2008, 200 jaar later, is het huis nog steeds in het bezit van zijn nazaten. Een bijzonder feit waaraan de redactie graag enige aandacht wil besteden. Via verschillende boedelscheidingen zijn landgoed en havezate los van elkaar komen te staan, waardoor de familie Willinge tegenwoordig de scepter zwaait over de havezate. De geslachten Westra van Holthe en Jolles zijn eigenaar gebleven van onder andere enige landerijen en bospercelen, een eeuwenoude pachtboerderij (Westeinde 18), villa 'De Bork'. De Westra's hebben in de negentiende en twintigste eeuw een stempel gedrukt op het maatschappelijk leven van Dwingelo. Dit komt door hun grote bezit aan pachtboerderijen en landerijen, maar ook door het vervullen van functies als burgemeester, collator van de Sint-Nicolaaskerk (benoemingsrecht van de predikant) en broeder van het Sint-Anthoniusgilde. Het volgende artikel geeft een overzicht van deze van oorsprong Friese familie. Generatie I I. Mr. Jan Hendrik Westra, geb. te Harlingen op 29 maart 1803, overl. te Assen op 26 januari 1871, zoon van mr. Hendrik Jans Westra en Eva Fontein. Trouwt 1) te Dwingelo op 10 augustus 1831 met jonkvrouw Rolina Gijsberta Susanna Eleonora van Holthe, geb. huis Oldengaerde op 6 september 1811, overl. huis Oldengaerde 26 mei 1832, dochter van jonkheer Aalt Willem van Holthe, burgemeester van Dwingelo, en Geertruid Agnes barones van Dedem. Trouwt 2) te Dwingelo op 21 juni 1835 met jonkvrouw Susanna Leonora van Holthe, geb. huis Oldengaerde op 6 juni 1818, overl. te Assen op 23 maart 1907, zuster van zijn eerste echtgenote. Kind uit het eerste huwelijk: 1. Aalt Willem Westra, later genaamd Westra van Holthe, volgt II. Het wapen van de familie Westra
1
Jan Hendrik Westra (RKDlfamiliecollectie)
Susanna Leonora van Holthe (RKDlfamiliecollectie)
Jan Hendrik Westra komt als jongeling naar Drenthe waar zijn vader in 1822 directeur der belastingen en in 1831 burgemeester van Assen wordt. In ditzelfde jaar overlijdt zijn vader nog. Enige maanden ervoor trouwt Jan Hendrik jonkvrouw Rolina van Holthe. Aangezien haar vader voor zijn houtzaagmolen, maar ook wegens zijn functie als burgemeester van Dwingelo, regelmatig in Assen moest zijn , is waarschijlijk hierdoor het eerste contact tussen de beide echtelieden gelegd. Het huwelijk duurde echter niet lang; Rolina sterft in 1832 kort na de geboorte van hun zoon Aalt Willem. Drie jaar later huwt Jan Hendrik met Susanna van Holthe, de jongere zuster van Rolina. Uit dit huwelijk kwamen nog 9 kinderen. Het gezin woont te Assen waar Jan Hendrik onder andere rechter ter instructie van de rechtbank van eerste aanleg en president van het gerechtshof was.
