop je aan kunt geven wat je kunt leveren. Daar heb je als producent weinig invloed op. Persoonlijk zouden wij dat graag anders willen zien. Soms vraag je je af waarom een mooi soort gewoon niet opgepakt wordt. Wij zouden andere schakels best graag van informatie willen voorzien en wat dat betreft pleiten we voor meer linkjes tussen kwekers en afnemers. Natuurlijk volgen we marktveranderingen op de voet, maar je moet daarnaast ook je eigen plan trekken. Dat vinden wij belangrijk omdat we er goed over nagedacht hebben of iets bij ons past en of wij vinden dat daar toekomst voor is. Inschakeling van de bemiddeling is bij onze handel beperkt. Komt er vraag via dat kanaal, dan proberen we die in te vullen. Het overgrote deel verkopen we echter direct via onze eigen bestaande contacten. Een nicheproduct als Meconopsis loopt wel via de bemiddeling. In dit geval via René Schrama van CNB New Plants die voor ons naar postorder en export bemiddelt.”

AUTOMATISERING Een andere activiteit die de nodige aandacht vergt en ook krijgt is de automatisering van bedrijfsprocessen. “Met 350 soorten en twee potmaten die per soort ook nog eens in meer-

dere partijen onderverdeeld zijn is dat ook wel nodig”, aldus Jan-Willem Rotteveel. “Zo hebben we op logistiek gebied de beschikking over een systeem dat precies kan aangeven waar wat staat. Alle betonpaden zijn genummerd en iedere partij heeft zijn eigen locatie. Al die gegevens staan in de computer, zodat we bij het verzamelen van de orders zo efficiënt mogelijk kunnen werken. Daarnaast beschikken we over een naar onze wensen aangepaste potmachine. Die staat op een kar, rijdt naast het bed en zet de gevulde potjes met een hefinstallatie op de grond. Ook het planten van de pluggen in de trays gebeurt met behulp van een machine. Het afleveren zelf is allemaal handwerk, al proberen we ook daar waar mogelijk wat te verzinnen om de lasten te verlichten of het werk eenvoudiger te maken.”

PROMOTIE Jan-Willem Rotteveel is namens zijn bedrijf ook actief betrokken bij de vakbrede promotie van de vasteplantensector. Niet alleen door de deelname en organisatie van de vasteplantenshow op Keukenhof, maar ook de via de Perennial Power, een initiatief van een 25-tal vasteplantenkwekers om de collectieve promotie van vaste planten onder de consument op te zetten. “Het initiatief is begin dit jaar gestart met iVerde als uitvoerende partij. Perennial Plant gaat de Dag van de Vaste plant verzorgen en stuurt daarnaast meerdere persberichten naar de consumentenpers. Daarmee moet het gat worden

opgevuld dat is ontstaan door het wegvallen van het PT en PPH. Het aantal deelnemers lijkt misschien niet veel, maar er is nog niet actief geworven. In elk geval siert het de deelnemende kwekers dat ze hun nek hebben uitgestoken en daarmee een aftrap mogelijk gemaakt hebben. Ik denk dat het goed is om zo’n collectieve promotie te doen om de vaste plant in zijn totale omvang bij een breed publiek onder de aandacht te brengen. Ieder bedrijf, dat zijn brood verdient in de vaste planten is gebaat bij deze collectieve promotie.”

TOEKOMST Over de toekomst maken Jan-Willem Rotteveel en zijn neven zich weinig zorgen. “We zijn er niets voor niets met zijn drieën ingestapt, zo antwoordt hij lachend. “Ik geloof dat de toekomst er wel goed uitziet. Wel is het belangrijk om de consument van informatie te blijven voorzien en hem te overtuigen wat je met vaste planten allemaal kunt. Veel tuinen zitten vandaag de dag ‘dichtbestraat’. Een tuin hoeft helemaal niet veel werk te zijn. Probleem is alleen dat de kennis bij de consument steeds meer ontbreekt. Perennial Power vult dat best goed in en als individuele kweker heb je daar niet veel tijd voor. En wat ons eigen bedrijf betreft: ook voor onszelf hebben we vertrouwen in de toekomst. We groeien in de jaren met onze klanten mee en proberen de markt in de gaten te houden. Verbetering van kwaliteit en assortiment zijn daarbij onze twee belangrijkste speerpunten.” 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 27

CNB ACTUEEL

Veel animo voor CNB Bloem- en relatiedagen verwacht Van 13 tot en met 15 januari worden in het CNB-handelscentrum in Lisse de CNB Bloem- en relatiedagen gehouden. Deze opzet vloeit voort uit de strategie van CNB om shows te organiseren rondom specifieke producten op het moment dat deze in bloei staan en optimaal tot hun recht komen. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

V

olgens Diane Gortzak (Communicatie en promotie CNB) zijn deze data gekozen omdat de ervaring heeft geleerd dat het begin van het nieuwe jaar een goed moment is om vakgenoten de gelegenheid te bieden om te netwerken. Ook is bewust gekozen voor de producten tulp, lelie en narcis, omdat die in dit jaargetijde optimaal gepresenteerd kunnen worden. “Vandaar de naam CNB Bloem- en relatiedagen met enerzijds een productshow en anderzijds netwerken. Daarnaast is aansluiting gezocht bij de openingstijden van de Mechanisatietentoonstelling in Vijfhuizen, zodat vakgenoten deze twee evenementen kunnen combineren.”

POSITIEVE REACTIES De reacties op de nieuwe opzet zijn tot nu toe zonder meer zeer goed. Diane Gortzak: “Dat geldt zowel voor de vertegenwoordigers die in de producten bemiddelen als de inzenders die in grote getale toegezegd hebben met producten present te zullen zijn. De showkas komt vol met marktbroei tulp, bij de lelies hebben we veel aanmeldingen met vazen van vrijwel alle veredelaars en bij de narcissen zijn we met inzenders als Narveco, H.M. Meeuwissen en de fa. M.H. v.d. Zon & Zn evenmin ontevreden, maar daar kunnen we nog wel wat inzendingen gebruiken, met name bol-op-pot producten. Persoonlijk denk ik, dat het gekozen tijdstip een goed moment is om vakgenoten bij CNB uit te nodigen en met elkaar te laten netwerken.”

bloemen relatiedagen dan ook verwachten, dat er van die drie producten veel te zien zal zijn en dat er daarnaast gezorgd wordt voor een show die er qua aankleding en sfeer goed uitziet. Waar het ons om gaat is die drie producten zo optimaal mogelijk te presenteren. Voor de één is dat de marktbroei, voor de ander de presentatie in vazen en voor de derde de bolop-pot en de vele mogelijkheden daarvan.”

LEERTRAJECT Overigens is aan de bloemen relatiedagen geen thema verbonden. “Wel gaan we werken met een bepaalde uitstraling. Om die reden hebben we de medewerking ingeroepen van het Clusius-college in Alkmaar, opleiding Bloem & design. Daarbij is gekozen voor de insteek jongeren kennis te laten maken met het bollenvak en we denken dat deze dagen een mooi podium vormen om de opgedane kennis in de praktijk toe te passen. We zijn kortgeleden bij de opleiding op bezoek geweest en hebben het project toegelicht. De leerlingen hebben we als opdracht meegegeven dat we willen werken met natuurlijke producten als hout, pallet, bollenkratjes, gaasbakken en juten et cete-

ra. Dat is voor ons de hoofdlijn en zij mogen het nu zelf verder uitwerken en invullen. Voor hen is het een echt leertraject. Daarnaast willen wij jongeren een kans geven om ervaring op te doen en daarmee willen we een bijdrage leveren aan het opleiden van een nieuwe generatie.”

LAAGDREMPELIG Gekozen is voor een laagdrempelige insteek, waarbij bezoekers volop gelegenheid geboden wordt om met de vertegenwoordigers van gedachten te wisselen. Niet uitgesloten is dat er productgerichte vakbijeenkomsten komen, maar die moeten nog worden ingevuld. Zeker is wel, dat aan de bloemen relatiedagen een keuring verbonden wordt die door de KAVB verzorgd zal worden naar het voorbeeld van de wekelijkse KAVB-keuringen.

VEE L BELANGSTELLING De voorbereidingscommissie, bestaande uit Diane Gortzak, Marlies Jager en Marjan Klootwijk, twijfelen er niet aan dat de formule zal aanslaan. Diane Gortzak: “Er is bewust gekozen voor een marktbroeishow omdat daar behoefte aan is gezien de grote belangstelling die vandaag de dag voor dit soort shows blijkt te bestaan. En wat is er mooier om begin januari te laten zien hoe het nieuwe assortiment zich in de broeierij ontwikkelt. Dus verwachten we veel vakgenoten, zeker ook gezien de combinatie met het nieuwe jaar, vertegenwoordigers en producten. De openingstijden zijn op deze drie dagen van 8.30 tot 17.00 uur, zodat een bezoek ideaal te combineren is met de Mechanisatietentoonstelling in Vijfhuizen.

PRODUCTPRESENTATIES Dat bewust is gekozen voor de producten tulp, lelie en narcis blijkt in het vak goed te worden ontvangen. Tijdens de Calla-week in mei zijn het de calla’s en vaste planten die in de schijnwerpers geplaatst worden, in de eerste helft van augustus de gladiolen en gedurende de zomermaanden de dahlia’s op de showtuin. Diane Gortzak: “De bezoekers mogen op deze 28 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

Bij de narcisseninzendigen zal het accent op de bol-op-pot producten gelegd worden

CNB PRODUCT & SHOW

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB Een rubriek die gelieerd is aan de website www.cnbproduct-show.nl. Onder de naam Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in de showruimte van CNB te zien zijn. Ook BloembollenVisie participeert middels een pagina in het blad in deze communicatievorm. Tekst: Wim Ciggaar, Fotografie: René Faas

BLIKVANGERS Vorige week stonden er lelies van verschillende veredelaars op het podium in het CNB-handelscentrum in Lisse. Het spits werd afgebeten door de kwekersrechtelijk beschermde ‘Corleone’ van World Breeding bv, een LA-hybride met een donkerrode kleur die sinds 2013 is ondergebracht in de kwekersvereniging Santana. Kwekersvereniging Santana heeft nog meer lelies onder haar hoede, waaronder ‘Amarossi®’, ‘Saltarello®’ en ‘Santini®’. De deel-

‘Vestaro’

‘Maytime’ nemende kwekers van de lelie ‘Corleone’ zijn Rooyakkers Lelie bv, Westend Bulb bv, Worldflower, Meelebo bv, C.M. Braakman, Langedijk Lelies en Th. G. van Haaster. Een andere opvallende cultivar in week 39 die de nodige aandacht trok, was de lelie ‘Maytime®’ van Gebr. Vletter & Den Haan. Deze Oriëntal is nog vrij nieuw, beschikt over een mooie helderwitte kleur en laat grote opstaande bloemen zien. Royal van Zanten maakte het rijtje blikvangers compleet en etaleerde de witte lelie ‘Vestaro®’ in de showruimte van CNB.

CNB LELIEWEEK ‘Corleone’

De geshowde lelies vormden een voorproefje op de CNB Lelieweek die plaatsvindt van

maandag 3 november tot en met vrijdag 7 november. Tijdens deze week worden er door meerdere veredelaars lelies ingezonden, maar ook een aantal broeiers zal met een inzending van de partij zijn. Te verwachten valt dan ook dat er verschillende noviteiten hun opwachting zullen maken en dat ook het huidige sortiment te bewonderen zal zijn. Deze variatie aan geshowde soorten maakt het evenement interessant voor zowel kwekerij en broeierij als export. De CNB Lelieweek is elke dag te bezoeken van 8.30 uur tot 17.00 uur en loopt vrijwel parallel aan de IFTF in Vijfhuizen en de FloraHolland Trade Fair in Aalsmeer die beide van 5 tot en met 7 november plaatsvinden. Voor meer informatie en/of bollenverkoop kan contact worden opgenomen met het CNB-lelieteam via [email protected] of via de eigen vertegenwoordiger.

CNB PRODUCT & SHOW Meer en actuele informatie over Product & Show is zoals gezegd te vinden op de eigen, direct toegankelijke webpagina (www.cnbproduct-show.nl). Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount. Twitter: @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar [email protected]. 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 29

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431128 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104


FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, paeonia daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen, dahlia’s hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

E-MAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

E-MAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Hoofd CNB Koel- en preparatiebedrijf Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502


FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431128

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617


TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

COMMERCIËLE ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand


GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL

VOORHOUT/LISSE • 1,6 ha zandgrond, snij-

BOLLENSTREEK • 6 ha zandgrond, worte-

bloemen, vanaf heden tot in overleg

len, vanaf mei tot december 2015, evt. afdek

VOORHOUT/RIJNSBURG • 1.000 rr zand-

BOLLENSTREEK en/of NOORD-HOLLAND

grond, wortelen, tulpen, geen hyacinten,

7 ha zandgrond, wortelen, teeltseizoen

vanaf heden tot in overleg

2015/2016

VOORHOUT • 1 ha zandgrond, zonnebloe-

BOLLENSTREEK • 7 ha zandgrond, Zante-

men of andere, vanaf heden tot in overleg

deschia, teeltseizoen 2015

VOORHOUT • 1 ha zandgrond, zonnebloe-

DEN HAAG • 8.000 m2 zandgrond/zavel-

men of andere, heden tot in overleg

BEUSICHEM BETUWE • 20 ha lichte klei-

grond, gras/weiland, in overleg

VOORHOUT • 1.100 rr zandland, diverse,

grond (uiterwaarden), diverse teelten, vanaf

HEM, VENHUIZEN e.o. • 5,5 ha kleigrond,


heden tot in overleg

VOORHOUT • 450 rr zandland, vaste plan-

LISSE • 1,25 ha zwarte grond, vaste planten,

ten, bloemen, vanaf heden voor meerdere

pioenen, vanaf heden, voor meerdere jaren

jaren

AANBOD

KOP VAN NOORD-HOLLAND • 10 ha

HILLEGOM • 1.400 rr zandgrond, diverse

KASRUIMTE

teelten, vanaf heden tot in overleg

WERVERSHOOF • 3.500 m² broeiruimte met

HILLEGOM • 400 rr zandgrond, diverse teel-

schuur en cellen, broeierij, direct tot in overleg

ten, direct beschikbaar

RIJNSBURG • 3 cellen met dockshelters, voor


diverse doeleinden, vanaf heden tot in overleg

diverse teelten, vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 400 rr zandgrond, diverse teelten, heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 950 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden beschikbaar NOORDWIJKERHOUT • ca. 4.000 m2 zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 1.400 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 2.000 rr zandgrond, dahlia’s of bloemen, heden tot in overleg

2015 OMGEVING WEST-FRIESLAND • 10 ha 2015 URSEM e.o. • 1 ha zwarte grond of lichte za-

BEDRIJVEN LISSE • 1.500 m2 bedrijfsruimte, enkele cel-

vel, pioenen, heden voor meerdere jaren

len, kas, rolkassen en land, ook in gedeelten

VOORHOUT e.o. • 2 ha zandgrond, hyacin-

te huur, in overleg

ten, teeltseizoen 2014

LISSE • 477 m moderne schuurruimte +

VOORHOUT e.o. • 3,5 ha zandgrond, nanus-

2

2 cellen en 100 m kantoor, voor meerdere

sen, in overleg

jaren mogelijk

WEST-FRIESLAND e.o. • 15 ha kleigrond,

LISSERBROEK • 100 m2 schuurruimte, voor

bloemkool, teeltseizoen 2015

2

opslag, in overleg NOORDWIJKERHOUT • 600 m2 schuurruimte, voor verwerking en opslag, in overleg

VRAAG KASRUIMTE

NOORDWIJKERHOUT • 600 m2 schuur-

RIJNSBURG e.o. • 250 m² rolkas + 200 rr

ruimte, voor verwerking en opslag, heden tot

open grond, diverse, meerdere jaren

november 2014

BOLLENSTREEK 2.500 m2 kasruimte, diver-

VOORHOUT • 800 m2 schuurruimte, diverse,

se, in overleg

vanaf heden t/m in overleg

HILLEGOM e.o. • 3.000 m2 kasruimte, vaste

REESERVEEN/HARDENBERG • 6 ha akker-

planten, 1 november t/m 1 mei 2015

bouwland/grasland, tulpenteelt, vanaf het najaar beschikbaar

VRAAG

VIJFHUIZEN • 6 tot 12 ha zandgrond, tul-

ALKMAAR • 20.000 m2 zandgrond, vaste

pen, teeltseizoen 2014-2015

planten, in overleg

VOORHOUT • 1.800 rr zandgrond, diverse

ANDIJK • 5 ha zandgrond, tulpen, huidige

teelten, vanaf heden tot in overleg

teeltseizoen


zandland, hyacinten, teeltseizoen 2014

kleigrond, tulpen, oktober 2014 t/m 15 aug.

NOORDWIJKERHOUT • 700 rr zandgrond,

NOORDWIJKERHOUT • 200 rr zandgrond,

KOP VAN NOORD-HOLLAND • 15 ha

klei, tulpen, 1 oktober 2014 t/m 1 augustus

CELRUIMTE

DE ZILK • 700 rr zandgrond, diverse teelten,

diverse teelten, heden t/m 15 januari 2015

zandland, aardappelen, teeltseizoen 2014

NOORD HOLLAND • ± 7 ha grasland op

NOORDWIJK • 7.000 m2 zandgrond, diverse

NOORDWIJKERHOUT • 0,5 ha zandgrond,

ten, teeltseizoen 2014 appelen, teeltseizoen 2014

vanaf heden tot nov. 2014 in overleg

tulpen, vanaf 15 oktober 2014 tot 15 juli 2015

HILLEGOM e.o. • 5 ha zandgrond, hyacinJULIANADORP • 5 ha zandgrond, aard-

HILLEGOM • 1.000 rr zandgrond, dahlia’s,

teelten, vanaf heden t/m in overleg

tulpen, teeltseizoen 2014-2015

Zie ook voor vraag en aanbod

www.agrogrondbank.nl

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING AANBOD 2014

CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

BAS SCHOLTEN VOOR ALLE

HYACINTEN KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 EMAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL

VASTE PLANTEN Vraag en aanbod VRAAG 2014

Paeonia

op kleur, oude snijhoeken/ongedeeld

Paeonia

op soort

1-2, 2-3, 3-5 neuzen

Agapanthus blauw en wit, oude snijhoeken/ongedeeld Paeonia

Dr. Alex Fleming

2-3, 3-5 n

Duchesse de Nemours

2-3, 3-5 n

Festiva Maxima

2-3, 3-5 n

Mothers`Choice

2-3, 3-5

Percher

3-5 n + ongedeeld

Paula Fay

3-5 n + ongedeeld

Red Charm Red Grace Red Sarah Bernhardt Shirley Temple The Fawn

2-3, 3-5 3-5 3-5 2-3, 3-5 3-5 n

Achillea, diverse soorten 1e grootte Agapanthus Duivenbrugge White 1-2, 2-3 Agapanthus Senna® Agapanthus wit/blauw 1-2, 2-3 Astilbe op soort en kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road® 1e en 2e grootte Astrantia Rubby Wedding 1e grootte Astrantia op soort en kleur Dicentra spectabilis Alba alle maten Dicentra spectabilis alle maten Dicentra Aurora 1e grootte Dicentra King of Hearts 1e grootte Dicentra Luxeriant 1e grootte Dicentra Stuart Boothman 1e grootte Dicentra Valentine® 2-3, 4-op Epemedium diverse soorten 1e grootte 7.500 Filipendula purp. Elegans 1e grootte Geranium Claridge Druce 1e grootte 5.000 Hemerocallis Pardon Me 2 jarig 3.000 Hemerocallis Strawberry Candy 2 jarig 3.000 Hemerocallis Happy Return 2 jarig 5.000 Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e 3.000 Ligularia dent. Desdamona 1e 175 mtr Lysimachia 2 en 3-jarige ongedeeld Lirope Gold Banded tray 84 Ophiopogon Niger tray 84 + p9 Ophiopogon planiscapsis tray 84 Paeonia rood, roze, wit 1-2, 2-3, 3-5 n 1.000 Paeonia Bowl of Cream 3-5 n 2.500 Paeonia Cytheria 2-3, 3-5 n 2.000 Paeonia Dauntless 3-5 n 3.500 Paeonia Diana Parks 2-3 n, 3-5 n 1.000 Paeonia Duchesse de Nemours 2-3, 3-5 n 3.000 Paeonia Henry Bockstoce 3-5 n 5.000 Paeonia Karl Rosenfield 2-3, 3-5 n 5.000 Paeonia Sarah Bernhardt 2-3, 3-5 n op aanvraag Paeonia andere soorten 2.000 Phlox Rembrandt ongedeeld 1.500 Phlox Bright Eyes ongedeeld 2.500 Solidago Strahlenkrone ongedeeld Rudbeckia diverse soorten Tradescantia Sweet Kate 1e grootte AANBOD 2015

