Kinderen en jongeren op de straat in Montevideo, Uruguay

Kinderen en jongeren op de straat in Montevideo, Uruguay Cindy Mels Universidad Católica del Uruguay Centre for Children in Vulnerable Situations Vakgroep Orthopedagogiek UGent

Uruguay - geschiedenis 18 aug 1828 onafhankelijk  176 mil km² (2e kleinste in LA)  3,4 inwoners (60% in Montevideo)  Jaren 60: socio/economisch verval -> guerrillas -> militaire dictatuur (`73`81/84)  Ley de caducidad  Crisis in 2002 

Buitenbeentje in LA Geen indigene bevolking; Europese migratie; 4% Afrikaanse afkomst  97,7% alfabetizeringsgraad  Hoogste levensverwachting, hoogste kwaliteit van leven  Negatieve populatiegroei  BNP/capita 

Stijging BNP – daling armoede

Armoede in Uruguay Ondanks daling armoede, versterking “harde kern” van armen (breuk met arbeidsmarkt, school) -> Toename armoedekloof  Demografisch, economische, sociale, culturele transformaties aan de basis  Residentiele segregatie  Publiek/privaat: segregatie onderwijs, gezondheidszorg  Segregatie reproductie  Armoede geconcentreerd in jongste generaties 

Armoede in Uruguay Ondanks daling armoede, versterking “harde kern” van armen (breuk met arbeidsmarkt, school) -> Toename armoedekloof  Demografisch, economische, sociale, culturele transformaties aan de basis  Residentiele segregatie  Publiek/privaat: segregatie onderwijs, gezondheidszorg  Segregatie reproductie  Armoede geconcentreerd in jongste generaties 

Armoede in Uruguay Ondanks daling armoede, versterking “harde kern” van armen (breuk met arbeidsmarkt, school) -> Toename armoedekloof  Demografisch, economische, sociale, culturele transformaties aan de basis  Residentiele segregatie  Publiek/privaat: segregatie onderwijs, gezondheidszorg  Segregatie reproductie  Armoede geconcentreerd in jongste generaties 

Armoede volgens leeftijd

Armoede volgens leeftijd

Kwetsbaarheid aan geweld Segregatie veiligheid: publiek/privaat burgerbescherming  Residentiele segregatie: sociale controle, pasta base, alcoholisme  Intrafamiliaal geweld  Kwetsbaarheid aan plegen van geweld… “internering” en “ontsnapping” 

Straatkinderen In Uruguay: urbaan fenomeen, manifestatie van armoede en sociale exclusie.  Sinds 1980 zichtbaar in Montevideo  Kinderen met de straat als voornaamste omgeving voor socializatie en beleving (werken, spelen, “hangen”, slapen)  Straat tegelijkertijd als sfeer van onafhankelijkheid + kwetsbaarheid 

Straatstrategien 

Op straat leven ◦ Met familie ◦ Met andere jongeren



Op straat werken ◦ Bedelen: op straat of van deur tot deur ◦ “dienstverlening op straat”: ruiten wassen, kunstjes doen, muziek spelen, cuidacoche, kleine spullen verkopen ◦ Afval verzamelen en sorteren



Overlap kinderarbeid – straatkind

Typologie kinderarbeid Meting 2006: 7,9% van populatie < 18 In niet-armoedesituatie: bijverdienste, meehelpen thuis/familiebedrijf  Ruraal Uruguay: geen lokaal onderwijs  Overlevingsstrategie ifv familie  Emancipatie  Onderdeel “family business” 

Straatkinderen Multicausaal, gradueel probleem Ecomomisch aspect (armoede, bevrediging basisnoden, inkomen creeren), sociaal (link met volwassenen, instituties), fysiek (tijd op straat)  Familiale structuur en dynamiek: 

◦ straat-cultuur ◦ Problemen (misbruik, geweld, ruzies, “overbevolking”)



Geleidelijke overgang naar de straat, geleidelijk verlies van verbinding met conventionele insituties, graduele sociale uitsluiting