De achterzijde van Oldengaerde (1971). (Drents Archief, Collectie Monumentenzorg)
2
Generatie II II. Aalt Willem Westra van Holthe (naamswijziging Westra in Westra van Holthe bij Koninklijk Besluit d.d. 22 dec. 1852), geb. huis Oldengaerde op 14 mei 1832, overl. huis Oldengaerde op 24 november 1913. Trouwt te Assen op 2 september 1856 met Maria Jacoba Hendrika van Baalen, geb. te Rotterdam op 2 april 1827, overl. te Assen op 19 mei 1911, dochter van Comelis van Baalen en Wilhelmina Comelia Hofstede. De hal van Oldengaerde in 1971. (Drents Kindren uit dit huwelijk: Archief, Collectie Monumentenzorg) 1. Rolina Gijsberta Susanna Leonora
Westra van Holthe, geb. te Assen op 16 mei 1857, overl. te Heemstede op 14 februari 1942. 2.Cornelis Westra van Holthe, volgt IIIa. 3.Wilhelmina Cornelia Westra van Holthe, geb. te Assen op 25 juli 1860, overl. te Arnhem op 20 september 1925. Trouwt te Assen met ir.Cornelis Albertus
Aalt Willem Westra van Holthe (familiecollectie)
Maria Jacoba Hendrika van Baaien (familiecollectie)
3
JoIles, geb. te Amsterdam op 2 januari 1853, hoofdingenieur-directeur te Den Haag, overl. te Arnhem op 19 mei 1924, zoon van Jolle Albertus Jolles en Comelia Johanna Jacoba den Tex. Uit dit huwelijk nageslacht, waaronder de tak Entinge en Rheebruggen. 4.Jan Hendrik Westra van Holthe, geb. huis Oldengaerde op 17 juni 1862, houtverkoper te Assen samen met zijn broer Comelis, overl. te Amersfoort op 4 september 1930. 5.Johannes Govert Westra van Holthe, volgt IIIb. 6.Susanna Leonora Geertruid Agnes Westra van Holthe, geb. huis Oldengaerde op 30 oktober 1869, overl. te Dwingelo op 25 december 1958. Trouwt te Dwingelo op 6 oktober 1913 met mr. Leonardus Offerhaus, geb. te Eelde op 3 maart 1863, rechter en vicepresident arrondissementrechtbank te Amsterdam, overl. te Assen op 20 september 1922, zoon van prof. dr. Johannes Offerhaus en Maria Johanna Doornbos, en weduwnaar van Henriette Julie Dumont. Aalt Willem Westra wordt na het verlies van zijn moeder Rolina door zijn grootouders Aalt Willem en Geertruid Agnes op Oldengaerde in de traditie van de van Holthe's opgevoed. In 1852 laat hij, mede op verzoek van zijn grootvader, aan zijn familienaam Westra zijn grootvaders achternaam 'van Holthe' toevoegen om zo het geslacht Van Holthe in Dwingelo niet te laten uitsterven. Pas vanaf dat moment bestaat officieel de naam 'Westra van Holthe' . Zijn halfbroers en -zusters blijven gewoon de naam Westra voeren. Aalt Willem ontvangt een groot deel van zijn grootouders nalatenschap, waaronder het landgoed en huis Oldengaerde, een groot aantal huizen met landerijen in
Links Nijebatinghe van Susanna ("tante Suus" voor de plaatselijke bevolking) en rechts Nyengaerde van Rolina ("tante Lien "). ( collectie Reinder Smit)
4
onder andere Dwingelo, en de houthandel met molen te 'Assen. Hij staat dan ook te boek in de annalen als landbouwer (1862), koopman (1864), groothandelaar (1865) en houtzaagmolenaar. In de lijn van zijn grootvader is Aalt Willem Westra van Holthe van 1867 tot 1898 lid van de Provinciale Staten van Drenthe. Zijn vrouw Maria van BaaIen komt via haar moeder uit een geslacht van Drentse bestuurders; haar vader was er ontvanger-generaal en haar oom Petrus Hofstede was van 1814 tot 1831 gouverneur van Drenthe, waarvan hij in de beginperiode te Dwingelo woonde op de havezate Batinge. Dit huis werd in 1830 met het bijbehorende landgoed waaronder ook het zeventiende-eeuwse wandelbos Rustwijk en de huisplaats en landerijen van de voormalige havezate Entinge - aangekocht door De zaal van Oldengaerde in 1971. (Drents Aalt Willem van Holthe. Twee jaar laArchief, Collectie Monumentenzorg) ter brak hij Batinge