5.000 3.000 3.000 10.000 5.000 3.500 1.500 8.000 8.000 2.000

Paeonia Alba Plena 2-3, 3-5 n Paeonia Angel Cheeks 2-3, 3-5 n Paeonia Bowl of Cream 2-3, 3-5 n Paeonia Duchesse de Nemours 2-3, 3-5 n Paeonia Dr. Alex Feming 2-3, 3-5 n Paeonia Elsa Sass 2-3, 3-5 n Paeonia Elza Lundi 2-3, 3-5 n Paeonia Flame 2-3, 3-5 n Paeonia Gardenia 2-3, 3-5 n Paeonia Goldmine 2-3, 3-5 n

10.000 5.000 400 8.000 10.000 7.500 15.000 4.500 op aanvraag

Paeonia Henry Bockstoce 2-3, 3-5 n Paeonia Henry Sass 2-3, 3-5 n Paeonia Highlight 2-3, 3-5 n Paeonia Jan van Leeuwen 2-3, 3-5 n Paeonia Mary E. Nicholls 2-3, 3-5 n Paeonia Red Charm 2-3, 3-5 n Paeonia Sarah Bernhardt 2-3, 3-5 n Paeonia Snow Mountain 2-3, 3-5 n Paeonia andere soorten

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen

HANS PATER

T: 0252431128 T: 0653299617

EMAIL: H.PATERCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD IRISSEN

Weer volop leverbaar het hele sortiment kleinbollige irissen in 6-7, 7-8 en 8-op. Van direct leverbaar t/m afroep in maart 2015, alles is mogelijk

CNBDAHLIATEAM RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028 HANS PATER T: 0252431128 T: 0653299617 EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2014 1E GROOTTE

Diverse soorten beschikbaar van T’12 en T’13 weefselkweek, informeer naar de mogelijkheden Vele soorten in aanbod en vanaf heden ruim 400 soorten te bezichtigen op onze showtuin aan de Spekkelaan 16 te Lisse 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 33

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

Calla ‘Accent’®

KLEUR:

Paarsroze

BLAD:

Groen met spikkels

TOEPASSING:

Pot/snij

VEREDELAAR:

Sande B.V.

OMSCHRIJVING:

Een volle pot met veel stelen

[email protected] 34 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

T: 0252431304

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

ED WALKIER RONALD WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

T: 0653439349 T: 0653700630 T: 0622377259

AANBOD 2014

500 kg

Milkshake®

ong

1.000 kg

Time Out®

ong

Tresor®

ong

400 kg 4.000 kg

Antarctica®

0-11

3,00

1.000 kg

Bullit®

ong

18,00

2.500 kg

Circuit®

ong

5,00

1.500 kg

Expression®

ong

9,00 3,00

5.000 kg

Tom Pouce®

0-11

5.000 kg

Triple A®

0-12

4.000 kg

White Master®

ong

2.500 kg

Melrose®

5-10

5,00

4.000 kg

Allicante®

4-11

2,00

4.000 kg

Belicia®

ong

4,00

4.000 kg

Columbus®

5-11

4.000 kg

Crossfire®

4-11

5,00

4.000 kg

Irene Parrot®

3-12

5,00

Mascara®

2.000 kg

Smirnoff®

3-12

4,00

Viking

5-11

1,25

10.000 kg 1.600 kg 10.000 kg

Pr. Catharina Amalia®

VRAAG TULPEN 2015

porties 10.000 kg

Melrose®

10.000 kg 5.000 kg

5.000 kg

Carola

5-11

Jumbo Pink®

5-11

Pallada

5-11

10.000 kg

Sweet Rosy

5-11

Verandi

5-12

Jaap Groot

5-10

10.000 kg

Orca

4-11

10.000 kg

Strong Gold

5-11

AANBOD CONTRACTTEELT TULPEN

Hakuun

4-11

10.000 kg

Strong Love

5-11

In de Noordoostpolder en Zeeland

3,25

nettenteelt en traditioneel 3,75 ha land in Bant 3 ha bietenland in Espel PIET TAKKEN

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

FR. NEUVEL T: 0653268760 F: 0228517411 AANBOD VRIJBLIJVEND TULPEN

AANBOD TULPEN OOGST 2014

2.500 kg Synaeda Blue 3.800 kg Curly Sue

5.000 kg 5.000 kg 3.000 kg 3.000 kg

0-11 0-12

Friendship kl.I Dynasty kl.I Marco kl.I Negrita

3,75 ha bietenland in Tollebeek 6 ha grasland in Tollebeek

5-11 5-10 2-11 5-11

VRAAG TULPEN OOGST 2014

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 5.000 kg

Carola Denmark Pallada Pink Flag Strong Gold Strong Love® Verandi White Prince Yellow Flight® Yellow Flight®

0-11 0-11 0-11 5-11 0-11 0-12 0-11 0-11 0-11 5-11

AANGEBODEN

1,60 2,00 2,50

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u op contract wil telen voor oogst 2015. • Omgeving Julianadorp • Op goed zandland

3,75 Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204 1,80

Crocosmia &

Montbretia Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 35

VRAAG EN AANBOD

™

Astilbe ‘Chocolate Shogun’

Cultivar US Group/Family Genus Foliage height Flower height Foliage color Flower color Unique characteristics Flowering period Perpetually flowering Fragrant Habitat Suitable uses Hardiness zone Immersion Decidious Dry Sales Plant breeders’ rights Available

‘Chocolate Shogun’ hybr Astilbe 14” 14” Dark brown/black White First dark leaved Astilbe June/july No No Half shade/sun Border 5-7 Yes Yes Yes PPAF EU PBR AF 2013

Cultivar NL Soort Geslacht Bladhoogte Bloemhoogte Bladkleur Bloemkleur Bijzonderheden Bloeiperiode Doorbloeiend Geurend Standplaats Gebruikerswaarde Winterhard Spoelen Bladverliezend Droogverkoop Kwekersrecht Beschikbaar

‘Chocolate Shogun’ hybr Astilbe 30-40 cm 30-40 cm donkerbruin/zwart wit eerste donkerbladige Astilbe juni/juli nee nee halfschaduw/zon border ja ja ja ja PPAF EU PBR AF 2013

CNB New Plants 6XTVDDFTWPMMFQBSUOFSWPPS t*OUSPEVDUJF WBTUFQMBOUFO TOJKCMPFNFO - potplanten CPPNLXFLFSJKQSPEVDUFO t,XFLFSTSFDIUBBOWSBBHFOCFIFFS t1SPEVDUJFDPÚSEJOBUJF t5FTUFO t7FSLPPQCFNJEEFMJOH t-JDFOUJFBENJOJTUSBUJF t3PZBMUZJOOJOH t1SFTFOUBUJFFONBSLFUJOH t8FCTJUFFONBJMJOHTFSWJDF

Your successful partner for t*OUSPEVDUJPO 1FSFOOJBMT - Cut flowers - Pot plants 4ISVCTBOEUSFFT t"QQMZJOHBOENBJOUBJOJOHPG CSFFEFSTSJHIUT t1SPEVDUDPPSEJOBUJPO t5FTUT t4BMFTNFEJBUJPO t-JDFOTFBENJOJTUSBUJPO t3PZBMUZNBOBHFNFOU t1SFTFOUBUJPOBOENBSLFUJOH t8FCTJUFBOENBJMJOHTFSWJDF

7PPSNFFSJOGPSNBUJFOFFNUVEBO WSJKCMJKWFOEDPOUBDUNFUPOTPQ

'PSNPSFJOGPSNBUJPO GFFMGSFFUP contact us.

Inlichtingen/information: e-mail

Henk de Jong 36 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

[email protected]

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Viviana®

Vestaro®

INLICHTINGEN:

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

Dirk Bloothoofd

0252-431284

0223-769067

0223-769068

06-53 293161

[email protected]

Jurgen de Graaff

0252-431240

06-53 518289

[email protected]

Jan Gutter

0252-431255

06-51 209462

[email protected]

Martin Heemskerk

0252-431256

06-20669208

[email protected]

Siebren Mantel

0252-431259

06-53 690252

[email protected]

Dick de Mooy

0252-431361

071-4023313

071-4028342

06-51 587419

[email protected]

Erwin Vriend

0252-431367

0228-314981

0228-316869

06-53 396784

[email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB

0252-431254

Henri Omta

0252-431274

0224-291965

0252-431176

06-51 588053

[email protected]

Piet Zoutenbier

0252-431345

071-3611104

0252-431410

06-20 397884

[email protected] 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 37

Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES

KASSENBOUW & KASSENSLOOP

WWW.DEBETSSCHALKE.COM

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

Altijd vernieuwend en vooruitstrevend Molenvaart 226 0223 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

Macro geperforeerde bloembollenzakjes (

Standaard formaten: 15 x 25 cm 18 x 35 cm 23 x 40 cm

T 0252 419027 F 0252 415273

I www.europak.nl E [email protected]

,

BRANCHENIEUWS

Ambities Tulpenonderzoeksfonds helder Vorig jaar gaven Jan Mantel en Louis Poel de aftrap voor een nieuw initiatief: het Tulpenonderzoeksfonds. Inmiddels is er een bestuur, hebben al heel wat telers en broeiers zich gemeld, en zijn de plannen bekend. Tijd voor een gesprek met twee bestuursleden. stelt Arjan Rood, mede-eigenaar van een kwekerij en broeierij van tulpen. “De afgelopen tien jaar is er in ons vak meer veranderd dan de decennia ervoor. Neem het telen op 1,80, logistieke systemen en LED in de broeierij, de hele afzet, er is gewoon heel veel gebeurd. Voor een deel van die nieuwe ontwikkelingen is onderzoek echt nodig. Neem het recirculeren van water uit de broeierij. Dat zal steeds belangrijker worden. Samen met Proeftuin Zwaagdijk gaan we als bedrijf daar in ieder geval mee aan de slag.” Rob Kreuk kijkt als teler van onder meer tulpen in het Noordelijk Zandgebied vooral naar problemen waarmee tulpentelers in zijn gebied mee van doen hebben. “Neem alleen het stengelaaltje en TVX. Het kookonderzoek naar stengelaal mag nog wel wat langer doorgaan, want niet alles is daarover al duidelijk. En TVX is misschien wel een bedrijfsprobleem, maar dan nog is het goed als duidelijk wordt wat Arjan Rood Tekst en fotografie: Arie Dwarswaard

D

e mening is helder en eensluidend van de twee bestuursleden van het Tulpenonderzoeksfonds (TOF). Dit moet gewoon lukken, want er is geen alternatief. Dat stellen Arjan Rood van De Wit Bloembollen uit Bovenkarspel en Rob Kreuk van Firma J.Th. Kreuk en Zonen uit Callantsoog. Samen met nog zes ondernemers vormen ze het bestuur van TOF, waarvan beleidsmedewerker Daniëlle Kroes van de KAVB secretaris is.

GEEN ANDERE WEG Dat er geen alternatief is, komt met name door het wegvallen van het Productschap Tuinbouw. Geen vakheffingsbijdrage betekent ook geen collectief geld meer voor onderzoek. En dat onderzoek is ook nu nog hard nodig, onderstrepen beide bestuursleden. “Onderzoek moet, daar ontkom je niet aan”,

TOF is najaar 2013 opgericht door toen nog LTO Groeiservice en de KAVB, met als doel geld bijeen te halen voor onderzoek aan tulp. TOF is voor iedereen toegankelijk, ongeacht het KAVB-lidmaatschap. Deelname kost veertig euro per ha en tachtig euro per miljoen stelen, met een maximum van 4.000 euro voor de teelt en 2.500 euro voor de broeierij. Het bestuur van TOF bestaat uit: Louis Poel (voorzitter), De Rijp Alber van Bentem, Marknesse Paul Dogterom, Oude Tonge Mark Heemskerk, De Zilk Niels Kreuk, Andijk Rob Kreuk, Callantsoog Jan Mantel, Andijk Arjan Rood, Bovenkarspel Danielle Kroes (secretaris), Hillegom

Rob Kreuk je als bedrijf dan kan of moet doen. Dat zijn zaken waar TOF mee aan de slag kan. Zuur is dit jaar weer volop gesignaleerd. Daar blijven ook nog vragen genoeg.” De genoemde onderwerpen passen prima binnen de vier hoofdonderwerpen waarmee het bestuur graag aan de slag wil. Naast TVX en water zijn dat vervanging van metam-natrium en duurzaam telen. Het is de bedoeling dat er zoveel mogelijk met cofinanciering wordt gewerkt. Kreuk: “Op die manier kun je met relatief weinig geld veel bereiken en op meer projecten tegelijk inzetten.”

STEUN NODIG Beide bestuursleden zijn helder als het gaat om de belangstelling bij de ondernemers. Die moet groter. Rood: “Er hebben zich al heel wat telers en broeiers gemeld, maar dat is echt nog niet voldoende om TOF tot een succes te maken.” Kreuk: “Nieuwe ziektes blijven komen, kijk naar TVX. Als we toen geen geld hadden gestoken in onderzoek hadden we nu nog niet geweten hoe het wordt verspreid.” Wat ze vaak tegenkomen is het kip-eiverhaal. Eerst resultaten, dan betalen. “Dat kan in dit geval niet. We hebben geld nodig om resultaten te laten zien. Dus roepen we iedereen op om mee te doen. Als we niets doen gaat er onderzoekskennis verloren, en zullen telers en broeiers het echt lastig krijgen.” 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 39

ACTUEEL

Toediening CO2 in leliebro Anders dan in veel andere glastuinbouwgewassen is CO2-bemesting in de leliebroei niet gangbaar. Uit onderzoek blijkt echter dat CO2-toediening een forse energiebesparing op assimilatiebelichting kan geven in de vorm van een lagere belichtingsintensiteit en/of kortere belichtingsduur. Wellicht is een besparing van 30 procent haalbaar, stelde Sander Hogewoning op een gewasbijeenkomst lelie.

kan een korte belichtingsduur (= energiebesparing) met CO2-bemesting gecompenseerd worden. In een vervolgonderzoek - weer twee trekken met dezelfde cultivars (onder andere ‘Brindisi’, ‘Robina’, ‘Santander’) - zal worden onderzocht of 60 μmol Son-T zonder CO2-bemesting wellicht even goed presteert als 90 μmol Son-T. Zo ja, kan dan met CO2-bemesting de lichtintensiteit nog verder terug worden gebracht, bijvoorbeeld naar 45 μmol? De uitkomsten zullen in een ander onderdeel van het onderzoek worden ingebracht in een totaalconcept energiebesparing, waarmee mogelijk een besparing van 50 procent op elektra wordt behaald. In dit concept zijn ook factoren meegenomen als halvering belichting bij einde teelt en latere belichting bij veel lichtinstraling.

Sander Hogewoning Tekst: Gerrit Wildenbeest Fotografie: René Faas

U

it tal van onderzoeken blijk dat CO2-bemesting in de leliebroei weinig zin heeft. Dat is in lijn met de praktijk van de leliebroei, waarin nauwelijks CO2-bemesting wordt toegepast. Best wel frappant, betoogde Sander Hogewoning van Plant Lightning BV op een gewasbijeenkomst lelie bij PPO Lisse, georganiseerd door LTO Glaskracht Nederland. Immers, CO2 is samen met water (H2O), licht en chlorofyl een onmisbaar onderdeel van de fotosynthese. Je zou dus denken: met extra CO2 produceert de plant meer suikers, maar toch leidt dat bij de lelie niet tot extra takgewicht. Daarvoor zijn verschillende verklaringen voorradig, maar je zou ook een andere redenatie kunnen volgen: kan de plant met extra CO2 40 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

soms toe met minder licht? Zo, ja dan zou dat energie en dus kosten kunnen besparen op de dure assimilatiebelichting. Dat leidde tot een gezamenlijke onderzoeksopzet met als partners onder andere DLV, PPO, en Plant Lightning BV. Hoofddoel: nagaan of CO2-bemesting een energiebesparing van 30 procent kan realiseren zonder verlies in kwaliteit (takgewicht, aantal bloemen, compactheid plant) en trekduur. In het onderzoek werden verschillende opties meegenomen met als belangrijkste de lichtintensiteit (90 μmol Son-T lampen versus 60 μmol Son-T), de belichtingslengte (12 en 16 uur) en CO2-bemesting ( 800 ppm). De uitkomst van het onderzoek laat lonkende perspectieven zien op het gebied van energiebesparing. CO2-bemesting gecombineerd met de lagere lichtintensiteit van de 60 Son-T lampen (= dus energiebesparing) geeft in grote lijnen nauwelijks kwaliteit- en trekduur verlies. Ook

Casper Slootweg: vijzelstomen doodt PlAMV niet altijd goed af

VIRUSSEN Energiebesparing is in de hele glastuinbouw een hot item, anders is dat met het onderwerp virussen dat in de lelie, meer dan in andere gewassen, het gesprek van de dag is. PPO-onderzoeker Casper Slootweg somde een lijst van 21 nu in de lelie bekende virussen op. ”Die lijst wordt telkens langer.” Gelukkig is het aantal echt bedreigende virussen tot nu toe beperkt tot een zevental, waaronder het bekende

ei kan energie besparen PlAMV. In de broeierij zijn slechts twee risicovolle virussen: PlAMV en TVX. Virusvrije bollen kopen is de basis om de risico’s te beperken; daarnaast dient bij PlAMV verspreiding tussen de teelten te worden tegengegaan. De manifestatie van PlAMV in de broei varieert tussen symptoomloos en uitvalpercentages tot 100 procent. Virusdetectie kan met de PCR-toets, waarbij een hoge Cq- waarde duidt op een lage concentratie virus. Hoe als broeier met de verschillende percentages om te gaan?

met coating zijn uitgezonderd. In elk geval is het wijs nog eens na te gaan of olieopslag nog wel nodig is.

‘Tuinder steeds minder baas op eigen erf’ Onder de 32 zijn de bollen gewoon ziek, tussen 32-37 zijn er beperkte risico’s voor de broeierij; het virus zit vaak aan de buitenkant; 38-40 is in principe virusvrij, al kan je de theoretische discussie aangaan of een Cq waarde van 38 echt virusvrij is. Voor de broei is het hergebruik van potgrond zeer kritisch, want PlAMV blijft in de grond achter, met alle risico’s voor de volgende teelt. Ontsmetten van grond en kisten is dus belangrijk, waarbij bij het stomen goed moet worden opgelet of de juiste temperatuur (65 graden is nodig om virus te doden) wel wordt gehaald. Vooral bij het vijzelstromen wordt deze norm nogal eens niet gehaald.