Laag kwestbaar

Medium kwetsbaar

Hoog kwestbaar

Tijdsduur/dag op straat

Tot halve dag

Tot hele dag

Dag en nacht

Duur sinds aangvang straatsituatie

< 18 md

> 1 jaar

> 1,5 jaar

Tijd op straat

Overdag of vooravond

Overdag, vooravond Dag en nacht of nacht

Jaargetijde

Seizoen, interval

Heel jaar rond, Heel jaar rond, geen behalve slecht weer, uitzondering bijzondere eventen

Referentiefiguur in de straat

Familieleden, vrienden

Volvassenen, handelaars

Volvassen straatfigureren

Familierelaties

Behouden relaties met familie

Fuctionele relaties voor vervullen van concrete noden

Zwak of afwezig

Familie afhankelijk inkomen door kind

Hoog

Medium

afwezig

Band met school

Acceptabel niveau integratie in school

Conflictueus, achterstand

Uitval, desertie

Band met

Goed

Met problemen

conflictueus

Hoog kwetsbare straatsituatie Progressief proces van exclusie (socializatie, gemeenschap, school, familie)  Verzwakte familieband: armoede, conflict, desinteresse, gebrekkig affect en vertouwen  Slechte ervaringen met onderwijssysteem (vaak generationeel)  Ontbreken legitieme volwassen referentiefigueren (familie, school…)  Relatie arbeidsmarkt, socializatie (gener.)  Blootstelling aan verdovende producten  Inadequate institutionele respons  Risicofactoren in persoonlijke geschiedenis

Onderzoek en interventie Ingang vinden: geleidelijk, vertrouwen verdienen, zinvol aanbod  Integraal te werk gaan: jongere, familie, gemeenschap, beleid  Voorbeeld: el Abrojo 

◦ Busproject ◦ Trampoline

Ingang vinden “blokje om” (cfr. Identificatie)  Aantal keer per dag op verschillende momenten (afwisselend) observeren / registreren  Wie is er? Wanneer? Wat doen ze? Met wie?  Interactie met volwasssenen? Dialoog/bevraging  Fysieke, sanitaire noden? Kenmerken van de plaats (risico-protectief)  Minstens per twee (man/vrouw)

Ingang vinden Informele contacten (cfr. vertrouwen scheppen)  Intieel contact: kort gesprek (< 10 min)  Vaste intervallen, vaste plaatsen  Geleidelijk aan: activiteiten, spel ◦ Voetbal, kaarten ◦ stoepkrijt ◦ stratenplan 

Materiaal: symbolen, grote tekens, kleur

Ingang vinden Gestructureerde activiteiten in de straat (cfr. Integratie in afspraken, regels)  Sport, spel, artistiek  Duidelijk communicatie van tijd en plaats  Buren, commercanten informeren en betrekken

El Abrojo     



Sinds 1989 (Terre des Hommes) Nu: 70% staat, 25% internationale samenwerking, 5% lokale ondernemingen Begonnen met straatkinderen Diverse programma`s: dienstverlening, onderzoek, bewustmaking, vorming Volwassenen, jongeren, arbeidsmarkt, sociale exclusie, druggebruik, ecologisch bewustzijn Infancia, adolescencia y juventud

Sinds `96  Commerciële centra: Pocitos, Paso de la arena  Rechten garanderen, risico`s reduceren, persoonlijke en sociale ontwikkeling stimuleren  Educatieve stimulans, recreatie, expressie  Contact, vertrouwen op straat -> thuis, familie (link met gezondheid, sociale, legale basisdiensten + link andere projecten) 

Las Piedras  Activiteiten: 

◦ Educatief “straathoekwerk” ◦ Half-open huis: artistieke workshops (muziek, platisch, theater), sport, educatief aanbod, informatica ◦ Uitstapjes ◦ Ondersteuning en begeleiding familie 

http://www.trampolineselabrojo.blogsp ot.com

Conclusie Elke situatie is anders  Geen universele oplossingen  Wel: basisprincipes  Oplossing zoeken = weten hoe het probleem ontstaan is/in stand gehouden wordt/veranderd (cfr. Maatschappelijke ontwikkelingen)  Niveaus van analyse: individu, micro, meso, macro  Idem: niveaus van interventie 