af. Na het overlijden van Aalt Willem werd zijn Dwingeler bezit als volgt onder de kinderen verdeeld: Rolina (tante Lien, zoals ze door de inwoners van Dwingelo werd genoemd) ontving enige landerijen en liet op eigen gekocht grond aan het Westeinde de villa Oldenhut en later het huis NijenGaerde bouwen. Cornelis kreeg een deel van het bos De Bork alwaar hij het gelijknamige landhuis bouwde. Wilhelmina kwam in het bezit van het bos Rustwijk, tegenwoordig Rostwijk genaamd, en van het landgoed Entinge waarop tot 1740 de gelijknamige havezate stond. Beide goederen zijn nog steeds in het bezit van haar nazaten. Jan Hendrik kreeg twee boerenplaatsen in Leggelo en één in Beilen. Na zijn pensionering verhuisde hij naar Amersfoort, waar zijn zuster Rolina hem in zijn laats- Interieur van de Sint-Nicolaas kerk met te jaren verzorgde. zicht op de kapel en de herenbank van de familie Westra van Holthe. (Drents Johannes Govert interesseerde zich in Oldengaerde en ging daar wonen: eerst Archief, Collectie Monumentenzorg) als zomerresidentie en na zijn benoe-
5
ming tot burgemeester van Dwingelo vestigde hij zich met zijn gezin zich daar definitief. Bij dit erfdeel hoorde ook de kapel met de 'van Oldengaorn's baank' in de Sint-Nicolaaskerk . De erfenis van de jongste dochter Susanna bestond uit de huisplaats en landerijen van Batinge, de Franse huizen en het Batingerschut. Door deze goederen mocht zij bepalen wie in Dwingelo tot predikant werd beroepen. Al eeuwenlang ruste namelijk op deze havezate dit recht van collatie; in 1922 werd het afgeschaft. Omstreeks 1960 werden de landerijen van Batinge verkocht aan enkele landbouwers in Dwingelo. Generatie III
Cornelis Westra van Holthe en zijn echtgenote Anna Alingh. (foto famillie collectie)
IIIa, Cornelis Westra van Holthe, geb. te Assen op 20 september 1858, overl. te Dwingelo op 28 november 1936. Trouwt te Assen op 7 mei 1885 met Anna Alingh, geb. te Assen op 24 juli 1861, overl. te Assen op 8 augustus 1950, dochter van Willem Roedolf Alingh en Johanna Afina Jentina Maria Slot.
Uit dit huwelijk drie kinderen, waaronder: 1. Aalt Willem Westra van Holthe, geb. te Assen op 8 maart 1886, commissionair in effecten, overl. te Assen op 23 oktober 1947. Trouwt te Zutphen op 2 mei 1921 met Louise Henriëtte de Vries, geb. te Deventer op 26 december 1900, overl. te Rheden op 20 november 1974, dochter van mr. Johan Herman de Vries en Jacoba Eindhoven. Uit dit huwelijk de tak 'De Bork'. De echtgenote van Comelis stamt uit een oud geslacht van Drentse schuIten en burgemeesters te Gasselte. Door dit huwelijk heeft de familie Westra van HoIthe langs een andere weg een band met Dwingelo via het Dwingeler schul-
Villa De Bork omstreeks 1915 (foto: EJ. BoneschanscherlDrents Archief)
6
tengeslacht Prins en de familie Bloemerts. De houthandel te Assen kwam in handen van Cornelis en zijn broer Jan Hendrik, waardoor het familieleven van Cornelis zich deels in Assen, deels in Dwingelo op De Bork afspeelde. Deze door hem gebouwde villa aan het Westeinde wordt heden nog bewoond door zijn nazaten. IIIb. Mr. dr. Johannes Govert Westra van Holthe, geb. te Assen op 29 januari 1867, advocaat en procureur te Assen, burgemeester van Dwingelo, en eigenaar van het huis Oldengaerde, overl. te Huis ter Heide op 25 augustus 1938. Trouwt te Assen op 28 april 1896 met Wilhelmina Aleida Homan, geb. te Assen op 14 oktober 1871, overl. huis Oldengaerde op 11 november 1943, dochter van mr. Johannes Linthorst Homan, commissaris der koningin in Drenthe, en Ida Elisabeth Catharina Kymmell. Kinderen uit dit huwelijk: 1. Aalt Willem Westra van Holthe, geb. te Assen op 29 april 1897, advocaat en procureur te Assen en notaris te Zuidlaren, overl. te Meppel op 3 december 1971. Trouwt 1) te Utrecht op 6 mei 1924 (echtsch. 