Guus Meis: normoverschrijdingen aanpakken

standig de offertes voor de NOx-meting goed te vergelijken. Met ingang van 1 januari 2015 gaat de keuringsplicht voor olietanks in, smeerolie uitgezonderd. Ook dubbelwandige tanks met gecertificeerde lekdetectie en enkelwandige tanks

Een heikel punt is het oppervlaktewater, waarvan de kwaliteit wel verbetert, maar nog niet voldoende is. De waterkwaliteit zou in 2015 op orde moeten zijn, maar dat is niet haalbaar. In bepaalde gebieden wordt nog altijd een normoverschrijding van N en P en vooral van de maatschappelijk zo gevoelig liggende gewasbeschermingsmiddelen waargenomen. Dat heeft een directe link met het toelatingsbeleid gewasbeschermingsmiddelen van het Ctgb, dat in zijn toelatingsbeleid rekening houdt met de normoverschrijdingen. Reden voor LTO om hier zwaar op in te zetten via het actieplan Gezond Gewas Schoon Water. Beperking van emissies via een integrale aanpak waarin symptoombestrijding plaatsmaakt voor preventieve oplossingen aan de bron, staat in dit plan centraal. Een mogelijkheid is het honderd procent aansluiten van bedrijven op het riool. Aansluitend daarop zijn er regionale initiatieven om samen met waterschappen collectieve technische en biologische zuivering van restwater en stedelijk afvalwater te realiseren. Het alternatief is toepassing van individuele zuiveringstechniek op bedrijfsniveau met alle administratieve rompslomp van dien. Het einddoel is een nagenoeg emissievrije kas in 2027. De inzet op zuiveringstechnieken dient in feite een tweeledig doel, aldus Meis: aanpak van de normoverschrijdingen en vervolgens het in standhouden van een zo breed mogelijk middelenpakket.

SCHERMDOEK Dat de tuinder steeds minder baas op eigen erf is, bleek uit het relaas van Guus Meis, beleidsmedewerker van LTO Glaskracht. Beïnvloed door tal van maatschappelijke ontwikkelingen, controleert de overheid tot in het kleinste detail of de ondernemer zich wel aan de regelgeving houdt. Denkt u dat u met een schermdoek wel zo ongeveer voldoet aan de regels omtrent de lichtreductie assimilatieverlichting? Dat ‘ongeveer’ kan u de das om doen. Nu is 95 procent lichtreductie nog voldoende, per 1 januari 2017 moet dat 98 procent zijn. Per 1 januari 2017 moeten stookinstallaties - in ambtenarentaal is zo’n installatie ‘een technische eenheid waarin brandstoffen worden geoxideerd ten einde de aldus opgewekte warmte te gebruiken’- voldoen aan de NOx-eis van 70 mg/nm3. Dat geldt voor alle standaardbrandstoffen: van aardgas tot halfzware olie. Natuurlijk zijn er weer de nodige uitzonderingen, die een goede bestudering van de eisen zinvol maken. Ook is het ver3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 41

BRANCHENIEUWS

Merendeel lelies China via Na de pilot die twee exportbedrijven vorig jaar uitvoerden, gaat Ketenregister een nieuwe fase in. Sinds 1 oktober kunnen exporteurs die lelies naar China sturen een exporttoets uitsparen door gebruik te maken van Ketenregister mits partijen een plantgoedtoets hebben ondergaan. Een nieuwe stap op weg naar meer efficiëntie en betrouwbaarheid in de keten. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

S

tap voor stap groeit de deelname aan Ketenregister. Na de twee exportbedrijven Jan de Wit & Zonen uit Enkhuizen en VWS uit Broek op Langedijk (zie kader), die afgelopen jaar meededen in een pilot, werken naast deze bedrijven sinds 1 oktober 2014 nog tien exportbedrijven die lelies naar China exporteren met dit systeem. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Ketenregister is bedoeld om informatie over partijen bloembollen betrouwbaar en efficiënt door de gehele keten te laten gebruiken (zie kader).

PAAR SECONDEN De pilot is goed verlopen, stelt Peter Knippels, bij de BKD onder meer als ondersteuner van de projectleider betrokken bij Ketenregister. “Er is twee seizoenen op beide exportbedrijven gedraaid met Ketenregister: de winterhandel en de zomerhandel. Dat is voor beide seizoenen en op beide bedrijven goed gegaan.

Jacqueline van der Burg, vanuit de BKD functioneel applicatiebeheerder Ketenregister, was tijdens de pilot voor beide bedrijven het eerste aanspreekpunt. “Veel problemen zijn we niet tegengekomen tijdens de pilotfase. De meeste vragen gingen over Edibulbcodes die niet overeenkwamen met de geleverde partij.

‘Exportbedrijven die met Ketenregister werken, zijn

Jacqueline van der Burg en Peter Knippels: ‘Pilotbedrij

vrijgesteld van de exporttoets’ Waar het bijvoorbeeld een leliecultivar zou moeten zijn bleek het een tulpencultivar te zijn. In de meeste gevallen was dat probleem goed oplosbaar.” De deelnemers vonden het een uitkomst, vult Peter Knippels aan. “Een van de twee vertelde me dat het helemaal in orde maken van partijen voor Japan drie dagen in beslag nam. Maan-

dag de printerbonnen verzamelen, dinsdag naar de BKD in Lisse om ze af te laten stempelen, en woensdag alles administratief verwerken. Nu waren ze met een paar seconden klaar. Dat verhaal is aan collega-exporteurs meermalen verteld. Deze twee zijn de echte ambassadeurs van Ketenregister.” Van der Burg: “Ook voor de keurmeester werkt het veel efficiënter. Die hoeft niet meer de hele BKD-map door te nemen bij de exporteur, maar kan op zijn PDA precies de status bekijken van alle aangeboden partijen.”

NOG NIETS DOEN Tijdens de pilot hoefden telers nog niets extra te doen. Knippels: “De koper haalde de partijgegevens uit Ketenregister. De BKD houdt toezicht op het juist functioneren. Dat was voldoende. Dit blijft ook nog zo bij de volgende stap, waarbij de lelies die bestemd zijn voor China via Ketenregister verhandeld gaan worden. Naarmate er meer exporteurs en meer gewassen bijkomen zal er wel een rol voor de teler weggelegd zijn: het zelf klaarzetten van de partijen in Ketenregister. Ketenregister is niet alleen maar ontwikkeld om de export te plezieren. Overigens kunnen telers die nu al hun partijen willen vrijgeven, dat wel al zelf doen. Een paar softwarehuizen zijn al bezig met de aanpassing van de programmatuur van de bedrijven die bij hen zijn aangesloten.” 42 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

Ketenregister

ven zijn de echte ambassadeurs van Ketenregister’

VERLICHTING De keuze voor lelies naar China is onder meer ingegeven door de eisen die dit land stelt, met name waar het gaat om de nultolerantie voor ArMV. Nu nog dienen exporteurs hiervoor een

zogenoemde exporttoets te laten uitvoeren. Die exportbedrijven die met Ketenregister werken, zijn vrijgesteld van de exporttoets. Knippels: “Dat betekent een enorme verlichting voor die exporteurs. Zij kunnen nu de partijgegevens ophalen naar Ketenregister, en direct zien of de verkopende teler het plantgoed heeft laten toetsen op ArMV. Als de uitslag positief is, en de partij voldoet aan de andere eisen van China, dan is de partij geschikt voor export naar China. Enige uitzondering vormen de tweejarige lelies. Die zijn niet vrijgesteld van de exporttoets.” Knippels en Van der Burg benadrukken dat het nu nog vooral over lelies gaat. “Een paar bedrijven gaan zelfs nog een stap verder en willen voor alle bolgewassen gaan werken met Ketenregister.” Ze beseffen ook dat het volledig gaan werken met digitale informatie voor veel ondernemers even wennen zal zijn. “Tegelijkertijd is het wel een betrouwbaar en efficiënt systeem. Als alle keuringsresultaten zijn ingevoerd in het Digitaal Klantenloket, en de teler geeft deze vrij bij inlevering, dan kan de koper daardoor veel eerder dan voorheen zien wat de status is van de partijen. Dat is pure winst.”

MEER WETEN? Meer informatie over Ketenregister is te vinden op de website www.ketenregister.nl. Exportbedrijven die zich willen aanmelden kunnen dat doen bij Anthos, www.anthos.org.

Wat is Ketenregister? Door Ketenregister wordt de bloembollenketen efficiënter. Informatieoverdracht tussen verschillende schakels in de keten verloopt niet alleen sneller maar is ook foutloos. Ketenregister is in feite niet meer dan de digitale verbinding tussen de teeltregisters van de keuringsdiensten (BKD en Naktuinbouw) en CLIENT Export van de NVWA. De teeltregisters van de keuringsdiensten bevatten partijgegevens, zoals fytosanitaire informatie. Denk hierbij aan de exportklasse of informatie over de AM-status. De keurmeester beoordeelt of een partij voldoet aan de eisen, waarna deze gegevens naar Client Export gaan. Daar vindt de controle plaats op de fytosanitaire eisen van het ontvangende land. Als die kloppen, dan wordt de partij in feite vrijgegeven voor export naar dat land. Omdat fytosanitaire informatie over de partij maar een keer wordt ingevoerd (door de BKD) en vervolgens door de hele exportketen gebruikt wordt, is controle achteraf niet meer nodig. Dit betekent minder controle en minder invoerfouten. Het is bijvoorbeeld niet meer nodig om bij levering allerhande documenten en verklaringen mee te sturen. De informatie wordt immers digitaal doorgestuurd via Ketenregister. Daarnaast is belangrijk dat Ketenregister meer fytosanitaire zekerheid biedt aan ontvangende landen.

VWS: ‘Hele sector wordt betrouwbaarder’ Een van de twee bedrijven die vorig jaar meedeed met de pilot was VWS in Broek op Langedijk. Vanuit dit bedrijf waren de managementleden Piërre Hoebe en Mart Pepping direct bij Ketenregister betrokken. Afgezien van de kinderziektes, zoals certificaatnummers die niet klopten, zijn beiden erg te spreken over de ervaringen die zij opdeden. “Voordat we met Ketenregister werkten, wisten we pas zeker of een partij aan alle eisen voldeed als hij hier binnenkwam. Als er iets niet klopte, moesten we op dat moment van alles gaan regelen. Nu kun je dat al zien als je de partijinformatie ophaalt uit het Ketenregister. De controle op klasse van de partij is dus beter gewaarborgd”, aldus Mart Pepping. Een ander aspect dat hij belangrijk vindt is de flinke daling in het aantal papieren. “De printerbonnen voor Japan zijn verdwenen. Ook zijn de spoelbewijzen vervallen. Alles wordt nu digitaal geaccordeerd. Dat scheelt papier en tijd.” VWS gaat na de pilot dan ook door. Piërre Hoebe vindt vooral de grotere betrouwbaarheid van de gehele sector van wezenlijk belang. “Met Ketenregister, dat als het goed is sinds 1 oktober 2014 aan Client Export is gekoppeld, kom je als sector echt geloofwaardig over. Er geldt een uitgangspunt voor het aantal verkoopbare bollen per hectare. Worden dat er ineens meer, dan weigert het systeem. Wat ook een sterk punt is, is dat China nu bijvoorbeeld dit systeem accepteert als het gaat om ArMV. China vertrouwt dit systeem. We verwachten dat andere landen dat over gaan nemen. Wat al werkt in de bloemen- en de vleessector gaat dan ook werken in de bloembollen. Het versterkt onze totale exportpositie. Daar heeft iedereen voordeel van, ook de kwekerij.” Hoebe en Pepping raden telers aan om alvast na te gaan of ze zelf met Ketenregister willen gaan werken. “Dat kan nu al. Een aantal van onze leveranciers werkt er al mee.”


www.ibulb.org Leliecampagne Australië Door de samenwerking met iBulb is de Lelie onderdeel van de Flower my Day campagne in Australië. Flower My Day is een campagne van een van de grootste bloemengroothandelsbedrijven in Zuid-Australië, die zij in samenwerking met bloemisten ontwikkeld en uitvoeren. Deze campagne is erop gericht om consumenten te stimuleren om de kleur en geur van verse bloemen in hun leven te brengen. Flower My Day maakt in Zuid-Australië via radiospots en abri’s op bussen en metro’s in de maanden september, oktober en november promotie voor de lelie. Via de website www.flowermyday.com.au kunnen consumenten informatie vinden over lelies. Ook kunnen ze bij de bloemisten boeketten lelies online bestellen. Tevens wordt informatie over de lelie campagne gedeeld via de facebook pagina van Flower My Day www.facebook.com/flowermyday.

-

Promotie bloembollen op Tuinieren.nl De website tuinieren.nl trekt maandelijks 500.000 bezoekers. Via deze website gaat iBulb de tuinliefhebber in de maand oktober en november informatie geven over het planten van bloembollen. Thema’s die onder de aandacht gebracht worden zijn verwilderingsbollen, sneeuwklokjes, bloembollen in pot en hoe plant ik tulpenbollen. De video’s worden door iBulb ook ingezet voor diverse internationale PR-activiteiten. Via de mediafiler zijn ze in diverse talen ook beschikbaar gesteld aan de media en de leden van iBulb.

iBulb neemt deel aan de WF&FSA conference in de USA van 22-24 oktober WF&FSA, de Wholesale Florist & Florist Supplier Association, organiseert diverse conferenties voor haar leden. Een daarvan vindt in oktober plaats in Miami, Floriada en trekt vele groothandelaren en grossiers uit de USA en Canada. Tijdens de conferentie zullen calla’s, lelies, irissen en gladiolen worden gebruikt door de in Amerika bekende bloemenarrangeur René van Rems. Hij zal in opdracht van iBulb een demonstratie geven en een display tafel inrichten met de nieuwste bloemsoorten en prachtig bloemwerk. Kijk voor meer informatie over deze conferentie op www.wffsa.org.


ANTHOS Weeresteinstraat 10 • postbus 170 • 2180 AD Hillegom • tel. 0252 535080 • fax 0252 535088 • www.anthos.org

COLUMN

Bezoek Louwman Museum tijdens Eindejaarsbijeenkomst Anthos Op donderdag 18 december a.s. vindt de Eindejaarsbijeenkomst van Anthos plaats. Dit jaar zal die worden gehouden in het Louwman Museum in Den Haag, waar trendspecialist Aafje Nijman als gastspreker zal acteren.

Louwman Museum De gasten van Anthos kunnen hun deelname aan de bijeenkomst combineren met een bezoek aan dit prachtige museum dat ’s werelds oudste privécollectie automobielen herbergt. In 1934 is de basis voor het museum gelegd en inmiddels omvat de collectie ruim tweehonderdvijftig antieke en klassieke automobielen. Kenners beschouwen de collectie als één van de mooiste ter wereld. De gasten van Anthos kunnen het museum op 18 december vanaf 10.00 uur tot 14.30 uur bezoeken. Aansluitend vangt de Eindejaarsbijeenkomst aan, die afgesloten zal worden door een netwerkborrel. Gastspreekster: trendspecialist Aafje Nijman Gastspreekster op de Eindejaarsbijeenkomst is Aafje Nijman. Haar speelveld is “binnen en buiten”: interieur aan de ene kant en bloemen, planten en tuinen aan de andere. Op basis van trendanalyses ontwikkelt zij nieuwe concepten voor nationale en internationale interieurketens en voor bedrijven in de bloemen- en plantensector. Aafje zal in haar presentatie stilstaan bij een aantal hoofdtrends en die verder uitdiepen aan de hand van voorbeelden uit de verschillende branches. Van iedere trend zal zij in haar presentatie ook een vertaalslag maken naar de groene sector. Als onderdeel van haar presentatie wordt ook een filmpje getoond met de actualiteiten van de huidige tijdgeest.

18 december a.s. : reserveer deze datum alvast in uw agenda!

Ledenvergadering Groep I (USA/Canada) Op donderdag 9 oktober vindt om 14.30 uur in Hotel de Nachtegaal in Lisse de ledenvergadering van de Landengroep USA/Canada van Anthos plaats. Een belangrijk onderwerp op de agenda is het door het bestuur uitgewerkte voorstel tot herziening van de tarieven die gehanteerd worden voor de stuksheffing van de verschillende bolgewassen en vaste planten. Middels de gelden die, op basis van geëxporteerde aantallen bollen en vaste planten, via de stuksheffing worden geïnd, worden de kosten die verband houden met het Preclearance programma voor USA en Canada en het Research Programma op Cornell University gefinancierd. Ter vergadering zal het voorstel toegelicht worden en de leden zullen worden verzocht daarover hun oordeel uit te spreken. Naast de hoogte van de stuksheffing zal tijdens de ledenvergadering ook gesproken worden over de activiteiten van iBulb op de Noord-Amerikaanse markt, alsook over de verschillende uitvoeringsaspecten van het Amerikaanse en Canadese preclearance programma.

Lelie 2.0?! De leliesector verkeert in zwaar weer, omdat belangrijke markten voor vele virussen nultoleranties eisen. Om daaraan te kunnen voldoen toetst het bedrijfsleven zich drie slagen in de rondte zonder dat daarmee de gevraagde garanties voor de volle 100% geboden worden. En dat is wrang, ook als we ons realiseren dat de exporteurs op China voor het verkrijgen van die (schijn)zekerheid in 2013 alleen al aan toetsingskosten ruim 275.000 euro aan de BKD moesten afdragen! De leliesector zucht en steunt onder het juk van de zware fytosanitaire lasten. Het bedrijfsleven beweegt niet en het verwijt de overheid dat zij te lankmoedig is in de onderhandelingen met derde landen. De overheid kijkt op haar beurt kritisch naar het bedrijfsleven en vraagt zich af wanneer men in beweging komt om de virusproblematiek aan te pakken. En zo dreigt een patstelling die maar één verliezer kent en dat is de leliesector zelf. Het leek er trouwens op dat de sector de vraag van de overheid wilde beantwoorden met de introductie van Lelie 2.0, een ketenbreed systeem waarbinnen veredeling, teelt en handel zware inspanningsverplichtingen aan zouden gaan om de nultoleranties zo goed mogelijk te garanderen. Voor dit vrijwillige systeem leek tijdens een bijeenkomst die in februari jl. voor de leliesector was georganiseerd voldoende draagvlak, maar nadien is het ijzingwekkend stil gebleven. Dat is niet goed en daarom ben ik eens gaan buurten bij individuele bedrijven in de veredeling, teelt en handel om te achterhalen waar de schoen wringt en om te onderzoeken hoe voor Lelie 2.0 wel draagvlak kan worden verkregen. Daarnaast werkt Anthos aan het herstel van het vertrouwen tussen overheid en bedrijfsleven door een gesprek tussen alle betrokkenen te organiseren, waaraan ook ondernemers deel zullen nemen. Het doel van al deze gesprekken is om toch te komen tot een vrijwillig systeem dat met de inzet van het Ketenregister het vertrouwen van de overheid en het bedrijfsleven heeft en waarmee solide en werkbare afspraken met derde landen kunnen worden gemaakt. En we moeten ons haasten, zeker nu bekend is geworden dat ook de VS ons officieel ter verantwoording heeft geroepen vanwege een vondst van PlAMV... Henk Westerhof [email protected]


BOOMKWEKERIJ

Zeker in de huidige tijd, waarin eetbaar in de tuin centraal staat, is er weer extra belangstelling voor de druif. Deze zonaanbidder groeit en bloeit uitbundig in de zuidelijke landen, maar wie kiest voor de juiste selectie kan ook hier succes behalen. Tekst: Emiel van den Berg Fotografie: www.visionspictures.com

V

itis is de oude Latijnse naam voor de wijnstok V. vinifera, die druiven en dus ook de grondstof voor wijn levert. Het geslacht Vitis, dat circa 60 tot 70 verschillende vertegenwoordigers kent, behoort tot de wijnstokfamilie, de Vitaceae. Binnen die familie zijn veel lianen te vinden, maar bevinden zich ook kruidachtige planten en struiken. De familie komt overal in de tropen voor, maar is ook in (warmere) gematigde streken te vinden. Ampelopsis en Parthenocissus (de wilde wingerds) behoren tot dezelfde familie, van beide geslachten zijn verschillende soorten geschikt voor de Nederlandse tuin. De meeste Vitis-soorten zijn krachtige klimmers met sterk verhoutende stengels. Met takranken zetten ze zich overal aan vast. Een deel van de cultivars van V. vinifera staat bekend om de smaakvolle vruchten die ze produceren. Het merendeel van deze voor cultuur waardevolle rassen groeit op wijngaarden verspreid over de aardbol in regiones met een min of meer mediterraan klimaat. Naast deze vruchtrassen zijn sommige Vitis-soorten gewild om hun decoratieve blad dat soms prachtige herfstverkleuringen vertoont.

NEDERLANDSE WIJNGAARDEN De wijnstok, vaker druif genoemd, heeft enkelvoudig, min of meer handvormig gelobd blad en kleine onopvallende bloemen. Die bloemen staan gerangschikt in pluimvormige tuilen en verschijnen rond juni. Na de bloei vormt de plant vruchten die botanisch gezien bessen heten. De oudste meldingen dat deze vruchten voor consumptie werden geteeld, stammen uit circa 3000 voor Christus. Ze verwijzen naar Egypte en het gebied dat nu tot Irak behoort. Fossiele vondsten hebben echter uitgewezen dat duizenden jaren daarvoor in het toenmalige Perzië al wijnbouw plaatsvond. Vanuit die regiones is die wijnbouw richting het mediterrane gebied gekomen en uiteindelijk zijn wijngaarden over een groot deel van de wereld verspreid. Ondanks dat wijnranken 46 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

Vitis vinifera ‘Boskoop Glory’

Vitis geeft smakelijke vruchten het liefst in een min of meer subtropisch klimaat groeien, zijn zelfs in Nederland kleine wijngaarden te vinden. Omdat het bij ons kouder is, worden de wijnstokken vaak wat lager gehouden om zo toch een goede opbrengst te krijgen. V. vinifera is de belangrijkste druivenproducent die ook garant staat voor de wijnproductie. De grote variatie in rassen is grofweg in te delen in witte en blauwe druiven. Blauwe druiven variëren qua kleur in wijnrood, paarsrood, paarsblauw, blauw tot diep zwartblauw. Witte druiven zitten tussen groen en geelwit. Bij V. vinifera behoort 80% tot de wijndruiven, de resterende 20% bestaat uit zogenaamde tafeldruiven die vers worden gegeten.

REMBRANDT V. vinifera heeft enkele bekende rassen die geschikt zijn voor de Nederlandse particuliere tuin. ‘Boskoop Glory’ is goed winterhard en rijk dragend. De donkerblauwe druif is smaakvol en rijpt ook goed af. Het uitdunnen van trossen, het zogenaamde ‘krenten’, is niet nodig. De bekendste witte druif voor de Nederlandse tuin is ‘Vroege van der Laan’. Bij voldoende zon produceert dit ras smaakvolle zoete druiven. Het onderhoud

bij deze witte druif is wel wat bewerkelijker want krenten en snoeien zijn noodzakelijk. Minder gekweekt is ‘Rembrandt’ waarvan rode druiven zijn te plukken die veel pitten hebben en apart smaken. Deze druif wordt meestal gebruikt voor gelei en uiteraard wijn. Meer voor de sier is de cultivar ‘Purpurea’ met purperrood tot roodbruin blad en zwarte druiven. ‘Purpurea’ is vooral een sierdruif aangezien de vruchten niet erg smakelijk zijn. Een andere druif voor de sier, misschien wel de meest kleurrijke, is V. coignetiae. Deze krachtige opgaande groeier komt van nature in Japan en Korea voor en heeft tot maximaal 25 cm groot heldergroen en enigszins gelobd blad. Het bladoppervlak is wat glooiend doordat de ruimtes tussen de nerven opbollen en zowel de twijgen als de onderzijde van het blad is viltig behaard. Na de bloei volgen kleine bessen die niet eetbaar zijn. V. coignetiae is vooral aan te bevelen vanwege de fraaie herfstverkleuring. Vanaf eind september kleurt het blad naar tinten groen, geel, en rood. Op het hoogtepunt kan het blad vlammend karmijnrood zijn. Vanwege de kwetsbaarheid van jonge planten bij vorst is afdekken tijdens de eerste winters aan te bevelen.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1

IN WAT VOOR OMGEVING BEN JE OPGEGROEID? “Ik ben opgegroeid in een arbeidersgezin. Mijn vader wekte bij een melkboer. Hij ging vanaf ‘s morgens 4 uur melk ophalen bij de koeboeren, daarna kaas en boter maken. Daarnaast runde hij een klein bollenbedrijfje. Mijn moeder deed de huishouding en had haar handen vol aan zes kinderen waarvan ik de oudste ben. In 1954 is mijn vader bij een baas in de bollen gaan werken tot zijn 75ste jaar.”

2

ZIE JE VOOR JE KINDEREN EEN CARRIÈRE WEGGELEGD IN HET VAK? “Gerda en ik hebben drie kinderen. Onze dochter Petra werkt in de gehandicaptenzorg. Harrie werkt al 25 jaar in het buitenland, nu is hij bedrijfsleider in een restaurant in Oostenrijk. Onze jongste zoon Gertjan heeft door een hernia na twaalf jaar de zaak moeten verlaten. Hij werkt bij de gemeente Leiden in het onderhoud van de sportvelden.”

Henk van Eeuwijk Via verschillende banen in de bloemen en de bollen, begon Henk van Eeuwijk (76) - samen met zijn vrouw Gerda - in 1962 een eigen dahliakwekerij. Ze bouwden het stap voor stap op: eerst alleen in de avonduren en vanaf 1970 fulltime. Inmiddels is de fa. H.A. van Eeeuwijk & Zn. een begrip in de dahlia’s.

3

HOE ZORG JE ERVOOR DAT JE BEDRIJF IN ONTWIKKELING BLIJFT? “Ik hoop in oktober 77 jaar te worden en wij hebben geen opvolgers voor ons bedrijf. Ik probeer mijn enorme passie voor en kennis van dahlia’s over te dragen aan exporteurs en bloemensnijders. En dan is er nog mijn veredelingswerk. Dat is mijn ontwikkeling zo lang het mag duren.”

4

WAT ZIJN JE HOBBY’S? “Dahlia’s staan op nummer 1, anders hou je dit werk niet zo lang vol. Daarna komt voetbal: ik heb zelf gespeeld en ben tot mijn 70ste actief geweest als scheidsrechter. Hobby 3 is het sparen van herdenkingsmunten van de euro. Als iemand een 2 euro muntstuk van Monaco uit 2007 heeft met prinses Gracia op de front: ik hou mij aanbevolen.”

5

WELKE TOEKOMSTVERWACHTING HEB JE VOOR JE BEDRIJF? “Ik ben inmiddels 76, dus dat bedrijf heeft niet zo’n enorme toekomst meer.”

6

KENNIS DELEN MET BUITENLANDSE VAKGENOTEN: DOEN OF NIET DOEN? “Gewoon doen, net zo goed als hij zijn kennis deelt met jou. Als er al geheimen zijn. Niet dat het altijd meevalt, vooral ten aanzien van grondsoorten wisselt het kennisniveau nogal.”

7

HOE DENK JIJ OVER DE NVWA (NEDERLANDSE VOEDSEL EN WARENAUTORITEIT)? “Ik ben blij dat ze bestaan, laat ik daar duidelijk over zijn. Maar dat een collega 3 hectare dahlia’s moest laten vernietigen op een vermoedelijk virus en nu zit opgezadeld met 180.000 euro schade terwijl hij er niks aan kon doen; dat vind ik echt schandalig. En dan hebben we het nog niet over de psychische klap die je krijgt te verwerken. Dit kan iedereen dus overkomen.”

8

HOE STA JE TEGENOVER DE POLITIEK? “We kunnen niet zonder. Jammer is wel dat politici na de verkiezingen iets heel anders gaan doen dan ze vooraf hadden beloofd. Dus is mijn politieke interesse behoorlijk afgenomen.”

9

WAT VERSTA JIJ ONDER DUURZAAMHEID? “Als de overheid je opdraagt dat je jouw product maar voor 50 tot 60 procent van voedsel mag voorzien, waar blijf je dan als kweker met duurzaamheid? Ik zou zeggen: overheid ga zelf maar eens op 50 procent voedsel zitten, dan weet je hoe onze producten zich voelen.”

10

HOE STEM JIJ VRAAG EN AANBOD OP ELKAAR AF? “Het hebben van vaste relaties is heel belangrijk. Wij vinden het heerlijk om op 1 november te weten wat we voor volgend jaar moeten kweken, dan kunnen wij daar onze opleg op afstemmen. Ik show nu al zo’n zeven maandagen in de CNB-showkas in samenwerking met de KAVB zo’n vijftien dahliasoorten per week, waaronder veel zaailingen. Misschien kan iemand daar eens naar kijken in verband met afstemming voor de toekomst.”


JUBILEUM

‘Van diversificatie naar specialisatie’ Lang niet iedereen in het bollenvak zal hem kennen: Hobaho MT-lid Hans Molenaar. Als manager financiën en ICT is hij niet altijd zichtbaar voor de buitenwereld. Molenaar noemt zichzelf dan ook de controlerende middenvelder, een rol die na 25 jaar nog niet verveelt. ‘Er komt continue iets nieuws op mijn pad’, vertelt de jubilaris. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

O

p 2 oktober 1989 trad Hans Molenaar, toen bijna 25 jaar oud, in dienst bij Hobaho als assistent-controller. Met hbo bedrijfskunde op zak en de dienstplicht vervuld, was Hollands Bloembollenhuis Holding (het moederbedrijf van Hobaho, nu Hobaho Horti Groep) pas het tweede bedrijf waar Molenaar solliciteerde. Het klikte. “Je kiest iets wat bij je persoonlijkheid past. Het bollenvak is wat kleiner en behoudend zonder dat het stil staat en onder het stof zit. Ik voel me hier als een vis in het water.” De bloembollensector was Molenaar niet vreemd. “Mijn ouders hadden een juweliersbedrijf en broeiden ’s winters hyacinten-op-pot. Jaarlijks hielp ik met hyacinten sorteren, opplanten en in het seizoen mee naar de veiling. Ik heb dat nooit vervelend gevonden, maar toch was ik meer het type van het achtergrondwerk. De administratieve en economische kant zat er al vroeg in.”

Toen Molenaar begon, was Hobaho zich aan het ontwikkelen in de breedte van haar dienstverlening. Niet alleen veilen en bemiddelen, maar ook een koelhuis, makelaardij en testcentrum. “Dat FloraHolland in 1999 de aandelen overnam, paste in die beweging om breder in de keten te opereren. Bij het opzetten van verschillende activiteiten ben ik nauw betrokken geweest. En later ook weer bij het afstoten, want na diversificatie volgde specialisatie. Doen waar je goed in bent. Helaas hebben we recent ook afstand moeten doen van het koelen en prepareren. Het is jammer als je afscheid moet nemen van een stukje dienstverlening en collega’s waar je jaren mee hebt samengewerkt.” Enthousiaster vertelt Molenaar over de ‘hoogtepunten’ uit zijn carrière. “Ik heb me onder andere op de automatisering tussen ver-

schillende administraties geworpen, heb mee mogen werken aan het opzetten van het weefselkweekcentrum VCI, de introductie van Edibulb en ook onze eigen systemen hebben we aangepast aan de veranderende omgeving wat uiteindelijk heeft geleid tot Hobaho Online.”

MOEILIJKE PERIODE De ontwikkelingen zijn volgens Molenaar hard gegaan. “Ik heb het handgeschreven koopbriefje nog meegemaakt dat soms twee dagen onderweg was. Vandaag de dag zijn we afhankelijk van snelheid, betrouwbaarheid en beschikbaarheid van informatie. Er zullen nog veel ontwikkelingen volgen met hopelijk ooit één systeem voor alle bemiddelingspartijen.” Die stap leek in 2007 even dichtbij met fusiebesprekingen tussen CNB en Hobaho. “Dat was een moeilijke periode die heeft geleid tot het vertrek van een aantal mensen. Het heeft echter ook de organisatie afgeslankt en nieuwe impulsen gebracht onder andere door het aantrekken van Henk Hoogervorst en zijn veilingbedrijf. Het Hobaho van nu is een echt mensenbedrijf, en sinds de laatste verhuizing in een prachtige omgeving, dichter bij het product. Het maakt dat ik elke dag met plezier naar mijn werk ga en aangezien er steeds weer leuke, nieuwe uitdagingen op mijn pad komen, kan ik hier nog niet weg”, lacht de jubilaris.

LANGETERMIJNVISIE Als manager financiën en ICT zorgt Molenaar voor de aansturing van vier afdelingen: de transactieadministratie (bemiddeling en veilen), het financieel relatiebeheer (controleert kredietwaardigheid klanten en zorgt voor in- en excasso’s), de ICT en de concernadministratie. “Er is een nauwe onderlinge verbondenheid. De ene afdeling zorgt voor de input van de ander en dit alles leidt uiteindelijk tot de jaarrekening.” Hoewel Molenaar de man van de cijfers is, zijn die cijfers volgens hem minder belangrijk dan het verhaal erachter. “Een plus of min is niet per definitie goed of fout. Het gaat om het rendement op de lange termijn en de visie die daarbij hoort. Ik kijk meer naar het geheel.” Een rol die Molenaar sinds 2000 met verve vervult, het jaar waarin hij controller werd. Daarmee trad hij toe tot het managementteam dat anno 2014 verder bestaat uit Foeke Gardenier, Sam van Egmond en Arno Verkley. “Mijn werkzaamheden werden minder uitvoerend en meer beleidsmatig.” 48 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

Receptie Op 2 oktober was Hans Molenaar 25 jaar in dienst bij Hobaho. Dat wordt op 9 oktober gevierd met een receptie van 16.00 tot 17.30 uur bij Hobaho aan de Prof. van Slogterenweg 2 in Lisse. Relaties zijn van harte welkom.

VASTEPLANTENVARIA

Pioen steeds populairder Tekst: Henk van den Berg teelten bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: René Faas

D

e pioen is een groeiend product dat te kampen heeft met behoorlijke groeistuipen. De vraag naar deze plant is zondermeer goed te noemen, maar het aanbod is dat zeker niet. De vragende partijen gaan er vanuit dat alles dat op de markt komt van uitstekende kwaliteit is, terwijl de telers soms ook hun twijfelachtige en oude partijen aan het opruimen zijn. Het probleem is dat de kopers denken dat ze een standaardproduct kopen, terwijl er eigenlijk geen partij pioenen hetzelfde is. Hoewel er voor elke partij een koper is, is het wel belangrijk dat de koper zich niet bedonderd voelt. Als we de handel die zich nu voor pioenen aandient willen invullen, zullen we er wel voor moeten zorgen dat de kopers er ook geld aan kunnen verdienen. Een eerste aanzet hiervoor is eerlijke informatie over partijen. Als een partij niet top is, moet dit aan de koper duidelijk worden gemaakt.

WAT IS KWALITEIT De term kwaliteit is voor pioen een hele moeilijke. De vraag is eigenlijk of alles goed is als het aan een minimumeis voldoet, of dat het pas goed is als het aan de hoge eisen van de klant voldoet. Zelfs als het laatste waar is, dan nog is het de vraag wat die eisen nu precies zijn. Moeten de planten direct worden opgeplant, of moeten ze tot het voorjaar bewaard blijven. Hebben ze een lange reis te doorstaan, of

gaan ze naar een teler in de buurt. Als ze een lange reis hebben te doorstaan, hoe is die reis dan gefaciliteerd. Waar heeft de koper de planten voor nodig. Is het voor droogverkoop in de supermarkt, is het voor de teelt op de pot, of gaat het naar een bloemensnijder. Al deze segmenten hebben andere eisen. Het kan dus heel goed zijn dat wat de ene koper kwaliteit vindt, de andere koper met dezelfde planten het als een teleurstelling ervaart. Heel belangrijk is zich te realiseren dat de koper eigenlijk niet weet welke kwaliteit hij zoekt. Voor de koper is het moeilijk om te verwoorden waar een plant aan moet voldoen. Er moet dus duidelijk worden waar de planten voor gebruikt gaan worden, zodat u als verkoper deze klant van een goed advies kan voorzien, zelfs als dit advies betekent dat u de verlangde kwaliteit niet kunt leveren. Beter een keer nee verkopen met een eerlijk antwoord, dan een keer planten verkocht en zo een potentiële toekomstige koper voorgoed van de markt af te jagen. Juist als er een vraagmarkt is, is het belangrijk om de klant eerlijk te informeren. Later zal dit in het voordeel van de kwekers werken.

ZIEKTEGEVOELIGHEID Nu de pioen een serieus groot gewas begint te worden, komen er ook steeds meer zwakheden van deze vaste plant naar boven. Doordat de vraag goed is, wordt er nauwelijks meer geselecteerd op sterk plantmateriaal. Oude planten gaan de grond weer in en mooie planten worden verkocht. Als dan ook de vruchtwisseling niet optimaal wordt aangehouden. (nooit pioen planten op een perceel waar ze al eens hebben

gestaan), dan is het vragen om moeilijkheden. Natuurlijk zijn er ziekten die bestreden moeten worden. Als planten worden onderzocht komt er een heel regiment aan schimmelziekten uit, die ook nog eens vrijwel niet te bestrijden zijn. Preventief is er nog wel iets te doen, maar niet als het plantmateriaal niet optimaal is. Telers gaan er vaak vanuit dat als de planten door de NAK tuinbouw zijn goedgekeurd, deze ook echt goed moeten zijn. Deze planten voldoen dan echter aan minimumeisen. Als een kweker planten koopt, mag je eigenlijk wel verwachten dat die weet welke eisen er gesteld moeten worden. Deze eisen gaan veel verder dan het prijskaartje (”niet zo duur”). Als kweker mag je eigenlijk alleen maar partijen kopen die je hebt zien groeien of waarvan je zeker weet dat deze pioenen en de teler betrouwbaar zijn. Het starten met slecht plantmateriaal, omdat het niet zoveel kost, is de meest dure manier om met een teelt te beginnen.

TOEKOMST De pioenenhandel kan een heel rooskleurige toekomst tegemoetgaan. Het is dan wel belangrijk dat we de huidige ziektedruk, door selectie van goed plantmateriaal onder de knie krijgen. Sterk plantmateriaal wordt veel minder snel ziek terwijl zwak materiaal met alle middelen van de wereld nog niet gezond te krijgen is. Alleen goede planten op verse grond, zullen de pioenenteelt op het hoge niveau kunnen brengen dat nodig is om de toekomstige vraag naar kwaliteitspioen aan te kunnen. De toekomst is er, de vraag is alleen of we die kans gaan pakken of verknoeien.


TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Bescherming ....................................................................50 Bladvlekken en stengelrot Compost Larven varenrouwmug Mosbestrijding Onkruid Ventilatie Watergift

IRIS Opdrogen

LAVANDULA Bladvlekken

PAPAVER Voetrot

LELIE Ontsmet schubben ......................................................51 Schubben Bollenmijt Wortelshaven

HYACINT Planten hol- en snijbollen

TULP Plantdichtheid .................................................................52

GLADIOOL Pellen en direct drogen Nadrogen

NARCIS

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN

BESCHERMING Bescherm wortelrotgevoelige gewassen als Achillea, Delphinium, Dicentra, Euphorbia, Geranium, Lavandula, Pulmonaria en Sedum tegen te veel neerslag door ze tijdig binnen te zetten, af te dekken of in een foliekas te zetten. Als deze gewassen te lang nat blijven ontstaan problemen met wortelrot. Zorg wel voor voldoende luchting om problemen met Botrytis te voorkomen. BLADVLEKKEN EN STENGELROT Door het natte weer zijn er veel problemen met bladvlekken en stengelrot in diverse vaste planten. Om het gewas actief te houden is het belangrijk dat de aantasting niet te ver ontwikkelt. Voer zo nodig een bespuiting uit met 80 g Switch + 200 ml Aminosol per 100 liter water. Om het blad meer af te harden kan ook bitterzout worden toegevoegd; gebruik 0,5 tot 1 kg bitterzout per 100 liter water. COMPOST Overweeg om nog compost aan te schaffen en uit te rijden als er voor 2014 nog wettelijke ruimte is voor aanvoer van stikstof en fosfaat. De waarden van stikstof en fosfaat kunnen per partij compost echter behoorlijk verschillen. Ga dus niet uit van de analysegegevens van compost die in het voorjaar al is aangevoerd, maar vraag opnieuw een analyse aan.