1947) met Helena Maas Geesteranus, geb. te Amsterdam op 6 november 1901, overl. te Leiden op 14 december 1976, dochter van Hendrik Philip Geesteranus en Fanny Agnes Bodel Bienfait. Trouwt 2) te Haarlem op 17 juni 1948 met Ingrid Vivi Wallin, geb. te. Stockholm op 31 maart 1912, dochter van Oskar Emanuel Wallin en Anna Sara Charlotta Nyberg, weduwe van Arnoldus Regnerus Marie Dorhout Mees. Uit dit huwelijk nageslacht. 2. Johannes Westra van Holthe, geb. te Assen op 11 september 1898, ambtenaar Rijksarchieven in Drenthe en Overijssel, secretaris Raad van toezicht
Johannes Govert Westra van Holthe) (collectie Reinder Smit)
Wilhelmina Aleida Homan (familiecollectie)
7
op de hervormde gemeenten in Drenthe, geschiedkundig auteur, overl. te Zwolle op 15 augustus 1978. Trouwt te Zeist op 24 augustus 1938 met Clara Johanna barones Sloet van Oldruitenborgh (zich noemende Sloet van Marxveld), geb. te Vollenhove op 22 oktober 1908, actuaris, overl. te Zwolle op 7 november 1996, dochter van ir. Anton Henri baron Sloet van Oldruitenborgh en Maria Digna Frederike barones d' Ablaing van Giessenburg, vrouwe van Giessenburg en Giessen-Nieuwkerk. Uit dit huwelijk nageslacht. 3. Maria Jacoba Hendrika Westra van Holthe, geb. te Assen op 3 maart 1903, overl. te Norg op 7 april 1958. Trouwt te Dwingelo op 27 juni 1933 met Martinus Pelinck, geb. te Maastricht op 18 mei 1904, burgemeester van Oosterhesselen en van Norg, kamerheer in bijzondere dienst van koningin Juliana, overl. te Assen op 30 juni 1972, zoon van mr. Hendrik Pelinck en Wilhelmina Jacoba Zijnen de Gier. 4. Ida Elisabeth Catharina Westra van Holthe, geb. te Assen op 30 juli 1906, overl. te Rotterdam op 22 april 1959. Trouwt te Dwingelo op 23 december 1941 met mr. Johan Ánton Willinge, geb. te Rotterdam op 7 september 1904, directeur Rotterdamsche Scheepshypotheekbank, overl. huis Oldengaerde op 10 augustus 1991, zoon van Lukas Johan Herman Willinge en Anna Geertruida Antonia Roelants. Uit dit huwelijk vijf dochters, die gezamenlijk eigenaar van Oldengaerde worden. Johannes Govert promoveerde in 1893 te Leiden in de rechtswetenschappen op het proefschrift 'De gemeentebesturen tegenover de artikelen 7 en 9 van de Grondwet'. Op 1 november 1924 werd hij burgemeester van Dwingelo en bleef dit tot 30 oktober 1936. Gedurende deze periode woonde hij met zijn Wilhelmina Westra van Holthe-Homan met haar gezin permanent op Ol- dochter Ida Elisabeth (juffrouw Etie) in de tuin van Oldengaerde (zomer 1940). (familiecollectie) dengaerde. Johannes overleed op 25 augustus 1938 te Huis ter Heide in de gemeente Zeist, een dag na het huwelijk van zijn zoon Johannes.
8
Hij werd evenwel bijgezet in de familiegrafkelder, die zich bevind in het bos 'De Bork' nabij Oldengaerde. Zijn vrouw Wilhelmina Homan kwam van het huis Overcinge bij Havelte en haar familie leverde enkele commissarissen der koningin; haar vader (Drenthe 1904 1917), broer Jan Tymen Linthorst Homan (Drenthe 1917-1932) en twee neven; Johannes Linthorst Homan (Groningen 1937-1941/1947) en Henri Peter Linthorst Homan (Friesland 1945-1970). Erwin de Leeuw Bronnen: - Nederlands Patriciaat (83ste jaargang). - Families Willinge en Westra van Holthe. - Reinder Smit, 'Fragmenten uit de geschiedenis van Dwingelo' (1982). - Reinder Smit, 'Dwingeler Prenten' (1977). - www.harlingerrijkdom.nl
"de meisjes Willinge" rond 1953 bij Jan Grit op de motorbakfiets van Bakker Bos, voorste rij: Anna, Pauline, Hetty en Mariet Willinge. Achterste rij: Wilmien Willinge en Lous v.d. Berg (vriendinnetje). (archief Dwingels Eigen)
9