‘Tête-à-Tête’

MUSCARI Bladlengte

ZANTEDESCHIA Bloeispreiding Z. aethiopica

IRIS Schermdoek

TULP Klimaat 5°C-teelt vollegrond ..................................53 Uitzoeken bollen Bewaring leverbaar Bewortelingsruimte Kaalmaken ijstulpen

ALGEMEEN Opvang lekvloeistof Winterbemesting Vorenpakker

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 50 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

LARVEN VARENROUWMUG Wees alert op mogelijke aantasting door de larven van de varenrouwmug. Deze witte larven met zwarte kop kunnen vooral pas opgepot plantmateriaal sterk belemmeren in de groei. Vooral bij traag wortelende gewassen, zoals Anemone en Astrantia kan dit veelvuldig voorkomen. Voorkom natte plekken en ophoping van potgrond of stekmedium. Preventief kunnen aaltjes en/of roofmijten worden ingezet; spuit in geval van aantasting in de kas met Admire. MOSBESTRIJDING Na het afknippen van partijen vaste planten is dit een geschikt moment om een mosbestrijding uit te voeren. Bestrijd aanwezige levermos met een bespuiting van 360 g Mogeton per 100 liter water. Als er nog blad aan het gewas zit, is het belangrijk om kort na te regenen. Voer de bespuiting uit op een zonnige dag. Het bestrijdingseffect is dan groter. Gebruik van Mogeton in de vermeerdering is af te raden: stek van vaste planten is kwetsbaar en dus gevoelig voor verbranding. ONKRUID De onkruiddruk is in de vollegrond en in de containerteelt hoog. Zorg ook in het najaar voor een goede onkruidbestrijding langs randen, paden en bermen. Onkruid groeit vaak lang door en kan laat in het jaar nog zaad pro-

duceren wat volgend voorjaar opnieuw tot problemen leidt. Een aandachtspunt voor de vaste planten is, dat onkruiden in veel gevallen waardplant zijn voor virus. Met name vogelmuur, herderstasje en melde vormen een bedreiging. VENTILATIE Zorg ervoor dat in overwinteringskassen en tunnels voldoende wordt gelucht om het gewas goed afgehard te laten overwinteren. Ventilatoren zorgen daarnaast voor een betere luchtbeweging waardoor schimmelaantastingen beperkt blijven. Vooral aantastingen door Botrytis worden voorkomen. In de praktijk is duidelijk zichtbaar dat Botrytis minder aanwezig is als goed wordt gelucht en geventileerd. Ventilatie is ook mogelijk door heteluchtkachels alleen op lucht te laten draaien. Het best kan worden gekozen voor verticale ventilatie. Hiermee wordt de warmere lucht boven in de kas meer naar beneden getransporteerd waardoor het gewas wat droger blijft en schimmels minder kans hebben. WATERGIFT Zorg dat gewassen in de kas of in een tunnel na een gietbeurt zo snel mogelijk weer opdrogen. Gaat het gewas nat de nacht in dan is het veel gevoeliger voor diverse schimmelaantastingen.

IRIS

OPDROGEN Het vroege najaar is een goed moment om de Iris op te rooien en te verwerken tot plantmateriaal. Er dient onderscheid gemaakt te worden in de grove typen, zoals Iris germanica en de fijnere typen, zoals de Iris ensata en I. siberica.

LAVANDULA

BLADVLEKKEN De infectiedruk van bladvlekken is in het najaar meestal hoog. De aantasting wordt veroorzaakt door de schimmel Phoma. Zorg dat het gewas droog de nacht ingaat en voer bespuitingen uit als er sprake is van aantasting. Middelen die hier specifiek tegen werken zijn Folicur, Mirage Plus, Spirit en Switch. Voeg 500 gram bitterzout per 100 liter water toe om het gewas af te harden.

PAPAVER

VOETROT Controleer Papaver in containerteelt onder glas op aantastingen door voetrot. Bladeren worden geel of bruin en op de grens van grond en lucht rotten de stengeldelen weg. Schimmels als Fusarium en Rhizoctonia zijn hiervoor verantwoordelijk. Spuit tegen Rhizoctonia met bijvoorbeeld 200 g Thiram Granuflo op 100 liter water (alleen in bedekte teelten). Fusarium kan worden bestreden met bijvoorbeeld 350 ml Mirage Plus op 100 l water.

LELIE

ONTSMET SCHUBBEN Voorkom een aantasting van de schubben door Penicillium en/of Fusarium door ze zo snel mogelijk na het afbreken te behandelen met een van de hierna genoemde combinaties van middelen: • 0,5% captan 546 g/l + 1% Topsin M + 0,3% prochloraz, òf • 0,5% Shirlan + 1% Topsin M + 0,3% prochloraz, òf • 0,25% Shirlan + 1% Topsin M + 1,25% Mirage Plus of Allure; • 1,5% Securo + 1% Topsin M + 0,2% prochloraz. Houd het bad goed in beweging om uitzakken te voorkomen. Ontsmet de schubben minimaal 15 minuten. Vul de middelen Mirage Plus, Allure, Sportak en Mirage EC met 1,25 maal de uitgangsconcentratie aan! Opmerking: Vervang bij problemen met Fusarium prochloraz door 0,2% Rudis. N.B.: het gebruik van Rudis, Mirage Plus, Allure of prochloraz kan enige groeiremming tot gevolg hebben, vooral bij Aziaten. SCHUBBEN Maak voor het maken van schub gebruik van leliebollen die virusarm, gezond en snel gegroeid zijn. Houd hiermee ook rekening met het PIAM-virus door als eerste het virusvrije materiaal te toetsen en als laatste risicopartijen. Schub geen PlAMV-geïnfecteerde partijen vanwege de ongewenste risico’s van virusverspreiding voor uw bedrijf. Uit onderzoek blijkt dat hoe later wordt geschubd met dus rijpere bollen hoe meer schubbolletjes ontstonden. Het schubben kan met de hand en met de machine. Ervaring leert dat machinaal schubben enige opbrengst kost. Daar staat tegenover dat machinaal schubben gemiddeld 2,5 keer zo snel gaat als het schubben met de hand. Voor een goed resultaat zijn de volgende punten van belang: • laat de bollen een paar dagen in de werkruimte staan, waardoor ze enigszins slap worden; • voorkom het uitdrogen van de wondvlakken van de schubben door de schubben in een ongesloten (in verband met toetreden zuurstof ) plastic zak te bewaren; • zorg voor een goede zuurstofvoorziening van de schubben, direct na het schubben; • sla de niet ingepakte schubben op bij 5°C; • pak de schubben in vochtige Vermiculite no. 3 of no. 4 of potgrond in: - pak 2 liter schubben in 5 liter Vermiculite of potgrond in - pak 3 tot 3,5 kg schubben in een gaasbak of leliekrat • gebruik plastic zakken met een dikte van 0,03 mm die voorzien zijn van 10 gaatjes van 2 tot 3 mm doorsnede; • zorg ervoor dat de zakken goed dichtgevouwen zijn, met een overlap van ongeveer 15 cm.

Bevochtigen Vermiculite Maak het Vermiculite vochtig door het te dompelen en laat het een dag uitzakken voordat het wordt gebruikt. Pas op dat fijne Vermiculite niet te nat is, om verstikking van de schubben te voorkomen. Een alternatief om in te pakken is Perlite. Per bak wordt er evenveel van gebruikt als van Vermiculite. De kosten zijn lager dan van Vermiculite. De schubben wortelen minder, bij het planten is dit een voordeel. Perlite maakt bij het uitzeven wondjes, daarom moet direct na het zeven ontsmet en geplant worden. Houd er rekening mee dat er als gevolg van de beschadigingen die ontstaan tijdens het uitzeven van Perlite, grote virusverspreiding kan ontstaan in partijen die PlAMV-geïnfecteerd zijn. Opslaan Bij het opslaan van de kisten of bakken in de cel is het belangrijk dat de verse lucht overal om de stapel heen kan stromen. Houd daarvoor tussen de stapels aan alle kanten minimaal 10-15 cm ruimte. Aanvoer van zuurstof is in de eerste zes weken na het schubben erg belangrijk. Ververs de lucht in de cel met schubben met 1 m3 lucht per 100 kg schubben per uur. Hang in de cel een plafondventilator per 20 m². Vermiculite no. 3 bevat vaak veel stof; dit kan verstikking veroorzaken. Zeef dit eruit. Een nadeel van no. 4 is dat het zich minder makkelijk uit de schubben laat zeven. BOLLENMIJT Bollenmijten kunnen flinke schade veroorzaken in de schubben. Op het veld is dit zichtbaar als een dunne stand en zwakke plantjes. Bollenmijten zijn aan het einde van de schubperiode aan de volgende opvallende symptomen te herkennen: • jonge bolletjes zijn niet wit maar lichtbruin of hebben lichtbruine plekjes; • aan de binnenkant van de jonge schubbetjes zitten ondiepe putjes of gangetjes; • de jongste schubbetjes en het groeipunt zijn verdwenen, waarbij slechts bruine verkruimelde restjes over zijn; • door mijten aangetaste bolletjes zijn extra gevoelig voor Fusarium en Cylindrocarpon waardoor de bollen wegrotten. In de praktijk komen de meeste problemen met mijten voor in de Oriëntals. Bollenmijten tasten echter ook andere groepen lelies aan. Bestrijding: Geef de te schubben bollen een warmwaterbehandeling. Voor een goede werking moet dit 41°C zijn in combinatie met twee dagen vooren nawarmte bij 20°C. Zet voorbehoedend roofmijten (Hypoaspis aculeifer) uit. Strooi 10-15 ml mijten + Vermiculite per kist of gaasbak schubben. Bij gebruik van potgrond ook preventief roofmijten inzetten. Opmerking: Tijdens de koudeperiode breidt de aantasting niet uit. De mijten vermenigvuldigen zich niet beneden 9°C. Bij 0-2°C neemt het aantal mijten snel af. Een warmwaterbehande-

ling heeft een bestrijdend effect, maar is niet afdoende tenzij deze in combinatie met vooren nawarmte wordt uitgevoerd. Door de voorwarmte bij 20°C worden de mijten geactiveerd waarna de warmwaterbehandeling effectiever is. WORTELSHAVEN

Wortelsnoei zorgt voor een gemakkelijker verwerking, minder opslagruimte en een beter verlopende bewaring. Daarnaast neemt het plantgoed minder bestrijdingsmiddelen op en verloopt het planten vlotter en gelijkmatiger. De lelieshaver die de wortels inkort staat in de verwerkingslijn. De machine staat na de scheiding tussen plantgoed en leverbaar. Sommige bedrijven zetten hiervoor een aparte verwerkingslijn voor plantgoed op. Kort de wortels niet verder in dan 5-7 cm om opbrengstderving tegen te gaan. Snoei leverbaar niet te kort (minimaal 5 cm). Dit gaat vooral bij zomerbeplanting ten koste van de takkwaliteit in de broeierij. Houd de messen scherp en onderhoud lagers goed, in verband met speling hierbij worden de wortels goed gelijk op lengte gesnoeid. Let op: de lelieshaver maakt verwondingen waardoor PlAMV kan worden verspreid!

HYACINT

PLANTEN HOL EN SNIJBOLLEN Te vroeg planten van hol- en snijbollen geeft meer slapers en minder blad. ‘Pink Pearl’ geeft de hoogste opbrengst na planten rond 5 november. Plant ‘Anna Marie’ eind november voor het beste resultaat. Het optimale planttijdstip is niet van alle cultivars bekend. Plant daarom hol- en snijbollen omstreeks 15 november. Wisseltemperaturen Wisselende temperaturen bij geholde bollen van cultivars die gevoelig zijn voor slapers (bijvoorbeeld ‘Jan Bos’ en ‘Delfts Blauw’) kan het probleem verminderen. Geef vanaf twee weken voor het planten twee tot drie dagen 15°C, daarna weer twee tot drie dagen 23-25°C. Herhaal dit tot aan de planttijd, ook als het planten door omstandigheden later gebeurt. Bij vier weken was er in proeven nog steeds een positief effect. Op belichte bollen hebben de wisselende temperaturen slechts een gering effect. Bewaar deze bollen bij een constante temperatuur.


TEELTADVIES

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

TULP

PLANTDICHTHEID De plantdichtheid bij de teelt van tulpen hangt onder meer af van de groeikracht van de cultivar, de prijsverhouding tussen leverbare maten en de vruchtbaarheid van de grond. Plant cultivars die gemakkelijk blauwgroeien of neusrot geven dikker. Plant vuurgevoelige cultivars die veel gewas geven minder dicht. Op de richtlijnen in de tabel zijn, afhankelijk van de bovenvermelde factoren afwijkingen tot 25% mogelijk. Tabel: Advies voor plantdichtheid voor goedgroeiende tulpen in bollen per strekkende meter rug of bed.

Plantmaat 10-11 9-10 8-9 7-8 6-7 4-6

Systeem 105-150 cm* M1 bed

135-180 cm

ruggen

M1 bed

75 cm

123 123 131 131 318 358

155 155 165 165 400 450

50-55 50-60 55-70 100-110 110-140 110-150

* op 4 regels tot max 5% minder dicht planten Hierboven staat een overzicht van de plantdichtheid van tulp voor goedgroeiende cultivars. Uit plantmaten <6 en 6-7 groeit geen leverbaar, dus deze maten kunnen flink dikker geplant worden dan de grotere maten. Op zandgrond groeit plantmaat 8+ uit tot leverbaar, op zwaardere gronden geeft plantmaat 7+ al leverbare bollen. De meest gemaakte fout is een te hoge plantdichtheid voor matig groeiende cultivars waardoor de productie van leverbare bollen per ha te laag is.

GLADIOOL

PELLEN EN DIRECT DROGEN De pelprestatie en het pelresultaat is niet alleen afhankelijk van de machine, maar ook van andere factoren, te weten : • de cultivar (makkelijk of moeilijk te pellen); • de opplantmaat; • de hoeveelheid wortels aan de knollen of pitten; • de schoonheid van het product (gespoeld of gezeefd). Als de wortelresten gemakkelijk van de knol kunnen worden afgetrokken zijn de knollen of pitten goed pelbaar. Voor het pellen moeten de wortels niet te bros zijn. Bevochtig daarom de gladiolen 8-12 uur met een stoommachine of met de slang. Koude knollen pellen minder goed dan warme. In de praktijk zijn goede resultaten bereikt door de knollen te bevochtigen via vernevelapparatuur, bij een langzaam oplopende temperatuur. Verwijder stenen, kralen, schelpen en grond met een schoningsma52 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

chine voordat de knollen op de pelmachine komen. Een regelmatige aanvoer bevordert de pelprestatie. Droog de gladiolen na het pellen, zo snel mogelijk (binnen 8-12 uur winddroog). Langer dan 24 uur nat leidt bij 20°C tot meer Fusarium. NADROGEN Droog de gladiolen na het pellen en eventueel sorteren goed na. Als tijdens het drogen de RV hoog is geweest zijn de knollen na het pellen nog erg vochtig. Droog dan goed na. Slecht drogen leidt tot meer Fusarium. Juist deze periode leidt in de praktijk nogal eens tot tegenvallers ten aanzien van Fusarium. De periode natmaken-pellen-nadrogen is meestal veel langer dan 24 uur, waardoor Fusarium de kans krijgt. Door slecht nadrogen kan ook tijdens de bewaarperiode van de knollen meer knolrot optreden. Droog na bij een RV van 60% en een temperatuur van ongeveer 20°C. Het nadrogen duurt circa drie weken. Bij tussentijdse aflevering van de gladiolen moet de afnemer deze behandeling voortzetten.

NARCIS

‘TÊTEÀTÊTE’ De koeling voor de teelt van ‘Tête-à-Tête’ op pot is 14 weken voor inhalen in januari, 13 weken voor inhalen in februari en 12 weken voor inhalen in maart. Geef de bollen de benodigde kou volledig in opgeplante toestand. Voor een goede beworteling beginnen met enkele weken 9°C en vervolgens bij 5°C koelen. Het is noodzakelijk om de bollen te ontsmetten. Als er een bol op de pot uitvalt leidt dit tot uitval van de hele pot. Het beste tijdstip voor het ontsmetten is vlak voor het planten. Ontsmet de bollen minimaal 15 minuten in 0,5% captan 546 g/l + 0,2% prochloraz 450 g/l (onder meer Sportak en Mirage Elan). Ter bestrijding van Pythium verse potgrond preventief behandelen. De potgrond bij het planten niet te nat maken. Veel water geeft meer kans op aantasting door Pythium. Om opgroeien te voorkomen de bollen na het planten afdekken met schuimkussens of een laagje grof rivierzand.

MUSCARI

BLADLENGTE Het blad van elke bol op een pot moet zich zoveel mogelijk gelijk ontwikkelen. Dat geldt

ook bij Muscari armeniacum op pot. Een gelijktijdige start van de beworteling is dan ook belangrijk. Een goede methode om dit doel te bereiken is om de bollen vlak voor planten te dompelen in bijvoorbeeld 1% Securo en na het planten regelmatig nat te gieten. De potgrond dient de eerste week na het planten zeker niet uit te drogen. Een te sterke bladontwikkeling kan de teelt totaal laten mislukken. De volgende aandachtpunten zijn van belang: • pot de bollen voor bloei tot 1 januari twee weken en voor bloei na 1 januari een week voor het inhalen op. Eerder oppotten veroorzaakt bladgroei tijdens de koeling. Laat de bollen een week langer bewortelen als ze in de kas bij een hoge temperatuur (18°C) in bloei moeten komen om bloemverdroging te voorkomen. Het bewortelen gaat snel bij een temperatuur tussen de 10-12°C; • geef de bollen een voldoende lange koudeperiode. Voor inhalen in december is dit 15 weken 9°C. Later in het seizoen mag de koudeperiode iets korter zijn. Een te korte koudeperiode geeft een langere kasperiode waarbij het blad zich veel meer ontwikkelt dan de bloem; • plaats Muscari bij het inhalen direct in het licht. Bij een lage kastemperatuur (<10°C) gaat het blad direct spreiden en blijft het lekker kort.

ZANTEDESCHIA

BLOEISPREIDING Z. AETHIOPICA Als een kastemperatuur van ongeveer 8°C wordt aangehouden, dan valt de bloei van Zantedeschia aethiopica in april en mei. Enige vervroeging is te realiseren door een hogere kastemperatuur. Bij een kastemperatuur van 14°C zullen de eerste bloemen vanaf februari bloeien. De hogere bloemenprijs zal de extra stookkosten hoogstwaarschijnlijk goed maken. Bij een hogere temperatuur dan 14°C telen zal de teler nog meer bloeispreiding realiseren, maar bij een kastemperatuur van 20°C zal de hogere bloemenprijs de extra stookkosten waarschijnlijk niet meer goed maken.

IRIS

SCHERMDOEK Bij de teelt van irissen wordt geschermd om hogere temperaturen in het begin van de teelt makkelijker te handhaven. In de eerste drie tot vier weken na het planten is 24 uur per etmaal schermen mogelijk. Als de bloemknop boven de bol voelbaar is (begin van de strekking) moeten de temperatuur en RV omlaag. Haal de folie dan weg. Door te weinig licht en een te hoge RV wordt het gewas snel slap met veel blad. Bij het schermen is een te hoge RV in de kas te voorkomen door een vochtkier te trekken en te luchten boven het scherm. Scherm vanwege een te hoge RV niet bij een nachttemperatuur buiten van boven de 5°C. Pas op voor een te vochtig klimaat in verband met onder meer Botrytis. Dit geldt vooral voor ‘Blue Magic’.

TULP

KLIMAAT 5°CTEELT VOLLEGROND Als de bollen hun koudebehoefte hebben gehad in de cel kunnen de bollen worden geplant. Nadat de bollen zijn geplant en goed zijn beworteld bij een bodemtemperatuur van beneden de 10°C, kan de kastemperatuur geleidelijk omhoog. Het streven is om naar een bodemtemperatuur van maximaal 16°C en een luchttemperatuur tussen het gewas van maximaal 18°C te gaan. Bij een lage kastemperatuur in het tweede gedeelte van de trek neemt de kans op lange nekken toe. Bij een te hoge kastemperatuur is er meer kans op bloemverdroging. UITZOEKEN BOLLEN Laat tulpenbollen voor de waterbroei in het fust zitten, tot ze nodig zijn voor het opplanten. Als er toch uitgezocht moet worden, doe dit dan bij het opplanten. Als bollen eerder uit het fust worden gehaald, kan beschadiging ontstaan en kan de spruitgroei geactiveerd worden. Vooral bij cultivars, die nog lang moeten worden bewaard, is het van belang, dat de bollen in rust blijven. BEWARING LEVERBAAR Voor de late broei (maart) moeten de bollen zoveel mogelijk de geadviseerde koudeperiode krijgen. Een of twee weken meer is echter voor kortstelige cultivars geen bezwaar. Te veel kou heeft tot gevolg dat de planten snel groeien, met kans op kleinere bloemen, lange nekken, bloemverdroging en kiepen. Tot het begin van de koudeperiode worden de bollen tot circa 15 oktober bij 20°C en daarna bij 17°C bewaard. De bewaring bij 17°C moet niet langer duren dan tot eind november, omdat anders het risico op verstookte bloemen te groot is. Zet vanaf half november de bollen geleidelijk naar 2°C. Zet voor de zeer late trekken de temperatuur in januari op 1-1,3°C, vooral bij cultivars die gemakkelijk lange spruiten maken. De celtemperatuur moet hierbij natuurlijk wel goed geregeld kunnen worden omdat de temperatuurinterval gering is. Bij laat planten is de kans op beschadiging aan spruiten en wortelkransen groot. BEWORTELINGSRUIMTE Houd bij de broei op potgrond vanaf het planten tot ongeveer 20 oktober de temperatuur waarbij de tulpen uit de Hollandse teelt staan opgeplant op 9°C. Daarna tot ongeveer 10 november op 7°C en vervolgens op 5°C, totdat de spruiten te lang dreigen te worden. Dan verder verlagen naar 2°C of nog lager. Als de periode bij 9°C wordt verlengd zal het gewas korter en meer gedrongen worden. Eerder zakken naar 2°C heeft een iets langer en magerder gewas tot gevolg. Houd de luchtvochtigheid zo hoog mogelijk om uitdroging van de grond en ook van wortels die door de bakken zijn gegroeid te voorkomen. Op verdroogde

wortels kan Botrytis cinerea problemen geven. Pas in een bewortelingsruimte daarom geen ventilatie toe. Zorg wel voor enige luchtcirculatie (luchtbeweging). Er is voldoende luchtbeweging wanneer de ventilatoren in werking zijn als de verdamper koelt (stand automatisch). Als de koelmotor bijna niet aanslaat, zet dan de verdamperventilator om de twee dagen minimaal 6 uur aan om ongelijkmatige temperaturen in de cel te voorkomen. KAALMAKEN IJSTULPEN IJstulpen groeien na het ontdooien erg snel. Een goed wortelstelsel is belangrijk om kiepen of verdroogde bloemen te voorkomen. Om de wortelgroei vlotter en gelijkmatiger te laten plaatsvinden is kaalmaken van de bollen aan te raden. Door het gelijkmatiger wortelen kan de periode van bewortelen worden verkort, wat de kwaliteit en gelijkmatigheid ten goede komt. Door kaal te blazen kunnen ook zure bollen beter worden gevonden; hierdoor is het percentage te oogsten tulpen hoger. Vooral bij hardschalige bollen is kaalmaken noodzaak.

ALGEMEEN

OPVANG LEKVLOEISTOF Hoogheemraadschappen controleren regelmatig op verhoogde concentraties middelen in het oppervlaktewater. De middelen kunnen op vele manieren in het oppervlaktewater terechtkomen. Een aantal voorbeelden zijn: • vloeistof loopt tijdens het ontsmetten van het erf naar het oppervlaktewater; • vloeistof loopt tijdens het transport naar het land uit de kisten en komt via een omweg in het water; • tijdens het spuiten op de plantmachine komt de plantmachine met de spuitdoppen bij het draaien soms boven de sloot te hangen. Nadruppen van de doppen is dan een oorzaak. Monteer om nadruppen te voorkomen doppen met een elektrische klep. Controleer erf en ontsmettingsplaats op lekvloeistof en voorkom lekkage naar het oppervlaktewater. Vang bij het transport van de ontsmette bollen, de lekvloeistof op. Gebruik hiervoor een wagen met een goot in het midden en een opvangtank die de hoeveelheid lekvloeistof en regenwater aan kan (± 200l).

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

WINTERBEMESTING De basis voor bemesting is de voedingstoestand van de grond. Deze is alleen te bepalen door grondonderzoek. Houd bij de bemesting rekening met een eventueel gegeven hoeveelheid organische mest. Een fosfaat- of magnesiumgift kan het beste voor het planten door de bouwvoor worden gewerkt. Op zandgronden is januari/februari het beste strooitijdstip voor kali. Op zwaardere gronden kan dit voor het planten gebeuren. Mengmeststoffen, zoals 7-14-28 of 12-10-18, zijn gemakkelijk in het gebruik. Maar de gegeven hoeveelheid kali of fosfaat is meestal bij een van de twee niet juist. Tot en met 15 september mocht op bouwland en grasland N-houdende kunstmest worden gestrooid, daarna de rest van het kalenderjaar niet meer. Daarnaast gelden er voor open teelten gebruiksnormen voor stikstof en fosfaat. Deze gebruiksnormen gelden voor kunstmest en organische mest. Extra gebruik van stikstof of fosfaat resulteert snel in een overschrijding van de gebruiksnorm. Daarnaast spoelt de meeste stikstof in de winter uit. Gebruik dan ook enkelvoudige meststoffen. VORENPAKKER Door een vorenpakker op zandgrond vlak na het ploegen te gebruiken, ligt de grond vaster dan zonder vorenpakker. Neerslag die in deze periode valt zakt sneller uit. Het land is daardoor sneller bewerkbaar. Bewerkingen (planten etc.) na de vorenpakker verdichten de grond minder dan direct in los land beginnen. Dit komt de structuur ten goede. Bijvoorbeeld Pythium treedt op plekken met structuurschade sneller op. Om stropen te voorkomen is op zand de minimale diameter van de schijven 70 cm. Een vorenpakker gebruiken tijdens het ploegen (bij voorkeur een getrokken vorenpakker) heeft als voordeel dat ook het sporen rijden in vastere grond gebeurt, dit resulteert in minder diepe paden. Gebruik op slempgevoelige gronden geen vorenpakker om te voorkomen dat de grond te fijn komt te liggen. Voer iedere grondbewerking onder droge omstandigheden uit en denk aan de bandenspanning!


LAATSTE NIEUWS

Tekst: Wim Ciggaar, Foto’s: PR

Duidelijkheid producentenorganisaties DEN HAAG - De voorwaarden waaraan producentenorganisaties (PO’s) en brancheorganisaties (BO’s) moeten voldoen, zijn bekend. Minister Henk Kamp (EZ) heeft de ontwerpregeling 22 september naar de Tweede Kamer gestuurd. De voorwaarden die Kamp stelt aan de erkenning van producenten- en brancheorganisaties, bieden geen verrassingen. Ze komen overeen met de voornemens die hij afgelopen voorjaar al bekend maakte. Zo moeten voor de erkenning van een producentenorganisatie minimaal vijftien leden zijn aangemeld. Voor een brancheorganisatie geldt dat tenminste 25 procent van de primaire ondernemers uit de betrokken sector is aangesloten en 25 procent van de distributeurs, verwerkers of handelaren. Voor een algemeen verbindend verklaring geldt onder meer als voorwaarde dat de regeling waaraan elke ondernemer verplicht moet deelnemen, geen onevenredige inbreuk maakt op de ondernemersvrijheid. Ook moet het gaan om een zaak die niet door de overheid kan worden geregeld. De Tweede Kamer heeft twee weken om te reageren op het ontwerp. Daarna wil Kamp de regeling publiceren in de Staatscourant.

Veel interesse voor onderzoek BOSKOOP - Circa 180 kwekers waren afgelopen vrijdag aanwezig op de open middag bij het Onderzoekscentrum Boomkwekerij in Boskoop. Deze kennismiddag werd georganiseerd door DLV Plant, PPO Bomen en het project Kennis & Innovatie Impuls. De bezoekers maakten een rondgang langs de proeven op de proefvelden en kregen nieuwe ontwikkelingen te zien in teelt en techniek. Voor vaste plantentelers waren vooral de proeven op het gebied van bacterievlekken in geranium, afdekmateriaal op potten tegen mos en onkruid, en aaltjes tegen taxuskever interessant. Naast gewasbeschermingsonderzoek waren proeven te bekijken met langzaamwerkende meststoffen in de containerteelt.

Knaagdierbeheersing op agrarische bedrijven AALSMEER - Op woensdagavond 29 oktober wordt er een Verlengingsbijeenkomst Knaagdierbeheersing gehouden op het Clusius College in Alkmaar, op 17 november ‘s avonds volgt er nog één op het Clusius College in Hoorn. De cursus Knaagdierbeheersing voor mensen die geen spuitlicentie hebben wordt gehouden op woensdagavond 29 oktober en 5 november in Alkmaar. Vanaf 1 juli 2015 is het bestrijden met chemische middelen van knaagdieren op het eigen agrarische bedrijf verboden. Aankopen van middelen en het toepassen daarvan op het eigen bedrijf mag dan alleen nog als men een Bewijs van bekwaamheid Knaagdierbestrijding heeft of de aantekening Knaagdierbestrijding op de gewone spuitlicentie. Voor mensen die al een spuitlicentie hebben, geldt dat ze de aantekening Knaagdierbeheersing op hun licentie krijgen als ze hiervoor een extra verlengingsbijeenkomst Knaagdierbeheersing volgen. Mensen die geen spuitlicentie hebben, moeten een cursus van 2 avonden volgen en een examen doen om het Bewijs van bekwaamheid Knaagdierbeheersing te krijgen. Inlichtingen en aanmelden: www.onderwijsgroepnwh.nl, 072-5673191.

Goud voor Amstelveen en Zuidlaren GOUDA- De jury van de internationale groencompetitie voor steden en dorpen Entente Florale Europe heeft opnieuw een Nederlandse stad en dorp met Goud bekroond. Vorig jaar was deze eer aan Weert en Bergeijk ten deel gevallen, nu stonden vertegenwoordigers van Amstelveen en Tynaarlo trots op het podium. Dit is de tweede keer dat een land twee keer goud heeft gewonnen in de Europese Entente Florale. Aan de Europese competitie hebben dit jaar 11 landen meegedaan. De gemeenten waren de winnaars in hun categorie bij de nationale competitie 2012 in hun eigen land. De prijsuitreiking vond vrijdagavond 26 september plaats in de Hongaarse stad Százhalombatta (nabij Boedapest). 54 • BLOEMBOLLENVISIE • 3 oktober 2014

AGENDA

t/m 26 oktober Fluwel’s Tulpenland. Locatie: Belkmerweg 65, 1753 GD Sint Maartenszee. Meer info: www.fluwelstulpenland.nl t/m 3 oktober 24ste GrootGroenPlus – Zundert. Thema: ‘#365green’.Meer info: www.grootgroenplus.nl 6 oktober Dag van de Leraar. Meer info: www.een10voordejuf.nl 9 oktober Receptie 25-jarig jubileum Hans Molenaar. Locatie: Hobaho, Prof. van Slogterenweg 2 – Lisse. Tijden: 16.00 – 17.30 uur 10 t/m 12 oktober Keukenhof Bloembollenmarkt. Locatie: Oranje Nassau Paviljoen – Keukenhof. Tijden: 10.00 – 16.30 uur 23 oktober Algemene ledenvergadering CNB. Locatie: ‘Mijnzaal’ CNB-Lisse. Aanvang 19.30 uur 30 en 31 oktober 51ste editie Nederlands Kampioenschap Bloemschikken 2014. Locatie: Orchideeën Hoeve te Luttelgeest (Noordoostpolder) 1 november Open dag nieuwbouw Hopman Lelies. Locatie: Westerduinweg 10b - Petten. Tijden: 10.00 – 17.00 uur 3 t/m 7 november CNB Productweek Lelie. Tijden: 8.30 – 17.00 uur 4 t/m 7 november Plasbokaal en lelieshow De Plas. Locatie: De Watertuin, Grote Woerdlaan 38 – Naaldwijk 5 t/m 7 november IFTF Expo. Locatie: Expo Haarlemmermeer, Stelling 1 - Vijfhuizen. Tijden: 10.00 – 18.00 uur Trade Fair Flora Holland. Locatie: FloraHolland – Aalsmeer. Meer info: www.floraholland.com 11 december Algemene ledenvergadering FloraHolland 17 december Algemene ledenvergadering KAVB 18 december Eindejaarsbijeenkomst Anthos. Locatie: Louwman Museum – Den Haag. Aanvang bijeenkomst: 14.30 uur Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

SERVICE

GLAD IJS Witte Paal 334

Hondstand in al zijn facetten De serie Botanical Magazine Monographs van Kew Gardens kent sinds deze zomer weer een nieuwe uitgave. Dit keer geen omvangrijk werk over het geslacht Tulipa of Lachenalia, maar een eerbetoon aan een van de vele kleine geslachten die de bloembollensector telt: Erythronium. Een geslacht dat in Nederland meestal niet meer oplevert dan diverse selecties van de Europese E. dens-canis en de in tuinen wijdverbreide E. tuolemnense ‘Pagoda’. Dit boek maakt duidelijk dat die optiek het geslacht Erythronium schromelijk tekort doet. In totaal telt Erythonium 29 verschillende species, en auteur Chris Clennett beschrijft ze allemaal. Van die 29 zijn er 14 getekend door met name Christabel King en Pandora Sellars, twee dames die de traditie van het botanische tekenen uitstekend beheersen. Net als bij onder meer Fritillaria en Trillium doet zich bij Erythronium ook iets bijzonders voor. Een deel van de species is te vinden op het Euraziatisch continent, en een deel op het Noord-Amerikaanse continent. Volgens de algemeen heersende opvattingen is er weliswaar ooit sprake geweest van één grote plaat, Pangeia genaamd, maar bij het uiteendrijven van de verschillende continenten ligt Noord-Amerika het verst van het oosten van de Euraziatische plaat. Dat maakt het onwaarschijnlijk dat de soorten ooit vlak bij elkaar hebben gestaan. Clennett besteedt in het hoofdstuk Phytogeography speciaal aandacht aan dit aspect. Hij houdt het toch vooral op de landbrugtheorie, die stelt dat ter hoogte van Straat Bering ooit sprake was van land, waarover onze verre voorouders hebben gelopen en mogelijk ook planten hebben meegenomen. Het is goed dat Clennett dit onderwerp aan de orde stelt. Maar weinig andere auteurs hebben dit voor hem zo helder opgeschreven. Met dank aan de moderne technieken is het nu ook mogelijk om de onderlinge verwantschap tussen species en geslachten in kaart te brengen. Het boek bevat twee van deze overzichten: een op basis van morfologische kenmerken, en een op basis van moleculair onderzoek. Dat leert ons dat het geslacht Amana dichter bij Erythronium ligt dan bij Tulipa. Een mooie aanvulling op de species is het overzicht van alle hybriden en cultivars. Het overzicht oogt behoorlijk compleet. Alleen de nagelnieuwe ‘Moonlight Serenade’, dit jaar voor het eerst opgenomen in de catalogus van Peter C. Nijssen, ontbreekt. En de door W.P. van Eeden gewonnen ‘Jeannine’, genoemd naar de echtgenote van Mick Hoog, mist een n. De monografie geeft ook nog informatie over het gebruik in de tuin. Daar is Erythronium eigenlijk ideaal voor, omdat blad en bloem maar kort boven de grond staan. Op niet al te zonnige plaatsen is Erythronium een dierbare tuinplant, die jarenlang als vaste constante kleur geeft, en daarna weer verdwijnt. De koper van dit boek heeft met dit boek echt een solide monografie in handen, waar de hondstand in al zijn facetten in aan de orde komt. Het is te wensen dat Kew nog enige tijd doorgaat met deze reeks. Vol verwachting klopt ons hart. Arie Dwarswaard

The Genus Erythronium - Chris Clennett, 158 pagina’s, Botanical Magazine Monographs , Kew Publishing, ISBN 978-1-84246-492-2, prijs vanaf ongeveer 50 euro.

Zoals de jaarlijkse kalender van Vletter & Den Haan alle andere kalenders overbodig maakt, zo maakte in september de show van IGH alle andere lelieshows overbodig. Rob Visser probeerde met een aantal Instagramfoto’s nog wel de illusie te wekken dat er op andere plaatsen ook van alles te zien was, maar dat viel niet helemaal mee. Daar in Schagen kon het lelievak in de volle breedte z’n hart ophalen aan zo’n 150 verschillende rassen, afkomstig van veredeling, buitenbloemers, gaas en kasbroeierij. Wat zullen Willem Hopman en de zijnen er een werk aan hebben gehad om dat allemaal in zo’n kwaliteit bijeen te brengen. Nu zult u misschien denken dat ik iets moet hebben van IGH, of dat er een uitje voor me in ’t verschiet ligt of zo, nou mooi niet. Ik verhaal gewoon zoals ik het ervoer: de passie straalde vanuit het hele gebouw op de bezoekers af. Zo was dat een aantal jaren ook in BolleNoord. Maar dit jaar stond het er daar wat uitgekleed bij. Op dezelfde dag met een kwartier rijden van elkaar, en dan ook een lelieshow houden, dan krijg je zuks. Het lijkt me ook wat overdreven. Want ben je bij de een geweest, dan heb je de ander ook gezien. Of gaan we voor de langste adem? Passie, daar draait het om. Als je een paar mannen hebt die er echt voor gaan, dan kun je het lang volhouden. Het is een misschien een heel andere wereld en ik spring van bok op jasper, maar in het oosten van het land heb je bijvoorbeeld die beleving bij een competitie van trekkerslep. In diverse plaatsen, van Dalfsen tot Staphorst en van Coevorden tot Lemele, probeert men met opgefokte tractoren een sleepbak in de grond te krijgen en tevens zover mogelijk met die trekker te komen. Onschuldig volksvermaak, maar de passie spat van de deelnemers af. Die bevlogenheid ervoer ik onlangs ook toen ik argeloos in een streekbos belandde waar een survivalrun werd gehouden. Door sloot en slomp ploeterden honderden enthousiastelingen zich een weg over en door het parcours. Je kon het zo gek niet bedenken welke hindernissen ze moesten overwinnen om een 15-tal kilometers te overbruggen. Daarbij was het voor de toeschouwers vaak een satanisch genoegen het gemodder te aanschouwen. Maar in tegenstelling tot het zielloze voetbal van het Nederlands elftal, de survivalgangers gingen voor de winst. En hoe! Als ze bij de Witte Paal dat soort passie en bezieling vast kunnen houden, dan kan het voor de bollenjongens zomaar een ‘place to be’ worden.


SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643

RECLAMES

naam Theo van Dijk

prive (0252) 411 258



fax prive (0252) 434 643

ADMINISTRATIE

naam In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord VERTEGENWOORDIGERS

naam Rick Bleeker

mobiel 06 229 714 35

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 2327

Piet Goemans jr.

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 3319 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

06-30577693

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 5716

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

06 215 008 47

[email protected]

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0228) 592 560

(0252) 434 630

(0224) 299 997

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak

mobiel 06 533 915 07

fax/e-mail [email protected] (0252) 434 603

HOBAHO KETENDIENSTEN functie Manager Administratie

naam Arno Verkley

(0252) 434 703

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres Prof. van Slogterenweg 2

postcode 2161 DW Lisse

zaak (0252) 517 687

fax (0252) 525 347

naam

fax (0224) 590 498 (0224) 590 372

mobiel

Patrick Blijleven

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99

e-mail [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

[email protected]

HOBAHO VEILEN functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling: materialen & machines


NIEUWS HOBAHO

‘Focus op afzetbevordering verder in de keten’ Een kwekersvereniging is er niet voor niets. Naast allerlei administratieve, financiële en andere ondersteunende taken, heeft Hobaho sinds september vorig jaar Linda van der Slot in dienst om kwekersverenigingen te begeleiden met marketingactiviteiten.

Een kwekersvereniging werkt vanuit een coöperatieve gedachte. Meedenken voor het gezamenlijke belang speelt de hoofdrol. Zo geeft Arno Verkley, manager Ketendiensten, aan. Hij stuurt de afdeling kwekersverenigingen en licentiebeheer aan. In deze afdeling helpen Erwin Hoogkamer, Wendy Struik en Veronique de Zwart clubs met allerlei financiële, administratieve en andere ondersteunende taken. Verkley vertelt: “De rode draad binnen een kwekersvereniging is vraag en aanbod. Nu zetten we zwaarder in op de langetermijnvisie en daarbij hoort profileren. Daarbij streven we naar een geïntegreerd marketing- en communicatieplan.” Om dat te realiseren is Linda van der Slot vorig jaar bij Hobaho aangetrokken als marketingmanager. Afzetbevordering Van der Slot geeft aan dat het marketingplan moet voldoen aan de verschillende wensen van alle leden. “Dat is een mooie uitdaging. We proberen ons te richten op afzetbevordering verderop in de keten. Dat schept een band tussen alle schakels in de keten. Zo zijn we bezig alle Pearl-hyacintenkwekers bij elkaar te krijgen om gezamenlijke promotie te starten. Door een voorkeurspositie bij handel, tuincentra en bloemisten te creëren, kan Pearl de markt naar zich toe trekken en de productlevenscyclus verlengen. Dat is zowel voor kwekers en broeiers als exporteurs interessant.” Voor kwekersvereniging Casino Lilies heeft Van der Slot ook een marketingplan opgesteld. “We gaan voor Casino Lilies vooral investeren in goed beeldmateriaal. De inspiratiebeelden maken we vervolgens beschikbaar voor alle schakels in de keten om op die manier het product onder de aandacht te krijgen.” Veredelingskraam Timing en omvang zijn belangrijk bij een plan. “Voor de promotie van een product is het uiteraard zinvol als er eerst voldoende aanbod is”, zegt Van der Slot. “Tegelijkertijd is het belangrijk om tijdig te beginnen.” Verkley:

Arno Verkley en Linda van der Slot: ‘Kwekers zien een hoger rendement bij cultivars die zij binnen een kwekersvereniging voeren’ “We kijken naar de langetermijnvisie zodat er een helder punt is waar we met de vereniging naartoe willen werken en op basis daarvan kunnen we beslissingen nemen. Het is belangrijk dat het plan al staat en de strategie helder is. Als het product al op de markt ligt, is het lastig nog de controle terug te krijgen.” Er zit nog steeds een groei in het aantal kwekersverenigingen, geeft Verkley aan. “Wel zien we dat verenigingen vaker kiezen voor het model met een veredelingskraam dan per cultivar. Als het slechts om één cultivar gaat, kan het voorkomen dat deze wordt ingehaald door een nieuwere of betere op de markt. Als een vereniging samen cultivars

aankoopt, kunnen ze telkens nieuwe aankopen en niet lopende wegdoen. Wel behouden ze de rechten. Ook zien we een groei bij lelies en gewassen als Fritillaria en Muscari. We hebben nog steeds een dertigtal verenigingen onder onze hoede, zoals Future Fritillaria, Double Future, United Calla, Choice, Blue Pearl, Holland Gladiolus Groep, Muscari Supply, Markglory, Marklily, Casino Lilies en Hybris. Dat geeft aan dat de behoefte aan samenwerking er nog steeds is. Maar het allerbelangrijkste is dat een soort of kraam rendabel is en kwekers zien inderdaad een hoger rendement bij soorten die zij binnen een kwekersvereniging voeren.” 3 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 57

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Bijzondere bolgewassen aangeboden:

10.000 5.000

2.500

Spitfire®

ong

7,00

1.800

Spitfire®

0-12

6,50

Bullit®

ong

18,00

5.000

Super Parrot®

5-11

2,00

Carpaccio®

ong

12,50

3.000

Synaeda Blue

5-11

ong

1.000

Time Out®

ong

17,50

5-10

1.500

Timeless® incl. 1 ha lic.

ong

7,50

Circuit® kl.I

ong

6,00

2.425

Toon Hermans®

Columbus®

0-12

5,00

5.000

Tres Chic

0-11

2,00

Crispion Love®

0-11

3,75

750

Tresor®

ong

30,00

Crossfire®

ong

2,50

2.000

Update®

ong

5,50

6.000

Debutante

8-10

6.000

Van Eijk®

6-10

1,25

5.000

First Class kl.I waardig

5-10

1,60

10.000

Veronique Sanson

5-10

2,00

9.500

Flaming Flag®

5-10

1,50

10.000

Viking

5-10

1,50

2.500

Flaming Prince®

ong

6,00

10.000

White Dream

5-10

2,50

7.500

Galerie®

0-12

4,00

10.000

2.000

Giuseppe Verdi

5-10

4.000

Golden Nizza

5-11

2.000

Grand Perfection®

6.000

Groenland

5-10

Happy Generation®

0-11

2,00

4.000

ong

20,00

4.000

8-10

1,25

10.000

10.000 2.500 10.000

4 pty

Hotspot® Ile de France

ong

3,50

Leen van der Mark

Per Hoogenboom

06 201 374 57

Simon Huisman

06 539 306 24

Marilyn

5-10

1,50

ong

3,75

Mascara® incl. 1 ha lic.

Mascara® lila, dieprood, enkel

7.000

Maureen

1.000

Milkshake®

8.000

Monsella

4-11

4,50

ong

27,50

TOP7 Rober Dol

06 510 872 80

Marco Meijer

06 511 456 19

Marcel Noppen

06 533 779 82

8-10

Frank van der Ploeg

06 533 799 36

2.000

Monte Evening®

8-10

Rik Schoon

06 516 873 20

4.000

Montreux®

5-10

Dick Timmer

06 533 666 71

1.000

Negrita

0-11

12,50

Nico Wiering

06 533 119 01

9.000

Orange Prrincess

5-11

2,50

Kuno Zonneveld

06 531 735 15

Orca®

5-11

Pionier® incl. 2 ha lic.

0-11

1,50

3,00 4,50 4,00

10.000

Agrass White

5-10

5.000

Pretty Woman® incl. 0,5 ha 5-10

10.000

Agrass White ontsmet

5-10

5.000

Prinses Irene

Alibi®

5-11

4.000

Annie Schilder

5-10

800

Antarctica®

4-11

Arie Hoek

5-10


5-10

1,00

0-12

0-11

Yume no Murasaki®

2,50

0-12

Ballade Gold®

3,25

8-9

Prada®

4.000

1,75

5-11

5-11

Popstar®

5-11

0-11

World’s Favourite®

Mama Mia®

4.500

Avant Garde incl. 1 ha, 3 jr ong

Witte Rebel®

06 229 714 35

5.000

Ballade

4,00

Rick Bleeker

4-11

1.500

4,00

0-11

Broeibollenteam

5-10

8.000

5-11

Winter Parrot® kl.I

5,00

Ad Rem

14.000

White Prince®

9.000

2,00

5.000

2,75

5.000

ong

Abba

4.000

3,50

ong

4.000

3.000

0-12

10.000

5.000

15.000

0-11

White Master®

Kingston®

1.000

2,00

White Marvel

7.000

Kelly®

Prijs

Aanbod tulpenplantgoed 2014

ong

300

4.000

Maat

Christmas Dream

2.500

10.000

Aantal kg Productnaam

Casual® incl. 1 ha lic.

2.000

7.000

06 551 827 23 0252-434656 [email protected]

2,50

1,75

10.000

WILFRED KEIJZER Mobiel Fax E-mail

7,50

0-11

5-10

750

Op zoek naar Calla knollen? Neem contact op met:

0-12

Smirnoff®

5-11

7.000

CALLA:

Silver Dollar Design®

5.000

Blumex Favourite®

3.000

Heeft u interesse of vragen: Ronald van Gijlswijk Mobiel 06-53845133 Email [email protected]

7.500

Brigitta

10.000

Gladiolen Diverse soorten en kleuren gladiolen van Holland Gladiolus Group. Beelden & gedetailleerde teeltinformatie per soort vindt u op: www.hollandgladiolusgroup.com

1,25

3.000

800

€ 69,= per 1.000, op bosjes van 10 Afkomstig uit Duitsland

5-11

Blumex Favourite® 1,5% tbv 5-11

3.000 1.000

Convallaria ‘Majalis’

Banja Luka

Prinses Irene Parkiet®

4,50

Red Princess

4-11

4.000

Rococo

5-10

2,00

5.000

Royal Virgin®

5-10

1,50 1,50

10,00

1.000

Sahara Rally®

0-11

1,50

5.000

Silentia

5-10

5.000

Silver Dollar

8-10

aanbod in alle gladiolen kunt u contact opnemen met:

5-11 ong

Voor vragen over gebruikswaarden en

specialist in gladiolen Tinus Lustig

06 537 337 83

Mail: [email protected] Voor droogverkoop en bloemproductie

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod en Vraag Hyacinten Het droogverkoopseizoen loopt op zijn einde. Wij hebben nog enkele partijen hyacinten in aanbod voor de droogverkoop en broei, vraag ons naar de mogelijkheden. Neem vrijblijvend contact met ons op voor informatie over het gehele sortiment hyacinten oogst 2015, nat van het veld of droog, voor zowel vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van Werkbollen kunt u contact met ons opnemen.

Landbank

17305 Kunstmeststrooier

Te huur gevraagd:

17304 Waterpomp

-

200,00

Opp. / rr

17303 Beregeningsproeiers

-

p.s. 7,00

Product

Tot:

2.500 rr Afdekpeenland

Omgeving Oogstjaar

1-5-2016 Bollenstreek

1.000 rr Hostaland

2016

1-12-15 N’wijk/Nw.hout 2015

Bogballe

17301 Beregeningsbuizen

Laval p.s. 15,00

17300 Landbouwwagen 17299 Onderzetters

-

600,00

50x75 cm

p.s. 2,50

1.400 rr Hyacintenland

10-8-2016 Lisse

2016

17297 Aanzuigslang

-

50,00


10-8-2016 N’wijkerhout

2016

17292 Opvoerbunker

-

1.500,00

10 ha Kleigrond voor broccoli 1-10-’15 Schermer

2015

17291 Transportband

-

600,00

5 ha Kleigrond voor rode kool1-10-’15 Schermer

2015

10 ha Kleigrond

1-12-2015 Schermer

2015

17289 Afzuiginstallatie

17285 Ontbolmachine

1.400 rr Eremurusland

10-10-2015 Limmen e.o.

2015

17283 Beddenfrees

2.000 rr Zantedeschialand 1-12-2015 Bollenstreek

2015

17281 Bevochtigingsdouche

6 ha Hyacintenland

2015

10-8-2015 Anna Paulowna 2016

1.400 rr Dahlialand

1-11-2015 Lisse/Voorhout 2015


1-8-2015 Callantsoog

5.000 m Kasruimte

1-6-2015 Bollenstreek

2

500,00

Akerboom

3.000,00

Potveer

8.500,00

Van den Berg

2.250,00

-

800,00

17286 Boslijn

2015

10 ha Kleigrond voor sla 1-10-2015 Schermer

Tibo Blokker

17287 Ontsmettingsdouche

1.400 rr Vers wortelenland 1-11-2015 Bollenstreek

1.400 rr Naland, vers voor wortelen1-12-’15 Bollenstreek 2015

17280 Schoningsmachine

- 10.000,00 Schouten

17279 TE HUUR: Tulpenland kleigrond

Kijk voor onder andere exclusieve kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88 Hyacinten Team Hobaho op Twitter Contractteelt aangeboden · Zuid Frankrijk (Bordeaux) Onder supervisie van Hollandse bloembollenteler scherp geprijsd · België · Zeeuws Vlaanderen · Zeeland · Drenthe Ook zijn er volop mogelijkheden in de Noordoostpolder, Flevopolder en West Brabant. Eventueel ook hyacinten-contractteelt en vers land beschikbaar. Alle werkzaamheden worden uitgevoerd door vakbekwame tulpentelers en met deskundige begeleiding van uw Hobaho vertegenwoordiger. Voor uitgebreide informatie: Aad Rood, tel. 06 511 942 94 Eric Steltenpool, tel. 06 215 008 47

Te huur aangeboden:

Tot:

17277 Voorraadrooimachine

N.o.t.k.

Nobels

1.950,00

Vaia

3.000,00

17276 Kiepwagen

2015

17275 Cultivator

2015

17273 Ontklisteraar

Omgeving Oogstjaar

400,00

-

17278 Broei- en prikbakkenNipla & Bulbfust p.s. 2,75

-

750,00

Compas

3.000,00

17271 Bunker

Hyacint Pearls Passion

3.000,00

Antha

1.000,00

17270 Grondbunker

-

1.750,00

17269 Schuifbord

-

325,00

20-8-2015 Voorhout

2015

17268 Palletdrager

-

275,00

1.600 rr Meerdere gewassen15-11-2015 Hillegom

2015

17267 Rollen t.b.v. aquagrader Van Dijke p.s. 65,00

2.100 rr Meerdere gewassen15-11-2015 Zwaanshoek

2015

17266 Gaasbakken

7.000 rr Narcis- of tulpenland14-8-2016 Egmond

2016

800 rr Narcissenland

2.500 rr Dahlialand

1-11-2015 N’wijkerhout

2015

700 rr Dahlialand

1-11-2015 Vogelenzang

2015

17265 Badkamerunit 17264 GEVRAAGD: Pelstoelen 17263 Reachtruck

3.750,00

-

100,00

15-8-2016 Lisse/Voorhout 2016

17260 Veegmachine

10-8-2016 Egmond B

17259 Kiepwagen

Eureka

1.000,00

Beco

3.750,00

-

250,00

Gazzina

2.250,00

17258 Kantelbak 17257 Vuilwaterpomp 17256 Tractor

Massey Ferguson 47.000,00

17255 Klepelmaaier

email: [email protected]

N.o.t.k. 3.000,00

1.000 rr Narcissenland

06 513 894 79

1.800,00

-

17261 Rollenbaan

Ruud Pennings

Bozo BT

15-8-2016 Egmond Binnen2016

2016

p.s. 0,60

17262 Grondaanvoerband

3.500 rr Narcissenland

7.000 rr Tulpenland

-

Ducker

3.500,00

Lely

2.000,00

-

p.s. 7,50

Wifo

1.000,00

17254 Kopeg 17253 Spanbanden 17252 Kantelaar 17251 Fustreiniger

Smit Constructie 14.000,00

Machines & Materialen Artnr.

Artikel

17312 Beregeningspomp 17311 Kunstmeststrooier 17310 Landbouwwagen 17309 Elevator 17308 Kantelaar 17307 Palen 17306 Kuubkisten

Merk

Vraagprijs

Bauer

2.000,00

Vico

1.750,00

Mulder

4.000,00

Perfect

175,00

M.A. van der Sluis

1.250,00

-

p.s. 1,50

120x100x100 cm p.s. 45,00

Vanaf heden veilt de export ook, hou de veilingcatalogus in de gaten op www.hobaho.nl

Hobaho Veilen 0224 590888 @hobahoveilen


KAVB NIEUWS KEURING

Komen en gaan De gang door de seizoenen heen is een van de mooie kanten van de bloembollensector. Die gang is terug te vinden in de KAVB-keuringszaal, waar de afgelopen weken zomer en herfst

W

at de Amerikanen Indian Summer noemen hebben wij dit najaar ook in Nederland. Aangename temperaturen, verzadigd zonlicht dat alles intense kleuren geeft. Toch schrijdt de tijd voort, en verschuift het beeld langzaam, maar zeker in de KAVB-keuringszaal. De zomer gaat echt over in de herfst, hoe je het ook wendt of keert. Een mooie illustratie van die beweging liet Fa. H.A. van Eeuwijk & Zn uit Lisserbroek zien met maar liefst vijf toeven gemengde dahlia’s, die poëtische namen hadden gekregen, zoals Herfstkleuren en Zwanenzang. Om de naderende herfst nog te accentueren had Van Eeuwijk rondom de bloemstukken kastanjes en eikels kwistig rondgestrooid. Nog een andere zomergroet kwam van Kweke-

rij Davelaar uit Woudenberg, die nog bloeiende takken liet zien van Crocosmia ‘Emberglow’ (donkerrood), ‘Susannah’ (eigeel) en ‘Harlequin’, die echt tweekleurig is: de binnenzijde is geel, de buitenzijde oranjerood. Fa. J.H. Oostdam vulde deze collectie aan met bestakken van Crocosmia ‘Tobias’, nog bloeiende Chasmanthe floribunda forma duckitti en Allium sativum var ophioscordon. Deze laatste sierui wordt ook wel aesculaapui genoemd, vanwege de sierlijke gekrulde bloemstelen die doen denken aan de aesculaap. Eucomis hoort ook bij de zomer, maar inzender Chr. van der Salm probeert met het verlaten van het plantmoment dit gewas de herfst in te trekken. De afgelopen weken liet hij diverse hybriden zien, groot en klein, die eind september nog bloeiden. En daarmee is het nog niet klaar, ook de zaaddozen zijn, zeker als ze auberginekleurig zijn, nog heel attractief in de tuin. De speciale keuring najaarsbloeiers, die vorige week werd gehouden, had in de vaas Sandersonia aurantiaca van Van Elderen Speciaalculturen uit Lijnden een echte winnaar bij de snijbloemen. Een altijd weer de aandacht trekkend bolgewas met frisgroen, glimmend blad en oranje lampionnetjes. Het beste najaarsbloeiend bolgewas op pot werd Nerine filamentosa van C.P.J. Breed, een gewas dat echt opvalt door de roze draderige bloemblaadjes.

HERFST

Bloemstuk dahlia van H.A. van Eeuwijk & Zn

Cyclamen markeren de overgang van zomer naar herfst optimaal. In augustus begint C. hederifolium met bloeien, daarna volgen allerlei andere soorten, zo lieten Sjaak de Groot en Cees Breed zien. Daaronder vallen bijvoorbeeld C. cilicium, C. rohlfsianum en C. africanum. Dat het echt herfst is, werd afgelopen maandag door beide inzenders duidelijk gemaakt met herfstbloeiende krokussen. De Groot zette onder meer Crocus speciosus x pulchellus, C. kotschyanus ssp cappadocicus en C. pulchellus ‘Zephyr’ neer, terwijl Breed onder meer C. spe-

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


Foto:’s René Faas

elkaar de hand schudden.

Crocus speciosus x pulchellus, Sjaak de Groot ciosus ‘Oxonian’, ‘Reliance’ en ‘Aino’ showde. De laatste heeft een intens blauwe kleur, en is vernoemd naar Aino Pavel. Hij trof deze krokusselectie aan bij Jalta op de Krim. Een fraaie najaarsbloeier is ook Gentiana ‘Little Pinkie’ van Jasper Mathot Potculturen. Deze selectie heeft een frispaarse kleur en bloemen die mooi open komen. Echt een kleurbrenger in de najaarstuin. Ook in Nerine is meer kleur en lengte te vinden dan altijd gedacht. Ook dit jaar onderstreept MVN dat met hun selecties. Naast de potpresentaties van enkele weken geleden waren nu snijselecties te zien, waaronder een egaal witte N. bowdenii en de tweekleurige ‘Lipstick’.

BINNENWERK Niet meer zo afhankelijk van de seizoenen zijn weer hele andere bolgewassen. Neem Poliantes tuberosa, waarvan Ludwig & Co een aantal kleurselecties heeft. Die baarden vorig jaar en dit voorjaar al opzien, maar kunnen ook eind september prima getoond worden. De lelie is het echte jaarrondproduct in de bollenwereld. Mak Breeding zorgde voor mooi showwerk met onder meer ‘Peter Schenk’, ‘Martine’ en drie nieuwe longiflorumselecties, te weten ‘Global Leader’, ‘Global ‘Justice’ en Global Village’.

www.kavb.nl

HET PANEL

COLUMN

De afgelopen paar jaar is er kritiek op de bloembollensector, vooral waar het gaat om gewasbescherming. Stil wachten tot het voorbij is, kan, maar zelf in actie komen is beter. De sector heeft immers veel moois te bieden. In de KAVB-kring Noordelijk Zandgebied werd daarom op 27 september de start gegeven van het bollenplantseizoen voor de consument. Het is de bedoeling dat dit initiatief volgend jaar een landelijk karakter krijgt. Vandaar deze keer de stelling

Een Nationale Plantdag is een prima initiatief! Marieke van den Berg-Haver, medewerkster P&O en transport bij Boltha Het is heel belangrijk dat de bloembollensector weer in een positief daglicht wordt gezet, en daarom vind ik het een prima initiatief dat er wordt nagedacht over een Nationale Plantdag. Wie wil er nou niet een fleurige tuin met diverse prachtige bloembollen in het voorjaar? Door de Nationale Plantdag wordt de consument eraan herinnerd dat de bollen weer de grond in gaan, en wordt er een positief beeld geschetst van onze sector. Ik zou zeggen, laat alle agrarische scholen hieraan meedoen en ga projecten organiseren in grote steden waarbij er perken bloembollen worden geplant in bijvoorbeeld het Vondelpark.

Johan Pauzenga, tulpen en Zantedeschia en tulpenbroei, Kloosterburen Natuurlijk is dit een prima initiatief. Elke gelegenheid die onze producten in een positief daglicht zet is goed voor de handel. Met dit soort dagen kunnen we het imago van onze sector weer een beetje oppoetsen. Moet ik er meteen bijzeggen dat we ook een goed product moeten leveren. De laatste weken hangen er weer volop bollen in de winkels, maar als ik dan zie wat er aangeboden wordt, dan schrik je soms. Erg veel zure bollen in de tulpen. Deze mensen kopen denk ik niet gauw weer bollen. Promotie is en blijft een goede zaak maar we moeten de kwaliteit wel goed in de gaten blijven houden.

Leo van de Westelaken, lelieteler en veehouder, Sint-Michielsgestel Elk initiatief om ons imago te versterken is welkom. Een Nationale Plantdag is goed om ons product en onze sector positief in de etalage te zetten. Als dit in samenwerking met de gemeenten en basisscholen op de kaart gezet wordt, verwacht ik hier zeker resultaat van. Soms denk ik wel dat wij zelf een te negatief beeld hebben over het imago van de bollensector. Op mijn bedrijf komen jaarlijks duizenden burgers een kijkje nemen en worden er zelden kritische vragen gesteld, terwijl wij onze lelies toch in een stedelijk gebied telen. Het is moeilijk, maar wel de uitdaging om die enkele kritische journalist of buurtbewoner op een adequate en overtuigende wijze te woord te staan om zodoende actiegroepen snel de goede richting op te kunnen sturen.

Gewoontedieren “Mensen zijn gewoontedieren en daardoor nauwelijks in staat om snel veranderingen door te voeren.” Dat was de eerste regel van een artikel over menselijk gedrag en het doorvoeren van veranderingen dat ik onlangs las. Na deze openingszin volgde uiteraard de onderbouwing van de stelling. Kort samengevat kwam het erop neer dat onze hersenen zijn geëvalueerd om gedrag te automatiseren zodat we verder niet hoeven na te denken. Mensen zijn pas bereid om daadwerkelijk te veranderen als er sprake is van een levensbedreigende situatie of sterk lijden. Zolang dat niet het geval is zwakken mensen de noodzaak om te veranderen af (mijn opa rookte ook en hij is 93 jaar geworden) en schrijven we problemen toe aan de buitenwereld zonder de oorzaak bij onszelf te zoeken (bij de overheid, de partner, de economische crisis). Na dit niet zo bemoedigende begin, bleek ook nog eens dat zelfs mensen die besloten hadden om hun gedrag te veranderen er erg lang over deden voordat het nieuwe gedrag een automatisme werd. Uit Engels onderzoek kwam naar voren dat mensen die een eenvoudige nieuwe gewoonte wilden ontwikkelen, zoals meer sporten of meer fruit eten hier gemiddeld 66(!) dagen voor nodig hadden. Gelukkig bleek aan het eind van het artikel toch dat de meeste mensen wel degelijk in staat zijn veranderingen door te voeren. Het gaat alleen niet vanzelf en vraagt inzicht, tijd en doorzettingsvermogen. En dat was precies het antwoord dat ik een dag later kon geven aan een medewerker van het Ministerie van Economische zaken die zich afvroeg hoe het toch mogelijk was dat agrarische ondernemers bij grote fytosanitaire problemen als stengelaaltje of knolcyperus de kop in het zand (of klei) steken en doorgaan zoals zij dat altijd al deden. Gelukkig kon ik er ook aan toevoegen dat veel ondernemers op dit moment bezig zijn met veranderingen in de bedrijfsvoering en in de keten. Denk maar aan de grote toename van de perceelsbemonstering op stengelaaltje of aan de teelten handelsbedrijven die samen werken aan de invoering van Cliënt export in onze sector. Waar een wil is, is vaak dus toch een weg! Prisca Kleijn directeur KAVB


KAVB NIEUWS

VELDWERK Jan Apeldoorn: ‘Volgende CAO mag wat flexibeler’

Het heeft even geduurd, maar sinds enkele weken is hij er: de nieuwe CAO Open Teelten, waar de bloembollenteelt ook onder valt. Het belangrijkste resultaat in klinkende munt is een loonsverhoging per 1 januari 2015 van 1,5%. Maar er is meer bereikt, stelt Jan Apeldoorn, lid van de Werkgeverscommissie van de KAVB en daardoor indirect betrokken bij de onderhandelingen over de nieuwe CAO. “Met het bereiken van dit akkoord is ook de regeling piekarbeid veiliggesteld, en kunnen KAVB-leden weer gebruik maken van de cafetariaregeling. Die regelingen kunnen alleen worden toegepast als er een CAO is. Beide regelingen zijn voor de bloembollensector erg belangrijk. Met de regeling piekarbeid kunnen ondernemers een maal per jaar acht weken lang Poolse werknemers aannemen. Over hun salaris hoeft de werkgever geen pensioen- en bedrijfspremies te betalen. Die regeling hebben we echt voor de poorten van de hel moeten wegslepen. Goed dat het is gelukt, want dit is voor de bollen, maar ook voor het fruit een vaak toegepaste regeling. Met de cafetariaregeling kan de teler aan medewerkers van buiten Nederland een deel van het loon in natura betalen, en dat levert beide partijen voordeel op. Alleen ondernemers die lid zijn van de KAVB dan wel LTO Nederland mogen van deze regeling gebruik maken.” De loonsverhoging van 1,5% is echt uitonderhandeld, aldus Apeldoorn. “De vakbonden zetten in op 3%, wij op 1. Dit is het eindresultaat, en dat percentage sluit eigenlijk heel goed aan bij de landelijke trend die we bij andere CAO’s zien die zijn afgesloten.” Wat Apeldoorn jammer vindt, is de korte looptijd. “Deze CAO heeft de looptijd van een jaar. Dat is eigenlijk te kort. We moeten nu al weer aan de slag voor de nieuwe CAO. Daarbij zouden we als werkgevers graag eens in een ongedwongen sfeer met de werknemers willen nadenken over een meer moderne CAO, die recht doet aan de ontwikkelingen op het gebied van arbeid in deze tijd. Helaas is met name het FNV hier geen voorstander van. Wat wij vanuit de KAVB graag zouden willen bespreken is een meer flexibele omgang met arbeidstijden. De huidige CAO biedt daar al de nodige ruimte voor, maar je kunt ook denken aan een jaarurencontract, waarbij een werknemer wordt aangenomen voor een bepaald aantal uren die in een aantal periodes worden gewerkt. Dan heeft de werknemer toch een vast contract, maar zonder bijvoorbeeld de hoge pensioenpremie.” De nabije toekomst is niet helemaal zonder zorgen, stelt Apeldoorn vast. “Waar we tegenaan gaan lopen is de aanpassing in de Wet Werk en Zekerheid. Die gaat minder ruimte geven om mensen meermalen per jaar een contract aan te bieden. Dit betekent dat de werkgever daardoor mensen sneller moet aannemen. Daar willen we in de CAO wel afspraken over maken.”

Foto: Arie Dwarswaard

De KAVB telt onder zijn leden veel ondernemers die zich inzetten voor de vereniging. In de rubriek Veldwerk komt telkens een ondernemer aan het woord over datgene wat hij voor de KAVB en de bloembollensector doet. Dit keer is dat Jan Apeldoorn, lid van de Werkgeverscommissie van de KAVB, over de totstandkoming van de nieuwe CAO Open Teelten.

KAVB-Hoofdbestuur bespreekt financiën en plannen 2015 De vergadering van het Hoofdbestuur stond op 24 september in het teken van de voorbereiding voor de Algemene Ledenvergadering die op 17 december 2014 georganiseerd wordt. De financiën van de vereniging zijn een vast onderdeel van deze vergadering. Directeur Prisca Kleijn hierover: “De KAVB is een financieel gezonde vereniging. De inkomsten die leden betalen via de contributie zijn stabiel en mede daardoor hebben we 2013 af kunnen sluiten met een positief resultaat. Het bestuur heeft besloten om een deel van dit positieve resultaat over 2013 te bestemmen voor de uitvoering van projecten die voor de hele sector nuttig zijn. Vandaar dat de KAVB dit jaar bijvoorbeeld financieel bij heeft kunnen dragen aan de activiteiten van de drie Noord-Hollandse kringen.” Naast een terugblik op 2013 is uiteraard ook vooruitgekeken. Zo heeft het bestuur ingestemd met een voorstel voor de begroting 2015 en zijn ook de inhoudelijke plannen voor komend jaar aan de orde geweest. De KAVB zal in 2015 fors inzetten op de uitvoering van het dit jaar geschreven Actieplan duurzame bloembollensector. Ook zal er veel aandacht zijn voor de aanpak van enkele fytosanitaire problemen. Zo zal in samenwerking met onder andere de KAVB-productgroepen, de NVWA en de BKD gewerkt gaan worden aan een robuuste aanpak van stengelaaltje. De voorstellen waarover het Hoofdbestuur vorige week heeft besloten worden vanaf deze week voorgelegd aan de kringen.

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


www.kavb.nl

Drie verdwijnende middelen, drie aanpakvarianten Wat hebben Actellic, Formaline en Monam met elkaar gemeen? Niet hun toepassing, maar wel de eindigheid daarvan. Steeds duidelijker is het dat deze drie middelen niet of nauwelijks meer beschikbaar zijn voor de bloembollensector. Adjunct-directeur André Hoogendijk licht de stand van zaken toe. “Wat Actellic betreft is er weinig zicht meer op het gebruik ervan. De producent van Actellic ziet zelf geen toekomst meer in dit middel, en door de KAVB aangevraagde vrijstellingen zijn niet gehonoreerd. En dus zijn we druk bezig alles op alles te zetten om zo snel mogelijk met alternatieven te komen. Movento is inmiddels al beschikbaar, maar is nog nieuw en heeft een hele andere werking en toepassing. Naar CATT is dit jaar op initiatief van de KAVB onderzoek gestart, maar dat duurt nog twee jaar. Ook is er een biologische bestrijder waar nog meer ervaring mee nodig is. Dit betekent dat de komende paar jaar de teler meer zal moeten inzetten op hygiëne en monitoring.” Eind augustus gaf staatssecretaris Dijksma groen licht voor het weer mogen toepassen van metam-natrium. Hoogendijk is niet te spreken over

de beperkingen die daarbij meekwamen. “Hier kan de praktijk niets mee. Maximaal 1 ha per keer, een afstand van 150 meter tot bebouwing en afdekken, dat is onwerkbaar. Samen met LTO Nederland en Plantum NL zetten we in op een even grote bescherming voor omwonenden, maar ook een veel meer praktische toepasbaarheid. Tegelijkertijd doen we mee in een project met biologische grondontsmetting, waarbij stengelaaltjes, aardappelcystenaaltjes en wortellesieaaltjes worden meegenomen.” Ook is het de vraag of Formaline voor de sector behouden kan blijven. De KAVB is al sinds 2011 verwikkeld in een rechtszaak tussen overheid en ondernemers over de uitvoering van de vrijstellingsregeling. “De zitting is half oktober. We hopen voor het eind van het jaar op een uitspraak van de rechter. Daarnaast lopen er nog twee vrijstellingsaanvragen, maar daar hebben we weinig hoop op. Ook hier zetten we in op een andere koers.” Ten slotte komt er nog een vervolg op de actie van Greenpeace van afgelopen voorjaar. Daarbij trekken KAVB en Anthos namens de bloembollen gezamenlijk op. “We werken samen met MPS aan betere waarborgen voor residuen.”

ZEER GESLAAGDE BOLLENPLANTDAG NOORDELIJK ZANDGEBIED Op vier plaatsen in Anna Paulowna en Julianadorp zijn zaterdag 27 september door ondernemers bloembollen geplant. Drie van de vier locaties betroffen zorginstellingen, waar bewoners enorm enthousiast waren over het plantwerk. Zo is bij Polder Residence in Breezand een fraai park aangelegd met tulpen, narcissen, hyacinten en krokussen. “We hebben met het planten enorm veel bekijks gehad en er samen met de bewoners enorm van genoten.”

Foto: Jan Prins

Ten slotte is tijdens de Bollenplantdag het startschot gegeven om te gaan praten over de mogelijkheden om een Hollands Bloementuin aan te leggen in verkleinde vorm in samenwerking met Landgoed Hoenderdaell in Anna Paulowna. Adjunct-directeur André Hoogendijk van de KAVB plantte ter ere van dit feit samen met Robert Kruijff de eerste bollen bij het Gelderse Huisje op Landgoed Hoenderdaell.

Foto: PR

Bij ’s Heeren Loo had de KAVB zelf manden meegenomen om te vullen, waarbij ze heel veel hulp kregen van de bewoners. Bewoners zochten zelf ook nog potten en schalen op, die ook konden worden gevuld. Bij Kids2care Kinderhospice in Julianadorp is de tuin ook volgezet met bloembollen.

De ondernemers die aan deze dag hebben meegewerkt waren zeer enthousiast over dit initiatief, dat eerder dit jaar werd bedacht door Miranda van Straten en Josina Rustenburg, die samen de PR-commissie vormen binnen de kring Noordelijk Zandgebied.


IJF

BEDR

LOON

N. Z & N J

TEIV De Zilk, S N A J.H. V 72, 2191 A

Een nieuwe klant binnenhalen? Valt niet mee!

Bel 023 571 47 45 en vraag naar Remco Wijnhout of mail [email protected] voor gratis advies over de advertentiemogelijkheden.

3 inweg 52) 516027 6184 u d r e k l 2 Zi 54 Tel.: (0 (06) 55

www.bureauvanvliet.com

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

[email protected]

Samen met met CNB CNB Samen

organiseer ik moeiteloos een succesvolle veiling?

Slechts één telefoontje naar het CNB-veilingteam Slechts één telefoontje is voldoende. Of het nunaar gaathet omCNB een Veilingteam materialenis voldoende. CNB Veilingteam bereidt uw veiling veiling of een groene veiling, het CNB-veilingteam zorgvuldig voor, promoot deze onder een breed regelt het graag voor u. koperspubliek en draagt zorg voor met een levendige, Het CNB-veilingteam werkt samen Troostwijk succesvolle veiling en afhandeling. Veilingen. Daarmee is een adequate veiling verzekerd van eenhet groot netwerk van potentiële kopers. Of nu om een materialenveiling gaat of om een groene veiling, het CNB Veilingteam zorgt ervoor!

Veilen bij CNB:

· Materialen en groen •· Materialen en groen • Inventarisatie Samenstellen en verspreiden catalogus •· Samenstellen en verspreiden catalogus Ook digitaal •· Reclame promotie • Organisatie veiling Reclame& en promotie •· Service & betalingszekerheid Service en betalingszekerheid• Breed en divers netwerk potentiële kopers · Breed envandivers netwerk van potentiële kopers CNB Veilingteam · Inventarisatie

Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op. Veilingmeester Jan Meijer • [email protected] • 06 10 44 28 03 Veilinginkoper Ronald Walkier • [email protected] • 06 53 70 06 30

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31 cnb.nl

WWW.POTVEER.NL PIET STROET - 06 20448947 MATHIJS VAN LANGEN 06 10957903 PAUL BLOM - 06 53700077

Neem nu contact met ons op om komend seizoen ook met de Quality Buncher te bossen!

Natuurlijk www.Egmondpotgrond.nl elke groeibodem het jaar rond t 020 4110386

potgrond

AANGEBODEN: celruimte voor koelen of verwarmen kuubskisten bewaring mogelijk (1.5 m x 1.2 m x 0,92 m) Meerlaagsbeluchting BV

Inl. C.P van Velzen & Zn Nijverheidsweg 10-12 1693 AM Wervershoof Tel: 06 55 927 724

LUCHTVRACHT IN VERTROUWDE HANDEN

Lucht- en zeetransport Douane afhandeling Import en export Veiligheid en screening Opslag en douane entrepot Bloemen en planten Bollen en zaden

UIT VOORRAAD LEVERBAAR: ROLLENSORTEERDER T

Huis-huis levering Fytosanitaire keuringslocatie Temperatuur gecontroleerd

BV

Capronilaan 12-18 1119 NR Schiphol The Netherlands

Phone: +31(0)20-316 20 15 Fax: +31(0)20-316 20 21 Mobile: +31(0)6-310 143 02

www.iaa-airfreight.com

Total Systems BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer Tel. +31 (0)227 501211 e-mail: [email protected]

E N I L ON

G N I L I E V N E L MATERIA

In opdracht van:

Rosta Vastgoed BV Start veiling: 14 oktober 2014, 8.00 uur Einde veiling: 15 oktober 2014, 20.00 uur Kijkadres: Leidsevaart 123, 2211 VS Noordwijkerhout Kijkdagen: 10 en 15 oktober 2014 van 8.30 tot 16.30 uur Meer informatie: www.hobaho.nl

Postbus 6 • 2160 AA Lisse • Telefoon (0252) 43 47 77 • Fax (0252) 43 46 77 • www.hobaho.nl • [email protected]

‘Rudis is voor ons de standaard in de bolontsmetting’

“Uitval kost veel geld en vermindert de kwaliteit van ons product. We willen er alles aan doen om dit te beperken. Een belangrĳke schakel is de toepassing van Rudis, waarmee we het maximale uit de bolontsmetting halen. Rudis is voor ons de best mogelĳke optie ter bestrĳding van zuur, waarbĳ de lengtewerking vooral zeer belangrĳk is om het ‘late’ zuur tegen te gaan. Rudis heeft ook een duidelĳke meerwaarde in de beperking van uitschot veroorzaakt door Rhizoctonia.”

Rudis in ‘t kort:

• toepasbaar kort voor het planten • uitstekende werking op o.a. Fusarium en Rhizoctonia • voor een oogst van topkwaliteit

Fa. Burger Valkkoog-Espel, 120 ha. bloembollen

Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig.

KITTY DE JONG: PR NODIG VOOR VERKOOP

Recommend Documents